23216	MAT 1:3	Juda wan Peres ambét Serana aapa wa. Bérku aasa Tamar wa. Peres wan Hesronna aapa wa. Hesron wan Ramna aapa wa.
23230	MAT 1:17	Talimba Israel du dakwat wa kure yéndarén Babilonét. Wani sapak Jehoiakin yaréndén. Jehoiakinmba taale naakilakét ye ye Got wan du Krais kukmba naakite wa du tambavétik maanmba kaayék vétik vétik (14) naakinangwa.
23231	MAT 1:18	Maria Jisas Krais kéraalén kundi anga wa kwaakwa. Taale Mariana aasa aapa wandarén, lé Josepmba kumbilénngé. Wandaka kukmba bét nakurakmba wayéka yarékapuk yambéréka Gotna Yaamambi wa gaaye lat mayé apa kwayéndéka nyaan télén.
23235	MAT 1:22	Talimba Néman Du Got déku yémba kundi kwayétan duwat ani kundi wandéka wa Gotna nyéngaamba anga viyaatakandén: Du kumbikapuk yan taakwa nak nyaan tékalékwa. Te kéraalu de déku yé Emanuel waakandakwa. Wunga viyaatakandéka wani sapak wani kundi wa sékérékén. Wani yé Emanuel anga wandékwa: Got nanale randékwa.
23244	MAT 2:6	Guné Betlehemmba tékwa du dakwa, ma véku. Kukmba guna gaayé du nak néma du tékandékwa. Téte wuna du dakwa Israelké yékunmba vékandékwa. Véké yandékwanngé vékulakate, wa de guna makalkéri gaayé Judiana képmaamba tékwa gaayé Betlehemngé katik waké daré, ‘Wan baka gaayé wa.’ Wunga wakapuk yate, guna gaayéké wakandakwa, ‘Néma gaayé wa.’ Wunga viyaatakandén Gotna nyéngaamba.”
23248	MAT 2:10	Téndéka véte yéku mawulé vékute mawulé tawulé yandarén.
23255	MAT 2:17	Talimba Gotna yémba kundi kwayétan du nak, déku yé Jeremaia, wa ani kundi Gotna nyéngaamba viyaatakandén:
23264	MAT 3:3	Talimba Gotna yémba kundi kwayétan du nak déku yé Aisaia Jonngé Gotna nyéngaamba anga viyaatakandén: Du nak waandékwa du yarékapuk taalémba. Waate anga wandékwa, “Néman Duna yaambu ma kutngunék. Kutngunu yaambu yékunmba kwaakandékwa déké.” Naandékwa. Jonna aasa dé kéraakapuk yarélén sapak wa Aisaia wani kundi viyaatakandén. Viyaatakandéka kukmba Jon yaae du dakwat wandén, deku mawulé yékunmba téndu de Jisas yaaké yandékwanngé yékunmba vékulakandarénngé.
23269	MAT 3:8	Taale guné yangunén kapérandi musé yaasékatake yéku musé male ma yangunék. Yangunu nak du dakwa véte wakandakwa, ‘De kapérandi musé yaasékatake bulaa yéku musé wa yandakwa.’ Wunga wakandakwa.
23284	MAT 4:6	Taakatake dat wandén, “Méné anga waménéngwa, ‘Wuné Gotna nyaan a.’ Wunga wate méné ma késéke daawuli. Wani muséké ani kundi Gotna nyéngaamba kwaandékwa: Got déku kundi kure gaayakwa dunyansat wandu de ménéké yékunmba vékandakwa. Véndaru méné deku taambamba rate ména maan matumba katik viyaaké méné. Méné wani kundi vékute késéke daawuliye yékunmba raménu akwi du dakwa véte vékusék-ngandakwa. Méné Gotna nyaan wa.”
23290	MAT 4:12	Baptais kwayékwa du Jon wani képmaana néma du Herot kapérandi musé yandéka dat waarundéka wa Herot wandéka Jon kalapusmba taakandarén. Taakandaka kwaandéka Jisas wani muséké kundi vékutake Galilit yéndén.
23294	MAT 4:16	Wamba tékwa du dakwa Satanna taambamba téte ganngumba wa téndakwa. Téte lambiyakngé yate de néma yaa vérékte kaalékwa pulak yaandéka wa véndarén. Ve yékunmba vékulakamunaae wa de nyaamba tékandakwa.
23308	MAT 5:5	“Du dakwa ras deku yé kavérékngapuk yate nak du dakwat waarukapuk yate yékunmba yaténdakwa. Wani du dakwat Got yékun yandu de ani képmaamba néma du dakwa tépékaa-kandakwa. Tépékaaké yandakwanngé de mawulé tawulé yénga yandaru.
23309	MAT 5:6	“Du dakwa ras Gorké vékulakate yéku mawulé vékute yéku musé male yaké néma mawulé yandakwa. Kaandéké kiyaakwa du kakému kaké néma mawulé yandakwa pulak, wa de yéku musé male yaké néma mawulé yandakwa. Wani du dakwat Got yékunmba yandu deku mawulé yékunmba téndu de yékunmba tépékaa-kandakwa. Tépékaaké yandakwanngé de mawulé tawulé yénga yandaru.
23311	MAT 5:8	“Du dakwa ras deku mawulémba yéku mawulé male téndékwa. Wani du dakwa Gorét véte dale yékunmba tépékaa-kandakwa. Tépékaaké yandakwanngé vékulakate de mawulé tawulé yénga yandaru.
23312	MAT 5:9	“Du dakwa ras nak du dakwa waaru waariyandaka de nyéndémba téndakwa. Téndaka de yamba waaru waariyandakwe wa. Wani nyéndémba tékwa du dakwaké Got wakandékwa, ‘De wuna nyambalé wa.’ Dé det wunga wandénngé vékulakate wani nyéndémba tékwa du dakwa mawulé tawulé yénga yandaru.
23315	MAT 5:12	Talimba de Gotna yémba kundi kwayétan dunyansat wunga yaavan kutndarén. Det yaavan kutndarénngé vékulakate gunat wunga yaavan kutndaru, guné mawulé tawulé ma yangunék. Kukmba Got gunat yékun yandu guné dale yékunmba tépékaa-kangunéngwa. Tépékaaké yangunéngwanngé guné yéku mawulé vékute mawulé tawulé ma yangunék.” Naandén Jisas.
23317	MAT 5:14	“Guné, wuna du, guné vérékngwa téwaayé pulak wa téngunéngwa. Téngunénga nak du dakwa gunat véndakwa. Guné némbumba tékwa gaayé pulak wa téngunéngwa. Téngunénga nak du dakwa guné yékunmba vésékndakwa, némbumba tékwa gaayét yékunmba véndakwa pulak.
23318	MAT 5:15	“Ani gwaaménja kundi ma véku. Du téwaayé véréke kure yaae sapngutaka-ndarén aké arulamba daré taako kapuk? Yamba wa. De jaambétakumba taakandakwa. Taakandaka wamba rakwa akwi du dakwa yékunmba véndakwa.
23320	MAT 5:17	“Guné anga waké yamarék, ‘Jisas Moses wan apakundiké kuk kwayéké wa yaandén. Talimba yatéte Gotna yémba kundi kwayétan dunyanna kundiké kuk kwayéké wa Jisas yaandén.’ Wunga waké yambakate. Moses wan apakundi Gotna yémba kundi kwayétan dunyanna kundi waak yékunmba vékute wandarén pulak yaké wa yaawutén. Guné wani kundiké yékunmba vékusékngunénngé wa yaawutén.
23324	MAT 5:21	Wani kundi watake det anga wandén: “Talimba tan du ani kundi wandaka wa vékungunén. Anga wandarén, ‘Guné du dakwat viyaandékngé yambak. Guné det viyaandékngunu, guné kot vékukwa néma duké kure yéndaru dé wani kapérandi muséké gunat yakata-kandékwa.’
23326	MAT 5:23	Wani muséké vékulakate guné nak nak anga ma yangunék. Guné Gorké musé kwayéké yate, déké musé kwayéndakwa jaambé tékwanmba téte, nak du dakwat yangunén kapérandi muséké vékulakamunaae, wa taale Gorké kwayéké yangunéngwa musé jaambéna nak sakumba taakatake, wani du dakwaké bari ma yéngunék. Ye dele kundi bule dele nakurakmawulé yate dele kurkale téngunu. Te kukmba waambule yaae guné taakangunén musé Gorét kwayéké ya.
23328	MAT 5:25	“Du ras gunat kotimngé yamunaandaru, guné dele sékét yaambumba yététe dele kayéndéng kundi bule ma yawuréngunék. Nakurakmawulé ma yangunék. Guné dele wani kundi bule yawurékapuk yamunaae, kalmu guné kot vékukwa néma duké kure yéndaru dé wandu guné kalapusmba taakaké daré? Taakandaru guné wamba kwaapéka-kangunéngwa.
23330	MAT 5:27	“Talimba tan du ani kundi wandaka wa vékungunén. Anga wandarén, ‘Guné nak duna taakwale kapérandi musé yaké yamarék.’
23334	MAT 5:31	“Talimba yatan du ani kundi waak wandaka wa vékungunén. Anga wandarén, ‘Du nak déku taakwa kewuréndu yélénngé mawulé ye, wa dé wani muséké nyéngaa nak ma viyaandu. Viyaae lat kwayéndu wani nyéngaa kure yékalékwa.’
23335	MAT 5:32	Wunga wandaka bulaa wuné gunat anga wawutékwa. Taakwa nak duké yékapuk yate nak duwale kapérandi musé yakapuk yalu, léku du lat dé yaasékatake yélénngé wamunaandu, wan kapérandi musé wa. Lé dé yaasékatake yélénngé wandu lé ye nak du kumbimunaalu, wa lé wani kumbilékwa duwale kapérandi musé wa yambérékwa. Taale kumbilén du kapéremusé yandéka bét waak kapéremusé wa yambérékwa.” Naandén Jisas det.
23336	MAT 5:33	Wani kundi watake Jisas anga wandén: “Talimba yatan dunyan ani kundi waak wandaka wa vékungunén. Anga wandarén, ‘Guné jémbaa nak yaké wate guna kundit apa yate Néman Du Gotna yémba wamunaae, wa guné wani jémbaa ma yangunék. Wani jémbaa katik yaasékaké guné.’
23341	MAT 5:38	“Talimba yatan du ani kundi wandaka wa vékungunén. Anga wandarén, ‘Du vétik waariyate du nak, nak duna méni viyaapékundu dé yakatamuké we viyaapékwan duwat déku méni viyaapéku-kandékwa. Du vétik waariyate du nak, nak duna némbi nak viyaangérindu dé yakatamuké we wani duwat déku némbi nak viyaangéri-kandékwa.’
23346	MAT 5:43	“Talimba yatan dunyan ani kundi wandaka wa vékungunén. Anga wandarén, ‘Guné guna du dakwaké néma mawulé yate guna maamaké ma kalik yangunék.’
23349	MAT 5:46	Takis kéraakwa duké wangunéngwa, ‘De kapérandi musé yakwa du wa.’ Wunga wangunéngwa du de deku du dakwaké néma mawulé yandakwa. Guné de yakwa pulak, guna du dakwaké male néma mawulé yangunu, wa Got gunat katik yékun yaké dé. Gunéké néma mawulé yakwa du dakwa, gunéké kalik yakwa du dakwa, akwi du dakwaké waak ma néma mawulé yangunék.
23380	MAT 6:29	Det yéku nyaap kwayéndékwa. Talimba némaamba musé kureran néma du nak déku yé Solomon yéku yéku laplap saawundén. Yate wani maawe saawukwa pulak yéku musé yamba saawundékwe. Maawe saawukwa yéku musé wa Solomon saawan yéku musat taalékéran.
23390	MAT 7:5	Wunga waké yamarék. Guné wunga wangunan, wa guné paapu yakwa du wa yaténgunéngwa. Taale guné yan néma kapérandi muséké ma kuk kwayéngunék. Kwayétake makal kapéremusé yan du dakwat ma yékun yangunék.
23423	MAT 8:9	Nak du wunéké néma du téndékwa. Téndéka wuné wandékwa pulak yawutékwa. Wuné waariyakwa dunyanna néma du téwutékwa. Wuné duwat nak, ‘Méné ma yé,’ naawutéka yéndékwa. Nak duwat, ‘Méné ma yaa,’ naawutéka yaandékwa. Wuna jémbaa yakwa duwat, ‘Wani jémbaa ma ya,’ naawutéka dé wani jémbaa yandékwa. Méné yawutékwa pulak ma yaménu. Baka ma waménu wuna du nakapuk yékun yakandékwa.” Naandén.
23441	MAT 8:27	Téndéka de akwi vatvat naate wandarén, “Yéki. Dé wandéka wa wimut gu déku kundi vékute wandékwa pulak yandékwa. Wan yénga pulak du dé?” Wunga watake Jisasale yékunmba yéndarén botmba.
23446	MAT 8:32	Wunga wandaka det wandén, “Guné wunga ma yaange yéngunu.” Wunga wandéka de wani du vétik yaasékatake ye wani baaléna mawulémba wulaae téndarén. Téndaka wani baalé néma jaangumba yaange daawuliye gumba vaakére kulak ke kiyaandarén.
23463	MAT 9:15	Wunga wandaka Jisas det gwaaménja kundi nak anga wandén: “Du nak taakwa kéraaké yandu de kakému yaake mawulé tawulé yate kakému kaké daré, kapuk yamba yé? Kakandakwa. Taakwa kéraaké yakwa du dele randu de mawulé tawulé yate kakandakwa. Kukmba nak du yaae wani duwat kure yéndaru de déku du dakwa déké sémbéraa yate kakému katik kaké daré. Wuné wuna dunyansale wayéka yaréwutéka de mawulé tawulé yate wa kakému kandakwa.” Naandén.
23465	MAT 9:17	Dékény kwaaré viyaae révéndarén meme sépémba kulé wain kulak yamba wukaasanda-ndakwe wa. Wunga yandaru, wani meme sépé jaangwa ye pungndu gu akwi yékéraa-kandékwa. Yékéraandu wani meme sépé katik yékun yaké dé. Kulé meme sépémba wukaasanda-ndaru, kulé kulak meme sépé waak yékunmba tékandékwa.” Wunga gwaaménja kundi wandén. Talimba tan du wan kundi, déku kulé kundiale véréti katik yékunmba kwaaké béré. Naate wa wandén.
23481	MAT 9:33	De wani du Jisaské kure yéndaka Jisas wandéka wani kutakwa yaange yéléka wani du kundi bulndén. Bulndéka wamba tékésén du dakwa vékulaka vékulaka naate wandarén, “Yéki. Wan yéku musé wa. Talimba wunga pulak musé Israelmba yamba yandaka vénangwe.”
23485	MAT 9:37	Sémbéraa yate déku dunyansat gwaaménja kundi anga wandén, “Yaawimba némaamba kakému wa aak yate tékéskwa. Tékésndéka ayélapkéri du male jémbaa yandakwa.
23489	MAT 10:3	Filip. Bartolomyu. Tomas. Matyu. Talimba takis kéraatan du. Alfiusna nyaan Jems. Tadius.
23490	MAT 10:4	Nak Saimon. Talimba akwi genge gaayét yéte wandén, “Nak képmaana du nanéké néma du témuké kalik yawutékwa.” Nak du déku yé Judas Iskariot. Kukmba Jisas kwayéndén déku maamasat.
23501	MAT 10:15	Jisas déku dunyansat nakapuk wate anga wandén, “Gunat kuk kwayéké yakwa du dakwaké gunat wawutékwa. De nanat wunga kuk kwayéte néma kapérandi musé yandakwa. Talimba Sodommba yatan du dakwa, Gomoramba yatan du dakwa waak de kapérandi musé yandarén. Kukmba Got néma kot vékute néma du raké yandékwa nyaa dé wandu de Sodommba tan du dakwa, Gomoramba tan du dakwa kaangél kurkandakwa. Du dakwa nanat kuk kwayéndaran, wa wani nakurak kapérandi musé Sodommba tan du dakwa, Gomoramba tan du dakwa yandarén kapérandi musat wa taalékéra-kandékwa. Wani nyaa Got wandu nanat kuk kwayéké yakwa du dakwa néma kaangél kurkandakwa. Yi wan wanana wa.” Naandén Jisas.
23521	MAT 10:35	Yaawuténngé du dakwa ras wuna kundi yékunmba vékundaru du dakwa ras wuna kundi kuk kwayékandakwa. Yate nyambalé deku aapale waariya-kandakwa. Takwanyanngu deku aasale waariya-kandakwa. Méyasngu deku yawuale waariya-kandakwa.
23531	MAT 11:3	Ye Jisasét wandarén, “Talimba Gotna nyéngaamba kundi viyaatakandarén, nanat yékun yaké kukmba yaaké yakwa duké. Méné wani du méné, kapuk nak duké kaavéréké nané? Wani muséké vékusékngé Jon mawulé yandékwa.” Naandarén.
23539	MAT 11:11	Wunga vékusékte gunat wawutékwa. Baptais kwayékwa du Jonna jémbaa ani képmaamba talimba tan duna jémbaat wa taalékérandén. Taalékérandéka dé gunat yékun yawuta jémbaaké yamba yékunmba vékusékndékwe wa. Yandéka de Gotna kémba téte du dakwat yékun yawuta jémbaaké vékusékngwa du dakwa akwi deku yéku mawulé déku yéku mawulat wa taalékérandén. Yi wan wanana wa.” Naandén.
23542	MAT 11:14	Guné deku kundi vékumunaangunu, wan yékun wa. Talimba tan du anga wandarén, ‘Elaija kukmba yaakandékwa.’ Wunga wandaka bulaa gunat wawutékwa. Wani kundi wate, wa de Jonngé wa wandarén. Wandaka wa Jon yaandén.
23549	MAT 11:21	Yandaka Jisas det anga wandén, “Sémbéraa yawutékwa, guné Korasinmba tékwa du dakwaké! Sémbéraa yawutékwa, guné Betsaidamba tékwa du dakwaké! Wuné guna gaayémba yatéte kulé apanjémba yawutén. Yawutéka wa véngunén. Véte Gorké yamba yékunmba vékulakangunéngwe wa. Tairmba talimba tan du dakwa, Saidonmba talimba tan du dakwa waak, Gorké vékusékngapuk ye wani apanjémba vémunaae, talimba de yandarén kapérandi muséké kalik yate, wani kapérandi musé yaasékakatik daré. Yandarén kapérandi muséké kalik yate, nak du dakwa deku mawuléké vékusékndarénngé de jaangwa laplap saawuwe baawumba rakatik daré.
23550	MAT 11:22	“Guné ma véku. Kukmba Got néma kot vékute néma du raké yandékwa nyaa dé wandu de Tairmba talimba tan du dakwa, Saidonmba talimba tan du dakwa waak de kaangél kurkandakwa. Guné, Korasinmba tékwa du dakwa, Betsaidamba tékwa du dakwa waak, guné wuna jémbaa véte guné wunat kuk kwayéngunén. Kuk kwayéngunénga wani nakurak kapérandi musé de yan akwi kapérandi musat wa taalékérandén. Wani nyaa Got wandu guné néma kaangél kurkangunéngwa.
23551	MAT 11:23	“Guné Kaperneammba tékwa du dakwa, guné akwi nyaa anga wangunéngwa, ‘Nané Gotna gaayét waarékanangwa.’ Wunga wangunénga gunat wawutékwa. Got wandu guné kapérandi taalat daawulikangunéngwa. Guné Gotna gaayét katik waaréké guné. Wuné guna gaayémba yatéte kulé apanjémba wa yawutéka véngunén. Véte guné Gorké yékunmba yamba vékulaka-ngunéngwe wa. Talimba Sodommba tan du dakwa némaamba kapérandi musé ye wani apanjémba vémunaae, de yandarén kapérandi musé yaasékandaru Got wani gaayé katik yaavan kurkatik dé.
23558	MAT 11:30	Kwayéwutékwa jémbaa wan mawulé yanguna jémbaa wa. Wup yanguna jémbaa yamba yé wa. Guné wani jémbaa yaké apamama yakangunéngwa. Guné wuna jémbaa yangunu guna mawulé yékunmba tékandékwa. Téndu yékunmba yarékangunéngwa.” Naandén Jisas.
23561	MAT 12:3	Wunga wandaka det wandén, “Talimba nana gwaal waaranga maandéka bakamu Devit yan muséké Gotna nyéngaamba wa viyaatakandarén. Wani kundiké guné yamba vékulakangunéngwe wa. Talimba Devit déku dunyansale kaandé yandéka Gotna kundi bulndakwa gaamba wulaae wani gaamba jémbaa yakwa duwat waatakundén, Gorké kwayéte taakandarén kakému det kwayéndarénngé. Waatakundéka kwayéndaka Devit déku dunyansale wani kakému kandarén. Wunga ye nana apakundi yamba vékundakwe. Nana apakundi anga wandékwa, ‘Gotna gaamba jémbaa yakwa du male Gorké kwayéndarén kakému kakandakwa. Nak du wani kakému katik kaké daré.’ Wunga wandéka Devit déku dunyansale wunga yandaka guné deké anga yamba wangunéngwe wa, ‘Wan kapérandi musé wa yandarén.’ Wunga wakapuk yate kamuké guné wuna duké anga wo? ‘De nana apakundi vékukapuk yate kapérandi musé wa yandakwa.’ Guné wunga wate yamba yékunmba vékusékngunéngwe wa.
23568	MAT 12:10	Wulaandéka taamba kapére yan du nak wamba téndén. Téndéka Jisaské kalik yakwa du ras deku mawulémba anga wandarén, “Jisas yaap yaré nyaamba jémbaa yandu dé kotim-nganangwa.” Wunga wate Jisasét wandarén, “Yaap yaré nyaamba dunyan baat yakwa duwat kururéndakwan, wa de nana apakundiké daré kuk kwayu, kapuk? Wani muséké yénga méné vékwo?”
23572	MAT 12:14	Téndéka Farisi dunyansé rakarka yate wani gaa taakatake ye jaawuwe kundi bulndarén, Jisas viyaaké.
23575	MAT 12:17	Wunga wandéka Gotna yémba kundi kwayétan du Aisaia déku kundi wani sapak wa sékérékén. Talimba Aisaia ani kundi Gotna nyéngaamba viyaatakandén: Got wa wandén, “Wuné wani duwat wawutéka wa dé wuna jémbaa yakwa du téndékwa. Wuné déké néma mawulé yawutéka wuna mawulé yékun yandékwa déké. Wuné wawutu wuna Yaamambi déku mawulémba wulaae tékandékwa. Téndu dé néma kot vékukwa néma du rate wuna kundi akwi du dakwat wakandékwa.
23582	MAT 12:24	Farisi dunyan wani muséké vékute dekét deku kapmang kundi bulte wandarén, “Wani du wan Got wan du yamba wa. Kutakwana néma du déku yé Belsebul, wa déku mawulémba wulaae tékwa. Téte mayé apa kwayéndéka wa wani du wandéka kutakwa yaange yéndakwa.” Naandarén.
23586	MAT 12:28	Ma véku. Gotna Yaamambi wuna mawulémba téte wunat mayé apa tiyaandékwa. Tiyaandéka wuné kutakwat wawutéka wa yaange yéndakwa. Guné wani musé véte anga vékusék-ngangunéngwa. Got néma du rate du dakwaké yékunmba véké yandékwa sapak wa yaan.
23598	MAT 12:40	Talimba Jona gaan kupuk nyaa kupuk néma gukwamina biyaamba kwaandén pulak, wuné Duna Nyaan rémngé yandakwa kwaawumba gaan kupuk nyaa kupuk kwaakawutékwa.
23599	MAT 12:41	“Talimba Ninivemba tan du dakwa Jonana kundi vékutake yandarén kapérandi musé yaasékandarén. Jona néma du téndéka wuné amba téte kundi bulkwa du wuné néma du téte Jonat wa taalékérawutén. Kukmba Got néma kot vékute néma du randa sapak Ninivemba tan du dakwa waarape Gotna ménimba téte wakandakwa, ‘Jona nanat Gotna kundi kwayéndéka nané vékute yananén kapérandi musé yaasékatake Gotna kundi yékunmba vékunanén. Jisas Jonat taalékére gunat Gotna kundi wandéka guné yangunén kapérandi musé yaasékatake Gotna kundi yamba vékungunéngwe. Wunga yate guné néma kapérandi musé wa yangunén.’ Wunga wakandakwa.
23600	MAT 12:42	“Talimba néma taakwa nak, ani sékaa taalémba yaae néma du Solomonna kundi vékuké yaambumba kulémba yélén. Dé nyaangét vékupukaakwa du téndéka wuné amba téte gunale kundi bulkwa du wuné nyaanngét vékupukaakwa du téte Solomonét wa taalékérawutén. Kukmba Got néma kot vékute néma du randa sapak wani néma taakwa waarape Gotna ménimba téte gunat wakalékwa, ‘Wuné sékaa taalémba yaawutén. Yaae Solomonna kundi vékuwutén. Jisasna kundi Solomonna kundit wa taalékéran. Guné Jisasna kundi yamba vékungunéngwe wa. Wunga yate néma kapérandi musé wa yangunén.’ Naakalékwa wani taakwa.” Jisas wunga wandén det.
23603	MAT 12:45	Vétake ye kutakwa taambak kaayék vétik (7) we kure yaalén. Kukmba kure yaalén kutakwasé yan kapérandi musé wa taale yaan kutakwa yan kapérandi musat taalékéran. Wani kutakwa akwi wani duna mawulémba wulaae téndarén. Talimba nak kutakwa déku mawulémba wulaae téléka ayélapkéri kapérandi musé yandén. Rékaamba kutakwa déku mawulémba wulaae téndaka wani du némaamba kapérandi musé yandén. Wani kundiké ma vékulaka. Némaamba kapérandi musé yan du yatan pulak, bulaa yatékwa du dakwa wunéké yékunmba vékulaka-kapuk yate baka yatéte némaamba kapérandi musé yakwa du dakwa wa tékandakwa.” Det wunga wandén.
23604	MAT 12:46	Jisas du dakwat wayéka kundi kwayéténdéka déku aasa, déku waayékanje waak ye kaapamba téndarén. Téte dale kundi bulké mawulé yandarén.
23611	MAT 13:3	Téndaka det késépéri gwaaménja kundi wandén. Taale det anga wandén: “Du nak déku yaawimba wit sék yaasnyéké yéndén.
23624	MAT 13:16	Wunga watake Jisas déku dunyansat wandén, “Guna mawulé wan deku mawulé pulak yamba wa. Got gunat wa yékun yandén. Yandéka guna mawulé yékun wa tékwa. Téndéka guné yékunmba véte, yékunmba vékute, kurkale vékusékngunéngwa.
23630	MAT 13:22	Du dakwa ras wan raamény waaramba vaakérén wit sék pulak wa. De Gotna kundi taale yékunmba vékundakwa. Vékute ani képmaana muséké male vékulakate yéwaa, musé asé kéraaké vékundakwa. Wani musé wa Gotna kundit taakatépékwa. Taakatépéndéka wani du dakwa Gotna jémbaa yaasékandakwa.
23638	MAT 13:30	Yéku wit kapérandi waarale véréti yénga waarétémbéru. Waare sék vaakumbéru wit sék sékuké yakwa dunyansat anga wakawutékwa, “Taale wani kapérandi waara pélte guné tayémba paatéké ya. Paatétake guné yaamba tuké ya. Yatake wit sékwe wuna kakému taakawutékwa gaamba guné taakaké ya.” Wunga wakawutékwa wit sékuké yakwa duwat.’ Naandén.” Jisas wunga wandén.
23639	MAT 13:31	Wani kundi watake Jisas kundi nak waak anga wandén, “Got néma du rate du dakwaké yékunmba vékandékwa. Wani du dakwa taale makalkéri kém tékandakwa. Kukmba néma kém tékandakwa. Wani kém wan miyé nakna sék pulak wa. Wani miyé sékna yé mastet wa. Mastet sék nak miyé sék pulak yamba wa. Wani miyé sék wan makalkéri sék wa. Nana képmaamba tékwa akwi nak sék wan némaan wa. Du nak wani miyé sék kéraae yaawimba taawundén. Taawundéka bari waare némaan ye wani yaawimba tékwa miyat taalékérandén. Néma miyé téndéka api yaae wani miyé gaalémba kwaat séte randarén.” Naandén.
23641	MAT 13:33	Wani kundi watake nak kundi anga wandén, “Got néma du rate du dakwaké yékunmba vékandékwa. Wani du dakwa kulémawulé kéraate kulé du dakwa wa yaalakandakwa. Wani du dakwa wan yis pulak wa. Taakwa nak yis kéraae plauale kulotlén. Kulotléka wani plaua nak pulak yaalandén. Nak pulak yaalan pulak, Gotna du dakwa kulé du dakwa yaalakandakwa.” Naandén Jisas det.
23643	MAT 13:35	Det gwaaménja kundi wunga wandéka Gotna yémba kundi kwayétan du nakna kundi wa sékérékén. Wani du talimba Gotna nyéngaamba Jisaské anga viyaatakandén: Wuné gwaaménja kundi det wakawutékwa. Talimba Got képmaa yandén sapak déku kundi ras paakundén wa. Paakutakandéka ran kundi bulaa a wakawutékwa.
23656	MAT 13:48	Wulaandaka aaswut vékulékndéka wutépét témbétsondarén. Témbétsotake rate gukwami pévundarén. Péve yéku gukwami kéraae dismba taakandarén. Taakate kapérandi gukwami vaanjandandarén.
23668	MAT 14:2	Vékute déku jémbaa yakwa dunyansat wandén, “Wani du wan baptais kwayékwa du Jon wa. Talimba wawutéka déku kumbu sékundarén. Sékundaka kiyaae bulaa nakapuk taamale wa waarapndén. Taamale waarape néma mayé apa kéraae wani apanjémba yandékwa.” Naandén Herot.
23669	MAT 14:3	Talimba Herot déku aanyé Filipna taakwa kéraandén. Wani taakwana yé Herodias. Kéraandéka Jon dat wandén, “Ména aanyé wunga randéka déku taakwa kéraaménén wan sépélak yaménén. Got wani muséké watépéndékwa.” Wunga wandéka Herodias Jonna kundiké kalik yate waléka Herot léku kundi vékute wandéka déku dunyan yaae Jonét kulkiye senét giye dé kalapusét kure yéndarén.
23675	MAT 14:9	Wunga waléka Herot wunga yamuké kalik yate vékulaka vékulaka naandén. Takamba kundi we gite wa wakakét yandén. Yi wan wanana wa naandén. Naandéka dale rate kakému karan dunyan wa vékundarén. Wandén kundiké vékulakate, nak kundi wamuké kalik yate wa yi naandén.
23709	MAT 15:7	Guné paapu yakwa du wa. Talimba Gotna yémba kundi kwayétan du Aisaia wa wandén gunéké. Anga wandén:
23715	MAT 15:13	Wunga wandaka Jisas ani gwaaménja kundi wandén, “Anjorémba rakwa du wuna aapa néma yaawi nak yandén. Ye némaamba miyé taawundén wani yaawimba. Taawukapuk yandéka baka wure waaran miyé wa méngiale pélkandékwa.” Farisi dunyanséké wa wunga wandén.
23723	MAT 15:21	Wani kundi watake Jisas déku dunyansale de wani gaayé taakatake nak taalat yéndarén. Tair béré Saidon tékwa taalat yéndarén.
23732	MAT 15:30	Randéka némaamba du dakwa déké yaandarén. Maan kapére yan du dakwa nyambalé, méni kiyaan du dakwa nyambalé, apa rangwa yan du dakwa nyambalé, kundi bulkapuk du dakwa nyambalé, sépémaalé kapére yan némaamba du dakwa nyambalé ras waak, wani du dakwa nyambalé akwi kéraae yaate Jisaské yaandarén. Yaae wani du dakwa nyambalé Jisasna maanale taakandarén. Taakandaka det kuruwuréndén.
23745	MAT 16:4	Bulaa ani sapak yatékwa du dakwa wa kapérandi musé yapékaténdakwa. Gorké wa kuk kwayéndarén. Wunat wangunén apanjémba, kulé apanjémba, katik yaké wuté. Anga male yakawutékwa. Talimba yatan du Jona yandén pulak yakawutékwa.” Naatake Jisas de yaasékatake yéndén.
23750	MAT 16:9	Guné wuna mayé apaké yamba wayéka yékunmba vékusék-pékaréngunéngwe kapuk? Talimba 5,000 dunyansat makal bret taambak kwayéwutéka kurkale kandaka bret ras baka randéka kémbi késépéri waandangunénngé guné vékulako kapuk?
23759	MAT 16:18	An ménat wawutékwa. Ména yé Pita. Nana kundimba anga wa: Matu. Wani néma matu taakumba wuna jémbaamba yaalan du dakwa taakakawutékwa. Taakawutu du dakwa kiyaandakwa yapaté nak kapérandi musé waak wuna du dakwat katik yaavan kurké dé. De yékunmba rapéka-kandakwa apapu apapu.
23774	MAT 17:5	Pita wani kundi wayéka waténdéka waama yasékéyakén buwi nak gaaye det taakatépéndén. Taakatépéndéka kundi nak buwimba awula wan, “An wuna nyaan a. Déké néma mawulé yawutékwa. Déké wuna mawulé yékun yandékwa. Guné déku kundi ma véku.” Naandén.
23796	MAT 17:27	Wuné déku gaaké kwayékapuk yawutu, nak du dakwa wunat kapérandi mawulé yate wunat waarukandakwa. Deku mawulé katik kapére yaké dé, naate wa wuné waak takis kwayékawutékwa. Méné ma ye néma gu kwaawumba gukwami taawuwe wuré. Taale wuréménéngwa gukwami kéraae déku tépngémba yéwaa nak vékaménéngwa. Vétake kéraae kure yaae det ma kwayéménu. Kwayéménéngwa yéwaa, wan aana takis wa, Gotna kundi bulndakwa néma gaaké.” Naandén Jisas Pitat.
23799	MAT 18:3	Téndéka det wandén, “Ma véku. Guna kapérandi mawulé yaasékatake ma yéku mawulé vékungunu. Guna mawulé makal nyambaléna mawulé pulak tékapuk yandu Gotna kémba katik yaalaké guné.
23826	MAT 18:30	Wunga wandéka kalik yandén. Kalik yate dé kure ye kotime kalapusmba taakandén. Taakatake dat wandén, ‘Méné wuna yéwaa tiyaakata-take méné kalapusmba kése baka yékun yaalakaménéngwa.’ Wunga watakandéka kalapusmba kwaandén.
23828	MAT 18:32	Wandaka néma du waandéka wani du yaandéka dat wandén, ‘Méné kapérandi musé male yakwa du wa. Taale méné wunat waatakwe wunémba kéraaménén néma yéwaaké wawutén, “Yénga yakét. Dékumukét. Wani kwaambu tiyaakataké yambak.”
23830	MAT 18:34	Wunga watake rakarka ye wani duwat kalapusmba taakandén. Taakatake dat wandén, ‘Wuna yéwaa akwi tiyaakatatake méné kalapusmba kése baka yékun yaalakaménéngwa.’ Naandén.”
23835	MAT 19:4	Wunga wandaka det wandén, “Kamuké guné wunat waatakwo wani muséké? Talimba Gotna nyéngaamba du nak wani muséké kundi viyaatakandéka wa véngunén. Anga wa viyaatakandén: Talimba baasnyé ye Got akwi musé yate du dakwa waak yandén.
23838	MAT 19:7	Wani kundi wandéka Farisi dunyan wa wan, “Wa Moses kamuké dé nak pulak kundi wak? Talimba anga wandén, ‘Du nak déku taakwa kewuréte dé yaasékatake yélénngé wamunaate, taale nyéngaa nak viyaakandékwa wani muséké. Viyaae lat kwayéte wandu lé dé yaasékatake yékalékwa.’ Moses wunga wandén.” Naandarén.
23839	MAT 19:8	Wunga wandaka det wandén, “Guné akwi kapérandi mawulé vékukwa du dakwa yaténgunénga wa Moses gunéké wani kundi wandén. Talimba baasnyé ye dunyansé deku taakwat wunga yamba wandakwe wa.
23869	MAT 20:8	“Kukmba nyaa daawulindéka yaawina néma du jémbaa yakwa dunyanséké séngite kaavérékwa duwat wandén, ‘Méné jémbaa yakwa dunyansat ma waaménu yaandaru det yéwaa ma kwayé. Taale, wani kukmba yaae jémbaa yan dunyansat ma kwayéménék. Kwayétake nyéndé nyaa yaae jémbaa yan dunyansat kwayétake, sésékuk sékéyak wani ganmbamba yaae jémbaa yan dunyansat ma kwayéménék.’ Naandén.
23926	MAT 21:31	“Wani nyaan vétikmba kandé aapana kundi vékwak?” Naandéka wandarén, “Talényan wa vékwan.” Wunga wandaka Jisas det wandén, “Gunat wawutékwa. Takis kéraatan kapérandi du, yaambumba yatan dakwa, de taale wa Gotna kémba yaalandakwa. Yi wan wanana wa. De yaalandaru guné kukmba yaalaké guné, kapuk katik yaalaké guné?