23233	MAT 1:20	Isau le aunbiing i wolwol la biitom, ke nenge angelo ke Kumguui ka tapiek sing i na nimnibiil, ke ka tarah, “Josep, kalalik ke Dewit, gong o sokeh isi telpes Maria arae antum, wara le kalalik ae na bala, Tanwa Kalkaluu tom i fatapiek u.
23234	MAT 1:21	In fang nenge kalalik tamat ma on foteng u ini Iesu, wara le in faliu fanu kia koseng foron sinang laulau kiri.”
23236	MAT 1:23	“Gam ongen u, nenge tah ae biil biitom i borong turan ti kaltu, in tian ke ik fang nenge kalalik ma rik foteng u ini Imanuel.” Kamtinan orek ae le, “God i kiis tura kerer.”
23240	MAT 2:2	Ke ri ka diik aragii, “Fia i pang wa e kalalik ae i king ken fan Iudaia? Keme par keltot kia na falifu ae pisiih i susupiek la wah, ke keme ka la isi lotu unaisa.”
23242	MAT 2:4	King Erot ka kam turim foron laulaumet na pris turan foron tom fafausum ini nagogon ke ka diik ri aragii, “Fia in pang wa e Mesaia?”
23243	MAT 2:5	Ke ri ka kiliis u aragii, “Na Betliem na falifu na Iudaia. Wara le profet i siit ta u aragii:
23244	MAT 2:6	‘Isau le wo Betliem, na nanal na Iudaia, biil o ae na kesting na fatpoton foron tom nagogon na Iudaia. Wara le nenge tom nagogon in la tinawii sing o, ae in fofonoi lon fanu kiak, fan Israel, arae nenge tom fofonoi na sipsip.’”
23246	MAT 2:8	Ka wuun ufu ri una Betliem ke ka fas ri aragii, “Gam la ke gamek im rokap isi kalalik ae. Aunbiing gam tafe u, gamek fas iau, isi ia sabin iak la ma iak lotu unaisa.”
23251	MAT 2:13	Aunbiing ri ka la tah, ke nenge angelo ke Kumguui ka tapiek sing Josep na nimnibiil ke ka fas u aragii, “On aptih, telpes kalalik tura tina, ma gamtuulek fin una Isip. Gamtuulen kiis aiwa papang na aunbiing ian fas o, wara le Erot in im isi kalalik ae isi ik siimete u.”
23253	MAT 2:15	Rituul ka kiis aiwa papang na aunbiing Erot ka met. Tier igii i tapiek una fasuut orek ke Kumguui ae profet i use ta u aragii, “Ia tawi pes keng kalalik tina Isip.”
23256	MAT 2:18	“Kinen tikas ri ongen u na Rama, i luluen ma ka lala teng. Rakel i tingis berberat kia, ma biil i ges e bala isi tikas in famor u, wara le ri tikii ri ka met tah.”
23258	MAT 2:20	Ke ka tara sing i aragii, “On aptih, telpes kalalik tura tina ke gamtuulek fis una nanal na Israel, wara le fanu ae ri famam ier isi siimete kalalik ae, ri ka met tah.”
23261	MAT 2:23	Rituul ka la ke rituul ka melmel na nenge maleh ae ri foteng u ini Nasaret, una fasuut orek ae foron profet ri use ta u le: “Rin foteng u ini sikin Nasaret.”
23263	MAT 3:2	Ma ka tarah, “Gamen sokiliis liu kimi, wara le matanfuntih na kukulii ka fatat.”
23264	MAT 3:3	Jon i e kaltu ae profet Aisaia i use ta u, aunbiing i tarah, “Kinen tikas i tautau na sunbiil aragii, ‘Fageges sal sala Kumguui, fatortores sal sala.’”
23268	MAT 3:7	Isau le aunbiing i par ifuun e Farasi turan foron Sadusi ri la una falifu ae i tel bapitaiso lo, ka tara sing ri aragii, “Gam foron natun sii fafangaet! Se i tara le gamen alfe ngaliaf ke God ae in tapiek?
23270	MAT 3:9	Na wolwol kimi, gong gam tara sing gam tom le, ‘Abaram i e tama kemem.’ Ia fas gam, God ifasi in sokiliis foron fat igii isi rik tapiek berberat ke Abaram.
23272	MAT 3:11	“Ia baptais gam ini dan una finngas u le gam ka sokiliis liu tah, isau le ier ae in mi pes iau, rakrakai kia i liu kulkulef na rakrakai kiak. Pesu, biil ia tortores isi ifasi iak kep su kia. In baptais gam ini Tanwa Kalkaluu ke ini yiif.
23273	MAT 3:12	I pose na nenge saol una simke ufu foron piin tina wit. Aunbiing ka simke tikii ta u, ik luun turim wit rokap na felu, ke foron piin ik fasok u na tara yiif ae biil i to met la.”
23275	MAT 3:14	Isau le Jon ka totof isi in tikale u, ke ka tara sing i aragii, “Isi sani o ka la usuf iau? I rokap le on baptais iau.”
23276	MAT 3:15	Isau le Iesu ka tara sing i aragii, “Taftawa ik tapiek tom arae, igii. I rokap le karan tel u arae una fasuut foron tier tikii ae i tortores na mata God.” Ke Jon ka somangat mang isi baptais u.
23278	MAT 3:17	Ke kinen tikas tinbae na kukulii ka tarah, “Igii e keng Kalalik, ae ia ier kanaka isi, ma ia laes kanaka ini.”
23281	MAT 4:3	Ke tom fasobor ka tapiek sing i, ma ka tarah, “Male o Kalalik ke God, ke ok fas foron fat igii rik tapiek beret.”
23282	MAT 4:4	Iesu ka kiliis u aragii, “Ri siit ta u ae na Buk na Gogoh le, ‘Fanu biil ri liu la na inen sau, biil. Ri liu na foron sun orek tikii ae i suu tina ngusu God.’”
23284	MAT 4:6	Ke ka fas u aragii, “Male o Kalalik ke God, ke ok wof puh. Wara le ri siit ta u na Buk na Gogoh aragii, ‘God in fas foron angelo kia ini wo ke rik pose pes wo ini limri, isi biil ifasi on tuke kekem na ti fat.’”
23285	MAT 4:7	Ke Iesu ka kiliis u aragii, “Ri siit u sabin na Buk na Gogoh le, ‘Gong o luun Kumguui, God kiam, na fatoftof.’”
23287	MAT 4:9	Ke ka fas Iesu aragii, “Ian ta foron tier tikii igii usuf o, male on ilepul ma ok lotu unaisang.”
23288	MAT 4:10	Ke Iesu ka tara sing i aragii, “Satan! Ti koseng iau! Wara le ri siit ta u na Buk na Gogoh aragii, ‘On lotu unaisa Kumguui, God kiam, ma on wong sing i sau.’”
23293	MAT 4:15	“Nanal ken fan Sebulun ke nanal ken fan Naptali, na sal una dan kawil, na nenge bulin dan na Ioridan, Galili ken fanu ae biil ri fan Iudaia.
23294	MAT 4:16	Fanu ae ri liu na palgan kubunor, ri ka par ta tara malal. Ma fanse ae malmaluu ken minet i afit ri, malal ka popos ta ulo ri.”
23295	MAT 4:17	Na aunbiing mang ae, Iesu ka tipes fafas aragii, “Gamen sokiliis liu kimi, wara le matanfuntih na kukulii ka fatat.”
23297	MAT 4:19	Ke Iesu ka fas ru aragii, “Kamu mi lo iau, isi iak fausum kamu na sinangun dat fanu.”
23306	MAT 5:3	“Ri kalok e fanu ae ri usum le ri lauu na tanwa, wara le kiri e matanfuntih na kukulii.
23314	MAT 5:11	“Gam kalok aunbiing fanu ri nes gam, ri ka ta fangungut sing gam ke ri ka use foron orek laulau ulo gam ae biil i tekentu, wara lo iau.
23316	MAT 5:13	“Gam arae tes an fanu tikii na piklinbat. Isau male in rop e musmus lo, ke arafa sabin rin famusmus fafis u arae? Biil mang i rokap una tel ti tier, i rokap sau le rin fore ufu ma fanu rik fose u.
23317	MAT 5:14	“Gam arae malal na piklinbat. Nenge maleh ae i kiis na olon pungpung biil ifasi in mumun.
23319	MAT 5:16	Pesu gam sabin, malal kimi in popos una matan fanu, isi rik par foron rokap na sinangu gam ma rik usefages Tama gam buuii na kukulii.”
23320	MAT 5:17	Iesu ka use u sabin aragii, “Gong gam wol le ia la isi tel ufu nagogon ke Moses turan orek ken foron profet. Biil ia la isi tel ufu ri, biil. Ia la isi fasuut ri.
23324	MAT 5:21	“Gam ka ongen ta u le foron tubutamat kerer ri kep ta orek aragii, ‘Gong o siimete tikas, male se i siimete tikas in ti na nagogon.’
23325	MAT 5:22	Isau le ia fas gam, le se i ngaliaf ulo tualik, in ti na nagogon. Se sabin i orek laulau ulo tualik, in ti na nagogon na matan foron famfamu. Isau le se i tara le, ‘O talos’ ifasi in la una tara yiif ae biil i met la.
23326	MAT 5:23	“Pesu, male o ier isi ta fafen kiam usuf God na salan tunmapek, ma aiwa o ka wol tafe ti tier laulau ae o tel ta u ulo tuamlik,
23328	MAT 5:25	“Male tikas i ier isi luun o na nagogon, ke on fatortores sape orek tura aunbiing kamu toltole sal la, kiliis ta biil biitom o ti na mata tom nagogon. Tarama ka ta ufu o una liman tom nagogon, ke tom nagogon ka ta ufu o una liman tom parpar kale felun kamkabet, ke ka fakau o na felun kamkabet.
23329	MAT 5:26	Tekentu kanaka ia fas o, biil ifasi on suuh, papang na aunbiing on ta tikii ifis e pitkalang ae on fiil u.”
23330	MAT 5:27	Ke Iesu ka tara sabin aragii, “Gam ka ongen ta nagogon ae i tara le, ‘Gong o tel sinangun puur.’
23333	MAT 5:30	Ke, male miam i faluut o na sinang laulau, bus ufu ke ok lin u. In rokap le nenge irin pununfom in mangmangal, isi biil rin lin pununfom kuruur una tara yiif ae biil i met la.”
23334	MAT 5:31	“Pakanini ri use ta u le, ‘Kaltu i lin antu, in ta ti aun buk una puk fakekel usuf antu.’
23336	MAT 5:33	“Gam ka ongen ta u ri fas ta fanu pakanini le, ‘Gong o lek falimlim kiam, isau le on tel fasuut u tom e falimlim kiam usuf Kumguui.’
23340	MAT 5:37	Male gam somangat, ke gamen tara sau le, ‘Iuu.’ Ke male gam fakawe, ke gamen tara sau le, ‘Auuh.’ Ti orek sabin ae gamen falimlim ini, i la tom sing kaltu laulau.
23341	MAT 5:38	“Gam ka ongen ta u ae ri tara le, ‘Male nenge kaltu i fabor kolson matan tikas, ke rin tel fabor kolson mata sabin. Ke male nenge kaltu i bayi ngisan tikas, ke rin bayi ngisa sabin.’
23345	MAT 5:42	Male tikas i sising o isi ti tier, ke on ta u usuf i. Ke male tikas i ier isi kep ti tier ta bii sing o, gong o rut u.”
23346	MAT 5:43	“Gam ka ongen ta u ae ri tara le, ‘On ier isi ier ae na fatat o, ma ok ememse tuui kiam.’
23352	MAT 6:1	“Gamen tumarang, gong gam tel foron rokap na sinang sau na matan fanu isi rik par u. Male gam tel u arae, ke biil in mel e fifiil kimi tinbae sing Tama gam buuii na kukulii.
23353	MAT 6:2	“Pesu, male gam fen foron lauu, gong gam arae foron tom gargaranmet ae ri kuf tafih la na foron felun lotu ke na foron sun sal isi fanu rik bulat lo ri. Tekentu kanaka ia fas gam, ri ka kep tikii ta fifiil kiri.
23356	MAT 6:5	“Ke aunbiing gam sising, gong gam arae foron tom gargaranmet. Wara le ri ier kanaka la isi rin soti ma rik sising na foron felun lotu, ke na foron paspasngan sal isi fanu rik par ri. Tekentu kanaka ia fas gam, ri ka kep tikii ta fifiil kiri.
23360	MAT 6:9	“Gamen sising kol aragii: ‘Tama kemem buuii na kukulii, keme bulat na asam ae i kalkaluu.
23364	MAT 6:13	On lame ufu kemem koseng foron fatoftof, ma ok faliu kemem koseng kaltu laulau.’
23365	MAT 6:14	“Male gamen wol ufu foron sinang laulau ae fanu ri tel ta u ulo gam, ke Tama gam sabin buuii na kukulii in pa ufu foron sinang laulau kimi.
23367	MAT 6:16	“Aunbiing gam fafel, gong gam finngas u na matmi arae foron tom gargaranmet. Ri tel matri ka par mamais una finngas fanu le ri fafel. Tekentu kanaka ia fas gam, ri ka kep tikii ta fifiil kiri.
23370	MAT 6:19	“Gong gam luun turim minsik kimi tom aga na piklinbat, ae fitfit in ngutngut u ke ros ik falaulau u, ke ae foron tom sisii rin kau ma rik sukuum u.
23373	MAT 6:22	“Kolson matam i e malal na pununfom. Male iun kolson matam i rokap, ke pununfom tikii in fuun ini malal.
23375	MAT 6:24	“Biil tikas ifasi in foim sing iwu turim e laulaumet. Wara le, in ememse neng ma ik ier isi neng, ke in mi lo neng ma ik ire neng. Biil ifasi gamen foim sing God ke pitkalang sabin.
23376	MAT 6:25	“Pesu ia fas gam, gong gam lala wol isi liu kimi, isi sani gamen ien u le isi sani gamen umin u, ke isi pununfo gam, le sani gamen kilkiliis ini. Arafah, biil gam usum le liu kimi i laumet na inen, ma pununfo gam i laumet na kilkiliis?
23379	MAT 6:28	“Ke isi sani gam ka lala wol isi kilkiliis? Gam par foron purpur arafa ri kuum la arae na topormok. Biil ri foim la ke biil ri tel kilkiliis la kiri, biil.
23382	MAT 6:31	Pesu gong gam lala wol ma gamek tara le, “Sani keren ien u?” le “Sani keren umin u?” le “Sani keren kilkiliis ini?”
23386	MAT 7:1	“Gong gam nagogon tikas, tarama God ka nagogon gam sabin.
23388	MAT 7:3	“Isi sani o ka par fabiro piin na kolson mata tuamlik ma biil o wol na kiptin au ae na kolson matam tom?
23389	MAT 7:4	Male imel e kiptin au ae na kolson matam, isi sani o ka tara sing tuamlik le, ‘La iak tel ufu piin ae na kolson matam’?
23391	MAT 7:6	“Gong gam ta foron tier ae i kalkaluu usuf foron puul. Ke gong gam lin foron rokap na kutkute kimi usuf foron boh. Tarama foron boh ri ka fosfose u, ke foron puul ri ka giliim fis ma ri ka ngaet falaulau gam.
23392	MAT 7:7	“Gamen sising, ke gamek kep u. Gamen im, ke gamek im tafe u. Gamen pispisih, ke matanfel ik sapeng isi gam.
23394	MAT 7:9	“Se lo gam, male ke kalalik i sising u isi beret ke in fen u bin ini ti fat?
23398	MAT 7:13	“Gamen kau na matanfel ae i fiuuk. Wara le matanfel una fiu fitliu i laumet ma sal ulo i sapeng, ma fanu fuun ri kau lo.
23400	MAT 7:15	“Gamen tumarang isi foron profet famfabal. Rin kilkiliis ini punun sipsip ke rik tapiek sing gam, isau le tekentu lo le, ri foron puul ngalngaliaf.
23406	MAT 7:21	“Biil e fanu tikii ae ri foteng iau le ‘Kumguui, Kumguui,’ rin kau na matanfuntih buuii na kukulii, biil. Se sau ae i mi na wolwol ke Tata buuii na kukulii.
23407	MAT 7:22	Na biingen nagogon, fanu fuun rin tara sing iau aragii, ‘Kumguui, Kumguui, ini asam keme fafas ta arae profet, keme ka tel ufu ta foron tanwa laulau lon fanu ke keme ka fatapiek ta ifuun e tier an fabitit.’
23408	MAT 7:23	Isau le iak fas ri aragii, ‘Biil ia to usum lo gam. Gam ti koseng iau. Gam foron tom tel sinang laulau!’
23409	MAT 7:24	“Pesu, fanu tikii ae ri ongen pes foron orek kiak ma ri ka mi lo, ri arae nenge tom tasum ae i tel fel kia na olon fatkiis.
23412	MAT 7:27	Us ka luut, dan ka nor, kif ka aptih ma ka pipiis na fel ae, ke ka masuuf ma ka tamrabat laulau.”
23416	MAT 8:2	Nenge kaltu ae i sem lepra ka la ma ka ilepul na mata Iesu, ke ka tarah, “Kumguui, male o ier isi, ke ok fafuu pes iau.”
23417	MAT 8:3	Ke Iesu ka sawe lima, ka sigil u ke ka tara sing i aragii, “Ia ier isi. On fuuh!” Ma fanpil lepra ka rop koseng u.
23418	MAT 8:4	Ke Iesu ka tara sing i aragii, “Ongen u, gong o fas tikas ini sani i tapiek lo wo. Isau le on la ma ok finngas pununfom sing pris, ke ok ta fafen kiam usuf God arae Moses i use ta u, isi fanu rik usum le sasem kiam ka rop tah.”
23420	MAT 8:6	Ka tarah, “Kumguui, nenge fafauun kiak i borong ini sasem na fel, pununfo i met ma i kalsakai tara fangungut.”
23421	MAT 8:7	Ke Iesu ka tara sing i aragii, “Ian la ma iak faliu u.”
23422	MAT 8:8	Isau le kabisit ae ka kiliis u aragii, “Kumguui, biil ia kaltu rokap isi ok kau na fel kiak, biil. On orek sau, ke fafauun kiak ik liu.
23423	MAT 8:9	Ia use u arae, wara le ia sabin ia kiis na piklin nagogon ken fale fanu, ke fale tom fapaket sabin ri kiis na pikling. Ia wuun nenge tom fapaket, ke ka la. Ia kam neng, ke ka la usuf iau. Ke ia ka fas nenge fafauun kiak le, ‘Tel tier igii,’ ke ka tel u.”
23424	MAT 8:10	Aunbiing Iesu ka ongen u arae, ka bitit, ke ka fas fanu ae ri mimi la lo aragii, “Tekentu kanaka ia fas gam, biil biitom ia tafe tikas na Israel, unune kia i laumet arae ier igii.
23426	MAT 8:12	Isau le berberat ae le kiri e matanfuntih, God in lin fasuu ri una kubunor, na falifu ae rin teng ma rik faririt ngisri.”
23427	MAT 8:13	Ke Iesu ka fas kabisit ae aragii, “La mang. Foron tier in tapiek tom arae na unune kiam.” Ke na aunbiing tom ae, fafauun kia ka liu.
23431	MAT 8:17	Tier igii i tapiek una fasuut orek ke God ae profet Aisaia i use ta u aragii, “I tom i kep ta foron sasem kirer ke ka tel ufu ta foron fangungut kirer.”
23433	MAT 8:19	Ke nenge tom fafausum ini nagogon ka la usuf i, ke ka tarah, “Tom fafausum, ian mi lo wo una foron falifu tikii ae on la ulo.”
23434	MAT 8:20	Ke, Iesu ka kiliis u aragii, “Foron puul aka imel e solsol salri, ke foron man tina mua imel e polpolo ri, isau le Kalalik ken Kaltu biil ti falifu sala una borong.”
23435	MAT 8:21	Ke nenge kalalik na fafausum ka tara sing i aragii, “Kumguui, on sok ufu iau ta bii isi iak ile tata.”
23436	MAT 8:22	Isau le Iesu ka tara sing i aragii, “Mi lo iau, ma taftawa foron minet rik ile fafis foron minet kiri tom.”
23439	MAT 8:25	Ke berberat na fafausum ri ka la, ri ka famat u ma ri ka tarah, “Kumguui, faliu kerer! Kerek dom mang igii!”
23440	MAT 8:26	Ka kiliis ri aragii, “Isi sani gam ka sokeh? Unune kimi i fabiro kanaka.” Ka aptih ma ka fakiing kif turan panaf, ke falifu ka siaroh tikii.
23441	MAT 8:27	Ri ka bitit ke ri ka tarah, “Matngan kaltu arafa igii? Kif turan panaf ru wong sing i!”
23443	MAT 8:29	Ru ka ngangeh aragii, “Kalalik ke God, sani o ier isi on tel u ini kamah? Biil biitom i tapiek e aunbiing, ma isi sani o ka ier isi ta fangungut usuf kamah?”
23445	MAT 8:31	Ke foron tanwa laulau ae, ri ka sising Iesu aragii, “Male on tel ufu kemem, ke on wuun ufu kemem una u na boh ae.”
23446	MAT 8:32	Ke Iesu ka fas ri aragii, “Gam la!” Foron tanwa laulau ae ri ka suuh ke ri ka susuef ulon foron boh ae. Ke foron boh tikii ae, ri ka fasasai pu na nenge bolonfam una dan kawil, ke ri ka kong.
23450	MAT 9:2	Ke fale fanu ri ka kep nenge peo ini luuf usuf i. Aunbiing Iesu ka par unune kiri, ka tara sing peo ae aragii, “Keng kalalik, in rorokiis e balam. Foron sinang laulau kiam ia ka pa ufu tah.”
23451	MAT 9:3	Fale tom fafausum ini nagogon ri ka ongen orek igii, ke ri ka tara fis tom sing ri tom aragii, “Ier igii i orek laulau, i orek arae le i tom e God.”
23452	MAT 9:4	Iesu ka usum ta na wolwol kiri ke ka tarah, “Isi sani ka mel e matngan wolwol laulau arae na balmi?
23453	MAT 9:5	Orek sa i malmuh? Ian tara le, ‘Ia ka pa ufu ta sinang laulau kiam,’ le ian tarah, ‘Aptih ma ok la’?
23454	MAT 9:6	Isau le ia use u arae, isi gamek usum le Kalalik ken Kaltu imel e rakrakai kia aga na piklinbat una pa ufu foron sinang laulau.” Ke ka tara sing peo ae aragii, “Aptih, kep mii salam ma ok la una fel kiam.”
23457	MAT 9:9	Aunbiing Iesu ka apti tinaiwa, ka par nenge kaltu asa e Metiu, i kiis ta na felun kep takiis. Ke ka tara sing i aragii, “Mi lo iau.” Metiu ka aptih ke ka mi lo.
23459	MAT 9:11	Aunbiing foron Farasi ri ka par u arae, ke ri ka diik berberat na fafausum kia aragii, “Isi sani ke tom fafausum kimi ka ien turan foron tom kep takiis, ke foron tom tel sinang laulau?”
23460	MAT 9:12	Iesu ka ongen u ke ka tarah, “Fanu ae biil ri sasem, biil ri la la usuf dokta, biil. Fanu sau ae ri sasem ri la la usuf dokta.
23461	MAT 9:13	Isau le gam la, ma gamek im isi kamtinan orek ae na Buk na Gogoh ae i tarah, ‘Ia ier kanaka isi sinangun famais na foron tunmapek kimi usuf iau.’ Wara le biil ia la uga isi tawi pes foron tom tortores, biil. Ia la isi tawi foron tom tel sinang laulau.”
23462	MAT 9:14	Namih, berberat na fafausum ke Jon ri tapiek ke ri ka diik Iesu aragii, “Isi sani ke kemem turan foron Farasi keme ka fafel ma berberat na fafausum kiam biil?”
23463	MAT 9:15	Iesu ka kiliis ri aragii, “Biil ifasi le foron ses ken kaltu ae i fakekel fuuh rin mamais aunbiing i kiis biitom naisri, biil. Nenge aunbiing in tapiek, ae rin kep ufu kaltu ae i fakekel fuuh koseng ri, ke aimang rik fafel.
23464	MAT 9:16	“Biil tikas i mapmap la ini dangan kaen fuuh na olon kaen tofe, biil. Male in tel u arae, ke dangan kaen fuuh ae in paradadat ke ik tamsih tina kaen tofe ae, ma in tel tamrabat ae ik laumet mang tom.
23465	MAT 9:17	Ke biil tikas i to wain fuu la una pungun dan tofe ae ri tel u ini punun meme, biil. Male in tel u arae, ke wain fuu ae in rabat punun meme ae, ke wain fuu in bereng ke punun meme ae ik laulau. Isau le ri to wain fuu la tom una palgan punun meme fuuh, isi ru turim ruk rokap.”
23466	MAT 9:18	Aunbiing Iesu i ororek la biitom, nenge famfamu ka tapiek, ka ilepul na mata ma ka tarah, “Keng keleflik i am met sau. Isau le on la ma ok luun limam lo, isi ik liu fis.”
23469	MAT 9:21	Wara le fifin ae i wol aragii, “Male ian sigil dolon kaen kia sau, ke ian liu.”
23470	MAT 9:22	Iesu ka giliim, ka par fifin ae ke ka tarah, “Keng keleflik, in rorokiis e balam. Unune kiam tom i faliu o.” Ke na aunbiing tom ae, fifin ae ka liu.
23472	MAT 9:24	Ke ka tarah, “Gam suuh. Keleflik igii, biil i to met. I borong sau.” Isau le ri ka yongne u.
23475	MAT 9:27	Aunbiing Iesu ka apti tinaiwa, iwu e kut ru ka mi lo, ke ru ka famam tautau aragii, “Kalalik ke Dewit! On mais kamah!”
23476	MAT 9:28	Iesu ka kau na fel, ke iun kut ae ru ka la unaisa. Ke ka diik ru aragii, “Arafah, kamu unune le ifasi ian tel u?” Ke ru ka kiliis u aragii, “Iuu, Kumguui, kama unune.”
23477	MAT 9:29	Ka sigil matruh ke ka tarah, “In tapiek tom arae lo kamuh namin unune kimuh.”
23478	MAT 9:30	Ke matruh ka rokap fis. Ma Iesu ka piispiis ruh aragii, “Gong kamu fas tikas ini tier igii.”
23481	MAT 9:33	Aunbiing Iesu ka tel ufu ta tanwa laulau ae, ke kaltu ae biil i orek la, ka orek mang. Gur na fanu ae ri ka wolpane, ma ri ka tarah, “Biil biitom ti tier aragii kere par u la na Israel.”
23482	MAT 9:34	Isau le foron Farasi ri ka tara le, “I tel ufu foron tanwa laulau la ini rakrakai ken laulaumet ken foron tanwa laulau.”
23485	MAT 9:37	Ke ka tara sing berberat na fafausum kia aragii, “Ifuun kanaka e inen i matuk, isau le foron tom foim i tuul sau.
23486	MAT 9:38	Pesu gamen sising usuf Kumguui na ilfafua, isi ik wuun ufu ti fale tom foim una lalamok na mok kia.”
23491	MAT 10:5	Iesu ka wuun ufu sangful ini u e aposel ae ini fafanau igii: “Gong gam la na fatpoton fanu ae biil ri fan Iudaia, ke gong gam kau na ti maleh ken fan Samaria.
23493	MAT 10:7	Aunbiing gam la, gamen fafas ini orek igii: ‘Matanfuntih na kukulii ka fatat.’
23497	MAT 10:11	“Aunbiing gam tapiek na ti tara maleh, le fabiro maleh, gamen im isi ti kaltu rokap aiwa, ke gamek melmel tura papang na aunbiing gamen la.
23502	MAT 10:16	“Ongen u, ia wuun gam arae foron sipsip ae ri la na fatpoton foron puul ngalngaliaf. Pesu, in poh e wol kimi arae foron sii ke gamen kalkaluu arae foron bun.
23503	MAT 10:17	“Gamen tumarang isi fanu. Rin luse gam ke rik ta ufu gam na liman foron tom nagogon ma rik pis gam na foron felun lotu kiri.
23507	MAT 10:21	“Nenge kaltu in ta tualik isi rin siimete u, ke nenge tamankak in tel u arae lo ke kalalik. Berberat rin tapiek tuui ini foron temri ke foron tinri ma rik fas fanu isi rin siimete ri.
23510	MAT 10:24	“Nenge kalalik na fafausum biil i to laumet lon tom fafausum kia, biil. Ke nenge fafauun biil i to laumet lon laulaumet kia, biil.
23512	MAT 10:26	“Pesu, gong gam soke ri. Foron tier tikii ae i mumun in tapiek malal. Ke foron tier ae i kiis kuum tah, fanu rin usum lo.
23518	MAT 10:32	“Se i fapos iau na matan fanu, ke ia sabin ian fapos u na matan Tata buuii na kukulii.
23520	MAT 10:34	“Gong gam wol le ia la isi ian ta siaroh aga na piklinbat. Biil ia to la isi ta siaroh, biil. Ia la ta isi ta popok una fapaket.
23521	MAT 10:35	Ia la ta uga isi ‘nenge kalalik in ememse tama, nenge keleflik in ememse tina, ke nenge fifin ae i fakekel in ememse awa.
23522	MAT 10:36	Fanu na nenge matanfel ken nenge kaltu, rin tapiek arae tuui tom kia.’
23523	MAT 10:37	“Se i ier kanaka isi tama le tina lo iau, biil ifasi in tapiek kalalik na fafausum kiak. Ke se i ier kanaka isi ke kalalik le ke keleflik lo iau, biil ifasi in tapiek kalalik na fafausum kiak.
23526	MAT 10:40	“Se i somangat pes gam, i somangat pes iau. Ma se i somangat pes iau, i somangat pes ier ae i wuun ufu ta iau uga.
23528	MAT 10:42	Tekentu kanaka ia fas gam, male tikas i faumin tikas lon birbiron berberat na fafausum kiak igii, ini ti kap na dan mir, in kep fasuat kia tom.”
23531	MAT 11:3	“Arafah, wo mang e ier ae le in tapiek, le kemen nene biitom isi tikas aiwa?”
23532	MAT 11:4	Ke Iesu ka kiliis ri aragii, “Gam fis ma gamek fas Jon ini foron sani gam ongen u ke gam par u:
23534	MAT 11:6	I kalok e ier ae i par foron tier igii ia fatapiek u, ma unune kia biil i luut.”
23535	MAT 11:7	Aunbiing berberat na fafausum ke Jon ri ka la tah, Iesu ka fas gur na fanu ae ini Jon, aragii, “Sani gam la isi par u, aunbiing gam la ta usuf Jon na falifu foes? Awii gam la sau isi alim nenge aun ngan ae kif i kufkufe u?
23538	MAT 11:10	Ri siit ta u na Buk na Gogoh ulo aragii, ‘Ian wuun famu tom fafas kiak lo wo, ae in fageges sal salam.’
23544	MAT 11:16	“Sani ian fatof ulul na fanu igii ini? Ri arae berberat ae ri kiis na salan la turim ken fanu ma ri ka tautau usuf fale berberat aragii:
23545	MAT 11:17	‘Aunbiing kemem kuf tulal usuf gam, ke biil gam guui. Ke aunbiing kemem sek nenge seksek an mamais, ke biil gam teng.’
23546	MAT 11:18	Aunbiing Jon i tapiek, biil i lala ien la ke biil i umin wain la, pesu ri ka tara le, ‘I mel e tanwa laulau lo.’
23547	MAT 11:19	Ke aunbiing Kalalik ken Kaltu i tapiek, ka ien ke ka yin, ke ri ka tarah, ‘Par u, kaltu igii i nenge tom kiimkiim ke tom ininmet, i talan foron tom kep takiis turan foron tom tel sinang laulau.’ Isau le foim ke God i finngas u tom le i polo na wol tekentu.”
23549	MAT 11:21	Ka tarah, “Kiskam kanaka sing gam fan Korasin! Kiskam kanaka sabin sing gam fan Betsaida. Male rin fatapiek ta foron tier an fabitit igii usuf fan Tair ke fan Saidon, arae ri fatapiek ta u na matmi, awii pakanini tom rin kiliis ta liu ke rik mamais. Ke rik kilkiliis ini kaen na mamais ma rik saba ini piyiif.
23552	MAT 11:24	Isau le tekentu kanaka ia fas gam, na biingen nagogon in lilibiit e tatawin ae God in ta u usuf fan Sodom, na tatawin ae in ta u usuf gam.”
23553	MAT 11:25	Na aunbiing ae, Iesu ka tarah, “Tata, o Kumguui na kukulii ke na piklinbat tikii, ia usefages o wara le o fun ta foron tier igii sing foron tom tasum ke sing ri ae ri usum na marmarsan tier, ma o ka finngas u usuf fanu ae ri arae birbiron berberat.
23555	MAT 11:27	“Tata ka ta tikii ta foron tier usuf iau. Biil tikas i usum lon Kalalik, Tama keskes sau. Ke biil sabin tikas i usum lo Tama, Kalalik keskes sau turan fanse ae Kalalik i ier isi in famalal Tama usuf ri.
23556	MAT 11:28	“Gam tikii ae i mut e fo gam ma gam ngar foron tatawin, gam la usuf iau ke iak famange gam.
23558	MAT 11:30	Wara le kiip ae ian fakuskusep gam ini i malmuh ma i malalah.”
23560	MAT 12:2	Aunbiing foron Farasi ri ka par u, ri ka tara sing i aragii, “Par u, aunbiing berberat na fafausum kiam ri tel u arae, ri ka lek ta nagogon na Biingen Mangeh.”
23561	MAT 12:3	Ke Iesu ka kiliis ri aragii, “Arafah, biil biitom gam wes ususe na sani ae Dewit i tel ta u, aunbiing i turan fanu ae ri batme u ri fitol?
23565	MAT 12:7	Buk na Gogoh i use u aragii, ‘Ia ier kanaka isi sinangun famais, na foron tunmapek kimi usuf iau.’ Male gam usum na kamtinan foron orek ae, ke biil ifasi gamen tiu fanse ae biil ri lek nagogon.
23566	MAT 12:8	Wara le Kalalik ken Kaltu i e Kumguui na Biingen Mangeh.”
23568	MAT 12:10	Nenge kaltu aiwa, nenge lima i met. Ri ka ier isi tiu Iesu, pesu ri ka diik u aragii, “Arafah, na nagogon kirer i tortores le rin faliu tikas na Biingen Mangeh, le biil?”
23569	MAT 12:11	Ke ka fas ri aragii, “Male tikas lo gam imel e sipsip kia i luut siluung na nenge toh na Biingen Mangeh, ke arafah, biil in pose lo ma ik dat ufu?
23570	MAT 12:12	Liu ken nenge kaltu i laumet na liu ken nenge sipsip. Pesu, i tortores le keren tel rokap na sinang na Biingen Mangeh.”
23571	MAT 12:13	Ke ka fas kaltu ae aragii, “Sawe limam.” Ka sawe lima, ke lima ka rokap fis sabin, arae nenge lima.
23576	MAT 12:18	“Igii e tom foim kiak ae ia tim pes ta u, ier ae ia ier kanaka isi, ma ia laes ini. Ian luun Tanwang lo, ma in famalal nagogon ae i tortores usuf foron funmat tikii na piklinbat.
23579	MAT 12:21	Ke foron funmat tikii na piklinbat, rik unune na asa.”
23581	MAT 12:23	Fanu tikii ri ka bitit ma ri ka tarah, “I sangan e Kalalik ke Dewit?”
23582	MAT 12:24	Isau le foron Farasi ri ka ongen u ma ri ka tarah, “Kaltu igii i tel ufu foron tanwa laulau la ini rakrakai ke Belsebul, ae i laulaumet ken foron tanwa laulau.”
23583	MAT 12:25	Iesu ka usum ta na foron wolwol kiri, ke ka tarah, “Male nenge matanfuntih in fapaket fis tom ini, matanfuntih ae in laulau sikit. Male fanu tina nenge maleh, le na nenge matanfel ri fapaket fis tom ini ri, biil mang rin kiis turim sabin.
23587	MAT 12:29	“Ke biil sabin tikas ifasi in kau na fel ken nenge rakrakai na kaltu isi ik sukuum foron minmara, male biil i kabet famu kaltu ae. In kabet famu u ke nami ik suksukuum na fel kia.
23588	MAT 12:30	“Se ae biil i foim turang, i tikale foim kiak. Ma se ae biil i lupes iau na tel turim fanu, i fes sarara ri la.
23591	MAT 12:33	“Male nenge au i rokap, ke fua in rokap, ke male au i laulau, ke fua in laulau, wara le rin iliim nenge au na fua.
23595	MAT 12:37	Aunbiing on ti na nagogon, foron orek kiam tom in fasengsegeng o le in falaulau o.”
23596	MAT 12:38	Namih, fale Farasi turan fale tom fafausum ini nagogon ri ka fas u aragii, “Tom fafausum, keme ier le on fatapiek ti fakileng, isi kemek par u.”
23597	MAT 12:39	Ke ka kiliis ri aragii, “Gam na ulul igii, gam fanu laulau, gam la koseng God arae nenge fifin i lin antu ma ka telpes nenge kaltu sabin. Gam ier isi gamen par ti fakileng, isau le biil ti fakileng in tapiek usuf gam, fakileng sau ke profet Jona.
23601	MAT 12:43	“Aunbiing nenge tanwa laulau i suu koseng nenge kaltu, ik la una foron falifu sengseng isi ik im isi ti falifu una mangeh. Ma aunbiing biil i tafe ti falifuh,
23602	MAT 12:44	ik tarah, ‘Ian fis tom una fel ae ia la koseng ta u.’ Ma aunbiing in tapiek, ik par u le fel ae i pungu, ri ka sa fakasi ta u ma ri ka tumarnge ta u.
23603	MAT 12:45	Ke ik la ma ik telpes in fit sabin e tanwa laulau ae ri laulau kanaka mang tom lo. Ri tikii rik kau na fel ae, ke rik mel aiwa. Pesu, liu ken kaltu ae ik laulau kanaka mang tom na liu famu kia. In fasi sau arae usuf fanu laulau na ulul igii.”
23605	MAT 12:47	Ke nenge kaltu ka fas Iesu aragii, “Par u, tinam turan foron tuamlik ae na maleh ma ri ier isi faorek o.”
23606	MAT 12:48	Iesu ka kiliis u aragii, “Se e tinang ma fanse e foron tuaklik?”
23607	MAT 12:49	Ka tus berberat na fafausum kia ke ka tarah, “Par u, igii e tinang ke foron tuaklik.
23608	MAT 12:50	Wara le se sau i mi na wolwol ke Tata buuii na kukulii, i sau e tuaklik, feneklik ke tinang.”
23611	MAT 13:3	Ke ka fas ri ini ifuun e tier ini orek fatoftof ma ka tarah, “Ongen u! Nenge tom soso i la isi saprai kutun wit.
23617	MAT 13:9	Se imel e balbalu, i rokap le in wong ini.”
23618	MAT 13:10	Berberat na fafausum kia ri ka la unaisa ma ri ka diik u aragii, “Isi sani o ka orek la usuf fanu ini foron orek fatoftof?”
23619	MAT 13:11	Ke ka kiliis ri aragii, “God i ta ta tasum usuf gam isi gamen usum na foron tier ae i kum na matanfuntih tinbae na kukulii, isau le biil i ta u usuf fanu tikii igii.
23621	MAT 13:13	Ia orek usuf ri ini orek fatoftof, wara le: ‘Taftawa ri par, isau le biil ri par failiim ti tier, ri wong, isau le biil ri ongen failiim ti tier ke biil ri malal ulo.’
23622	MAT 13:14	Ka suut mang e orek ke profet Aisaia ulo ri ae i use ta u aragii: ‘Gamen ongne ma gamek ongne, isau le biil tom gamen malal. Ke gamen par ma gamek par, isau le biil tom gamen iliim ti tier.
23623	MAT 13:15	Wara le balan fanu igii ka kutkut tah ke biil ifasi rin wong ini balbalu ri ma matri ka kut tah. Tarama ri ka par failiim ini foron matri, ri ka ongen failiim tier ini balbalu ri ke wolwol kiri ik malal ma rik fis usuf iau ma iak faliu ri.’
23626	MAT 13:18	“Gam ongen u, igii e kamtinan orek fatoftof lon tom soso.
23631	MAT 13:23	Ke kutun wit ae i luut na nanal rokap, i arae kaltu ae i ongen orek ma ka malal lo. I arae wit ae i luun nenge mar, le iwon e sangful le ituul e sangful e fua.”
23632	MAT 13:24	Iesu ka fas ri sabin ini nenge orek fatoftof aragii, “Matanfuntih na kukulii i arae nenge kaltu ae i la isi so foron rokap na kutun wit na mok kia.
23635	MAT 13:27	“Ke foron tom foim ken taman mok ae ri ka la usuf i ma ri ka fas u aragii, ‘Ier, o so ta foron kutun wit rokap sau na mok kiam. Tinga sabin e foron fifih laulau ae ka kuum na mok kiam?’
23636	MAT 13:28	“Ka kiliis ri aragii, ‘Nenge tuui i tel u e matngan sinang ae.’ “Ke foron tom foim kia ri ka diik u aragii, ‘Arafah, o ier le kemen la ma kemek fut sarara ufu ri?’
23637	MAT 13:29	“Ka tikale ri le, ‘Gong, tarama gam ka fut saraf foron wit sabin turan foron fifih laulau.
23638	MAT 13:30	Taftawa bii ruk kuum turim papang na biingen lulus. Na aunbiing mang ae ian fas foron tom lulus le: Gamen fut turim foron fifih laulau famu, ke gamek diit buta, isi gamek fasok ri, namih gamek lus turim foron wit ke gamek siing u na papah kiak.’”
23639	MAT 13:31	Ke ka fas ri sabin ini nenge orek fatoftof aragii, “Matanfuntih na kukulii i aragii kutun mastet ae nenge kaltu i kep u ma ka so u na mok kia.
23640	MAT 13:32	Kutu i fabiro kanaka na foron kutun au tikii, isau le aunbiing i kuum, ka tapiek nenge au, ma ka liu ufu foron au tikii na palgan mok ae ri so u la. Ma foron man na mua ri ka tel polpolo ri na foron aka.”
23641	MAT 13:33	Iesu ka fas ri sabin ini nenge orek fatoftof aragii, “Matanfuntih na kukulii i arae is ae nenge fifin i kep u ma ka ikis u turan ifuun e palawa, ma palawa tikii ae ka sut.”
23643	MAT 13:35	I use u arae una fasuut orek ke profet ae i use ta u aragii: “Ian orek ini foron orek fatoftof. Ian use foron tier ae ri mumun, tipes u tom na aunbiing God i fakiis ta piklinbat.”
23645	MAT 13:37	Ke ka fas ri aragii, “Kaltu ae i so kutun wit, i e Kalalik ken Kaltu.
23648	MAT 13:40	“Foron fifih laulau ae ri fut turim ri ma ri ka fasok ri na yiif, in tara sabin arae na farfarop na biing.
23652	MAT 13:44	“Matanfuntih na kukulii i arae nenge rokap na tier ae ri fun ta u na nenge falifuh. Aunbiing nenge kaltu i im tafe u, ka fun kiliis u sabin, ke ka la ini laes isi sufii tikii foron minmara, ma pitkalang lo ik fiil pes sun falifu ae ini.