23229	MAT 1:16	Jacob Joséen huaoj o̱ʼu̱yate. José Maríaen hua̱to̱e̱ o̱ʼu̱yate. María Jesúsen hua̱ye̱ o̱ʼu̱yate. Jesústaj konogdikda oʼdikkaʼuy Cristo, Diosa oʼtaʼmonaʼuyate.
23239	MAT 2:1	Belén huakkaʼ jakyo Judea huadaribayo Jesús oʼsiʼpoe̱ʼuyate. Kenokaʼ Herodes Roma hua̱e̱ʼeri Judea gobierno huairi o̱ʼu̱y. Kenokaʼ Jerusalén huakkaʼ jakyo sueʼda huabokerek onʼtiakdepo, kenomey diga̱ʼda huanopo̱e̱ʼeria nogbayaʼ niokpo eʼbehuikyon onʼtiakdepo,
23240	MAT 2:2	—‍Judío aratbuten huairi oʼsiʼpopakdemeʼ. ¿Meyon ya̱ʼe̱? Ke̱yon niokpo omeʼ judío Huairi eʼsiʼpopakdeʼ huanopo̱e̱ʼ siokpo oʼtiahuaymeʼpo, judío Huairitaj dakiti Dios aaʼyaʼpo oʼtiakdey. —‍Onʼmanaʼuyate.
23242	MAT 2:4	Ayaʼ sacerdote huairitaj kenpaʼti ayaʼda Apagbaʼ huamanmadikaʼeritaj oʼmakupopakaʼuyate Herodesa. O̱gkupopakdepo, “¿Cristo Diosyaʼ oʼtiakdepo meya̱ʼ yaʼsiʼpoe̱apo?” oʼmanaʼuyate.
23246	MAT 2:8	Oʼnopo̱e̱depo diga̱ʼda huanopo̱e̱ʼerite Belényo oʼmataʼmonaʼpo, —‍A̱yon yanʼhuatiʼ. Huasiʼpotaj dakaʼ yaduk. Kenokaʼ yanʼhuahuaydepo doʼtaj yanʼtiaktiʼ. Enadeʼte do kenpaʼti huahuaʼdik i̱jje̱po kentaj huikudate ijtihuadpo, “ʼUruaʼda huairi i̱ʼe̱ne.” Yonaʼapoy. —‍Herodesa namaʼda oʼmanaʼuyate.
23250	MAT 2:12	Nogok onʼyorokdepo “Herodeste onteʼti huahueʼ yaneʼ,” kenda onʼpe̱e̱depo kenomeyenbayo nog dagtekon onʼhuaʼuyate.
23251	MAT 2:13	Diga̱ʼda huanopo̱e̱ʼeri enʼhuadeʼte José oʼtaypo oʼyorokpo Diosen huataʼmoneritaj oʼtiahuayʼuy. —‍Herodes Jesússiʼpotaj aʼarakyaʼpo oʼukaponok, yamaboʼ, huasiʼpo hua̱ye̱ere yabatohuaʼpo Egipto aratbutenbayo yamatomonʼ. Ke̱yo̱ yanikatiʼ. Kenok yakumejtiʼ onaʼapone. —‍José eʼyorokyaʼ Diosen huataʼmoneria onaʼuyate.
23254	MAT 2:16	Diga̱ʼda huanopo̱e̱ʼeria judío huairisiʼpotaj aʼbatiaʼpakyaʼpo tiakhueʼ ya̱ʼneapet. Namaʼda meʼnonaʼuyne. Herodes kenda oʼnokotdepo diga̱ʼda oʼdiaypo, “Ayaʼda huabokereksiʼpo yo̱bed nogbayoktidaere bottaʼ huabayokere enʼta̱e̱tada yanʼbatiarakaʼ. Belén huakkaʼ jakyo kenpaʼti Belén meyo̱hueʼda huasiʼpotaj yanʼbatiarakaʼ.” Oʼmanaʼuyate. Diga̱ʼda huanopo̱e̱ʼeria aʼnenda bottaʼ huabayok Jesúsen siokpo huaboaʼda onʼtiahuayʼuyate. Kenokaʼ Herodestaj onʼbatiaʼpakuy.
23258	MAT 2:20	—‍Keʼna huasiʼpotaj eʼaraktaʼ oʼpakuy oʼbueyde, yaboʼ, Israel aratbutenbayo yakumejtiʼ. Huasiʼpo hua̱ye̱eretaj yabatohuaʼ. —‍Diosen huataʼmoneria Josétaj onaʼuyate.
23260	MAT 2:22	Herodesensiʼpo Arquelao Judeabayo gobierno huairi o̱ʼe̱. José oʼpe̱e̱depo Judeayo eʼhuaʼtaʼ oʼmeʼpukpo oʼbayorokpo, “Judeayo huahueʼ ya̱e̱ʼ,” oʼpe̱e̱depo Galileabayo oʼhuaʼuyate.
23264	MAT 3:3	Isaías Diosen huamanbatiaʼpakeria aʼnenda Juantaj oʼtimadoyaʼuyate, Sueʼda aratbut eʼnahue̱ʼyo̱ kentaj moʼpe̱e̱a̱po. ʼUttaʼ enaʼpakte moʼpe̱e̱a̱po. “Huairi eʼtiakdeʼte dakaʼda aeʼyaʼpo ʼurunopoʼda ya̱gʼkikaʼ. Dakhueaʼ eʼkikaʼ yanʼbatikpo onteʼti Diostaj yanʼnigpe̱e̱ʼ. Huairitaj yadeʼ.” ʼUttaʼda oʼmanaʼapo. Kenda Isaíasa oʼtimadoyaʼuyate.
23267	MAT 3:6	“Dakhueaʼda ijkikaʼmey, bekkahueaʼ Dios.” Enadeʼte Juana bautiza oʼmagkaʼuyate. Jordánhue̱ya̱ʼ bautiza oʼmagkaʼuyate.
23273	MAT 3:12	Cristo oʼtiakdepo konig aroz huatuga̱ʼeri o̱ʼe̱po aroz oʼtugdepo oktipoaʼ. Ken oktipoaʼdepo jakyo oʼkudapo. Oʼkuda̱ʼdepo huakusiʼhue taʼakyo oʼhui̱gonhuahuikaʼpo okbithueʼ o̱ʼe̱a̱po. Ken huadak huakid konig Cristotaj huaknopo̱e̱ʼeri o̱ʼne. Onʼnigpe̱i̱kaʼ. Huaknopo̱e̱ʼeritaj oʼbakuda̱ʼapo, Diosen jakyo oʼbakuda̱ʼapo. Huakusiʼhue konig aratbut Diostaj nigpe̱e̱hueʼ o̱ʼnikaʼ. Konig castiga eʼmagkaʼ taʼakyo oʼmajenapo. —‍Juana ayaʼtada oʼmanaʼuyate.
23275	MAT 3:14	Juan Jesústaj bautiza e̱gkaʼtaʼ pakhueʼ o̱ʼe̱po, —‍Doʼtaj bautiza o̱gkaʼdik o̱ʼe̱ne o̱ʼna. ¿Menaʼpo bautiza megkeʼpo doʼtaj iʼtiak? —‍Juana Jesústaj onaʼuyate.
23281	MAT 4:3	Jesús namaʼda kakeʼpo totoʼa Jesústaj oʼhuahuaʼdepo, —‍On buttida Diosensiʼpo e̱e̱ʼnayo in huidtaj aypo ya̱e̱ʼ yanaʼ. —‍Totoʼa Jesústaj onaʼuyate.
23287	MAT 4:9	—‍Doʼtaj huikudate beʼtihuadpo “ʼUruaʼda huairi meʼta̱e̱ne,” doʼtaj eaʼnayo ayaʼda iʼtiahuaynig ayaʼda ʼuruaʼda huadaribayo kenpaʼti huadaribayo huairi huaunhuaʼ oʼbayokapone. —‍Totoʼa namaʼda Jesústaj onaʼuyate.
23288	MAT 4:10	—‍Kejeʼ, yahuatiʼ, totoʼ. “Dios Huairitayoʼda huikudate yanʼtihuadpo kentayoʼda yanʼnigpe̱i̱kaʼ.” Apagbaʼa oaʼ. —‍Jesúsa onaʼuyate.
23290	MAT 4:12	Juan Bautista huabakuda̱ʼ jakyo o̱ʼe̱, Jesúsa oʼtipe̱e̱depo Galilea huadaribayo oʼhuaʼuyate.
23292	MAT 4:14	Capernaumyo o̱ʼi̱kaʼpo konig Isaíaskudaka aʼnenda oʼtimadoyaʼuyatenig, Jesúsa oʼkaʼuy.
23299	MAT 4:21	Adyonda nog bottaʼ huamaʼbuytaj Jesúsa oʼtiahuayʼuy. Jacobo Juanere oʼtiahuayʼuy. Zebedeoen huasiʼpo o̱ʼnuy. Kusiʼpetoneʼyo o̱ʼnepo huaojere huakjeneʼtaj onʼtoʼkaʼpo, “Doere monhuaʼpo doʼtaj meʼnigpe̱i̱kaʼ.” Jesúsa oʼmanaʼuy.
23302	MAT 4:24	Jesúsa aratbuttaj oʼbayareaʼ bidteda Siria huadaribayo onʼtipe̱e̱depo ayaʼda dakhueʼda aratbut Jesúste onʼbatohuaʼpo nogda nogda dakhueʼ enʼto̱e̱te onʼbatohuaʼuyate. Nog eʼareʼ, nog eʼso̱ʼteyyeʼ, nog ayhueʼ, nog totoʼ eʼnopoʼto̱e̱ʼtaj onʼbatohuaʼuy. Jesúsa oʼbayareadhuaʼuyate.
23303	MAT 4:25	Galilea huadaribayaʼ aratbut, Decápolis huakkaʼ jakyaʼ aratbut, Jerusalén huakkaʼ jakyaʼ aratbut, Judea huadaribayaʼ aratbut, kenpaʼti Jordánhue̱ akodpen hua̱e̱ʼeri huakkaʼada Jesúsere onʼhuahuudhuahuikaʼuyate.
23306	MAT 5:3	—‍Opudomey huataʼda Diosen kikahueʼdik i̱hue̱y, moʼnopo̱e̱po, “Beʼtihuapok Dios,” boʼtionaʼpakikaʼpo, durugda moʼe̱. Dios opuden Huairi o̱ʼe̱. Diosensiʼpo moʼe̱ne.
23307	MAT 5:4	Opudomey dakhueaʼ eʼkaʼdeʼ namaʼda ijkamey moʼnopo̱i̱kaʼdenok paiʼda moʼe̱nok, Dios opudtaj moʼmanoeynoeya̱ʼapone. Durugdakon moʼi̱kaʼapone.
23328	MAT 5:25	“O̱ʼna dakhueaʼ megkaʼne,” noga̱ enaʼnayo gobierno huairitaj boʼtohuaʼdepo eʼtohuaʼte kentaj yanoeya̱ʼ. Eʼmaʼdehueʼnayo huakupepiʼ yayoktiʼ. Noeyahueʼpiʼ yokhueʼpiʼ e̱e̱ʼnayo gobierno huairitaj boʼtohuaʼapone. Ken gobierno huairi sorotatataj boʼyokapone. Sorotataa huabakuda̱ʼ jakyo boʼkuda̱ʼapone.
23333	MAT 5:30	Dakhueaʼda huabaʼa ekaʼnayo kenpaʼda yanʼbatiktiʼ, dakhueʼda eʼkikaʼnayo. Batikhueʼda Diosa castiga mogkaʼpo taʼakyo hui̱gdik moʼi̱kaʼapone.
23335	MAT 5:32	Donayo nogda ijjay. Huabokereken hua̱to̱e̱ bakdejhued e̱e̱ʼtada e̱ʼennayo ettoneʼtaj dakhueʼda o̱gkaʼ. Ken ettoneʼ e̱ʼendeʼtaj eʼto̱e̱ʼnayo konig eʼbakdejonhuahuikaʼ o̱ʼe̱. Kenpaʼti huabokereka nogen hua̱to̱e̱ e̱ʼentaj eʼto̱e̱ʼnayo konig eʼbakdejonhuahuikaʼ o̱ʼe̱. Diostehuapaʼ dakhueaʼda o̱ʼe̱, ijjay.
23336	MAT 5:33	“Ijkaʼapoy. Buttida ijjay. Diosa meknopo̱e̱ne.” Diostaj eʼhuaaʼnayo da ahueʼ ya̱e̱ʼ, kenda yakatiʼ. Kenda opuden adhueaʼpaneʼa̱ onʼmanaʼuyate moʼpe̱e̱deʼuy.
23337	MAT 5:34	Donayo nogda ijjay. “Ijkaʼapoy. Buttida ijjay.” Ahueʼ yanikaʼ. “Ijkaʼapoy,” kenyoʼda yaaʼ. Kurud Diosenbayo o̱ʼe̱. Ke̱ya̱ʼ oʼmataʼmonaʼikaʼ. “Ijkaʼapoy. Buttida ijjay. Kuruda meknopo̱e̱ne da ahueʼ i̱jje̱y.” Ken konig ahueʼ yanikaʼ.
23338	MAT 5:35	Dios huadarite oʼibonok, “Ijkaʼapoy, buttida ijjay. Huadaria meknopo̱e̱ne. Da ahueʼ i̱jje̱y.” Ken konig ahueʼ yanikaʼ. Jerusalén Dios Huairien huakkaʼ jak o̱ʼe̱nok, “Ijkaʼapoy, buttida ijjay. Jerusaléna meknopo̱e̱ne. Da ahueʼ i̱jje̱y.” Ken konigtion ahueʼ yanikaʼ.
23339	MAT 5:36	Opuda̱da kuhuirihueahueʼdik moʼe̱ne. Diosayoʼda kuhuirihueaʼdik o̱ʼe̱. “Ijkaʼapoy, buttida ijjay. Doʼhued huaku oʼnopo̱e̱. Da ahueʼ i̱jje̱y.” Kention ahueʼ yanikaʼ.
23343	MAT 5:40	Noga̱ gobierno huairipiʼ “Opiot beyok,” enaʼnayo dakaʼda yayoktiʼ. Kenpaʼti diayhueʼada chompakon yayoktiʼ.
23345	MAT 5:42	“Aypo beyok.” Noga̱ enaʼnayo sueʼnopo ehueʼada yabayoktiʼ. Yudtaj bektoyok enaʼnayo daknopoda ya̱e̱po yaktoyoktiʼ, ijjay.
23347	MAT 5:44	Donayo nogpaʼda ijjay. Matinosikeritaj diʼ yanʼmaikaʼ. Dakhueaʼda huaaʼeritaj Diosa “Kanopoʼkoreʼ,” yanʼtionaʼpakikatiʼ. Huadiayeritaj huadakda yakikatiʼ. Huabatidiʼkeritaj yanʼtionaʼpakikatiʼ. Huamagkeritaj kenpaʼti yanʼtionaʼpakikatiʼ.
23350	MAT 5:47	O̱ʼnen huabettayoʼda ʼuruaʼda e̱ʼhua̱i̱kaʼnayo “Huadakda ijkay,” nopo̱e̱hueʼ yanikaʼ. Dakhueaʼ huakaʼeria kenda o̱gkikaʼ. Dakhueaʼ huakeritaj kenpaʼti diʼda huaaʼdik moʼi̱kaʼne.
23360	MAT 6:9	In konig yanʼtionaʼpakikatiʼ: Oroʼen Apag i̱ʼe̱ne, Apag Dios. Kurudyo̱ i̱ʼi̱kaʼne. Kenpaʼda ʼurunanada i̱ʼi̱kaʼne. O̱ʼnen huadik kenpaʼda huadakda o̱ʼi̱kaʼ. Ayaʼada kaʼdikeʼ.
23364	MAT 6:13	Dakhueaʼ eʼkaʼ nopo̱e̱hueʼ ka̱i̱keʼpo montihuapok. Namaʼda eʼkaʼtaʼ eʼpaknayo kikahueʼ ka̱e̱ʼpo boʼtihuapok, Apag Dios. Dios Huairinayo ayaʼenda Huakhuairinanada i̱ʼe̱po teynananada i̱ʼe̱po kenpaʼda huadaknananada i̱ʼe̱nok kenda ayaʼada kanʼmanbatiaʼpakikeʼ, ken. Ken konig yanʼtionaʼpakikatiʼ.
23367	MAT 6:16	Oroʼ huadakda o̱ʼe̱ namaʼda huamanopo̱e̱a̱ʼeri, paiʼda o̱ʼe̱, namaʼda eʼmanopo̱e̱a̱ʼtaʼ onʼpakpo huakok koyoahueʼda o̱gkokparokaʼpo “Huadakda o̱ʼne.” Aratbuta kanʼbatiaʼpakeʼpo aypo bapehueʼ o̱ʼneonhuaʼnigʼa, “Huadakda o̱ʼne.” Diosanayo huaahueʼdik moʼe̱a̱pone. Opudomeynayo Diostaj aypo bapehueʼ moʼunhuaʼpo ken konig kikahueʼ yaneʼ.
23370	MAT 6:19	Katepiʼ ʼuru yudtapiʼ huakkaʼnada eʼtamaetaʼ eretpakhueʼ yanikatiʼ. Huakkaʼda mato̱e̱hueʼ yanikatiʼ. Huakkaʼda eʼmato̱e̱ʼnayo indariyo huithuita yaʼbapeapetpiʼ, huakkaʼda yaʼparaʼapetpiʼ, yanʼbereapetpiʼ,
23373	MAT 6:22	Opudomeyen huakpo hua̱so̱ʼen huakjey e̱ʼdik o̱ʼe̱. Huakpoa katepiʼ boʼtiahuaypopiʼ ontehuapayoʼda eretpakdik moʼenepiʼ, huadaknopoʼda moʼe̱po nogomey paiʼda hua̱e̱ʼeritapiʼ eʼbayoktaʼ boʼeretpakpopiʼ. Katetapiʼ ʼuruda eʼtiahuayada nogomey kanʼtamaeʼpo eʼpaknayo huadaknopoʼda moʼe̱po durugda moʼe̱po huadakda boʼkikaʼne. Konig huakjeyyonig moʼi̱kaʼ. Katetapiʼ boʼtiahuaypo ontehuapayoʼda boʼeretpakpo dakhueʼnopoʼda moʼe̱po durugnopoʼ ehueʼ dakhueʼ boʼkikaʼ. Konig sikki̱re̱gyo̱nig moʼi̱kaʼne.
23385	MAT 6:34	Emeʼte katepiʼ ijjotapo, katepiʼ ijbapeapo katepiʼ yamayapo kenpaʼ nopo̱e̱hueʼ yanikaʼ. Konig oy Diosa boʼtihuapokpo emeʼtepiʼ nogok nogok Diosa dakaʼ boʼtihuapokikaʼapone.
23386	MAT 7:1	“Dakhueaʼ oʼkaʼ,” Diosa huaahueʼ moʼe̱ʼpo nogomeytaj “Dakhueaʼ oʼkaʼ,” bahuaahueʼ yanikaʼ.
23388	MAT 7:3	Noga̱ sueʼpiʼ dakhueaʼ eʼkaʼtada “dakhueaʼ ikaʼ,” i̱da onahueʼ yanikaʼ. Onaʼtaj dakhueaʼnanada iʼkuyʼetpiʼ. Kenda nopo̱e̱hueʼ moʼe̱ne. In konig o̱ʼe̱ ijbatiaʼpakapoy. Nogen huakpoyo huataʼsujsiʼpo ekpohuedte o̱ʼna iʼtiahuaynigʼa. O̱ʼnen huakpoyoaʼtaj huaboroʼtaʼsuada bekpohuedne. “Huataʼsuj huakpoyo oktokiʼ, egʼ.” Menpaʼ inaʼ. Namaʼda iʼnopo̱e̱po iaʼ. Ken o̱ʼnen huakpoyoaʼtaj huaboroʼtaʼsuada ekpohuedtada tiahuayhueʼ i̱ʼe̱ne. Namaʼda huanopo̱e̱ʼeri i̱ʼe̱ne. Huakkuruda o̱ʼnen huakpoyo huaboroʼtaʼsutaj on huataʼ yakokpotoken. Ken konig dakhueaʼ iʼkaʼuynig yanopoʼkoreaʼpo yabatik. Kenokaʼ iʼnopoʼkoreaʼdepo dakaʼ iʼtiahuaydepo nogen huataʼsujsiʼpokon okpotokdik i̱ʼe̱a̱pone. Noga̱ namaʼda ekaʼnayo dakhueaʼ eʼkaʼ kabatikeʼpo batihuapokdik i̱ʼe̱a̱pone.
23395	MAT 7:10	“Biig beyok.” Enaʼnayo bihui yokhueada, biigda yokdik moʼe̱ne. Kenda huasiʼpo oʼpaknig kenda boʼyokne.
23406	MAT 7:21	“Doʼhued huairi ontaj huakkaʼda ijnigpe̱i̱kay, Huairi.” Doʼtaj huakkaʼada oʼnonaʼapet. Sueʼda huakkaʼamon aratbuta huadaknopoʼda kenda oʼnonaʼpo Apag Diostaj moʼnigpe̱i̱kaʼnok kenomeynayo Diosensiʼpo o̱ʼne. “Doʼhued huairi ontaj huakkaʼda ijnigpe̱i̱kay, Huairi.” Huakkaʼada doʼtaj namaʼda oʼnonaʼapet. Apag Diostaj nigpe̱e̱hueʼ o̱ʼnepo dapitaʼ Diosensiʼpo ehueʼda o̱ʼne.
23409	MAT 7:24	Ayaʼada doʼhued huaʼataj moʼnigpe̱i̱kaʼpo boʼkikaʼ kenpaʼda bueyhueʼdik moʼi̱kaʼapone. Onteʼti doere moʼnoeonhuahuikaʼapone. Konig huadak huanopo̱e̱ʼeri jak huakaʼeri o̱ʼnepo jak o̱gkaʼ. Oteʼyaʼ dariteytaʼ jak o̱gkaʼ. Adteda ʼiddu o̱gkude̱a̱ʼ. Diga̱ʼda oʼhuiʼ, diga̱ʼda kenpaʼti oʼbapok. Hue̱kurukon oʼtiak. Oteʼyo o̱ʼe̱nok hue̱kurua jak tohuahueʼdik o̱ʼe̱. Bapoka onhue̱ke̱hueʼdik o̱ʼe̱.
23416	MAT 8:2	Jesústaj huabokereka oʼhuatiakuy, kena keʼpoda eʼso̱ʼset. Konig aʼnenda aratbut gobierno huairitaj o̱gkikaʼuynig keʼna Jesústaj huikudate oʼtihuadpo: —‍O̱ʼna eʼpaknayo beyareaʼ, Huairi. —‍Onaʼuy.
23420	MAT 8:6	Jesústaj —‍Doʼhued huanabaʼ jakyo onpahued. Hua̱so̱ʼ dakhueʼda o̱ʼe̱po konig ayhueʼda o̱ʼe̱. Paiʼnada oʼnopoʼe̱, Huairi. —‍Capitána diga̱ʼ oʼpakpo onaʼuy.
23422	MAT 8:8	—‍O̱ʼna ʼuruaʼda Huairi i̱ʼe̱. Donayo nog aratbutda i̱jje̱y. Ehueʼda i̱jje̱y. Doʼhued jakyo kudhueʼdik i̱ʼe̱ne, Huairi. Kayareʼ yaaʼ. Eadeʼte oʼyaruda̱po.
23423	MAT 8:9	Doʼhued sorotataj huairia menikaʼne kenda ijnigpe̱i̱kay. Kenpaʼti doʼhued sorotatataj ijmanikay doʼtaj menʼnigpe̱i̱kaʼne. “Yahuatiʼ.” Doʼhued sorotatataj enadeʼte onʼhuaʼikaʼ. Nogtaj “Yatiak,” enaʼte onʼtiakikaʼ. Doʼhued huanabaʼtaj katepiʼ “Yakaʼ,” enaʼnayo oʼkikaʼ. —‍Capitána Jesústaj onaʼuyate.
23424	MAT 8:10	Kenda Jesúsa oʼpe̱e̱depo, —‍Kenpihuay, huakkaʼda meknopo̱e̱ne. Israel aratbut Diosen aratbut e̱ʼe̱a̱da sueʼda Diostaj oʼnoknopo̱e̱.
23430	MAT 8:16	Nogya̱ʼ nogya̱ʼ huakkaʼ aratbut o̱ʼnepo, dakhueʼda o̱ʼnepo, noga̱ noga̱ nogda nogda dakhueʼ onʼto̱e̱po onʼdigpakpiʼ, ekpobigpiʼ, nogda nogda dakhueʼda o̱ʼneʼuyate. Ken eʼsikdeʼte kenomeyen huabeta Jesúste onʼbatotiakuyate. Jesús nogtati nogtati oʼbatibataʼteʼepo oʼbayareaʼuyate. Nogomey kenpaʼti dakhueʼda e̱ʼneʼte Jesúsa totoʼtaj oʼmakenaʼuyate. Ayaʼ dakhueʼ hua̱e̱ʼeritaj oʼbayareaʼuy.
23432	MAT 8:18	Nogok Jesústaj huakkaʼada enʼtikupopakte Jesúsa oʼbatiahuaypo, “E̱ʼpo̱gtoneʼ moʼdayhua,” oʼmanaʼuy.
23433	MAT 8:19	E̱ʼpo̱g ayhuahued Moisésenbaʼ huamanmadikaʼeria Jesústaj oʼhuatiakuy. Onaʼpo: —‍Meyo̱piʼ iʼhuikaʼapo o̱ʼnen huanigpe̱i̱kaʼeri e̱e̱ʼtaʼ ijpaki. Ontaj eʼtahuikaʼtaʼ ijpaki, Huamanmadikaʼeri. —‍Jesústaj onaʼuy.
23439	MAT 8:25	Aʼmaboayaʼpo Jesústaj onʼhuahuaʼ huanigpe̱i̱kaʼeria: —‍Boʼtihuapok, Huairi. Montakotnede. —‍Jesústaj oʼnonaʼuy.
23440	MAT 8:26	—‍Meʼpukhueʼ yaneʼ. Diosa boʼtihuapokapone. Diosa boʼtiokkikaʼapo dakaʼ yanoknopo̱i̱kaʼ. —‍Jesúsa oʼmanaʼuy. Oʼmabodpo, “Yabatik, bapokhueʼ ya̱e̱ʼ, hue̱niri̱hueʼ ya̱e̱ʼ,” onaʼnok oʼbatikanpo, bapokhueʼ o̱ʼe̱po kenpaʼti hue̱niri̱hueʼ o̱ʼu̱y.
23443	MAT 8:29	—‍¿Menaʼpo oroʼtaj oʼhuatiak, Jesús? Diosen Huasiʼpo i̱ʼe̱ne. Keneʼhua̱ya̱ʼ castiga huameʼnoe ehued oroʼtaj castiga magkahueʼ moeʼ. —‍ʼUttaʼda Jesústaj oʼnonaʼuy totoʼa.
23446	MAT 8:32	—‍Yanhuatiʼ, huakyarien huanopoʼyo yanʼbakud. —‍Jesúsa oʼmanaʼnok, totoʼ botbokerektaj onʼmaenonpo huakyarien huanopoʼyo onʼhuaʼpo onʼbakudʼuy. Ken, ayaʼda huakyariʼ huaduk onʼbahuarakpo kubogyo onʼbaajpo e̱ʼpo̱gyo̱ onʼbataʼkoʼtuyate. Totoʼere onʼbataʼkoʼtuy.
23448	MAT 8:34	Ayaʼada huakkaʼ jak hua̱e̱ʼeria onʼpe̱e̱depo Jesúste onʼhuahuaʼuy. Jesústaj onʼhuahuaydepo, “Oroʼenbayaʼ yahuadeʼ.” Jesústaj diga̱ʼda oʼnonaʼuyate.
23449	MAT 9:1	Ken, Jesús kusiʼpeyo oʼhuadpo akodpen oktegdepo huaen jakyokon oʼtiakuy.
23454	MAT 9:6	Do huabokerek i̱jje̱po Diosyaʼ ijtiakuy. Diostaj dakhueaʼ eʼkaʼ bakkahueaʼdik i̱jje̱y opudtaj kenda aʼmanopo̱e̱a̱yaʼpo, —‍Yaboʼ, asuk yato̱e̱po, o̱ʼnen jakyo yahuatiʼ. —‍Huabokerek eʼketpaktaj Jesúsa onaʼuy.
23460	MAT 9:12	Jesúsa kenda oʼmape̱e̱depo, —‍Aratbut dakda e̱e̱ʼnayo huamadakkaʼeritaj pakhueʼ o̱ʼnikaʼ. Dakhueʼda e̱e̱ʼnayo huamadakkaʼeritaʼ onʼpakikaʼ. Opud fariseo huamanmadikaʼeri huadakda o̱ʼe̱y moʼnopo̱e̱po doʼtaj pakhueʼ moʼe̱ne. Gobiernoen huakupe huatabaeʼeri kenpaʼti dakhueaʼ huakaʼeriere dakhueʼda o̱ʼne onʼnopo̱e̱po doʼte huamanopoʼyareaʼeri i̱jje̱nok onʼpakpo onʼbatiakikaʼ.
23461	MAT 9:13	“Nog aratbuttaj diʼ yanʼmaepo yanʼmatinepahuikaʼ. Kenda huakkaʼda ijpaki. Doʼtaj ʼuhua eʼnigarakikaʼ kennayo sueʼda ijpaki.” Apagbaʼa oaʼ. Kenda dakaʼ yanʼnopo̱i̱kaʼ. Konige̱po “Yanʼnopoʼkoreaʼ, onteʼti Diostaj yanʼnigpe̱i̱kaʼ.” Dakhueaʼ huakaʼeritaj eʼmanaʼtaj ijpakpo ijtiakuy. Huadak huakaʼeritaj “Yanʼnopoʼkoreaʼ,” aʼmanayaʼpo Diosyaʼ tiakhueʼ i̱jju̱y. —‍Jesúsa oʼmanaʼuy.
23465	MAT 9:17	Huatoneʼsiʼdak vino hua̱to̱e̱ʼ ayda kenpaʼti kuruga̱da o̱ʼe̱po konige̱po huabo vino sineʼ hue̱biahued onjoyhueʼdik o̱ʼe̱ne. Huatoneʼsiʼdakyo huabo vino onjoyhueʼdik o̱ʼi̱kaʼne. Huatoneʼsiʼdakyo huabo vino enjoynayo oʼhue̱poagpo huasiʼdak onʼtitagonapo. Vino oʼsurukapo kenpaʼti huasiʼdak keʼpoda oʼsuʼhuitonapo, dakhueʼda o̱ʼe̱a̱po. Huabo vino huabosiʼdakyo onjoydik o̱ʼe̱ne. Huasiʼdak vinoere huadak o̱ʼneapo. —‍Jesúsa oʼmanaʼuy.
23466	MAT 9:18	Juan Bautistaen huanigpe̱i̱kaʼeritaj Jesúsa eʼmanaʼte judío huairia oʼhuatiakpo Jesúsen huaʼite huikudate oʼtisakotpo: —‍Doʼhued hua̱yo̱bu huaboaʼda eʼbueytada on ehuaʼnayo tanoyhuada̱ʼdik i̱ʼe̱ne. Bohuaʼ. Yakutibataʼteʼ, eʼkutibataʼteʼte oʼnoyhuadapo. —‍Jesústaj onaʼuy.
23468	MAT 9:20	Jesús dagte eʼhuaʼte ettoneʼ huataʼpiyen oʼtatiakpo. Mimi batikhueʼ o̱ʼunhuahuikaʼpo doce huabayok o̱ʼunhuahuikaʼpo, “Jesúsen huaok huakubogpitaʼ eʼnejnayo ijyareapoy.” Huanopoa oʼnopo̱e̱po huaok huakubogpitaʼ o̱ʼneʼuy.
23470	MAT 9:22	Eʼnejdeʼte Jesúsa oʼtikorudpo oʼtiahuaypo: —‍Yadurugpak. Doʼtaj oknopo̱e̱nok oʼyareaddene, sion. —‍Jesúsa onaʼuy. Kenda eadeʼte oʼyareadpo huadakda o̱ʼunhuahuikaʼuyate.
23475	MAT 9:27	Jesús huairien jakyaʼ oʼbakhuaʼdepo eʼpokte bottaʼ ekpobiga̱ onʼtatiakpo: —‍Moʼtinepahuiʼ, Davidkudaken adhueaʼ huayayo. —‍Jesústaj ʼuttaʼda oʼnonaʼuy.
23476	MAT 9:28	Jakyo eʼkudondeʼte ekpobiga̱ onʼhuahuaʼnok —‍¿Doʼa okpoyareaʼdik meʼe̱ne menpaʼ moʼnopo̱e̱? —‍Jesúsa oʼmanaʼuy. —‍E̱e̱ʼ, oknopo̱e̱ne, huairi. —‍Oʼnonaʼuy.
23477	MAT 9:29	Ekponejdeʼte: —‍Boʼtiahuayapone moknopo̱e̱nok, yanʼtiahuayʼ. —‍Oʼmanaʼuy.
23478	MAT 9:30	Oʼnokpoyarudpo onʼtiahuayonʼuy. —‍Bokpoyareaʼne, beʼtapiʼ batiaʼpakhueʼ yanetiʼ. —‍Huiyokaʼda oʼmanaʼuynigʼa.
23479	MAT 9:31	Oʼnoro̱kondepo, Jesúsa bokpoyareaʼne huabada onʼbatiaʼpakuyate.
23480	MAT 9:32	Jesúsomey eʼnoro̱kondeʼte sueʼda nogomeya̱ huabokerektaj onʼtotiakuy. Ken huabokerek aʼpakhueʼda o̱ʼi̱kaʼuy, totoʼa oʼnoʼto̱i̱kaʼnok. Jesúste onʼtotiakuy.
23481	MAT 9:33	Jesúsa totoʼtaj okenonnok aʼpakhueʼda hua̱e̱ʼeria i̱dada oaʼpakonʼuy. —‍Kenpihuay, Israel aratbut ken konig tiahuayhued o̱ʼneahuadikameʼte. —‍Huakkaʼ aratbut e̱gkupopakte onʼbatiaʼpakuy.
23484	MAT 9:36	Huakkaʼ aratbut e̱gkupopakte oʼbatiahuaypo oʼmatinepahuiʼuy. Kenomey konig oveja ʼuhua o̱ʼnepo konig huamato̱e̱ʼeri to̱e̱hueʼ o̱ʼnikaʼuy. Paiʼda o̱ʼneonhuahuikaʼpo kate kaʼdik nopo̱e̱hueʼ o̱ʼnepo, kenpaʼti Diostaj buttida manmadikahueʼ o̱ʼnenok kenomeytaj Jesúsa oʼmatinepahuiʼuy.
23486	MAT 9:38	Konige̱po Diosa huadak huaʼa huamanmadikaʼeritaj yamataʼmonaʼ, Diosa aratbuttaj kamanopoʼyareʼpo yamataʼmonaʼ, Diostaj yanʼtionaʼpakikaʼ. —‍Jesúsa oroʼ huanigpe̱i̱kaʼeriomeytaj monaʼuyne.
23487	MAT 10:1	Oroʼtaj doce huanigpe̱i̱kaʼeritaj, “Menhuatiak.” Jesúsa monaʼuyne. Eʼtiakdeʼte, “Dakhueʼ totoʼa huamanopoʼto̱e̱ʼeritaj kanʼmaoro̱keʼpo onʼteypakapone onʼtihuapokapone. Ayaʼda dakhueʼ e̱e̱ʼ kanʼbayarikeʼpo onʼteypakapone onʼtihuapokapone. Bayareaʼdik moʼe̱a̱pone.” Jesúsa monaʼuyne.
23488	MAT 10:2	Jesúsen doce huamataʼmonaʼeri o̱ʼnepo: Simón nogdikda Pedro, Pedroen huamaʼbuy Andrés, nog Jacobo huamaʼbuy Juanere Zebedeoensiʼpo,
23489	MAT 10:3	nog Felipe, Bartoloméere, kenpaʼti Tomás do Mateoere huakupe huabaeʼeri i̱ji̱kamey, kenpaʼti Jacobo Alfeoensiʼpo, Lebeo konogdikda oʼdikkaʼuy Tadeo,
23490	MAT 10:4	Simón cananista jonyo huapakeri, kenpaʼti Judas Iscariote. Judas Iscariote Jesústaj kanʼarakeʼpo judío huairitaj bayokdik o̱ʼe̱a̱po.
23494	MAT 10:8	Keʼpoda eʼsiʼdakparaʼtada yanʼbayareatiʼ. Dakhueʼda e̱e̱ʼtada yanʼbayareaʼ. Eʼbueytada yanʼmanoyhuada̱ʼ. Totoʼa eʼmanopoʼto̱e̱tada yanʼmaentiʼ. Katetehueʼ Diosa boʼtihuapokaponok katetehueʼ yanʼbatihuapokikaʼ. “Huakupe beyok,” manahueʼ yanikaʼ.
23497	MAT 10:11	Huakkaʼ jakyo boʼkudondepo, “¿Beʼa Diostaj boʼpak? ¿Beʼa Diostaj eʼnigpe̱e̱taʼ boʼpak?” Yanʼmanatiʼ. Beʼa Diostaj yaʼpakapet keʼnen jakyo yanikatiʼ. Yanhuaʼapo ke̱yo̱da yanʼtayikatiʼ.
23498	MAT 10:12	Jakyo yanʼkudondepo, “Opudtaj Diosa moʼmanopoʼnoeye̱ʼ.” Yanʼmanaʼ.
23518	MAT 10:32	“Do Jesucristotaj huaknopo̱e̱ʼeri i̱jje̱y.” Ayaʼada aratbuttaj eʼmanikaʼnayo Dioste kurudyo̱ enʼtiakte, “Doʼhued huaknopo̱e̱ʼeri o̱ʼne.” Doʼhued Apagtaj yonaʼapoy.
23519	MAT 10:33	“Do Jesucristotaj oknopo̱e̱hueʼ hua̱e̱ʼeri i̱jje̱y.” Ayaʼada beʼapiʼ aratbuttaj eʼikaʼnayo, “Kenomey doʼhued huaknopo̱e̱ʼeri ehueʼ o̱ʼne.” Doʼhued Apag Diostaj kurudya̱ʼ yonaʼapoy.
23523	MAT 10:37	Beʼapiʼ doʼtaj eʼnigpe̱i̱kaʼtaʼ eʼpaknayo doʼtaj huakkaʼda diʼnanada meʼnikatiʼ. Apagtapiʼ, hua̱ye̱tapiʼ huasiʼpotapiʼ huamaʼbuytapiʼ huakkaʼda diʼ e̱e̱ʼnayo doʼtaj sueʼda diʼ e̱e̱ʼnayo, doʼhued huaknopo̱e̱ʼeri ehueʼdik o̱ʼne.
23526	MAT 10:40	Ayaʼada opudomeytaj onʼnigpe̱e̱po boʼikaʼne, doʼtakon meʼdepo onʼnigpe̱i̱kaʼ. Kenpaʼti ayaʼada doʼtakon onʼnigpe̱i̱kaʼpo Apag Diostakon onʼpakpo onʼnigpe̱i̱kaʼapo. Keʼna doʼtaj beʼtaʼmonaʼuyne.
23527	MAT 10:41	Diosen huamanbatiaʼpakeritaj Diosa oʼmataʼmonaʼikaʼ. Diosen huamanbatiaʼpakeri o̱ʼe̱nok kentaj eʼnigpe̱e̱ʼnayo konig huamanbatiaʼpakeritaj huadakhuapa Diosa oʼbayokapo, ontaj konigti huadakhuapa Diosa moʼbayokapone. Diosenbaʼ ʼuruda huanigpe̱i̱kaʼeritaj eʼdeʼnayo konig kentaj huadakhuapa Diosa oʼyokapo konigti ontaj huadakhuapa Diosa boʼyokapone.
23531	MAT 11:3	—‍Diosa Cristotaj moʼnigtaʼmonaʼapone. Cristo yaʼtiakapet oknopo̱e̱y. “¿O̱ʼna menpaʼ Cristo i̱ʼe̱? ¿Oroʼomey menpaʼ nogtaj nige̱ʼdik o̱ʼe̱?” Jesústaj ya̱ʼnonatiʼ. —‍Juana monaʼne. Jesúsa Juanen huanigpe̱i̱kaʼeritaj oʼpe̱e̱depo,
23540	MAT 11:12	Diosen Huairi o̱ʼe̱a̱po Moisésa Apagbaʼte oʼbatiaʼpakuyate. Kenpaʼti Diosen Huairi o̱ʼe̱a̱po Diosen huamanbatiaʼpakeria Apagbaʼte onʼbatiaʼpakuyate. Juan bautista tiakhued e̱e̱ʼted onʼbatiaʼpakuyate. Juan bautista Diosen Huairitaj huaboaʼda eʼbatiaʼpakdeʼte aratbuta Diosen Huairitaj diga̱ʼda onʼpakikaʼ. Diosensiʼpotaj eʼnigpe̱e̱taʼ onʼpak. Nogomeya̱nayo Diosen Huairitaj onʼhuadiaypo Cristoen huaknopo̱e̱ʼeritaj eknopo̱e̱batikaʼtaʼ onʼpakpo, “Yanʼbatik. Dakhueʼ iaʼne.” Huaknopo̱e̱ʼeritaj onʼmanikaʼnigʼa.
23544	MAT 11:16	Aratbut oy ken konig o̱ʼnikaʼ ijbatiaʼpakapoy. Kenomeytaj beʼapiʼ madurugpakahueʼdik o̱ʼnikaʼ. Katepiʼ nogomey onʼpakpo o̱gkikaʼnig kenomeynayo konigti eʼkaʼtaʼ pakhueʼ o̱ʼne. Kenda Juan Bautista oʼkikaʼnig kenomeynayo pakhueʼ o̱ʼne. Kenpaʼti do huabokerek i̱jje̱nok Diosa meʼtaʼmonaʼuyne konig do ijkikaʼnig kenda kenpaʼti pakhueʼda o̱ʼne. Juan Bautista katepiʼ ʼuruda aypo bapehueʼ o̱ʼi̱kaʼpo kenpaʼti vino mayhueʼ o̱ʼi̱kaʼpo. Kenda Juana oʼkikaʼnok totoʼa Juantaj oʼnopoʼto̱e̱ kenomeya̱ namaʼda onʼbatiaʼpakikaʼnigʼa. Nogok do huabokerek i̱jje̱nok Diosa meʼtaʼmonaʼuyne opudere katepiʼ ʼuruda aypo ijbapikay kenpaʼti do katepiʼ ijmayʼikay. Doʼtakon dakhueaʼda menhuaikaʼne. “Huakkaʼda oʼbapikaʼ kenpaʼti huakkaʼda huamaiʼeri o̱ʼi̱kaʼ. Kenpaʼti Jesúsa dakhueaʼ huakaʼeritaj diʼda oʼmaikaʼ. Kenpaʼti gobierno huakupe huatabaeʼeritaj diʼda oʼmaikaʼ.” Doʼtaj kenpaʼ menhuaaʼikaʼne. Aratbut oy ken konig o̱ʼnikaʼ nogda ijbatiaʼpakapoy. Katepiʼ nogomey onʼpakpo o̱gkaʼ kenomeynayo konigti eʼkaʼtaʼ pakhueʼ o̱ʼnikaʼ. Konig huasiʼpo onʼbatuerikikaʼnig aratbut oy konigti o̱ʼne. Huasiʼpo huakkaʼ jak kurute onʼbahuadpo onʼbatuerikpo nogtaj nogtaj onʼmanaʼpo “Teteʼpuʼte ʼuruaʼda oʼbatadiʼkeay opudnayo oroʼere eʼdurugpaktaʼ pakhueʼ moʼe̱ne, baila e̱e̱ʼtaʼ pakhueʼ moʼe̱ne. Oroʼ eʼbahuiktada opudnayo huikhueʼ moʼe̱ne.” Ken konig huasiʼpoa ondaʼikaʼ. Ken konig aratbut oyda o̱gkikaʼ. Diosa ʼuruaʼda oʼnopo̱i̱kaʼnok Diostaj huanigpe̱i̱kaʼerinayo ʼuruaʼda onʼnopoenkikaʼpo kenomeyoʼda durugda o̱ʼnikaʼ. —‍Jesúsa oʼmanaʼuyate.
23549	MAT 11:21	—‍Huakkaʼ jak Corazín hua̱e̱ʼeria paiʼda moʼnopoʼe̱a̱pone. Kenpaʼti huakkaʼ jak Betsaida hua̱e̱ʼeria paiʼda moʼnopoʼe̱a̱pone. Opudomeyen jakyaʼ Diosa teyda oʼkameʼnigʼa ʼuruaʼda oʼkameʼnigʼa oʼbayareameʼnigʼa, opudomeynayo nopoʼkoreahueʼ moʼe̱meʼne. Konig Betsaida huakkaʼ jakyaʼ kenpaʼti Corazínya̱ʼ Diosa ʼuruaʼda oʼkameʼ kenpaʼti teyda oʼkameʼ konigti Tiro nog aratbuten huakkaʼ jakyaʼ Sidón nog aratbuten huakkaʼ jakyaʼkon Diosa ʼuruaʼda ekaʼnayo kenomeya̱ i̱da yanʼmanopoʼkoreaʼaymetnigʼa kenpaʼti kenomey paiʼda o̱ʼneaʼ aratbuttaj moknopo̱e̱po saconig yanʼotayʼmetnigʼa. Nogok kenokaʼ Diosa ayaʼtada aratbuttaj dakhueaʼ huakaʼeritaj castiga oʼmagkaʼpo Tiro hua̱e̱ʼeritaj Sidón hua̱e̱ʼerieretaj sueʼda castiga oʼmagkaʼapo. Opudomeytanayo keʼpoda castiga mogkaʼapone. Opud Capernaum huakkaʼ jakyo hua̱e̱ʼeri “Huadakda o̱ʼe̱y. Kurudyo̱ oʼhuaʼapoy.” Moʼnopo̱e̱nigʼa. Kubarakyoda bohuapone. Sodoma huakkaʼ jak hua̱e̱ʼeria dakhueaʼda o̱gkikuynok Diosa huakkaʼ jak taʼaka o̱ʼmahui̱gʼuyate. Kenomeytaj mahui̱ghued konig opudtaj ijbayarikay konigti Sodomayo eʼbayarikaʼuynayo Diosa taʼakyo mahui̱ghueʼ ya̱ʼe̱a̱yʼuyetnigʼa.
23553	MAT 11:25	—‍ʼUruaʼda i̱ʼe̱ne, Apag Dios. Kurudyo̱ hua̱e̱ʼeried huairi i̱ʼe̱ne. Kenpaʼti huadariyo hua̱e̱ʼeried huairi i̱ʼe̱ne, Apag Dios. Suhueʼdamon huanopo̱e̱ʼeritaj ʼurunopoʼtada o̱ʼnen huairitaj iʼmaknopo̱e̱a̱ʼne. Huakkaʼ huanopo̱e̱ʼeritaj o̱ʼnen huairitaj huaknopo̱i̱kaʼ menʼtiokhueyne.
23554	MAT 11:26	Iʼpaknok huaknopo̱i̱kaʼ menʼtiokhueyne, kenpaʼti iʼpaknok menoknopo̱e̱ne, Apag. —‍Jesúsa Diostaj oʼtionaʼpakuy.
23555	MAT 11:27	—‍Doʼhued Apaga̱ beʼteypakaʼuyne, meʼmanopo̱e̱a̱ʼuyne. Ayaʼda beyokuyne. Do Diosen Huasiʼpo o̱ʼe̱, Apag Diosayoʼda moknopo̱e̱a̱ʼne. Konig Apag Dios o̱ʼe̱po, konig oʼnopo̱e̱, konig Apag Dios oʼkaʼ doʼhuayoʼda ijnopo̱e̱y kenpaʼti kenomeytaj doʼhua Diosen Huasiʼpoa ijmaknopo̱e̱a̱y.
23565	MAT 12:7	“ʼUhua eʼnigbatiarakikaʼ sueʼda ijpaki. Aratbuttaj eʼmatinepahuiataj huakkaʼda ijpaki,” Apagbaʼa oaʼ. Kenda eʼnopo̱e̱ʼnayo doʼhued huanigpe̱i̱kaʼeritaj moʼmatinepahuiʼpo dakhueaʼda o̱gkaʼ ahueʼ moʼe̱a̱yet.
23572	MAT 12:14	Fariseo huamanmadikaʼeri oʼnokbahuaʼuy. O̱gkupopakpo ontatayo onʼbatiaʼpakpo, monig Jesústaj oʼarakapo, huaboaʼda onʼbatiaʼpakuyate.
23578	MAT 12:20	Konig hue̱ʼpi sueʼpiʼ tey e̱ʼe̱o̱k dakaʼ to̱i̱kaʼdik o̱ʼne, konigti aratbut sueʼda oʼnoknopo̱e̱nok dakaʼ oʼmato̱i̱kaʼapo. Konig kerosenbij ayaʼ ekpakada i̱da bakayhueʼdik o̱ʼe̱. Konigti paiʼda aratbuttaj oʼmanopoʼyareaʼapo. Doʼhued huanabaʼa ayaʼ dakhueaʼ huakaʼeritaj castiga oʼmagkaʼdepo kenpaʼda Diosen huadak huaʼa oʼmananhuahuikaʼapo. Keʼnen huaknopo̱e̱ʼeriomeynayo kenere onʼneonhuahuikaʼapo.
23582	MAT 12:24	Fariseo huamanmadikaʼeria onʼpe̱e̱depo, —‍Ehueʼ. Diosa taʼmonahueʼ o̱ʼu̱y. Totoʼ huairia oʼteyyaʼnok Jesúsa totoʼ noki̱re̱gtaj maendik o̱ʼe̱. —‍Fariseoa onʼhuaaʼuy.
23583	MAT 12:25	Kenda fariseo enʼhuaaʼte Jesúsa oʼnopo̱e̱po, —‍Ondariyoyoʼ hua̱e̱ʼeri gobierno huairi huayahuaya eʼbarakikaʼnayo gobierno huairi to̱e̱hueʼdik o̱ʼneapo. Onyoyoʼ hua̱e̱ʼeri aratbut eʼbatuktuktaʼ onʼpakpo onʼbakkupopak. Eʼbaraknayo ehueʼdikda o̱ʼne.