23243	MAT 2:5	Xepe ri principali' tak sacerdotes y ri aj tz'iba' xquibij c'a chare ri rey: Ri Cristo nalex pa tinamit Belén wawe' pa rucuenta re Judea. Ruma jun chique ri profetas ri xek'alajsan ri ruch'abel ri Dios ojer ca, quec'are' ri rutz'iban ca:
23259	MAT 2:21	Y ri José can xuben wi c'a ri xbix chare pa rachic' ruma ri ángel. Xuc'uaj el ri ac'al, y ri te'ej. Y xetzolin c'a pan Israel.
23260	MAT 2:22	Xa yac'a riya' tek xrac'axaj chi ya ri Arquelao ri ruc'ajol ca ri rey Herodes ri oconek aj k'atbel tzij pa Judea, xuxibij ri' chi yec'oje' ka ri chiri' pa Judea. Y xk'alajsex c'a chuwech ri José pa jun achic' chi tuc'uaj el ri ac'al y ri te'ej c'a pa Galilea.
23275	MAT 3:14	Yac'a ri Juan ma nrajo' ta nuben bautizar ri Jesús, y nubij c'a chare: Xa yin ta riyin ri' ri utz chi yiban bautizar awuma riyit y mani chi can yit c'a riyit ri xatoka wuq'ui riyin, riche (rixin) chi yatinben el bautizar, xcha' ri Juan.
23284	MAT 4:6	C'ac'ari' tek ri itzel winek xubij chare ri Jesús: Wi kas kitzij chi yit Ruc'ajol ri Dios, tac'aka' ka awi' pa xulan. Ruma chupan ri ruch'abel ri Dios tz'ibatal ca, nubij: Ri Dios can xquerutek pe ri ru'ángeles awuq'ui riche (rixin) chi yatquichajij. Xcatquili'ej pa quik'a', riche (rixin) chi queri' ma xtachak'ij (xtatoch') ta awaken chuwech abej, xcha' chare.
23288	MAT 4:10	Yac'ari' tek ri Jesús xubij chare: Cabiyin quela' riyit Satanás. Ruma chupan ri ruch'abel ri Dios ri tz'ibatal ca, nubij: Xaxu (xaxe wi) c'a ri Ajaf Dios taya' ruk'ij, y xaxu (xaxe wi) chuka' Riya' ri ruc'amon chi nanimaj ri nubij, xcha' ri Jesús chare.
23316	MAT 5:13	Yix c'a riyix ri ratz'amil ri quic'aslen ri winek ri yec'o chuwech re ruwach'ulef. Y wi ta re achi'el atz'an re' niq'uis ta el ri ratz'amil, ¿achique ta c'a rubanic niban chare riche (rixin) chi queri' nitzolin ta chic pe ri ratz'amil? Xa majun chic c'a nic'atzin wi; xa can nirokix el, y nipalbex cuma ri winek.
23322	MAT 5:19	Xabachique winek ri ma nrajo' ta nuben jun chique ri pixa' ri nubij chupan ri ley, astape' jun pixa' ri achi'el xa ma nim ta rejkalen y can queri' chuka' nuc'ut chiquiwech ri winek, ri nibano c'a queri', ma nim ta oc ruk'ij ri xtic'oje' pa rajawaren ri caj. Yac'a ri winek ri can nuben wi ronojel ri pixa' ri nubij chupan ri ley y can queri' chuka' nuc'ut chiquiwech ri winek, riya' can nim c'a ruk'ij xtic'oje' pa rajawaren ri caj.
23342	MAT 5:39	Yac'a riyin nbij chiwe: Xa ticoch'o' ri nibano jun pokon chiwe. Wi xa c'o c'a jun ri xupak'ij juc'an apalej chi k'a' ri c'o pan awajquik'a', xa taya' chic apo ri juc'an apalej chuwech.
23364	MAT 6:13	Y man c'a taya' ta k'ij chi ri itzel nuben ta chake chi yojtzak pa mac. Xa can kojacolo' c'a chuwech. Queri' ri nikac'utuj, ruma xaxu (xaxe) wi c'a riyit ri yitc'o pa kawi', c'o awuchuk'a', y c'o ak'ij ac'ojlen riche (rixin) xtibe k'ij xtibe sek. Amén.
23369	MAT 6:18	Riche (rixin) chi queri', ma tik'alajsaj ta iwi' chiquiwech ri winek chi ma ibanon ta wa'in ruma niben orar. Xaxu (xaxe) wi ri Tata'ixel ri ma tz'etetel ta ri netaman chi ma ibanon ta wa'in. Riya' can nutz'et c'a ri ma tz'etetel ta cuma ri winek y xtuya' rajel ruq'uexel chiwe. Ri rajel ruq'uexel ri xtuya' chiwe, can xtik'alajin chiquiwech ri winek.
23379	MAT 6:28	¿Y achique c'a ruma tek nich'ujirisaj iwi' ruma ri itziak? Ri Dios retaman nuya' itziak. Xaxu (xaxe) na pe' que'itzu' ri cotz'i'j ri lirio quibi', ri yec'o pa tak juyu'. Que'itzu' tek yeq'uiy. Riye' ma yesamej ta, ni ma yebatz'in ta, riche (rixin) chi queri' yequibanala' ta quitziak ri ye jabel oc.
23390	MAT 7:5	Xa ca'i' apalej, nabey na tachojmirisaj ka ri ac'aslen riyit, c'ac'ari' utz nato' ri awach'alal chi nuchojmirisaj ri ruc'aslen.
23410	MAT 7:25	Xka c'a job, xepe c'a raken tak ya' y xepe c'a cak'ik' chrij ri jun jay ri' y ri jay ma xtzak ta ruma chi ri rucimiento ri jay ri' can pa ruwi' abej tz'uyul wi.
23412	MAT 7:27	Xka c'a job, xepe c'a raken tak ya' y xepe c'a cak'ik' chrij ri jun jay ri' y ri jay xtzak; y xq'uis c'a chiri'. Queri' c'a ri ch'abel ri xerubij ri Jesús.
23421	MAT 8:7	Xpe ri Jesús xubij chare ri capitán: Yibe c'a y xtinc'achojsaj ri amozo, xcha' chare.
23422	MAT 8:8	Y quec'are' ri ch'abel ri xubij chic apo ri capitán chare ri Jesús: Ajaf, riyit nim ak'ij y ma ruc'amon ta (takal ta chuwij) chi yatoc pa wachoch. Xaxu (xaxe) wi tabij jun ch'abel chi nic'achoj ri numozo y xtic'achoj.
23429	MAT 8:15	Xpe Riya' xuchop ruk'a' ri yawa' y can yac'ari' tek xq'uis el ri nimalaj c'aten chrij. Ri rujite' ri Pedro xyacatej c'a pe pa ruch'at y xuchop yerunimaj yerilij apo ri Jesús y ri ye benak riq'ui.
23431	MAT 8:17	riche (rixin) chi queri' can nibanatej c'a ri rubin ca ri profeta Isaías, ri jun achi ri xk'alajsan ri ruch'abel ri Dios ojer ca. Ri Isaías quec'are' ri rubin ca chrij ri Jesús: Xerelesaj c'a el kayabilal konojel, y xuc'uaj c'a ronojel ri kak'axomal. Queri' ri rubin ca.
23434	MAT 8:20	Xpe ri Jesús xubij chare ri aj tz'ib ri': Ri xwan can c'o wi jul ri acuchi (achique) yec'oje' wi; y queri' chuka' ri aj xic' tak chicop ri yebe pa cak'ik', can c'o chuka' quisoc. Yac'a riyin ri C'ajolaxel ri xinalex chicojol, can majun wachoch ri acuchi (achique) yinuxlan wi juba', xcha' chare.
23435	MAT 8:21	Yac'a chuka' ri' tek jun chic ri can tzekelbey riche (rixin) ri Jesús, xubij c'a apo chare: Ajaf, riyin can nwajo' wi yatintzekelbej. Xa yac'a chi taya' na k'ij chuwe chi nmuk na el ri nata', c'ac'ari' tek xcatintzekelbej chic, xcha'.
23436	MAT 8:22	Xpe ri Jesús xubij chare: Riyit quinatzekelbej. Xa taya' c'a ca chi ri caminaki' quemuk na cuma ri ye caminek chupan ri quimac, xcha' ri Jesús.
23440	MAT 8:26	Xpe ri Jesús xubij chique ri ye rudiscípulos: Can ma cukul ta c'a ic'u'x wuq'ui, rumari' tek ixibin iwi', xcha' chique. Y Riya' xbeyacatej c'a pe y xubij: Tiq'uis el ri cak'ik' y titane' ka ri ruwi' ya', xcha'. Y queri' xbanatej. Ri cak'ik' xq'uis el, y chuka' ri ruwi' ya' xtane' ka.
23445	MAT 8:31	Xepe ri itzel tak espíritu ri yec'o quiq'ui ri ye ca'i' winek ri', xquic'utuj utzil chare ri Jesús, y xquibij c'a chare: Wi yojawelesaj el wawe' quiq'ui re winek re', taya' k'ij chake chi yoj-oc quiq'ui la ak yec'o chila', xecha'.
23447	MAT 8:33	Yec'a ri yeyuk'un quiche (quixin) ri ak ri', xu (xe) wi c'a xquitz'et ca ri xbanatej, xe'anmej. Xebe pa tinamit, xbequiyala' ca rutzijol achique ri xquic'ulwachij ri ak y xbequibij chuka' ri xbanatej quiq'ui ri ye ca'i' winek ri c'o itzel tak espíritu quiq'ui.
23463	MAT 9:15	Xpe ri Jesús xubij chique: ¿Achique nibij riyix? ¿La utz cami chi xa yebison ri xesiq'uix (xe'oyox) pa jun c'ulanen y chi man ta yewa', tek xa c'a c'o na apo quiq'ui ri achijlon ri xa c'a xc'ule'? Ma utz ta. Pero xtapon na ri k'ij tek re achijlon re' xtelesex el chiquicojol, y yac'ari' tek ma xquewa' ta, riche (rixin) chi xtiquiben orar.
23467	MAT 9:19	Xpe ri Jesús xyacatej c'a el y ye rachibilan ri rudiscípulos xquitzekelbej el ri achi.
23469	MAT 9:21	Ruma ri ixok ri' can yerubila' c'a pa ránima: Xa riq'ui ta nchop el juba' ruchi' rutziak ri Jesús, yic'achoj, chinek pa ránima.
23472	MAT 9:24	Xpe Riya' xubij: Kojiya' na ca juba' kayon, ruma re ti k'opoj re' xa ma caminek ta, xa warnek, xcha' chique ri winek. Yac'a riye' xa xetze'en chrij ri Jesús, ruma can quetaman chi caminek chic ri ti k'opoj ri'.
23473	MAT 9:25	Y yac'a tek ri winek ye elenak chic el, ri Jesús xoc apo chupan ri jay ri acuchi (achique) c'o wi ri ti k'opoj ri caminek chic. Xpe Riya' xuchop ruk'a' ri ti k'opoj, y can yac'ari' tek xc'astej.
23477	MAT 9:29	Xpe ri Jesús xuchop ri runak' tak quiwech chi ye ca'i' y xubij chique: Ruma riyix ninimaj chi riyin yicowin yixinc'achojsaj, can tibanatej c'a ri iraybel, xcha' chique.
23491	MAT 10:5	Y yec'a ri cablajuj achi'a' ri' ri xerutek el ri Jesús. Xerupixabala' c'a el. Xubila' chique: Nichop c'a bey, xa yac'a ri ma quixapon ta quiq'ui ri winek ri xa ma ye israelitas ta. Chuka' ma quixapon ta ri pa tak tinamit ri yec'o pa rucuenta ri Samaria.
23492	MAT 10:6	Xa quixbiyin nabey quiq'ui ri israelitas ri ye sachnek ca. Ruma riye' quibanon c'a achi'el niquiben ri carne'l tek yesach ca.
23497	MAT 10:11	Xabachique ta na tinamit o xabachique ta na aldea ri yixapon wi, nabey na tiwetamaj achique winek ri utz chi yixapon pa rachoch. Y can chiri' c'a quixc'oje' wi ka, y can c'a ya tek yixel pe chupan ri tinamit ri', c'ac'ari' utz chi niya' ca ri jay ri xixc'oje' wi.
23502	MAT 10:16	Wacami yixintek c'a el, y riyix iwetaman chi xa yix achi'el tak carne'l ri yixbeka chiquicojol ri winek ri ye achi'el utiwa' (coyotes). Xa yac'a chi can tibana' achi'el nuben ri cumatz, ruma riya' nuna' ri' tek c'o ri petenak chrij. Can tibana' c'a chuka' achi'el nuben jun palomax, ruma riya' majun etzelal c'o ta riq'ui.
23508	MAT 10:22	Xa can xquixetzelex wi c'a cuma quinojel, ruma icukuban ic'u'x wuq'ui riyin. Yac'a ri ma xtutzolij ta ri' chrij y xtucoch' ronojel c'a pa ruq'uisbel, ya c'a ri' ri xticolotej.
23520	MAT 10:34	Man c'a tich'ob ta chi ruma xipe riyin chuwech re ruwach'ulef, ruma ta ri' can ta c'o uxlanibel c'u'x quiq'ui quinojel. Ma que ta ri'. Xa wuma riyin xqueyojtej ri winek chiquiwech y xtiquiben ch'a'oj.
23537	MAT 11:9	¿Pero achique ri xbe'itz'eta' riyix pa desierto? ¿Xitz'et cami jun profeta ri nik'alajsan ri ruch'abel ri Dios? Ja' (je). Ri achi ri xitz'et chiri' can ya wi ri' ri rusamaj. Pero can c'o c'a chuka' jun chic samaj ri ya'on pe chare.
23538	MAT 11:10	Ruma can ya c'a riya' ri' ri tako'n ri natan ca chupan ri ruch'abel ri Dios ri tz'ibatal ca, tek ri Dios xubij: Xtintek c'a ri nutako'n ri ninabeyej chawech, riche (rixin) chi nuchojmirisaj apo ri abey. Quec'ari' nubij ri tz'ibatajnek ca.
23545	MAT 11:17	Y ri ac'ala' ri' niquibila' c'a: Xojk'ojoman riq'ui xul chiwech y ma xixxajo ta. Xkabixaj bix riche (rixin) bis chiwech y ma xixok' ta. Queri' niquibila' ri ac'ala' pa quetz'anen. Y ye queri' ri winek riche (rixin) re tiempo re', majun ri nika ta chiquiwech.
23551	MAT 11:23	Y riyix ri yixc'o pa tinamit Capernaum can nich'ob chi yixbe chila' chicaj riq'ui ri Dios y xtinimirisex ik'ij. Pero xa ma que ta ri'. Xa xtikasex ik'ij, ruma xa c'a chupan ri lugar riche (rixin) ri tijoj pokonal ri xquixbeka wi. Ruma xa ta ronojel ri milagros ri xeban chiwech riyix, ya ta ri' ri xeban chiquiwech ri aj Sodoma, xquinimaj ta y man ta xeq'uis rachibilan ri quitinamit. Xa c'a yec'o ta na re k'ij re'.
23553	MAT 11:25	Y ya tiempo chuka' ri' tek ri Jesús xubij: Nya' ak'ij Nata' Dios, riyit ri yit Rajaf ri caj y re ruwach'ulef, ruma ma xak'alajsaj ta ri lok'olaj ach'abel chiquiwech ri winek ri can niquina' chi sibilaj q'uiy quina'oj y q'uiy quetaman. Xa chiquiwech c'a ri winek ri ma q'uiy ta quetaman ri xa ye achi'el tak ac'ala', xa chiquiwech riye' xak'alajsaj wi re lok'olaj ach'abel re'.
23565	MAT 12:7	Xa ta riyix iwetaman achique ntel wi chi tzij ri nubij chupan ri ruch'abel ri Dios, man ta xixcowin xibij chi ri nudiscípulos ma utz ta yetajin chubanic. Ruma chupan ri ruch'abel ri Dios nubij: Riyin ri más nika chinuwech chi niben riyix, ya chi nijoyowaj quiwech ri winek, ya c'a ri' ri más nika chinuwech, que chuwech ri chicop ri yecamisex y ye'itzuj (ye'isuj) chinuwech.
23568	MAT 12:10	Y chiri' chiquicojol ri winek ri quimolon qui', c'o c'a jun achi chaki'j jun ruk'a'. Xepe c'a ri winek ri' xquic'utuj chare ri Jesús: ¿La ruc'amon cami chi nic'achojsex jun yawa' pa jun uxlanibel k'ij? xecha' chare. Queri' c'a ri xquic'utuj chare ruma nicajo' yetzujun (yesujun) chrij.
23569	MAT 12:11	Xpe c'a ri Jesús xubij chique: Wi jun chiwe riyix c'o ta jun rucarne'l ri nitzak ta chupan jun jul pa jun uxlanibel k'ij, ¿achique ta cami nuben riq'ui? ¿La ma nrelesaj ta cami chiri'? Riya' xa can nuc'om wi ka riche (rixin) chi nrelesaj pe.
23570	MAT 12:12	C'a ta c'a jun achi chi man ta nic'achojsex, tek xa can c'o más ruk'ij que chuwech jun carne'l. Xa rumac'ari' tek can ruc'amon wi chi niban ri utz pa jun uxlanibel k'ij.
23584	MAT 12:26	Y wi ri Satanás yerelesaj el ri can yesamej riq'ui, can ntel c'a chi tzij chi xa ruyon riya' nrokotaj el ri'. Xa ruyon riya' nuben ka ch'a'oj chrij. Y wi queri' nuben, chanin nitzak y niq'uis ka ruk'ij.
23614	MAT 13:6	Xa yac'a tek xpe ruchuk'a' ri k'ij, xemayamo' y xechaki'j ka chanin, ruma chi xa ma nej ta benak wi ka ri quic'amal.
23619	MAT 13:11	Xpe c'a ri Jesús xubij chique: Chiwe c'a riyix can ya'on c'a k'ij riche (rixin) chi niwetamaj chrij ri rajawaren ri Dios, ri ma k'alaj ta chiquiwech nic'aj chic winek, ruma riye' ma ya'on ta k'ij chique riche (rixin) chi niquetamaj.
23621	MAT 13:13	Xa rumac'ari' tek riyin yencusaj c'ambel tak tzij riche (rixin) chi yich'o quiq'ui riche (rixin) chi queri' astape' niquitzu' y xa ma nich'obotej ta chiquiwech ri niquitzu', y riche (rixin) chi astape' niquic'axaj y xa ma nik'ax ta chiquiwech ri niquic'axaj.
23629	MAT 13:21	Xa yac'a chi ma xbe ta ka jabel ruc'amal ri ruch'abel ri Dios pa ránima, xa can ma niyaloj ta c'a ri quicoten riq'ui. Y tek yepe c'a tijoj pokonal y netzelex ruma runiman ri ruch'abel ri Dios, chanin nitzak.
23633	MAT 13:25	Xa yac'a tek quinojel ri winek ye warnek, xpe c'a ri ruc'ulel ri rajaf ri ulef, xberutica' ca rujatzul ri itzel k'ayis chucojol ri trigo ri ticon chic ca. Y xu (xe wi) xberubana' ca ri', y xbe.
23635	MAT 13:27	Y yac'ari' tek ri ye rumozo ri rajaf ri ulef xe'apon c'a riq'ui y xquibij chare: Ri ija'tz ri xatic ka pan awulef can utz wi. Xa yac'a wacami c'o itzel k'ayis chucojol. ¿Acuchi (achique) c'a xpe wi ri ija'tz riche (rixin) ri itzel k'ayis? xecha'.
23638	MAT 13:30	Xa tiya' na c'a k'ij chare ri itzel k'ayis chi junan niq'uiy riq'ui ri trigo, c'a ya na tek xtapon ri k'ij riche (rixin) ri k'atoj. C'a ya na c'a k'ij ri' tek riyin xtinbij c'a chique ri xquebano k'atoj, chi nabey tiquimolo' ri itzel k'ayis y quequibanala' pa tak manojo riche (rixin) chi yeporox; y c'ac'ari' tiquik'ata' ri trigo riche (rixin) chi nbequiyaca' ca, xcha' ri achi. Queri' xubij ri Jesús.
23659	MAT 13:51	Y ri Jesús xubij c'a chique ri rudiscípulos: ¿Xk'ax chiwech ronojel re xinbij chiwe? xcha' chique. Y ri discípulos xquibij c'a: Ja' (je) Ajaf, xk'ax chkawech, xecha'.
23676	MAT 14:10	Xutek c'a rutzaq'uixic rujolon (ruwi') ri Juan ri Bautista chiri' pa cárcel.
23679	MAT 14:13	Y ri Jesús can xu (xe) wi c'a xrac'axaj el ronojel ri xbanatej, xbe, ye rachibilan el ri rudiscípulos. Xe'oc el pa jun jucu' y xek'ax c'a juc'an chic ruchi' choy, xebe c'a pa jun desierto. Yac'a tek ri winek xquic'axaj el, chicaken c'a xe'el el ri pa tak tinamit riche (rixin) chi xe'apon c'a acuchi (achique) xbe wi ri Jesús.
23693	MAT 14:27	Yac'a ri Jesús chanin xch'o pe chique, y xubij c'a: Ma tixibij ta iwi'. Xa ticukuba' ic'u'x, xa yin c'a riyin, xcha' chique.
23696	MAT 14:30	Xa yac'a tek xutz'et ri nuben ri nimalaj cak'ik', xpe xibinri'il chare. Y tek xuna' chi nibe ka chuxe' ya', riq'ui c'a ruchuk'a' xubij: ¡Ajaf, quinacolo'! xcha'.
23703	MAT 15:1	Y yec'o c'a ca'i' oxi' achi'a' ri xe'apon riq'ui ri Jesús. Ri achi'a' ri' ye aj Jerusalem, y yeri' ri nibix fariseos y aj tz'iba' chique. Xe'apon c'a riq'ui ri Jesús y xquibij c'a chare:
23707	MAT 15:5	Yac'a riyix xa ma que ta ri' niben y nic'ut. Xa ma niben ta achi'el ri rubin ca ri Dios. Riyix xa ye'itijoj ri alc'ualaxela' chi ma rajawaxic ta chi yequito' ri quite' quitata'. Riyix xa nibij chique ri alc'ualaxela' chi xa tiquibij chique ri quite' quitata': Riyin ma yicowin ta yixinto' riq'ui ri nic'atzin chiwe, ruma ri c'o wuq'ui xa ntzujun (nsujun) chic chare ri Dios, yixcha' chique. Y riq'ui niquibij queri' chi quitzujun (quisujun) chic chare ri Dios, xa riche (rixin) chi ma yequito' ta ri quite' quitata'.
23709	MAT 15:7	Riyix xa ca'i' c'a ipalej. Xa can jabel c'a rubixic rubanon ca ri Isaías chiwij. Ruma ri Isaías rutz'iban c'a ca ri xbix chare ruma ri Dios y quec'are' ri nubij:
23711	MAT 15:9	Xa majun c'a nic'atzin wi chi niquiya' nuk'ij, ruma ri ch'abel ri niquic'ut xa pixa' quiche (quixin) winek y niquibij chi can yari' ri rajawaxic chi niban. Queri' ri rutz'iban ca ri Isaías, xcha' ri Jesús.
23716	MAT 15:14	Xa que'iya' ca. Xa ye achi'el moyi' y ye uc'uey quiche (quixin) nic'aj chic ri xa ye achi'el moyi' chuka'. Y wi ri ye moyi' yequiyukej ri nic'aj chic moyi', junan c'a xquetzak pa tak jul, xcha' ri Jesús.
23726	MAT 15:24	Xpe ri Jesús xubij: Riyin xitak pe xaxu (xaxe wi) chiquicanoxic ri winek israelitas ri quibanon achi'el carne'l ri ye sachnek, xcha' chique.
23735	MAT 15:33	Can yac'ari' tek xech'o apo ri discípulos chare ri Jesús y xquibij c'a: Re acuchi (achique) re yojc'o wi xa majun c'o. ¿Acuchi (achique) ta c'a nbekila' wi pe wey riche (rixin) chi yekatzuk jabel re winek re'? Xa can sibilaj ye q'uiy, xecha'.
23745	MAT 16:4	Ri winek riche (rixin) re tiempo re' sibilaj ye itzel y xa ma niquinimaj ta chic ri Dios. Riye' xa can nicajo' chi riyin nben na jun milagro chiquiwech c'ac'ari' yinquinimaj. Xa ma ya ta c'a ri nicajo' riye' ri xtibanatej. Ma que ta ri'. Xa can xu (xe wi) achi'el ri xbanatej riq'ui ri profeta Jonás ri jun achi ri xk'alajsan ri ruch'abel ri Dios ojer ca, xaxu (xaxe) wi ri' ri retal ri xtibanatej, xcha' ri Jesús. Y xbe ye rachibilan ri rudiscípulos; xeruya' ca quiyon ri achi'a' ri'.
23753	MAT 16:12	Y ri discípulos, c'ac'ari' xk'ax chiquiwech chi ma chuwech ta c'a ri ch'om (levadura) ri niquicusaj ri fariseos y saduceos ri c'o chi niquichajij wi qui'. Xa chuwech ri niquic'ut ri achi'a' ri', ri man achi'el ta nubij ri ruch'abel ri Dios.
23754	MAT 16:13	Y ri Jesús ye rachibilan ri rudiscípulos xapon c'a pa jun lugar ri nakaj nicanaj wi chare ri tinamit Cesarea ri nibix chuka' riche (rixin) ri Felipe chare. Xpe ri Jesús xuc'utuj c'a chique ri rudiscípulos: ¿Achique c'a niquibij ri winek chuwij riyin ri C'ajolaxel ri xinalex chicojol, chi yin achique c'a riyin? xcha' chique.
23765	MAT 16:24	Y ri Jesús xch'o c'a chique ri rudiscípulos, y xubij: Wi c'o jun nrajo' yirutzekelbej, man c'a tupokonaj ta nuk'axaj tijoj pokonal. Xa can tubana' c'a achi'el nuben jun ri benak chuxe' jun cruz riche (rixin) chi nbecamisex. Ma nuben ta chic ri nurayij ka riya'. Wi c'o c'a jun nich'obo queri', utz chi nipe wuq'ui y quirutzekelbej c'a.
23771	MAT 17:2	Ri Jesús xjalatej c'a ruwachbel chiquiwech ri ye oxi' rudiscípulos. Xuben c'a achi'el tek nitz'itz'an ri k'ij. Y ri rutziak can sek xuben achi'el ri sakil. Can sibilaj c'a rusakil xuben.
23773	MAT 17:4	Y yac'ari' tek ri Pedro xubij apo chare ri Jesús: Ajaf, xcha' chare. Xa utz kabanon chi yojc'o wawe'. Wi nawajo', tikabana' oxi' tak ca'aj. Jun awuche (awixin) riyit, jun riche (rixin) ri Moisés, y queri' chuka' jun chic riche (rixin) ri Elías, xcha' chare ri Jesús.
23781	MAT 17:12	Yac'a riyin nbij c'a chiwe chi ri Elías ri' xpe yan y ma xquetamaj ta el ruwech. Xa sibilaj c'a pokon xquiben el chare. Can achique ri xcajo' xquiben el chare, can queri' wi xquiben. Y can queri' chuka' riyin ri C'ajolaxel ri xinalex chicojol, yec'o ri xquebano chuwe chi xtink'axaj tijoj pokonal, xcha' ri Jesús.
23785	MAT 17:16	Xinc'om c'a pe riche (rixin) chi xonya' chiquiwech re adiscípulos riche (rixin) chi niquic'achojsaj ta el, y xa ma xecowin ta, xcha' ri achi.
23789	MAT 17:20	Y ri Jesús xubij chique: Ma xixcowin ta xiwelesaj ruma ma icukuban ta ic'u'x jabel riq'ui ri Dios. Y can kitzij c'a ri nbij chiwe: Xa riq'ui ta nicukuba' juba' ic'u'x riq'ui ri Dios, astape' jun cukbel c'u'x ri xa achi'el jun ti ija'tz riche (rixin) ri mostaza, xa riq'ui ri' yixcowin nibij chare re jun juyu' re' chi tel el wawe' y tik'ax quela', y can xtik'ax wi. Y can ronojel c'a xquixcowin xtiben, wi nicukuba' ic'u'x riq'ui ri Dios.
23800	MAT 18:4	Xaxu (xaxe) wi c'a ri xtuch'utinirisaj ri' achi'el re jun ti ac'al re', ya c'a ri' ri más nim ruk'ij ri xtic'oje' chiquicojol ri yec'o pa rajawaren ri caj.
23801	MAT 18:5	Xabachique ri nuc'ul jun ac'al pa nubi' riyin, jun ri achi'el re', ma xu (xe) ta wi xtuc'ul ri ac'al, xa can xquiruc'ul chuka' riyin.
23804	MAT 18:8	Xa rumac'ari' wi xa ta jun ak'a' o jun awaken ri nibano chawe chi yamacun, xa utz tachoyo' el y tarokij el. Ruma más utz chi xaxu (xaxe wi) jun ak'a' o jun awaken c'o y yatoc chupan ri c'aslen riche (rixin) xtibe k'ij xtibe sek, que chuwech chi can tz'aket ak'a' awaken y xa pa k'ak' riche (rixin) xtibe k'ij xtibe sek ri yatbec'ak wi ca.
23836	MAT 19:5	Y xubij chique: Rumari' ri achi man chic c'a quiq'ui ta rute' rutata' xtic'oje' wi. Xa xtiquic'uaj c'a qui' riq'ui ri rixjayil, y chi ye ca'i' xa jun c'a ri xtiquiben.
23879	MAT 20:18	Riya' xubij c'a: Riyix iwetaman chi pa tinamit Jerusalem kachapon wi el bey, y ya ri chiri' xquijach wi el riyin ri C'ajolaxel ri xinalex chicojol. Xquijach na pa quik'a' ri principali' tak sacerdotes y pa quik'a' ri aj tz'iba'. Y riye' xtiquibij c'a chi can quicamisex.
23886	MAT 20:25	Can yac'ari' tek ri Jesús xerusiq'uij (xeroyoj) ri rudiscípulos y xubij c'a chique: Riyix jabel iwetaman chi re wawe' chuwech re ruwach'ulef ri ye aj k'atbel tak tzij, yeri' ri yec'o pa quiwi' ri winek, y ruma chi can c'o quik'atbel tzij pa quiwi' ri winek, rumari' niquina' chi can yec'a riye' ri ye cajaf ri winek. Xa can xu (xe) wi c'a ri c'o quik'ij ri yebin ri c'o chi niban.
23902	MAT 21:7	Xquic'om c'a pe ri ti alaj bur rachibilan ri rute', c'ac'ari' ri discípulos xquiya' ri quitziak chiquij ri bur riche (rixin) chi ri Jesús xch'oque' el chrij.
23911	MAT 21:16	Xepe ri principali' tak sacerdotes y ri achi'a' aj tz'iba', xquibij c'a chare ri Jesús: ¿Nawac'axaj c'a ri yetajin chubixic ri ac'ala'? xecha'. Y xpe ri Jesús xubij chique ri achi'a' ri': Ja' (je), nwac'axaj. Y riyix, ¿la majun bey cami isiq'uin chupan ri ruch'abel ri Dios tek nubij: Riyit Dios can abanon chique ri ac'ala' y chique ri c'a yetz'uman na chi ntel ch'abel pa quichi' riche (rixin) chi nac'ul ak'ij ac'ojlen? Quec'ari' nubij ri ruch'abel ri Dios, xcha' ri Jesús chique ri achi'a' ri'.
23914	MAT 21:19	Y tek benak, Riya' xutz'et c'a juwi' che' ri higo rubi' tiquil chunakajal ri bey. Xbe c'a apo chuxe' chucanoxic ruwech, pero xa majun ruwech c'o ta, xa ruyon ruxak c'o. Yac'ari' tek ri Jesús xubij chare ri che': Majun bey chic c'a xcawachin ta. Y ri juwi' che' ri' can chanin xchaki'j ka.
23916	MAT 21:21	Xpe ri Jesús xubij c'a chique: Can kitzij nbij chiwe, chi wi riyix can nicukuba' ic'u'x riq'ui ri Dios y ma nuben ta ca'i' ic'u'x, can xquixcowin c'a niben achi'el xinben riyin chare re jun higo re'. Y ma xu (xe) ta wi re' ri xquixcowin xtiben, xa can xquixcowin nibij chare re juyu' re' chi tel el wawe' y tik'ax chupan ri mar, y can quec'ari' ri xtibanatej.
23919	MAT 21:24	Xpe ri Jesús xubij c'a chique ri achi'a' ri': Riyin c'o c'a chuka' jun ri nwajo' nc'utuj chiwe, y wi riyix xtibij chuwe, riyin chuka' xtinbij c'a chiwe achique ri yayon pe k'atbel tzij pa nuk'a' chi yenbanala' quere'.
23924	MAT 21:29	Xpe ri c'ajolaxel ri' xubij c'a chare ri rutata': Riyin ma yibe ta, xcha'. Pero xtzolin pe ruc'u'x ruma xuch'ob chi ma utz ta ri ch'abel ri xubij y xbe c'a pa samaj.
23927	MAT 21:32	Ri Juan ri Bautista tek xpe, riya' xuc'ut c'a jun chojmilaj bey chiwech, yac'a riyix xa ma xinimaj ta. Xaxu (xaxe wi) ri c'utuy tak alcawal y ri ixoki' ri ma utz ta quic'aslen, xaxu (xaxe) wi riye' ri xeniman. Yac'a riyix, astape' xitz'et ri' xa ma xtzolin ta pe ic'u'x riche (rixin) chi queri' xinimaj ta.
23928	MAT 21:33	Y tiwac'axaj na pe' jun chic c'ambel tzij, xcha' ri Jesús chique ri winek: Xc'oje' c'a jun achi ri can tetata' chic, ri xutic c'a ruwech ri rulef riq'ui uva y xuben coral chrij ri rulef. Xuben chuka' achi'el jun ti pila pan ulef riche (rixin) chi niyitz' ri uva chupan, y xuben chuka' jun setesic tz'ak ri nej xujotoba' chicaj, y pa ruwi' ri' xc'oje' wi rachoch ri chajinel. C'ac'ari' xuya' ca pa kajic chique ca'i' oxi' mozos, y riya' xbe nej.
23930	MAT 21:35	Xa yac'a ri achi'a' kajoy tak ulef, xa ma xequic'ul ta jabel ri mozos ri ye takon el ruma ri rajaf ri ulef. Jun xquich'ey, jun chic xquiq'uek chi abej y jun chic xquicamisaj.
23931	MAT 21:36	Y ri rajaf ri ulef xerutakala' c'a nic'aj chic achi'a' ri ye rumozos. Sibilaj ye q'uiy chic c'a ri xerutek. Xa yac'a ri achi'a' kajoy tak ulef xa can queri' chuka' xquibanala' pe chique.
23934	MAT 21:39	Y can queri' wi c'a xquiben. Xquichop ri c'ajolaxel y c'ac'ari' xquelesaj c'a el chiri' chupan ri rulef y xquicamisaj.
23937	MAT 21:42	Xpe ri Jesús xubij c'a chique: ¿La can majun bey c'a isiq'uin ta ri jun tzij tz'ibatal ca chupan ri ruch'abel ri Dios? Ri tzij ri' nubij c'a: C'o c'a jun abej ri ma xka ta chiquiwech chi xquicusaj ri nic'aj aj banoy tak jay. Pero re abej re' xa can c'o wi xucusan chare ri xquina riche (rixin) ri jay, riche (rixin) chi ri jay ri' ma nitzak ta. Ri xbano c'a re' can ya wi ri Ajaf, y re' can nikamey ruma majun bey katz'eton ta chi nibanatej ta quere'. Queri' nubij ri ruch'abel ri Dios.
23957	MAT 22:16	Yac'ari' tek riye' xequitek ri quidiscípulos ye cachibilan el ye ca'i' oxi' chique ri yec'o pa rupartido ri rey Herodes. Xequitek el c'a riq'ui ri Jesús; y riye' xbequibij c'a chare tek xe'apon riq'ui: Riyit ri can yit jun Tijonel, riyoj can ketaman c'a chi xaxu (xaxe) wi c'a ri kas kitzij ri nika chawech y yari' ri natzijoj. Can nac'ut wi ri bey riche (rixin) ri Dios chiquiwech ri winek. Y riyit ma naxibij ta awi' chuwech jun winek, astape' can c'o ruk'ij.
23970	MAT 22:29	Can yac'ari' tek ri Jesús xubij chique ri achi'a' ri': Riyix xa yix sachnek riq'ui ri xibij. Xa ma k'axnek ta chiwech ri nubij chupan ri ruch'abel ri Dios. Y xa ma iwetaman ta chi ri ruchuk'a' ri Dios sibilaj nim.
23976	MAT 22:35	Xpe c'a jun chique ri achi'a' fariseos, ri can c'o q'uiy retaman chrij ri ley riche (rixin) ri Moisés, xaxu (xaxe wi) c'a riche (rixin) chi nutojtobej ri Jesús, xuc'utuj c'a chare: