23214	MAT 1:1	Jinoodɨmou Jesucristo eedeetemɨhaiu iicaumo. Jaabo Jesucristo David, Abraham, icamɨsi iyaachi iicaubo.
23224	MAT 1:11	Jaabo seemevauhi Jeconia onoobo, bu inahabomɨ icamoco Israel cuumimɨnaaco Babilonia jiinɨjevɨ asatyuudɨɨhivɨ.
23230	MAT 1:17	Jaamaño Abraham iicaunotɨ David ifiivuunovɨ icamo fahuseecɨ siino igueenemeheje ɨdɨɨmobacajeva. Jaanotɨ bu siino tonoodɨbacajevaro, bu israelmɨco babiloniamɨ iguiinonɨumoro aamocasiunovɨ. Jaamo nanivamɨnaaco iicanɨcɨbadɨ. Babilonia jiinɨjevɨ satyuumo. Jaanotɨ bu siino tonoodɨbacajeva nigacɨtɨ jari Cristo fiivuuhi.
23231	MAT 1:18	Jillɨ Jesucristo fiivuuhi seejɨ Maria Joseque itajevaqui icacuuhi. Jaarugo diibomahi iicautɨnaacaro seemene ijeebɨɨfaño icacuuhi Moocaani Gaija mitya noojɨri.
23232	MAT 1:19	Jaanaa Jose aijɨ ijeebɨɨ imino iicahicaumaño imuguutɨɨbo miyamɨnaaco diigo tollɨ iicaunoco uguubusunoco. Jillɨ llɨɨvɨ diigotɨ gaajacɨratɨno idugaavequi omoonɨjiruno,
23233	MAT 1:20	esamaajeri icahicaubovɨ fucu tɨgafañodɨ Moocaani toomomɨnaafi diibovɨ ajafeveuboro diiboco nuuhi: Jose David iyaachi, igototɨɨboro Mariaco diitaabatɨ gaayɨcɨ oono diigofaño seemene ifiivosee Moocaani Gaija seemene.
23235	MAT 1:22	Jillɨ icauno johono Moocaani ihiimaamɨnaafi Isaia onoobofeenedɨ unuuno imiyacafetequi:
23237	MAT 1:24	Jaabo Jose aaicuudɨ, Moocaani toomomɨnaafi diiboco unuubadɨ moonɨubo Mariaco mogaitɨ gaayɨcɨubo.
23240	MAT 2:2	Jaamo dilluuhi: ¿Cuuca iicaabo judiomɨ aivojɨɨbo ifiivoobo? Mɨɨro mɨɨhai orientetɨ imeecɨrɨgaico maatyɨmemere jino masaahi diiboco mihimovamo, noomoro.
23241	MAT 2:3	Diito jillɨ unuunoco ihaivojɨɨbo Herode uguubuuboro nɨjɨ nɨjɨ minifutuuhi, bu paryɨ Jerusale cuumi miyamɨnaa icano.
23242	MAT 2:4	Jaaboro ihaivojɨɨbo paryɨɨcɨno sacerdotemɨ aivojɨtoco ucuuhuvauboro, bu Moise tajɨɨbaco miyamɨnaaco ɨjɨɨbeguefimoco icano ucuuhuvauboro diitoco dilluubo: ¿Naa, conoovɨ fiivejiibo Cristo? nooboro.
23245	MAT 2:7	Jaanoma iicaubo Herode diito maaimomɨco toovono ucuuhuvauboro imino dilluuhi diitoco imeecɨrɨgaico cofucu aatyɨmeunoco.
23246	MAT 2:8	Jaaboro diitoco Belen cuumijaa agalluuboro nuubo: Tahɨ mofoo. Jaamoro imino midillu toosee iicamañoco. Jaamo mahatyɨmedɨ uco mɨjɨɨbogo uujoho bu tollɨro imetequi, nooboro.
23247	MAT 2:9	Jillɨ nooboro diitoco maaimomɨco ihaivojɨɨbo ɨjɨɨbuguuneri fuumo. Jaanaaca diibo imeecɨrɨgaico aamɨjɨtɨ aatyɨmeubo diito ɨmega feehicauhi. Jaanofeenevɨ jari imeecɨrɨgai samañovɨro minifutuuhi toosee iicaunohallɨvɨ.
23248	MAT 2:10	Jaagai imeecɨrɨgaico imaaimomɨ aatyɨmeumoro sihidɨ imo imo minifutuumo.
23249	MAT 2:11	Jaadɨ toojafaño ajaaheveumo tooseeque atyɨmeuhi, bu seejɨ Mariaco icano. Jaamoro tooseeguiino ememuɨɨvuumoro tooseeque imuumo. Jaadɨ isatyotaaco afaayɨumoro tooseeque acɨumo oro, insienso, mirra icanoco.
23253	MAT 2:15	Tahɨ icaumo Herode iguijeveutɨnohachuta. Jillɨ icauno Moocaani ihiimaamɨnaafifeenedɨ unuuno imiyacafetequi: Egipto jiinɨjetɨ Taseemeneque cuuhuvaji, unuuno.
23254	MAT 2:16	Jaanaaca Herode maaimomɨ diibo iijɨco agañɨɨunoco agaajacɨuboro sihidɨ sɨfiiratuubo. Jaaboro seemeque paryɨɨcɨno gaisiraicɨsuubo mificabacɨtɨ guiinovɨ iicaumoco paryɨ Belen cuumiri icaumo seemeque, bu paryɨ ihallɨdɨ iicaucuumije miyamɨnaa seemeque icano, maaimomɨ diiboco unuusumi paryɨ ifiivuusehejeque.
23255	MAT 2:17	Jillɨ miyaavuuno, Moocaani iimaamɨnaafi Jeremia acaatɨnɨuno:
23259	MAT 2:21	Jaanegui Jose agañiivuuboro tooseeque seejɨma satyuuhi Israel jiinɨjejaago.
23261	MAT 2:23	Jahɨgo ɨɨfutuudɨ Nazare cuumivɨ icatuubo. Jillɨ icauno Moocaani iimaamɨnaa unuuno imiyaavequi: Jesu Nazareoobo, noocɨnɨji, unuuno.
23266	MAT 3:5	Jaaboco uguubunɨcɨvamo saahicauhi Jerusale cuumitɨ. Paryɨ Judeao jiinɨjemɨnaa, bu Jorda teehi fiitɨno iicano jiinɨjemɨnaa icamo diiboco uguubunɨcɨvamo.
23268	MAT 3:7	Jaanaaca bu diibojaago ajashutɨmo fariseomɨoto, saduceomɨoto icamo diibojaa initɨquimaaivamo asaahicaunoco aatyɨmeuboro diitoco nuuhi: ¡Jiinimomɨbadɨ mihicano miyamɨnaa! ¿Mɨɨjoho amɨɨhaico ɨjɨɨbogonotɨ mataajaji ñɨhicuno Moocaani omoonɨjino ifiitɨvonotɨ?
23269	MAT 3:8	Jaanegui imino mihica miyaano amɨɨhai eedeehifiico mejeevesuno foovono ihɨfuvusuqui.
23270	MAT 3:9	Jaamoro mɨɨhai Abraham iyaachimɨhai, noomoro mihiimaadino. Mɨɨro jino amɨɨhaico neehi: Jiba guiisiba icarubatɨ Abraham iyaachimɨhaitɨ Moocaani fiivusujirahi.
23271	MAT 3:10	Mɨɨro jɨgaaje imibaicɨnɨcuuhi ɨmohonoco iquitɨqui. Jaabadɨ paryɨ ɨmohono iiminoco onoovatɨhehejeque miquitɨmoro cɨɨjɨgaifaño mɨjɨgasutahi.
23272	MAT 3:11	Miyaano naha uujoho nɨfaihuri nitɨhicahi amɨɨhai imitɨco mejeevesucuuno jɨɨbogobadɨ iicano. Jaanotɨ naha taabuunatɨ asaabo amɨɨhaico nitɨji Moocaani Gaijari, cɨɨjɨgairi icano. Diibo tajanaanɨcɨvɨ mityahi. Jaamaño uujoho aivo ɨfototɨhi diibo tɨhaipaajeque asatyejirunovɨ.
23277	MAT 3:16	Jaadɨ Jesuco initɨubo iteehifañotɨ iinovaubacaro niqueje faayacafutuuhi. Jaanofañotɨ Jesu atyɨmeuhi Moocaani Gaija nimɨihubadɨ jeevaabo diibohallɨvɨ iniitovaunoco.
23279	MAT 4:1	Jaanaacaro Moocaani Gaija Jesuco satyuuhi sihɨ sɨcaihɨgovɨ, ɨjɨ diiboco inɨsuqui.
23281	MAT 4:3	Jaaneguiiha ihɨjɨ Jesujaa asaauboro diiboco nɨsuvauhi jillɨ nooboro: Miyaano Moocaani Seemene idiicahachiijɨ jiba guiisibaco tajɨɨba maahunotɨ iminifetequi, nooboro.
23282	MAT 4:4	Jaarunaa Jesu diiboco iimusuuhi: Mɨɨro Caatɨnɨhaame neehi: Ɨdɨɨnoro maahu sefari miyamɨnaafi icajitɨhi, tollɨro bu Moocaani iijɨ sefari icajiibo, noono, nooboro.
23283	MAT 4:5	Jaadɨ ihɨjɨ Jesuco satyuuhi iimino Jerusale cuumihallɨvɨ. Jaaboro diiboco caamovono ficuubo Moocaani iija niibahucu nijequevɨ.
23284	MAT 4:6	Jaaboro diiboco nuubo: Miyaano aivo Moocaani Seemene idiicahachiijɨ juugatɨ baavɨ casiniivo. Mɨɨro Caatɨnɨhaamefaño noono: Moocaani itoomomɨnaaco tajɨɨbaji ɨco iteemequi ihusenehallɨvɨ ɨco gaayɨcɨnɨjimo. Jaabo guiisiba sefavɨ ditɨhaiño aivovotɨno iicaqui, noono, nooboro.
23286	MAT 4:8	Jaanaaca bu siino ihɨjɨ diiboco satyuuhi caamovobaɨ nijequevɨ. Jaaboro paryɨ diiboco ɨɨfusuubo fanoojiinɨjeneque paryɨ ihaivojɨnoma.
23287	MAT 4:9	Jaaboro diiboco nuubo: Meecɨ, paryɨ jinooco ɨco uujoho acɨji, taaguiino ememuɨɨvooboro uco idiimohachiijɨ, nooboro.
23292	MAT 4:14	Tollɨ icauno, Moocaani iimaamɨnaafi Isaia acaatɨnɨuno imiyaacafetequi:
23295	MAT 4:17	Jaadɨ jari Jesu tɨconɨuhi miyamɨnaaco ɨjɨɨbogoobo: Amɨɨhai imitɨco mejeevesucu jino Moocaani aivojɨ fiitɨvucuuhi, nooboro.
23296	MAT 4:18	Jaanaaca Jesu feehicauhi Galilea muuaijɨnidɨ. Jaabo atyɨmeuhi miimɨsiicɨ inahaboma icamɨsico. Saafi momou Simon onoobo bu samomou Pedro. Jaanotɨ saafi momou Andre onoobo. Jaamɨsi fiicɨmɨnaatɨsi iicaumaño isinɨcuuhuneri muuaifaño fiicɨhicaumɨsi.
23297	MAT 4:19	Jaamɨsico Jesu nuuhi: Tadyojɨcutɨ masaa amɨɨsico miyamɨnaa fiicɨmɨnaatɨsitɨ eetavequi, nooboro.
23299	MAT 4:21	Bu jaano janaanɨcɨ Jesu siino sitɨsico atyɨmeuhi: Jacoobo onoobo, bu Jua icano iicamɨsi Zebedeo achimɨsico, imeenegafaño caanima iicaumɨsi isinɨcuuhunoco amaahunɨumɨsico.
23302	MAT 4:24	Jaanoco Jesuditɨ guubucuumo paryɨɨcɨno Siria jiinɨjeri. Jaamoro diibojaa sɨvaumo paryɨɨcɨno fanoova guihuvaneri iicaumehejeque fanoova aivoneri, bu emeimɨvatomehejeque, epilepsia guihuvari iicaumoco, bu idɨɨno isifañɨɨmehejeque icano. Jaamoco Jesu buheesuhicauhi.
23303	MAT 4:25	Jaaboco bucasihicaumo sihidɨ miyamɨnaa Galileaoto, bu Decapoli jiinɨje cuuminooto Jerusale cuumioteheje, bu Judea jiinɨjeoteheje, bu Jordan aamɨjɨjaagoteheje icamo.
23304	MAT 5:1	Jaanaa Jesu sihidɨ miyamɨnaa iicaumoco aatyɨmeuboro caamo ifabaɨ nijequevɨ ufuuboro casɨɨvutuubo. Jaabo cojɨvɨ ijɨɨbogomɨnaa igaivuuhi.
23308	MAT 5:5	Imicani icamo, ijeebɨɨno ɨsɨɨcumo. Diito jiinɨjeque Moocaani aacɨguujeque gaayɨcɨji.
23311	MAT 5:8	Imicani icamo ijeebɨɨ ɨmɨhɨnivatɨmo. Diito Moocaanico atyɨmeji.
23314	MAT 5:11	Imicani amɨɨhai tahallɨtɨ amɨɨhaico miyamɨnaa aivonoono onoomoro ɨdaasuno omoonɨmo, amɨɨhaihallɨvɨ sɨcamañehejeque ɨjɨɨbocasimo.
23315	MAT 5:12	Jaasumi sihidɨ imo imo mihica, toono jaada ufucu niquejefaño sihidɨ jeevano ijaadaco magaayɨcɨji. Mɨɨro tollɨro amɨɨhai ɨmegavɨ iicaumo Moocaani iimaamɨnaaco ɨdaasuno moonɨumo.
23316	MAT 5:13	Amɨɨhai jiinɨje ɨmuhu. Jaano ɨmuhu ijeevetecuuruva, ¿jinejeri bu mɨhɨmuhunɨjirahi; jinejebaguiiha imicuujitɨruno? Jaanoco buhɨ magañɨɨnoco miyamɨnaa quicujirahi.
23318	MAT 5:15	Bu jaabadɨro cuugahuco mɨnɨɨmoro siinerihallɨvɨ mafabaacutatɨhi. Jillɨro ofoovomañovɨ caamo mificutahi paryɨ jaahe iicamoco ihachɨcɨnɨqui.
23319	MAT 5:16	Jaabadɨ amɨɨhai momoonɨ amɨɨhai foovo miyamɨnaa ɨmefeenevɨ foovono ihɨfuvusuqui. Jaamoro amɨɨhai imino momoonɨnoco aatyɨmemere, Moocaani niquejefaño iicaaboco iimequi.
23320	MAT 5:17	Uco mehesɨcɨnɨdino, Moise tajɨɨbaco, bu Moocaani iimaamɨnaa jɨɨbogoco icano finɨsuvaabo, noomoro. Jillɨ toono unuuno imiyacafetequi saahi.
23321	MAT 5:18	Mɨɨro miyanotɨro amɨɨhaico neehi: Niqueje, jiinɨje icano iicanohachuta tajɨɨbahaame naavutusutɨ sanooba gañɨɨcafetejitɨhi, ufucu iicajino iicanohachuta.
23322	MAT 5:19	Jaamaño tajɨɨbatɨ sanoogayɨ ajashurunoco miyaano nootɨɨbo tollɨ omoonɨɨbo, bu jaaboro sitaaco tollɨro imitɨno imoonɨqui agaajasuuboco ufucu niquejefaño tollɨro jillɨ imɨhɨɨfoobotɨ noocafetejiibo. Jaanotɨ imityagooboro imino omoonɨɨboro sitaaco tollɨro imoonɨqui ijɨɨbogoobo ufucu niquejefaño aivo miyaabotɨ noocafeteji.
23325	MAT 5:22	Mɨɨro jino uujoho amɨɨhaico neehi: Cajaatyohacho inahabojaago ɨsɨfiiratomo castigacafeteji. Cajaatyohacho inahaboco imitɨno onoomoco aivo isefa aivojɨto castigaji. Jaanotɨ bu inahaboco: Miyaaboɨvɨdɨ, onoomo infierno cɨɨjɨgai ñɨhicuguiino guiinovɨ minifeteji.
23328	MAT 5:25	Jaanotɨ bu cajaatyohacho dihallɨvɨ ɨjɨɨbogomoro ɨco isisɨsuqui asatyohachiijɨ, dinahaboma jɨɨhaivɨro dimijɨɨvo. Ɨco dugaacumɨnaafico acɨtotɨɨbo iicaqui. Jaabo diibo sisɨmɨnaaco ɨco acɨjiruubo. Jaamo ɨco cɨvojafaño jɨɨhacujirahi.
23329	MAT 5:26	Miyanotɨro ɨco neehi: Tahɨgotɨ dihiinejitɨrahi niinojegayɨco adaadutɨnohachuta.
23330	MAT 5:27	Amɨɨhairyo muguubuhicacuuhi sɨɨcɨje unuucuunoco: Sifigoma diicadino.
23331	MAT 5:28	Mɨɨro jino uujoho amɨɨhaico neehi: Cajaatyohacho gaigooco imogomoro emeecɨmo ijeebɨɨfañodɨ diigoma icacuuhi.
23332	MAT 5:29	Jaanegui dimiyanaagohaallɨɨ ɨco imitɨfaño agañɨɨsuhachiijɨ, toollɨɨco dɨɨcɨɨbo tehesino gañɨɨ; imijirunaa difiitɨ samañogayɨro ɨɨtɨ agañɨɨcafotono. Jaanotɨ imijitɨruno faabohoro difi cɨɨjɨgaifaño agañɨɨcafotono.
23333	MAT 5:30	Jaanotɨ bu dihuse dimiyahuse ɨco imitɨfaño agañɨɨsuhachiijɨ quitɨcɨɨbo tehesino gañɨɨ; imijiruno samañogayɨro ɨɨtɨ agañɨɨcafotono. Jaanotɨ aivo imijitɨruno faabohoro cɨɨjɨgaifaño agañɨɨcafotono.
23341	MAT 5:38	Amɨɨhairyo muguubuhicacuuhi, sɨɨcɨje jillɨ unuunoco: Saafi aallɨɨco ifinicaruhachiijɨ, bu diibo aallɨɨco finicarujirumo. Tollɨro iigaico igañɨɨsuruva, bu diibo iigaico gañɨɨjirumo.
23343	MAT 5:40	Tollɨro bu cajaatyohacho ɨco ahaamɨmoro dicaamoojaco udumɨtɨɨcɨgohachiijɨ, tollɨro bu disacoco daacɨ.
23344	MAT 5:41	Jaanotɨ bu tollɨro saatoho, fiisetaco minoocɨ kilometro tɨcovovɨ satyequi atajɨɨbahachiijɨ igueeneme kilometro tɨcovovɨ satyo.
23345	MAT 5:42	Jaanotɨ bu cajaatyohacho ɨco siinoco idillumoco daacɨ, bu duvuduuvedino sita ɨco: Uco tooneguiiha presta, noomoro idillumeditɨ.
23349	MAT 5:46	Jaanotɨ bu amɨɨhaico agaijɨmocoro magaijɨhachiijɨ, ¿mɨllɨ bu ijaadaco magaayɨcɨjirahi? Mɨɨro bu impuesto jaadusumɨnaa imitɨmo iicarumo tollɨro moonɨnɨcɨhi.
23352	MAT 6:1	Amɨɨhai imino momoonɨnoco miyamɨnaa ɨmega momoonɨdino; jillɨ amɨɨhaico imityaguequiguiiharo. Jaanotɨ tollɨ momoonɨhachiijɨ amɨɨhai Caani niquejefaño iicaabo ijaadaco amɨɨhaico acɨjitɨhi.
23353	MAT 6:2	Jaaneguiiha siinotɨ ucuujɨvaachumoco siineri adaamususumi faacuumimɨnaacoro gaajasudino: Oono bañɨsumɨnaa sinagogajanofaño, callenefeenevɨ icano omoonɨfibadɨ. Jaamo jillɨ moonɨnɨcɨmo miyamɨnaa diitotɨ imino ihiimaaqui. Jaarunofaño uujoho miyanotɨro amɨɨhaico neehi: Jaamaño miyamɨnaa ɨco iimono toonorucu dijaada.
23354	MAT 6:3	Jaanotɨ naha ɨɨjoho ɨɨdaasumoco siinoco adaacɨhachiijɨ, toovono daacɨ, dimiyahuse omoonɨnoco dinanihuse gaajacɨtɨno iicaqui.
23355	MAT 6:4	Jillɨ toovonoro deetavo, jaachiijɨ diicaani niquejefaño iicaabo toovono edeetavonoco aatyɨmeebere ɨco ijaadaco ihacɨqui.
23356	MAT 6:5	Jaamo bu amɨɨhai Moocaanima mihiimaasumi bañɨsumɨnaafi iicabadɨ mihicadino. Diibo imeguefihi julleecɨnɨɨboro sinagogajanofaño ihiimaabo, bu callenejɨninovɨ jillɨ miyamɨnaa diiboco ihatyɨmequiguiiharo. Miyanotɨro amɨɨhaico neehi: Toono miyamɨnaafi obocɨgoneriro jaaducafutucuuno.