23216	MAT 1:3	GeYuda ḳo Peres luho avëhnö Sera, geluho ataj Tamar. GePeres ḳo Hesron. Ga, Hesron ḳo Ram.
23217	MAT 1:4	Ga, Ram ḳo Aminadap, gAminadap ḳo Nason, geNason ḳo Salmon.
23218	MAT 1:5	GeSalmon ḳo Boas, gata Rahap. GeBoas ḳo Obet, gata Rut. Ga, Obet ḳo Yese,
23221	MAT 1:8	Ga, Asa ḳo Yosapat, geYosapat ḳo Yoram, geYoram ḳo Usia.
23222	MAT 1:9	Ga, Usia ḳo Yotam, geYotam ḳo Ahas ga, Ahas ḳo Hesekia.
23223	MAT 1:10	Ga, Hesekia ḳo Manase, geManase ḳo Amos, gAmos ḳo Yosia.
23224	MAT 1:11	GeYosia ḳo Yekonia losho ari lo, lob loḳ buk saga alam Babulon* deduu alam Israel vahi medeḳo sir ya denedo hir nyëġ.
23227	MAT 1:14	GAsor ḳo Sadok, geSadok ḳo Akim, gAkim ḳo Eliut.
23228	MAT 1:15	GEliut ḳo Eleasar, gEleasar ḳo Matan, geMatan ḳo Yakop ngwë.
23229	MAT 1:16	GeYakop sënë ḳo Yosep sën Maria regga, lob Maria saga sën ḳo Yesu, sën denenër bë Kerisi* lo.
23230	MAT 1:17	Nebë saga lob sir pin Abraham yi mewis sir, beyam verup loḳ Davit saga, besir yu nemadluho-bevidek-lubeluu. Gevu Davit beyam verup loḳ buk sën deḳo sir ya denedo nyëġ böp Babulon*, saga sir yu nemadluho-bevidek-lubeluu. Lob vu buk sën deḳo sir ya denedo nyëġ böp Babulon* beverup loḳ Kerisi*, og sir yu nemadluho-bevidek-lubeluu nebë saga ving.
23232	MAT 1:19	Yosep sën deggooin raḳ bë natu regga lo, yi mehö netetuu aggata niröp, lob su bë rëḳ nanër avëh yi ġaġek nimumsën ranġah vu alam pin rë. Gaḳ vonġin bë bepul Maria vunsën.
23233	MAT 1:20	Yosep nahën kwa nevo nebë sënë, loḳ Mehöböp yi angër yam vu yi loḳ pesepsën benër vu bë, “Davit* yi mewis Yosep-e! Gwenġo! Su nim dëlin Maria! Gaḳ gweḳo nök natu venëm. Hurmahen sën loḳ nare ayo lo, saga Anon Vabuung vonġ vu yi.
23249	MAT 2:11	Lob deloḳ ya begganġ ayo bedelë hurmahen luho ata Maria, lob deyun lusej vu los deḳo yi raḳ. Gedeggoo ḳupeḳ la loḳ hir keröng yoh vu sir bedevo vu yi. Goor, geḳele niḳegwi reggu nivesa sën denenër arëj nebë praginsëj* los mur*.
23260	MAT 2:22	Rëḳ nġo bë Arkelaus loḳ yah ama Herot* ben betu alam Yudea hir mehö-los-bengö lob ggöneng in yi besu ya sagu rë. Rëḳ Anutu vo pesepsën vu Yosep in tato aggata vu yi, lob ya los distrik Galilea.
23265	MAT 3:4	Jon sënë neröp röpröp ading sën denevasu raḳ kamër niviis lo, genevëh ḳabi neggëp balo. Genegga sepaaḳ los nenum beggoh netu yi nos.
23270	MAT 3:9	Ham su kwamin bo megweḳo ġaġek jaḳ nah menanër nabë Abraham yi mewis ham. Gaḳ sa nanër vu ham nabë Anutu yoh vu bë gevonġ ġelönġ sënë denatu Abraham yi mewis.
23272	MAT 3:11	Sa naripek ham raḳ bël mu, in bë ham gwërin ham. Gaḳ mehö los niwëëk ti kesuu sa rëḳ tamuin sa menam, lob sa su mehö niġ vesa yoh vu in bë sa natu yi hur ti menaḳah vaha suu vër rë. Mehö sënë rëḳ basuh ham begevonġ Anon Vabuung vu ham vahi gegevonġ benengwah ga ham vahi.
23273	MAT 3:12	Jom yi savor loḳ ya nema vorot in tetëhin ḳale ḳale na in yi wit* ġahis, gengupin jaḳ na jök-wit-yi. Gaḳ ḳale ḳale saga, og rëḳ besi jaḳ na nengwah sën medo netum degwata lo.”
23274	MAT 3:13	Nebë sënë lob Yesu vu Galilea meluḳ meya bël Yordan vu Jon, in bë Jon jipek yi.
23276	MAT 3:15	Rëḳ Yesu nër yah vu yi bë, “Ġenaḳööḳ galu dahun hil gesepa doḳ Anutu yi aggata nabë sënë rë loḳ mëm.” Lob Jon yoġekin yi ġaġek beripek yi.
23279	MAT 4:1	Ggovek saga log Anon Vabuung li Yesu raḳ meya nyëġ-yumeris in Satan pelëpin yi.
23282	MAT 4:4	Rëḳ Yesu nër yah vu bë, “Ġaġek neggëp loḳ Anutu-yi-ḳapiya bë: ‘Nos mu su yoh vu bë gevonġ bemehönon demedo vesaj rë, gaḳ yiḳ ġaġek pin sën neverup raḳ Anutu avi lo nejom ahon ving.’”
23285	MAT 4:7	Loḳ Yesu nër yah vu yi bë, “Ġaġek ngwë neggëp loḳ Anutu-yi-ḳapiya ving nebë: ‘Su ġeseggi Mehöböp sën honġ Anutu.’”
23288	MAT 4:10	Rëḳ Yesu nër yah vu bë, “Satan! Gweḳo honġ jaḳ meġena! Ġaġek neggëp loḳ Anutu-yi-ḳapiya nebë: ‘Yiḳ gweḳo Mehöböp sën honġ Anutu lo jaḳ, beġeġurek yi yö timu babu!’”
23290	MAT 4:12	Deduu Mehö-neripek-alam Jon ahon beya nedo ḳarabus, beYesu nġo bengö lom tah yi yah distrik Galilea.
23291	MAT 4:13	Loḳ vuu Nasaret geya nedo Kapernaum sën neggëp nġaggee böp Galilea nenga beneggëp ya los alam Sebulon los Naptali hir dob lo.
23293	MAT 4:15	“Alam Sebulon los alam Naptali hir dob, ggëp aggata sën neya los nġaggee Galilea vu bël Yordan nenga vahi sagu. GeGalilea hir dob vahi sën alam dahis yam denedo loḳ lo.
23296	MAT 4:18	Yesu neyoh nġaggee böp Galilea nenga, lom töḳ vu Simon sën denenër arë ngwë nebë Pita lo luho ari Andreas, geluho medo denetë leḳ luḳ ya nġaggee in bë degeḳo ġël, in yiḳ luho yö hir huk sagi.
23301	MAT 4:23	Log Yesu yoh vu distrik Galilea pin benër ġaġek vu alam loḳ dub-supinsën-yi. Nër Bengö Nivesa raḳ Anutu-yi-nyëġ, gevonġ balam hir niraḳsën aggagga pin nivesa raḳ.
23303	MAT 4:25	Lob alam nġahiseḳë vu distrik Galilea los Begganġ-bu-nemadluho gevu nyëġ böp Yerusalem los distrik Yudea pin, gevu bël Yordan vahi yi, bedesepa yi medeya.
23317	MAT 5:14	Geham nebë dob sënë yi ranġah. Nyëġ ti bë medo jaḳ ḳedu, og su yoh vu bë bun yi rë.
23318	MAT 5:15	Gemehöti su netaggi loḳ ram menetunġ ggevek ya dëg ayo rë. Ma rot. Gaḳ mu netunġ raḳ nedo reek vavunë in bë natum jaḳ alam pin sën denedo begganġ ayo lo.
23320	MAT 5:17	“Ham su kwamin bo nabë seyam in dahun Moses yi horek los alam-denenër-ġaġek-ranġahsën hir ġaġek na. Gaḳ ma. Sa su yam in bë dahun na rë, gaḳ seyam in bë tateḳin degwa beġevonġ banon jaḳ.
23321	MAT 5:18	Sa nanër vu ham yönon nabë Anutu su rëḳ dëëin ġaġek metes teka, ma nyë dus ti sën neggëp loḳ horek-ë, begeto megëp rë. Gaḳ yö rëḳ gëp nabë sënë rot, bena berup doḳ buk sën yaġek los dob nama na, gAnutu yi ġaġek pin anon jaḳ rë.
23322	MAT 5:19	Om bë mehöti keyëh ġaġek dus ti doḳ horek sënë betahu alam bedegevonġ noh vu sën nër lo, og Anutu rëḳ nanër yi gëp Nyëġ-yaġek-yi nabë mehö tamusën veröḳ-yi. Gaḳ alam sën denesepa loḳ horek sënë bedenetateḳin vu alam medenero lo, og rëḳ Anutu nanër sir vu Nyëġ-yaġek-yi nabë sir böp.
23325	MAT 5:22	Gaḳ sa, og sa nanër vu ham nabë: Mehöti bë ahë sengën vu ari, og rëḳ geḳo nyëvewen doḳ nah. Log bë mehöti nanër ġaġek nipaya jaḳ ari, og rëḳ bare kaunsor mala in debo nyëvewen vu yi doḳ nah. Log mehöti bë nanër ngwë nabë, ‘Kwam ma!’ og rëḳ duḳ na nengwah vu Nyëġ-nipaya megeḳo nyëvewen doḳ nah.
23331	MAT 5:28	Gaḳ sa, og sa nanër vu ham nabë: Bë maluh ti gelë avëh ti bayo gurekin yi, og saga nebë nevonġ baggëb vu avëh saga loḳ ayo ggovek ya.
23335	MAT 5:32	Gaḳ sa, og sa nanër vu ham nabë: Avëh ti su nevonġ baggëb rë rëḳ regga nidëlin yi, og mehö saga vonġ bevenë vonġ baggëb, om degwa neggëp vu yi. Gemehöti bë geḳo avëh sën regga nilëlin yi lo, og mehö saga vonġ baggëb vu avëh sënë.”
23337	MAT 5:34	Gaḳ sa, og sa nanër vu ham nabë: Ham su nanër yönon vavunë. Ma rot. Geham su tato yaġek in alam dejaḳ ham ġaġek ni nabë yönon! Gaḳ yö nama rot, in ġaġek saga luho yönon vavunë neggëp ti. In yaġek saga og yiḳ vonġ bë Anutu yi sëa sën nedo raḳ lo.
23338	MAT 5:35	Geham su tato dob in alam dejaḳ ham ġaġek ni nabë yönon, gaḳ yö nama rot, in ġaġek saga luho yönon vavunë neggëp ti. Gedob og yiḳ vonġ bë Anutu yi sëa mahen sën nebë vaha raḳ lo. Geham su tato nyëġ böp Yerusalem in alam dejaḳ ham ġaġek ni nabë yönon! Gaḳ yö nama rot, in ġaġek saga luho yönon vavunë neggëp ti. GeYerusalem saga og yiḳ Mehöböp-los-bengö yi nyëġ.
23339	MAT 5:36	Gesu ġetato yum in alam dejaḳ honġ ġaġek ni nabë yönon, gaḳ yö nama rot, in ġaġek saga luho yönon vavunë neggëp ti. In su ġeyoh vu bë gwevonġ yum viis ti natu veroo ma veriik jaḳ rë.
23340	MAT 5:37	Om nabë ġengoġekin nġaa, og ġengoġekin niröp, rëḳ mu nabë kwam bo nabë ‘Ma!’, og ġenanër ranġah nabë ‘Ma!’ Beyiḳ ggovek. Gaḳ bë ham nanër yönon vavunë geving, og sagaḳ Mehö Nipaya yi nġaa.”
23342	MAT 5:39	Gaḳ sa, og sa nanër vu ham nabë: Mehöti bë gevonġ paya vu ham, og ham su bo doḳ nah vu yi. Ti bë petap honġ doḳ nengam vesa, og ġepeggirin nengam ḳëj bepetap geving.
23343	MAT 5:40	Genabë mehöti vonġin bë geḳo honġ na vu jaas sën genġo ġaġek lo, in nakah honġ röpröp vër, og ġebo honġ röpröp-ayööng-yi vu yi geving.
23344	MAT 5:41	Genabë mehö los arë ti nanër vu honġ nabë gweḳo yi ḳupeḳ bemelu na aggata dus ti rë, og gweḳo meġena dus ngwë geving.
23345	MAT 5:42	Nabë mehöti ketaġ nġaa ti vu honġ, og ġebo vu. Gemehöti bë ketaġ nabë geḳo honġ nġaa ti mena rëḳ geḳo nom, og su gweruu demim vu yi.”
23347	MAT 5:44	Gaḳ sa, og sa nanër vu ham nabë: Ham ahëmin geving alam sën denesis beġö vu ham lo, geham najom jaḳ in alam sën denedeġinengin nġaa maggin raḳ ham lo.
23350	MAT 5:47	Genabë ham nġo bengwënġ in ham arimin lo mu, og yiḳ alam dahis pin denevonġ nebë saga medenedo, om ham vonġ nġaa böp tena kesuu sir-a?
23355	MAT 6:4	gaḳ ġedoḳ vu sir yö gëp vunsën. GAmam vu yaġek neraḳ nġaa sën neggëp vunsën lo ni, om rëḳ bo doḳ nah nyëvewen vu honġ.”
23357	MAT 6:6	Gaḳ bë ġenajom jaḳ, og ġedoḳ na begganġ ayo beġebehii veluung avi, log mëm ġenajom jaḳ vu Amam sën nedo loḳ nyëġ vunsën saga. Amam saga nedo yaġek menelë nġaa pin sën neggëp vunsën lo, om rëḳ bo doḳ nah nyëvewen vu honġ.
23359	MAT 6:8	Ham su gwevonġ nabë sënë. Gaḳ ham Amamin vu yaġek raḳ nġaa pin sën ham neraḳ vu in lo ni. Yönon, ham nġo nahën geham su kwetaġ vu yi rë, log yö raḳ ni vorot.
23361	MAT 6:10	Ġenam ġenatu he Mehöböp noh vu nyëġ pin, gemehönon pin degevonġ noh vu kwam gëp dob nabë sën angër denevonġ ggëp yaġek lo.
23362	MAT 6:11	Ġebo nos vu he vu pehi sënë.
23366	MAT 6:15	Gaḳ nabë ham su dahun mehönon hir nġaa nipaya na rë, og ham Amamin vu yaġek su rëḳ dahun ham nġaa nipaya na rë gerëḳ nama.”
23368	MAT 6:17	Gaḳ bë ayem gërin nos, og gwetunġ wël* jaḳ yum, geġejipek malam,
23369	MAT 6:18	in alam su dejaḳ ni nabë ayem ggërin nos. GAmam sën nedo vunsën lo yö timu jaḳ ni. Amam vu yaġek nelë nġaa sën neggëp vunsën lo, om rëḳ bo doḳ nah nyëvewen vu honġ.”
23371	MAT 6:20	Gaḳ ham ngupin ham nġaa nivesa vu yaġek. In vu yaġek og nġaa su nemoneḳ rë, gejeluj su neloḳ menipaya neraḳ rë, galam hodeḳ su denekevoh wes gedeneggodeḳ ya rë.
23374	MAT 6:23	Gaḳ nabë malam natum in nġaa nipaya, og rëḳ navim pin malaḳenu doḳ. Log ayom malaḳenu bë pemëġin ranġah na, og rëḳ malaḳenu natu böpata jaḳ.”
23376	MAT 6:25	“Om sën sa bë nanër vu ham nabë ham su newamin jaḳ in ham medoḳ tepëḳ nabë, ‘Hil rëḳ aġa va? Ma hil rëḳ nanum va?’ Geham su newamin jaḳ in navimin nabë, ‘Hil rëḳ ḳebu navid jaḳ va?’ In hil anod kesuu nos gehil navid kesuu tob.
23377	MAT 6:26	Ham kwamin bo soḳ sën denevëëng medeneyoh yaġek babu lo rë. Su denehin nos ġahis rë, gesu denerur anon bedenesupin raḳ ya begganġ rë, rëḳ ham Amamin vu yaġek nevet sir. Gaḳ ham mehönon, og ham kwesuu soḳ sënë.
23383	MAT 6:32	In alam dahis vu dob yiḳ kwaj nevo nġaa pin sënë panġsën bë denatöḳ vu. Gaḳ ham Amamin vu yaġek raḳ nġaa pin sën ham neraḳ vu in lo ni ggovek ya.
23385	MAT 6:34	Ham su kwamin bo nġaa maggin neheng yi benewamin jaḳ pehi. Gaḳ nġaa neheng yi, og neheng rëḳ ham kwamin bo. Nġaa maggin neggëp loḳ buk pin, om ham kwamin bo buk ti ti yö yi maggin doḳ buk saga lo beggovek.”
23387	MAT 7:2	In Anutu rëḳ seggi ham ġaġek nabë sën ham neseggi mehö ngwë hir ġaġek lo. Gerëḳ gevonġ doḳ nah vu ham nabë sën ham nevonġ vu mehö ngwë lo.
23389	MAT 7:4	Ma nebë va sën ġenër vu arim bë, ‘Ḳööḳ gesa hevonġ ḳale vër in malam ġahis rë.’ Gwelë rë, ġanġ dus ti neggëp loḳ nġo malam ġahis.
23390	MAT 7:5	Honġ mehö kwam luu! Gwevonġ ġanġ dus ti saga vër in malam govek rë, loḳ mëm rëḳ gwelë nġaa mahen teka sën neggëp loḳ arim mala aga nivesa meġebo vër.
23391	MAT 7:6	Ham su gwevonġ Anutu yi nġaa vabuung vu anöö! Geham su gwetë ham nġaa vuneḳsën sën ham nebaġo raḳ monë böp lo na vu bööḳ. In rëḳ debaḳë duḳ dob jaḳ vahaj, log depekwë medega ham.”
23398	MAT 7:13	“Ham doḳ na aggata avi mahen in aggata sënë neya Nyëġ Mala-tumsën-yi. Gaḳ aggata sën neya Nyëġ Nipaya lo, og böpata beneggëp tateḳinsën, lob alam nġahiseḳë deneyoh ya saga rot.
23399	MAT 7:14	Gaḳ aggata sën neya Nyëġ Mala-tumsën-yi lo, og mahen teka, behuk böp, lob alam ti ti mu denetöḳ raḳ medeneloḳ ya.”
23411	MAT 7:26	Gaḳ alam pin sën degenġo sa ġaġek pin rëḳ su desepa doḳ rë lo, og sir nebë mehö kwa masën, sën lev yi begganġ raḳ nedo raggër.
23414	MAT 7:29	in su nenër vu sir nebë alam-horek-yi lo rë. Gaḳ nenër nebë mehö los niwëëk ti.
23418	MAT 8:4	Lob Yesu nër vu yi bë, “Gweġin honġ! Su ġena ġenanër nġaa sënë vu mehö la. Gaḳ mëm ġena ġetato honġ vu mehö-neḳo-seriveng gegwetunġ seriveng noh vu sën Moses nër wirek bë hil ġevonġ lo, in alam pin dejaḳ ni nabë nim veseek raḳ.”
23423	MAT 8:9	Gaḳ yiḳ sa mehö los niġ wëëk ti ving. Sa nahurek sa alaġ sën neġin sa menevo huk vu sa lo babu, log senġo salam-beġö-yi sën sa neheġin sir lo deneggurek sa babuġ ving nebë saga. Bë sa nanër vu sir ti nabë, ‘Ġena!’ og rëḳ na, gesa nanër vu ngwë nabë, ‘Ġenam!’ og rëḳ nam. Gesa nanër vu sa hur nabë, ‘Gwevonġ nġaa sënë!’ og rëḳ gevonġ. Om yiḳ ġenanër jaḳ avim mu og yiḳ yoh vu.”
23425	MAT 8:11	Gesa nanër vu ham nabë alam nġahiseḳë vu nyëġ mala neverup los nemasuseḳ ya yö rëḳ dena bemedo dega nos doḳ Nyëġ-yaġek-yi geving Abraham lööho Isaak lu Yakop.
23426	MAT 8:12	Gaḳ alam Yuda og Anutu rëḳ getii vahi na nyëġ malaḳenu dobnë medengu medegeköö nyëj, gesu rëḳ dedoḳ na demedo Nyëġ-yaġek-yi rë.
23427	MAT 8:13	Lob Yesu nër vu mehö neġin alam-beġö-yi bë, “Ġenah meġena böm, gerëḳ anon jaḳ vu honġ noh vu honġ ġaġek sën ġevonġ ving agi.” Lob nahën nenër log mehö neġin alam-beġö-yi lo yi hur nivesa raḳ pevis.
23436	MAT 8:22	Loḳ Yesu nër yah vu bë, “Ġetamuin sa, galam-diiḳsën yö rëḳ dedev hir heljënġ.”
23439	MAT 8:25	Loḳ yi hur maluh ya deggee vu yi gedenër bë, “Mehöböp! Ġedoḳ vu hil! Hil hevonġin nadiiḳ bemalad nama!”
23442	MAT 8:28	Loḳ tum Yesu ya verup Gadara hir nyëġ vu nġaggee nenga vahi, lob töḳ raḳ mehö luu, geluho vu waaḳ sën denebë mehönon seḳëj loḳ lo avi medetöḳ to. Memö nedo loḳ luho beluho nij wëëk ata, lob alam deneggönengin luho gesu deneyoh aggata saga rë.
23456	MAT 9:8	Galam delë nġaa sënë lom deggöneng rot, gedeḳo Anutu arë raḳ in vonġ niwëëk nebë sënë vu mehönon in bë dedoḳ vu mehönon vahi.
23457	MAT 9:9	Lob Yesu kedi raḳ vu saga meya, lom lë mehöti nedo raḳ begganġ-takës-yi, arë nebë Matai. Lom nër vu yi bë, “Ġenam ġetamuin sa!” Lob Matai kedi raḳ meya tamuin yi.