23220	MAT 1:7	Solomon a Rehoboam aqa abu. Rehoboam a Abiya aqa abu. Abiya a Asa aqa abu.
23231	MAT 1:18	Yesus Kristus a endegsi ŋambabej. Aqa ai Maria Josep na oqajqa saga qameb. Ariya Josep a Maria ombla ŋereŋosaisonabqa Mondor Bole a Maria aqaq ainaqa a gumaŋej.
23232	MAT 1:19	Onaqa Maria aqa gumbuluŋ Josep a endegsi quej, “Maria a gumaŋqo.” Josep aqa kumbra tulaŋ boledamu deqa a endegsi are qalej, “E lumu na Maria uratqai. E boleq di uratqasai. Maria a jemaiyo uge.”
23234	MAT 1:21	Deqa a aŋgro mel oqas. Amqa bunuqna aŋgro dena aqa segi tamo uŋgasari naŋgo une kobotetnjrsim naŋgi eleŋqas. Deqa ni aqa ñam Yesus waiyqam.”
23236	MAT 1:23	“Niŋgi quiy. Bunuqna duŋgeŋge bei a tamo ombla ŋereŋosaisosimqa a gumaŋosim aŋgro mel oqas. Amqa naŋgi aqa ñam Emanuel waiyqab.” Ñam di aqa damu, “Qotei a iga koba na unum.”
23237	MAT 1:24	Onaqa Josep a qutuosiqa Tamo Koba aqa laŋ aŋgro na anjam minjej qaji di dauryosiqa Maria ej.
23238	MAT 1:25	Bati deqa a Maria ombla ŋereŋosaioqneb. Gilsi gilsiq Maria a aŋgro mel ej. Onaqa Josep na aŋgro di aqa ñam Yesus waiyej.
23239	MAT 2:1	Yesus a Betlehem qureq di ŋambabej. Qure di Judia sawaq di unu. Bati deqa Mandor Herot a Judia sawa taqatesoqnej. Yesus a ŋambabonaqa bongar sisiyo qaji tamo qudei naŋgi seŋ oqo sawaq na walwelosib gilsib Jerusalem qureq di brantosib tamo qudei naŋgi endegsib nenemnjroqneb,
23240	MAT 2:2	“Juda naŋgo mandor koba ŋambabej qaji a qabi unu? Iga seŋ oqo sawaq di aqa bongar unsimqa dauryosim bonum. Iga a qa louqajqa deqa bonum.”
23243	MAT 2:5	Onaqa naŋgi na kamba minjeb, “Kristus a Betlehem qureq di ŋambabqas. Qure di agi Judia sawaq di unu. Qotei aqa medabu o qaji tamo bei a nami endegsi neŋgreŋyej,
23244	MAT 2:6	‘O Betlehem tamo uŋgasari, nuŋgo qure Judia sawaq di unu. Qure kokba kalil Judia sawaq di unub qaji naŋgi na nuŋgo qure buŋyqasai. Di kiyaqa? Nuŋgo qureq dena gate koba bei tigelosimqa a na ijo segi Israel tamo uŋgasari naŋgi taqatnjrqas.’”
23245	MAT 2:7	Onaqa Herot a anjam di qusiqa bongar sisiyo qaji tamo naŋgi lumu na metnjrnaqa naŋgi aqa areq bonabqa nenemnjrej, “Bati gembu bongar di brantej?”
23246	MAT 2:8	Onaqa naŋgi bongar brantej qaji aqa bati di ubtosib Herot minjnabqa a na kamba minjrej, “Niŋgi Betlehem aisib aŋgro deqa geregere ŋamoiy. Ŋamosib a tal qabi unu di unsib bosib e merbiy. Yim e kamba aisiy a qa louqai.”
23247	MAT 2:9	Onaqa naŋgi Mandor Herot aqa anjam di qusib Betlehem aiyeb. Aisib ŋam atsibqa bongar nami seŋ oqo sawaq di uneb qaji di namo aisiq aŋgro soqnej qaji tal di tiŋsi sonaq uneb.
23249	MAT 2:11	Onaqa naŋgi tal miligiq gilsib aŋgro aqa ai Maria wo sonab unjrsibqa aŋgro aqa areq di siŋga pulutosib a qa loueb. Osib naŋgo qasaŋ iŋgi iŋgi qudei ti gol ti goreŋ ti qa ti walaqajqa quleq bole bole di eleŋosib aŋgro atraiyeb. Iŋgi iŋgi di naŋgi nami silali kokba na awaiyeleŋeb.
23250	MAT 2:12	Ariya naŋgi tal uratosib olo puluqa laqnabqa Qotei a ŋeiobilqei na minjrej, “Niŋgi olo Herot aqaq di brantaib.” Degsi minjrnaqa naŋgi gam bei dauryosib naŋgo segi qure utruq aiyeb.
23251	MAT 2:13	Naŋgi ainabqa bati di Tamo Koba aqa laŋ aŋgro bei a Josep aqaq gilsiq ŋeiobilqei na minjej, “Herot a bosim aŋgro Yesus qalsim moiyotqajqa ŋamqas. Deqa ni tigelosim aŋgro aqa ai wo joqsim Isip sawaq sumiy. Sumsib di soqnibqa bunuqna e ni mermitqa sawa endeq olo bqab.”
23253	MAT 2:15	Sumsib di sonabqa bunuqna Herot a moiyej. Josep a kumbra di yej deqa anjam bei Tamo Koba aqa medabu o tamo nami marej qaji di aqa damu brantej. A endegsi marej, “Ijo aŋgro mel a Isip sawaq di soqnimqa e dena metit a Isip sawa uratosim ijoq bqas.”
23254	MAT 2:16	Herot a bongar sisiyo qaji tamo naŋgi qa tariŋonaq ugeiyonaq qalieej, naŋgi a gisaŋyeb. Deqa a minjiŋ ani oqetonaqa aqa qaja tamo qudei naŋgi qariŋnjrnaqa aisib Betlehem qureq di aŋgro mel kiñilala wausau aiyel osaisoqneb qaji naŋgi kalil ñumeleŋosib moiyotnjreb. Qure qure Betlehem jojomq di soqneb qaji dia dego aŋgro mel kiñilala wausau aiyel osaisoqneb qaji naŋgi kalil moiyotnjreb. Herot a bongar brantej qaji aqa bati dauryosiq kumbra degyej.
23256	MAT 2:18	“Rama qureq di Resel a akamkobaoqnsiq pailoqnej. Aqa aŋgro kalil naŋgi ñumnab moreŋeb deqa akameqnaqa tamo uŋgasari naŋgi aqa are latetqa yeqnab a naŋgo anjam quqwa uratoqnej. Di kiyaqa? Aqa aŋgro kalil naŋgi moreŋekriteb deqa.”
23258	MAT 2:20	“Ni tigelosim aŋgro kiñala Yesus aqa ai Maria wo joqsim olo Israel sawaq gile. Tamo naŋgi Yesus qalsib moiyotqa maroqneb qaji naŋgi moreŋekriteb deqa ni olo gile.”
23261	MAT 2:23	Onaqa Josep a Qotei aqa anjam di dauryosiqa Galili sawaq gilej. Gilsiq qure bei aqa ñam Nasaret di soqnej. A di soqnej deqa anjam bei Qotei aqa medabu o tamo qudei naŋgi nami maroqneb qaji di aqa damu brantej. Naŋgi endegsib maroqneb, “Naŋgi a qa maroqnqab, ‘A Nasaret tamo.’”
23262	MAT 3:1	Bunuqna Jon yansnjro qaji a Judia naŋgo wadau sawaq di brantej. Brantosiq dia tamo uŋgasari naŋgi Qotei aqa anjam palontosiq endegsi minjroqnej,
23263	MAT 3:2	“Qotei laŋ qureq di unu qaji a nuŋgo Mandor Koba sosim niŋgi taqatŋgwajqa bati jojomqo. Deqa niŋgi are bulyiy.”
23264	MAT 3:3	Jon a kumbra degyej deqa anjam bei Qotei aqa medabu o tamo Aisaia nami marej qaji di aqa damu brantej. A Jon qa endegsi marej, “Tamo bei a wadau sawaq di tigelosimqa a tulaŋ leleŋoqnsim tamo uŋgasari naŋgi endegsim minjroqnqas, ‘Tamo Koba a bqajqa gam gereiyetiy. Gam tingitetiy.’”
23265	MAT 3:4	Jon a wadau sawaq di sosiqa a gara jugo kamel aqa juŋgum na gereiyo qaji di jugoqnsiqa alalag na siŋgilatosiq laqnej. A iŋgi uyo saiqoji deqa a sis ti bisim qaq ti uyoqnej.
23266	MAT 3:5	Bati deqa tamo uŋgasari Jerusalem di soqneb qaji naŋgi ti Judia sawaq di soqneb qaji naŋgi ti qure kalil Jordan ya qalaq di soqneb qaji naŋgi ti tigelosib Jon aqa areq boqneb.
23267	MAT 3:6	Boqnsibqa naŋgo une kalil babteqnab Jon na Jordan yaq di yansnjroqnej.
23268	MAT 3:7	Bati deqa Farisi tamo ti Sadyusi tamo ti tulaŋ gargekoba naŋgi Jon na yansnjrqa marsibqa aqa areq beqnabqa unjrsiqa naŋgi endegsi minjroqnej, “Niŋgi kumbra uge yo qaji tamo. Niŋgi amal uge bul. Niŋgi yai na merŋgwoqa mondoŋ Qotei aqa minjiŋ nuŋgoq aiyaim deqa ulaosib ijoq bonub?
23269	MAT 3:8	Niŋgi are bulyosib nuŋgo kumbra uge kalil uratosib kumbra bole bole yoqniy. Yim e unsiy marqai, ‘Bole, niŋgi are bulyonub.’ Osiy niŋgi yansŋgwai.
23270	MAT 3:9	Niŋgi endegsib are qalaib, ‘Abraham a gago moma utru unu deqa iga Qotei aqa ŋamgalaq di tamo bole.’ Niŋgi degsib are qalaib. Niŋgi quiy. Qotei na marimqa meniŋ kalil endi dego tamo bulyosib tigelosib Abraham aqa moma brantqab.
23271	MAT 3:10	Qotei na tapor qalat ojsiqa ŋam qomqajqa utruq di atej unu. Deqa ŋam kalil gei bole atosaieqnub qaji di Qotei na tapor dena qomeleŋosim ŋamyuwoq di breinjrqas.
23272	MAT 3:11	“Niŋgi are bulyqajqa deqa e ya na niŋgi yansŋgeqnum. Ariya Tamo Koba a bunuqna ijo qoreq na bqas. A tamo siŋgila koba. Ijo siŋgila aqa siŋgila ti keresai. Deqa e a kaŋgalyqajqa e tamo bolesai. A bosimqa Mondor Bole aqa siŋgila na ti ŋamyuwo na ti niŋgi yansŋgwas.
23273	MAT 3:12	A bem sum ñoqoryosim damu eleŋosim aqa talq di atqas. Osim a bem sum aqa suwi breinjrim ŋamyuwo gaigai yuejunu qaji dia yuekritqab.”
23274	MAT 3:13	Bati deqa Yesus a Galili sawaq dena tigelosiqa walwelosiq Jordan yaq gilej. A Jon na yansqa marsiqa aqa areq gilej.
23275	MAT 3:14	Gilnaqa Jon na saidyosiq minjej, “Ni e yansbqam di kere. Kiyaqa e ni yansmqa marsim ijoq bonum?”
23276	MAT 3:15	Onaqa Yesus na kamba minjej, “Uŋgum. Ni ijo anjam dauryosim e yansbe. Yimqa kumbra dena iga Qotei aqa areqalo kalil keretosim dauryqom.” Onaqa Jon a Yesus aqa anjam di dauryosiqa a yansej.
23277	MAT 3:16	Yesus a yanso osiqa a yaq na tigelosiqa tarosiq laŋ goge koqyonaqa laŋ waqej. Laŋ waqonaqa Qotei aqa Mondor a binoŋ bulosiq aisiq Yesus aqa jejamuq di awoonaq unej.
23278	MAT 3:17	Unnaqa laŋ goge dena Qotei aqa anjam bei endegsi brantej, “Endi ijo aŋgro qujai. E a tulaŋ qalaqalaiyeqnum. E a qa tulaŋ areboleboleibeqnu.”
23279	MAT 4:1	Onaqa bati deqa Mondor a Yesus wadau sawaq osi gilsiqa di uratonaqa Satan bosiqa Yesus a une bei atqa marsiqa walawalaiyoqnej.
23280	MAT 4:2	Qanam 40 qolo 40 Yesus a wadau sawaq di soqnej. Sosiqa iŋgi uratoqnsiqa qurieŋ ti soqnej. Deqa bati 40 di koboonaqa a mamyej.
23281	MAT 4:3	Onaqa walawalaiyo tamo Satan a Yesus aqa areq bosiqa minjej, “Ni Qotei aqa Ŋiriamqa meniŋ kalil endi minjrim bem bulyibqa ni uye.”
23282	MAT 4:4	Degsi minjnaqa Yesus na kamba minjej, “Qotei aqa anjam bei nami endegsib neŋgreŋyeb unu, ‘Tamo naŋgi iŋgi uyo na segi ŋambile sqasai. Anjam kalil Qotei aqa medabuq na branteqnu qaji dena naŋgi ŋambile sqab.’”
23284	MAT 4:6	“Ni Qotei aqa Ŋiriamqa endena prugosim mandamq aiye. Agi Qotei aqa anjam bei nami endegsib neŋgreŋyeb unu, ‘Qotei na aqa laŋ aŋgro naŋgi minjrimqa bosib ni taqatmqab.’ Anjam bei dego neŋgreŋq di unu. Anjam agiende, ‘Laŋ aŋgro naŋgi bosib baŋ na ni soqtmibqa ino siŋga meniŋ na qalqasai.’”
23285	MAT 4:7	Onaqa Yesus na kamba Satan minjej, “Qotei aqa anjam bei dego neŋgreŋq di unu. Anjam agiende, ‘Ni ino Tamo Koba Qotei aqa siŋgila laŋa tenemtqa osim a gisaŋyaim.’”
23286	MAT 4:8	Degsi minjnaqa Satan a Yesus olo osiqa mana goge kobaq oqsiq dia Yesus tigeltosiqa sawa sawa kalil mandor kokba naŋgi na taqatejunub qaji naŋgo siŋgila ti ñoro ti di Yesus osoryosiqa minjej,