23215	MAT 1:2	Abraham jnda jon Isaac, Isaac jnda jon Jacob, ndoꞌ Jacob jnda jon Judá yo ntyje tsanꞌñeen.
23224	MAT 1:11	Ndoꞌ Josías jnda jon Jeconías yo ntyje tsanꞌñeen. Tomꞌan joohin xjen na nque nnꞌan tsjoon Babilonia tyechohan nnꞌan Israel ndyuaahan chaꞌvijon preso ngꞌe tsu nnꞌan Israel ya tontꞌa nnꞌan Babilonia tyiaꞌ yohin.
23229	MAT 1:16	Juu Jacobꞌñeen jnda jon José, tsan na toco yo María. Ndoꞌ juu Maríaꞌñeen singui jon Jesús na nquii jon conduihin Mesías.
23231	MAT 1:18	Ndö vaa ntyja na tui Jesucristo. Ndyee jon María, tomin jñꞌoon na ngoco jon yo José. Majoꞌ vitjachen na ntoncohin, taaꞌ tsꞌon María na ñjon jnda juu ntyja ꞌnaanꞌ najndei nquii Espíritu Santo.
23232	MAT 1:19	Majoꞌ José jeꞌ, tsan na ndisaaꞌ María, tonduihin tsꞌan na itsiquindë jon juu jñꞌoonꞌ Tyoꞌtsꞌon na icoꞌxenhanꞌ. Tyíꞌquintꞌue tsꞌon jon na ngüejnaanꞌ tsanꞌñeen. Ngꞌe na nndaꞌ, sitiu jon na veꞌ ninmaꞌchen ndyuiiꞌ juu jñꞌoonꞌñeen.
23233	MAT 1:20	Ndoꞌ viochen xjen na toquindyiiꞌ tsꞌon jon jñꞌoonꞌñeen, tityincyooꞌ cüii ángel nnon jon xjen na tsooꞌ jon ndaa. Ndoꞌ tso ángelꞌñeen nnon jon: “ꞌUꞌ José na condui ꞌuꞌ tsjan David na jndyocahanꞌ, tyiꞌntyꞌueꞌ na ngyonꞌ cüenta juu María na ndiscuꞌhin ngꞌe ntyja ꞌnaanꞌ nquii Espíritu Santo, joꞌ na ñjon jnda jon.
23234	MAT 1:21	Nndui jnda jon yusꞌa. Ndoꞌ ꞌuꞌ ntsiquijndyuꞌhin Jesús ngꞌe nque nnꞌan cüentaaꞌ jon, ntsinꞌman jon ñuaanhan yo jnan na nanꞌxuanhin.” Ndöꞌ jñꞌoon siquindyii ángelꞌñeen José.
23235	MAT 1:22	Tui na nndaꞌ chaꞌ quitsiquindëhanꞌ jñꞌoon na siquindyi Tyoꞌtsꞌon yo ꞌndyo Isaías na toninncyaa juu jñꞌoonꞌ jon ntyja nchu vaa ꞌnan na nguaa.
23236	MAT 1:23	Itso tsanꞌñeen: Quitquenhoꞌ cüenta, ngaquiñjon jnda juu yuscundyua na ntsingui juu cüii yusꞌa, ndoꞌ nnanꞌquijndyu nnꞌan jon Emanuel. Juu jñꞌoon Emanuel itsiquindyihanꞌ: “Nquii Tyoꞌtsꞌon mꞌaan jon yo jaa.”
23237	MAT 1:24	Ndoꞌ juu José, xjen na ticjeeꞌ jon na tsooꞌ jon ndaa, siquindë jon jñꞌoon na tso ángelꞌñeen nnon jon. Ndoꞌ tyꞌoon jon cüenta María na ndiscuuꞌ jonhin.
23238	MAT 1:25	Majoꞌ tyíꞌquitjonꞌhan yo ntyjehin na ninñoonꞌ ata vi na jndë singui tsanꞌñeen yujntꞌaꞌñeen. Ndoꞌ siquijndyu Joséhin Jesús.
23239	MAT 2:1	Tui Jesús tsjoon Belén ndyuaa Judea. Xjenꞌñeen juu Herodes coꞌxen jon ndyuaaꞌñeen. Juu xjenꞌñeen nnꞌan na jndaꞌ nquen, squenonhin Jerusalén na jnanhin ndyuaa tontyja na quinduiꞌ ndoꞌcüjioonꞌ.
23240	MAT 2:2	Totaꞌxeeꞌhin ndëë nnꞌan: —¿Yuu jon mꞌaan nquii yujntꞌa na tui na conduihin na coꞌxen jon ꞌoꞌ nnꞌan judíos? Ngꞌe xjen na ninvaa mꞌán ndyuaa nján yuu jon na jnán tontyja na quinduiꞌ ndoꞌcüjioonꞌ, xjenꞌñeen jntyꞌiá na tityincyooꞌ quixjuu na itsiꞌmanhanꞌ na jndë tuihin. Joꞌ na tincyö́ na nnanꞌtꞌmánꞌ jon.
23241	MAT 2:3	Ndoꞌ nquii Herodes, vi na jndë jndyii jon juu jñꞌoonvaꞌ, tiꞌndaaꞌ tycya ntyjii jon ndoꞌ mantyi tsoñꞌen nnꞌan tsjoon Jerusalén.
23242	MAT 2:4	Ndoꞌ tꞌua jon tsꞌian na cancüi tsoñꞌen ntyee na conintque ntyja ꞌnaan nnꞌan judíos yo nnꞌan na conanꞌman ntji na coꞌxenhanꞌ na tquen Moisés. Joꞌ taxeeꞌ Herodesꞌñeen ndëë nanꞌñeen yuu jon itsiquindyi jñꞌoonꞌ Tyoꞌtsꞌon na ndui nquii jon na conduihin Mesías.
23243	MAT 2:5	Ndoꞌ tꞌa nanꞌñeen, jnduehin nnon jon: —Ntji na tquen Tyoꞌtsꞌon itsiquindyihanꞌ na juu Mesías nduihin tsjoon Belén ndyuaa Judea. Ee jñꞌoon na tji Miqueas na toninncyaa jon jñꞌoonꞌ Tyoꞌtsꞌon ndyu na toxenꞌchen, ndö vaa na itsiquindyihanꞌ:
23244	MAT 2:6	ꞌOꞌ nnꞌan tsjoon Belén ndyuaa Judá, ꞌoꞌ tꞌmanntyi conduihoꞌ quiiꞌ ntꞌan njoon ninvaa ndyuaa Judá, ngꞌe quityquiiꞌ ntꞌan ꞌoꞌ nduiꞌ cüii tsꞌan na nnintquehin tondëë nnꞌan. Juu jon ngüantyjeeꞌ jon nnꞌan njan nnꞌan Israel. Ndöꞌ vaa jñꞌoon tso juu tsanꞌñeen na toninncyaa jon jñꞌoonꞌ Tyoꞌtsꞌon.
23245	MAT 2:7	Ndoꞌ juu Herodes, veꞌ ntyꞌiu, tqueenꞌ jon joo nanꞌñeen na jndaꞌ nquen na jnanhin tontyja na quinduiꞌ ndoꞌcüjioonꞌ. Taxeeꞌ jon ndëëhin nin nquii xjen na tityincyooꞌ juu quixjuuꞌñeen.
23246	MAT 2:8	Ndë joꞌ jñon jon joohin na cꞌohin Belén. Tso jon ndëëhin: —Cꞌohoꞌ Belén, ndoꞌ vi na jndë squehoꞌ joꞌ, quijntꞌue jndaꞌ ꞌoꞌ yuu vijon mꞌaan juu luꞌñeen. Ndoꞌ vi na jndë jndiohoꞌhin, ncyo ntcüeꞌhoꞌ na quinanꞌquindyiihoꞌ ja, chaꞌ mantyi nndëë ncjö na ntsitꞌmaanꞌhin.
23247	MAT 2:9	Ndoꞌ joo nanꞌñeen, vi na jndë jndyehan jñꞌoon na tso juu tsanꞌñeen na icoꞌxen, jnduiꞌhin, tyꞌehin. Ndoꞌ mantyi juu quixjuu na jntyꞌiahin xjen na ninvaa mꞌanhin ndyuaahin tontyja na quinduiꞌ ndoꞌcüjioonꞌ, tejndyeehanꞌ tondëëhin, taquintyjahanꞌ nquii naijon mꞌaan lu chjoꞌñeen.
23248	MAT 2:10	Ndoꞌ ya na jntyꞌia nndaꞌhan juu quixjuuꞌñeen, tyincyaahanꞌ na nein jndyihan.
23249	MAT 2:11	Jndë na squehin na mꞌaan José yo María, tyequeꞌhin. Jntyꞌiahin juu luꞌñeen yo ndyee juu María. Satoquityehin nnon luꞌñeen, jnanꞌtꞌmaanꞌhin jon. Ndoꞌ jnanꞌquinaanhin quichu ꞌnaanhin, jntꞌahin nayahin, sꞌon ijan yo su yo ꞌnan quichi jndyi na jndyuhanꞌ mirra.
23250	MAT 2:12	Jndë joꞌ tyꞌe ntcüeꞌhin ndyuaa na jnanhin. Majoꞌ mañoon nato tyꞌehin ngꞌe quityquiiꞌ tsantsjon, siquindyii Tyoꞌtsꞌonhan na tavincꞌo ntcüeꞌhin na mꞌaan Herodes.
23251	MAT 2:13	Xjen na jndë jnduiꞌ nanꞌñeen, cüii ángel cüentaaꞌ ta Tyoꞌtsꞌon tityincyooꞌhin nnon José xjen na tsooꞌ jon ndaa. Tso ángelꞌñeen nnon jon: —Quinaquintyjaꞌ, cayonꞌ luchjöhöꞌ yo ndyee jon, quinanꞌcjehoꞌ, cꞌohoꞌ ndyuaa Egipto. Joꞌ quintjohoꞌ ata xjen na ntsiquindyi ꞌuꞌ. Quitsaꞌ na nndaꞌ ngꞌe ntꞌuevichen tsꞌon Herodes luchjova chaꞌ na ntscueeꞌ jonhin.
23252	MAT 2:14	Ndoꞌ jnanquintyja José na itso jon. Majuuntyi tsjonꞌñeen tëyꞌoon jon luchjoꞌñeen yo ndyee jon, jnduiꞌhin, tyꞌehin Egipto.
23253	MAT 2:15	Joꞌ tomꞌanhin ata xjen na tueꞌ juu Herodes. Ndoꞌ na tui na nndaꞌ, siquindëhanꞌ juu jñꞌoon na siꞌman Tyoꞌtsꞌon ndyu na toxenꞌchen nnon Oseas, tsan na toninncyaa jñꞌoonꞌ jon ntyja nchu vaa ꞌnan na nguaa. Ndö vaa na itsohanꞌ: “Tquënꞌ yusꞌa jnda na quinduiꞌ ntcüeꞌ jon ndyuaa Egipto.”
23254	MAT 2:16	Majoꞌ juu Herodesꞌñeen, vi na jndë tquen jon cüenta na joo nanꞌñeen na jnan tontyja na quinduiꞌ ndoꞌcüjioonꞌ, veꞌ jnanꞌviꞌnnꞌanhan jon na jnduehan na ntsque ntcüeꞌhan na mꞌaan jon, sevꞌii jndyi jon. Joꞌ tꞌua jon tsꞌian ndëë sondaro ꞌnaanꞌ jon na quinanꞌcüjehin tsoñꞌen yotsca yonon na mꞌan tsjoon Belén, yo na jndë ve chu na tocje ndoꞌ mantyi yo yotsca na cüajon ndyu na mꞌan njoon quijndë na mꞌan xiꞌjndio juu tsjoonꞌñeen. Ngꞌe nndaꞌ vaa na tjiꞌ jon cüenta ntyja ꞌnaanꞌ juu xuee na jndue nanꞌñeen na tityincyooꞌ juu quixjuuꞌñeen na jntyꞌiahin.
23255	MAT 2:17	Ndoꞌ na sꞌaa jon na nndaꞌ, siquindëhanꞌ jñꞌoonꞌ Tyoꞌtsꞌon na tyincyaa nquii Jeremías na tonduihin tsꞌan na toninncyaa jñꞌoon nchu vaa ꞌnan na nguaa. Sinin jon jñꞌoon ntyja ꞌnaan nanntcu judías tsjoon Belén na ntsichjooꞌ jndyihanꞌ nꞌonhin na nnanꞌcüje nnꞌan ndahin. Tyíꞌquitsinin nquiiꞌ jon jñꞌoonꞌñeen.
23256	MAT 2:18	Tso jon: Quityquiiꞌ tsjoon Ramá ticꞌuaa na cotyuee ndyee yotsca. Jndei conanꞌxuaahin, cotyueehin ntyja ꞌnaan ndahin min tyiꞌninncyahin na ntsinjoonꞌ tsꞌanhin ngꞌe jndë jnanꞌcüje nnꞌan ndahin. Nndaꞌ vaa jñꞌoon na tji Jeremías.
23257	MAT 2:19	Ndoꞌ vi na jndë tueꞌ juu Herodesꞌñeen, juu ángel cüentaaꞌ Tyoꞌtsꞌon, tityincyooꞌ nndaꞌhin nnon José xjen na tsooꞌ jon ndaa. Xjenꞌñeen ninvaa mꞌaan jon ndyuaa Egipto.
23258	MAT 2:20	Tso ángelꞌñeen nnon jon: “Quinaquintyjaꞌ, cayonꞌ ntcüeꞌ yuchjova yo ndyee jon ndoꞌ cꞌo ntcüeꞌ ꞌoꞌ ndyuaa Israel, ngꞌe nnꞌan na tojntꞌuehin yuchjova na nnanꞌcueeꞌhanhin, jndë tjëhan.” Ndöꞌ vaa na siquindyi ángelꞌñeen jon.
23259	MAT 2:21	Ndoꞌ juu José jeꞌ, jnanquintyja jon, tayꞌoon jon yuchjoꞌñeen yo ndyee juu, tyꞌe ntcüeꞌhin ndyuaa Israel.
23260	MAT 2:22	Majoꞌ vi na jndë jndyii José na jndë tueꞌ Herodes, ndoꞌ juu jnda jon Arquelao coꞌxen tsanꞌñeen ndyuaa Judea, joꞌ na sityꞌuehanꞌ José na ncja ntcüeꞌ jon Judea. Ndoꞌ xjenꞌñeen sꞌaa nndaꞌ Tyoꞌtsꞌon na tsooꞌ juu ndaa na siꞌman jon nnon juu na tyiꞌncja juu joꞌ. Mangꞌe joꞌ tja jon tontyja ndyuaa Galilea.
23261	MAT 2:23	Jndë na squehin joꞌ, ntjohin tsjoon Nazaret. Ndoꞌ na tui na nndaꞌ, sequindëhanꞌ jñꞌoonꞌ Tyoꞌtsꞌon na toninncya nnꞌan ndyu na toxenꞌchen na juu Jesús nnanꞌquijndyu nnꞌanhin tsꞌan Nazaret.
23262	MAT 3:1	Juu xjenꞌñeen na taꞌ Juan na toninncyaa jon jñꞌoon ndëë nnꞌan vi ntyjaaꞌ jndëë naijon tyiꞌjndye nnꞌan mꞌan. Totsiquindëëꞌ jon nnꞌan.
23263	MAT 3:2	Totso jon ndëëhin: “Quintcüeꞌ nꞌonhoꞌ yo jnan na nanꞌxuanhoꞌ ngꞌe nquii Tyoꞌtsꞌon na mꞌaan quiñoonꞌndue, jndë tindyo na ngityeꞌ na ntcoꞌxen jon ꞌoꞌ na cotsamꞌanhoꞌ.”
23264	MAT 3:3	Juu Isaías, tsan na ndyu na toxenꞌchen na toninncyaa jñꞌoonꞌ Tyoꞌtsꞌon nchu vaa ꞌnan na nguaa, sinin jon ntyja ꞌnaanꞌ Juanꞌñeen quiiꞌ jñꞌoon na tji jon, tso jon: Mꞌaan cüii tsꞌan tojndëë naijon tyiꞌjndye nnꞌan mꞌan. Incyaa jon jñꞌoon ndëë nnꞌan, itso jon: “Juu na conanꞌjonhoꞌ ntyja ꞌnaanꞌ Tyoꞌtsꞌon, itsijonhanꞌ juuhanꞌ chaꞌvijon nato. Quitaꞌyahoꞌ na tonnon jon. Quinanꞌyuhoꞌ ntyja na cotsamꞌanhoꞌ chaꞌvijon na conanꞌyuhoꞌ nato na nndyo jon.” Manndaꞌ jñꞌoon tso Isaíasꞌñeen.
23265	MAT 3:4	Juu Juanꞌñeen tocüe jon ndiaa na jndëhanꞌ yo sooꞌ camello. Ndoꞌ tsiaaꞌ jon toquityen tjan. Ndoꞌ veꞌ quintcaa ndyueꞌ tocüaꞌ jon, ndoꞌ toꞌu jon tsionꞌ quintyꞌi jndëë.
23266	MAT 3:5	Jndye nnꞌan tsjoon Jerusalén tyꞌehin naijon mꞌaan jon na ninꞌquindyehin jñꞌoon na toninncyaa jon, mantyi yo nnꞌan ndyuaa Judea yo ninꞌnnꞌan na mꞌan ndyo jndaa Jordán.
23268	MAT 3:7	Ndoꞌ jndyiaaꞌ Juan na jndye nnꞌan tmaanꞌ fariseos yo tmaanꞌ saduceos, squehan na mꞌaan jon na ntꞌue nꞌonhan na quitsiquindëëꞌ jon joohan. Majoꞌ ya na tquen jon cüenta na nndaꞌ, joꞌ jaaꞌ jñꞌoon tso jon ndëëhan: “Joo quindu xjen na ndyo chon, ncyaa jndyi oꞌ, conanꞌnon oꞌhanꞌ. ꞌOꞌ ntyja na contꞌahoꞌ, itsijonhanꞌ juuhanꞌ chaꞌna contꞌa joo choꞌñeen. ꞌOꞌ concyohoꞌ na mꞌan ja ngꞌe na conanꞌtjahoꞌ nnon Tyoꞌtsꞌon. ¿Nin tsꞌan siꞌman ndëëhoꞌ na vaa na nndëë ntꞌahoꞌ na tyiꞌntsivꞌii jon ꞌoꞌ?
23270	MAT 3:9	Min tyiꞌnanꞌtiuhoꞌ na vanaan na nnanꞌsaaꞌ nque nꞌonhoꞌ na nnduehoꞌ: Jaa tyiꞌxeꞌquitꞌuii Tyoꞌtsꞌon jaa ngꞌe condui jaa tsjan Abraham na jndyocahanꞌ. Quindyehoꞌ jñꞌoon na ntsjö, min veꞌ ntjöꞌmin nndëë ntscüequen Tyoꞌtsꞌonhanꞌ na nnduihanꞌ nnꞌan tsjan ꞌnaanꞌ Abraham ndoꞌ na nndaꞌ nꞌndyihanꞌ ꞌoꞌ.
23272	MAT 3:11	Jñꞌoon na mayuuꞌ na matsiquintꞌë ꞌoꞌ yo ndaa, ngꞌe na contcüeꞌ nꞌonhoꞌ jnan na nanꞌxuanhoꞌ. Majoꞌ vi na jndë na jntyꞌiihanꞌ ja na matsixuan tsꞌianmin, yajoꞌ ncꞌoon nquii jon na ntsiquindëëꞌ jon ꞌoꞌ na nninncyaa jon Espíritu Santo. Majoꞌ ñꞌen ꞌoꞌ na ntsiquindëëꞌ jon ꞌoꞌ yo chon ngꞌe na nntꞌuiityenhanꞌ ꞌoꞌ ntyja ꞌnaanꞌ jnan ꞌoꞌ. Juu jon tꞌmanchen conduihin, chintyi ja, min tyiꞌquijntꞌue ja na veꞌ na ncjöcyꞌön ntcoonꞌ jon na nñjon jonhanꞌ.
23273	MAT 3:12	Cje ntscüeꞌndyii jon juu trigo. Ndë joꞌ ntsue jon juu trigoꞌñeen quityquiiꞌ vaaꞌ jon, majoꞌ tsjaaꞌhanꞌ ntsco jonhanꞌ yo chon na tajon quinduuꞌ.” Ndöꞌ jñꞌoon na sinin Juan ndëë nanꞌñeen. Jñꞌoonꞌñeen tyíꞌquitsinin nquiiꞌ jonhanꞌ.
23276	MAT 3:15	Majoꞌ sentcüeꞌ Jesús jñꞌoon nnon tsanꞌñeen, tso jon: —Jndyoyu icüjiꞌhanꞌ na quindui ꞌnan na matsjö, ngꞌe icanhanꞌ na quitaꞌncꞌuë jaa tsoñꞌen na itsijndaꞌ Tyoꞌtsꞌon. Yajoꞌ tangueeꞌ Juan.
23277	MAT 3:16	Ndoꞌ vi na jndë siquindëëꞌ Juanhin, yajoꞌ jnduiꞌ Jesús quityquiiꞌ ndaa. Majuu xjenꞌñeen jnaan quiñoonꞌndue, ndoꞌ jndyiaaꞌ jon na jndyocue Espíritu cüentaaꞌ Tyoꞌtsꞌon cjooꞌ jon na chaꞌvijon quituꞌ. Jndyoquintyjo Espíritu Santo cjooꞌ Jesús.
23278	MAT 3:17	Ndoꞌ nquii Tyoꞌtsꞌon na mꞌaan quiñoonꞌndue, ticꞌuaa na sinin jon, tso jon: “Ndöhin tsansꞌa jnda na viꞌnchjii jndyihin, na nën jndyihin.”
23282	MAT 4:4	Majoꞌ sintcüeꞌ Jesús jñꞌoon, itso jon: —Jñꞌoonꞌ Tyoꞌtsꞌon na jndui itsiquindyihanꞌ na chito veꞌ xiaꞌntyi yo tyooꞌ ngüandoꞌ tsꞌan. Majoꞌ ntyja na vangueeꞌ tsꞌan ncüii ncüii ꞌndyo jñꞌoon na incyaa Tyoꞌtsꞌon, joꞌ ngüandoꞌ juu.