23224	MAT 1:11	Josaia wan Jehoiakin déku aanyé waayékale deku aapa wa. Wani sapak wa Israelséna maamasé Babilonmba yaae Israelsale waariyandarén. Waariyandaka Babilonséna mayé apa wa Israelséna mayé apat taalékérandéka de Babilonmba yaan dunyansé Israelsat kéraae kure yéndarén Babilonét. Devitmba taale naakilakét ye ye Jehoiakin kukmba naakite wa du tambavétik maanmba kaayék vétik vétik (14) naakinangwa.
23230	MAT 1:17	Talimba Israel du dakwat wa kure yéndarén Babilonét. Wani sapak Jehoiakin yaréndén. Jehoiakinmba taale naakilakét ye ye Got wan du Krais kukmba naakite wa du tambavétik maanmba kaayék vétik vétik (14) naakinangwa.
23231	MAT 1:18	Maria Jisas Krais kéraalén kundi anga wa kwaakwa. Taale Mariana aasa aapa wandarén, lé Josepmba kumbilénngé. Wandaka kukmba bét nakurakmba wayéka yarékapuk yambéréka Gotna Yaamambi wa gaaye lat mayé apa kwayéndéka nyaan télén.
23232	MAT 1:19	Kukmba lé kéraaké yakwa du, déku yé Josep, dé wan yéku musé male yakwa du wa. Lé nyaan téléka dé wani muséké vékusékte déku mawulémba wandén, “Lé nak duwale wa kwaambérén. Bulaa lé katik kéraaké wuté.” Wunga watake wa nakapuk wandén, “Wuné lé kéraakapuk ye akwi du dakwana ménimba yéte lat waaruwutu lé nékéti yakalékwa. Wuné yakélak yaaséka-kawutékwa lé.”
23233	MAT 1:20	Wunga watake wani muséké vékulakapékare yéngan nak kwaandén. Kwaandéka Néman Du Gotna kundi kure gaayakwa du nak gaaye yénganmba dat wandén, “Méno Josep, Devitna gwaal waaranga maandéka bakamu, ma véku. Méné wup yaké yambak Maria kéraamuké. Gotna Yaamambi gaaye lat mayé apa kwayéndéka wa nyaan télékwa. Gotna Yaamambi wunga kwayéndénngé méné lé kéraamuké wup yaké yambak.
23234	MAT 1:21	Lé dunyanngu nyaan kéraakalékwa. Kéraalu wa dé déku du dakwa Satanna taambamba kéraae yandarén kapéremusé yasnyéputi-kandékwa. Wunga yaké yandékwanngé vékulakate méné déku yé Jisas ma waaménék.” Josepét wunga wandén.
23235	MAT 1:22	Talimba Néman Du Got déku yémba kundi kwayétan duwat ani kundi wandéka wa Gotna nyéngaamba anga viyaatakandén: Du kumbikapuk yan taakwa nak nyaan tékalékwa. Te kéraalu de déku yé Emanuel waakandakwa. Wunga viyaatakandéka wani sapak wani kundi wa sékérékén. Wani yé Emanuel anga wandékwa: Got nanale randékwa.
23238	MAT 1:25	Yate Maria kéraandén. Wani sapak dé lale yamba kwaandékwe wa. Yandéka kukmba nyaan kéraaléka wa déku yé waandén, Jisas.
23240	MAT 2:2	Dé Juda du dakwana néma du tékandékwa. Wunga vékusékte kunét vétake wa déké yaanangwa, dat kwaati séte waandé daaké. Dé yamba dé ro?”
23241	MAT 2:3	Wunga wandaka néma du Herot vékutake rakarka yate wandén, “Kalmu wani nyaan kukmba wuna taalé kéraaké dé?” Wunga watake wani muséké kalik yandén. Yandéka Jerusalemmba tékwa akwi du dakwa de wani muséké vékulaka vékulaka naandarén.
23243	MAT 2:5	Wunga wandéka dat wandarén, “Judiamba tékwa gaayé, Betlehemmba wa yaalakandékwa. Wani muséké talimba Gotna yémba kundi kwayétan du nak Gotna nyéngaamba Gotna kundi anga viyaatakandén:
23244	MAT 2:6	Guné Betlehemmba tékwa du dakwa, ma véku. Kukmba guna gaayé du nak néma du tékandékwa. Téte wuna du dakwa Israelké yékunmba vékandékwa. Véké yandékwanngé vékulakate, wa de guna makalkéri gaayé Judiana képmaamba tékwa gaayé Betlehemngé katik waké daré, ‘Wan baka gaayé wa.’ Wunga wakapuk yate, guna gaayéké wakandakwa, ‘Néma gaayé wa.’ Wunga viyaatakandén Gotna nyéngaamba.”
23245	MAT 2:7	Judana néma du Herot wani kundi vékutake, nyaayalamba yaan dunyansé déké yaandarénngé wandén. Wandéka yaandaka nak du vékukapuk yamuké dele yakélak kundi bulndarén. Bulte det waatakundén, “Yani sapak dé wani kun nyétmba baasnyé ye yaalak?”
23246	MAT 2:8	Wunga waatakundéka dat wandaka wandén, “Betlehemét ma yéngunék. Ye kurkasale ma waak wani nyaanngé. Waake vétake waambule yaae guné wunat waké ya. Wangunu wuné waak ye kwaati séte déké waandé daakawutékwa.” Wunga wate dé det paapu yandén.
23247	MAT 2:9	Herot wunga wandéka vékutake yéndarén. Yéte nyaayalamba talimba véndarén kun nakapuk véndarén. Wani kun nyétmba taale yéténdéka wa de déku kukmba yén. Ye wani kun nyaan kwaan gaamba anjoré téndén.
23250	MAT 2:12	Kwayétake yare kwaae yéngan kwaandarén. Kwaandaka Got det wandén, “Guné Herotké waambule yéké yambakate.” Naandén. Wunga wandéka vélérkiyaae waarape de nak yaambumba waambule yéndarén deku gaayét.
23251	MAT 2:13	Wani dunyansé waambule yéndaka Josep kwaandéka Néman Du Gotna kundi kure gaayakwa du nak gaaye dat yénganmba wandén, “Herot wani nyaan waake vétake dé viyaakandékwa. Wunga yandékwanngé méné ma waarape wani nyaan déku aasale kure yéménék. Isipét ma yaange yé. Yaange ye wani taalémba ma yarépékangunék. Kukmba gunat wawutu waambule yaangunék.”
23252	MAT 2:14	Wunga wandéka Josep bari vélérkiyaae waarape wani nyaan déku aasale kure yaange yéndén. Nyéndéngan wa bét kure yaange yéndén Isipét.
23253	MAT 2:15	Ye saambake Isipmba yaréndarén. Herot kiyaandu deku gaayét nakapuk waambule yéké yandakwanngé talimba yatéte Gotna yémba kundi kwayétan du viyaatakan kundi wa sékérékén. Wani du Néman Du Gotna kundi vékute wani kundi Gotna nyéngaamba anga viyaatakandén: Wuna nyaan Isipmba yaténdu wuné dat waawutu Isip yaasékatake waambule yaakandékwa gaayét.
23254	MAT 2:16	Judana néma du Herot Jerusalemmba rate nyaayalamba yaan dunyansé déké waambule yéndarénngé kaavépatindén. Kaavépatiye néma rakarka yate wandén, “Wunat paapu a yandarén.” Wunga watake déku mawuléké wandén, “Nyaayalamba yaan dunyansé wandarén, ‘Kwaaré vétik pulak talimba wa wani nyétmba tékwa kun baasnyé ye vénanén.’ Naandarén.” Wunga watake deku kundiké vékulakate déku waariyakwa dunyansat wandén, “Guné Betlehemét ye, Betlehemale tékwa taalat waak ye akwi dunyanngu nyaan ma viyaawuréngunék. Kwaaré vétik yan nyambalésé, kwaaré nakurak yan nyambalésé, kéraandarén kulé nyambalésé waak, de akwi ma viyaawuréngunu.” Naandén. Wunga wandéka ye wani nyambalésé akwi viyaawuréndarén.
23256	MAT 2:18	Ramamba asa du dakwa wa némaanmba géraakwa. Wani gaayémba némaanmba géraandakwa. Reselna gwaal waaranga maandéka bakamuna nyambalésé wa kiyaawuran. Kiyaawuréndaka wa deku nyambaléké géraandakwa. Deké néma sémbéraa yate géraandakwa. Herot wandéka déku waariyakwa dunyan Betlehemmba nyambalésé viyaawuréndarén sapak Jeremaia viyaatakan kundi wa sékérékén.
23257	MAT 2:19	Kukmba Herot kiyaan. Kiyaandéka Josep déku taakwa, nyaanale Isipmba yaréndarén. Wamba yare Josep yéngan kwaandéka Néman Du Gotna kundi kure gaayakwa du gaaye Josepét wandén,
23258	MAT 2:20	“Wani nyaanét viyaandékngé mawulé yan du wa kiyaan. Bulaa méné ma waarape wani nyaan déku aasale kure Israelét nakapuk waambule yéngunék.”
23259	MAT 2:21	Wunga wandéka Josep vélérkiyaae waarape wani nyaan déku aasale kure Israelét waambule yéndarén.
23262	MAT 3:1	Wani sapak baptais kwayékwa du Jon du yarékapuk yakwa Judiana taalémba baasnyé ye Gotna kundi kwayéndén.
23263	MAT 3:2	Wani taalat yaan du dakwat anga wandén, “Got néma du rate gunéké véké yandékwa sapak a yaakwa. Yaandékwanngé vékulakate guné Gotna kémba téké mawulé yate kapérandi musat ma kuk kwayéngunék.” Naandén Jon.
23264	MAT 3:3	Talimba Gotna yémba kundi kwayétan du nak déku yé Aisaia Jonngé Gotna nyéngaamba anga viyaatakandén: Du nak waandékwa du yarékapuk taalémba. Waate anga wandékwa, “Néman Duna yaambu ma kutngunék. Kutngunu yaambu yékunmba kwaakandékwa déké.” Naandékwa. Jonna aasa dé kéraakapuk yarélén sapak wa Aisaia wani kundi viyaatakandén. Viyaatakandéka kukmba Jon yaae du dakwat wandén, deku mawulé yékunmba téndu de Jisas yaaké yandékwanngé yékunmba vékulakandarénngé.
23268	MAT 3:7	Juda dunyansé deku néma du waak asapéri wa yéndarén, Jon Gotna yémba det baptais kwayéndénngé. Farisi dunyan, Sadyusi dunyan, de wunga yéndarén. Yéndaka Jon det waarute wandén, “Guné kapérandi mawulé vékukwa dunyansé wa. Got néma kot vékute néma du raké yandékwa nyaa a yaakwa. Wani nyaa Got du dakwa yandarén kapérandi muséké rakarka yakandékwa. Wani nyaaké vékulakate guné dunyan yaawi tundaka yaange yékwa kapérandi kaambe pulak a wunéké yaange yaangunéngwa. Wunéké yaambak.
23269	MAT 3:8	Taale guné yangunén kapérandi musé yaasékatake yéku musé male ma yangunék. Yangunu nak du dakwa véte wakandakwa, ‘De kapérandi musé yaasékatake bulaa yéku musé wa yandakwa.’ Wunga wakandakwa.
23270	MAT 3:9	Guné guna mawulémba anga waké yamarék, ‘Nané Abrahamna gwaal waaranga maandéka bakamu a ténangwa. Dé Gotna ménimba yéku musé yakwa du téndén pulak nané waak Gotna ménimba yéku musé yakwa du a ténangwa.’ Wunga wate paapu wa yangunéngwa. Guné yéku musé yamba yangunéngwe wa. Got mawulé yamunaae dé wandu ani matu du ye de Abrahamna gwaal waaranga maandéka bakamu pulak tékandakwa. Abrahamna gwaal waaranga maandéka bakamu téngunéngwanngé Got yamba vékulakandékwe wa. Yangunéngwa muséké wa vékulakandékwa.
23272	MAT 3:11	“Guné guna kapérandi mawulé yaasékangunu wuné gunat Gotna yémba baptais kwayékawutékwa. Wuna kukmba yaaké yakwa du wan dé néma du wa. Wuné baka du a téwutékwa. Déku mayé apa wa wuna mayé apat taalékéran. Yénga pulak déku jémbaa yaké wuté, baka du téwutékwanmba? Dé néma du randéka wuné déku musé déké kure yéké yapatiwutékwa. Wuné baka du a téwutékwa. Wuna kukmba yaaké yakwa du Gotna Yaamambi gunat kwayékandékwa. Guna kapérandi musé kéraae yaamba tukandékwa.
23274	MAT 3:13	Wani sapak Jisas Galili taakatake Jordan kaambélat yéndén. Jon dat Gotna yémba baptais kwayéndénngé wa yéndén.
23275	MAT 3:14	Ye saambakndéka Jon kalik yate wandén, “Méné néma du wa raménéngwa. Wuné baka du a téwutékwa. Kamuké méné wunéké yaau, wuné ménat baptais kwayéwuténngé? Méné Gotna yémba wunat baptais kwayéménu wan yékun wa.”
23276	MAT 3:15	Wunga wandéka Jisas wa wan, “Yamba wa. Méné wunat baptais ma kwayé. Wunga yate wan Got wandén pulak wa yakaménéngwa.” Wunga wandéka yi naandén.
23281	MAT 4:3	Yandéka Satan yaae dat wandén, “Méné anga waménéngwa, ‘Wuné Gotna nyaan a.’ Wunga wate bulaa wani muséké wunat ma wakwasnyéménu. Ma waménu de ani matu waalakwe kakému yandaru. Wunga yandu ménéké vésékngawutékwa.”
23282	MAT 4:4	Wunga wandéka wandén, “Yamba wa. Wani muséké ani kundi Gotna nyéngaamba kwaandékwa: Du dakwa kakémuké male vékulakate de yékunmba katik téké daré. De Gotna kundi vékundaru deku mawulé yékunmba téndu de yékunmba tékandakwa. Wani kundi vékute matu kakému yandénngé wuné katik waké wuté.” Naandén.
23284	MAT 4:6	Taakatake dat wandén, “Méné anga waménéngwa, ‘Wuné Gotna nyaan a.’ Wunga wate méné ma késéke daawuli. Wani muséké ani kundi Gotna nyéngaamba kwaandékwa: Got déku kundi kure gaayakwa dunyansat wandu de ménéké yékunmba vékandakwa. Véndaru méné deku taambamba rate ména maan matumba katik viyaaké méné. Méné wani kundi vékute késéke daawuliye yékunmba raménu akwi du dakwa véte vékusék-ngandakwa. Méné Gotna nyaan wa.”
23285	MAT 4:7	Wunga wandéka Jisas wa wan, “Yamba wa. Wani muséké ani kundi Gotna nyéngaamba kwaandékwa: Got wan ména Néman Du wa. Dé mayé apa yate ménat yékun yandénngé waangété yakwa du pulak katik yaké méné. Wani kundi vékute wuné katik késéke daawuliké wuté.” Naandén.
23287	MAT 4:9	Wakwasnyétake wandén, “Méné kwaati séte wunéké waandé daate wuna yé kavérékménu, wuné wani gaayé, wamba tékéskwa musé waak kwayéwutu méné deké néma du rakaménéngwa.”
23288	MAT 4:10	Wunga wandéka wandén, “Méno, Satan, ma yaange yé. Ani kundi Gotna nyéngaamba wa kwaakwa: Ména néma du nakurak Got male wa. Méné déké waandé daate dat ma waataku. Déku yémba male ma kavérék. Wani kundi vékute wuné ménéké katik waandé daaké wuté.” Naandén.
23289	MAT 4:11	Wunga wandéka Satan Jisas yaasékatake yéndén. Yéndéka Gotna kundi kure gaayakwa dunyan gaaye Jisasét yékun yandarén.
23291	MAT 4:13	Ye déku gaayé Nasaret taakatake Kaperneamét yéndén. Wani gaayé Galili néma gu kwaawu nak sakumba téndén. Wani gaayé Sebulun ambét Naptalina taalémba téndén.
23294	MAT 4:16	Wamba tékwa du dakwa Satanna taambamba téte ganngumba wa téndakwa. Téte lambiyakngé yate de néma yaa vérékte kaalékwa pulak yaandéka wa véndarén. Ve yékunmba vékulakamunaae wa de nyaamba tékandakwa.
23298	MAT 4:20	Wunga wandéka bari aaswut yaasékatake waarape dale yémbérén.
23300	MAT 4:22	Wandéka bét bérku aapa botmba randéka yaasékatake Jisasale yémbérén.
23302	MAT 4:24	Wunga yandéka de Siria provinsmba tékwa akwi taalémba déké kundi saapé yéndarén. Saapé yéndaka de wani kundi vékute némaamba du dakwa wa déké kure yéndarén. Baat yakwa du dakwa nyambalé, sépémaalé kapére yan du dakwa nyambalé, kutakwa kulure kure tén du dakwa nyambalé, méningan yandéka vaakétte bérumbéru yakwa du dakwa nyambalé, maan kapére yandéka yékapuk yakwa du dakwa nyambalé, wani du dakwa nyambalat wa kure yéndarén Jisaské. Kure yéndaka det kururéndén.
23304	MAT 5:1	Némaamba du dakwa yaandaka Jisas vétake némbat nak waaréndén. Waare randéka déku dunyan déké yaandarén.
23306	MAT 5:3	“Du dakwa ras deku mayé apaké vékulakakapuk yate Gotna mayé apaké vékulakate wa déku jémbaa yandakwa. Wani du dakwa Gotna kémba téndaka dé néma du rate deké yékunmba véndékwa. Véndékwanngé de mawulé tawulé yénga yandaru.
23307	MAT 5:4	“Du dakwa ras géraandakwa. Wani du dakwana mawulé Got yékun yakandékwa. Yakwate yandékwanngé de mawulé tawulé yénga yandaru.
23308	MAT 5:5	“Du dakwa ras deku yé kavérékngapuk yate nak du dakwat waarukapuk yate yékunmba yaténdakwa. Wani du dakwat Got yékun yandu de ani képmaamba néma du dakwa tépékaa-kandakwa. Tépékaaké yandakwanngé de mawulé tawulé yénga yandaru.
23309	MAT 5:6	“Du dakwa ras Gorké vékulakate yéku mawulé vékute yéku musé male yaké néma mawulé yandakwa. Kaandéké kiyaakwa du kakému kaké néma mawulé yandakwa pulak, wa de yéku musé male yaké néma mawulé yandakwa. Wani du dakwat Got yékunmba yandu deku mawulé yékunmba téndu de yékunmba tépékaa-kandakwa. Tépékaaké yandakwanngé de mawulé tawulé yénga yandaru.
23310	MAT 5:7	“Du dakwa ras nak du dakwaké sémbéraa yandakwa. Wani du dakwaké Got sémbéraa yakandékwa. Sémbéraa yandékwanngé de mawulé tawulé yénga yandaru.
23311	MAT 5:8	“Du dakwa ras deku mawulémba yéku mawulé male téndékwa. Wani du dakwa Gorét véte dale yékunmba tépékaa-kandakwa. Tépékaaké yandakwanngé vékulakate de mawulé tawulé yénga yandaru.
23312	MAT 5:9	“Du dakwa ras nak du dakwa waaru waariyandaka de nyéndémba téndakwa. Téndaka de yamba waaru waariyandakwe wa. Wani nyéndémba tékwa du dakwaké Got wakandékwa, ‘De wuna nyambalé wa.’ Dé det wunga wandénngé vékulakate wani nyéndémba tékwa du dakwa mawulé tawulé yénga yandaru.
23316	MAT 5:13	Wani kundi watake Jisas anga wandén: “Ani gwaaménja kundi ma véku. Dakwa de sol taakandakwa, kakému résék yandénngé. Sol résék yakapuk yandu, yénga pulak yandaru nakapuk résék yaké dé? Yamba wa. Nakapuk katik résék yaké dé. Yandu kakémumba katik yaasnyéké daré. De wani sol baka vaanjati-kandakwa. Bulaa wani kundiké ma vékulaka. Guné, wuna du, guné kakémumba yaasnyéndakwa sol pulak wa. Guné nak du dakwat yékun yangunu de kapérandi musé nakapuk katik yaké daré. Guné nak du dakwat yékun yakapuk yangunu résék yakapuk yakwa sol baka vaanjatindakwa pulak, Got gunat vaanjati-kandékwa.
23319	MAT 5:16	Bulaa wani kundiké ma vékulaka. Guné wani téwaayé pulak wa téngunéngwa. Guné Gorké yéku jémbaa ma yangunék. Wani jémbaa paakuké yambak. Du dakwana ménimba ma yangunék. Yangunu kurkale vésékngandakwa. Vésékte anjorémba rakwa du guna aapa Gotna yé kavérék-ngandakwa.” Naandén.
23320	MAT 5:17	“Guné anga waké yamarék, ‘Jisas Moses wan apakundiké kuk kwayéké wa yaandén. Talimba yatéte Gotna yémba kundi kwayétan dunyanna kundiké kuk kwayéké wa Jisas yaandén.’ Wunga waké yambakate. Moses wan apakundi Gotna yémba kundi kwayétan dunyanna kundi waak yékunmba vékute wandarén pulak yaké wa yaawutén. Guné wani kundiké yékunmba vékusékngunénngé wa yaawutén.
23322	MAT 5:19	Du ras Moses wan apakundi nakngé anga wamunaandaru, ‘Wani apakundi wan makal kundi wa. Nané wani kundi yaasékananu wan yékun wa.’ Wunga wandaru, Got néma du rate deké wakandékwa, ‘Wan baka du wa. De wuna taambamba baka randakwa. Deku yé katik kavérékngé wuté.’ Wunga wandu de nak du wani apakundi vékute wandékwa pulak yate anga wamunaandaru, ‘Wani apakundi akwi yékunmba ma vékukwak. Kundi nak katik yaasékaké nané.’ Wunga wandaru Got néma du rate deké wakandékwa, ‘Wan de néma du wa. De wuna taambamba yékunmba randakwa. Deku yé kavérék-ngawutékwa.’ Wunga wakandékwa.
23323	MAT 5:20	Guné Moses wan apakundiké yékunmba vékusékngunénngé wa gunat wawutékwa. Apakundiké vékusékngwa dunyansé, Farisi dunyansé waak, de Moses wan apakundi akwi yékunmba vékute wandékwa pulak yaké de néma jémbaa yandakwa. Yandaka nak du det véte wandakwa, ‘De yéku musé yakwa du wa téndakwa.’ Wunga wandaka Got deku mawulé vékusékte deké wandékwa, ‘Yamba yé wa.’ Naandékwa. Wunga wandéka gunat wawutékwa. Guné yéku mawulé vékute yéku musé ma yangunék. Yangunu guna yéku yapaté deku yapatat taalékérandu, guné Gotna kémba yaalakangunéngwa. Guna yéku yapaté deku yapatat taalékérakapuk yandu guné Gotna kémba katik yaalaké guné.” Naandén Jisas.
23324	MAT 5:21	Wani kundi watake det anga wandén: “Talimba tan du ani kundi wandaka wa vékungunén. Anga wandarén, ‘Guné du dakwat viyaandékngé yambak. Guné det viyaandékngunu, guné kot vékukwa néma duké kure yéndaru dé wani kapérandi muséké gunat yakata-kandékwa.’
23325	MAT 5:22	Wunga wandaka bulaa wuné nak kundi gunat wawutékwa. Ma véku. Du ras nak duwat rakarka yamunaandaru, Got wani kapérandi muséké det yakata-kandékwa. Du ras nak duwat waarute anga wamunaandaru, ‘Guné waangété du wa.’ Wunga wandaru, wa Got kot vékukwa néma du rate wani kapérandi muséké wunga wakwa duwat némaamba yakata-kandékwa. Du ras nak duwat némaamba waarute anga wamunaandaru, ‘Guné baka gandéndu du wa. Kapérandi taalat yékangunéngwa.’ Wunga wandaru, wa Got wandu wunga wakwa du yaa yaanpékatékwa taalat yékandakwa.
23326	MAT 5:23	Wani muséké vékulakate guné nak nak anga ma yangunék. Guné Gorké musé kwayéké yate, déké musé kwayéndakwa jaambé tékwanmba téte, nak du dakwat yangunén kapérandi muséké vékulakamunaae, wa taale Gorké kwayéké yangunéngwa musé jaambéna nak sakumba taakatake, wani du dakwaké bari ma yéngunék. Ye dele kundi bule dele nakurakmawulé yate dele kurkale téngunu. Te kukmba waambule yaae guné taakangunén musé Gorét kwayéké ya.
23331	MAT 5:28	Wunga wandaka bulaa wuné gunat anga wawutékwa. Du, nak duna taakwat véte léké jaambindan, wa déku mawulémba kapéremusé wa yandén. Yandéka déku mawulé wa kapére yakwa. Dé baka lat véte léké jaambiye wa kapérandi musé yandékwa.
23335	MAT 5:32	Wunga wandaka bulaa wuné gunat anga wawutékwa. Taakwa nak duké yékapuk yate nak duwale kapérandi musé yakapuk yalu, léku du lat dé yaasékatake yélénngé wamunaandu, wan kapérandi musé wa. Lé dé yaasékatake yélénngé wandu lé ye nak du kumbimunaalu, wa lé wani kumbilékwa duwale kapérandi musé wa yambérékwa. Taale kumbilén du kapéremusé yandéka bét waak kapéremusé wa yambérékwa.” Naandén Jisas det.
23336	MAT 5:33	Wani kundi watake Jisas anga wandén: “Talimba yatan dunyan ani kundi waak wandaka wa vékungunén. Anga wandarén, ‘Guné jémbaa nak yaké wate guna kundit apa yate Néman Du Gotna yémba wamunaae, wa guné wani jémbaa ma yangunék. Wani jémbaa katik yaasékaké guné.’
23337	MAT 5:34	Wunga wandaka bulaa wuné gunat anga wawutékwa. Guné guna kundit apamama yamuké waké yamarék. Wani jémbaa baka ma yangunék. Guné Gotna gaayéna yémba waké yamarék. Got rakwa taalé wa.
23340	MAT 5:37	De gunat jémbaaké waatakundaru guné yi naae, anga ma wangunék, ‘Yi, wani jémbaa yakanangwa.’ Wunga yamuké kalik ye, anga ma wangunék, ‘Yamba wa. Wani jémbaa katik yaké nané.’ Wunga ma wangunu. Wunga yaak wa. Nak kundi nak waké yamarék. Guna kundit mayé apa kwayémuké deku yémba waké yamarék. Guna kundit mayé apa kwayémuké deku yémba wamunaae, wa guné Satanna kundi vékute wandékwa pulak wa yangunéngwa.” Naandén.
23342	MAT 5:39	Wunga wandaka bulaa wuné gunat anga wawutékwa. Du ras gunat kapérandi musé yandaru, guné det kapérandi musé yakataké yamarék. Du ras guna yékutuwa saku saawimba viyaandaru, guné yakataké yamarék. Waalakwe baka téte guna akituwa saku saawi ma kwayé viyaandaru.
23347	MAT 5:44	Wunga wandaka bulaa wuné gunat anga wawutékwa. Guné guna maamaké ma néma mawulé yangunék. Du ras gunat kapérandi musé yandaru, guné Gorét ma waatakungunék, dé det yékun yamuké.
23349	MAT 5:46	Takis kéraakwa duké wangunéngwa, ‘De kapérandi musé yakwa du wa.’ Wunga wangunéngwa du de deku du dakwaké néma mawulé yandakwa. Guné de yakwa pulak, guna du dakwaké male néma mawulé yangunu, wa Got gunat katik yékun yaké dé. Gunéké néma mawulé yakwa du dakwa, gunéké kalik yakwa du dakwa, akwi du dakwaké waak ma néma mawulé yangunék.
23352	MAT 6:1	Jisas kundi ras waak anga wandén: “Guné Gorké yéku jémbaa yate déké male ma vékulakangunék. Guné Gorké yéku jémbaa yate nak du dakwa wunga yangunu vétake guna yé kavérékndarénngé mawulé yate deku ménimba wani jémbaa yate, wa gunékét gunéké wa vékulakangunéngwa. Wunga vékulakate deku ménimba yangunu, wa anjorémba rakwa du guna aapa Got kukmba guna yé katik kavérékngé dé.
23353	MAT 6:2	“Paapu yakwa du ras deku yé kavérékte Gotna kundi bulndakwa gaamba wulaae téte, yaambumba waak téte musé asé kapuk du dakwat musé kwayéndakwa. Némaamba du dakwa véte wani paapu yakwa duna yé kavérékndarénngé, wa de paapu yakwa du musé asé kapuk du dakwat musé kwayéndakwa. Wunga kwayéndaka némaamba du dakwa véte wani paapu yakwa duna yé kavérékndakwa. Kukmba Got wani paapu yakwa duna yé katik kavérékngé dé, némaamba du dakwa deku yé bulaa kavérék-ndakwanmba. Yi wan wanana wa, gunat wawutékwa. Guné paapu yakwa du kwayékwa pulak kwayéké yamarék. Guné musé asékapuk du dakwat musé kwayémuké, nak du dakwat wani muséké waké yamarék. Yakélak ma kwayéngunék. Wunga kwayéngunu nak du dakwa wani muséké vékusékngapuk yandaru gunale tékwa du dakwa waak wani muséké katik vékusékngé daré.
23356	MAT 6:5	“Paapu yakwa du Gorét waatakuké, de Gotna kundi bulndakwa gaamba wulaae téte, yaambumba waak téte Gorét waatakundakwa. Némaamba du dakwa det véndarénngé wa wamba Gorét waatakundakwa. Némaamba du dakwa det véte deku yé kavérékndarénngé wa wamba Gorét waatakundakwa. Wunga yandaka némaamba du dakwa deku yé kavérékndakwa. Wunga yate yandarén yéku musé wa kaatandakwa. Paapu yakwa du wani du dakwamba yéku musé wa kéraandarén. Yi wan wanana wa. Gunat a wawutékwa. Kukmba Got yandarén yéku musé katik kwayékataké dé. Guné paapu yakwa du Gorét waatakundakwa pulak Gorét waatakuké yamarék.
23358	MAT 6:7	“Gorké vékusékngapuk yakwa du dakwa anga wandakwa, ‘Nané némaamba kundi bulte nana néma duwat waatakunanu vékukandékwa.’ Wunga wate némaamba baka kundi baka bulte waatakundakwa. Guné némaamba baka kundi bulndakwa pulak guné Gorale bulké yamarék.
23364	MAT 6:13	Méné nanat yékun yaménu nané kapérandi musé yakwa duna kundi vékukapuk yate, kapérandi musé nakapuk katik yaké nané. Wunga ménat waatakunangwa. [Méné nané akwi du dakwaké yékunmba vépékaaréte apa tapa yapékate néma du rapéka-kaménéngwa apapu apapu. Yi wan wanana wa.]
23367	MAT 6:16	Wani kundi watake det nakapuk anga wandén: “Paapu yakwa du Gorale kundi bulké, de naknya naknya kakému yaakétndakwa. Yaakétte nak du dakwa kakému yaakét-ndakwanngé vékusék-ndarénngé wa deku saawimba waama képmaa kaavindakwa. Kaavindaka deku saawi waama yandékwa. Yandéka nak du dakwa véte wandakwa, ‘Wani du Gorké vékulakate wa kaandéké kiyaandakwa. Wan de yéku musé yakwa du wa.’ Wunga wate deku yé wa kavérékndakwa. Wunga yate yandarén yéku musé wa kaatandakwa. Paapu yakwa du wani du dakwamba yéku musé wa kéraandarén. Yi wan wanana wa. Gunat a wawutékwa. Kukmba Got yandarén yéku musé katik kwayékataké dé.