23214	MAT 1:1	Ndö lista nguee nnꞌan tsjan na tui Jesucristo. Condui jon tsjan David na jndyocahanꞌ ndoꞌ mantyi ntyja ꞌnaanꞌ Abraham.
23215	MAT 1:2	Abraham jnda jon Isaac, Isaac jnda jon Jacob, ndoꞌ Jacob jnda jon Judá yo ntyje tsanꞌñeen.
23216	MAT 1:3	Juu Judá scuuꞌ jon jndyu Tamar. Ndahin jndyu Fares yo Zara. Ndoꞌ juu Fares jnda jon Esrom, ndoꞌ Esrom jnda jon Aram.
23217	MAT 1:4	Ndoꞌ Aram jnda jon Aminadab, ndoꞌ Aminadab jnda jon Naasón, ndoꞌ Naasón jnda jon Salmón.
23219	MAT 1:6	Ndoꞌ Isaí jnda jon David, tsan na taquintyja tocoꞌxen. Ndoꞌ David tyꞌoon jon scuuꞌ tsoUrías, ndahin Salomón.
23221	MAT 1:8	Ndoꞌ Asa jnda jon Josafat, ndoꞌ Josafat jnda jon Joram, ndoꞌ Joram jnda jon Uzías.
23224	MAT 1:11	Ndoꞌ Josías jnda jon Jeconías yo ntyje tsanꞌñeen. Tomꞌan joohin xjen na nque nnꞌan tsjoon Babilonia tyechohan nnꞌan Israel ndyuaahan chaꞌvijon preso ngꞌe tsu nnꞌan Israel ya tontꞌa nnꞌan Babilonia tyiaꞌ yohin.
23225	MAT 1:12	Jndë na tyecho nnꞌan Babilonia nnꞌan Israel ndyuaahin, Jeconías jnda jon Salatiel, ndoꞌ Salatiel jnda jon Zorobabel.
23226	MAT 1:13	Zorobabel jnda jon Abiud, ndoꞌ Abiud jnda jon Eliaquim, ndoꞌ Eliaquim jnda jon Azor.
23227	MAT 1:14	Ndoꞌ Azor jnda jon Sadoc, ndoꞌ Sadoc jnda jon Aquim, ndoꞌ Aquim jnda jon Eliud.
23228	MAT 1:15	Ndoꞌ Eliud jnda jon Eleazar, ndoꞌ Eleazar jnda jon Matán, ndoꞌ Matán jnda jon Jacob.
23229	MAT 1:16	Juu Jacobꞌñeen jnda jon José, tsan na toco yo María. Ndoꞌ juu Maríaꞌñeen singui jon Jesús na nquii jon conduihin Mesías.
23230	MAT 1:17	Yajoꞌ ntyja ꞌnaanꞌ tsjan nnꞌan na tui Jesucristo, quindë nqui nchoꞌnenque jnda tsjan nnꞌan na jndyocahanꞌ na jnanhanꞌ Abraham na tueeꞌhanꞌ ata xjen David. Ndoꞌ cüiichen nqui nchoꞌnenque jnda tsjan nnꞌan na jndyocahanꞌ na jnanhanꞌ David na tueeꞌ tiempo ya na tyecho nnꞌan Babilonia nnꞌan Israel ndyuaahin chaꞌvijon preso. Ndoꞌ cüiichen nqui nchoꞌnenque jnda tsjan nnꞌan na jndyocahanꞌ na jnanhanꞌ na tyecho nnꞌan Babilonia nnꞌan Israel ndyuaahin na tueeꞌhanꞌ na tui nquii jon na conduihin Mesías.
23231	MAT 1:18	Ndö vaa ntyja na tui Jesucristo. Ndyee jon María, tomin jñꞌoon na ngoco jon yo José. Majoꞌ vitjachen na ntoncohin, taaꞌ tsꞌon María na ñjon jnda juu ntyja ꞌnaanꞌ najndei nquii Espíritu Santo.
23232	MAT 1:19	Majoꞌ José jeꞌ, tsan na ndisaaꞌ María, tonduihin tsꞌan na itsiquindë jon juu jñꞌoonꞌ Tyoꞌtsꞌon na icoꞌxenhanꞌ. Tyíꞌquintꞌue tsꞌon jon na ngüejnaanꞌ tsanꞌñeen. Ngꞌe na nndaꞌ, sitiu jon na veꞌ ninmaꞌchen ndyuiiꞌ juu jñꞌoonꞌñeen.
23233	MAT 1:20	Ndoꞌ viochen xjen na toquindyiiꞌ tsꞌon jon jñꞌoonꞌñeen, tityincyooꞌ cüii ángel nnon jon xjen na tsooꞌ jon ndaa. Ndoꞌ tso ángelꞌñeen nnon jon: “ꞌUꞌ José na condui ꞌuꞌ tsjan David na jndyocahanꞌ, tyiꞌntyꞌueꞌ na ngyonꞌ cüenta juu María na ndiscuꞌhin ngꞌe ntyja ꞌnaanꞌ nquii Espíritu Santo, joꞌ na ñjon jnda jon.
23237	MAT 1:24	Ndoꞌ juu José, xjen na ticjeeꞌ jon na tsooꞌ jon ndaa, siquindë jon jñꞌoon na tso ángelꞌñeen nnon jon. Ndoꞌ tyꞌoon jon cüenta María na ndiscuuꞌ jonhin.
23239	MAT 2:1	Tui Jesús tsjoon Belén ndyuaa Judea. Xjenꞌñeen juu Herodes coꞌxen jon ndyuaaꞌñeen. Juu xjenꞌñeen nnꞌan na jndaꞌ nquen, squenonhin Jerusalén na jnanhin ndyuaa tontyja na quinduiꞌ ndoꞌcüjioonꞌ.
23241	MAT 2:3	Ndoꞌ nquii Herodes, vi na jndë jndyii jon juu jñꞌoonvaꞌ, tiꞌndaaꞌ tycya ntyjii jon ndoꞌ mantyi tsoñꞌen nnꞌan tsjoon Jerusalén.
23242	MAT 2:4	Ndoꞌ tꞌua jon tsꞌian na cancüi tsoñꞌen ntyee na conintque ntyja ꞌnaan nnꞌan judíos yo nnꞌan na conanꞌman ntji na coꞌxenhanꞌ na tquen Moisés. Joꞌ taxeeꞌ Herodesꞌñeen ndëë nanꞌñeen yuu jon itsiquindyi jñꞌoonꞌ Tyoꞌtsꞌon na ndui nquii jon na conduihin Mesías.
23244	MAT 2:6	ꞌOꞌ nnꞌan tsjoon Belén ndyuaa Judá, ꞌoꞌ tꞌmanntyi conduihoꞌ quiiꞌ ntꞌan njoon ninvaa ndyuaa Judá, ngꞌe quityquiiꞌ ntꞌan ꞌoꞌ nduiꞌ cüii tsꞌan na nnintquehin tondëë nnꞌan. Juu jon ngüantyjeeꞌ jon nnꞌan njan nnꞌan Israel. Ndöꞌ vaa jñꞌoon tso juu tsanꞌñeen na toninncyaa jon jñꞌoonꞌ Tyoꞌtsꞌon.
23245	MAT 2:7	Ndoꞌ juu Herodes, veꞌ ntyꞌiu, tqueenꞌ jon joo nanꞌñeen na jndaꞌ nquen na jnanhin tontyja na quinduiꞌ ndoꞌcüjioonꞌ. Taxeeꞌ jon ndëëhin nin nquii xjen na tityincyooꞌ juu quixjuuꞌñeen.
23249	MAT 2:11	Jndë na squehin na mꞌaan José yo María, tyequeꞌhin. Jntyꞌiahin juu luꞌñeen yo ndyee juu María. Satoquityehin nnon luꞌñeen, jnanꞌtꞌmaanꞌhin jon. Ndoꞌ jnanꞌquinaanhin quichu ꞌnaanhin, jntꞌahin nayahin, sꞌon ijan yo su yo ꞌnan quichi jndyi na jndyuhanꞌ mirra.
23250	MAT 2:12	Jndë joꞌ tyꞌe ntcüeꞌhin ndyuaa na jnanhin. Majoꞌ mañoon nato tyꞌehin ngꞌe quityquiiꞌ tsantsjon, siquindyii Tyoꞌtsꞌonhan na tavincꞌo ntcüeꞌhin na mꞌaan Herodes.
23251	MAT 2:13	Xjen na jndë jnduiꞌ nanꞌñeen, cüii ángel cüentaaꞌ ta Tyoꞌtsꞌon tityincyooꞌhin nnon José xjen na tsooꞌ jon ndaa. Tso ángelꞌñeen nnon jon: —Quinaquintyjaꞌ, cayonꞌ luchjöhöꞌ yo ndyee jon, quinanꞌcjehoꞌ, cꞌohoꞌ ndyuaa Egipto. Joꞌ quintjohoꞌ ata xjen na ntsiquindyi ꞌuꞌ. Quitsaꞌ na nndaꞌ ngꞌe ntꞌuevichen tsꞌon Herodes luchjova chaꞌ na ntscueeꞌ jonhin.
23253	MAT 2:15	Joꞌ tomꞌanhin ata xjen na tueꞌ juu Herodes. Ndoꞌ na tui na nndaꞌ, siquindëhanꞌ juu jñꞌoon na siꞌman Tyoꞌtsꞌon ndyu na toxenꞌchen nnon Oseas, tsan na toninncyaa jñꞌoonꞌ jon ntyja nchu vaa ꞌnan na nguaa. Ndö vaa na itsohanꞌ: “Tquënꞌ yusꞌa jnda na quinduiꞌ ntcüeꞌ jon ndyuaa Egipto.”
23254	MAT 2:16	Majoꞌ juu Herodesꞌñeen, vi na jndë tquen jon cüenta na joo nanꞌñeen na jnan tontyja na quinduiꞌ ndoꞌcüjioonꞌ, veꞌ jnanꞌviꞌnnꞌanhan jon na jnduehan na ntsque ntcüeꞌhan na mꞌaan jon, sevꞌii jndyi jon. Joꞌ tꞌua jon tsꞌian ndëë sondaro ꞌnaanꞌ jon na quinanꞌcüjehin tsoñꞌen yotsca yonon na mꞌan tsjoon Belén, yo na jndë ve chu na tocje ndoꞌ mantyi yo yotsca na cüajon ndyu na mꞌan njoon quijndë na mꞌan xiꞌjndio juu tsjoonꞌñeen. Ngꞌe nndaꞌ vaa na tjiꞌ jon cüenta ntyja ꞌnaanꞌ juu xuee na jndue nanꞌñeen na tityincyooꞌ juu quixjuuꞌñeen na jntyꞌiahin.
23255	MAT 2:17	Ndoꞌ na sꞌaa jon na nndaꞌ, siquindëhanꞌ jñꞌoonꞌ Tyoꞌtsꞌon na tyincyaa nquii Jeremías na tonduihin tsꞌan na toninncyaa jñꞌoon nchu vaa ꞌnan na nguaa. Sinin jon jñꞌoon ntyja ꞌnaan nanntcu judías tsjoon Belén na ntsichjooꞌ jndyihanꞌ nꞌonhin na nnanꞌcüje nnꞌan ndahin. Tyíꞌquitsinin nquiiꞌ jon jñꞌoonꞌñeen.
23256	MAT 2:18	Tso jon: Quityquiiꞌ tsjoon Ramá ticꞌuaa na cotyuee ndyee yotsca. Jndei conanꞌxuaahin, cotyueehin ntyja ꞌnaan ndahin min tyiꞌninncyahin na ntsinjoonꞌ tsꞌanhin ngꞌe jndë jnanꞌcüje nnꞌan ndahin. Nndaꞌ vaa jñꞌoon na tji Jeremías.
23257	MAT 2:19	Ndoꞌ vi na jndë tueꞌ juu Herodesꞌñeen, juu ángel cüentaaꞌ Tyoꞌtsꞌon, tityincyooꞌ nndaꞌhin nnon José xjen na tsooꞌ jon ndaa. Xjenꞌñeen ninvaa mꞌaan jon ndyuaa Egipto.
23258	MAT 2:20	Tso ángelꞌñeen nnon jon: “Quinaquintyjaꞌ, cayonꞌ ntcüeꞌ yuchjova yo ndyee jon ndoꞌ cꞌo ntcüeꞌ ꞌoꞌ ndyuaa Israel, ngꞌe nnꞌan na tojntꞌuehin yuchjova na nnanꞌcueeꞌhanhin, jndë tjëhan.” Ndöꞌ vaa na siquindyi ángelꞌñeen jon.
23259	MAT 2:21	Ndoꞌ juu José jeꞌ, jnanquintyja jon, tayꞌoon jon yuchjoꞌñeen yo ndyee juu, tyꞌe ntcüeꞌhin ndyuaa Israel.
23260	MAT 2:22	Majoꞌ vi na jndë jndyii José na jndë tueꞌ Herodes, ndoꞌ juu jnda jon Arquelao coꞌxen tsanꞌñeen ndyuaa Judea, joꞌ na sityꞌuehanꞌ José na ncja ntcüeꞌ jon Judea. Ndoꞌ xjenꞌñeen sꞌaa nndaꞌ Tyoꞌtsꞌon na tsooꞌ juu ndaa na siꞌman jon nnon juu na tyiꞌncja juu joꞌ. Mangꞌe joꞌ tja jon tontyja ndyuaa Galilea.
23261	MAT 2:23	Jndë na squehin joꞌ, ntjohin tsjoon Nazaret. Ndoꞌ na tui na nndaꞌ, sequindëhanꞌ jñꞌoonꞌ Tyoꞌtsꞌon na toninncya nnꞌan ndyu na toxenꞌchen na juu Jesús nnanꞌquijndyu nnꞌanhin tsꞌan Nazaret.
23266	MAT 3:5	Jndye nnꞌan tsjoon Jerusalén tyꞌehin naijon mꞌaan jon na ninꞌquindyehin jñꞌoon na toninncyaa jon, mantyi yo nnꞌan ndyuaa Judea yo ninꞌnnꞌan na mꞌan ndyo jndaa Jordán.
23267	MAT 3:6	Ndoꞌ vi jndë na tjiꞌ jndyoyuhin nchu vaa na tonanꞌtjahin nnon Tyoꞌtsꞌon, siquindëëꞌ Juan joohin quityquiiꞌ ndaa jndaa Jordán.
23268	MAT 3:7	Ndoꞌ jndyiaaꞌ Juan na jndye nnꞌan tmaanꞌ fariseos yo tmaanꞌ saduceos, squehan na mꞌaan jon na ntꞌue nꞌonhan na quitsiquindëëꞌ jon joohan. Majoꞌ ya na tquen jon cüenta na nndaꞌ, joꞌ jaaꞌ jñꞌoon tso jon ndëëhan: “Joo quindu xjen na ndyo chon, ncyaa jndyi oꞌ, conanꞌnon oꞌhanꞌ. ꞌOꞌ ntyja na contꞌahoꞌ, itsijonhanꞌ juuhanꞌ chaꞌna contꞌa joo choꞌñeen. ꞌOꞌ concyohoꞌ na mꞌan ja ngꞌe na conanꞌtjahoꞌ nnon Tyoꞌtsꞌon. ¿Nin tsꞌan siꞌman ndëëhoꞌ na vaa na nndëë ntꞌahoꞌ na tyiꞌntsivꞌii jon ꞌoꞌ?
23270	MAT 3:9	Min tyiꞌnanꞌtiuhoꞌ na vanaan na nnanꞌsaaꞌ nque nꞌonhoꞌ na nnduehoꞌ: Jaa tyiꞌxeꞌquitꞌuii Tyoꞌtsꞌon jaa ngꞌe condui jaa tsjan Abraham na jndyocahanꞌ. Quindyehoꞌ jñꞌoon na ntsjö, min veꞌ ntjöꞌmin nndëë ntscüequen Tyoꞌtsꞌonhanꞌ na nnduihanꞌ nnꞌan tsjan ꞌnaanꞌ Abraham ndoꞌ na nndaꞌ nꞌndyihanꞌ ꞌoꞌ.
23272	MAT 3:11	Jñꞌoon na mayuuꞌ na matsiquintꞌë ꞌoꞌ yo ndaa, ngꞌe na contcüeꞌ nꞌonhoꞌ jnan na nanꞌxuanhoꞌ. Majoꞌ vi na jndë na jntyꞌiihanꞌ ja na matsixuan tsꞌianmin, yajoꞌ ncꞌoon nquii jon na ntsiquindëëꞌ jon ꞌoꞌ na nninncyaa jon Espíritu Santo. Majoꞌ ñꞌen ꞌoꞌ na ntsiquindëëꞌ jon ꞌoꞌ yo chon ngꞌe na nntꞌuiityenhanꞌ ꞌoꞌ ntyja ꞌnaanꞌ jnan ꞌoꞌ. Juu jon tꞌmanchen conduihin, chintyi ja, min tyiꞌquijntꞌue ja na veꞌ na ncjöcyꞌön ntcoonꞌ jon na nñjon jonhanꞌ.
23273	MAT 3:12	Cje ntscüeꞌndyii jon juu trigo. Ndë joꞌ ntsue jon juu trigoꞌñeen quityquiiꞌ vaaꞌ jon, majoꞌ tsjaaꞌhanꞌ ntsco jonhanꞌ yo chon na tajon quinduuꞌ.” Ndöꞌ jñꞌoon na sinin Juan ndëë nanꞌñeen. Jñꞌoonꞌñeen tyíꞌquitsinin nquiiꞌ jonhanꞌ.
23274	MAT 3:13	Jndë joꞌ jnduiꞌ Jesús ndyuaa Galilea, tja jon jndaa Jordán na ntsiquindëëꞌ Juanhin.
23277	MAT 3:16	Ndoꞌ vi na jndë siquindëëꞌ Juanhin, yajoꞌ jnduiꞌ Jesús quityquiiꞌ ndaa. Majuu xjenꞌñeen jnaan quiñoonꞌndue, ndoꞌ jndyiaaꞌ jon na jndyocue Espíritu cüentaaꞌ Tyoꞌtsꞌon cjooꞌ jon na chaꞌvijon quituꞌ. Jndyoquintyjo Espíritu Santo cjooꞌ Jesús.
23279	MAT 4:1	Vi na jndë tui na nndaꞌ, tayꞌoon Espíritu Santo Jesús ndyuaa naijon tyiꞌjndye nnꞌan mꞌan. Joꞌ totsichon yutyia na quityiiꞌhanꞌ ngꞌeehanꞌ Jesús.
23283	MAT 4:5	Jndë joꞌ tayꞌoon yutyia Jesús Jerusalén, tsjoon jiꞌua cüentaaꞌ Tyoꞌtsꞌon. Sꞌaa juu na cüentyjeeꞌ Jesús xquenviꞌ vatsꞌon tꞌman na mꞌaan juu tsjoonꞌñeen.
23291	MAT 4:13	Majoꞌ tyíꞌquintjohin Nazaret, jnduiꞌ jon joꞌ, ntjohin tsjoon Capernaum na mꞌaanhanꞌ ꞌndyo ndaandue. Ndyuaaꞌñeen tsixuanhanꞌ cüenta tmaanꞌ nnꞌan judíos tsjan Zabulón yo Neftalí.
23293	MAT 4:15	Ntyja ꞌnaan nnꞌan na mꞌan ndyuaa cüentaaꞌ Zabulón yo nnꞌan ndyuaa cüentaaꞌ Neftalí, joohan na mꞌan ndyuaa nato na vjahanꞌ tondaandue, ndoꞌ mantyi nnꞌan na mꞌan ixndya jndaa Jordán, yo nnꞌan ndyuaa Galilea na chito conduihin nnꞌan judíos,
23294	MAT 4:16	joo nanꞌñeen mꞌanhin na cje ꞌnaanꞌ najaan, majoꞌ naneinhin jndë tityincyooꞌ ncüii nnon na quixuee jndyi ndëëhin. Itsijonhanꞌ juuhanꞌ chaꞌvijon na ndyova ndoꞌcüjioonꞌ na itsixueehanꞌ nnon tsonnangue, manndaꞌ ro jndë sixueehanꞌ quiiꞌ nꞌon nnꞌan na mꞌanhin nacje ꞌnaanꞌ ncüaanꞌ ꞌnan tyia na itsꞌaahanꞌ cotsu ñuaanhan. Nndaꞌ jñꞌoon na tso Isaíasꞌñeen na toninncyaa jon jñꞌoonꞌ Tyoꞌtsꞌon.
23296	MAT 4:18	Xjen na mandyiꞌ Jesús ꞌndyo ndaandue Galileaꞌñeen, jndyiaaꞌ jon ve tsansꞌa na ninncüii tsꞌan ntsindahin, Simón, tsan na jndyu Pedro, yo tyje jon na jndyu Andrés. Cotjueꞌhin ntquiꞌ ꞌnaanhin quityquiiꞌ ndaandue na cotjiꞌhin quintcaa.
23302	MAT 4:24	Ninvaa ndyuaa Siria tocya jñꞌoon ntyja ꞌnaanꞌ Jesús. Ndoꞌ joo nnꞌan ndyuaaꞌñeen, tondyochohan tsoñꞌen nnꞌan vꞌi na mꞌaan jon na jndye nnon ntycu cotjonhin yo na toquiihanꞌhin. Ndoꞌ mantyi yo nnꞌan na mꞌan jndyetyia quiiꞌ nꞌon, ndoꞌ yo nnꞌan na cho tycu na iveꞌquiso yo tycutquen. Ndoꞌ sinꞌman Jesús nanꞌñeen.
23303	MAT 4:25	Jndye ntmaanꞌ nnꞌan tentyjahin naxenꞌ jon. Jnanhin ndyuaa Galilea yo joo nqui njoon na conduehin Decápolis, yo tsjoon Jerusalén yo ndyuaa Judea ndoꞌ mantyi ninꞌndyuaa ixndyaaꞌ jndaa Jordán.
23310	MAT 5:7	“Joo nnꞌan na mꞌanhan na ntyꞌia ro ntyjehan ngiohan, incyaahanꞌ na neiinꞌ nꞌonhan ngꞌe ncꞌoon Tyoꞌtsꞌon na ntyꞌia rohan nchjii jon.
23315	MAT 5:12	Cꞌonhoꞌ na nein jndyihoꞌ ngꞌe na coquenonhoꞌ nanꞌminꞌ ngꞌe tꞌman naya ꞌnaanhoꞌ vave quiñoonꞌndue. Ee machaꞌxjen contꞌaviꞌhin ꞌoꞌ, manndaꞌ ro tontꞌaviꞌhan nque nnꞌan na tomꞌan ndyu na toxenꞌchen na toninncyahan jñꞌoonꞌ Tyoꞌtsꞌon nchu vaa ꞌnan na nguaa.
23318	MAT 5:15	Min tanin juu na ntscüꞌa ncüii lámpara chaꞌ ndëcya ntscüangiooꞌ tsanꞌñeen istjö cjooꞌhanꞌ. Juu tsanꞌñeen ntsintyja jon lámparaꞌñeen chaꞌ ya ntsixueehanꞌ ndëë tsoñꞌen nnꞌan na mꞌan vꞌaa.
23322	MAT 5:19	Mangꞌe joꞌ, minꞌcya ro tsꞌan na ntsꞌaa na tyiꞌquinjon ncüii nnon jñꞌoon na tquen Moisés, min na tyiꞌjaaꞌchen tsixuanhanꞌ quiiꞌ ntꞌan jñꞌoonꞌñeen, ndoꞌ xe na aa ntsiꞌman juu ndëë ntyje juu na tyiꞌnanꞌvehan jñꞌoonꞌñeen, naijon na icoꞌxen Tyoꞌtsꞌon, ngitsohanꞌ ntyja ꞌnaanꞌ tsanꞌñeen na tyiꞌtꞌman conduihin. Majoꞌ juu tsꞌan na itsue jñꞌoonꞌñeen, ndoꞌ ntsiꞌman jon ndëë nnꞌan na quitaꞌngueeꞌhinhanꞌ, tꞌmanchen condui tsanꞌñeen naijon na icoꞌxen nquii Tyoꞌtsꞌon.
23323	MAT 5:20	Chaꞌ na nndëë ntsijon tsꞌan ntyja ꞌnaanꞌ juu na icoꞌxen Tyoꞌtsꞌon na mꞌaan jon quiñoonꞌndue, chuhanꞌ na quitsiquindëntyichen juu chaꞌxjen ꞌnan na ntꞌue tsꞌon jon, chito chaꞌxjen na contꞌa nnꞌan tmaanꞌ fariseos yo nnꞌan na conanꞌman nchu vaa itsiquindyi juu jñꞌoon na tquen Moisés. Xe tyiꞌquintꞌahoꞌ chaꞌxjen na matsjö ndöꞌ, tyiꞌjon quindëë nanꞌjonhoꞌ ntyja ꞌnaanꞌhanꞌ.
23324	MAT 5:21	“ꞌOꞌ jndë mangiohoꞌ jñꞌoon na tso Tyoꞌtsꞌon ndëë ndochihoꞌ: ꞌUꞌ tyiꞌntscueꞌ tsꞌan, ndoꞌ minꞌcya ro tsꞌan na ntscueeꞌ juu tyje juu, majndaꞌ ntꞌuiityenhanꞌhin tonnon jüe.
23325	MAT 5:22	Majoꞌ ja matsjö ndëëhoꞌ, minꞌcya ro tsꞌan na ntsivꞌii juu ncüii ntyje juu, chi ntꞌuiityenhanꞌ tsanꞌñeen, ndoꞌ minꞌcya ro tsꞌan na ngitso juu na tayuujntꞌue tyje juu ndoꞌ xe na aa ngitso juu nnon tsanꞌñeen: Tsanꞌ ꞌuꞌ, vaa na toncuuꞌ na ncjuꞌhanꞌhin quityquiiꞌ chon vꞌio.
23328	MAT 5:25	“Juu tsꞌan na ninꞌquen juu ꞌuꞌ nnon tsꞌian, cje ro quitsaꞌ na ntjo ya ntyjii juu yo ꞌuꞌ viochen na incyaahanꞌ xjen na nninjndaꞌ jñꞌoon ꞌnanꞌ yohin, tyiꞌntsꞌaahanꞌ ngꞌe na tyiꞌcotsijndaꞌ jñꞌoon na vaa yo ꞌuꞌ, ntquen juu ꞌuꞌ nnon jüe, ndoꞌ juu jüe ncꞌua juu tsꞌian na quityiꞌ cominsión ꞌuꞌ vancjo.
23330	MAT 5:27	“ꞌO jndë jndyehoꞌ na tso Tyoꞌtsꞌon ndëë ndochihoꞌ: ꞌUꞌ tyiꞌncꞌonꞌ yo tsꞌan na veꞌ ndöꞌ ro.
23331	MAT 5:28	Majoꞌ ncö, jñꞌoon na mayuuꞌ matsjö ndëëhoꞌ, minꞌcya ro ncüiihoꞌ na ndyiaaꞌ juu ncüii tsanscu, na ninꞌcꞌoon jndyi juu yo tsanꞌñeen, ndoꞌ na nndaꞌ, jndë tsixuan juu jnan yo tsanscuꞌñeen, ngꞌe quiiꞌ tsꞌon juu jndë sitiu juu na nndaꞌ.
23334	MAT 5:31	“Mantyi ꞌoꞌ jndë jndyehoꞌ jñꞌoon na tquen Moisés na itsohanꞌ: Minꞌcya ro ncüii ꞌoꞌ na nꞌndyii juu scuuꞌ, nndë ncüii tson na ngitsohanꞌ na jndë jntyꞌehan ntyjehan.
23338	MAT 5:35	Ndoꞌ min tyiꞌngitaꞌhoꞌ jndyuehoꞌ na ntjiꞌhoꞌ xueeꞌ tsonnangue ngꞌe juuhanꞌ mꞌaanhanꞌ tocje ꞌnaanꞌ jon, ndoꞌ na nnduehoꞌ na nndaꞌ itsijonhanꞌ na conduehoꞌ na nchjii jon na mayuuꞌ jñꞌoon na conduehoꞌ. Ndoꞌ min tyiꞌntjiꞌhoꞌ xueeꞌ tsjoon Jerusalén na cotaꞌhoꞌ jndyuehoꞌ, ngꞌe conduihanꞌ tsjoon naijon na icoꞌxen Tyoꞌtsꞌon na nquii jon taquintyja na tꞌman conduihin.
23340	MAT 5:37	Majoꞌ ya na cotaꞌhoꞌ jndyuehoꞌ na mayuuꞌ cüii jñꞌoon, quitsiꞌmanhanꞌ na mayuuꞌhanꞌ, ndoꞌ juu xjen na cotaꞌhoꞌ jndyuehoꞌ na min tyiꞌyuuꞌ ncüii jñꞌoon, quitsiꞌmanhanꞌ na tyiꞌyuuꞌhanꞌ. Ngꞌe minꞌcya ro jñꞌoon na ntscüantjoꞌntyi tsꞌan na ntcoꞌ juu ꞌndyo juu na nchjii Tyoꞌtsꞌon na jñꞌoon mayuuꞌ itsinin juu, juu jñꞌoonꞌñeen conanhanꞌ na mꞌaan yutyia.
23344	MAT 5:41	Ndoꞌ nin juu na itsꞌaa na ijndeiꞌhanꞌ na cjaꞌ yohin na ngichuꞌ xu ꞌnaanꞌ juu cüii kilómetro, cjaꞌ yohin min na ve kilómetros.
23349	MAT 5:46	Ngꞌe xe na aa veꞌ xiaꞌntyi nque nnꞌan na viꞌngiohinhoꞌ na conanꞌvengiohoꞌhin, ¿Aa conanꞌtiuhoꞌ ngꞌe joꞌ vaa naya ꞌnaanhoꞌ tonnon Tyoꞌtsꞌon? Quitquenhoꞌ cüenta, joo nnꞌan na cotyehin sꞌonndyuaa cüentaaꞌ gobiernon tsjoon Roma, manndaꞌ vaa contꞌahan.
23375	MAT 6:24	“Taminꞌncüii tsꞌan nndëë ntyeꞌntjontyen ndëë ve patrón na ninvi xjen. Ngꞌe ncꞌoon juu na tyiꞌcueeꞌ tsꞌon juu ncüii patrónꞌñeen ndoꞌ ncüiichenhin ncꞌoon juu na viꞌntyjii juuhin. Ee ntsꞌaahanꞌ na njon jndyi nchjii juu yo ncüiihan, majoꞌ cüiichenhin tyiꞌquinjonhin ntyjii juu. Xe na jen cojooꞌ nꞌonhoꞌ na nnanꞌtjonhoꞌ ꞌnan na nnintyahoꞌ, ntscuꞌhanꞌ na nnanꞌtꞌmaanꞌhoꞌ Tyoꞌtsꞌon, ngꞌe tyiꞌjeꞌquindëë ntyeꞌntjonhoꞌ ndëë ve nnonhanꞌ.
23380	MAT 6:29	Majoꞌ quindyehoꞌ ntsjö: Juu rey Salomón, min na tya jndyihin, ndoꞌ tëquintyja na ya ꞌnan na tonanꞌchu jon, majoꞌ tyiꞌquitsijonhanꞌ na nancooꞌ ndiaa na tocüe jon chaꞌxjen nancooꞌ ncüii ntjaaꞌmin.
23381	MAT 6:30	Ndoꞌ ngꞌe na nndaꞌ vaa na incyaa Tyoꞌtsꞌon na nancooꞌ ntjaaꞌ jndëë na veꞌ xeevaa ro minhanꞌ, ndoꞌ ꞌiocha coninjntꞌue nnꞌanhanꞌ na conanꞌquineinhan ꞌnan na cocüaꞌhan, majndeichen ntyjii jon yuu jon nnan ndiaa na ntcüehoꞌ, ꞌoꞌ na chjo jndyi vantyja nꞌonhoꞌhin.
23391	MAT 7:6	“ꞌNan na jiꞌua nanꞌxuanhanꞌ ntyja ꞌnaanꞌ Tyoꞌtsꞌon, tyiꞌninncyahoꞌhanꞌ ndëë nnꞌan na tyiꞌquinjonhanꞌ ngiohin. Ee xe na aa ntꞌahoꞌ na nndaꞌ, ntsijonhanꞌ ntyja ꞌnanꞌ chaꞌvijon ndëë quindueꞌ coninncyahoꞌ ꞌnan na nanꞌxuanhanꞌ cüentaaꞌ Tyoꞌtsꞌon. Ndoꞌ quindëꞌñeen ngüeꞌquen oꞌ ndoꞌ ntquii oꞌ ꞌoꞌ. Min tyiꞌninncyahoꞌ ꞌnan na njon jndyi nanꞌxuanhanꞌ ndëë nnꞌan na tyiꞌquinjonhanꞌ ngiohin. Ngꞌe xe na aa ntꞌahoꞌ na nndaꞌ, itsijonhanꞌ chaꞌvijon cotjueꞌhoꞌ tsꞌuaa tëꞌ perlas ndëë quintcu. Ndoꞌ choꞌñeen nndyue oꞌhanꞌ.
23402	MAT 7:17	Nanꞌñeen itsijonhanꞌhin chaꞌvijon cüii tsꞌoon. Tsꞌoon ya, coveꞌ të ya, majoꞌ minꞌcya ro tsꞌoon na tyiꞌya, itsꞌaahanꞌ të tyiꞌya.
23407	MAT 7:22	Ya na ngüentyja xjen ntcoꞌxen Tyoꞌtsꞌon nnꞌan ntyja ꞌnaanꞌ na jndë jnanꞌtjahin nnon jon, nnduehan nnön: Manchjiꞌ riiꞌ ta na jndë tyincyá já jñꞌoon naya ꞌnanꞌ yo juu najndei na matsixuanꞌ, ndoꞌ jndyetyia yo nanjndyi, jndë tjíꞌ jáhanꞌ quityquiiꞌ nꞌon nnꞌan, ndoꞌ yo najndei na condui ꞌuꞌ, jndë jntꞌá jndye nnon tsꞌian na tyiꞌxeꞌquinduihanꞌ yo na jndë nquë́.