23230	MAT 1:17	Ken Abraham Davidte catorce Daviden adhueaʼpaneʼ o̱ʼnuyate. Kenpaʼti David Babilonia huadariyo enʼbatohuadeʼte Jeconíaste catorce adhueaʼpaneʼ o̱ʼnuyate. Kenpaʼti Jesús eʼsiʼpoe̱deʼte nog catorce adhueaʼpaneʼ o̱ʼnuyate.
23233	MAT 1:20	Kenpaʼ José eʼnopo̱e̱deʼte oʼyorokpo Dios Huairien huataʼmoneritaj oʼtiahuayʼuy. —‍On José i̱ʼe̱. Daviden adhueaʼsiʼpo i̱ʼe̱. María eʼto̱e̱paktaj meʼpukehueʼ ya̱e̱ʼ. Huasiʼpo oʼto̱e̱a̱ponig Dios Noki̱re̱gen o̱ʼe̱a̱po.
23234	MAT 1:21	Bokereksiʼpoaʼ oʼsiʼpopakapo. Kentaj iʼdikkaʼapo Jesús. (Jesúsdik Judíoen huaʼate dakhueaʼ eʼkaʼ huamanopoʼyareaʼeri o̱ʼe̱a̱po) konige̱po keʼnen aratbut Israel aratbuttaj dakhueaʼ eʼkikaʼ oʼmanopoʼyareaʼapo. —‍Diosen huataʼmoneria kenda onaʼuyate. Josétaj onaʼuyate.
23236	MAT 1:23	Muneʼyo̱ katenohued e̱ʼe̱a̱da bogdakhueʼ o̱ʼe̱po. Huabokereksiʼpo oʼsiʼpopakapo. Kentaj onʼdikkaʼapo Emanuel. Dios Huairia oʼmanaʼuyate. Emanuel huadik konig Dios oroʼere o̱ʼi̱kaʼ.
23239	MAT 2:1	Belén huakkaʼ jakyo Judea huadaribayo Jesús oʼsiʼpoe̱ʼuyate. Kenokaʼ Herodes Roma hua̱e̱ʼeri Judea gobierno huairi o̱ʼu̱y. Kenokaʼ Jerusalén huakkaʼ jakyo sueʼda huabokerek onʼtiakdepo, kenomey diga̱ʼda huanopo̱e̱ʼeria nogbayaʼ niokpo eʼbehuikyon onʼtiakdepo,
23240	MAT 2:2	—‍Judío aratbuten huairi oʼsiʼpopakdemeʼ. ¿Meyon ya̱ʼe̱? Ke̱yon niokpo omeʼ judío Huairi eʼsiʼpopakdeʼ huanopo̱e̱ʼ siokpo oʼtiahuaymeʼpo, judío Huairitaj dakiti Dios aaʼyaʼpo oʼtiakdey. —‍Onʼmanaʼuyate.
23241	MAT 2:3	Kenokaʼ Herodes Huairi kenda oʼmatipe̱e̱depo oʼmeʼpukeʼuyate.
23244	MAT 2:6	Judea huadaribayoda Belén huakkaʼ jak suhuigda e̱e̱ʼpiʼ huakhuairi Cristo oʼsiʼpoe̱ʼapo. Belén jakyaʼ huamataʼmonanhuaʼ Huairi Cristo o̱ʼo̱ro̱kapo. Keʼna Israel aratbuttaj oʼbatiokikaʼapo. —‍Judío huairia oʼnonaʼuyate.
23245	MAT 2:7	Kenokaʼ diga̱ʼda huanopo̱e̱ʼerite oʼmataʼmonaʼ Herodesa. “I̱re̱gi̱re̱g yanʼbatotiak.” Herodesa oʼmanaʼuyate. “¿Judío huairien siokpo menok huaboaʼda ya̱ʼo̱ro̱kuy boʼtiahuayne?” Herodesa diga̱ʼda huanopo̱e̱ʼeritaj oʼmanaʼuyate.
23246	MAT 2:8	Oʼnopo̱e̱depo diga̱ʼda huanopo̱e̱ʼerite Belényo oʼmataʼmonaʼpo, —‍A̱yon yanʼhuatiʼ. Huasiʼpotaj dakaʼ yaduk. Kenokaʼ yanʼhuahuaydepo doʼtaj yanʼtiaktiʼ. Enadeʼte do kenpaʼti huahuaʼdik i̱jje̱po kentaj huikudate ijtihuadpo, “ʼUruaʼda huairi i̱ʼe̱ne.” Yonaʼapoy. —‍Herodesa namaʼda oʼmanaʼuyate.
23247	MAT 2:9	Ken Herodestaj onʼpe̱e̱depo diga̱ʼda huanopo̱e̱ʼeria oʼnokhuaʼuyate. Ken siokpo niokpo yaʼbehuikyon onʼtiahuayde ken siokpo huakkuruyon oʼhuaʼuy. Oʼhuaʼpo kutayaʼ kente huasiʼpo e̱ʼhua̱e̱ʼte oʼbatik.
23249	MAT 2:11	Jakyo onʼkuddepo huasiʼpotaj onʼtiahuayʼuy. Huasiʼpo hua̱ye̱ Maríaere onʼtiahuayʼuyate. Konig gobierno huairitaj huikudate onʼhuadikuy huasiʼpo Jesústaj huikudate onʼtihuadpo ʼuruaʼda judío aratbuten gobierno huairi o̱ʼe̱ onʼbatiaʼpakpo. Kenokaʼ cajaʼ oʼnokhuikedepo katetehueʼ huasiʼpotaj oro onʼyokuyate. ʼUruaʼda o̱hue̱y huasihuaj dakaʼda eʼbakpakte ʼuruʼhui̱e̱a̱da oʼhui̱ri̱kikaʼ. Huakkaʼteda e̱e̱ʼtada Jesústaj onʼyokuyate. Nogda konig ʼuruʼhui̱e̱a̱da eʼhui̱ri̱kikaʼ kenpaʼti huakkaʼteda e̱e̱ʼtada onʼyokuyate. Katetehueʼ huasiʼpo huairitaj onʼyokuyate.
23251	MAT 2:13	Diga̱ʼda huanopo̱e̱ʼeri enʼhuadeʼte José oʼtaypo oʼyorokpo Diosen huataʼmoneritaj oʼtiahuayʼuy. —‍Herodes Jesússiʼpotaj aʼarakyaʼpo oʼukaponok, yamaboʼ, huasiʼpo hua̱ye̱ere yabatohuaʼpo Egipto aratbutenbayo yamatomonʼ. Ke̱yo̱ yanikatiʼ. Kenok yakumejtiʼ onaʼapone. —‍José eʼyorokyaʼ Diosen huataʼmoneria onaʼuyate.
23252	MAT 2:14	Ken José oʼpe̱e̱depo oʼmaboduyate. Sikyo huasiʼpo hua̱ye̱erea oʼtohuaʼbedpo Egiptobayo oʼtohuaʼuyate.
23253	MAT 2:15	Egiptoyo o̱ʼi̱kaʼuyate. Herodes Huairi eʼbueydeʼte o̱ʼi̱kaʼuyate. Konig Oseas Diosen huamanbatiaʼpakeria aʼnenda oaʼuy konigti o̱gkaʼuyate. “Egiptobayaʼ ya̱o̱ro̱k. Doʼhued Huasiʼpotaj yonaʼapoy.” Dios Huairia oaʼuy.
23254	MAT 2:16	Diga̱ʼda huanopo̱e̱ʼeria judío huairisiʼpotaj aʼbatiaʼpakyaʼpo tiakhueʼ ya̱ʼneapet. Namaʼda meʼnonaʼuyne. Herodes kenda oʼnokotdepo diga̱ʼda oʼdiaypo, “Ayaʼda huabokereksiʼpo yo̱bed nogbayoktidaere bottaʼ huabayokere enʼta̱e̱tada yanʼbatiarakaʼ. Belén huakkaʼ jakyo kenpaʼti Belén meyo̱hueʼda huasiʼpotaj yanʼbatiarakaʼ.” Oʼmanaʼuyate. Diga̱ʼda huanopo̱e̱ʼeria aʼnenda bottaʼ huabayok Jesúsen siokpo huaboaʼda onʼtiahuayʼuyate. Kenokaʼ Herodestaj onʼbatiaʼpakuy.
23255	MAT 2:17	Konig Jeremías Diosen huamanbatiaʼpakeria oaʼuyate. Kenda Herodesa oʼkaʼuy.
23258	MAT 2:20	—‍Keʼna huasiʼpotaj eʼaraktaʼ oʼpakuy oʼbueyde, yaboʼ, Israel aratbutenbayo yakumejtiʼ. Huasiʼpo hua̱ye̱eretaj yabatohuaʼ. —‍Diosen huataʼmoneria Josétaj onaʼuyate.
23261	MAT 2:23	Nazaret huakkaʼ jakyo oʼhuaʼuyate. O̱ʼi̱kaʼuyate. Jesús Nazaret hua̱e̱ʼeri o̱ʼe̱ onʼdikkaʼapo Apagbaʼ huamanbatiaʼpakeria oaʼuyate. Konig Apagbaʼ oaʼuyate aratbut Jesústaj onʼdikkaʼuyate.
23264	MAT 3:3	Isaías Diosen huamanbatiaʼpakeria aʼnenda Juantaj oʼtimadoyaʼuyate, Sueʼda aratbut eʼnahue̱ʼyo̱ kentaj moʼpe̱e̱a̱po. ʼUttaʼ enaʼpakte moʼpe̱e̱a̱po. “Huairi eʼtiakdeʼte dakaʼda aeʼyaʼpo ʼurunopoʼda ya̱gʼkikaʼ. Dakhueaʼ eʼkikaʼ yanʼbatikpo onteʼti Diostaj yanʼnigpe̱e̱ʼ. Huairitaj yadeʼ.” ʼUttaʼda oʼmanaʼapo. Kenda Isaíasa oʼtimadoyaʼuyate.
23268	MAT 3:7	Huakkaʼada huamanmadikaʼeri huairi onʼbahuaʼpo fariseo huairi saduceo huairiere onʼbahuaʼuyate. Juantaj bautiza megkeʼpo onʼhuahuaʼuyate. Juana oʼbatiahuaydepo: —‍Konig dakhueʼda bihui oʼmagkikaʼ. Konigti opudomey dakhueaʼda boʼkikaʼpo kenpaʼti opudomey namaʼda moʼnopo̱i̱kaʼpo. Nopoʼkoreahueʼtada bautiza e̱gkadeʼte Diosa dakhueaʼda castiga e̱gkaʼte yoktitikonapoy. Kenda namaʼda moʼnopo̱e̱ne.
23271	MAT 3:10	Nopoʼkoreahueʼ e̱e̱ʼnayo i̱da Diosa castiga mogkaʼapone. In konig o̱ʼe̱. Konig taʼbayo huada huato̱e̱ʼeri o̱ʼe̱po. Huada ʼuruaʼda onhuadhueʼ o̱ʼeonhuahuikaʼnok dakaʼda oʼtiahuayonhuahuaʼdepo yamiʼa oʼtaʼtegpo taʼakyo oʼmahui̱gikaʼ.
23272	MAT 3:11	Dakhueaʼ eʼkikaʼ moʼnopoʼkoreaʼde huamanopo̱e̱a̱ʼ hue̱ʼe̱ya̱ doʼhua bautiza e̱gkaʼtada noga̱nayo Cristoanayo oʼtiakdepo Diosen Noki̱re̱ga̱ taʼakerea bautiza oʼmagkaʼapo. Kennayo huakhuairinanada teynanada e̱ʼe̱a̱da doʼhuataj ehueʼnanada i̱jje̱y.
23273	MAT 3:12	Cristo oʼtiakdepo konig aroz huatuga̱ʼeri o̱ʼe̱po aroz oʼtugdepo oktipoaʼ. Ken oktipoaʼdepo jakyo oʼkudapo. Oʼkuda̱ʼdepo huakusiʼhue taʼakyo oʼhui̱gonhuahuikaʼpo okbithueʼ o̱ʼe̱a̱po. Ken huadak huakid konig Cristotaj huaknopo̱e̱ʼeri o̱ʼne. Onʼnigpe̱i̱kaʼ. Huaknopo̱e̱ʼeritaj oʼbakuda̱ʼapo, Diosen jakyo oʼbakuda̱ʼapo. Huakusiʼhue konig aratbut Diostaj nigpe̱e̱hueʼ o̱ʼnikaʼ. Konig castiga eʼmagkaʼ taʼakyo oʼmajenapo. —‍Juana ayaʼtada oʼmanaʼuyate.
23274	MAT 3:13	Kenokaʼ Galilea huadaribayaʼ Jordánhue̱yo̱ Juante oʼhuahuaʼuyate Jesúsa. Bautiza megkeʼpo oʼhuahuaʼpo.
23278	MAT 3:17	—‍On doʼhued Huasiʼpo o̱ʼta̱e̱ne. Huadiʼda o̱ʼta̱e̱ne. Ontaj durugda oʼto̱e̱ne. —‍Kurudya̱ʼ Diosa onaʼuyate.
23283	MAT 4:5	Kenokaʼ totoʼ Jesústaj oʼtohuaʼpo Jerusalényo̱ Diosen huakkaʼ jakyo oʼtohuaʼpo Diosen huaboroʼ jak kutayoda jakkutagpiyo oʼtobehuikuyate.
23284	MAT 4:6	—‍On buttida Diosen Huasiʼpo e̱e̱ʼnayo barakte yakudaj Apagbaʼ oaʼpo: Kanokbaʼhuadeʼpo eʼkotte Diosa keʼnen huataʼmoneritaj oʼmataʼmonaʼaponok huidbate kothueʼdik i̱ʼe̱a̱pone. Huabaʼa kutate monokbaʼhuada̱pone. Apagbaʼ kenpaʼ oʼmadoyaʼuyate. —‍Totoʼa onaʼuyate.
23285	MAT 4:7	—‍Kenpaʼti “Dios Huairitaj namaʼda kakeʼpo dikdikhueʼ ya̱e̱ʼ.” Apagbaʼte kenpaʼ oʼmadoyaʼuyate. —‍Jesúsa totoʼtaj onaʼuyate.
23286	MAT 4:8	Onteʼti totoʼa Jesústaj oʼtohuaʼ. Kutayoda oteʼyo oʼtobehuikuyate. Nogyo̱ nogyo̱da ayaʼ ʼuruaʼda huadaribayo kenpaʼti ayaʼda huadaribayo gobierno huairi Jesústaj oʼtiahuayʼeaʼuyate.
23288	MAT 4:10	—‍Kejeʼ, yahuatiʼ, totoʼ. “Dios Huairitayoʼda huikudate yanʼtihuadpo kentayoʼda yanʼnigpe̱i̱kaʼ.” Apagbaʼa oaʼ. —‍Jesúsa onaʼuyate.
23289	MAT 4:11	Ken totoʼa okhuaʼdepo Diosen huataʼmoneria Jesústaj onʼhuatiakdepo aypo onʼyokuyate.
23294	MAT 4:16	Inomey aratbut Diostaj oknopo̱e̱hueʼ o̱ʼnepo konig sikki̱re̱gyo̱ o̱ʼnikaʼpo huaboaʼnayo Diostaj oʼnoknopo̱e̱depo konig huaboroʼda huakjey huaboaʼda onʼtiahuayde. Kenomeya̱ dakhueaʼda o̱gkikaʼpo kenpaʼda bueydik ya̱ʼneapetnigʼa huaboaʼnayo huakjeytaj onʼtiahuayde. Isaíaskudaka oʼmadoyaʼuyate.
23295	MAT 4:17	Kenokaʼ Jesúsa huaboaʼda oʼmanaʼpo: —‍Diosen Huairi oʼtiakdenok dakhueaʼ bokikaʼnig yanʼnopoʼkoreaʼ Diostaj yanʼnopoʼkoreaʼ. Dios Huairitaj yanoknopo̱e̱ʼ. —‍Jesúsa huakkaʼ aratbuttaj oʼmanaʼikaʼuyate.
23299	MAT 4:21	Adyonda nog bottaʼ huamaʼbuytaj Jesúsa oʼtiahuayʼuy. Jacobo Juanere oʼtiahuayʼuy. Zebedeoen huasiʼpo o̱ʼnuy. Kusiʼpetoneʼyo o̱ʼnepo huaojere huakjeneʼtaj onʼtoʼkaʼpo, “Doere monhuaʼpo doʼtaj meʼnigpe̱i̱kaʼ.” Jesúsa oʼmanaʼuy.
23301	MAT 4:23	Ken Galilea huadaribayo nog huakkaʼ jakyo nog huakkaʼ jakyo Jesúsa oʼhuaʼepo judío aratbuten hua̱i̱takeʼ jakyo nogya̱ʼ nogya̱ʼ oʼmanmadikaʼonhuahuaʼpo Diosen Huairi oʼtiakdepo yanʼnopoʼkoreaʼpo yanʼnigpe̱i̱kaʼ Diosensiʼpo moʼe̱a̱pone. Oʼmanmadikaʼonhuahuaʼpo kenpaʼti aratbut nogpaʼ nogpaʼ dakhueʼda enʼto̱e̱te oʼbayareadhuaʼuyate.
23304	MAT 5:1	Huakkaʼ aratbut e̱gkupopakte Jesús oʼbatiahuaypo oteʼyo oʼbehuikpo oʼhuaduy. Keʼnen huamanigpe̱i̱kaʼeri kentaj meyo̱hueʼda o̱gkupopakuy.
23315	MAT 5:12	Aʼnenda opud siʼpopakhued Diosen huamanbatiaʼpakeritaj kenpaʼti onʼmagkuyate. Konig premio Diosa ʼuruaʼda moʼto̱e̱a̱ʼapone. Durugda moʼi̱kaʼapone.
23316	MAT 5:13	Sal huadakda o̱ʼe̱po aratbuttehuapaʼ. Konigti doʼhued huanigpe̱i̱kaʼeri konig salonig huadakda o̱ʼnepo aratbuttehuapaʼ huadakda o̱ʼne. Sal paiʼ eʼtitiknayo onteʼti huadakda kahueʼdik o̱ʼe̱a̱po. Sal paiʼ eʼtitiknayo huadaritehuapaʼ huadak ehueʼdik o̱ʼe̱a̱po. Paichi kahueʼdik o̱ʼe̱a̱po. Kenpaʼda enʼdik o̱ʼe̱. Batikhueʼada dakaʼ menʼpe̱e̱ʼ. Batikhueʼada dakaʼ meʼnoknopoenkaʼ.
23317	MAT 5:14	Opudomey konig huakjey moʼe̱ne. Diostaj moʼnigpe̱e̱po huadak boʼkikaʼnok aratbuta tiahuaydik moʼe̱ne. Konigti beʼedpiʼ huakkaʼ jak oteʼyo e̱e̱ʼnayo ayaʼada jaktaj tiahuaydik o̱ʼne. Konigti Diosen boʼkikaʼnok ayaʼ aratbutada tiahuaydik moʼe̱a̱pone.
23319	MAT 5:16	Konigti opud huadak ya̱gʼkikaʼpo konig huakjey ya̱ʼnepo ayaʼada opudtaj tiahuaydik kaʼneʼpo kenpaʼti huadakda Dios o̱ʼe̱a̱ʼ batiaʼpakdik kaʼneʼ.
23320	MAT 5:17	“Moisésen eʼmanaʼ kenpaʼti Diosen huamanbatiaʼpakeritaj pe̱e̱hueʼdik yaneʼ.” Eaʼtaʼ oʼpakpo oʼtiakuy. Kenda namaʼda nopo̱e̱hueʼ yaneʼ. “Moisésen eʼmanaʼ kenpaʼti Diosen huamanbatiaʼpakeritaj pe̱e̱hueʼdik yaneʼ.” Ahueʼ a̱ʼe̱ya̱ʼpo ayaʼtada dakaʼda eʼmanopo̱e̱a̱ʼtaj ijpakpo ijtiakuy.
23321	MAT 5:18	Kurud huadari e̱e̱ʼte batikhued kenpaʼda Moisésen eʼmanaʼ dikenhueʼ o̱ʼe̱a̱po. Suigpiʼ dikenhueʼdik o̱ʼe̱a̱po. Keneʼhua̱ya̱ʼ huameʼnoe e̱ʼe̱deʼte ayaʼda Moisés eʼmanaʼ kuhuitdik o̱ʼe̱a̱pet. Buttida ijjay.
23322	MAT 5:19	Beʼapiʼ Diosen eʼmanaʼtaj kahueʼ e̱e̱ʼnayo kenpaʼti Diosen eʼmanaʼ kahueʼdik yaneʼ eʼmanmadikaʼnayo Dios Huairiensiʼpo ehueʼda o̱ʼneapo. Kenpaʼ Moisésa oʼmanaʼuyate opud boʼkaʼpo kenpaʼti ya̱gʼkikaʼ eʼmanmadikaʼnayo Dios Huairiensiʼpo moʼe̱a̱pone.
23324	MAT 5:21	“Aratbuttaj arakhueʼ ya̱e̱ʼ. Iʼhuadiaypo eʼaraknayo o̱ʼnakon bueydik i̱ʼe̱ne.” Opuden adhueaʼpaneʼ monaʼuyate. Kenda opud moʼpe̱e̱ʼuy.
23325	MAT 5:22	Kenda huadak e̱e̱ʼpiʼ nogda ijjaʼapoy. Beʼapiʼ nog aratbuttaj eʼhuadiaynayo dakhueʼda oʼkaʼnok gobierno huairite castiga ka̱gkeʼpo tohuaʼdik moʼe̱ne. Nog aratbuttaj oʼbahuadiaypo eʼbatidiʼkeʼnayo dakhueaʼda oaʼnok mabitbitdik moʼe̱ne. Castiga ka̱gkeʼpo gobierno huairi e̱gkupopakyo tohuaʼdik moʼe̱ne. “Huasegda i̱ʼe̱po dakhueaʼ iʼkikaʼne.” Nog aratbuttaj enaʼnayo dakhueaʼda iaʼnok taʼakyo hui̱gdik moʼi̱kaʼapone. Doʼa ijjay.
23326	MAT 5:23	Diostaj aʼtionaʼpakyaʼpo iʼhuaʼpo nog aratbuttaj dakhueʼada ijkamey huaboaʼda iʼnopo̱e̱de. Tionaʼpakhueda̱da yahuatiʼ. Kentaj yamanoeynoey. Yamanoeynoeydepo aʼtionaʼpakyaʼpo yahuatiʼ.
23328	MAT 5:25	“O̱ʼna dakhueaʼ megkaʼne,” noga̱ enaʼnayo gobierno huairitaj boʼtohuaʼdepo eʼtohuaʼte kentaj yanoeya̱ʼ. Eʼmaʼdehueʼnayo huakupepiʼ yayoktiʼ. Noeyahueʼpiʼ yokhueʼpiʼ e̱e̱ʼnayo gobierno huairitaj boʼtohuaʼapone. Ken gobierno huairi sorotatataj boʼyokapone. Sorotataa huabakuda̱ʼ jakyo boʼkuda̱ʼapone.
23329	MAT 5:26	Ke̱yo̱da ijhueʼda o̱ro̱khueʼdik i̱ʼe̱a̱pone. Ayaʼda dehueʼte iʼyokdeʼpo o̱ro̱kdik i̱ʼe̱a̱pone.
23330	MAT 5:27	Nogen bakdejhueʼ yaneʼ. Kenda moʼpe̱e̱ʼuyate.
23331	MAT 5:28	Kenda buttida eaʼpiʼ beʼapiʼ eʼbokerekboʼnayo konig huanopoyaʼ oʼeretpakpo konigti oʼbakdej. Dakhueaʼda oʼkaʼ. Donayo ijjay.
23335	MAT 5:32	Donayo nogda ijjay. Huabokereken hua̱to̱e̱ bakdejhued e̱e̱ʼtada e̱ʼennayo ettoneʼtaj dakhueʼda o̱gkaʼ. Ken ettoneʼ e̱ʼendeʼtaj eʼto̱e̱ʼnayo konig eʼbakdejonhuahuikaʼ o̱ʼe̱. Kenpaʼti huabokereka nogen hua̱to̱e̱ e̱ʼentaj eʼto̱e̱ʼnayo konig eʼbakdejonhuahuikaʼ o̱ʼe̱. Diostehuapaʼ dakhueaʼda o̱ʼe̱, ijjay.
23336	MAT 5:33	“Ijkaʼapoy. Buttida ijjay. Diosa meknopo̱e̱ne.” Diostaj eʼhuaaʼnayo da ahueʼ ya̱e̱ʼ, kenda yakatiʼ. Kenda opuden adhueaʼpaneʼa̱ onʼmanaʼuyate moʼpe̱e̱deʼuy.
23337	MAT 5:34	Donayo nogda ijjay. “Ijkaʼapoy. Buttida ijjay.” Ahueʼ yanikaʼ. “Ijkaʼapoy,” kenyoʼda yaaʼ. Kurud Diosenbayo o̱ʼe̱. Ke̱ya̱ʼ oʼmataʼmonaʼikaʼ. “Ijkaʼapoy. Buttida ijjay. Kuruda meknopo̱e̱ne da ahueʼ i̱jje̱y.” Ken konig ahueʼ yanikaʼ.
23338	MAT 5:35	Dios huadarite oʼibonok, “Ijkaʼapoy, buttida ijjay. Huadaria meknopo̱e̱ne. Da ahueʼ i̱jje̱y.” Ken konig ahueʼ yanikaʼ. Jerusalén Dios Huairien huakkaʼ jak o̱ʼe̱nok, “Ijkaʼapoy, buttida ijjay. Jerusaléna meknopo̱e̱ne. Da ahueʼ i̱jje̱y.” Ken konigtion ahueʼ yanikaʼ.
23339	MAT 5:36	Opuda̱da kuhuirihueahueʼdik moʼe̱ne. Diosayoʼda kuhuirihueaʼdik o̱ʼe̱. “Ijkaʼapoy, buttida ijjay. Doʼhued huaku oʼnopo̱e̱. Da ahueʼ i̱jje̱y.” Kention ahueʼ yanikaʼ.
23340	MAT 5:37	Kenpaʼda buttida yadaʼ. Menokpiʼ da ahueʼ yaneʼ. Nogi̱ti nogi̱tinada eaʼnayo totoʼa menaʼnok iaʼne.
23341	MAT 5:38	Huabokerekapiʼ nogtaj dakhueaʼ e̱gkaʼnayo kenpaʼti huairiakon konigti kentaj o̱gkaʼdik o̱ʼe̱. Kenda opud moʼpe̱e̱ʼuyate.
23343	MAT 5:40	Noga̱ gobierno huairipiʼ “Opiot beyok,” enaʼnayo dakaʼda yayoktiʼ. Kenpaʼti diayhueʼada chompakon yayoktiʼ.
23346	MAT 5:43	“Huadiʼtaj diʼ yamaikaʼ. Ontaj huatinosikeritaj konigti yanʼhuadiayikatiʼ.” Kenda opuden adhueaʼpaneʼ onʼmanaʼuyatenig moʼpe̱e̱deʼuyne.
23347	MAT 5:44	Donayo nogpaʼda ijjay. Matinosikeritaj diʼ yanʼmaikaʼ. Dakhueaʼda huaaʼeritaj Diosa “Kanopoʼkoreʼ,” yanʼtionaʼpakikatiʼ. Huadiayeritaj huadakda yakikatiʼ. Huabatidiʼkeritaj yanʼtionaʼpakikatiʼ. Huamagkeritaj kenpaʼti yanʼtionaʼpakikatiʼ.
23348	MAT 5:45	Kenda boʼkikaʼpo konig Apag Dios Kuruderiensiʼpo moʼi̱kaʼapet. Huadak huakaʼeri kenpaʼti dakhueaʼ huakaʼeriere aypo kanʼto̱i̱ke̱ʼpo Diosa niokpoa kataʼteikeʼpo oʼkuyate kenpaʼti ehuiʼ moʼnigtaʼmonaʼikaʼne.
23349	MAT 5:46	Diʼ aratbuttayoʼda diʼ eʼmaikaʼnayo gana eʼkaʼhuayak baehueʼdik moʼe̱a̱pone. Kenda dakhueaʼ huakaʼeria o̱gkikaʼ. Diʼ aratbuttaj diʼ onʼmaikaʼ. Dakhueaʼ huakeritaj kenpaʼti diʼ maikaʼdik moʼi̱kaʼapone.
23351	MAT 5:48	Opuden Apag Dios kurudyo̱ ayaʼtada diʼ oʼmaikaʼ kenpaʼti ayaʼtada huadakaʼda oʼmagkikaʼ. Konigti opuden Apag Dios ayaʼtada diʼ yanʼmaikaʼ kenpaʼti ayaʼda huadaknopoʼda ya̱gʼkikatiʼ.
23352	MAT 6:1	Aratbuta menʼtiahuayeʼpoyoʼda paiʼda aratbuttaj eʼbayoknayo namaʼda bokaʼne. Ken konig kahueʼ yanikaʼ. Kenda eʼkikaʼnayo Apag Dios kurudyo̱ hua̱e̱ʼeria kenpaʼ eʼkaʼhuayak bayokhueʼdik moʼe̱a̱pone.
23353	MAT 6:2	Namaʼda huanopo̱e̱ʼeria huakkaʼ aratbut menʼtiahuayeʼpo paiʼda aratbuttaj onʼbayokikaʼ. Kenpaʼti hua̱i̱takeʼ jakyaʼ huakkaʼ aratbut menʼtiahuayeʼpo paiʼda aratbuttaj onʼbayokikaʼ. Konige̱po huadakda o̱gkaʼ batiaʼpakikaʼdik meʼnepo. Kenpayoʼda onʼpe̱i̱kaʼpo. “Huadak o̱gkaʼ.” Diosa ahueʼ moʼe̱a̱pone. Kenomey namaʼda huanopo̱e̱ʼeria diga̱ʼda aratbuttayoʼda onʼpakikaʼ. Diostanayo pakhueʼ o̱ʼne. Konig kenomey o̱gkikaʼ kikahueʼ yaneʼ. I̱re̱gi̱re̱g yanʼbayokikatiʼ. O̱ʼnen huadiʼa tiahuayhueʼte paiʼda aratbuttaj yanʼbayokikatiʼ.
23355	MAT 6:4	I̱re̱gi̱re̱g aratbuta tiahuayhueʼ eneʼte paiʼda aratbuttaj yanʼbayokikatiʼ. Kenda eʼkikaʼnayo Dios i̱re̱gi̱re̱g eʼbayokikaʼnayo oʼtiahuaypo Diosa nogi̱tida ʼuruda boʼyokapone.
23356	MAT 6:5	Do huadakda i̱jje̱y namaʼda huamanopo̱e̱a̱ʼeri hua̱i̱takeʼ jakyo kenpaʼti jak kurute aratbut e̱gkupopakikayaʼ onʼtionaʼpakikaʼ. “Huadakda o̱ʼne.” Aratbuta menhuaikeʼpo onʼtionaʼpakikaʼ. Kenda dakhuapa e̱ʼe̱a̱da onʼtionaʼpakikaʼnigʼa Diosanayo sigpiʼ pe̱e̱hueʼdik moʼe̱a̱pone.
23358	MAT 6:7	Diostaj oknopo̱e̱hueʼ hua̱e̱ʼeria konigdikti onteʼti onteʼti ijhueʼda onʼtionaʼpakonhuaʼnigʼa Diosa moʼpe̱e̱a̱pone namaʼda onʼnopo̱e̱nigʼa. Kenomeytaj Diosa nigpe̱e̱hueʼdik oʼmaikaʼapo. Konigti kikahueʼ yaneʼ. Tionaʼpakhued e̱e̱ʼted kenda iʼpaknig Apag Diosa oʼnopo̱e̱.
23360	MAT 6:9	In konig yanʼtionaʼpakikatiʼ: Oroʼen Apag i̱ʼe̱ne, Apag Dios. Kurudyo̱ i̱ʼi̱kaʼne. Kenpaʼda ʼurunanada i̱ʼi̱kaʼne. O̱ʼnen huadik kenpaʼda huadakda o̱ʼi̱kaʼ. Ayaʼada kaʼdikeʼ.
23361	MAT 6:10	Huakhuairi i̱ʼe̱nok i̱da ayaʼada ontaj moʼnigpe̱i̱keʼ. Dios Huairi i̱ʼe̱po ayaʼda iʼpakpo iʼmanikaʼ. Kurudyo̱ hua̱e̱ʼeria moʼnigpe̱i̱kaʼpo o̱gkikaʼ konigti i̱yo̱ huadariyo ayaʼada huakaʼ.
23364	MAT 6:13	Dakhueaʼ eʼkaʼ nopo̱e̱hueʼ ka̱i̱keʼpo montihuapok. Namaʼda eʼkaʼtaʼ eʼpaknayo kikahueʼ ka̱e̱ʼpo boʼtihuapok, Apag Dios. Dios Huairinayo ayaʼenda Huakhuairinanada i̱ʼe̱po teynananada i̱ʼe̱po kenpaʼda huadaknananada i̱ʼe̱nok kenda ayaʼada kanʼmanbatiaʼpakikeʼ, ken. Ken konig yanʼtionaʼpakikatiʼ.
23368	MAT 6:17	Opudnayo eʼtionaʼpakte aypo bapehueʼ e̱ʼunhuaʼnayo ya̱gʼkokkoyoikaʼ kenpaʼti dakaʼ ya̱gʼkuirida̱ʼikaʼ. Kenda ekaʼnayo aratbut boʼtiahuaypo aypo bapehueʼ o̱ʼnunhuaʼnigtaj nokothueʼdik o̱ʼneapo. Opuden Apag Diosayoʼda soatayoʼ boʼtiahuayapone. Boʼtiahuaypo moʼpe̱e̱po huanoeonhuahuikaʼ moʼbayokapone.
23370	MAT 6:19	Katepiʼ ʼuru yudtapiʼ huakkaʼnada eʼtamaetaʼ eretpakhueʼ yanikatiʼ. Huakkaʼda mato̱e̱hueʼ yanikatiʼ. Huakkaʼda eʼmato̱e̱ʼnayo indariyo huithuita yaʼbapeapetpiʼ, huakkaʼda yaʼparaʼapetpiʼ, yanʼbereapetpiʼ,
23371	MAT 6:20	Dios kuruderienyoʼda yaderetpakpo yanʼnigpe̱i̱kaʼ. Diosa okkahuehueʼdik o̱ʼe̱a̱po. Kenpaʼti Diosen o̱ʼta̱e̱ kateapiʼ bapehueʼdik parahueʼdik okberehueʼdikpiʼ o̱ʼunhuahuikaʼapo.
23373	MAT 6:22	Opudomeyen huakpo hua̱so̱ʼen huakjey e̱ʼdik o̱ʼe̱. Huakpoa katepiʼ boʼtiahuaypopiʼ ontehuapayoʼda eretpakdik moʼenepiʼ, huadaknopoʼda moʼe̱po nogomey paiʼda hua̱e̱ʼeritapiʼ eʼbayoktaʼ boʼeretpakpopiʼ. Katetapiʼ ʼuruda eʼtiahuayada nogomey kanʼtamaeʼpo eʼpaknayo huadaknopoʼda moʼe̱po durugda moʼe̱po huadakda boʼkikaʼne. Konig huakjeyyonig moʼi̱kaʼ. Katetapiʼ boʼtiahuaypo ontehuapayoʼda boʼeretpakpo dakhueʼnopoʼda moʼe̱po durugnopoʼ ehueʼ dakhueʼ boʼkikaʼ. Konig sikki̱re̱gyo̱nig moʼi̱kaʼne.
23375	MAT 6:24	Diosyoʼda konig huairi o̱ʼe̱. Kentayoʼda nigpe̱i̱kaʼdik moʼe̱ne. Kentayoʼda diʼnanada i̱kaʼdik moʼe̱ne. Huakkaʼda katepiʼ eʼeretpakikaʼnayo nogda huairi moʼta̱e̱. Konige̱po huakkaʼda katepiʼ eretpakhueʼ yanikatiʼ. Diostaj eʼnigpe̱i̱kaʼnayo huakkaʼda katetapiʼ eretpakhueʼdik moʼe̱ne.