23215	MAT 1:2	Diibyéhjáa Aavaráá tsɨ́ɨ́mavá Itsáake. Aabéhjáa Itsáá tsɨ́ɨ́mavá Jacóóboke. Aabéhjáa Jacóóbó tsɨ́ɨ́mavá Jodáake tsíjtyehjɨ íñahbémuma.
23224	MAT 1:11	Aabéhjáa Jotsíá tsɨ́ɨ́mavá Jeconíake tsíjtyehjɨ íñahbémuma. Téijyúhjáa Babiróónía múnáá hójtsɨri méɨhdéejte ijraéému.
23225	MAT 1:12	Aaméhjáa diityé hójtsɨ́ pañétú íjchívyéné boone Jeconíá tsɨ́ɨ́mavá Tsaratiéeke. Aabéhjáa Tsaratiéé tsɨ́ɨ́mavá Tsorobabéeke.
23230	MAT 1:17	Éhduméhjáa Jetsóó ɨhdé múnáaúvu. Diibyéhjáa muurá Aavaráaúvú tsɨ́ɨ́mavá tsáápiíkye. Aabéhjáa dsɨ́jɨ́vénetu dííbyé hajchíyéjuco cámaavéné éhnííñevu. Aabéhjáa idyé dsɨ́jɨ́vénetu dííbyé hajchíyéjuco cámaavéne. Ehdúhjáa icyóhbodu ‘camácámá’ llíyaatéhijcyámé 14-ihjyúvá Dabíiúvuke ditye tsɨ́ɨ́mávanévújuco. Áábeúvudítyúhjáa idyé llíyaatéhijcyámé téhdunéré 14-ijyúva. Áijyúhjáa diityéké Babiróónía múnaa méénujcátsítyu ityáhjámeke tsajtyé íiiñújɨvu. Téijyútúhjáa idyé ditye llíyaatéhijcyáné téhdunéré 14-ijyúvá úújeténáa Críjtoréjuco tsɨ́ɨ́mávámeíñe.
23233	MAT 1:20	Ááneríhjyáa dibye ɨ́tsámeíhíjcyánáa níjkyéjɨ múnáajpi ityúwá pañe dííbyedívú bóhówááveebe nééhií: —Jótsej, Dabíiúvú tsɨɨménémúhaabe u íjcyaábej, tsá muhdú u ɨ́jtsámeíityú dítyáába íjcyáille Maaríadítyu. Tsá muurá dille éévane ímityúné íjcyatúne. Muurá ihdyu Píívyéébere Íapííchoj tééveri pícyoone éévalle. Ahdícyane ihdyu wa duucu dííllekej.
23234	MAT 1:21	Muurá tsɨ́ɨ́máváille wájpiíkye. Áábe mémei Jetsóó dibye ihyájkímuke íimítyuháñetu pájtyetétsóíñélliíhye. Ehdúhjáa níjkyéjɨ múnáajpi néé Jotséeke ityúwá pañe.
23239	MAT 2:1	Aanéhjáa Jodéá iiñújɨvu dííbyeke tsɨ́ɨ́mavámé Beréé coomívú Heróódé tééné iiñújɨ́ avyéjuube íjcyánáaáca. Áijyúhjáa nuhba tsáhícyánéjcutu tsaate mɨ́ɨ́cúrú waajácu múnaa tsááme wajtsɨ́ Jerotsaréevu.
23240	MAT 2:2	Aaméhjáa técoomí múnáake nééhií: —¿Kiá diibye éhneva jodíómú avyéjuube íjcyáííbyeke tsáápille tsɨ́ɨ́mávaábe? Muurá íñe nuhba tsáhícyánéjcuri muha meíjcyame máájtyumɨ́ tsúúca dibye íjcyane úúbálléné mɨɨcúrúwake. Áánéllii muha metsáá dííbyeke medúúruváváme.
23242	MAT 2:4	Áánélliihyéhjáa pihjyúcuube pámeekéré llúúvájté avyéjujtémá taúhbájú uwáábojtéke. Áámekéhjáa dílloobe kiávú diibye Pájtyetétsoobe íjcyáííbyeke ditye tsɨ́ɨ́mávaíñé némeíhijcyáne.
23243	MAT 2:5	Áánélliihyéhjáa néémeé: —Beréevu Jodéá iiñújɨri íjcyácoomívu. Íllúhjáa muurá Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi caatúnúhi:
23244	MAT 2:6	Jodéá iiñújɨri ɨ́htsútú coomíjɨ́ íjcyánetu tsá íatéréecóómí Beréé íjcyatúne. Muurá ámuha teene Berée múnaa tahñéjté meíjcyámedítyú tsaapi íjcyaá ámúhá avyéjuube ámúhakye téhméiíbye.
23245	MAT 2:7	Ehdúhjáa ditye úúbállénéllii Heróódé pɨ́uvá wáájácúratúné diitye mɨ́ɨ́cúrú waajácu múnáake. Áámekéhjáa dílloobe ímíñeúvú múijyútújucóhjáa ímichi mɨ́ɨ́cúruwa bóhówaavéne.
23246	MAT 2:8	Átsihdyúhjáa teene Beréevu iwállóómeke neébe: —Cána mepééne ímíñeúvú méwaajácute diibye tsɨ́ɨ́méneke. Aane ámuha dííbyeke maájtyúmɨ́cooca oke méúúbálleco téhdure o dúúrúvaté dííbyeke.
23249	MAT 2:11	Aaméhjáa tééjá pañévú úcaavémé úújeté tsɨɨju Maaríama íjcyáábéwúudívu. Áábéwúukéhjáa duurúvámé ɨmɨ́hmóúbánema. Átsihdyúhjáa bohbánúmé dííbyéwúuke óóroó, ijtsiéétsoo, mííraá, éhdunévu.
23250	MAT 2:12	Ááné boonéhjáa Píívyéébe diityéké ityúwá pañe néé Heróódé ijcyáhullétú ditye ióómíjyúcóótuki. Ahdújucóhjáa ditye óómiñe íiiñújɨvu tsiélletúréjuco.
23251	MAT 2:13	Aaméhjáa tsúúca íiiñújɨvu óómíñe déjuvu idyé tsiiñe níjkyéjɨ múnáajpi Jotséedívú ityúwá pañe íbóhówáávéne néé dííbyeke: —Maájkyéne méumɨ́vá dítyáábá nííhyoma Ejíhtó iiñújɨvu. Aame ámuha méíjcyaá téhulle ámúhakye o nééné hajchóta. Muurá Heróódé néhcoó aadi tsɨ́ɨ́ménéwúuke ɨdsɨ́jɨ́vétsoki.
23252	MAT 2:14	Ahdújucóhjáa ditye iájkyéne pééne tépejcójuco teene Ejíhtó iiñújɨvu.
23254	MAT 2:16	Aanéhjáa Heróódé ávyétá ɨhnáhó cayóbáávaté diitye waajácu múnaa tsiélletúréjuco óómíñeri. Áánemáhjáa íjcyaabe lliihyánutsó wapímúj tsɨ́ɨ́medívú míñéécú pijcyábatu llííñevu íjcyáméhjɨdípɨ́vu, diityéhjáa waajácu múnaa míñéécú pijcyábájuco ípyée mɨ́ɨ́cúrúwake iájtyúmɨ́netu íjcyáne ééveri íjcyáméhjɨdívu. Teenéhjáa Berée múnááj tsɨ́ɨ́medívú lliihyánútsoobe técoomí úníuri íjcyáméj tsɨ́ɨ́memájuco.
23257	MAT 2:19	Aanéhjáa diibye Heróódé tsúúca dsɨ́jɨ́vénéllii níjkyéjɨ múnáajpi tsiiñe Ejíhtovu Jotséedívú ityúwá pañe ibóhówáávéne nééhií: —Maájkyéne wa meóómí ámuha ijraéémú iiñújɨvu. Tsúúca dsɨ́jɨvémé tsɨ́ɨ́ménéwúukée dsɨ́jɨ́vétsóllehíjcyáme.
23259	MAT 2:21	Ahdújucóhjáa ditye óómiñe íiiñújɨvu.
23260	MAT 2:22	Árónáacáhjáa diibye Heróódé cápayóóvé íllíyéjuco Akyeráó teene Jodéá iiñújɨ́ avyéjuube íjcyane Jotséé iwáájácúne íllityé téhullévú ipyééíyóneri. Áánélliihyéhjáa Gariréá iiñújɨvúréi pééme Píívyéébe diityéké ityúwá pañe téhullévúi ditye pééityúné néénélliíhye.
23261	MAT 2:23	Aaméhjáa úújeté Natsaréevu diibyéhjáa Jetsóó Natsarée múnáajpi íjcyaíñé tsúúcajátújuco Píívyéébé ihjyú uubálle múnaa néhijcyádújuco.
23262	MAT 3:1	Téijyúhjáa Jóáa tsojtsó múnáajpi úwáábohíjcyá mɨ́amúnáake Jodéá iiñújɨri ɨ́ɨ́néubárá píívyétútsihyi.
23263	MAT 3:2	Íllúhjáa úwáábohíjcyaábe: —Méɨhvéjtsó ímítyú ámuha meícyahíjcyáne. Ááne ámúhá ɨ́jtsaméí mécápayóóvé ɨ́mɨánejcúvuréjuco. Muurá níjkyéjɨri íjcyaabe Píívyéébe íavyéjúejte meíjcya meke újcuíñé tsúúca méhdivu pɨɨhɨ́jucóóhií.
23264	MAT 3:3	Diibyéhjáa Jóáádityu Píívyéébé ihjyú uubálle múnáajpi Itsaíá nééhií: Méllééboó ɨ́ɨ́néubárá píívyétúné iiñújɨri íjcyaabe keeváwu íllu úwaabóne: “Méímibáávyé ímítyú ámuha meícyahíjcyánetu tsaímíyéjuco ámuha meíjcyámeke Ávyéjuube iájtyumɨ́vaki.”
23265	MAT 3:4	Aanéhjáa diibye Jóáa camééllómú ɨhjɨ́netu méénúmeíñé wajyámúúnema íjcyáábéj pɨɨnétú ócájɨmɨ́ɨ́hé chiúcunúhi. Aabéhjáa tséréémuke dohíjcyáhi. Téhduréhjáa íímúhojpácyó ádohíjcyaábe.
23266	MAT 3:5	Áábé uwáábóhjáa illéébúcunú tsáácunúhijcyámé pahúllevátú Jerotsarée múnaaa, pámeere teene Jodéá iiñújɨ múnaa, Joodááj pɨɨhɨ́rí íjcyáné iiñújɨ múnaa, íjcyame.
23268	MAT 3:7	Áijyúhjáa tétsihyi mítyame paritséó imyémé íjcyáha múnáama, tsadotséó imyémé íjcyáha múnaa íjcyame idyé imíllerá téhdure itsójtsótsámeíñé peecútére. Árómekéhjáa íllure tsɨjpájuúbe. Neebéhjápeé: —Ávyeta ámuha ííñimyémúeméjté meíjcyámeke ¿múha ámúhakye néé peecútéré ámuha teene meméénúneri mepájtyetéiyóné Píívyéébe meke méimítyuháñé hallútú ɨ́cúbáhraíñé méúmɨ́wari íjcyánetu?
23269	MAT 3:8	Ɨ́mɨááné ámuha metsójtsótsámeíñé meímílléhajchíí ímityúné ámuha meícyahíjcyáné meɨ́hvéjtsóne ɨ́mɨáámeréjuco meíjcyá tééneréjuco ámúhadítyú ibóhówaúcunúki.
23270	MAT 3:9	Tsá múu néétune: “Muha muurá Aavaráaúvúj tsɨɨménémúhaabe meíjcyámeke tsá ɨɨná múúhakye pajtyéityúne.” Tsá múu ehdu íhjyúvatúne. Muurá íñe néwayúúné íjcyárónetu Píívyéébe ípívyéjtsóiyá tsíjtyeke Aavaráaúvúj tsɨɨménémúháábeke.
23271	MAT 3:10	Aabe muurá téhmehíjcyá ímítyúmeke iwáágóoíñé éhne múúne tsaapi ibájtsoháñetu ímiñe néévátuhéhjɨ́ iíllóne cóvajtsódu.
23272	MAT 3:11	Muurá ihdyu ɨ́mɨááné ámúhakye ó tsótsohíjcyá nújpácyori ámúhá imítyú ámuha meɨ́hvéjtsómé ɨ́jtsaméí tsíhdyuréjuco cápáyóóvémeke. Áánetu ihdyu íjcyaabe táhboone úwáábóiibye ávyeta táehnííñevu ɨ́htsútuube íjcyáábeke íjtyúhápáájɨ́ubáré o tácórɨúcu dííbyedívú o pɨ́ɨ́hɨ́véítyúroóbe. Diibye ihdyu ɨ́mɨááné cáhcújtsómé pañévú pícyoó Píívyéébé Apíícho. Áánetu cáhcújtsótúmeke cúújúwá pañévú waagóóiíbye.
23273	MAT 3:12	Aabe muurá mɨ́amúnáake iímíbájchómeke dówajcároó ímítyúmedítyu. Ááne tsaímíyé pícyóóiibye diitye ɨ́mɨáámeke. Áánetu ímítyúmeke waagóóiibye cúújúwá pañévú éhne múúne tríígotu íimíúhjɨ́ meújcúne íatéréene téjuuhójɨma mecóvajtsódu. Ehdúhjáa paritséómuke neebe Jóáaá.
23274	MAT 3:13	Téijyúhjáa Gariréá iiñújɨtu Jetsóó péé Joodáavu Jóáa téhulle íjcyáábe éllevu dííbyedívú itsójtsótsámeíki.
23279	MAT 4:1	Aanéhjáa Jetsóó tsójtsótsámeíñé boone Píívyéébé Apííchó dííbyeke tsajtyé ɨ́ɨ́néubá píívyétúné iiñújɨvu téhullévú Naavéné dííbyeke imáváríjchoki.
23282	MAT 4:4	Árónáacáhjáa neebe dííbyeke: —Muurá Píívyéébé waajácúháámɨtu nééneé: “Tsá apááñéré májchó tájpí meíjcyatúne. Muurá téhdure Píívyéébe meke néhdu meíjcyame tééne tájpí méijcyáhi.”
23283	MAT 4:5	Ehdúhjáa Jetsóó áñújcúnéllii tsajtyéébé dííbyeke Jerotsaréevúréjuco. Áábemáhjáa néríívyemútsí cáámevu duurúvájá hallúvu.
23284	MAT 4:6	Átsihvúhjáa idyé neebe dííbyeke: —Áyu cána ɨ́mɨááné Píívyéébé Hajchi u íjcyáhajchíí íchihdyu cátsiñíívyé baavújuco. Muurá dííbyé waajácúháámɨtu nééneé: Píívyéébe wálloó níjkyéjɨ múnáake uke ditye ityéhme ɨɨná uke ipájtyétuki. Aabe tsá ɨ́ɨ́néúbatú u wápújúúvéityúne.
23286	MAT 4:8	Ehdúhjáa Jetsóó néérónáa ɨ́hvéjtsótuube tsiiñe tsajtyé dííbyeke cáméhbaú nɨ́jcaúvu. Áhbaú nɨ́jcáutúhjáa úújétsoobe páneere ííñújɨ́ avyéjuvu.
23287	MAT 4:9	Áánemáhjáa neébe: —Páneevúré íñeevu uke ó ájcuú u mɨ́móúúvéne oke u dúúrúváhajchííjyu.
23289	MAT 4:11	Ehdúhjáa Jetsóó néénetu ílluréjuco dibye ɨ́hvéjtsoíñúné dííbyeke. Ááné boonéhjáa níjkyéjɨ múnaáréjuco dííbyeke ɨ́ɨ́cuvéne.
23290	MAT 4:12	Aanéhjáa téijyu tsojtsó múnáajpi Jóáake ditye cúvéhoojánúné uubállé Jetsóó iwáájácúne péé Gariréá iiñújɨvu íhcyóómi Natsaréevu.
23291	MAT 4:13	Ácoomíyíhjyáa wahájchotáré iíjcyáne ɨ́ɨ́neebe Capenaóovu, teene Gariréá iiñújɨri íjcyáné unéúcóbá úníuri Tsaboróoo, Netaríii, íjcyáné dohjɨ́ba múnáá iñújɨ́ɨ́cú úníuri íjcyácoomívu.
23293	MAT 4:15	Jodíómú íjcyátúné mɨ́amúnaa ijcyá Gariréá unéú ijcyátsihyi Joodáá úníuri, Tsaboróoo, Netaríii, íjcyáné dohjɨ́ba múnáá iñújɨ́ɨ́curi.
23295	MAT 4:17	Aanéhjáa Jetsóó úwáábótujkénuube nééhií: —Méɨhvéjtso ímítyú ámuha meícyahíjcyáne. Ááne ámúhá ɨ́jtsaméí mécápayóóvé ɨ́mɨánejcúvuréjuco. Muurá tsúúca níjkyéjɨri íjcyaabe Píívyéébe íavyéjúejte íjcyáímyeke újcúíñe éévé úújetéhi. Ehdúhjáa Jetsóó úwáábótujkénuube nééhií.
23296	MAT 4:18	Aabéhjáa Gariréá unéú úníuri péhíjcyaabe úújeté tsaatétsí íñáhbema amómeke tsɨ́nuhíjcyámútsidívu. Tsáápi méméhjáa Tsimóo Péédoro. Áánetúhjáa tsíjpi mémé Aderée.
23297	MAT 4:19	Áámútsikyéhjáa neébe: —Ookéréjuco meúráávye. Muurá íñe amómé lliiñája múnáajtétsí ámuhtsi meíjcyámútsikye ó pícyoó mɨ́amúnáakéréjuco Píívyéébedívú ámuhtsi meɨ́búwáávétsóíñé wákimyéivu.
23298	MAT 4:20	Ehdúhjáa Jetsóó néénéllii teenémáyé ɨjtsɨ́nuuháñé ɨɨ́hvéjtsóne peemútsí dííbyemáyéjuco.
23299	MAT 4:21	Átsihdyúhjáa éhnííñéwúuri ájtyúmɨɨbe tsíjtyetsi íñáhbema Jacóóboo, Jóáaá, íjcyamútsí cááni Tsebedéoma ɨhmɨ́ɨ́né pañe ɨjtsɨ́nú pájáábohíjcyamútsikye. Áámútsikyéhjáa idyé pɨ́úvaábe.
23301	MAT 4:23	Páneerée Gariréá iiñújɨri muuha ímamyémuma Jetsóó úwááboobéré pehíjcyá mɨ́amúnáake diityé pihcyáávejááné pañévu. Úwáábohíjcyaabée ɨ́mɨáájú Píívyéébé avyéjutu íjcyáné uwááboju diityéke. Aabée bóhɨ́ɨ́tsohíjcyá páhduváré nééne chémeháñeri chéméméhjɨke.
23302	MAT 4:24	Ehdúu dibye méénuhíjcyánéhjáa páneere Tsííriá iiñújɨ múnaa iwáájácúne tsívahíjcyá dííbye éllevu páhduváré nééne chémeháñeri chéméméhjɨke: Avyéháñeri íjcyámeke, naavémú ípañe íjcyámeke, méívatéméhjɨke, íjpi vááúmeítyúneri chéméméhjɨke. Áámekée bóhɨ́ɨ́tsohíjcyaábe.
23303	MAT 4:25	Ávyetáa pahúlleváré múúhama dibye péhíjcyáhulle mítyame mɨ́amúnaa dííbyeke úráávyehíjcyá Gariréaa, Decááporii, Jerotsaréee, Jodéá iiñújɨɨ, Joodáá tsiñéjcuu, íjcyátsɨ́hjɨ múnaa.
23308	MAT 5:5	Maímijyu ditye íjcyane ‘mityáhmítyá’ néétume ímí tsaɨ́ɨ́buwáré ícyahíjcyáme. Píívyéébée diityéké iájcuíñé nééné iiñújɨ́ muurá diityé wáábyuta.
23309	MAT 5:6	Maímijyu ditye íjcyane Píívyéébe ímillédú iíjcyáíyóneri tsúúrámeíhijcyáme. Muurá tehdu néémeke pɨ́ááboobe dibye ímillédú éhnííñevu ímí ditye iíjcyaki.
23314	MAT 5:11	Maímijyu ámuha meíjcyane tahñéjté ámuha meíjcyáné déjúcotu mɨ́amúnaa ámúhadi ɨɨ́cúbáhrámedi iúúhɨ́vaténe nehníwu állíuháñé íhjyúvahíjcyáme.
23316	MAT 5:13	Aame ííñújɨri ámuha méijcyá cánáámadu. Muurá teene cánááma iíímúnéllii meke pɨ́aabóhi. ¿Aca iíímútuca meke pɨ́áábóiyóne? Tsáhaá. Muurá tehdu tene nééca mewáágoóné mɨ́amúnaa ɨ́ɨ́teíñuhíjcyáiyáhi. Ahdu ámuha oke meúráávyénetu meɨ́hvetéhajchíí waagóojtéréjuco ámuha meíjcyaíñe.
23317	MAT 5:14	Muurá peetédú ámuha méijcyá ííñújɨri ɨ́mɨáájú ámúhadítyú bóhówaúcunúhijcyáme. Muurá tsácoomi cáméhbáú nɨ́jcáuri íjcyacóómí tsá téévetúne.
23320	MAT 5:17	Álliúúmé ihdyu méɨjtsúcunúdí Píívyéébé taúhbajuu, dííbyé ihjyú uubálle múnaápe úwáábohíjcyanéhjɨɨ, íjcyane o tútávajtsóvaabe o tsááneé. Muuráhjáa ihdyu o tsáá muhdú teene taúhbaju néhijcyáné ímíñeúvú mɨ́amúnáadívú o bóhówájtsoki.