23214	MAT 1:1	Iyan haini mga gin-apuan hi Jesu Cristo. Si Jesus kaliwat hi David sa kaliwat daan hi Abraham.
23215	MAT 1:2	Si Abraham amay hi Isaac. Si Isaac amay hi Jacob. Si Jacob amay hi Juda daw hu mga suled din.
23216	MAT 1:3	Si Juda amay hi Fares daw hi Zara ha iyan inay dan si Tamar. Si Fares amay hi Esrom. Si Esrom amay hi Aram.
23217	MAT 1:4	Si Aram amay hi Aminadab. Si Aminadab amay hi Naason. Si Naason amay hi Salmon.
23218	MAT 1:5	Si Salmon amay hi Boez daw sa inay hi Boez iyan si Rahab. Si Boez amay hi Obed daw sa inay hi Obed iyan si Rut. Si Obed amay hi Jese.
23219	MAT 1:6	Si Jese amay hi Harì David. Si David amay hi Salomon daw sa inay hi Salomon iyan sa asawa su anay hi Urias.
23220	MAT 1:7	Si Salomon amay hi Roboam. Si Roboam amay hi Abias. Si Abias amay hi Asa.
23221	MAT 1:8	Si Asa amay hi Josafat. Si Josafat amay hi Joram. Si Joram amay hi Usias.
23222	MAT 1:9	Si Usias amay hi Jotam. Si Jotam amay hi Acaz. Si Acaz amay hi Esekias.
23223	MAT 1:10	Si Esekias amay hi Manases. Si Manases amay hi Amon. Si Amon amay hi Josias.
23224	MAT 1:11	Si Josias amay hi Jeconias daw hu mga suled din ha maama. Duun taena ha panahun inuwit sa mga kaliwatan hi Israel payanaen diyà ta Babilonia.
23225	MAT 1:12	Su diyà en sidan ta Babilonia namatà pa gayed sidan. Si Jeconias amay hi Salatiel. Si Salatiel amay hi Zorobabel.
23226	MAT 1:13	Si Zorobabel amay hi Abiud. Si Abiud amay hi Eliakim. Si Eliakim amay hi Asor.
23227	MAT 1:14	Si Asor amay hi Sadoc. Si Sadoc amay hi Akim. Si Akim amay hi Eliud.
23228	MAT 1:15	Si Eliud amay hi Eleasar. Si Eleasar amay hi Matan. Si Matan amay hi Jacob.
23229	MAT 1:16	Si Jacob amay hi Jose ha iyan asawa hi Maria ha inay hi Jesus. Si Jesus iyan tagngaranan ki Cristo.
23230	MAT 1:17	Sampulù daw haepat ha kaliwatan sugud diyà ki Abraham payanaen en diyà ki David. Sugud daan diyà ki David payanaen hu pag-uwit kandan diyà ta Babilonia sampulù daan daw haepat ha kaliwatan. Sugud taena payanaen hu kabataa ki Jesu Cristo sampulù pa daan daw haepat ha kaliwatan.
23231	MAT 1:18	Iyan haini tultulanen mahitenged hu kabataa ki Jesu Cristo. Sa inay din ha si Maria su makagunan en ki Jose na su hurà pa sidan makag-asawa agkabedes en haena pinaagi hu Balaan ha Ispiritu.
23232	MAT 1:19	Tumenged ta matareng ha etaw si Jose daw harì din agkabayaan ha magayhaan si Maria nahenhenaan din ha magsuwayà sidan ha harì matun-an hu mga etaw.
23233	MAT 1:20	Ba su taghenhenaayen hi Jose haena huminiwal diyà ta kandin sa balinsuguen hu Dios pinaagi hu damugu ha tagyanaen “Jose sa kaliwat hi David, harì ka tagduwa-duwa hu pagpangasawa ki Maria ta sa igkabedes din pinaagi dà hu Balaan ha Ispiritu.
23237	MAT 1:24	Su mapukaw si Jose binuhat din sa inikagi taena ha balinsuguen hu Dios. Inasawa din si Maria
23238	MAT 1:25	ba hurà gayed bul-ug mag-ubay duun ku asawa din su hurà pa haena magbatà. Su mauma sa panahun ha magbatà en si Maria su batà pigngaranan dayun hi Jose ki Jesus.
23239	MAT 2:1	Si Jesus diyà imbatà ta Betlehem ha sakup ta Judea su panahun ha iyan pa harì diyà si Herodes. Hurà tungkay kalugay nakauma diyà ta Jerusalem sa mga etaw ha mga matatau ha napuun diyà ta sinibwalan.
23241	MAT 2:3	Su mapaliman haena hi Harì Herodes daw hu mga taga-Jerusalem tungkay gayed sidan nasamuk.
23242	MAT 2:4	Aman inamul din dayun sa mga labaw ha sinaligan hu paghalad daw sa mga manunudlù hu Kasuguan daw insai sidan ku hindu igbatà sa Mesiyas.
23245	MAT 2:7	Dayun su mga matatau ha mga etaw pinaelegan hi Harì Herodes daw su iyan dà sidan ininsaan din ku kan-u dan naahà su bituen.
23246	MAT 2:8	Su matun-an din haena sinugù din dayun sidan ha dumiyà ta Betlehem daw ikagiyi hu “Siguruwa nuy gayed pan-ahaa su batà. Ku maahà nuy haena ikagiyi a dà inyu ta daw makasimba a daan kandin.”
23247	MAT 2:9	Su maikagi haena ku harì duminayun su mga matatau ha mga etaw. Su diyà en sidan ta dalan naisab dan dà naahà su bituen ha diyà napuun ta sinibwalan aman tungkay gayed sidan nangalipay. Linupug dan su bituen taman ha tuminaleen haena tenged ku balay ha duun su batà.
23249	MAT 2:11	Dayun sumineled sidan duun ku balay. Su maahà dan su batà daw sa inay din ha si Maria luminuhud sidan daw suminimba taena ha batà. Dayun in-ila dan kandin sa uwiten dan ha bulawan daw mga mahalen ha insenso daw mira.
23250	MAT 2:12	Ba su ag-ulì en sidan inikagiyan sidan hu Dios pinaagi hu damugu ha harì en sidan lumikù diyà ki Herodes, aman duun en sidan uminagi hu lain ha dalan.
23251	MAT 2:13	Su maipus en su mga matatau ha mga etaw huminiwal en paman diyà ki Jose sa balinsuguen hu Dios pinaagi hu damugu ha tagyanaen “Bangun kad, dumaha su batà daw sa inay din daw pulaguy kaw diyà ta Ehipto. Daw kaw en awà diyà ku ikagiyan kud inyu ta agpan-ahaen en iman hi Herodes hayana sa batà ta aghimatayan din.”
23252	MAT 2:14	Aman migbangun si Jose daw dinuma din su batà daw sa inay taena dayun huminipanaw sidan payanaen ta Ehipto bisan ku daleman.
23253	MAT 2:15	Diyà sidan migtimà hangtud ha minatay si Herodes. Nahitabù haena ta daw matuman sa inikagi hu Dios pinaagi hu propita ha tagyanaen “Impalikù ku sa Batà ku ha diyà napuun ta Ehipto.”
23254	MAT 2:16	Su matun-an hi Herodes ha bà dà binidui ku mga matatau ha mga etaw napauk-pauk gayed haena. Aman insugù din dayun ha panhimatayan sa alan ha mga batà ha maama diyà ta Betlehem daw duun hu mga ubayà din ha banuwa sugud hu daw pa imbatà payanaen hu daruwa en sa tuig din, ta daruwa en daan ha tuig su maahà taena ha mga matatau ha mga etaw su bituen.
23259	MAT 2:21	Aman migbangun si Jose daw dinuma din su batà daw sa inay taena dayun namanlikù sidan diyà ta bugtà ta Israel.
23260	MAT 2:22	Ba su matun-an hi Jose ha iyan nakailis si Arkelao ki Amay din ha harì diyà ta probincia ta Judea nahaldek haena hu pagdiyà. Aman impadamugu kandin hu Dios ha dumayun sidan diyà ta probincia ta Galilea,
23261	MAT 2:23	dayun diyà en sidan migtimà ta banuwa ha tagngaranan ta Nazaret. Pinaagi taena natuman sa inikagi hu mga propita ha si Jesus ngaranan ha taga-Nazaret.
23265	MAT 3:4	Sa pinaksuy hi Juan bulbul hu kamilyo daw anis daan sa bakes din. Sa kalan-enen din talangas daw degà.
23266	MAT 3:5	Madakel ha mga etaw sa namandiyà ta kandin ha nangapuun diyà ta Jerusalem daw duun hu alan ha mga banuwa diyà ta probincia ta Judea daw duun hu ubay ta Wahig ta Jordan.
23267	MAT 3:6	Insugid dan sa mga salà dan aman pigbautismuwan sidan hi Juan diyà ta Wahig ta Jordan.
23268	MAT 3:7	Ba su maahà hi Juan sa madakel ha mga Fariseo daw mga Saduceo ha tagpabautismu kandin inikagiyan din sidan hu “Sinyu sa mga bunsalagan, sin-u sa mig-ikagi inyu ha dumini kaw ta kanak? Abi nuy gid ha mapulaguyan nuy sa silut inyu hu Dios.
23269	MAT 3:8	Ku laus ha mighinulsul kaw en hu mga salà nuy ipaahà nuy haena pinaagi hu maayad ha buhat.
23270	MAT 3:9	Harì kaw magsalig ha mga kaliwatan kaw hi Abraham ta ikagiyen ku inyu ha mahimu hu Dios buhata haini sa mga batu ha kaliwatan daan hi Abraham.
23271	MAT 3:10	Sa tagpamilay andam en hu pagpilay hu mga kayu. Sa kayu ha madaet sa bunga din agpilayen daw bigsuli.
23272	MAT 3:11	“Diyà a ta wahig agpamautismu inyu ha iyan timaan ha nahinulsulan nuy en sa mga salà nuy. Ba amin pa makadini ha labaw dì kanak ta bisan sa pag-uwit hu sapatus din kenà a gayed angayan duun. Sa kandin ha igbautismu iyan sa paulinan kaw kandin hu Balaan ha Ispiritu daw masunug sa madaet diyan ta inyu.
23274	MAT 3:13	Su kamulu pa tagpamautismu si Juan diyà ta Jordan nakauma si Jesus diyà ta kandin ha diyà napuun ta Galilea ta tagpabautismu daan.
23276	MAT 3:15	Ba tuminubag si Jesus ha “Buhata haini ta kinahanglan ha matuman sa alan ha agkabayaan hu Dios.” Aman binautismuwan haena hi Juan.
23277	MAT 3:16	Su mabautismuwan en si Jesus guminaun haena. Dayun sagunà napuwaan sa langit daw naahà din sa Balaan ha Ispiritu ha sinugù hu Dios ha agkailing hu salapati ha migbulus diyà ta kandin.
23279	MAT 4:1	Inuwit si Jesus hu Balaan ha Ispiritu duun hu pinakabulung-bulung ha lugar ta daw masulayan hi Satanas.
23280	MAT 4:2	Suminalang si Jesus hu pagkaen seled hu kapatan ha aldaw daw daleman, aman su maiwas haena tungkay gayed nauhul.
23289	MAT 4:11	Aman uminawà si Satanas diyà ta kandin, dayun nakauma sa mga balinsuguen hu Dios diyà ki Jesus hu pag-alima kandin.
23290	MAT 4:12	Su mapaliman hi Jesus ha si Juan ha Bautista napurisu en luminikù haena diyà ta Galilea.
23291	MAT 4:13	Suminagad diyà ta Nazaret daw migtimà diyà ta Capernaum ha kilid hu danaw, saena ha lugar tagngaranan hu Zebulon daw Neftali.
23293	MAT 4:15	“Sa bugtà ta Zebulon daw ta Neftali payanaen en ta dagat layun ta Jordan iyan sa Galilea ha tagtimaan hu kenà mga Judio.
23296	MAT 4:18	Su taghiphipanaw si Jesus duun hu kilid taena ha Danaw ta Galilea naahà din si Simon ha tagngaranan daan ki Pedro daw sa suled din ha si Andres. Tagpamaling sidan duun taena ha danaw ta mamamaling man sidan.
23298	MAT 4:20	Aman sagunà dan inawaan su mga baling daw duma ki Jesus.
23299	MAT 4:21	Su malugay-lugay naahà hi Jesus sa mga migsuled daan ha iyan si Santiago daw si Juan sa mga batà hi Zebedeo ha tagpamandayan dan su kandan ha baling duma ki Amay dan duun ku barutu. Aman inumaw sidan hi Jesus
23300	MAT 4:22	dayun sagunà dan inawaan si Amay dan duun ku barutu daw duma ki Jesus.
23301	MAT 4:23	Nalekep hi Jesus sa alan ha banuwa ha sakup ta Galilea. Duun hu mga simbahan hu mga Judio migtudlù si Jesus hu Maayad ha Tultulanen mahitenged hu pagharì hu Dios daw naulian din daan sa alan ha mga dalu hu mga etaw.
23302	MAT 4:24	Sa tultulanen mahitenged kandin nakalekep diyà ta probincia ta Siria, aman pinan-uwit dan diyà ta kandin sa mga etaw ha agkangadaluwan hu hurà mag-iling ha dalu daw sa agkangasakitan. Sa duma kandan agkangabidbid daw amin mga minatay en sa dibaluy ha lawa din daw sa duma pinan-ulinan en hu mga busaw. Ba alan sidan naulian hi Jesus.
23303	MAT 4:25	Madakel tungkay sa namanduma kandin ha nangapuun diyà ta Jerusalem daw duun hu mga probincia ta Galilea daw ta Judea daw duun taena ha lugar ta Decapolis daw hu duma ha mga banuwa diyà ta layun ta Jordan.
23304	MAT 5:1	Su maahà hi Jesus sa madakel ha mga etaw tuminakedeg haena duun hu bubungan daw pinuu. Nangaamul-amul diyà ta kandin sa mga sumusunud din
23306	MAT 5:3	“Malipayen gayed sa nakatuen ha ku harì buligan hu Dios hurà dan mahimu, ta agharian sidan hu Dios.
23307	MAT 5:4	“Malipayen gayed sa tagmagul-anen tumenged hu mga salà dan ta aglipayen sidan hu Dios.
23308	MAT 5:5	“Malipayen gayed sa mga tagpaubus ta maangken dan sa panalangin ha insaad hu Dios.
23309	MAT 5:6	“Malipayen gayed sa tungkay agkangabayà hu pagbuhat hu matareng, ta agbuligan din sidan.
23310	MAT 5:7	“Malipayen gayed sa mga mahid-uwen hu duma dan ta mahid-uwan daan sidan hu Dios.
23311	MAT 5:8	“Malipayen gayed sa mahimpit sa henà-henà dan ta maahà dan sa Dios.
23312	MAT 5:9	“Malipayen gayed sa mga tagbuhat hu kalinaw ta makilala sidan ha batà hu Dios.
23313	MAT 5:10	“Malipayen gayed sa tagpasipalahan tumenged hu pagbuhat dan hu matareng ta agharian sidan hu Dios.
23314	MAT 5:11	“Malipayen kaw gayed ku tameyesen kaw daw ku pasipalahan kaw hu mga etaw daw ku daet-daeten kaw pinaagi hu mga bidù tumenged hu pagsunud nuy kanak.
23315	MAT 5:12	Ikalipay nuy gayed haena ta adagi tungkay sa igbales inyu hu Dios diyà ta langit, ta iyan daan haena binuhat dan duun hu mga propita.
23316	MAT 5:13	“Iyan kaw asin dini ta kalibutan. Ba ku maawà en sa kapait hu asin in-inuwen pa paglikù hu nanam taena? Hurà din en gayed pulus daw bà dà paman iglambeg diyà ta guwà dayun gik-an hu mga etaw.
23317	MAT 5:14	“Iyan kaw daan sulù dini ta kalibutan. Sa banuwa ha duun pakaluntud hu buntud agkaahà hu bisan sin-u.
23318	MAT 5:15	Hurà etaw ha tagtutud hu sulù ha bà din dà agpalangkebi hu bakag, ba saena iluntud din gayed duun hu ugsakà ha matangkaw daw mailawan sa seled taena ha balay.
23319	MAT 5:16	Aman ipasiga gayed sa sulù nuy ta daw maahà hu mga etaw ha maayad sa mga buhat nuy dayun madayè dan sa Dios ha Amay nuy diyà ta langit.
23320	MAT 5:17	“Harì kaw maghenà-henà ha sa pagdini ku ta kalibutan iyan sa pag-awà hu Kasuguan daw hu lalang hu Dios pinaagi hu mga propita, ta sa pagdini ku iyan sa pagtuman taena.
23321	MAT 5:18	Laus gayed sa ag-ikagiyen ku inyu ha ku duduun pa sa langit daw sa kalibutan harì gayed mahimu ha maalatan hu bisan atiyuay sa Kasuguan hangtud ha matuman haena.
23322	MAT 5:19	Bisan sin-u sa makasupak hu tungkay atiyuay duun hu Kasuguan daw magtudlù ha harì en haena tumanen, saini ha etaw harì tagharian hu Dios diyà ta langit. Ba bisan sin-u sa magtuman hu Kasuguan daw magtudlù ha tumanen gayed haena, saini ha etaw tagharian gayed hu Dios.
23323	MAT 5:20	Ikagiyen ku inyu ha sa Dios iyan din dà tagharian sa matareng gayed dì taena ha mga manunudlù hu Kasuguan daw mga Fariseo.
23325	MAT 5:22	Ba ikagiyen ku inyu ha bisan sin-u sa bà din dà agkapauki sa duma din mahukuman en daan haena hu silut. Sa tagpaamaniyan din sa duma din makapanubag duun hu alan ha mga labaw ha punuan. Daw bisan sin-u sa mag-ikagi duun hu duma din ha ‘Buang-buang ka’ saena ha tag-ikagi taghipanaw duun hu dalan payanaen ta Inferno.
23327	MAT 5:24	awaan nuy haena sa ighalad nuy daw pan-ahaa su etaw ha agkapauk inyu daw makaghusayà kaw. Ku mapengahan haena human nuy dayuna sa paghalad duun hu Dios.
23328	MAT 5:25	“Ku isumbung kaw hu duma nuy agpasa nuy husaya ha harì pa makauma duun hu taghusay, ta ku makauma kaw en duun itugyan kaw hu maghuhukum daw ipapurisu kaw gayed kandin.
23329	MAT 5:26	Laus gayed sa ag-ikagiyen ku inyu ha daw kaw en makaguwà diyà ta purisuwan ku mabayaran nuy en sa alan ha mga salà nuy.
23331	MAT 5:28	Ba ikagiyen ku inyu ha bisan bà dà kaayati hu maama sa bisan sin-u ha bahi saena ha maama nakapanapaw en.
23332	MAT 5:29	Ku iyan igpakasalà nuy sa kawanan ha mata nuy lugita haena daw ilambeg, ta maayad pa ha sabuwa dà sa mata nuy dì sa daruwa ba makaagbul kaw diyà ta Inferno.
23333	MAT 5:30	Daw ku iyan daan igpakasalà nuy sa kawanan ha alima nuy tampeda haena daw ilambeg, ta maayad pa ha sabuwa dà sa alima nuy dì sa daruwa ba makaagbul kaw diyà ta Inferno.
23335	MAT 5:32	Ba ikagiyen ku inyu ha ku endaan hu maama sa asawa din ha hurà makasalà, saena ha maama nakasalà ta agbuhaten din ha mananapaw su bahi ku isab dà magpaasawa, daw saena ha mangasawa ku bahi ha inendaan makapanapaw daan.
23338	MAT 5:35	daw bisan daan sa kalibutan ta iyan haini gik-ayà din. Daw harì nuy daan ipanumpà sa Jerusalem ta iyan haena banuwa hu gamhanan ha Harì.
23339	MAT 5:36	Bisan pa daan sa buhuk ta ulu nuy harì mahimu ha ipanumpà ta hurà makapaputì hu bisan nangkalegas dà ha buhuk nuy.
23340	MAT 5:37	Ku mag-ikagi kaw sa ‘Hee’ na ‘Hee’ gayed daw sa ‘Harì’ na ‘Harì’ gayed daan, ta ku isaban nuy pa haena hu duma ha mga lalang diyà en haena agkapuun ki Satanas.
23342	MAT 5:39	Ba ikagiyen ku inyu ha harì nuy gayed sukulan sa tagpasipala inyu. Ku amin etaw ha laparuwen din sa kawanan ha pipi nuy ipalaparu daan sa dibaluy.
23343	MAT 5:40	Daw ku amin etaw ha isumbung kaw kandin ta daw matimù din sa pinaksuy nuy, iila en haena kandin daw isabi pa hu kamisita.
23344	MAT 5:41	Ku amin etaw ha magpeges inyu hu pag-uwit hu mga butang din hu nangkakilomitro buligi haena taman hu daruwa ha kilomitro.
23345	MAT 5:42	Ku amin manayù diyan ta inyu ilahi nuy daw ku amin agsambay sambayi nuy.
23348	MAT 5:45	ta iyan haini timaan ha batà kaw gayed hu Amay nuy diyà ta langit. Saena agpanalanginan din sa etaw ha matareng daw sa kenà, iling hu mga pamulahen ha alan din agpaudanan daw agpasildahan.
23349	MAT 5:46	Harì nuy aghenhenaa ha balesan kaw hu Dios ku iyan dà palanggaen nuy sa tagpalanggà daan inyu, ta bisan sa mga limbungan ha manunukut hu buhis tagbuhaten dan daan haena.
23350	MAT 5:47	Daw ku iyan dà pagsimahen nuy sa daan nuy en amigu inu man sa igkadayè inyu? Ta bisan sa mga etaw ha hurà makakilala hu Dios tagbuhaten dan daan haena.
23351	MAT 5:48	Aman magmahimpit kaw iling hu Amay nuy diyà ta langit.
23352	MAT 6:1	“Andama nuy sa pagbuhat hu matareng ha harì nuy bà dà makapaaluahà hu mga etaw, ta ku iyan hayana harì kaw balesan hu Amay nuy diyà ta langit.