Wildebeest analysis examples for:   acr-acrNNT   GENERAL_PUNCTUATION    February 11, 2023 at 17:50    Script wb_pprint_html.py   by Ulf Hermjakob

23229  MAT 1:16  Y ri ralkꞌoꞌal ri Jacob e ri José, ri rachijil ri María, ruchu ri Jesús. Yey ri Jesús e ri kabꞌiꞌx Cristo che.
23233  MAT 1:20  Ekꞌuchiriꞌ kuchꞌobꞌ raqan puwi waꞌ, xaqikꞌateꞌt jun ángel re ri Dios xukꞌut ribꞌ pa uwachikꞌ y xubꞌiꞌij che: «José, at ralkꞌoꞌal kan ri David, maxiꞌij awibꞌ che kakꞌam ri María re kuꞌan awixoqil, ma rumatzem rire, ukꞌulum ruma ri Santowilaj Ruxlabꞌixel ri Dios.
23234  MAT 1:21  Kalax kꞌu jun ralabꞌ y Jesús rubꞌiꞌ kakojo, ma Rire kebꞌukolobꞌej rutinamit che ri kimak» xchaꞌ.
23236  MAT 1:23  Chitanapeꞌ: Jun chomilaj qꞌapoj ali kakanaj yewaꞌ ixoq y kalax jun ralabꞌ. Ekꞌu rubꞌiꞌ kabꞌiꞌxik: Emanuel xchaꞌ. Waꞌ keꞌelawi Dios xoꞌljeqel qukꞌ.
23240  MAT 2:2  Jekꞌuwaꞌ kakibꞌiꞌij: ¿Pa kꞌo wi ri rey ke raj judiꞌabꞌ alaxinaq? Ma riꞌoj xqil ruchꞌumil kꞌa pa relebꞌal lo ri qꞌij; yey e waꞌ oj petinaq chaꞌ koꞌlqaloqꞌnimaj uqꞌij kechaꞌ.
23243  MAT 2:5  Rike xkibꞌiꞌij che: Ri Cristo kalax pa raldea Belén re Judea, ma jewaꞌ utzꞌibꞌam kan ri qꞌalajisanel chupa Ruchꞌaꞌtem ri Dios:
23244  MAT 2:6  Riꞌat Belén at kꞌo pa ri luwar re Judea, tobꞌ lik at chꞌutiꞌn, riꞌat lik kꞌo awach chikiwach raj wach e kꞌo Judea, ma awukꞌ riꞌat kape wi ri Jun Taqanel; ekꞌu Rire kuꞌana chajinel ke ri nutinamit Israel xechaꞌ.
23246  MAT 2:8  Tekꞌuchiriꞌ, xebꞌutaq bꞌi Belén, jewaꞌ xubꞌiꞌij chike: Oj alaq y lik tzukuj alaq chi utz ri ralko akꞌa. We xriq kꞌu alaq, koꞌlbꞌiꞌij alaq chwe pa kꞌo wi chaꞌ jelaꞌ kinꞌek riꞌin y kiꞌnloqꞌnimaj uqꞌij xchaꞌ.
23251  MAT 2:13  Echiriꞌ rachijabꞌ e aj naꞌoj ebꞌelinaq chubꞌi rukꞌ ri Jesús, xukꞌut ribꞌ jun ángel re ri Dios pa uwachikꞌ ri José y xubꞌiꞌij che: «Chatyaktajoq, chebꞌakꞌama bꞌi rakꞌa y ruchu. Chixanimaj bꞌi kꞌa Egipto y chixkanaja chilaꞌ kꞌate kambꞌiꞌij chiwe jampa kixpetik, ma ri Herodes kutaq utzukuxik rakꞌa chaꞌ kakamisaxik» xchaꞌ.
23253  MAT 2:15  Chilaꞌ kꞌut xekꞌojiꞌ wi kꞌa che rukamik ri Herodes. Xuꞌan kꞌu waꞌ chaꞌ e kuꞌana rubꞌiꞌim lo ri Dios ruma ri qꞌalajisanel echiriꞌ jewaꞌ xubꞌiꞌij: «Kꞌa chilaꞌ Egipto xinsikꞌij wi lo ri Nukꞌajol» xchaꞌ.
23258  MAT 2:20  «Chatyaktajoq, chebꞌakꞌama bꞌi rakꞌa junam rukꞌ ruchu y chixtzelej tanchi Israel, ma ya xekam konoje ri kakaj kakikamisaj rakꞌa» xchaꞌ.
23261  MAT 2:23  Echiriꞌ xebꞌopon chilaꞌ, xeꞌjeqela pa ri tinamit Nazaret, chaꞌ e xuꞌana ri xkibꞌiꞌij ri qꞌalajisanelabꞌ chwi ri Jesús: Rire kabꞌiꞌx che aj Nazaret.
23263  MAT 3:2  Jekꞌuwaꞌ kubꞌiꞌij: «Tzelej tzij alaq chwach ri Dios, ma rutaqanik ri Dios petinaq chilaꞌ chikaj lik xa naqaj chi kꞌo wuloq» kachaꞌ.
23264  MAT 3:3  Ri qꞌalajisanel Isaías xutzꞌibꞌaj kan puwi waꞌ wa Juan echiriꞌ xubꞌiꞌij: Katataj uqul jun tzijonel kasikꞌin chupa ri luwar katzꞌintzꞌotik, jewaꞌ kubꞌiꞌij: Yijbꞌaꞌ pana alaq ri bꞌe re ri Qanimajawal; sukꞌupij alaq rubꞌe Rire xchaꞌ.
23268  MAT 3:7  Ekꞌu ri Juan echiriꞌ xrilo lik e kꞌi chike ri fariseos y ri saduceos xekꞌun ruma ri bautismo kuyaꞌo, xubꞌiꞌij chike: «¡Ralaq pachaꞌ alaq jupuq chi kumatz! ¿China xbꞌiꞌn re we utz kesaj ibꞌ alaq chwach ri unimal kꞌaxkꞌobꞌik kutaq lo ri Dios pawiꞌ alaq?
23270  MAT 3:9  »Y machꞌobꞌ ne alaq chi ibꞌil ibꞌ alaq waꞌ: Riꞌoj utz qaꞌanom, ma oj ralkꞌoꞌal kan ri Abraham. Ma riꞌin kambꞌiꞌij che alaq: We xraj ri Dios, utz kuꞌan ralkꞌoꞌal ri Abraham tobꞌ ne che taq waꞌbꞌaj.
23272  MAT 3:11  »Riꞌin paqatzij wi kanya ri bautismo che alaq rukꞌ yaꞌ, kꞌutubꞌal re tzelem chi tzij alaq chwach ri Dios. Noꞌj kꞌu ri Jun katajin lo chwij riꞌin, kꞌo puqꞌabꞌ kuya ri bautismo che alaq rukꞌ ri Santowilaj Ruxlabꞌixel ri Dios y rukꞌ aqꞌ. Rire más kꞌo uchuqꞌabꞌ chinuwach riꞌin; na taqal tane chwe tobꞌ xa kanmolej ruxajabꞌ.
23273  MAT 3:12  Ekꞌu Rire koluꞌqꞌata tzij pakiwi ri tikawex chaꞌ jelaꞌ kuya ri tojbꞌal taqal chike chikijujunal. E pachaꞌ juna achi rukꞌaꞌam chi ri puꞌbꞌal uwach ri trigo puqꞌabꞌ chaꞌ naꞌl kujosqꞌij waꞌ y karesaj rupukꞌ chupa. Tekꞌuchiriꞌ, kujok ri trigo y kukꞌol chupa rukꞌolibꞌal. Ekꞌu rupukꞌ kuporoj pa ri jun aqꞌ na jinta utaqexik katenowik» xcha ri Juan.
23275  MAT 3:14  Pero ri Juan na xraj taj kuya ri bautismo che ri Jesús, jekꞌuwaꞌ xubꞌiꞌij che: Ri lik usukꞌ e rilal ri kayaꞌw la ri bautismo chwe riꞌin. ¿Yey e kami kaꞌaj la riꞌ kanya riꞌin ri bautismo cheꞌla? xchaꞌ.
23276  MAT 3:15  Ekꞌu ri Jesús xukꞌul uwach: E chaꞌana woꞌora saꞌ ri kambꞌiꞌij riꞌin chawe, ma lik chirajawaxik e kaqaꞌan janipa ri lik usukꞌ chwach ri Dios xchaꞌ. Jekꞌulaꞌ ri Juan xuya ri bautismo che.
23278  MAT 3:17  Ekꞌuchiriꞌ, xchꞌaw lo Jun chilaꞌ chikaj, jewaꞌ xubꞌiꞌij: «E Nukꞌajol waꞌ ri lik kꞌax kannaꞌo y lik kinkiꞌkot che» xcha ri Dios.
23281  MAT 4:3  Xqibꞌ kꞌu ritzel winaq rukꞌ ri Jesús re kukꞌam upa chaꞌ katzaq pa mak, jewaꞌ xubꞌiꞌij che: We qatzij at Ukꞌajol ri Dios, chat-taqan che chaꞌ taq waꞌbꞌaj kuꞌan wa xchaꞌ.
23282  MAT 4:4  Ri Jesús xukꞌul uwach: Jewaꞌ tzꞌibꞌital kan chupa Rutzij Upixabꞌ ri Dios: Na xew ta ruma ri wa e kꞌas ri tikawex, ma e kꞌaslik ruma ronoje taq chꞌaꞌtem kel lo puchiꞌ ri Dios xchaꞌ.
23284  MAT 4:6  Xubꞌiꞌij kꞌu che: We qatzij at Ukꞌajol ri Dios, chakꞌaqa bꞌi awibꞌ kꞌa chuꞌlew y na jinta kꞌo kakꞌulumaj, ma jewaꞌ tzꞌibꞌital kan chupa Rutzij Upixabꞌ ri Dios: Ri Dios kebꞌutaq lo ru ángeles awukꞌ chaꞌ katkichajij. Katkichap kꞌu rukꞌ ri kiqꞌabꞌ chaꞌ na kaꞌchiqa ta rawaqan che juna abꞌaj xchaꞌ.
23285  MAT 4:7  Ri Jesús xukꞌul uwach: Jewaꞌ tzꞌibꞌital kan chupa Rutzij Upixabꞌ ri Dios: Makꞌam upa ri Dios Qajawxel xchaꞌ.
23287  MAT 4:9  Xubꞌiꞌij kꞌu che: Ronoje taq waꞌ kanya paqꞌabꞌ we kaxukubꞌaꞌ awibꞌ chinuwach y kaloqꞌnimaj nuqꞌij xchaꞌ.
23288  MAT 4:10  Ekꞌu ri Jesús xubꞌiꞌij che: Chatela chinuwach Satanás, ma jewaꞌ tzꞌibꞌital kan chupa Rutzij Upixabꞌ ri Dios: Lik chaloqꞌnimaj uqꞌij ri Dios Qajawxel y xew Rire chanimaj uqꞌij xchaꞌ.
23295  MAT 4:17  Chwi kꞌu lo riꞌ xujeq ri Jesús katzijonik, jewaꞌ kubꞌiꞌij: «Tzelej tzij alaq chwach ri Dios, ma rutaqanik ri Dios petinaq chilaꞌ chikaj lik xa naqaj chi kꞌo wuloq» kachaꞌ.
23297  MAT 4:19  Ekꞌu ri Jesús xubꞌiꞌij chike: Chixpetoq, chixterej lo chwij, y riꞌin kanꞌan chiwe ix aj molol tikawex, jelaꞌ pachaꞌ iꞌanom lo chike ri kar xcha chike.
23306  MAT 5:3  «Nim kiqꞌij kalaxik ri kaketaꞌmaj lik chirajawaxik ri Ruxlabꞌixel ri Dios chike, ma rutaqanik ri Dios petinaq chilaꞌ chikaj kuꞌana ke.
23314  MAT 5:11  »Nim iqꞌij iwalaxik riꞌix echiriꞌ wuma riꞌin kixternabꞌex rukꞌ kꞌax, kakꞌaq bꞌi iqꞌij y kabꞌiꞌx ronoje ri na utz taj chiwij yey waꞌ xa raqꞌubꞌal.
23316  MAT 5:13  »Wara che ruwachulew riꞌix lik kixajawax chike ri tikawex jelaꞌ pachaꞌ ratzꞌam lik kajawaxik. Yey we xsach rutzayul ratzꞌam, ¿suꞌanik tanchi kaꞌan tza che? Riꞌ na jinta chi kꞌana uchak; keꞌkꞌaq kꞌu bꞌi y kaxajaxoꞌx kan uwiꞌ kuma ri tikawex.
23317  MAT 5:14  »Riꞌix ix qꞌijsaq che ruwachulew. E juna tinamit kꞌo lo chwi juna juyubꞌ na utz taj kewaxik.
23320  MAT 5:17  »Michꞌobꞌ kꞌu riꞌix we riꞌin in kꞌuninaq re koꞌlnusacha uwach Rutzij Upixabꞌ ri Dios tzꞌibꞌital kan kuma ri Moisés y ri qꞌalajisanelabꞌ. Ma na in kꞌuninaq ta che usachik uwach waꞌ; e in kꞌuninaq re koꞌlnuqꞌalajisaj rusukꞌ.
23322  MAT 5:19  »Ruma kꞌu waꞌ, china ri kupalajij juna taqanik tobꞌ ne lik chꞌutiꞌn chwach rire yey e tanchi ukꞌutik kuꞌan chikiwach ri tikawex, riꞌ na jinta uwach chupa rutaqanik ri Dios petinaq chilaꞌ chikaj. China kꞌu ri kukoj Rutzij Upixabꞌ ri Dios yey jelaꞌ kukꞌut chikiwach jujun chik chaꞌ e kakiꞌano, riꞌ lik kꞌo uwach chupa rutaqanik ri Dios.
23323  MAT 5:20  »Paqatzij wi kambꞌiꞌij chiwe: Xew kixok riꞌix chupa wa taqanik petinaq chilaꞌ chikaj, we ribꞌinik isilabꞌik e más jusukꞌ chwa ri kibꞌinik raj kꞌutunel re ri tzijpixabꞌ y ri fariseos. Noꞌj we na je ta laꞌ, riꞌ na taqal ta chiwe.
23324  MAT 5:21  »Riꞌix itom ri xbꞌiꞌx lo chike ri tikawex ojertan chupa Rutzij Upixabꞌ ri Dios: Matkamisanik; yey china kꞌu ri kakamisanik, riꞌ kaqꞌat tzij puwiꞌ.
23325  MAT 5:22  »Noꞌj riꞌin kambꞌiꞌij chiwe: China ri kape royowal chirij juna ratz-uchaqꞌ, riꞌ kaqꞌat tzij puwiꞌ. China kꞌu ri kukꞌaq bꞌi uqꞌij ri ratz-uchaqꞌ, riꞌ kakꞌam bꞌi chwach ri qꞌatbꞌal tzij re ri tinamit. Yey china ri kubꞌiꞌij che juna ratz-uchaqꞌ: ¡Na jinta kꞌana achak!, riꞌ katewun puwiꞌ keꞌek pa aqꞌ chi xibꞌalbꞌaꞌ re tijbꞌal kꞌax.
23326  MAT 5:23  »Ruma kꞌu laꞌ, echiriꞌ kakꞌam bꞌi raqasaꞌn chwa raltar yey chiriꞌ kakꞌun chakꞌuꞌx kꞌo juna awatz-achaqꞌ kꞌo royowal chawij,
23328  MAT 5:25  »We kꞌo junoq kukoj amak y katukꞌam bꞌi pa qꞌatbꞌal tzij, nabꞌe chaꞌana pan utzil chomal rukꞌ pa bꞌe chaꞌ jelaꞌ na katuꞌyaꞌa ta chi puqꞌabꞌ raj qꞌatal tzij. Ma we na xaꞌan ta riꞌ, raj qꞌatal tzij katuya bꞌi puqꞌabꞌ ri ausiliar chaꞌ katuꞌyaꞌa pa cárcel.
23330  MAT 5:27  »Riꞌix itom ri xbꞌiꞌx lo ojertan chupa Rutzij Upixabꞌ ri Dios: Matmakun chirij ri kꞌulanikil.
23331  MAT 5:28  »Noꞌj riꞌin kambꞌiꞌij chiwe: We kꞌo junoq karil juna ixoq y kurayij uwach re kamakun rukꞌ, riꞌ ya xmakun rukꞌ pa ranimaꞌ.
23332  MAT 5:29  »E uwariꞌche, we e rawach uwikiqꞌabꞌ ri katzaqisan awe pa ri mak, chawesaj y chakꞌaqa bꞌi; ma xa ne kuya riꞌ e kajam jun che rawach, chwa ri katkꞌaq bꞌi rukꞌ ronoje racuerpo chi xibꞌalbꞌaꞌ re tijbꞌal kꞌax.
23334  MAT 5:31  »Jenewaꞌ xbꞌiꞌx lo ojertan: We juna achi karaj kujach bꞌi ri rixoqil, xew chuyaꞌa bꞌi ruwujil re jachbꞌal ibꞌ che.
23335  MAT 5:32  »Noꞌj riꞌin kambꞌiꞌij: We rachi kuya bꞌi ruwujil re jachbꞌal ibꞌ che ri rixoqil tobꞌ rixoq na makuninaq ta chirij ri kꞌulanikil, riꞌ e kumin ri rixoqil pa ri mak. Ma we rixoq jachom bꞌi kukꞌam jun chik achi, kamakun kꞌu riꞌ chirij ri kꞌulanikil. Yey e rachi kakꞌuliꞌ rukꞌ rixoq jachom bꞌi, riꞌ jenelaꞌ kamakun chirij ri kꞌulanikil.
23336  MAT 5:33  »Riꞌix itom ri xbꞌiꞌx lo chike ri tikawex ojertan: Matsokon rukꞌ ri kajikibꞌaꞌ uwach; e lik chaꞌana janipa rajikibꞌam uwach chwach ri Dios kachaꞌ.
23337  MAT 5:34  »Noꞌj riꞌin kambꞌiꞌij chiwe: Lik makꞌo mijikibꞌaꞌ uwach pubꞌiꞌ junoq. Makꞌo ne mijikibꞌaꞌ uwach pa rubꞌiꞌ ri kaj, ma ri chilaꞌ chikaj e tzꞌulibꞌal pa kataqan wi ri Dios.
23340  MAT 5:37  E chibꞌiꞌij ri jusukꞌ. We lik qatzij, xew chibꞌiꞌij: Qatzij. We na qatzij taj, xew chibꞌiꞌij: Na qatzij taj. Ma ri kakojiꞌ uwiꞌ ri kabꞌiꞌxik, waꞌ rukꞌ ritzel winaq petinaq wi.
23341  MAT 5:38  »Riꞌix itom ri xbꞌiꞌx lo ojertan: We kꞌo junoq kupuchꞌ rawach, riꞌ taqal che kapuchꞌ ri riꞌre. We kꞌo junoq kutor bꞌi juna aweꞌ, riꞌ taqal che kator bꞌi ri riꞌre.
23342  MAT 5:39  »Noꞌj riꞌin kambꞌiꞌij chiwe: Miꞌan ukꞌaxel che ri kuꞌan ri na utz taj chiwe. We kꞌo kꞌu junoq kupachꞌ qꞌabꞌ xeꞌ aweꞌ pawikiqꞌabꞌ, chayaꞌa luwar che kupachꞌ ri pa mox.
23346  MAT 5:43  »Itom kꞌu ri xbꞌiꞌx lo ojertan: Kꞌax chanaꞌa rawatz-achaqꞌ yey tzel chawila ri tzel kilow awe.
23347  MAT 5:44  »Noꞌj riꞌin kambꞌiꞌij chiwe: Kꞌax chebꞌinaꞌa ri e aj retzelal kꞌuꞌx chiwij. Chitzꞌonoj ri rutzil ukꞌuꞌx ri Dios pakiwi ri kakitzꞌonoj ri na utz taj piwi riꞌix. Chiꞌana ri utz chike ri tzel kebꞌilow iwe. Chiꞌana kꞌu orar pakiwi janipa ri kakikꞌaq bꞌi iqꞌij y ri kixkiternabꞌej rukꞌ kꞌaxkꞌobꞌik
23349  MAT 5:46  »Ma we xew kꞌax kebꞌinaꞌ ri kꞌax kenaꞌw iwe, ¿saꞌ kꞌu riꞌ ri rajil ukꞌaxel kikꞌulu? Ma jenelaꞌ kakiꞌan raj tzꞌonol puaq re tojonik.
23350  MAT 5:47  We xew kiya rutzil kiwach ri iwatz-ichaqꞌ riꞌix, ¿saꞌ kꞌu riꞌ ri utz kixtajin che uꞌanik? Ma jenelaꞌ kakiꞌan ri na ketaꞌam ta uwach ri Dios.
23352  MAT 6:1  »Miꞌan ri kikꞌut ri jusukꞌ ibꞌinik isilabꞌik chiwachil xa re kixilitaj kuma ri tikawex; ma we jelaꞌ kiꞌano, na jinta rajil ukꞌaxel kikꞌul che Riqaw Dios kꞌo chilaꞌ chikaj.
23356  MAT 6:5  »Echiriꞌ kixchꞌaꞌt rukꞌ ri Dios, miꞌan iweꞌix pachaꞌ ri kakiꞌan ri xa kebꞌ kipalaj. Ma rike lik kukꞌul kikꞌuꞌx ri kakibꞌololej oración e laꞌ e takꞌal pa taq sinagogas y pa taq jachbꞌal bꞌe chaꞌ jelaꞌ kebꞌilitaj kuma ri tikawex. Noꞌj riꞌin paqatzij wi kambꞌiꞌij chiwe: Rukꞌ kꞌu wa yakbꞌal kiqꞌij, ya e laꞌ xkikꞌul ri rajil ukꞌaxel ri xkiꞌano.
23358  MAT 6:7  »Ekꞌuchiriꞌ kixchꞌaꞌt rukꞌ ri Dios, miwererej chꞌaꞌtem ukꞌiyal laj pachaꞌ kakiꞌan ri na ketaꞌam ta uwach ri Dios; ma e kakichꞌobꞌ rike ruma ri kakiwererej chꞌaꞌtem, ketataj ruma ri Dios.
23360  MAT 6:9  »Ekꞌu riꞌix echiriꞌ kixchꞌaꞌt rukꞌ ri Dios utz jewaꞌ taq ri kibꞌiꞌij: Qaqaw Dios, Lal kꞌo la chilaꞌ chikaj, ¡lik chetaꞌmaxoq nim uqꞌij ri bꞌiꞌ la!
23365  MAT 6:14  »Ma we riꞌix kikuy kimak taq ri tikawex, jekꞌulaꞌ riꞌ kuꞌan ri Qaqaw Dios kꞌo chilaꞌ chikaj, kukuy imak riꞌix.
23367  MAT 6:16  »Echiriꞌ riꞌix kiꞌan ayuno, mikꞌut bꞌis che ripalaj pachaꞌ ri kakiꞌan ri xa kebꞌ kipalaj. Ma rike kakiꞌan waꞌ xa pachaꞌ kebꞌilitaj kuma ri winaq. Paqatzij wi kambꞌiꞌij chiwe: Rukꞌ kꞌu wa yakbꞌal kiqꞌij, ya e laꞌ xkikꞌul ri rajil ukꞌaxel ri xkiꞌano.
23370  MAT 6:19  »Mixchakun xa re kimol ukꞌuꞌxibꞌal bꞌeyomalil re ruwachulew, ma ri wara e taq ri ikꞌolom xa kapokꞌirik y kuꞌan mojos, yey kebꞌok ne eleqꞌomabꞌ che releqꞌaxik bꞌi.
23373  MAT 6:22  »Ri qawach e pachaꞌ candil re ri qacuerpo, ma ruma waꞌ kojtzuꞌnik chaꞌ utz kojbꞌinik. Jekꞌulaꞌ, we ri qawach utz uꞌanom, ronoje ri qacuerpo nojinaq che qꞌijsaq y kaqil kꞌu ronoje chi utz.
23374  MAT 6:23  Noꞌj we ri qawach na utz taj, ronoje ri qacuerpo kꞌo pa qꞌequꞌm. Jekꞌulaꞌ, we ri qꞌijsaq kꞌo qukꞌ uꞌanom junam rukꞌ ri qꞌequꞌm, ¡koꞌl chi lo qꞌequꞌmalil riꞌ oj kꞌo wi!
23375  MAT 6:24  »Lik kꞌayew we juna aj chak e kaꞌibꞌ ri rajaw. Ma laj tzel karil ri jun yey kꞌax kunaꞌ ri jun chik; o laj kuyak uqꞌij ri jun yey kukꞌaq bꞌi uqꞌij ri jun chik. Ruma kꞌu laꞌ, na utz taj we junoq kuya ribꞌ che unimaxik ri Dios yey kuya ribꞌ che utzukuxik ri bꞌeyomalil re ruwachulew.
23376  MAT 6:25  »E uwariꞌche kambꞌiꞌij chiwe riꞌix: Mubꞌisoj ikꞌuꞌx rikꞌaslem; mubꞌisoj ne ikꞌuꞌx saꞌ riwa y rimiqꞌinaꞌ kitijo o saꞌ riqꞌuꞌ kikojo. ¿Na e ta nebꞌa más kꞌo uwach rikꞌaslem riꞌix chwach ri kitijo? ¿Yey na e ta nebꞌa más kꞌo uwach ri cuerpo chwach riqꞌuꞌ kikojo?
23377  MAT 6:26  »Chebꞌiwilape ri tzꞌikin kexikꞌikꞌ che ruwa kaj. Rike na ketikoꞌnaj taj, na kakiꞌan tane kimolonik y na jinta ne pa kakikꞌol wi ri kimolonik. Na rukꞌ ta kꞌu riꞌ, Riqaw Dios kꞌo chilaꞌ chikaj kebꞌutzuqu. ¡Makꞌuwariꞌ riꞌix, ri Dios kixuchajij, ma e más kꞌo iwach riꞌix chikiwa ri tzꞌikin!
23378  MAT 6:27  »¿Kꞌo nebꞌa junoq chiwe riꞌix kuriq kunajtirisaj jun chik qꞌij che rukꞌaslem wara che ruwachulew? Na jinta junoq, tobꞌ ne lik kutij uqꞌij che.
23379  MAT 6:28  ¿Suꞌbꞌe kꞌu riꞌ lik kubꞌisoj ikꞌuꞌx riqꞌuꞌ kikojo? Chiwilapeꞌ suꞌanik kekꞌiy ri kotzꞌiꞌj pa taq juyubꞌ; waꞌ na kechakun taj y na kekeman ta nenareꞌ chaꞌ kakiꞌan ri kiqꞌuꞌ.
23381  MAT 6:30  Jekꞌulaꞌ we ri Dios uꞌanom chom che ri aqꞌes kꞌo waqꞌij pa juyubꞌ yey chweꞌq xa kaporox pa aqꞌ, ¿na kuya ta kami riꞌ ri Dios riqꞌuꞌ kajawax chiwe? ¡Riꞌix lik xa jubꞌiqꞌ ri kubꞌulibꞌal ikꞌuꞌx rukꞌ ri Dios!
23382  MAT 6:31  »Kambꞌiꞌij kꞌu chiwe: Mubꞌisoj ikꞌuꞌx y mibꞌiꞌij: ¿Saꞌ ri qawa, saꞌ ri qamiqꞌinaꞌ kaqatijo? ¿Saꞌ ri qaqꞌuꞌ kaqakojo?
23384  MAT 6:33  »Ri lik chirajawaxik chiwe nabꞌe e lik chixok il che rutaqanik ri Dios y che ri jusukꞌ bꞌinik silabꞌik karaj Rire chiwe. Yey ronoje taq kꞌu ri kajawaxik, xa uwiꞌ chik kayaꞌtaj chiwe.
23386  MAT 7:1  »Miꞌan ri xa piwe riꞌix kixuꞌan aj qꞌatal tzij pakiwi jujun chik, chaꞌ jelaꞌ na kaqꞌat ta tzij piwi riꞌix.
23388  MAT 7:3  »¿Suꞌchak e lik katzutzaꞌ rukꞌaj cheꞌ kꞌo chupa ruwach rawatz-achaqꞌ yey e na katok ta kꞌu il che resaxik ri cheꞌ qꞌebꞌel chupa rawach riꞌat?
23389  MAT 7:4  Y we qꞌebꞌel la jun cheꞌ chupa rawach riꞌat, ¿utz nawi kabꞌiꞌij che rawatz-achaqꞌ: Chayaꞌa luwar chwe kanwesaj la jun ukꞌaj cheꞌ kꞌo chupa rawach? ¡Na utz taj!
23390  MAT 7:5  ¡Xa kebꞌ apalaj! Nabꞌe na chawesaj lo la cheꞌ qꞌebꞌel chupa rawach riꞌat, y jelaꞌ kat-tzuꞌn chi utz chaꞌ katoꞌ rawatz-achaqꞌ che resaxik lo rukꞌaj cheꞌ kꞌo chupa ruwach rire.
23391  MAT 7:6  »Miya chikiwa ri tzꞌiꞌ janipa ri lik chom chwach ri Dios, ma kꞌaxtaj kepe chiwij y kakiraqachꞌij ipa; jekꞌulaꞌ mikꞌaq chikiwach ri aq ri perlas kꞌo iwukꞌ, ma kꞌaxtaj xa kakixiqꞌixaꞌ uwiꞌ.
23392  MAT 7:7  »Janipa ri kajawax chiwe, chitzꞌonoj che ri Dios y kayaꞌiꞌ chiwe; chitzukuj rukꞌ Rire janipa ri kajawax chiwe y kiriqo; chichꞌaꞌbꞌej Rire y lik kixukajmaj loq.
23394  MAT 7:9  »¿Kꞌo nebꞌa juna achi chixoꞌl, we rukꞌajol kutzꞌonoj pam, kuya juna abꞌaj che;
23395  MAT 7:10  o we kutzꞌonoj kar, kumatz ri kuya che? ¡Na jinta junoq!
23396  MAT 7:11  Ekꞌu riꞌ riꞌix tobꞌ xa ix tikawex na lik ta utz ikꞌuꞌx, na rukꞌ ta kꞌu riꞌ, kiriq uyaꞌik chomilaj taq sipanik chike riwalkꞌoꞌal. ¡Makꞌuwariꞌ ri Qaqaw Dios kꞌo chilaꞌ chikaj kuya chomilaj taq sipanik chike ri ketzꞌonow re che!
23397  MAT 7:12  »Ekꞌu riꞌix chiꞌana chike ri tikawex jelaꞌ pachaꞌ ri kiwaj kakiꞌan rike chiwe. Ma e utaqanik waꞌ Rutzij Upixabꞌ ri Dios tzꞌibꞌital kan kuma ri Moisés y ri qꞌalajisanelabꞌ.
23398  MAT 7:13  »Chixok bꞌi che ri okibꞌal chꞌutiꞌn uwach. Ma ri okibꞌal y ri bꞌe keꞌek chi xibꞌalbꞌaꞌ lik nim uwach, yey lik e kꞌi ri kebꞌok bꞌi chiriꞌ.
23400  MAT 7:15  »Lik chichajij iwibꞌ chikiwach ri kakibꞌiꞌij e qꞌalajisanelabꞌ re ri Dios yey xa e sokosoꞌnel. Ma waꞌ kekꞌun iwukꞌ riꞌix lik chakojoꞌ utz kikꞌuꞌx, noꞌj chupa ri kanimaꞌ xa pachaꞌ e utiw lik e bꞌiqꞌonel.
23401  MAT 7:16  Ekꞌu riꞌix kiwetaꞌmaj saꞌ ri kꞌo pa kanimaꞌ ri tikawex ruma ri kakiꞌano, we utz o na utz taj. »E pachaꞌ taq ri cheꞌ: ri kꞌiix, na uva ta rujiqꞌobꞌalil kuyaꞌo; yey ri xulukej, na higos ta rujiqꞌobꞌalil kuyaꞌo.
23406  MAT 7:21  »Na konoje ta ri kakibꞌiꞌij chwe Qajawal, Qajawal kebꞌok chilaꞌ chikaj pa rutaqanik ri Dios, ma xew kebꞌok ri kakiꞌan ri rajawal ukꞌuꞌx ri Nuqaw kꞌo chilaꞌ chikaj.
23407  MAT 7:22  Kopon kꞌu ruqꞌijol echiriꞌ ri Dios kuqꞌat tzij pakiwi ri tikawex, yey chupa laꞌ la qꞌij lik e kꞌi ri kakibꞌiꞌij chwe: Wajawal, Wajawal, riꞌoj xqaꞌan qꞌalajisanik chupa ri bꞌiꞌ la chike ri tikawex. Yey chupa ri bꞌiꞌ la xeqesaj bꞌi ri itzel uxlabꞌixel y pa ri bꞌiꞌ la xqaꞌan ukꞌiyal milagros kechaꞌ.
23408  MAT 7:23  Ekꞌuchiriꞌ, riꞌin jewaꞌ kambꞌiꞌij chike: Na xinwetaꞌmaj ta kꞌana iwach, chixela wukꞌ; ma riꞌix xew ix ꞌanal re ri lik itzel uwach.
23409  MAT 7:24  »China kꞌu ri kataw re ri nutzij yey kuꞌan janipa ri kambꞌiꞌij, kanjunimaj rukꞌ jun achi lik kꞌo unaꞌoj ma xutzꞌaq lo ri rocho paꞌbꞌaj.
23412  MAT 7:27  Xpe kꞌu lo ri jabꞌ, xenimar taq ri nimayaꞌ, xpe lo unimal kaqjiqꞌ y xumachꞌ ribꞌ che ri ja. Ekꞌu riꞌ ri ja xwuluwubꞌ bꞌi y xsach uwach» xchaꞌ.
23416  MAT 8:2  Tekꞌuchiriꞌ, xopon jun achi kꞌo ri yabꞌil lepra che, xuxuk ribꞌ chwach ri Jesús y xubꞌiꞌij che: Wajawal, we kaꞌaj ko la, josqꞌij la ri nucuerpo che wa yabꞌil xchaꞌ.
23417  MAT 8:3  Ekꞌu ri Jesús xuchap pana rukꞌ ruqꞌabꞌ y jekꞌuwaꞌ xubꞌiꞌij che: Kuaj, chuꞌana bꞌa chom riꞌ racuerpo xchaꞌ. Xew kꞌu xukꞌis ubꞌiꞌxikil waꞌ, na jampatana xsach ri yabꞌil kꞌo che rachi.
23418  MAT 8:4  Ekꞌu ri Jesús xubꞌiꞌij che: Chatapeꞌ, lik matzijoj che junoq riꞌin xatinkunaj. Jat chwach raj chakunel pa Rocho Dios chaꞌ rire karilo na jinta chi lepra chawe, y chayaꞌa chwach ri Dios ri qasaꞌn xtaqan kan ri Moisés che chaꞌ kaqꞌalajin chikiwach ri tikawex at kunutajinaq chik xchaꞌ.
23420  MAT 8:6  jewaꞌ kubꞌiꞌij: Wajawal, ri waj chak lik yewaꞌ kꞌo chwa uwarabꞌal chiwocho. Rire xuꞌan sik y lik kꞌo pa kꞌax kachaꞌ.
23421  MAT 8:7  Ri Jesús xubꞌiꞌij che: Riꞌin kinꞌek y kankunaj xchaꞌ.
23422  MAT 8:8  Ekꞌu ri capitán xubꞌiꞌij che: Wajawal, riꞌin lik na taqal ta chwe kok la chiwocho. Xew bꞌiꞌij la: Chatkunutajoq, y rukꞌ ri chꞌaꞌtem la, kakunutaj ri waj chak.
23423  MAT 8:9  Ma e pachaꞌ riꞌin, in kꞌo puqꞌabꞌ jun taqanel y rire ebꞌuyaꞌom ukꞌiyal soldados panuqꞌabꞌ. We kambꞌiꞌij kꞌu che junoq Jat, keꞌek; o kambꞌiꞌij che junoq chik Chatpetoq, kapetik. Yey we kambꞌiꞌij che juna waj chak Chaꞌana waꞌ, kuꞌano xchaꞌ.
23424  MAT 8:10  Ri Jesús echiriꞌ xuta waꞌ, lik xkam ranimaꞌ che y jewaꞌ xubꞌiꞌij chike ri eteran chirij: Paqatzij wi kambꞌiꞌij chiwe: Na nuriqom tane chikixoꞌl raj Israel junoq lik kꞌo unimal kubꞌulibꞌal ukꞌuꞌx pachaꞌ wa jun achi.
23426  MAT 8:12  Noꞌj taq kꞌu ri kakichꞌobꞌo taqal chike kakikꞌul rutaqanik ri Dios ruma e ratz-uchaqꞌ kan ri Abraham, riꞌ kebꞌesax bꞌi y kekꞌaq bꞌi pa ri qꞌequꞌm; chiriꞌ kꞌu riꞌ kebꞌoqꞌ wi y kaqichꞌichꞌ ruwi keꞌ xchaꞌ.
23427  MAT 8:13  Ekꞌuchiriꞌ, xubꞌiꞌij ri Jesús che ri capitán: Oj chi ocho la, ma jelaꞌ kuꞌanaꞌ pachaꞌ ri xkubꞌiꞌ kꞌuꞌx la che xchaꞌ. Chupa kꞌu laꞌ la joqꞌotaj xkunutaj ri raj chak.
23433  MAT 8:19  Ekꞌu laꞌ la joqꞌotaj xopon rukꞌ ri Jesús jun achi aj kꞌutunel re ri tzijpixabꞌ y xubꞌiꞌij che: Lal tijonel, riꞌin kinterej bꞌi chiꞌij la tobꞌ pachawi keꞌek wi la xchaꞌ.
23434  MAT 8:20  Ri Jesús xukꞌul uwach: Ri yak kꞌo kijul y ri tzꞌikin kexikꞌikꞌ che ruwa kaj kꞌo kisok; noꞌj Ralaxel Chikixoꞌl Tikawex na jinta ne uluwar tobꞌ xa pa kuxlan wi xchaꞌ.
23435  MAT 8:21  Kꞌo chi jun chike rutijoꞌn xubꞌiꞌij che ri Jesús: Wajawal, yaꞌa la luwar chwe kanwoyꞌej kakam na ri nuqaw y kanmuq kanoq; tekꞌuchiriꞌ, kinterej chiꞌij la xchaꞌ.
23436  MAT 8:22  Ekꞌu ri Jesús xukꞌul uwach: Riꞌat chat-terej lo chwij; chayaꞌa kan chike ri ekaminaq chwach ri Dios chaꞌ e rike kemuquw ri katz-kichaqꞌ kekamik xchaꞌ.
23439  MAT 8:25  Ekꞌu rutijoꞌn xeꞌkikꞌosoj y xkibꞌiꞌij che: ¡Qajawal! ¡Chojkolobꞌej la, ma kojkamik! xechaꞌ.
23440  MAT 8:26  Ri Jesús xukꞌul uwach: ¿Suꞌchak lik kixiꞌij iwibꞌ? Riꞌix lik xa jubꞌiqꞌ ri kubꞌulibꞌal ikꞌuꞌx wukꞌ xchaꞌ. Ekꞌuchiriꞌ xyaktajik, xuqꞌatej ri kaqjiqꞌ y ri yaꞌ. Xtaniꞌ kꞌu riꞌ ri kaqjiqꞌ y ri yaꞌ xyeniꞌik.
23441  MAT 8:27  Rutijoꞌn lik xkam kanimaꞌ che y xkibꞌiꞌij: «¿Saꞌ ruwach waꞌ waꞌchi? ¡Ma tobꞌ ne e ri kaqjiqꞌ y ri yaꞌ kakikoj utzij!» xechaꞌ.
23443  MAT 8:29  E taq kꞌu riꞌ waꞌ xkijeqo lik ko kesikꞌinik, jewaꞌ xkibꞌiꞌij: ¿Suꞌchak koꞌlmina ibꞌ la qukꞌ, Jesús, Lal Ukꞌajol ri Dios? ¿Petinaq kami la re kojya la pa kꞌax echiriꞌ kꞌamajaꞌ ne kopon ri qaqꞌij? xechaꞌ.
23445  MAT 8:31  Ekꞌu ri itzel uxlabꞌixel lik xebꞌelaj che ri Jesús: We kojesaj bꞌi la, yaꞌa la luwar chiqe kojok bꞌi kukꞌ ri aq xechaꞌ.
23446  MAT 8:32  Ekꞌuchiriꞌ, xubꞌiꞌij ri Jesús chike: Jix riꞌ xchaꞌ. Taq ri itzel uxlabꞌixel xebꞌel bꞌi chike rachijabꞌ y xebꞌok kukꞌ ri aq. Tekꞌuchiriꞌ, konoje ri aq xeꞌkikꞌaqa bꞌi kibꞌ chwi jun siwan, xebꞌeꞌtzaqa kꞌa chupa ri mar y chiriꞌ xejiqꞌ wi.
23450  MAT 9:2  E kꞌo kꞌu jujun achijabꞌ xkikꞌam lo jun achi sik chwach ri Jesús, kitelem lo chwa jun chꞌat. Echiriꞌ ri Jesús xril ri kubꞌulibꞌal kikꞌuꞌx rukꞌ, xubꞌiꞌij che rachi sik: Wal, chanimarisaj akꞌuꞌx, ma ronoje ramak kuytajinaq chik xchaꞌ.
23451  MAT 9:3  E kꞌo kꞌu jujun chike raj kꞌutunel re ri tzijpixabꞌ jewaꞌ xkichꞌobꞌo: «Wa jun achi lik kamakun chirij ri Dios, ma na yaꞌtal ta puqꞌabꞌ junoq kubꞌiꞌij waꞌ.»
23452  MAT 9:4  Noꞌj ri Jesús xunaꞌbꞌej saꞌ ri kakichꞌobꞌo; ruma kꞌu riꞌ, xubꞌiꞌij chike: ¿Suꞌchak kachꞌobꞌ alaq ri na utz taj?
23453  MAT 9:5  ¿Saꞌ kꞌu ri na kꞌayew taj kambꞌiꞌij: Ronoje ramak kuytajinaq chik o Chatyaktajoq y chatbꞌinoq?
23454  MAT 9:6  E kuaj kꞌut ketaꞌmaj alaq waꞌ: Ralaxel Chikixoꞌl Tikawex yaꞌtal puqꞌabꞌ kukuy taq ri mak ke ri winaq che ruwachulew xchaꞌ. Xubꞌiꞌij kꞌu riꞌ che ri sik: Chatyaktajoq, chakꞌama bꞌi rachꞌat y jat chaꞌwocho xchaꞌ.
23457  MAT 9:9  Xel kꞌu bꞌi ri Jesús chiriꞌ y xril jun achi aj tzꞌonol puaq re tojonik, Mateo rubꞌiꞌ, tzꞌul pa ri luwar pa kaꞌan wi ri tojonik che ri gobierno, y xubꞌiꞌij che: Chat-terej lo chwij xchaꞌ. Y ri Mateo xyaktajik y xterej bꞌi chirij.
23459  MAT 9:11  Echiriꞌ xkil waꞌ ri fariseos, xkibꞌiꞌij chike rutijoꞌn ri Jesús: ¿Suꞌchak ri tijonel iwe riꞌix kawaꞌ junam kukꞌ raj tzꞌonol puaq re tojonik y kukꞌ raj makibꞌ? xechaꞌ.
23460  MAT 9:12  Echiriꞌ xuta waꞌ ri Jesús, xubꞌiꞌij chike: E janipa ri utz kiwach, na kajawax ta aj kunanel chike; ma waꞌ xew chike ri e yewaꞌibꞌ kajawax wi.
23461  MAT 9:13  Oj kꞌu alaq y maja na alaq saꞌ keꞌelawi ri kubꞌiꞌij ri Dios chupa Ruchꞌaꞌtem: Ri lik kuaj riꞌin chiwe e ri kꞌutubꞌal re ri kꞌaxnaꞌbꞌal kꞌuꞌxaj, na e ta ri kakamisax awaj re qasaꞌn chinuwach kachaꞌ. »Riꞌin na in petinaq ta che kisikꞌixik ri jusukꞌ kibꞌinik kisilabꞌik, ma in petinaq che kisikꞌixik raj makibꞌ chaꞌ kakijalkꞌatij ri kibꞌinik kisilabꞌik xchaꞌ.
23462  MAT 9:14  Ekꞌuchiriꞌ, rutijoꞌn ri Juan Aj Yaꞌl Bautismo xeqibꞌ rukꞌ ri Jesús y xkitzꞌonoj che: ¿Suꞌchak riꞌoj y ri fariseos lik kaqaꞌan ayuno yey ri tijoꞌn rilal na kakiꞌan taj? xechaꞌ.
23463  MAT 9:15  Ri Jesús xukꞌul uwach: ¿Utz nebꞌa kekꞌojiꞌ pa bꞌis ri esikꞌim pa kꞌulanikil we kꞌa kꞌo rala kakꞌuliꞌik chikixoꞌl? Na utz taj. Noꞌj kopon na ri qꞌij echiriꞌ kesax bꞌi rala chikixoꞌl; kꞌa ekꞌuchiriꞌ kakiꞌan ayuno.
23465  MAT 9:17  »Jekꞌulaꞌ ri vino kꞌakꞌ ꞌanom na kaqꞌej ta chupa juna surun qꞌeꞌl. Ma we kaꞌaniꞌ waꞌ, ri vino kꞌakꞌ echiriꞌ kanajtir uqꞌij, kuraqij ri surun, katix kꞌu riꞌ ri vino y ri surun na jinta chi uchak. Ruma kꞌu laꞌ, ri vino kꞌakꞌ ꞌanom chirajawaxik wi kaqꞌej chupa ri surun kꞌasaq chaꞌ ukabꞌichal waꞌ kakowinik xchaꞌ.
23466  MAT 9:18  Echiriꞌ katajin ri Jesús che ubꞌiꞌxikil taq waꞌ, xkꞌun lo jun achi aj wach re ri tinamit, xuxuk ribꞌ chwach y xubꞌiꞌij che: Ri numiꞌal lik kꞌa e laꞌ xkamik. We ta rilal keꞌek la wukꞌ y keꞌyaꞌa ri qꞌabꞌ la puwiꞌ, rire kakꞌastaj tanchik xchaꞌ.
23469  MAT 9:21  Ma xuchꞌobꞌ pa ranimaꞌ: «Tobꞌ tane xew luꞌqꞌuꞌ kanchapo, rukꞌ riꞌ kinkunutajik.»
23470  MAT 9:22  Pero ri Jesús xtzuꞌn lo chirij, xutzuꞌ uwach rixoq y jewaꞌ xubꞌiꞌij che: Ixoq, nimarisaj kꞌuꞌx la, ma xkunutaj la ruma xkubꞌiꞌ kꞌuꞌx la wukꞌ xchaꞌ. Chupa kꞌu riꞌ la joqꞌotaj rixoq asu xkunutajik.
23472  MAT 9:24  Xubꞌiꞌij kꞌu ri Jesús chike: Chixelubꞌi, ma wa ralko ali na kaminaq taj, xa kawarik xchaꞌ. Yey xa xkitzeꞌej kꞌu ri xubꞌiꞌij.
23475  MAT 9:27  Echiriꞌ xel bꞌi ri Jesús chiriꞌ, xeterej bꞌi kaꞌibꞌ potzꞌ chirij, lik ko kesikꞌin che, jewaꞌ kakibꞌiꞌij: ¡Choj-juchꞌ kaꞌn ko cheꞌla, lal Ralkꞌoꞌal kan ri rey David! xechaꞌ.
23476  MAT 9:28  Echiriꞌ xok ri Jesús chuchiꞌ jun ja, xeqibꞌ ri kaꞌibꞌ potzꞌ rukꞌ y Rire xubꞌiꞌij chike: ¿Kikoj riꞌix we riꞌin kꞌo panuqꞌabꞌ kanya ri itzuꞌnibꞌal? xchaꞌ. Rike xkibꞌiꞌij: Kaqakojo, Qajawal xechaꞌ.
23477  MAT 9:29  Ekꞌu ri Jesús xuya ruqꞌabꞌ puwi ri kiwach y xubꞌiꞌij chike: Chuꞌana waꞌ iwukꞌ e chirij ri kubꞌulibꞌal ikꞌuꞌx xchaꞌ.
23478  MAT 9:30  Jekꞌulaꞌ xkunutaj ri kiwach. Ewi ri Jesús lik xebꞌupixabꞌaj, jewaꞌ xubꞌiꞌij chike: Lik mitzijoj waꞌ che junoq xchaꞌ.
23481  MAT 9:33  Ekꞌuchiriꞌ ri Jesús xresaj bꞌi ri itzel uxlabꞌixel che, ri meꞌt xkunutajik y xujeq kachꞌaꞌtik. E taq kꞌu ri winaq lik xkam kanimaꞌ che waꞌ y xkibꞌiꞌij chikiwach: «Na qilom ta kꞌana waꞌ wara Israel pachaꞌ wa xqil woꞌora» xechaꞌ.
23482  MAT 9:34  Noꞌj ri fariseos xkibꞌiꞌij: «Laꞌ la Jesús kebꞌeresaj bꞌi itzel uxlabꞌixel ruma ruchuqꞌabꞌ ri kajawal ri itzel uxlabꞌixel» xechaꞌ.
23485  MAT 9:37  Xubꞌiꞌij kꞌu chike rutijoꞌn: «Paqatzij wi kambꞌiꞌij chiwe: Ri molonik kajawax uꞌanik, lik nim; noꞌj raj chak na e kꞌi taj.
23486  MAT 9:38  E uwariꞌche, chitzꞌonoj che ri Dios, ri Rajaw ri molonik, chaꞌ kebꞌutaq lo aj chak chupa ruchak» xchaꞌ.
23490  MAT 10:4  Simón ri kabꞌiꞌx che ri Cananista, kꞌisbꞌal re, e Judas aj Iscariot, ri xkꞌayin re ri Jesús.
23491  MAT 10:5  Ri Jesús xebꞌutaq bꞌi ri kabꞌlajuj y e pixabꞌanik waꞌ xuya bꞌi chike: «Mixꞌek pa taq ri luwar ke ri na e ta aj judiꞌabꞌ, mixok ne pa taq ri tinamit re Samaria.
23493  MAT 10:7  Jix y jewaꞌ chitzijoj: Rutaqanik ri Dios petinaq chilaꞌ chikaj xa naqaj chi kꞌo wuloq.
23494  MAT 10:8  »Chebꞌikunaj konoje ri yewaꞌibꞌ kukꞌ taq ri kꞌo ri yabꞌil lepra chike, chebꞌikꞌastajisaj ri ekaminaq y chebꞌiwesaj bꞌi itzel uxlabꞌixel. Wa chuqꞌabꞌ kikꞌul riꞌix e rutzil nukꞌuꞌx chiwe; jekꞌulaꞌ mitzꞌonoj rajil ri chak kiꞌan rukꞌ.
23495  MAT 10:9  »Mikꞌam bꞌi imeyo re oro, re plata o re cobre.
23497  MAT 10:11  »Echiriꞌ kixopon pa juna tinamit o pa juna aldea, chitzukuj junoq jusukꞌ ubꞌinik usilabꞌik y chixkanaj kꞌu kan chirocho kꞌate kixel bꞌi chiriꞌ echiriꞌ kixꞌek pa jun chik tinamit.
23498  MAT 10:12  »Echiriꞌ kixok chuchiꞌ juna ja, chiyaꞌa rutzil kiwach ri e kꞌo chiriꞌ, kitzꞌonoj kꞌu ri utzil chomal re ri Dios pakiwiꞌ.
23500  MAT 10:14  »We na kixkikꞌul taj y na kakaj tane kakita ri kitzijoj, chixelubꞌi chupa ri ja o pa ri tinamit yey chipupaꞌ kan rulew kꞌo che ri iwaqan.
23502  MAT 10:16  »Chitapeꞌ: Riꞌin kixintaq bꞌi pachaꞌ ix bꞌexex chikixoꞌl utiw. Lik chichajij kꞌu iwibꞌ chi utz jelaꞌ pachaꞌ ruꞌanik kuchajij ribꞌ ri kumatz, yey chiꞌana pachaꞌ ri palomax na jinta kꞌo kuꞌan che junoq.
23503  MAT 10:17  »Lik chichajij kꞌu iwibꞌ chikiwach ri winaq, ma kixkikꞌam bꞌi pa taq qꞌatbꞌal tzij y kakijichꞌ ipa pa taq sinagogas.
23507  MAT 10:21  »E taq kꞌu ri tikawex kekiya ri katz-kichaqꞌ pa kamik; ri kꞌo kalkꞌoꞌal kekiya taq ri kalkꞌoꞌal pa kamik; ri kalkꞌoꞌal keyaktaj chikij kichu-kiqaw y kekiya pa kamik.
23510  MAT 10:24  »Na jinta juna tijoꞌn más kꞌo uwach chwa rutijonel y na jinta ne juna aj chak más kꞌo uwach chwa ri rajaw.
23511  MAT 10:25  Juna tijoꞌn kubꞌuloq we xuꞌana jelaꞌ pachaꞌ rutijonel y juna aj chak kubꞌuloq we xuꞌana pachaꞌ ri rajaw. We kabꞌiꞌx Beelzebú che ri kiqaw rakꞌalabꞌ, ¿makꞌuwariꞌ ri kabꞌiꞌx chike ri ralkꞌoꞌal?
23512  MAT 10:26  »Mixiꞌij iwibꞌ chikiwach ri winaq. Ma kopon ri qꞌij echiriꞌ janipa ri na qꞌalajisam taj, kaqꞌalajisax na; yey janipa ri ewatalik, ketaꞌmaxik.
23514  MAT 10:28  »Mixiꞌij iwibꞌ chikiwach ri kꞌo pakiqꞌabꞌ kixkikamisaj, ma waꞌ xew che ri cuerpo kakiꞌan wi, noꞌj na jinta pakiqꞌabꞌ kakisach uwach rukꞌaslem junoq chwach ri Dios. E chixiꞌij iwibꞌ chwach ri Jun kꞌo puqꞌabꞌ kebꞌukꞌaq bꞌi ri tikawex junam rukꞌ ri kicuerpos y ri kanimaꞌ, chi xibꞌalbꞌaꞌ re tijbꞌal kꞌax.
23515  MAT 10:29  »Iwetaꞌam, kaꞌibꞌ raltaq ko tzꞌikin kekꞌayix xa chwa jun ralko meyo. Na rukꞌ ta kꞌu riꞌ, na katzaq tane junoq chike pulew we ri Qaqaw na kuya ta luwar.
23518  MAT 10:32  »E junoq kuqꞌalajisaj chikiwach ri winaq, kubꞌiꞌij: In tijoꞌn re ri Jesús; jekꞌuriꞌlaꞌ kanꞌan riꞌin che rire, kambꞌiꞌij chwach ri Nuqaw kꞌo chilaꞌ chikaj: Qatzij, wa jun e nutijoꞌn kinchaꞌ.
23519  MAT 10:33  »Noꞌj kꞌu ri kubꞌiꞌij chikiwach ri winaq: Riꞌin na in ta tijoꞌn re ri Jesús. Jekꞌuriꞌlaꞌ kanꞌan riꞌin che rire, kambꞌiꞌij chwach ri Nuqaw kꞌo chilaꞌ chikaj: Qatzij, wa jun na nutijoꞌn taj kinchaꞌ.
23520  MAT 10:34  »Michꞌobꞌo we ri nukꞌunik che ruwachulew kukꞌam lo utzil chomal. Na e ta riꞌ, ma e kukꞌam lo chꞌaꞌoj chikixoꞌl taq ri tikawex.
23523  MAT 10:37  »China ri más lik e kꞌax kebꞌunaꞌ ruchu-uqaw chinuwach riꞌin, na taqal ta che katerej chwij; jekꞌulaꞌ china ri más lik e kꞌax kebꞌunaꞌ ri ralkꞌoꞌal chinuwach riꞌin, riꞌ na taqal ta che katerej chwij.
23524  MAT 10:38  »China ri na karaj taj kutij kꞌax ruma e nutijoꞌn, riꞌ na taqal ta che katerej chwij.
23526  MAT 10:40  »China ri kakꞌuluw iwe riꞌix, in ri kinukꞌulu; yey china ri kakꞌuluw we riꞌin, e kukꞌul ri Jun taqayom lo we.
23528  MAT 10:42  China kꞌu ri kusipaj tobꞌ xa juna tzima yaꞌ joron che junoq chike waꞌ wa chꞌutiꞌq ruma e nutijoꞌn, paqatzij wi kambꞌiꞌij chiwe, riꞌ na kujam ta kꞌana ri rajil ukꞌaxel» xcha ri Jesús.
23531  MAT 11:3  chaꞌ keꞌkitzꞌonoj che: ¿E rilal Ruchaꞌoꞌn lo ri Dios, ri Jun bꞌiꞌtal chik kakꞌunik, o kaqoyꞌej chi junoq chik? xechaꞌ.
23532  MAT 11:4  Ri Jesús xukꞌul uwach: Jix y chitzijoj che ri Juan ronoje wa kixtajin che utayik y che rilik.
23534  MAT 11:6  Nim uqꞌij ralaxik kꞌu riꞌ ri na kasach ta ri kubꞌulibꞌal ukꞌuꞌx wukꞌ xchaꞌ.
23535  MAT 11:7  Ekꞌuchiriꞌ xebꞌek rike, ri Jesús xujeq kachꞌaꞌt puwi ri Juan chike ri winaq, jewaꞌ xubꞌiꞌij: «¿Saꞌ ri xeꞌila alaq pa ri luwar katzꞌintzꞌotik? ¿Xeꞌila nebꞌa alaq jun achi na jinta ukowil xa pachaꞌ tani kajabajoꞌx ruma ri tew?
23536  MAT 11:8  ¿Saꞌ ri xeꞌila alaq? ¿Xeꞌila nebꞌa alaq jun achi uwiqom ribꞌ rukꞌ chomilaj kꞌul? Na e ta riꞌ, ma etaꞌam alaq ri lik kewiqiqik, riꞌ pa kocho e aj wach ejeqel wi.
23537  MAT 11:9  Kantzꞌonoj kꞌu riꞌ: ¿Saꞌ ri xeꞌila alaq? ¿Xeꞌila alaq jun qꞌalajisanel? Areꞌ, yey paqatzij wi kambꞌiꞌij che alaq: Rire e más kꞌo uwach chikiwa ri jujun chik qꞌalajisanelabꞌ.
23539  MAT 11:11  »Paqatzij wi kambꞌiꞌij che alaq: Na jinta junoq chike ri tikawex ebꞌalaxinaq wara che ruwachulew más kꞌo uwach chwa ri Juan Aj Yaꞌl Bautismo. Pero chwi kꞌu riꞌ waꞌ wa keꞌek, china ri kok chupa rutaqanik ri Dios petinaq chilaꞌ chikaj, tobꞌ na jinta uwach, más nim uqꞌij ralaxik chwa ri Juan.
23540  MAT 11:12  »Rukꞌ ri Juan Aj Yaꞌl Bautismo xjeq lo utzijoxik ri Utzilaj Tzij puwi rutaqanik ri Dios petinaq chilaꞌ chikaj, y waꞌ kꞌa katajin utzijoxik waqꞌij ora, tobꞌ e kꞌo ri kakitij uqꞌij kakiqꞌatej waꞌ. Na rukꞌ ta kꞌu riꞌ, e ri lik kakitij uqꞌij kakitzukuj wa taqanik, kayaꞌtaj chike kebꞌok chupa.
23543  MAT 11:15  China kꞌu ri kꞌo utanibꞌal che utayik, ¡chuta kꞌu riꞌ!
23544  MAT 11:16  »¿China kꞌu rukꞌ kanjunimaj wi kiwach wa winaq re waqꞌij ora? E kanjunimaj kukꞌ ri kꞌoꞌmabꞌ kebꞌeꞌtzꞌula pa kꞌayibꞌal y lik kesikꞌin chikiwach,
23546  MAT 11:18  »Jekꞌulaꞌ kakiꞌan taq ri winaq, ma echiriꞌ xkꞌun ri Juan Aj Yaꞌl Bautismo, rire lik kuꞌan ayuno y na kutij tane vino. Yey ri winaq kakibꞌiꞌij: Waꞌ waꞌchi kꞌo puqꞌabꞌ jun itzel uxlabꞌixel kechaꞌ.
23547  MAT 11:19  »Xkꞌun kꞌu lo Ralaxel Chikixoꞌl Tikawex. Rire kutij ronoje ri kayaꞌ chwach, yey taq ri winaq kakibꞌiꞌij: Waꞌ wa jun achi lik japjatel y qꞌabꞌaꞌrel, kachbꞌiꞌil raj tzꞌonol puaq re tojonik y raj makibꞌ kechaꞌ. Noꞌj kaqꞌalajin na kꞌut china taq ri lik kꞌo runaꞌoj ri Dios kukꞌ ruma ri kiꞌanom» xcha ri Jesús.
23549  MAT 11:21  «¡Lik toqꞌoꞌ iwach ri ix aj Corazín! ¡Lik toqꞌoꞌ iwach ri ix aj Betsaida! Ma we ta chupa ri tinamit Tiro y ri tinamit Sidón xilitaj wi wa kꞌutubꞌal re ruchuqꞌabꞌ ri Dios xinꞌan chiwach riꞌix, kꞌo tan qꞌij ta lo riꞌ xkitzelej kitzij chwach ri Dios, kikojom chi kꞌu kiqꞌuꞌ kꞌax rij y kitzꞌuyubꞌam kibꞌ pa chaaj ruma ri kibꞌis.
23551  MAT 11:23  »Yey ri ix aj Capernaúm, e chiwach riꞌix lik yakom chi iqꞌij kꞌa chikaj; yey na e ta riꞌ, ma lik kakꞌaq ne bꞌi iqꞌij y kixkꞌaq ne bꞌi kꞌa chi xibꞌalbꞌaꞌ re tijbꞌal kꞌax. Ma we ta pa ri tinamit Sodoma xilitaj wi wa milagros xinꞌan chiwach riꞌix ix aj Capernaúm, riꞌ laꞌ la tinamit kꞌa kꞌo tane woꞌora.
23552  MAT 11:24  Ekꞌu kambꞌiꞌij waꞌ chiwe: Pa ri qꞌij re ri qꞌatbꞌal tzij, lik nim ri kꞌaxkꞌobꞌik kape piwi riꞌix chwa ri xpe pakiwi ri winaq re ri tinamit Sodoma» xchaꞌ.
23553  MAT 11:25  Ekꞌu laꞌ la joqꞌotaj ri Jesús xuꞌan orar chwach Ruqaw, jewaꞌ xubꞌiꞌij: «Nuqaw, kanyak qꞌij la, Lal Rajaw ruwa kaj y ruwachulew, ma ri qꞌalajisam la chike ri lik kakiꞌan chꞌutiꞌn che kibꞌ, waꞌ ewam la chikiwach ri lik kꞌo kinaꞌoj y lik kꞌo kimajom.
23554  MAT 11:26  Jelaꞌ xꞌan la, Nuqaw, ma e xꞌaj la riꞌ» xchaꞌ.
23555  MAT 11:27  Tekꞌuchiriꞌ, xubꞌiꞌij chike ri tikawex: «Ronoje taq ri kꞌolik yaꞌtal lo panuqꞌabꞌ ruma ri Nuqaw. Na jinta kꞌu junoq lik umajom usukꞌ chi utz saꞌ ruwach Rukꞌajol ri Dios, xew ri Qaqaw Dios etaꞌmayom re. Y na jinta ne junoq umajom usukꞌ chi utz saꞌ ruwach ri Qaqaw Dios, xew Rukꞌajol ri Dios etaꞌmayom re; yey puqꞌabꞌ kꞌu riꞌ Rukꞌajol kꞌo wi china chike karaj kuqꞌalajisaj wi waꞌ.
23556  MAT 11:28  »Chixpeta wukꞌ, iwonoje ri ix kosinaq y kꞌo iweqaꞌn, ma riꞌin kanya uxlanem chiwe.
23558  MAT 11:30  Ma ri nuyuku riꞌin, na kꞌayew ta rukꞌaxik bꞌi y ri eqaꞌn kanya bꞌi chiwe na al taj» xchaꞌ.
23560  MAT 12:2  Echiriꞌ ri fariseos xkil waꞌ, xkibꞌiꞌij che ri Jesús: Chilape la, ri e tijoꞌn la kakiꞌan ri na taqal taj kaꞌaniꞌ chupa ri qꞌij re uxlanibꞌal xechaꞌ.
23561  MAT 12:3  Ekꞌu ri Jesús xukꞌul uwach: ¿Na ajilam ta nebꞌa alaq ri xuꞌan ri David julaj echiriꞌ rire kukꞌ ri rachbꞌiꞌil xenumik?
23563  MAT 12:5  »¿Na iwajilam ta nebꞌa ri tzꞌibꞌital kan ruma ri Moisés chupa ri Tzij Pixabꞌ? Ma kubꞌiꞌij e raj chakunel pa Rocho Dios na kebꞌuxlan ta chupa ri qꞌij re uxlanibꞌal; na rukꞌ ta kꞌu riꞌ, waꞌ na mak ta chike.
23564  MAT 12:6  »Kambꞌiꞌij kꞌu riꞌin chiwe: Kꞌo jun wara más nim uqꞌij chwa ri Rocho Dios.
23566  MAT 12:8  Ma Ralaxel Chikixoꞌl Tikawex e rajaw ri qꞌij re uxlanibꞌal xchaꞌ.
23568  MAT 12:10  Kꞌo kꞌu jun achi chiriꞌ chaqijinaq jun uqꞌabꞌ. Yey e taq ri lik kakitzukuj suꞌanik kakitzꞌaq uchiꞌ ri Jesús, xkitzꞌonoj che: ¿Ubꞌe nawi kakunax juna yewaꞌ chupa ri qꞌij re uxlanibꞌal? xechaꞌ.
23569  MAT 12:11  Ri Jesús xukꞌul uwach: ¿Kꞌo nawi junoq che alaq we pa ri qꞌij re uxlanibꞌal tzaqinaq juna ubꞌexex pa siwan, na keꞌresaj tuloq?
23570  MAT 12:12  ¿China kꞌu ri más kꞌo uwach, e rachi o e ri bꞌexex? Ruma kꞌu riꞌ, taqalik kaꞌan ri utz chupa ri qꞌij re uxlanibꞌal xchaꞌ.
23571  MAT 12:13  Ekꞌuchiriꞌ, xubꞌiꞌij ri Jesús che rachi chaqijinaq uqꞌabꞌ: Chasukꞌupij raqꞌabꞌ xchaꞌ. Ekꞌu rachi xuyuq ruqꞌabꞌ y waꞌ xutzirik, ruqꞌabꞌ xuꞌan tanchi jelaꞌ pachaꞌ ri jun chik.
23581  MAT 12:23  Konoje kꞌu ri winaq lik xkam kanimaꞌ che y xkibꞌiꞌij: «¿Kꞌaxtaj e rire ri Ralkꞌoꞌal kan ri rey David?» xechaꞌ.
23582  MAT 12:24  Ekꞌu ri fariseos echiriꞌ xkita waꞌ, xkibꞌiꞌij: «Waꞌ wa jun achi kebꞌeresaj bꞌi ri itzel uxlabꞌixel ruma ruchuqꞌabꞌ ri Beelzebú, ri kajawal ri itzel uxlabꞌixel» xechaꞌ.
23583  MAT 12:25  Ri Jesús retaꞌam saꞌ ri kakichꞌobꞌo; ruma kꞌu riꞌ, xubꞌiꞌij chike: «We ri taqanelabꞌ re juna tinamit kijachom kipa ruma kechꞌoꞌjin chikiwach, riꞌ na kanajtir ta ri kitaqanik. Yey we ri ejeqelel pa juna tinamit o pa juna ja kijachom kipa ruma kechꞌoꞌjin chikiwach, riꞌ na ketikiꞌ ta chi utz.
23584  MAT 12:26  Jekꞌulaꞌ, we ta ri Satanás karesaj bꞌi ri Satanás chike ri winaq, riꞌ e pachaꞌ kachꞌoꞌjin chiribꞌil ribꞌ y utukel kujach upa rutaqanik. ¿Saꞌ kꞌu uꞌanik riꞌ kanajtir rutaqanik?
23585  MAT 12:27  »Ralaq kabꞌiꞌij alaq riꞌin kebꞌenuwesaj bꞌi taq ri itzel uxlabꞌixel rukꞌ ruchuqꞌabꞌ ri Beelzebú. We ta e riꞌ, ¿china kꞌu kayaꞌw kichuqꞌabꞌ riꞌ ri e tijoꞌn alaq chaꞌ kekesaj bꞌi taq ri itzel uxlabꞌixel? ¿Rukꞌ nawi ruchuqꞌabꞌ ritzel winaq kakiꞌano? Tzꞌonoj kꞌu alaq riꞌ chike ri e tijoꞌn alaq we e uꞌanom riꞌ.
23587  MAT 12:29  »Tape alaq: ¿Suꞌanik kok juna eleqꞌom pa rocho junoq lik kꞌo uchuqꞌabꞌ yey kareleqꞌaj kꞌu lo rubꞌitaq re pa ja, we na kuyut ta nabꞌe ri rajaw ja? Ma we releqꞌom uyutum chi ri rajaw ja, kꞌa ekꞌuchiriꞌ utz kareleqꞌaj bꞌi ronoje la kꞌo pa ri ja.
23588  MAT 12:30  »China kꞌu ri na uꞌanom ta re wukꞌ riꞌin, riꞌ aj chꞌaꞌoj chwij. Yey china ri na katoꞌbꞌ ta wukꞌ riꞌin che kikꞌamik lo jujun chik, riꞌ e kuwulij wa chak kanꞌano.
23589  MAT 12:31  »E uwariꞌche kambꞌiꞌij che alaq: Kꞌo puqꞌabꞌ ri Dios kukuy ronoje taq ri mak ke ri tikawex rukꞌ ronoje taq ri na utz taj kakibꞌiꞌij, noꞌj na kukuy ta umak ri kachꞌaꞌt chirij ri Ruxlabꞌixel ri Dios.
23591  MAT 12:33  »E juna chomilaj cheꞌ, lik chom rujiqꞌobꞌalil kuyaꞌo; yey ri cheꞌ na chom taj, na chom ta rujiqꞌobꞌalil kuyaꞌo. Ma ri cheꞌ ketaꞌmax uwach ruma rujiqꞌobꞌalil.
23592  MAT 12:34  ¡Ralaq pachaꞌ alaq jupuq chi kumatz! ¿Suꞌanik kꞌu riꞌ kachꞌaꞌtibꞌej alaq ri utz we itzel kꞌuꞌx alaq? Ma rukꞌ ruchꞌaꞌtem ri tikawex kaqꞌalajin ronoje ri ukꞌolom chupa ri ranimaꞌ.
23594  MAT 12:36  »Riꞌin kambꞌiꞌij kꞌu che alaq: Chupa ri qꞌij re ri qꞌatbꞌal tzij, chikijujunal ri tikawex kataꞌ kichiꞌ ruma ronoje ri chꞌulilaj chꞌaꞌtem kel lo chwa keꞌ.
23595  MAT 12:37  Ma chijujunal alaq, we utz ri chꞌaꞌtem alaq, riꞌ kaqꞌalajinik alaq jusukꞌ; noꞌj we na chom ta ri chꞌaꞌtem alaq, riꞌ kaqꞌat tzij pawiꞌ alaq» xchaꞌ.
23596  MAT 12:38  Ekꞌuchiriꞌ, jujun chike ri fariseos y raj kꞌutunel re ri tzijpixabꞌ, xkibꞌiꞌij che ri Jesús: Lal tijonel, riꞌoj kaqaj kaqilo kaꞌan la juna kꞌutubꞌal re ri chuqꞌabꞌ la chiqawach xechaꞌ.
23597  MAT 12:39  Ri Jesús xukꞌul uwach: Ri kakitzꞌonoj kꞌutubꞌal re ruchuqꞌabꞌ ri Dios e ri winaq re waqꞌij ora, ri itzel kikꞌuꞌx y na jusukꞌ ta ri kanimaꞌ chwach ri Dios. Noꞌj na kayaꞌtaj ta kꞌu waꞌ chike, ma xew kayaꞌtaj ri kꞌutubꞌal xꞌaniꞌ ojertan rukꞌ ri qꞌalajisanel Jonás.
23599  MAT 12:41  »Ri winaq aj Nínive re ojertan keyaktaj chupa ri qꞌij re qꞌatbꞌal tzij y kakikoj kimak ri tikawex re waqꞌij ora. Ma rike xkitzelej kitzij chwach ri Dios ruma ri tzijonik xuꞌan ri Jonás chikiwach. Noꞌj ri tikawex re waqꞌij ora, kꞌo jun chikixoꞌl más kꞌo uwach chwa ri Jonás, yey na kebꞌok tane il che.