23223	MAT 1:10	Inbe Isikia in Manase tamana. Inbe Manase in Amon tamana. Inbe Amon in Yosaia tamana.
23228	MAT 1:15	Inbe Iliut in Iliesa tamana. Inbe Iliesa in Matan tamana. Inbe Matan in Yakop tamana.
23229	MAT 1:16	Inbe Yakop in Yosep tamana. Ngan Yosep tani in iyooloo Madia yo ipasuiu Yesu a tiweta ye Kirisi, tool tani yo Maro ipootoo be si ikap di tooltool ki a ipamulu di ye so dook tiap yo be igarung di i.
23231	MAT 1:18	Gasanga ke Yesu Kirisi yo tinana ipasuiu i, in ipa nen. Tinana yo Madia in titarkala pang Yosep be iyooloo, bong yaru tigaua tiao, inbe tikamata Madia tani in kapono ye kase yo Maro Amunu Silene ikauu panga i.
23232	MAT 1:19	Ngan nintooroo yo Yosep i, in tool noonoonoo, le lono be iwetewete Madia la mallangana a ipammoo la di tooltool le imot matadi tiap. Bong lon kaua urata be ole ipas le isukraii mos leu le ikino sollono.
23233	MAT 1:20	Bong tina yo lon kaua urata nen nga, le mooloo tiap inbe bangabangana ke Tool Mai atu isi pombe pang ye, ye mianga ki a iwete panga. Iyei ne, “Yosep, ong in Dawiti natunu. Kin kutattadai a lom kap gogo dada belebele leu ye yo be kouo Madia a kuyooloo, ngan be, yesoo kase yo kapono ye i, in Maro Amunu Silene la ikauu panga i.
23235	MAT 1:22	Ngan so le imot yo pombe nga, ngan iyeie betanga ke Tool Mai yo muku ngan iweta pang Maro koonoo a iweta in le kanono pombe moolmool.
23236	MAT 1:23	Ngan betanga tani in nen, “Garup atu yo iye tamoto sa tipa pitiao i, in ole kapono a ipasuiu natunu tamoto, lo ngan be tisua ye Imanuel.” Ngan betanga tani yo Imanuel i, in punu ben, “Maro iyepe yidi.”
23237	MAT 1:24	Yosep imi nen, le kene yo imadit ye in nga, ngan le iyei ben tina yo bangabangana ke Tool Mai iwete panga nga. Le ila la ikaua Madia tani a iyooloo, a iyei rimana.
23238	MAT 1:25	Bong kene yo iyooloo ye in nga, ngan le yaru tipa le tiken touo pitiap le lo Madia ipasuiu natunu tamoto tani. Motong la Yosep isua ye Yesu nga.
23239	MAT 2:1	Ye kene yo Madia ipasuiu Yesu ye malala mai tiap Betlem ye tana mai ke Yudia ye in nga, ngan Erot iyei tool kuto mai pang tana mai yo Yudia i. Inbe ye kene tani in di tooltool ke be tikatmata kanpitiki ngan lodi kaua urata ye nga, ngan pattu ke ni yo ke ipa ye a ise i, ngan tilo pang Yerusalem
23242	MAT 2:4	Ngan tina Erot ilongo betanga nen, le nga ikiu di tooltool maimai ke paroranga so pang Maro, inbe di pannoongoo ke ger ke Maro, ngan man tigaua. Motong la itor di nen, “Ai, ni yo Kirisi tinana ipasuiu ye i, in ngai?”
23243	MAT 2:5	Ngan tiraua betanga ki nen, “Ole tinana ipasuiu Betlem ye tana mai ke Yudia, yesoo muku ngan Maro koonoo iwodo betanga nen ilo ye rau ngan iwete nen,
23249	MAT 2:11	Motong la tilo rumu lono a lo tikamata kase tani iye tinana Madia, motong tigun turudi le du damodi toko tana, inbe tisung panga. Motong la tipolo lulu kidi a tikap so dook mata panga; so ben pat dook mata yo ene gol i, inbe so dook mata san yo tarungu lo ye ei ngan kutana ikini dook mata i, inbe so ke saliningi kini ki dook mata san yo tiwete ene ye mir i.
23250	MAT 2:12	Le nga tiyepe a nga tiken, ngan timi be Maro iwete pang di nen, be timulu a tila pang ye Erot be. Ngan la le titoo dada san a timulu a tidu pang ni kidi nga.
23251	MAT 2:13	Di tooltool tina ngan timulu a tidu, motong la bong a Yosep iken, ngan ikamata bangabangana ke Tool Mai ye mianga ki. Ngan bangabangana tani in iwete panga nen, “Yosep, kumadit a kouo kase in iye tinana a kakoo a kala pang tana mai Isip la kayepe nango le lo awete pong mulu ngan, yesoo Erot ni ngo ikapye be isere kase i le ipuske nga, ngan ole iraumate a imata.”
23252	MAT 2:14	Yosep tani in imi nen, le nga imadit tina le ikaua Madia iye natunu bong a tikoo pang Isip,
23253	MAT 2:15	a la tiyepe tiyepe le lo Erot tani in imata. Ngan nen le betanga yo Maro koonoo iwete nga, ngan kanono pombe moolmool. Muku ngan Maro koonoo tani in iwete nen, “Natuk tamoto iyepe Isip, le akiuu ngan la le iyege Isip a iman nga.”
23254	MAT 2:16	Erot itar tinini ngan tool sa mala be pombe pang ye a iwete panga tiap. Le nga lon tar nen, be di tooltool tina yo ke be lodi kaua urata ye kanpitiki nga, ngan o tillungu, le katen malmal dook tiap. Motong la iman tina le iwanga di tooltool ki ke patokongo be la tiraumatamata di kakase tamoto ke Betlem inbe di kakase tamoto kapala yo tiyepe potai pang Betlem yo rai kidi ru inbe isi pang lopo nga, ngan le imot. Yesoo, lal yo Yesu tinana ipasuiu ye i, in ikauu ye di tooltool yo lodi kaua urata ye kanpitiki, ngan oo.
23255	MAT 2:17	Ngan nen le betanga yo Maro koonoo Yedimia iweta i, in kanono pombe moolmool.
23257	MAT 2:19	Yosep iye Madia tiyepe Isip le lo Erot imata, motong la bong atu ngan Yosep iken ngan imi be bangabangana ke Tool Mai atu iwete panga nen.
23258	MAT 2:20	Iyei ne, “Yosep, kumadit a kouo Madia iye natunu a kamulu pang ye tana kidi Isrel, yesoo di tooltool yo lodi be tiraumata kase i nga, ngan timmata oo.”
23259	MAT 2:21	Motong la Yosep imadit tina ngan le ikaua Madia iye natunu a timulu a tila pang ye tana kidi Isrel.
23260	MAT 2:22	Bong ngan Yosep ilongo be Erot natunu Akilus in iloni a iyei tool kuto mai pang tana mai Yudia. Le nga Yosep itattadai be imulu pang ni nga. Le ye mianga ki san mulu, ngan bangabangana ke Tool Mai iwete panga be ila pang ni be, bong be idik a ila pang ye tana mai san yo Galili i.
23261	MAT 2:23	Ngan tina ila nga, ngan le la iyepe ye malala atu yo ene Nasaret i. Ngan le iyeie betanga kidi Maro koonoo yo tiweta in le kanono pombe moolmool. Ngan betanga tani in iwete nen, “Ole tiweta be ya in tool ke Nasaret.”
23262	MAT 3:1	Ke kapala iman a ila, motong la ye ke atu in ngan Yowan yo irriu di tooltool i, in ipa le la pombe ye ni sorrakene atu ke tana mai Yudia, inbe iwetewete betanga ke Maro pang di tooltool.
23263	MAT 3:2	Ngan iwete pang di nen, “Kaportak lomim, yesoo ole mooloo tiap, inbe dada yo Maro be matan kala di tooltool ki ye i, in ole si pombe mallangana.”
23264	MAT 3:3	Yowan tani, in mukot ngan Maro koonoo yo Esai i, in iwetewete ye nen, “Ole kalongo tool atu kalngana ye ni sorrakene, in iwete le koonoo maimai nen, ‘Kakarata dada pang Tool Mai, inbe kayeii le tarantatu panga be ipa ye.’”
23268	MAT 3:7	Bong yeisa be Yowan ikamata di tooltool ke budanga ru yo tiwete edi ye di Paresi le di Sedusi, ngan alunu timan pang ye a be man irriu di, motong la iwete pang di nen, “Ai, ang ngan ben moto dook tiap di natunu! Sei iwete be kayei nen ngan ole kasuru kate malmal ke Maro yo be pang dama ni ngan pombe i?
23270	MAT 3:9	Inbe kin lomim tar be ang ngan tamamim la Apram i, a be nen ngan Maro igarungang tiap, ngan be. Awete pang nen, Maro ke be iportak di pat nga le tiyei ben Apram di natunu.
23271	MAT 3:10	Ngan matau nain la iken kai punu in. Ngan la kai le imot yo tipu ngan titar kanodi dook mata ngan tiap nga, ngan ole Maro itarakat di a ikatte di lo ei lono.
23272	MAT 3:11	“Ang di tooltool yo kaportak lomim nga, ngan au i arriu ang ye ran leu. Bong tool yo be itoo au a isi i, in gurana ki mai san le illosau. Ngan nen le akamatau ben au i tool dook mata ke be aloni ben poranga ki a akap loningi ke kene a ade in tiap. Ngan tool tani in ole irriu ang ye Maro Amunu Silene ipa ye ei.
23276	MAT 3:15	Bong ngan Yesu iraua betanga ki nen, “Lom leu, inbe kuyei urata i nookoot nga, yesoo nga dook mata be aru tayei nen, a be nen ngan tatoo dada dook mata noonoonoo le imot yo Maro lono panga nga.” Ngan nen le Yowan ipas le itoo leu.
23277	MAT 3:16	Yowan irriuu a imot, motong Yesu imulu ke ran lono a ise pang ete, ngan pattu leu be lang katene koon panganga, inbe ikamata Maro Amunu Silene iro a isi pang ye ben bal utu be si iwot ye.
23278	MAT 3:17	Inbe iye di tooltool tina tilongo tool atu kalngana iwetewete ke malala ke Maro a isi nen. Iyei ne, “Tool in au natuk. Au i lok panga mai san, inbe lok ponana ye.”
23279	MAT 4:1	Motong la Maro Amunu Silene ipasongosongo Yesu be ila pang ye ni sorrakene atu, a be nen ngan la tool kuto mai kidi so sadi itoua.
23281	MAT 4:3	Motong la tool dook tiap ke touanga i, in man pombe pang ye a iwete panga nen, “Ai, be ong i Maro natunu moolmool nga, ngan kuwete a pat nga tiportak le tiyei porong a kon.”
23282	MAT 4:4	Bong ngan Yesu iraua betanga ki nen, “Rau ke Maro iwete nen, ‘Porong leu la be itoko di tooltool ye yepongo kidi, in tiap, bong betanga le imot yo ipa ye Maro koonoo nga, ngan la itoko di tooltool ye yepongo kidi nga.’ ”
23283	MAT 4:5	Motong la tool kuto mai kidi so sadi tani in ikaua Yesu a yaru tilo ye malala mison ke Maro yo Yerusalem i, a lo ipatokode le ikodo bareme mai ke sungunu pono meneng ete ni, inbe iwete panga nen. Iyei ne,
23284	MAT 4:6	“Be ong i Maro natunu moolmool nga, ngan kupas le kudu tana ni, yesoo Rau ke Maro iwete nen, ‘Ole iwanga di bangabangana ki pong a tisipong ye baedi, a be nen ngan pat isolo kem katene be.’”
23285	MAT 4:7	Bong ngan Yesu iraua betanga ki nen, “Rau ke Maro iwete lapau nen, ‘Kin kutouo Maro yo Tool Mai kiong, in be.’ ”
23286	MAT 4:8	Motong la tool kuto mai kidi so sadi tani in ikaua Yesu mulu a yaru tilo kawal kutono meneng ete ni, a lo ipatnai malala le so matana matana ke tana mai i le imot yo dook mata nga, ngan panga.
23287	MAT 4:9	Motong la iwete panga nen, “Kumata be kugun turum le du damom toko tana, inbe kusung pau nga, ngan ole akap so nga le imot pong.”
23288	MAT 4:10	Bong ngan Yesu iraua betanga ki nen, “Satan, kukoo yau! Yesoo, Rau ke Maro iwete nen, ‘Kusung pang Maro yo Tool Mai kiong i, inbe kuraua panga ya taleu.’ ”
23289	MAT 4:11	Yesu iwete nen pang tool kuto mai kidi so sadi tani a ikoo ye, motong la di bangabangana ke Maro tisi a si tiloni.
23292	MAT 4:14	Ngan ye dada tani yo Yesu iyeii nen i, in le iyeie betanga ke Maro koonoo Esai yo iweta in le kanono pombe. Ngan Esai tani in iyei ne,
23295	MAT 4:17	Ye kene tani in Yesu ipamaditi urata ki ke be iwetewete bingi dook mata ke Maro pang di tooltool. Ngan le iwete pang di nen, “Kaportak lomim, yesoo mooloo tiap, inbe dada yo Maro be matan kala di tooltool ki ye i, in ole si pombe mallangana.”
23296	MAT 4:18	Motong la Yesu ipelele ran koonoo Galili a ila, ngan ikamata di tooltool ru, yaru ngan taidi le toodi. Ngan atu, in ene la Simon i, inbe tiwete ene san ye Pita, in iye taini yo Antares i. Yaru ngan tikatte pu kidi du ran lono a be tikap i ye, yesoo di ngan tiyei urata ye kaungu i be tiyawar a tikap pat ye.
23301	MAT 4:23	Yesu ila ipa ye malala kapala ke tana mai Galili in le imot a ipatomonai di tooltool ye rumu kidi Yuda ke gaongo in lono, inbe iwetewete bingi dook mata pang di tooltool ye dada yo Maro be matan kala di tooltool ki ye i. Inbe ikarata di tooltool yo matamatenge matana matana ikap di nga, ngan le tinidi dook mata mulu.
23305	MAT 5:2	Motong la imadit a be ipatomonai di, ngan le iwete nen,
23306	MAT 5:3	“Di tooltool yo lodi galanga ben di ngan ballingadi tiap ye so ke Maro nga, ngan lodi ponana, yesoo Maro ole iyei urata dook mata pang di a matan kala di.
23307	MAT 5:4	Inbe di tooltool yo lodi modoko nga, ngan lodi ponana, yesoo Maro ole iyei urata dook mata pang di a ipamede di.
23308	MAT 5:5	Inbe di tooltool yo pallongadi nga, ngan lodi ponana, yesoo Maro ole iyei urata dook mata pang di a ikaua tana mai i le imot pang di.
23309	MAT 5:6	Inbe di tooltool yo pitolo di le moorook di ye dada dook mata noonoonoo ke Maro nga, ngan lodi ponana, yesoo Maro ole iyei urata dook mata pang di a ipapon di ye.
23310	MAT 5:7	Inbe di tooltool yo lodi mulumulu ye di tooltool kapala a tiyei dada dook mata pang di nga, ngan lodi ponana, yesoo Maro ole iyei urata dook mata pang di a lon mulumulu ye di lapau.
23311	MAT 5:8	Inbe di tooltool yo lodi iken galangana nga, ngan lodi ponana, yesoo Maro ole iyei urata dook mata pang di le tikamata matana.
23312	MAT 5:9	Inbe di tooltool ke karatanga di tooltool kapala lodi a be tiyepe ye lo silene nga, ngan lodi ponana, yesoo Maro ole iyei urata dook mata pang di, inbe ole tikiu di be di ngan ya di natunu.
23313	MAT 5:10	Inbe di tooltool yo di tooltool kapala tikap malmal pang di a tigarung di ye yo titoo dada dook mata noonoonoo ke Maro nga, ngan lodi ponana, yesoo Maro ole iyei urata dook mata pang di a matan kala di.
23314	MAT 5:11	“Inbe ang di tooltool yo di tooltool kapala lodi dook tiap pang a tingelerai ang inbe tigarungang a tisopo koodi pang ye betanga doko ye yo katoo au nga, ngan lomim ponana, yesoo Maro ole iyei dada dook mata pang.
23315	MAT 5:12	Bong be tiyei urata nen pang nga, ngan lomim ponana a kayoro, yesoo balingi ke urata kootoonoo kiang la inamang a iken ye malala ke Maro ngo. Ngan dada dook tiap kidi yo nen nga, ngan la muku ngan tiyei pang di Maro koonoo nga.
23319	MAT 5:16	Le gaongo leu, ang nga kayepe ben sul yo ilangaraia ni i, a be nen ngan di tooltool ole tikamata dada dook mata kiang yo kayei nga, inbe tiyitmaka Tamamim yo iyepe ye malala ki ete ni, in ene. Betanga Ke Ger Ke Maro
23320	MAT 5:17	“Kin lomim tarau be au asi nga be si agarung ger ke Maro too betanga yo kidi Maro koonoo, ngan be. Au i asi nga be agarung tiap, bong asi be si ayei betanga tina ngan a kanono pombe le imot.
23321	MAT 5:18	Awete pang moolmool nen, betanga yo iken ye ger ke Maro ngan o ke be kasin pa be ilene, ngan tiap. Ole iken nen le imot le ipa ye wodenge ki yo maimai tiap nga, le ilo ye lal yo be lang le tana imot ye i. Le betanga tina le imot yo iken ye ger ke Maro nga, ngan ole kanono pombe le imot.
23322	MAT 5:19	Ngan nen le kumata be tooltool sa iwala murini pang betanga mai tiap atu yo iken ye ger ke Maro nga, too ipatomonai di tooltool kapala be tiyei dada gaongo nen i, in ole ene mai tiap ye di tooltool yo Maro be matan kala di nga. Bong sei tool yo itoo ger le betanga tina ke Mose nga le imot, inbe ipatomonai di tooltool ye a be titoo i, in ole ene mai ye di tooltool yo Maro be matan kala di nga.
23323	MAT 5:20	Awete pobe pang nen, kumata le dada kiang yo kayei nga be itoo dada dook mata noonoonoo ke Maro le illos dada kidi Paresi le di pannoongoo ke ger ke Maro, ngan tiap nga, ngan o ke be lo kagaua ye di tooltool yo Maro be matan kala di, ngan tiap yege. Yesu Iwete Ye Dada Ke Raumatenge Di Tooltool
23325	MAT 5:22	Bong nga be awete pang nen, kumata le tool sa be katen malmal pang ene atu nga, ngan ole tikauu lo tipatokode ye ni ke karatanga betanga a ikap masngana ye dada ki tani. E le kumata tool sa be iwete pang ene be ya in tool dook tiap nga, ngan ole tikauu lo ye di tooltool kuto maimai ke karatanga betanga. Bong kumata le tool sa be iwete pang ene be ya in tool kapakapa nga, ngan kin ikawai ye dook, ole nen ngan Maro ikatte du iyepe ye malala ke masngana yo ei ikan ye le taukan motingi i.
23327	MAT 5:24	ngan kutar so kiong tina sila dama ke ni ke paroranga so in. Inbe kulkulunu ngan ole kumulu le la kuye em tani in kakarata betanga le dook ngan, lo ngan be kumulu man kuyei paroranga ye so tina ngan pang Maro.
23335	MAT 5:32	Bong nga be awete pang nen, kumata be tamoto atu rimana iyei bauk tiap, inbe isukraii sokorai nga, ngan tamoto in ikapsap, yesoo iyeie garup in le ikapsap ye dada ke kerenge. Le kumata be garup tani in iyooloo tamoto san nga, ngan garup in iyei dada dook tiap ke bauk. Inbe tamoto paunu yo iyooloo garup tani yo nintooroo isukraii in nga, ngan ya in iyei dada dook tiap ke bauk lapau. Kin Kawete Moolmool Le Ete Be
23336	MAT 5:33	“Ang nga kalongo betanga yo muku ngan tiweta pang di sasa kiidi, in oo. Ngan betanga tani in nen, ‘Be kapamede betanga ye so atu be kayeii nga, ngan kin kagarungu be. Bong kayeie so tani yo kapamede betanga pang Tool Mai ye be ole kayeii i.’
23337	MAT 5:34	Bong nga be awete pang nen, be kapamede betanga kiang nga, ngan kin kawete moolmool le ete be. Inbe kin kapootoo malala ke Maro ene a be kapamede betanga kiang ye be, yesoo malala ke Maro in kookoowoo ki ke burungu.
23338	MAT 5:35	Inbe kin kapootoo tana ene a be kapamede betanga kiang ye be, yesoo tana i la Maro itar kene lo pono i. Inbe kin kapootoo Yerusalem ene a be kapamede betanga kiang ye be, yesoo Yerusalem in malala mai ke Tool Mai yo iyei tool kuto mai pang tana mai le imot i.
23347	MAT 5:44	Bong nga be awete pang nen, lomim pang di koi kiang mai san, inbe kapatarau pang Maro ye di tooltool yo tikamatang ngan katoo au a le tigarungang nga.
23348	MAT 5:45	Kumata be kayei dada nen nga, ngan ole tikamatang ben ang ngan Maro di natunu. Ngan ya in iyeie ke ki le isini ye di tooltool yo dook mata nga, inbe ye di tooltool yo dook tiap nga lapau. Inbe iyeie ki a imol pang di tooltool yo titoo dada dook mata noonoonoo ke Maro nga, inbe pang di tooltool yo titoo dada dook mata noonoonoo ki tiap, ngan lapau.
23350	MAT 5:47	Inbe kumata le be kawete lo ponana kiang dook mata pang di sokamim leu nga, ngan soo dada kayeii le kallos di tooltool kapala ye i? Di tooltool yo lodi galanga ye Maro tiap ngan tiyei dada nen lapau.
23352	MAT 6:1	Motong la Yesu iwete pang di galiunu mulu nen, “Kin kakap tutang dook leu ye dada dook mata noonoonoo ke Maro yo be kayei nga. Le kin kayei la di tooltool matadi a be tikamata ngan tiyitmak emim ye, ngan be. Kumata be kayei nen nga, ngan o ke be kakaua balingi sa ye urata kootoonoo kiang ye Tamamim yo iyepe ye malala ki ete ni, in tiap.
23358	MAT 6:7	“Inbe ye kene yo be kapatarau ye in nga, ngan kin kawete gogo betanga a kayolo pataraungu ben di tooltool yo lodi galanga ye Maro tiap ngan tiyei, nga be. Yesoo, di ngan lodi tar be tiwete tootoo betanga nen ilo ye pataraungu kidi le mooloo, ngan la be Maro ole ilongo pataraungu kidi nga.
23367	MAT 6:16	“Kene yo be kasapa ye kaningi so a be kasung pang Maro ye in nga, ngan kin kayei ang le matamim mallai ben di tooltool ke kaplungunu tiyei, ngan be. Yesoo, di ngan tiyei di tapdi le matadi mallai a be tipatnai di pang di tooltool a tikamata di ngan tiyei ne, ‘Tool ni ngo ya taunu isapariuu ye kaningi so a be isung pang Maro.’ Bong awete pang moolmool nen, di tooltool yo tiyei dada nen nga, ngan tikap balingi ye urata kootoonoo kidi oo.
23371	MAT 6:20	Bong dook mata ngan nen, be ang tapmim kawinoko burum le balingi yo Maro be ikap pang ye urata kootoonoo kiang nga. Yesoo, malala ke Maro yo iken ete ni, in rapa le piroro sa be tigarung so ki tiap, inbe di tooltool ke pinnau sa ke be tisaua koongoo le siri ki a lo tipinoo so ki, ngan tiap lapau.
23375	MAT 6:24	“Tool sa ke be iyei urata pang di tooltool kuto maimai ru tiap. Kumata be iyei nen nga, ngan ole lono dook mata pang atu le ilongo betanga ki a itoo, inbe lono dook tiap pang san a iwala murini panga. Le ang nga ke be kayei urata pang Maro, inbe kayei urata ke kaungu pat lapau tiap.