23214	MAT 1:1	Yesu Kerisi yi degwa lo sënë: Yesu saga sën Davit* yi mewis, geDavit saga sën Abraham yi mewis.
23215	MAT 1:2	Abraham ḳo Isaak, gIsaak ḳo Yakop, geYakop saga sën ḳo Yuda losho ari lo.
23216	MAT 1:3	GeYuda ḳo Peres luho avëhnö Sera, geluho ataj Tamar. GePeres ḳo Hesron. Ga, Hesron ḳo Ram.
23217	MAT 1:4	Ga, Ram ḳo Aminadap, gAminadap ḳo Nason, geNason ḳo Salmon.
23218	MAT 1:5	GeSalmon ḳo Boas, gata Rahap. GeBoas ḳo Obet, gata Rut. Ga, Obet ḳo Yese,
23219	MAT 1:6	geYese ḳo Mehö-los-bengö Davit, geDavit ḳo Solomon, gata sën Uria venë wirek lo.
23220	MAT 1:7	Loga, Solomon ḳo Rehoboam, geRehoboam ḳo Abiya, gAbiya ḳo Asa.
23221	MAT 1:8	Ga, Asa ḳo Yosapat, geYosapat ḳo Yoram, geYoram ḳo Usia.
23222	MAT 1:9	Ga, Usia ḳo Yotam, geYotam ḳo Ahas ga, Ahas ḳo Hesekia.
23223	MAT 1:10	Ga, Hesekia ḳo Manase, geManase ḳo Amos, gAmos ḳo Yosia.
23224	MAT 1:11	GeYosia ḳo Yekonia losho ari lo, lob loḳ buk saga alam Babulon* deduu alam Israel vahi medeḳo sir ya denedo hir nyëġ.
23225	MAT 1:12	Deya denedo nyëġ böp Babulon* lom Yekonia ḳo nalu Sealtiel. Lob Sealtiel ḳo Serubabel,
23226	MAT 1:13	lob Serubabel ḳo Abiut, gAbiut ḳo Eliakim, gEliakim ḳo Asor.
23227	MAT 1:14	GAsor ḳo Sadok, geSadok ḳo Akim, gAkim ḳo Eliut.
23228	MAT 1:15	GEliut ḳo Eleasar, gEleasar ḳo Matan, geMatan ḳo Yakop ngwë.
23229	MAT 1:16	GeYakop sënë ḳo Yosep sën Maria regga, lob Maria saga sën ḳo Yesu, sën denenër bë Kerisi* lo.
23230	MAT 1:17	Nebë saga lob sir pin Abraham yi mewis sir, beyam verup loḳ Davit saga, besir yu nemadluho-bevidek-lubeluu. Gevu Davit beyam verup loḳ buk sën deḳo sir ya denedo nyëġ böp Babulon*, saga sir yu nemadluho-bevidek-lubeluu. Lob vu buk sën deḳo sir ya denedo nyëġ böp Babulon* beverup loḳ Kerisi*, og sir yu nemadluho-bevidek-lubeluu nebë saga ving.
23231	MAT 1:18	Yesu ata ḳo yi lo degwa nebë sënë: Deggooin ata Maria raḳ in jaḳ vu Yosep, rëḳ luho yö nahën denedo, log Maria nalu loḳ raḳ Anon Vabuung.
23232	MAT 1:19	Yosep sën deggooin raḳ bë natu regga lo, yi mehö netetuu aggata niröp, lob su bë rëḳ nanër avëh yi ġaġek nimumsën ranġah vu alam pin rë. Gaḳ vonġin bë bepul Maria vunsën.
23233	MAT 1:20	Yosep nahën kwa nevo nebë sënë, loḳ Mehöböp yi angër yam vu yi loḳ pesepsën benër vu bë, “Davit* yi mewis Yosep-e! Gwenġo! Su nim dëlin Maria! Gaḳ gweḳo nök natu venëm. Hurmahen sën loḳ nare ayo lo, saga Anon Vabuung vonġ vu yi.
23234	MAT 1:21	Rëḳ geḳo nalu aġuu lom ġenanër arë nabë Yesu. In rëḳ geḳo yi alam vër in hir nipaya nyëvewen.”
23236	MAT 1:23	“Ham gwenġo rë! Rëḳ avëh avö nalu doḳ, lom geḳo nalu aġuu. Lob rëḳ ġenanër arë nabë Emanuel.” Arë sënë degwa nebë ‘Anutu nedo ving hil’.
23237	MAT 1:24	Lob Yosep ggëp mepesep ggovek gekedi raḳ, lom vonġ yoh vu sën Mehöböp yi angër nër vu yi lo. Ya beḳo avëh netu venë,
23238	MAT 1:25	rëḳ su neya aggata ving yi rë, gema rot, beya verup loḳ buk sën venë ḳo nalu aġuu lo. Lob tahi ggev raḳ nebë Yesu.
23239	MAT 2:1	Maria ḳo Yesu vu Betlehem ggëp Yudea loḳ buk sën Herot* tu mehö-los-bengö menedo. Ḳo ggovek, lom alam kwaj böp la vu nyëġ mala neverup bedeyam Yerusalem medeloḳ tepëḳ bë,
23241	MAT 2:3	Mehö-los-bengö Herot* nġo hir ġaġek saga, lob lëk anon, balam Yerusalem pin delëk ving.
23244	MAT 2:6	‘Honġ Betlehem vu nyëġ Yuda, su ġetu nyëġ Yuda yi begganġ-bu mahen tamusën rë, gaḳ ġekwesuu. In ggev böp ti rëḳ berup doḳ honġ, lob ġeġin salam Israel.’”
23245	MAT 2:7	Herot* nġo nebë saga lob vun yi metahi alam los kwaj böp saga yam, beloḳ tepëḳ in sir in bë jaḳ ni niröp nabë betuheng saga verup loḳ buk tena.
23247	MAT 2:9	Denġo mehö-los-bengö yi ġaġek saga ggovek log deya. Lob betuheng sën delë neggëp nyëġ mala neverup lo, muġin beya nare ya valeḳ nyëġ sën hurmahen neggëp loḳ lo.
23248	MAT 2:10	Delë betuheng lom kwaj vesa rot.
23249	MAT 2:11	Lob deloḳ ya begganġ ayo bedelë hurmahen luho ata Maria, lob deyun lusej vu los deḳo yi raḳ. Gedeggoo ḳupeḳ la loḳ hir keröng yoh vu sir bedevo vu yi. Goor, geḳele niḳegwi reggu nivesa sën denenër arëj nebë praginsëj* los mur*.
23250	MAT 2:12	Log Anutu vo pesepsën vu sir loḳ buk bë su nah deberup vu Herot*, lom deyoh aggata ngwë medeyah medeya bej.
23251	MAT 2:13	Deya ggovek, log Mehöböp yi angër ti yam vu Yosep benër vu yi loḳ pesepsën bë, “Kwedi gweḳo hurmahen luho ata jaḳ, meġebeya meġena Ejep. In Herot* vonġin sero hurmahen bengis yi nadiiḳ.”
23252	MAT 2:14	Lob Yosep kedi meḳo hurmahen luho ata raḳ loḳ buk beya Ejep.
23253	MAT 2:15	Lob ya denedo sagu rot beya verup loḳ buk sën Herot* diiḳ. Devonġ nebë saga lob ġaġek sën Mehöböp vonġ verup mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën avi lo anon raḳ nebë: “Sa tahi naluġ vu Ejep yam.”
23254	MAT 2:16	Rëḳ Herot* raḳ ni bë alam los kwaj böp saga dekuung in yi, lob ahë sengën panġsën rot, bevonġ alam la deya Betlehem los nyëġ mahen mahen sën neggëp dus vu lo, bedesis hurmahen maluh pin bedediiḳ. Sir sën ataj nahën neḳo sir lo rot, beya verup loḳ sën hir nġebek netu luu raḳ lo, yoh vu buk sën alam los kwaj böp denër vu Herot* bë delë betuheng nyëdahis lo.
23255	MAT 2:17	Lom mehö-nenër-ġaġek-ranġahsën Yeremia yi ġaġek sën kevu meneggëp lo anon raḳ. Sënë nebë:
23256	MAT 2:18	“Aye ti dedun vu nyëġ Rama. Nesu los nenġeeḳ böpata. Rakel nesu in nalu lo, medenahubin yi, rëḳ ma gesu yoh vu rë. In nalu lo su denedo rë, gaḳ malaj ma.”
23258	MAT 2:20	menër vu yi bë, “Kwedi gweḳo hurmahen luho ata jaḳ meġenah Israel hir dob. In alam sën bë dengis hurmahen lo dediiḳ.”
23259	MAT 2:21	Lob Yosep kedi meḳo hurmahen luho ata raḳ, beyah Israel hir dob.
23260	MAT 2:22	Rëḳ nġo bë Arkelaus loḳ yah ama Herot* ben betu alam Yudea hir mehö-los-bengö lob ggöneng in yi besu ya sagu rë. Rëḳ Anutu vo pesepsën vu Yosep in tato aggata vu yi, lob ya los distrik Galilea.
23261	MAT 2:23	Ya nedo nyëġ ti arë nebë Nasaret. Lom alam-denenër-ġaġek-ranġahsën hir ġaġek lo anon raḳ. Sën denër bë: “Rëḳ denanër yi nabë yi Nasaret ti.”
23265	MAT 3:4	Jon sënë neröp röpröp ading sën denevasu raḳ kamër niviis lo, genevëh ḳabi neggëp balo. Genegga sepaaḳ los nenum beggoh netu yi nos.
23266	MAT 3:5	Lob alam Yerusalem losho alam nyëġ Yudea pin, galam pin sën denedo dus vu bël Yordan lo deneya vu yi.
23267	MAT 3:6	Bedenër hir nġaa nipaya ranġah geJon neripek sir luḳ bël Yordan.
23269	MAT 3:8	Ham gwevonġ nġaa niröp noh vu sën ham wërin ayomin lo, in tato nabë ham wërin ham yönon.
23270	MAT 3:9	Ham su kwamin bo megweḳo ġaġek jaḳ nah menanër nabë Abraham yi mewis ham. Gaḳ sa nanër vu ham nabë Anutu yoh vu bë gevonġ ġelönġ sënë denatu Abraham yi mewis.
23271	MAT 3:10	Yönon, in ḳoov nevu nevaleḳ ḳele ġeġa meneggëp vorot, in ḳele pin sën su denesis anoj nivesa rë lo, saga rëḳ dengap bedegetë jaḳ na nengwah.
23272	MAT 3:11	Sa naripek ham raḳ bël mu, in bë ham gwërin ham. Gaḳ mehö los niwëëk ti kesuu sa rëḳ tamuin sa menam, lob sa su mehö niġ vesa yoh vu in bë sa natu yi hur ti menaḳah vaha suu vër rë. Mehö sënë rëḳ basuh ham begevonġ Anon Vabuung vu ham vahi gegevonġ benengwah ga ham vahi.
23274	MAT 3:13	Nebë sënë lob Yesu vu Galilea meluḳ meya bël Yordan vu Jon, in bë Jon jipek yi.
23276	MAT 3:15	Rëḳ Yesu nër yah vu yi bë, “Ġenaḳööḳ galu dahun hil gesepa doḳ Anutu yi aggata nabë sënë rë loḳ mëm.” Lob Jon yoġekin yi ġaġek beripek yi.
23277	MAT 3:16	Yesu ripek bël ggovek geraḳ yom roneḳ, lob pevis beyaġek tateḳin yi, gelë Anutu yi Anon Vabuung ni nebë soḳ nuung ti beluḳ yam nare raḳ yi.
23279	MAT 4:1	Ggovek saga log Anon Vabuung li Yesu raḳ meya nyëġ-yumeris in Satan pelëpin yi.
23280	MAT 4:2	Yesu su gga nos rë genedo meris buk geranġah mehödahis luu, lom diiḳahë.
23289	MAT 4:11	Lob Satan veya in Yesu meya, gangër yam deneloḳ vu yi.
23290	MAT 4:12	Deduu Mehö-neripek-alam Jon ahon beya nedo ḳarabus, beYesu nġo bengö lom tah yi yah distrik Galilea.
23291	MAT 4:13	Loḳ vuu Nasaret geya nedo Kapernaum sën neggëp nġaggee böp Galilea nenga beneggëp ya los alam Sebulon los Naptali hir dob lo.
23293	MAT 4:15	“Alam Sebulon los alam Naptali hir dob, ggëp aggata sën neya los nġaggee Galilea vu bël Yordan nenga vahi sagu. GeGalilea hir dob vahi sën alam dahis yam denedo loḳ lo.
23296	MAT 4:18	Yesu neyoh nġaggee böp Galilea nenga, lom töḳ vu Simon sën denenër arë ngwë nebë Pita lo luho ari Andreas, geluho medo denetë leḳ luḳ ya nġaggee in bë degeḳo ġël, in yiḳ luho yö hir huk sagi.
23298	MAT 4:20	Lob pevis beluho devuu hir leḳ geya desepa yi melööho deya.
23299	MAT 4:21	Lööho deya beya deverup, lob lë mehöti luho ari, Yakobus luho ari Jon sën Sebedi nalu luho. Luho raḳ denedo yaġ ving amaj Sebedi, medenejoo hir leḳ vepulsën yah. Loḳ Yesu tahi luho,
23300	MAT 4:22	lob luho devuu amaj los yaġ ya pevis geya desepa yi.
23301	MAT 4:23	Log Yesu yoh vu distrik Galilea pin benër ġaġek vu alam loḳ dub-supinsën-yi. Nër Bengö Nivesa raḳ Anutu-yi-nyëġ, gevonġ balam hir niraḳsën aggagga pin nivesa raḳ.
23302	MAT 4:24	Lob Yesu bengö ya meyoh vu distrik Suria pin, lom deḳo alam sën nij raḳ aggagga los alam sën nij nesanġ lo, galam sën memö nipaya nevonġ sir lo, galam sën bedo nevesi sir lo, galam sën seḳëj neselönġin lo pin, medeya vu yi mevonġ benijvesa neraḳ.
23303	MAT 4:25	Lob alam nġahiseḳë vu distrik Galilea los Begganġ-bu-nemadluho gevu nyëġ böp Yerusalem los distrik Yudea pin, gevu bël Yordan vahi yi, bedesepa yi medeya.
23306	MAT 5:3	“Alam sën deraḳ ni bë su nijvesa rë lo, kwaj vesa, in detu Anutu-yi-alam berëḳ demedo nivesa doḳ yi nyëġ.
23307	MAT 5:4	Alam sën ayoj maggin in nġaa nipaya sën nedo dob lo, kwaj vesa, in Anutu rëḳ gevonġ mayoj nivesa.
23308	MAT 5:5	Alam sën denedahun arëj lo, kwaj vesa, in rëḳ dob ala sir.
23309	MAT 5:6	Alam sën ahëj ving rot bë degevonġ nġaa niröp mu nebë sën alam dediiḳahëj in nos lo, kwaj vesa, in Anutu rëḳ gevonġ banon jaḳ benajom sir ahon.
23310	MAT 5:7	Alam sën kwaj paya in alam vahi bedeneloḳ vu sir lo, kwaj vesa, in Anutu rëḳ gevonġ doḳ nah vu sir nabë.
23311	MAT 5:8	Alam sën ayoj neggëp niröp rot lo, kwaj vesa, in rëḳ degelë Anutu.
23312	MAT 5:9	Alam sën denevonġ in bë dedahun beġö na lo, kwaj vesa, in Anutu rëḳ nanër nabë nalu sir.
23313	MAT 5:10	Alam sën deneḳo maggin in denesepa loḳ nġaa niröp los yohvu lo, kwaj vesa, in detu Anutu-yi-alam berëḳ demedo nivesa doḳ yi nyëġ.
23314	MAT 5:11	Alam rëḳ depelë ham gedegevonġ rii jaḳ ham gedenanër ġaġek nipaya kuungsën aggagga jaḳ ham in denelë bë sa alam ham, rëḳ mu mëm ham kwamin vesa.
23316	MAT 5:13	“Ham nebë dob sënë yi mamireng. Rëḳ mamireng bë nimöḳ jaḳ, og rëḳ hil ġevonġ benengën jaḳ nah nabë va? Mamireng nebë saga hen huk ma, om hil ġetë na balam debaḳë duḳ dob.
23317	MAT 5:14	Geham nebë dob sënë yi ranġah. Nyëġ ti bë medo jaḳ ḳedu, og su yoh vu bë bun yi rë.
23318	MAT 5:15	Gemehöti su netaggi loḳ ram menetunġ ggevek ya dëg ayo rë. Ma rot. Gaḳ mu netunġ raḳ nedo reek vavunë in bë natum jaḳ alam pin sën denedo begganġ ayo lo.
23320	MAT 5:17	“Ham su kwamin bo nabë seyam in dahun Moses yi horek los alam-denenër-ġaġek-ranġahsën hir ġaġek na. Gaḳ ma. Sa su yam in bë dahun na rë, gaḳ seyam in bë tateḳin degwa beġevonġ banon jaḳ.
23321	MAT 5:18	Sa nanër vu ham yönon nabë Anutu su rëḳ dëëin ġaġek metes teka, ma nyë dus ti sën neggëp loḳ horek-ë, begeto megëp rë. Gaḳ yö rëḳ gëp nabë sënë rot, bena berup doḳ buk sën yaġek los dob nama na, gAnutu yi ġaġek pin anon jaḳ rë.
23322	MAT 5:19	Om bë mehöti keyëh ġaġek dus ti doḳ horek sënë betahu alam bedegevonġ noh vu sën nër lo, og Anutu rëḳ nanër yi gëp Nyëġ-yaġek-yi nabë mehö tamusën veröḳ-yi. Gaḳ alam sën denesepa loḳ horek sënë bedenetateḳin vu alam medenero lo, og rëḳ Anutu nanër sir vu Nyëġ-yaġek-yi nabë sir böp.
23324	MAT 5:21	“Ham nġo ġaġek sën neggëp vu alam hib wirek lo ggovek nebë, ‘Su ġengis mehönon denadiiḳ’. Mehöti bë ngis mehö ngwë menadiiḳ, og rëḳ geḳo nyëvewen doḳ nah.
23325	MAT 5:22	Gaḳ sa, og sa nanër vu ham nabë: Mehöti bë ahë sengën vu ari, og rëḳ geḳo nyëvewen doḳ nah. Log bë mehöti nanër ġaġek nipaya jaḳ ari, og rëḳ bare kaunsor mala in debo nyëvewen vu yi doḳ nah. Log mehöti bë nanër ngwë nabë, ‘Kwam ma!’ og rëḳ duḳ na nengwah vu Nyëġ-nipaya megeḳo nyëvewen doḳ nah.
23327	MAT 5:24	og gwevuu honġ seriveng bemedo jepö degwa, geġena vu arim bemelu semu ġaġek govek rë, loḳ mëm ġenom gwetunġ honġ seriveng vu Anutu.
23328	MAT 5:25	Mehöti bë gevonġ ġaġek vu honġ, lob melu nahën neyök aggata, meneya vu jaas sën nenġo ġaġek lo, og ġepevis bemelu semu ġaġek doḳ ti. In rëḳ getunġ honġ doḳ na jaas nema, lob jaas getunġ honġ doḳ na ahëvavu nemaj, lob ahëvavu degetunġ honġ doḳ na ḳarabus.
23331	MAT 5:28	Gaḳ sa, og sa nanër vu ham nabë: Bë maluh ti gelë avëh ti bayo gurekin yi, og saga nebë nevonġ baggëb vu avëh saga loḳ ayo ggovek ya.
23332	MAT 5:29	Om nabë malam ġahis vesa gevonġ benġaa nipaya kepë honġ, og maam ġeselupek vër megwetë na. Nabë navim len timu mala nama, og mëm nivesa, in su degetë navim pin doḳ na Nyëġ-nengwah-yi.
23333	MAT 5:30	Log nabë nemam vesa vonġ benġaa nipaya kepë honġ, og maam kwetöv megwetë na. Nabë navim len timu mala nama, og mëm nivesa, in su degetë navim pin doḳ na Nyëġ-nengwah-yi.”
23335	MAT 5:32	Gaḳ sa, og sa nanër vu ham nabë: Avëh ti su nevonġ baggëb rë rëḳ regga nidëlin yi, og mehö saga vonġ bevenë vonġ baggëb, om degwa neggëp vu yi. Gemehöti bë geḳo avëh sën regga nilëlin yi lo, og mehö saga vonġ baggëb vu avëh sënë.”
23337	MAT 5:34	Gaḳ sa, og sa nanër vu ham nabë: Ham su nanër yönon vavunë. Ma rot. Geham su tato yaġek in alam dejaḳ ham ġaġek ni nabë yönon! Gaḳ yö nama rot, in ġaġek saga luho yönon vavunë neggëp ti. In yaġek saga og yiḳ vonġ bë Anutu yi sëa sën nedo raḳ lo.
23338	MAT 5:35	Geham su tato dob in alam dejaḳ ham ġaġek ni nabë yönon, gaḳ yö nama rot, in ġaġek saga luho yönon vavunë neggëp ti. Gedob og yiḳ vonġ bë Anutu yi sëa mahen sën nebë vaha raḳ lo. Geham su tato nyëġ böp Yerusalem in alam dejaḳ ham ġaġek ni nabë yönon! Gaḳ yö nama rot, in ġaġek saga luho yönon vavunë neggëp ti. GeYerusalem saga og yiḳ Mehöböp-los-bengö yi nyëġ.
23339	MAT 5:36	Gesu ġetato yum in alam dejaḳ honġ ġaġek ni nabë yönon, gaḳ yö nama rot, in ġaġek saga luho yönon vavunë neggëp ti. In su ġeyoh vu bë gwevonġ yum viis ti natu veroo ma veriik jaḳ rë.
23340	MAT 5:37	Om nabë ġengoġekin nġaa, og ġengoġekin niröp, rëḳ mu nabë kwam bo nabë ‘Ma!’, og ġenanër ranġah nabë ‘Ma!’ Beyiḳ ggovek. Gaḳ bë ham nanër yönon vavunë geving, og sagaḳ Mehö Nipaya yi nġaa.”
23342	MAT 5:39	Gaḳ sa, og sa nanër vu ham nabë: Mehöti bë gevonġ paya vu ham, og ham su bo doḳ nah vu yi. Ti bë petap honġ doḳ nengam vesa, og ġepeggirin nengam ḳëj bepetap geving.
23343	MAT 5:40	Genabë mehöti vonġin bë geḳo honġ na vu jaas sën genġo ġaġek lo, in nakah honġ röpröp vër, og ġebo honġ röpröp-ayööng-yi vu yi geving.
23344	MAT 5:41	Genabë mehö los arë ti nanër vu honġ nabë gweḳo yi ḳupeḳ bemelu na aggata dus ti rë, og gweḳo meġena dus ngwë geving.
23345	MAT 5:42	Nabë mehöti ketaġ nġaa ti vu honġ, og ġebo vu. Gemehöti bë ketaġ nabë geḳo honġ nġaa ti mena rëḳ geḳo nom, og su gweruu demim vu yi.”
23347	MAT 5:44	Gaḳ sa, og sa nanër vu ham nabë: Ham ahëmin geving alam sën denesis beġö vu ham lo, geham najom jaḳ in alam sën denedeġinengin nġaa maggin raḳ ham lo.
23348	MAT 5:45	Ham gwevonġ nabë saga in tato nabë ham Amamin sën nedo yaġek lo nalu ham. Yi sën nevonġ beyi hes netum raḳ alam nij paya los alam nijvesa pin, genevonġ hob neto vu alam yohvu los alam sevöḳ sevöḳ lo.
23349	MAT 5:46	Bë ham ahëmin geving alam sën ahëj neving ham lo mu, og ham su rëḳ gweḳo nyëvewen jaḳ rë. Ma! In nġaa nebë saga og yiḳ alam nij paya pin lo denevonġ.
23352	MAT 6:1	“Ham gweġin ham. Ham su gwevonġ ham nġaa nivesa vesa jaḳ alam malaj medegelë. Bë ham gwevonġ nabë saga, og ham Amamin sën nedo yaġek lo su rëḳ gevonġ nyëvewen vu ham rë.