23218	MAT 1:5	Salmón Boozen huaoj o̱ʼu̱yate. Rahab Boozen hua̱ye̱ o̱ʼu̱yate. Booz Obeden huaoj o̱ʼu̱yate. Rut Obeden hua̱ye̱ o̱ʼu̱yate. Obed Isaíen huaoj o̱ʼu̱yate.
23219	MAT 1:6	Isaí Huairi Daviden huaoj o̱ʼu̱yate. David Salomónen huaoj o̱ʼu̱yate. Uríasen ayhua Salomónen inag o̱ʼu̱yate.
23220	MAT 1:7	Salomón Roboamen huaoj o̱ʼu̱yate. Roboam Abíasen huaoj o̱ʼu̱yate. Abías Asaen huaoj o̱ʼu̱yate.
23221	MAT 1:8	Asa Josafaten huaoj o̱ʼu̱yate. Josafat Joramen huaoj o̱ʼu̱yate. Joram Uzíasen huaoj o̱ʼu̱yate.
23222	MAT 1:9	Uzías Jotamen huaoj o̱ʼu̱yate. Jotam Acazen huaoj o̱ʼu̱yate. Acaz Ezequíasen huaoj o̱ʼu̱yate.
23223	MAT 1:10	Ezequías Manasésen huaoj o̱ʼu̱yate. Manasés Amónen huaoj o̱ʼu̱yate. Amón Josíasen huaoj o̱ʼu̱yate.
23224	MAT 1:11	Josías Jeconíasen huamaʼbuyereen huaoj o̱ʼe̱po kenokaʼ Israel aratbuttaj Babilonia huadaribayo onʼbatohuaʼdeʼuyate.
23225	MAT 1:12	Nogok Jeconías Salatielen huaoj o̱ʼu̱yate. Salatiel Zorobabelen huaoj o̱ʼu̱yate.
23229	MAT 1:16	Jacob Joséen huaoj o̱ʼu̱yate. José Maríaen hua̱to̱e̱ o̱ʼu̱yate. María Jesúsen hua̱ye̱ o̱ʼu̱yate. Jesústaj konogdikda oʼdikkaʼuy Cristo, Diosa oʼtaʼmonaʼuyate.
23230	MAT 1:17	Ken Abraham Davidte catorce Daviden adhueaʼpaneʼ o̱ʼnuyate. Kenpaʼti David Babilonia huadariyo enʼbatohuadeʼte Jeconíaste catorce adhueaʼpaneʼ o̱ʼnuyate. Kenpaʼti Jesús eʼsiʼpoe̱deʼte nog catorce adhueaʼpaneʼ o̱ʼnuyate.
23231	MAT 1:18	In konig Jesucristo oʼsiʼpoe̱ʼuyate. María Jesúsen hua̱ye̱ Joséere oʼto̱e̱pakapo. To̱e̱pakhueda̱da huaboaʼda bogdakhueʼda o̱ʼe̱ onʼtinopo̱e̱ʼuy. Diosen Noki̱re̱ga̱ oʼdapokaʼuy.
23232	MAT 1:19	José Maríaen hua̱to̱e̱ huadak huakaʼeri e̱ʼe̱a̱da María bogdakhueʼ o̱ʼe̱nok eʼhuaaʼtaʼ pakhueʼada soatayoʼ hua̱to̱e̱ e̱ʼentaʼ oʼpakuynigʼa.
23233	MAT 1:20	Kenpaʼ José eʼnopo̱e̱deʼte oʼyorokpo Dios Huairien huataʼmoneritaj oʼtiahuayʼuy. —‍On José i̱ʼe̱. Daviden adhueaʼsiʼpo i̱ʼe̱. María eʼto̱e̱paktaj meʼpukehueʼ ya̱e̱ʼ. Huasiʼpo oʼto̱e̱a̱ponig Dios Noki̱re̱gen o̱ʼe̱a̱po.
23234	MAT 1:21	Bokereksiʼpoaʼ oʼsiʼpopakapo. Kentaj iʼdikkaʼapo Jesús. (Jesúsdik Judíoen huaʼate dakhueaʼ eʼkaʼ huamanopoʼyareaʼeri o̱ʼe̱a̱po) konige̱po keʼnen aratbut Israel aratbuttaj dakhueaʼ eʼkikaʼ oʼmanopoʼyareaʼapo. —‍Diosen huataʼmoneria kenda onaʼuyate. Josétaj onaʼuyate.
23240	MAT 2:2	—‍Judío aratbuten huairi oʼsiʼpopakdemeʼ. ¿Meyon ya̱ʼe̱? Ke̱yon niokpo omeʼ judío Huairi eʼsiʼpopakdeʼ huanopo̱e̱ʼ siokpo oʼtiahuaymeʼpo, judío Huairitaj dakiti Dios aaʼyaʼpo oʼtiakdey. —‍Onʼmanaʼuyate.
23244	MAT 2:6	Judea huadaribayoda Belén huakkaʼ jak suhuigda e̱e̱ʼpiʼ huakhuairi Cristo oʼsiʼpoe̱ʼapo. Belén jakyaʼ huamataʼmonanhuaʼ Huairi Cristo o̱ʼo̱ro̱kapo. Keʼna Israel aratbuttaj oʼbatiokikaʼapo. —‍Judío huairia oʼnonaʼuyate.
23245	MAT 2:7	Kenokaʼ diga̱ʼda huanopo̱e̱ʼerite oʼmataʼmonaʼ Herodesa. “I̱re̱gi̱re̱g yanʼbatotiak.” Herodesa oʼmanaʼuyate. “¿Judío huairien siokpo menok huaboaʼda ya̱ʼo̱ro̱kuy boʼtiahuayne?” Herodesa diga̱ʼda huanopo̱e̱ʼeritaj oʼmanaʼuyate.
23248	MAT 2:10	Diga̱ʼda huanopo̱e̱ʼeria siokpo onʼtiahuaypo huakkaʼda onʼdurugpakuy. Judío aratbuten huairisiʼpo kente o̱ʼe̱ onʼnopo̱e̱po.
23249	MAT 2:11	Jakyo onʼkuddepo huasiʼpotaj onʼtiahuayʼuy. Huasiʼpo hua̱ye̱ Maríaere onʼtiahuayʼuyate. Konig gobierno huairitaj huikudate onʼhuadikuy huasiʼpo Jesústaj huikudate onʼtihuadpo ʼuruaʼda judío aratbuten gobierno huairi o̱ʼe̱ onʼbatiaʼpakpo. Kenokaʼ cajaʼ oʼnokhuikedepo katetehueʼ huasiʼpotaj oro onʼyokuyate. ʼUruaʼda o̱hue̱y huasihuaj dakaʼda eʼbakpakte ʼuruʼhui̱e̱a̱da oʼhui̱ri̱kikaʼ. Huakkaʼteda e̱e̱ʼtada Jesústaj onʼyokuyate. Nogda konig ʼuruʼhui̱e̱a̱da eʼhui̱ri̱kikaʼ kenpaʼti huakkaʼteda e̱e̱ʼtada onʼyokuyate. Katetehueʼ huasiʼpo huairitaj onʼyokuyate.
23254	MAT 2:16	Diga̱ʼda huanopo̱e̱ʼeria judío huairisiʼpotaj aʼbatiaʼpakyaʼpo tiakhueʼ ya̱ʼneapet. Namaʼda meʼnonaʼuyne. Herodes kenda oʼnokotdepo diga̱ʼda oʼdiaypo, “Ayaʼda huabokereksiʼpo yo̱bed nogbayoktidaere bottaʼ huabayokere enʼta̱e̱tada yanʼbatiarakaʼ. Belén huakkaʼ jakyo kenpaʼti Belén meyo̱hueʼda huasiʼpotaj yanʼbatiarakaʼ.” Oʼmanaʼuyate. Diga̱ʼda huanopo̱e̱ʼeria aʼnenda bottaʼ huabayok Jesúsen siokpo huaboaʼda onʼtiahuayʼuyate. Kenokaʼ Herodestaj onʼbatiaʼpakuy.
23255	MAT 2:17	Konig Jeremías Diosen huamanbatiaʼpakeria oaʼuyate. Kenda Herodesa oʼkaʼuy.
23256	MAT 2:18	Ramá huakkaʼ jak hua̱e̱ʼeria diga̱ʼda onʼbahuikonhuahuaʼ. Bidteda onʼmapeeonhuahuaʼ. Huasiʼpo onʼmabueynok Raquel huasiʼpotaj onʼbahuikonhuahuaʼapo. Jeremíasa kenda oaʼuyate.
23264	MAT 3:3	Isaías Diosen huamanbatiaʼpakeria aʼnenda Juantaj oʼtimadoyaʼuyate, Sueʼda aratbut eʼnahue̱ʼyo̱ kentaj moʼpe̱e̱a̱po. ʼUttaʼ enaʼpakte moʼpe̱e̱a̱po. “Huairi eʼtiakdeʼte dakaʼda aeʼyaʼpo ʼurunopoʼda ya̱gʼkikaʼ. Dakhueaʼ eʼkikaʼ yanʼbatikpo onteʼti Diostaj yanʼnigpe̱e̱ʼ. Huairitaj yadeʼ.” ʼUttaʼda oʼmanaʼapo. Kenda Isaíasa oʼtimadoyaʼuyate.
23291	MAT 4:13	Nazaret huakkaʼ jakyo eʼhuaʼada ijhuiti ehueʼ Capernaum huakkaʼ jakyo oʼhuaʼpo Capernaumyo o̱ʼi̱kaʼuyate. Capernaum huaboroʼ e̱ʼpo̱gte o̱ʼe̱. Zabulón huadaribayo kenpaʼti Neftalí huadaribayo huakkaʼ jak Capernaum kenteda o̱ʼe̱.
23292	MAT 4:14	Capernaumyo o̱ʼi̱kaʼpo konig Isaíaskudaka aʼnenda oʼtimadoyaʼuyatenig, Jesúsa oʼkaʼuy.
23293	MAT 4:15	Zabulón huadarieri kenpaʼti Neftalí huadari onteteyoʼ e̱ʼpo̱gtoneʼ hua̱e̱ʼeri Jordánhue̱ akodpeneri Galilea hua̱e̱ʼeri Galilea kenteda nog aratbutda judío hua̱e̱ʼeri ehueʼ o̱ʼnika.
23294	MAT 4:16	Inomey aratbut Diostaj oknopo̱e̱hueʼ o̱ʼnepo konig sikki̱re̱gyo̱ o̱ʼnikaʼpo huaboaʼnayo Diostaj oʼnoknopo̱e̱depo konig huaboroʼda huakjey huaboaʼda onʼtiahuayde. Kenomeya̱ dakhueaʼda o̱gkikaʼpo kenpaʼda bueydik ya̱ʼneapetnigʼa huaboaʼnayo huakjeytaj onʼtiahuayde. Isaíaskudaka oʼmadoyaʼuyate.
23301	MAT 4:23	Ken Galilea huadaribayo nog huakkaʼ jakyo nog huakkaʼ jakyo Jesúsa oʼhuaʼepo judío aratbuten hua̱i̱takeʼ jakyo nogya̱ʼ nogya̱ʼ oʼmanmadikaʼonhuahuaʼpo Diosen Huairi oʼtiakdepo yanʼnopoʼkoreaʼpo yanʼnigpe̱i̱kaʼ Diosensiʼpo moʼe̱a̱pone. Oʼmanmadikaʼonhuahuaʼpo kenpaʼti aratbut nogpaʼ nogpaʼ dakhueʼda enʼto̱e̱te oʼbayareadhuaʼuyate.
23425	MAT 8:11	Huakkaʼda nog aratbutda judío ehueʼ oʼnoknopo̱e̱a̱po. Bidtaʼda onʼtiakapo nogya̱ʼ nogya̱ʼ. Abrahamere Isaacere Jacobere onʼbapeʼpo onʼnoeonhuahuikaʼapo. Diosensiʼpo o̱ʼneapo.
23426	MAT 8:12	Huakkaʼada judío aratbuta Diosensiʼpo o̱ʼe̱y namaʼda onʼnopo̱e̱po Diostaj oknopo̱e̱hueʼada onʼnopo̱e̱nok Diosa oʼmaenapo. Sikki̱re̱gyo̱da onʼbahuaʼapo. Paiʼda onʼnopoʼunhuahuikaʼapo. Kenpaʼda onʼhuikonhuahuikaʼapo. —‍Jesúsa huanigpe̱i̱kaʼeritaj oʼmanaʼuy.
23431	MAT 8:17	“Oroʼtaj moʼtinepahuiʼpo boʼyareaʼapone.” Isaíasa aʼnennada oaʼuyate. Kenpaʼ Isaíasa Jesústaj oʼtiaʼpakpo oaʼuyate. Kenda Jesúsa oʼkaʼpo oʼbayareaʼuy. Jesúsa huakkaʼtada oʼbayareaʼuy.
23464	MAT 9:16	Huatoneʼok keʼpoda eʼparaʼte akbetyaʼpo huabo huaoktaj okteghueʼ o̱ʼi̱kay oroʼomey judío aratbut. Huaboenpa huatoneʼoktaj ekbetnayo onteʼti keʼpoda oʼparaʼapo kenpaʼti huabo huaok dakhueʼda o̱ʼe̱a̱po. Konigti adhueaʼpaneʼa̱ eʼmanmadikaʼ huatoneʼdik onteʼti nigpe̱e̱hueʼdik yaneʼ. Doʼhued huabodikyoʼda eʼmanmadikaʼ nigpe̱e̱dik yanikaʼ.
23466	MAT 9:18	Juan Bautistaen huanigpe̱i̱kaʼeritaj Jesúsa eʼmanaʼte judío huairia oʼhuatiakpo Jesúsen huaʼite huikudate oʼtisakotpo: —‍Doʼhued hua̱yo̱bu huaboaʼda eʼbueytada on ehuaʼnayo tanoyhuada̱ʼdik i̱ʼe̱ne. Bohuaʼ. Yakutibataʼteʼ, eʼkutibataʼteʼte oʼnoyhuadapo. —‍Jesústaj onaʼuy.
23474	MAT 9:26	Jesúsa judío huairien hua̱yo̱busiʼpotaj oʼnoyhuada̱ʼ aratbuta Capernaum ayaʼbayoda onʼbatiaʼpakuyate.
23483	MAT 9:35	Kendariyo ayaʼda huakkaʼ jakyo Jesús oʼhuaeʼuy. Nogyo̱ nogyo̱ oʼhuaeʼuy. Judíoen hua̱i̱takeʼ jakyo oʼmanmadikikaʼuy. Dios Huairia meʼnopoʼto̱i̱keʼpo yanʼnopoʼkoreaʼ. Dios Huairitaj yanoknopo̱e̱ʼ yanʼnigpe̱i̱kaʼ. Diosensiʼpo moʼe̱a̱pone. Oʼmanmadikaʼuy. Eʼdigpaktaj kenpaʼti nogpaʼ nogpaʼ dakhueʼ e̱e̱ʼ enʼto̱e̱ʼtada oʼbayareaʼuyate.
23490	MAT 10:4	Simón cananista jonyo huapakeri, kenpaʼti Judas Iscariote. Judas Iscariote Jesústaj kanʼarakeʼpo judío huairitaj bayokdik o̱ʼe̱a̱po.
23491	MAT 10:5	Jesúsa oroʼ doce huanigpe̱i̱kaʼeritaj moʼtaʼmonaʼuyne. —‍Judíoenbayoyoʼda yanhuatiʼ. Nog aratbutenbayo huahueʼ yaneʼ. Samaria aratbuten huakkaʼ jakyo kudhueʼ yanetiʼ.
23503	MAT 10:17	Opudomey doʼhued huanigpe̱i̱kaʼeritaj huabokereka dakhueaʼ mogkaʼaponok “keyoj” ijjay. Castiga kanʼmagkeʼpo judío huairite boʼtohuaʼapone. Judíoen hua̱i̱takeʼ jakyo moʼbatibitbitapone.
23509	MAT 10:23	Huakkaʼ jakyaʼ opudtaj eʼhuadiaynayo eʼbatiarakataʼ eʼtipakte i̱dada yanʼmakmamontiʼ. Nog huakkaʼ jakyo yanʼbakhuatiʼ. Ke̱ya̱ʼ kenpaʼti eʼhuadiaynayo onteʼti i̱da yanʼbakhuatiʼ. Nog judíoen huakkaʼ jakyo nog judíoen huakkaʼ jakyo eʼhuaʼte konigti dakhueʼda mogkaʼapet. Ayaʼda judíoen huakkaʼ jakyo huaehued eneʼted do Diosen Huairi i̱jje̱po onteʼti ijtiakapoy.
23542	MAT 11:14	Eknopo̱e̱ʼtaʼ eʼpaknayo Elías Diosen huamanbatiaʼpakeri o̱ʼe̱ Juan. Diosen Huairi oʼtiakde Elías huakkuru o̱ʼe̱a̱po. Apagbaʼa oaʼuyate.
23549	MAT 11:21	—‍Huakkaʼ jak Corazín hua̱e̱ʼeria paiʼda moʼnopoʼe̱a̱pone. Kenpaʼti huakkaʼ jak Betsaida hua̱e̱ʼeria paiʼda moʼnopoʼe̱a̱pone. Opudomeyen jakyaʼ Diosa teyda oʼkameʼnigʼa ʼuruaʼda oʼkameʼnigʼa oʼbayareameʼnigʼa, opudomeynayo nopoʼkoreahueʼ moʼe̱meʼne. Konig Betsaida huakkaʼ jakyaʼ kenpaʼti Corazínya̱ʼ Diosa ʼuruaʼda oʼkameʼ kenpaʼti teyda oʼkameʼ konigti Tiro nog aratbuten huakkaʼ jakyaʼ Sidón nog aratbuten huakkaʼ jakyaʼkon Diosa ʼuruaʼda ekaʼnayo kenomeya̱ i̱da yanʼmanopoʼkoreaʼaymetnigʼa kenpaʼti kenomey paiʼda o̱ʼneaʼ aratbuttaj moknopo̱e̱po saconig yanʼotayʼmetnigʼa. Nogok kenokaʼ Diosa ayaʼtada aratbuttaj dakhueaʼ huakaʼeritaj castiga oʼmagkaʼpo Tiro hua̱e̱ʼeritaj Sidón hua̱e̱ʼerieretaj sueʼda castiga oʼmagkaʼapo. Opudomeytanayo keʼpoda castiga mogkaʼapone. Opud Capernaum huakkaʼ jakyo hua̱e̱ʼeri “Huadakda o̱ʼe̱y. Kurudyo̱ oʼhuaʼapoy.” Moʼnopo̱e̱nigʼa. Kubarakyoda bohuapone. Sodoma huakkaʼ jak hua̱e̱ʼeria dakhueaʼda o̱gkikuynok Diosa huakkaʼ jak taʼaka o̱ʼmahui̱gʼuyate. Kenomeytaj mahui̱ghued konig opudtaj ijbayarikay konigti Sodomayo eʼbayarikaʼuynayo Diosa taʼakyo mahui̱ghueʼ ya̱ʼe̱a̱yʼuyetnigʼa.
23559	MAT 12:1	Nogok judíoen okmapi̱e̱ʼahuaddik huameʼnoete oroʼ Jesústaj huanigpe̱i̱kaʼeri Jesúsere oʼhuaeʼuy. Taʼbayo oʼhuaeʼuy. Oʼkusitokpo o̱gkupayaʼpo oʼbapeʼuy.
23560	MAT 12:2	Fariseo huamanmadikaʼeri huairia oroʼtaj boʼtiahuaypo Jesústaj: —‍Yatiahuayʼ. Kenda judíoen okmapi̱e̱ʼahuaddik e̱e̱ʼte kikahueʼdik o̱ʼe̱nig o̱ʼnen huanigpe̱i̱kaʼeria o̱gkaʼ. Dakhueaʼda o̱gkaʼ. —‍Fariseo Moisésbaʼtaj namaʼda huaknopo̱e̱ʼeria Jesústaj oʼnonaʼuy.
23563	MAT 12:5	Sacerdote Diostaj ʼuhua huanigbatiarakeritaj Moisésenbaʼ oʼbatiaʼpak moʼbaʼtiahuayde. Judíoen okmapi̱e̱ʼahuaddik e̱e̱ʼte sacerdote ʼuhua Diostaj onʼnigbarakikaʼ. Judíoen okmapi̱e̱ʼahuaddik e̱e̱ʼte baahueʼdik o̱ʼe̱. Moisésa oʼmadoyaʼuyate. Opudomeynayo sacerdote dakhueaʼda o̱gkaʼ bahuaahueʼ moʼi̱kaʼne.
23566	MAT 12:8	—‍Do huabokerek i̱jje̱nok Diosa meʼtaʼmonaʼuyne. Judío aratbuten okmapi̱e̱ʼahuaddik huameʼnoete huairi i̱jje̱po katepiʼ ya̱gkaʼ aratbuttaj manaʼdik i̱ji̱kay. —‍Fariseotaj Jesúsa oʼmanaʼuyate.
23567	MAT 12:9	Kenda Jesúsa oʼmanaʼdepo oʼhuaʼuy. Judíoen hua̱i̱takeʼ jakyo oʼkudonʼuy.
23569	MAT 12:11	—‍Opuden nogtida oveja e̱ʼta̱e̱a̱da judíoen okmapi̱e̱ʼahuaddik huameʼnoe e̱e̱ʼpiʼ huabid sorokkogyo̱ eʼtakotnayo dapitaʼ i̱da sorokkogyo̱ boʼtotokikaʼne.
23570	MAT 12:12	Diosa oveja ʼuhuataj sueʼda oʼpak. Aratbuttanayo huakkaʼda oʼpak. Konige̱po judíoen okmapi̱e̱ʼahuaddik huameʼnoete aratbuttaj tihuapokdik i̱jje̱y. —‍Jesúsa oʼmanaʼuy.
23575	MAT 12:17	Kenda Isaíasa Diosen huamanbatiaʼpakeri oʼbatiaʼpakuyatenig Jesúsa ayaʼ oʼkaʼuy. Oaʼpo:
23579	MAT 12:21	Nogbayo nogbayo hua̱e̱ʼeria kentaj yanoknopo̱i̱kaʼapet. Isaíasa aʼnenda oaʼuyate.
23599	MAT 12:41	Aʼnennada huakkaʼ jak Nínive hua̱e̱ʼeritaj Jonás Diosen huaʼa eʼmanadeʼte Nínive aratbut Diostaj onʼnopoʼkoreaʼpo huaboaʼda Diostaj onʼnigpe̱e̱ʼuyate. Oy aratbut doʼtaj moʼpe̱e̱denigʼa nopoʼkoreahueʼ moʼe̱po doʼtaj oknopo̱e̱hueʼ moʼe̱ne. Jonás sueʼda huairi o̱ʼu̱yate. Donayo hueretda huairi i̱jje̱y. Konige̱po keneʼhua̱ya̱ʼmeʼnoete ayaʼda Diostaj eʼnigbakupobote opudomey oy hua̱e̱ʼeri dakhueaʼda o̱gkikaʼuyate. Nínive hua̱e̱ʼeria kenda Diostaj onʼbahuaaʼapo. Aʼnennada huadaribayo ettoneʼa̱ huairi o̱ʼu̱yate. Keʼnenba bidtenada o̱ʼu̱yate. Salomón Israel aratbuten huairi huakkaʼnada oʼnopo̱e̱po ʼuruaʼda oʼbatiaʼpakikaʼnok aʼpe̱e̱yaʼpo ken ettoneʼ keʼnenbayaʼ bidtaʼnada oʼtiakonhuahuaʼuyate. Israel aratbutenbayo oʼtiakonhuahuaʼuyate. Salomónnayo sueʼda ʼuruaʼdamon oʼnopo̱e̱ʼuyate. Donayo ʼuruaʼnanada ijnopo̱e̱po huadakaʼda ijmanmadikikaʼnigʼa oy hua̱e̱ʼeria sueʼada doʼtaj moʼpe̱e̱po oʼnoknopo̱e̱ne. Konige̱po nogok keneʼhua̱ya̱ʼmeʼnoete ayaʼda Diostaj enʼnigbakupoboʼte opudomey doʼtaj oknopo̱e̱hueʼ hua̱e̱ʼeri Diostaj dakhueʼnada o̱ʼne ettoneʼ huairia Diostaj oʼbahuaaʼapo. —‍Jesúsa oʼmanaʼuyate.
23622	MAT 13:14	Isaías Diosen huamanbatiaʼpakeria nopoenkahueʼ hua̱e̱ʼeri konig o̱ʼnikaʼ oʼbatiaʼpakuyate: Opuda̱da moʼpe̱e̱a̱petnigʼa nopo̱gkahueʼ moʼe̱a̱pet. Kenpaʼti boʼtiahuayapetnigʼa nopo̱gkahueʼ moʼe̱a̱pet.
23623	MAT 13:15	Nopoʼteyda moʼe̱po. Diosendiktaj dakhueaʼda moʼpe̱e̱a̱pet. Konig ekposikonig ya̱ʼnepo hueretda huaʼa tiahuayhueʼdik ya̱ʼneapet. Pe̱e̱hueʼ ya̱ʼneapet. Nopo̱gkahueʼ ya̱ʼneapet. Kenpaʼti aʼnopoʼyareayaʼpo nopoʼkoreahueʼ moʼe̱a̱pet. Kenda Isaíasa oaʼuyate.
23662	MAT 13:54	Hua̱ʼenbayokon o̱kye̱ʼuy. Judíoen hua̱i̱takeʼ jakyo huaboaʼda oʼmanmadikaʼuy. Aratbut onʼpe̱e̱depo eʼmeʼpukeada oknopo̱e̱hueʼ o̱ʼnepo: —‍¡Kenpihuay! ʼUruaʼda oʼnopo̱e̱. Menpapiʼ huakkaʼda yanopo̱e̱ʼ. Menpapiʼ yabayareaʼ.
23663	MAT 13:55	Huamenhueaʼeriensiʼpo o̱ʼe̱nigʼa. Keʼnen hua̱ye̱ María o̱ʼe̱. Jacobo keʼnen huamaʼbuy o̱ʼe̱, José Simón Judas.
23667	MAT 14:1	Galilea huadari gobierno huairi Herodes o̱ʼu̱yate. Herodesen huamaʼbuy Felipeen hua̱to̱e̱ Herodíastaj oʼto̱e̱ʼuyate. —‍Felipeen hua̱to̱e̱ Herodíastaj to̱e̱hueʼdik i̱ʼe̱ne. —‍Juana Herodestaj onaʼikaʼnok Herodes Juantaj oʼtitaʼmonaʼuyate. “Huabakuda̱ʼ jakyo ya̱gʼkuda̱ʼ.” Oʼmanaʼuyate. Herodes Juantaj eʼaraktaʼ oʼpaknigʼa arakhueʼ o̱ʼu̱yate. Aratbuttaj oʼmeʼpukpo Juantaj arakhueʼ o̱ʼu̱yate. Juan Bautista Diosen huamanbatiaʼpakeri o̱ʼe̱. Aratbuta oʼnoknopo̱e̱nok. Herodesen cumpleañote huakkaʼtada oʼbatobapeʼuyate. Ayaʼtada Herodíasen hua̱yo̱bua baileaʼ oʼmanige̱ʼuy. Herodes huakkaʼda oʼdurugpakpo “Ayaʼda katepiʼ on iʼpak menatiʼ kenda oʼyokapone.” Ayaʼda enʼpe̱e̱te hua̱yo̱butaj onaʼuy. Muneʼyo̱a̱ Herodías hua̱ye̱taj oʼhuahuatupo. “¿Kaʼtiaʼ yonaʼapo?” Onatupo. “Juan Bautistaen huaku beyok.” Yanatiʼ. Muneʼyoen hua̱ye̱a̱ onaʼuyate. Herodeste oʼkumej. “Baegte Juan Bautistaen huaku beyok.” Herodestaj onaʼuy. Herodes kenda oʼpe̱e̱depo paiʼda eʼnopoʼe̱a̱da “Ayaʼda katepiʼ on iʼpak menatiʼ kenda ijyokapoy.” Ayaʼada huabokerek onʼpe̱e̱nok sorotatataj “Huabakuda̱ʼ jakyo yanhuatiʼ, Juantaj yanhue̱renokteg. Ya̱gʼkutotiak. Herodíasen hua̱yo̱butaj yanʼyok.” Huairia oʼmanaʼuyate. Sorotataj onʼnigpe̱e̱po huaku onʼtotiakpo Herodesen hua̱yo̱butaj onʼyokuyate. Keʼna hua̱ye̱taj oʼkutohuaʼpo oʼkuyokuyate. Aʼtimon Juan Bautistaen huanigpe̱i̱kaʼeri onʼtiakpo huabuey onʼtohuaʼuy. O̱gkubarakkaʼuyate. O̱gkubarakkaʼdepo Jesústaj onʼhuaʼpo Juantaj onʼhue̱renokteg oʼnonbatiaʼpakatoʼuy. Nogok Jesús ʼuruaʼda oʼkikaʼnok Herodes huairia oʼtipe̱e̱depo: —‍Ken Juan Bautista o̱ʼe̱taj. Huakudakaʼda e̱e̱ʼtada Diosa oʼnoyhuada̱meʼte. Konige̱po ʼuruaʼda oʼkikaʼte. —‍Kenda namaʼda oʼnopo̱e̱po oaʼuyate.
23703	MAT 15:1	Nogok sueʼda judío hua̱e̱ʼeri huairi Jesústaj onʼhuatiakuy. Jerusalén huakkaʼ jakyaʼ onʼhuatiakuy. Jesústaj oʼnonaʼpo:
23704	MAT 15:2	—‍Aʼnenda oroʼen adhueaʼpaneʼ huairi huadaknopoʼ oroʼen Diosa moknopo̱e̱po bapehued onʼbaʼkoyoʼikaʼuyate. Menaʼpo kenda o̱ʼnen huanigpe̱i̱kaʼeria nigpe̱e̱hueʼada baʼkoyohueʼada yanʼbapeʼikaʼ. —‍Judío huairia Jesústaj oʼnonaʼuy.
23709	MAT 15:7	Opud namaʼda huanopo̱e̱ʼeri moʼi̱kaʼne. Isaías Diosen huamanbatiaʼpakeria aʼnenda ʼuruaʼda boʼtimadoyaʼuyate opudtaj:
23711	MAT 15:9	Namaʼda doʼtaj dakiti moʼtionaʼpakikaʼne. Huabokerekada eʼhuaaʼyoʼda onʼmanmadikikaʼnigʼa. Isaíasa oʼmanigmadoyaʼuyate. —‍Jesúsa judío huairitaj oʼmanaʼuy.
23724	MAT 15:22	Ettoneʼ judío aratbut ehueʼ ke̱yo̱ o̱ʼi̱kaʼ. Cananea hua̱e̱ʼeri o̱ʼu̱y. Jesústaj oʼhuahuaʼpo, —‍Doʼtaj meʼtinepahuiʼpo beʼtihuapok. Doʼhued hua̱yo̱buʼtaj totoʼa oʼnopoʼto̱e̱po dakhueʼnanada o̱ʼe̱, Huairi. On Daviden huayayo i̱ʼe̱ne. —‍Ettoneʼa̱ Jesústaj ʼuttaʼda onaʼuy.
23726	MAT 15:24	—‍Judío aratbuttaj kabatihuapokeʼpo Diosa meʼtaʼmonaʼuyne. Judío aratbut konig oveja eʼtitikononig Diostaj nigpe̱i̱kahueʼ o̱ʼne. Nog aratbuttaj judío ehueʼtaj Diosa taʼmonahueʼ meʼu̱yne. —‍Jesúsa oaʼuy.
23728	MAT 15:26	—‍Konig huasiʼpoen aypo kuhuataj eʼyok dakhueʼda o̱ʼe̱. Konigti judío aratbuttayoʼda tihuapokdik i̱jje̱y. Nog aratbuttaj tihuapokhueʼdik i̱jje̱y. —‍Jesúsa ettoneʼtaj onaʼuy.
23742	MAT 16:1	Judío aratbut huairia Jesústaj onʼhuatiakuy. Jesúsa namaʼda katepiʼ yakaʼapetpiʼ onʼnopo̱e̱po, “Katepiʼ konig Diosayoʼda kurudya̱ʼ kaʼdik oroʼ tiahuayhueʼ o̱ʼi̱kaʼuynig kakeʼpo.” Judío huairia Jesústaj onʼdikdikpo oʼnonaʼuy.
23745	MAT 16:4	In judío aratbut dakhueʼnada o̱ʼnikaʼ. Diostaj oknopo̱e̱hueʼda o̱ʼnikaʼ. “Katepiʼ kurudyo̱ konig Diosayoʼda kaʼdik oroʼ tiahuayhueʼ o̱ʼi̱kaʼuynig yakaʼ.” Namaʼda oʼnonaʼne. Kenpaʼda konig Jonás oʼnoyhuadu̱yate do konigti ijnoyhuada̱poy, ijjay. —‍Jesúsa oʼmanaʼpo oʼbakhuaʼuy.
23747	MAT 16:6	—‍E̱ya̱ʼ, judío huairien eʼbiaʼo̱gtaj keyoj ijjay. —‍Jesúsa oroʼtaj monaʼuyne.
23752	MAT 16:11	“E̱ya̱ʼ, judío huairien eʼbiaʼo̱gtaj keyoj.” Huaboaʼda oʼnonaʼdene. Pantaj oʼbatiaʼpak namaʼda moʼnopo̱e̱ne. Judío huairien eʼbiaʼo̱gtaj keyoj oʼnonaʼne kenti. —‍Jesúsa oroʼtaj monaʼuyne.
23753	MAT 16:12	Jesúsa nog konig monbatiaʼpaknig huaboaʼda oʼnokoti. Pan eʼbiaʼo̱gtaj batiaʼpakhueʼ o̱ʼe̱. Judío huairia dakhueʼdiken onʼmanmadikaʼikaʼ. Kenomeytaj keyoj. Kenda Jesúsa oʼbatiaʼpaknig oʼnopoenkaʼuy oroʼa.
23755	MAT 16:14	—‍Juan Bautista on o̱ʼe̱. Noga̱ boʼhuaaʼikaʼne. On Elías o̱ʼe̱. Noga̱ boʼhuaaʼikaʼne. On Jeremías o̱ʼe̱. Noga̱ boʼhuaaʼikaʼne. Diosen huamanbatiaʼpakeripiʼ o̱ʼe̱. Nogomeya̱ boʼhuaaʼikaʼne. —‍Oroʼa Jesústaj onaʼuy.
23759	MAT 16:18	O̱ʼnendik Pedro o̱ʼe̱. Pedro huidtoneʼdik o̱ʼe̱. On konig huakkuruda huaknopo̱e̱ʼeria judíotaj nog aratbuttaere moʼmanbatiaʼpakapone. Ken ayaʼda ijkikaʼnig moʼmanbatiaʼpakikaʼapone. Huakkaʼada doʼtaj oʼnoknopo̱e̱a̱po. Huakkaʼtada Diosa oʼbaktieʼeaʼapo. Kenomeytaj totoʼa kenpaʼda engaña magkahueʼdik o̱ʼe̱a̱po. Doʼhua onaʼne.
23762	MAT 16:21	“Jerusalén gobierno huairien huakkaʼ jakyo huaʼdik i̱jje̱y. Ke̱yo̱ judío huairitoneʼ sacerdote huairiere Moisésen eʼmanaʼbaʼ huamanmadikaʼeriere doʼtaj paiʼda meʼnogkaʼapone. Doʼtaj menʼarakapone. Bapaʼmeʼnoe eʼpokdeʼte Diosa meʼnoyhuada̱ʼapone.” Kenokaʼ Jesúsa huaboaʼda kenpaʼ monbatiaʼpakuyne. Oroʼtaj monbatiaʼpakuyne.
23772	MAT 17:3	Moiséskudak Elíaseretaj Jesús enʼbatiaʼpakte Pedromeya̱ onʼbatiahuayʼuyate.
23773	MAT 17:4	—‍Oroʼ i̱yo̱da o̱ʼe̱po huadakda o̱ʼe̱ne. O̱ʼna eʼpaknayo bapaʼ bak oʼkayʼ. Ontehuapaʼ nogtida Moiséstaj nogtida kenpaʼti Elíastaj nogtida oʼkayʼ, Huairi. —‍Pedroa Jesústaj onaʼuyate.
23779	MAT 17:10	—‍“Diosen Cristo tiakhued e̱e̱ʼted Elías huakkuruda tiakdik o̱ʼe̱a̱pet”. ¿Menaʼpo Moisésenbaʼ huamanmadikaʼeria kenda yadikaʼ? —‍Jesústaj oroʼomeya̱ onaʼuy.
23780	MAT 17:11	—‍Elíasonigti huakkuruda tiakdik o̱ʼe̱a̱po. Ayaʼtada yaʼmanopoʼyareayaʼpo yaʼtiakapet. Buttida oaʼuynigʼa.
23781	MAT 17:12	Elías eʼtiaktada kentaj o̱ki̱e̱hueʼ o̱ʼnuy Apagbaʼ huamanmadikaʼeria. Dakhueaʼ huakaʼeria kentaj dakhueaʼda oʼnogkaʼuy. Onʼpakpo dakhueaʼda oʼnogkaʼuyate. Doʼtaj kenpaʼti dakhueaʼda meʼnogkaʼapone. Paiʼda menʼnopoʼe̱a̱ʼapone. Do huabokerek i̱jje̱nok Diosa meʼtaʼmonaʼuy. Buttida ijjay. —‍Jesúsa oroʼomeytaj monaʼuyne.
23786	MAT 17:17	—‍Opudomey judío aratbut eknopo̱e̱ʼtaʼ pakhueʼ moʼe̱ne. Oknopo̱e̱hueʼ hua̱e̱ʼeri moʼe̱po dakhueʼda moʼi̱kaʼne. Dios teyda o̱ʼe̱po bayareaʼdik o̱ʼe̱ oknopo̱e̱hueʼda moʼe̱ne. Ijhueʼtaʼda doʼtaj moknopo̱e̱ne. Huasiʼpotaj yanʼtotiak. —‍Jesúsa monaʼuyne.
23880	MAT 20:19	Nog aratbuttaj judío aratbut ehueʼtaj doʼtaj onʼbayokapo. Nog aratbuta doʼtaj menʼtierikapone. Huiyokda pidetbiʼa menʼbitbitapone. Hue̱ypa Cruzte doʼtaj meʼdarakapone. Bottaʼaʼ eʼtisikdeʼte kubarakyo huakudakaʼda e̱ʼemeʼtada Diosa meʼnoyhuada̱ʼapone. —‍Jesúsa monaʼuyne.
23912	MAT 21:17	Judío huairitaj oʼbakhuaʼdepo huakkaʼ jak Betaniayo oʼhuaʼuy. Ke̱yo̱ oʼtayʼuy.
23921	MAT 21:26	“Huabokereka Juantaj onaʼuy.” Oroʼa enaʼnayo aratbuta oroʼtaj dakhueʼda mogkaʼapet konige̱po Diosen huamanbatiaʼpakeri Juan o̱ʼe̱ʼuy aratbut oʼnoknopo̱e̱. —‍Judío huairia huayahuaya onʼbatiaʼpakdepo:
23926	MAT 21:31	¿Menata huasiʼpoa huaoj oʼpaknig yaʼkaʼuy? —‍Jesúsa judío huairitaj oʼmanaʼuy. —‍Huakkuru e̱ʼhuana huasiʼpo konig huaoj oʼpaknig oʼkaʼuy. —‍Huairia Jesústaj oʼnonaʼuy. —‍“Yanʼnopoʼkoreaʼ onteʼti Diosen ya̱gʼkikatiʼ.” Juan Bautista opudtaj monaʼuynigʼa opuda̱ nopoʼkoreahueʼ moʼu̱y. Oknopo̱e̱hueʼda moʼu̱y. Gobierno huakupe huabaeʼeria kenpaʼti huakupete huabakdejeriomeynayo Juana eʼmanmadikaʼte onʼnopoʼkoreaʼpo oʼnoknopo̱e̱ʼuyate. Opud kenomeytaj eʼbatiahuayada eknopo̱e̱ʼtaj nopoʼkoreahueʼ moʼu̱ynok. Konige̱po gobierno huakupe huabaeʼeria kenpaʼti huakupete huabakdejeriere huakkuruda Diosensiʼpo o̱ʼneapo. Opudnayo taʼpote Diosensiʼpo e̱ʼdikpiʼ moet. Buttida ijjay. —‍Jesúsa judío huairitaj oʼmanaʼuy.