23215	MAT 1:2	Ri Abraham yari' ri xalc'ualan ri Isaac; ri Isaac xralc'ualaj ri Jacob; ri Jacob xralc'ualaj ri Judá y ri nic'aj chic rach'alal.
23216	MAT 1:3	Yac'a ri Judá y ri Tamar ri rixjayil xecalc'ualaj ri Fares y ri Zara; yac'a ri Fares ri xalc'ualan ri Esrom; y ri Esrom xralc'ualaj ri Aram.
23228	MAT 1:15	Y ri Eliud xralc'ualaj ri Eleazar; ri Eleazar xralc'ualaj ri Matán; ri Matán xralc'ualaj chuka' jun ri Jacob chuka' rubi'.
23233	MAT 1:20	Y ri José ya c'a ri' ri nuch'ob pa ránima. Y pa rachic' xuc'ut c'a ri' jun ángel riche (rixin) ri Ajaf chuwech, y xbix chare ruma ri ángel ri': Riyit José, ri yit jun chique ri ye ralc'ual ca ri rey David, man c'a taxibij ta awi' chi yac'ule' riq'ui ri María ri ac'utun chic riche (rixin) chi ntoc awixjayil. Wacami petenak chic alanic chrij ruma ya ri Lok'olaj Espíritu xka pa ruwi'.
23237	MAT 1:24	Tek xc'astej c'a ri José, can xuben wi achi'el ri xbix chare ruma ri ángel riche (rixin) ri Ajaf. Riya' can xuc'om na wi ri María riche (rixin) chi xoc rixjayil.
23244	MAT 2:6	Y riyit tinamit Belén ri yitc'o pa Judá, riyit ma can ta yit co'ol chiquicojol ri nima'k tak tinamit chiri' pa Judá, ruma ya ri chiri' awuq'ui riyit xtipe wi ri uc'uey bey, y can xqueruchajij ri nutinamit Israel achi'el nuben jun utzilaj aj yuk', nicha' ri Dios, xecha' apo chare ri rey Herodes.
23248	MAT 2:10	Y tek xquitz'et c'a ri ch'umil chi xpa'e', sibilaj xquicot ri cánima.
23251	MAT 2:13	Y tek ri achi'a' ri c'o quetamabel chiquij ri ch'umila' ye elenak chic el, can yac'ari' tek jun ángel riche (rixin) ri Ajaf Dios xuc'ut ri' chuwech ri José pa rachic'. Y ri ángel ri' xubij chare: Cayacatej c'a el. Tac'uaj el ri ac'al rachibilan ri rute' y quixanmej el wawe'. Quixbiyin c'a pan Egipto y quixc'oje' chila', y riyin xtinya' rubixic chawe tek utz chic yixtzolin pe. Ruma chi re wacami, ri rey Herodes can xtorucanoj wi re ac'al riche (rixin) chi nucamisaj, xcha' chare.
23256	MAT 2:18	Chiri' c'a pa tinamit Ramá xac'axatej ok'ej. Can c'o wi nimalaj bis. C'o c'a jun ri nujik' ok'ej. Ri' ya ri Raquel yerok'ej ri ral, y astape' nibochi'ix, xa can ma nik'ax ta c'a ri bis chare ruma ri ral xecom. Queri' ri tz'ibatal ca ruma ri Jeremías.
23257	MAT 2:19	Y tek caminek chic el ri rey Herodes, can yac'ari' tek ri ángel riche (rixin) ri Ajaf Dios xuc'ut chic ri' chuwech ri José pa rachic', ri chila' pan Egipto.
23258	MAT 2:20	Y ri ángel riche (rixin) ri Ajaf xubij c'a chare: Cayacatej c'a el. Tac'uaj el ri ac'al rachibilan ri rute' y quixtzolin c'a pan Israel. Ruma ri xe'ajowan chi xquicamisaj ta ri ac'al, xecom yan.
23259	MAT 2:21	Y ri José can xuben wi c'a ri xbix chare pa rachic' ruma ri ángel. Xuc'uaj el ri ac'al, y ri te'ej. Y xetzolin c'a pan Israel.
23266	MAT 3:5	Y ri winek ri ye'apon c'a riq'ui ri Juan ri Bautista, sibilaj c'a ye q'uiy. Yec'o c'a ri ye aj pa tinamit Jerusalem, ri tinamit ri c'o pa rucuenta ri Judea. Y yec'o chuka' ri aj pa nic'aj chic tinamit riche (rixin) ri Judea. Y chuka' can yec'o c'a ri yepe c'a quela' chunakajal ri raken ya' Jordán. Can quinojel c'a ri winek ri' ri ye'apon riq'ui.
23267	MAT 3:6	Ri winek c'a ri' yeban c'a el bautizar ruma riya' ri chiri' pa raken ya' Jordán. Y can yequik'alajsaj wi c'a ri quimac.
23272	MAT 3:11	Riyin, pa ya' yixinben wi bautizar tek nitzolin pe ic'u'x riq'ui ri Dios. Pero c'o c'a jun achi ri xtipe re chkawech apo, ri man achi'el ta oc riyin. Riyin can ma yin ruc'amon ta (takal ta chuwij) riche (rixin) chi nc'uaj ri ruxajab, ruma ri jun achi ri' can más wi nim ruk'ij y can más wi nim ruchuk'a' que chinuwech riyin. Tek Riya' xtipe, can xquixruben wi bautizar riq'ui ri Lok'olaj Espíritu y riq'ui k'ak'.
23274	MAT 3:13	Y yac'ari' tek ri Jesús petenak c'a pa Galilea y xapon riq'ui ri Juan chiri' chuchi' ri raken ya' Jordán. Riya' can petenak c'a riche (rixin) chi niban el bautizar ruma ri Juan ri Bautista.
23284	MAT 4:6	C'ac'ari' tek ri itzel winek xubij chare ri Jesús: Wi kas kitzij chi yit Ruc'ajol ri Dios, tac'aka' ka awi' pa xulan. Ruma chupan ri ruch'abel ri Dios tz'ibatal ca, nubij: Ri Dios can xquerutek pe ri ru'ángeles awuq'ui riche (rixin) chi yatquichajij. Xcatquili'ej pa quik'a', riche (rixin) chi queri' ma xtachak'ij (xtatoch') ta awaken chuwech abej, xcha' chare.
23288	MAT 4:10	Yac'ari' tek ri Jesús xubij chare: Cabiyin quela' riyit Satanás. Ruma chupan ri ruch'abel ri Dios ri tz'ibatal ca, nubij: Xaxu (xaxe wi) c'a ri Ajaf Dios taya' ruk'ij, y xaxu (xaxe wi) chuka' Riya' ri ruc'amon chi nanimaj ri nubij, xcha' ri Jesús chare.
23289	MAT 4:11	Y yac'ari' tek ri itzel winek xuya' ca ri Jesús. Y xe'oka ri ángeles riq'ui ri Jesús, y xquichop niquinimaj niquilij.
23290	MAT 4:12	Y tek ri Jesús xrac'axaj chi ri Juan ri Bautista xchapatej y xya'ox (xya') pa cárcel, yac'ari' tek ri Jesús xtzolin chic pa ruwach'ulef Galilea.
23293	MAT 4:15	Ri winek ri yec'o pa culef ca ri ye riy rumam ri Zabulón y ri yec'o ri pa culef ca ri ye riy rumam ri Neftalí; ri acuchi (achique) nik'ax wi ri bey ri nibe chuchi' mar, ri juc'an chic ruchi' ri raken ya' Jordán. Ri chila' pa Galilea, acuchi (achique) xa juba' ma quiyon chic winek ri ma ye israelitas ta yec'o.
23303	MAT 4:25	Y ri Jesús can xtzekelbex c'a cuma sibilaj ye q'uiy winek ri ye petenak pa tak tinamit ri yec'o pa rucuenta ri Galilea, cuma chuka' ri ye petenak pa tak tinamit ri yec'o pa rucuenta ri Decápolis, ri yepe pa Jerusalem y ri ye petenak pa nic'aj chic tinamit ri yec'o pa rucuenta ri Judea. Y can queri' chuka', xtzekelbex cuma sibilaj ye q'uiy winek ri ye petenak c'a juc'an chic ruchi' ri raken ya' Jordán.
23306	MAT 5:3	Jabel ruwaquik'ij ri winek ri can niquina' pa cánima chi nic'atzin ri Dios chique, ruma quiche (quixin) riye' ri rajawaren ri caj.
23308	MAT 5:5	Jabel ruwaquik'ij ri ch'uch'uj cánima, ruma riye' xtoc quiche (quixin) ri ruwach'ulef ri rutzujun (rusujun) ca ri Dios chique.
23309	MAT 5:6	Jabel ruwaquik'ij ri can ninum y nic'at cánima chrij ri chojmilaj c'aslen riq'ui ri Dios, ruma ri Dios xtuben c'a chique chi xtich'uch'u' ka ri cánima.
23311	MAT 5:8	Jabel ruwaquik'ij ri ch'ajch'oj cánima, ruma riye' can xtiquitz'et c'a ruwech ri Dios.
23312	MAT 5:9	Jabel ruwaquik'ij ri c'o cánima riche (rixin) chi yequibochi'ij ri yebano oyowal, ruma riye' xtibix chique chi ye ralc'ual ri Dios.
23323	MAT 5:20	Nbij c'a chiwe, riyix can rajawaxic chi nic'uaj jun ic'aslen ri más choj que chuwech ri quic'aslen ri ye aj tz'iba' y chuwech ri quic'aslen ri fariseos. Ruma wi ma que ta ri' xtiben, ma xquixoc ta pa rajawaren ri caj.
23328	MAT 5:25	Can tachojmirisaj c'a awi' chanin riq'ui ri ac'ulel ri yatuc'uan chuwech ri aj k'atbel tzij, tek xa c'ac'ari' ichapon el bey pa k'atbel tzij. Ruma wi xa ma que ta ri' xtaben, ri nitzujun (nisujun) chawij xcarujech pa ruk'a' ri aj k'atbel tzij, y ri aj k'atbel tzij ri' xcarujech el pa ruk'a' ri aj ch'ame'y y ri aj ch'ame'y xcaberutz'apij ca pa cárcel.
23329	MAT 5:26	Y can kitzij wi nbij chawe, chi can ma xcatel ta pe chiri' pa cárcel, c'a ya tek atojon chic na ca ri ruq'uisbel centavo ri nibix chawe chi natoj.
23331	MAT 5:28	Yac'a riyin nbij chi xabachique c'a achi ri nutzu' jun ixok y can nurayij ruwech; ri nibano queri', pa ránima xa can xmacun yan c'a riq'ui ri jun ixok ri'.
23332	MAT 5:29	Rumac'ari' wi xa jun runak' awech nibano chawe chi yamacun, tawelesaj y tarokij el, astape' can ya ri runak' awech ri c'o pan awajquik'a'. Ruma xa más utz chi xaxu (xaxe wi) jun chique ri runak' awech nawelesaj el que chuwech chi can tz'aket ak'a' awaken y xa pa k'ak' yatbec'ak wi ca.
23333	MAT 5:30	Chuka' wi xa jun chique ri ak'a' nibano chawe chi yamacun, más ta utz chi nachoy y narokij el, astape' can ya ri awajquik'a'. Ruma xa más utz chi xaxu (xaxe wi) jun chique ri ak'a' nawelesaj el que chuwech chi can tz'aket ak'a' awaken y xa pa k'ak' yatbec'ak wi ca.
23350	MAT 5:47	Y wi xaxu (xaxe wi) ri iwach'alal ye'ik'etela' tek niya' rutzil quiwech, ¿achique ta chic c'a ri más rejkalen ri yixtajin chubanic riyix? Majun. Ruma ri winek ri ma quetaman ta ruwech ri Dios can queri' chuka' niquiben riye'.
23372	MAT 6:21	Ruma ri iwánima can nic'oje' acuchi (achique) c'o wi ri ibeyomal.
23374	MAT 6:23	Yac'a wi ri runak' tak awech ma ye utz ta, riyit yitc'o pa jun k'eku'm. Rumari' wi xa nichuptej ri sakil ri ruya'on ri Dios pan awánima, can pa jun nimalaj k'eku'm yac'oje' wi.
23375	MAT 6:24	Majun c'a mozo ri nicowin ta nisamej quiq'ui ye ca'i' patrón. Ruma wi nrajo' jun chique ri rupatrón, nretzelaj ca ri jun chic. Y wi can sibilaj nunimaj rutzij ri jun, can nretzelaj ri jun chic. Y quec'ari' chuka', ri winek ri xa benak ránima chrij ri beyomel, ma nicowin ta nuben ri nrajo' ri Dios, xcha' ri Jesús.
23376	MAT 6:25	Y rumari' tek riyin nbij chiwe: Ma tich'ujirisaj ta iwi' chupan ri ic'aslen chi acuchi (achique) nipe wi ri iway iwuc'ya', ni ruma ta ri itziak ri nicuchbej ri ich'acul. ¿La ma ya ta cami ri ic'aslen ri ruya'on ri Dios ri más rejkalen que chuwech ri iway iwuc'ya'? ¿La ma ya ta cami ri ich'acul ri más rejkalen que chuwech ri itziak?
23377	MAT 6:26	Que'itz'eta' na pe' ri aj xic' tak chicop ri yebe pa cak'ik', riye' majun quitico'n niquiben ta, y majun cosecha niquelesaj, ni majun chuka' quic'ujay riche (rixin) chi quiyacon ta quijal. Ma riq'ui wi ri' riye' can yewa', ruma ya ri Itata' ri c'o chila' chicaj ri niya'o quiway. ¿C'a ta c'a riyix man ta xtuya' iway ri Dios, tek riyix más iwejkalen que chiquiwech ri aj xic' tak chicop?
23384	MAT 6:33	Rumari' ri más rajawaxic chi niben riyix, ya ri ticanoj ri rajawaren ri Dios y ri achique rubanic nic'uaj jun c'aslen choj chuwech. Y wi queri' xtiben, ri Dios can xtuya' c'a pe ronojel ri nic'atzin chiwe.
23393	MAT 7:8	Ruma wi riyix can riq'ui ronojel iwánima nic'utuj chare ri Dios, Riya' can xtuya' wi pe chiwe. Wi riyix can nicanoj, can xtiwil wi. Y wi riyix yixsiq'uin (yixoyon) apo chuchi' jay, can xtojak wi c'a chiwech.
23400	MAT 7:15	Rumari' nic'atzin nichajij iwi' chiquiwech ri winek ri yebin chi niquik'alajsaj ri ruch'abel ri Dios y xa ma kitzij ta ri niquibij. Ruma tek xa can c'ari' ye'apon iwuq'ui, niquic'ut chi can jabel ri quic'aslen, achi'el quibanic ri tak carne'l; can majun itzel nitz'etetej ta chiquij. Yac'a tek nbec'ulun pe ri etzelal ri c'o pa tak cánima, xa ye achi'el chic quibanic ri utiwa' (coyotes); yequiq'uis c'a ri achoj quiq'ui ye'apon wi.
23406	MAT 7:21	Ma quinojel ta ri yebin ¡Ajaf! ¡Ajaf! chuwe, ri ye'oc pa rajawaren ri caj. Ruma xaxu (xaxe) wi c'a ri can riq'ui ronojel cánima niquiben ri ruraybel ri Nata' ri c'o chila' chicaj ri ye'oc chiri'.
23419	MAT 8:5	Y tek ri Jesús xoc c'a pa tinamit Capernaum, c'o c'a jun achi ri xapon riq'ui. Y ri achi ri' jun capitán y xuc'utuj c'a jun utzil chare ri Jesús.
23420	MAT 8:6	Quec'are' ri xubij ri capitán: Ajaf, ri numozo siquirnek; y ri yabil ri' rukasan pa ruwarabel chila' chwachoch. Y sibilaj pokonal ri ntajin chuk'axaxic, xcha' chare.
23421	MAT 8:7	Xpe ri Jesús xubij chare ri capitán: Yibe c'a y xtinc'achojsaj ri amozo, xcha' chare.
23422	MAT 8:8	Y quec'are' ri ch'abel ri xubij chic apo ri capitán chare ri Jesús: Ajaf, riyit nim ak'ij y ma ruc'amon ta (takal ta chuwij) chi yatoc pa wachoch. Xaxu (xaxe) wi tabij jun ch'abel chi nic'achoj ri numozo y xtic'achoj.
23423	MAT 8:9	Riyin can wetaman wi chi queri' xtibanatej, ruma chi yin jun achi ri nnimaj ri nubij ri aj k'atbel tzij chuwe ri c'o chi nben. Y yec'o chuka' soldados ri ye ya'on pa nuk'a'. Tek nbij c'a chare jun chi tibe, can nibe wi; y wi nbij chuka' chare jun chic chi tipe, can nipe wi chuka'. Y tek nbij c'a chare ri numozo chi tabana' re', can nuben wi chuka', xcha' ri capitán.
23427	MAT 8:13	Yac'ari' tek ri Jesús xubij el chare ri capitán: Catzolin chawachoch. Ruma xanimaj chi riyin yicowin yic'achojsan, can xtibanatej c'a ri araybel, xcha' el chare. Y ri rumozo ri capitán, can ya c'a hora ri' xc'achoj chare ri ruyabil.
23450	MAT 9:2	Y yac'ari' tek c'o jun achi siquirnek, li'en el chuwech ruwarabel, xuc'uex apo chuwech ri Jesús. Y tek ri Jesús xerutz'et chi can quicukuban quic'u'x riq'ui, Riya' xubij c'a chare ri achi siquirnek: Walc'ual, tiquicot c'a ri awánima; ri amac xecuyutej, xcha' chare.
23451	MAT 9:3	Y can yac'ari' tek yec'o jun ca'i' chique ri aj tz'iba' ri yec'o apo chiri', xquibij ka pa tak cánima chrij ri Jesús: Re' xa itzel xubij ruma nujunumaj ri' riq'ui ri Dios.
23452	MAT 9:4	Yac'a ri Jesús can retaman c'a ri niquich'ob ka ri aj tz'iba'. Rumari' Riya' xubij chique: ¿Achique ruma tek itzel ri xich'ob pa tak iwánima?
23453	MAT 9:5	Wacami tibij na c'a chuwe: ¿Achique cami ri más c'ayef (cuesta) rubanic nich'ob riyix? ¿La ya cami ri nbij chare re achi re' chi ri rumac xecuyutej yan, o ya ri nbij chare: Cayacatej y cabiyin el?
23461	MAT 9:13	Riyin ma xipe ta chiquicanoxic winek ri choj quic'aslen. Riyin xipe chiquicanoxic ri aj maqui', ri rajawaxic chi nitzolin pe quic'u'x riq'ui ri Dios. Quixbiyin c'a chiretamaxic ri achique ntel wi chi tzij ri ruch'abel ri Dios tek nubij: Riyin ri más nika chinuwech chi niben riyix ya chi nijoyowaj quiwech ri winek, ya c'a ri' ri más nika chinuwech, que chuwech ri chicop ri yecamisex y ye'itzuj (ye'isuj) chinuwech.
23464	MAT 9:16	Y majun chuka' winek nibano chi nucusaj ta jun c'ojobel c'ac'ac' riche (rixin) chi nuc'ojoj jun tziek ri xa ri'j chic. Ruma jun c'ojobel c'ac'ac' nuc'ol ri' y nujic' ri tziek; y ri tziek ri' más niretzetaj (nitzeretej).
23469	MAT 9:21	Ruma ri ixok ri' can yerubila' c'a pa ránima: Xa riq'ui ta nchop el juba' ruchi' rutziak ri Jesús, yic'achoj, chinek pa ránima.
23489	MAT 10:3	Ri Felipe, ri Bartolomé, ri Tomás, ri Mateo ri c'utuy alcawal, ri Jacobo ruc'ajol ri jun achi ri Alfeo rubi', ri Lebeo ri nibix chuka' Tadeo chare.
23501	MAT 10:15	Kitzij c'a nbij chiwe, chi chupan ri k'ij tek xtik'at tzij pa ruwi' re ruwach'ulef, más xtik'ax ruwi' ri ruc'ayewal ri xtika pa quiwi' ri winek riche (rixin) ri tinamit ri ma xquixquic'ul ta, que chiquiwech ri aj Sodoma y Gomorra, xcha' el chique.
23510	MAT 10:24	Majun c'a discípulo ri más ta nim ruk'ij que chuwech ri rutijonel. Chuka' majun mozo ri más ta nim ruk'ij que chuwech ri rupatrón.
23514	MAT 10:28	Ma tixibij ta iwi' chiquiwech ri xaxu (xaxe wi) oc ri ch'aculaj ri yecowin niquicamisaj, yac'a ri iwánima ma yecowin ta niquicamisaj. Ri achoj chuwech ri ruc'amon chi nixibij wi iwi', can chuwech ri jun ri nicowin nuya' ri iwánima y ri ich'acul chupan ri k'ak' ri majun bey nichuptej ta.
23517	MAT 10:31	Rumari' ma tixibij ta iwi'. Riyix más c'o iwejkalen que chiquiwech ye q'uiy aj xic' tak chicop.
23523	MAT 10:37	Ri winek ri xa más c'a xquerajo' rute' rutata' que chinuwech riyin, can ma ruc'amon ta chi ntoc wuche (wixin) riyin. Ri te'ej tata'aj ri xa can más yecajo' ri calc'ual que chinuwech riyin, can ma ruc'amon ta chi ye'oc wuche (wixin) riyin.
23530	MAT 11:2	Y ri Juan ri Bautista tek c'o pa cárcel xrac'axaj c'a ri samaj ri nuben ri Jesús, rumari' riya' xerutek c'a el ye ca'i' rudiscípulos c'a riq'ui ri Jesús.
23539	MAT 11:11	Kitzij c'a re xtinbij chiwe wacami: Chiquicojol quinojel ri ye alaxnek chuwech re ruwach'ulef, majun chic jun profeta ri más ta nim ruk'ij que chuwech ri Juan ri Bautista. Pero wacami ri pa rajawaren ri Dios, astape' jun winek xa co'ol oc ruk'ij, hasta ri' más nim ruk'ij que chuwech ri Juan.
23540	MAT 11:12	Y ri winek chupan c'a ri k'ij tek can c'a nisamej na ri Juan ri Bautista, yac'ari' tek quichapon pe y c'a yetajin na chupan re k'ij re', chi can niquitij quik'ij chi ye'oc pa rajawaren ri caj. Can niquimajla' c'a qui' chrij y más niquiben ri can riq'ui c'a ronojel quic'u'x ye'apon.
23550	MAT 11:22	Yac'a tek xtapon ri k'ij tek xtik'at tzij pa ruwi' re ruwach'ulef, riyin nbij c'a chiwe chi riyix ri yixc'o pa Corazín y ri yixc'o pa Betsaida ri más xtik'ax ruwi' ri ruc'ayewal ri xtika pan iwi', que chiquiwech ri aj Tiro y ri aj Sidón.
23552	MAT 11:24	Yac'a tek xtapon ri k'ij tek xtik'at tzij pa ruwi' ri ruwach'ulef, riyin nbij c'a chiwe chi riyix ri yixc'o pa Capernaum ri más xtik'ax ruwi' ri ruc'ayewal xtika pan iwi', que chiquiwech ri aj Sodoma.
23557	MAT 11:29	Riyix tic'uaj c'a ri nuyugo chrij tak iwi', y tiwetamaj c'a chuwij riyin, chi riyin nc'uan jun c'aslen ch'uch'uj y nch'utinirisan wi'. Can quec'ari' tibana' riyix riche (rixin) chi ri iwánima xtril uxlanen.
23564	MAT 12:6	Ri' ruma chi ri rachoch ri Dios can c'o wi ruk'ij. Yac'a re wacami, yinc'o riyin ri más nuk'ij que chuwech ri rachoch ri Dios.
23565	MAT 12:7	Xa ta riyix iwetaman achique ntel wi chi tzij ri nubij chupan ri ruch'abel ri Dios, man ta xixcowin xibij chi ri nudiscípulos ma utz ta yetajin chubanic. Ruma chupan ri ruch'abel ri Dios nubij: Riyin ri más nika chinuwech chi niben riyix, ya chi nijoyowaj quiwech ri winek, ya c'a ri' ri más nika chinuwech, que chuwech ri chicop ri yecamisex y ye'itzuj (ye'isuj) chinuwech.
23570	MAT 12:12	C'a ta c'a jun achi chi man ta nic'achojsex, tek xa can c'o más ruk'ij que chuwech jun carne'l. Xa rumac'ari' tek can ruc'amon wi chi niban ri utz pa jun uxlanibel k'ij.
23576	MAT 12:18	Yac'are' ri Nusamajel ri nucha'on. Riyin sibilaj nwajo' Riya'; can niquicot c'a ri wánima riq'ui. Can xtinya' c'a pe chuka' ri nu-Espíritu pa ruwi'; y Riya' xtuk'alajsaj c'a chiquiwech ri ma ye israelitas ta, ri achique rubanic niquic'uaj jun c'aslen choj.
23584	MAT 12:26	Y wi ri Satanás yerelesaj el ri can yesamej riq'ui, can ntel c'a chi tzij chi xa ruyon riya' nrokotaj el ri'. Xa ruyon riya' nuben ka ch'a'oj chrij. Y wi queri' nuben, chanin nitzak y niq'uis ka ruk'ij.
23588	MAT 12:30	Achique c'a ri ma ruya'on ta ránima wuq'ui, xa can yiretzelaj wi c'a ri'. Y achique ri ma nito'o ta wuche (wixin), xa yari' ri niyojo ronojel ri yenben riyin.
23592	MAT 12:34	Rumac'ari' riyix ri xa yix achi'el itzel tak cumatz, ¿achique modo yixcowin nibij ri utz, tek xa yix itzel tak winek? Ruma chi jun winek can ya c'a ri yec'o pa ránima ri yerubij.
23593	MAT 12:35	Jun utzilaj winek, ri utz ri yec'o pa ránima, yeri' ri yerubij pe tek nitzijon. Yac'a ri winek ri xa itzel yec'o pa ránima, yeri' ri yerubij pe tek nitzijon.
23597	MAT 12:39	Yac'a ri Jesús xubij c'a chique: Ri winek yec'o wacami sibilaj ye itzel y xa ma niquinimaj ta chic ri Dios. Riye' xa can nicajo' c'a chi riyin nben na jun milagro chiquiwech c'ac'ari' chi yinquinimaj. Y xa ma ya ta c'a ri nicajo' riye' ri xtibanatej. Ruma xa can xu (xe wi) ri xbanatej riq'ui ri profeta Jonás ri jun achi ri xk'alajsan ri ruch'abel ri Dios ojer ca, xaxu (xaxe wi) c'a ri' ri retal ri xtibanatej.
23598	MAT 12:40	Ruma achi'el xc'oje' ri Jonás chupan jun nimalaj car oxi' k'ij y oxi' ak'a', can queri' chuka' ri retal ri xtinya' riyin chiwech. Riyin c'a ri C'ajolaxel ri xinalex chicojol, xquimuke' oxi' k'ij y oxi' ak'a' pan ulef.
23599	MAT 12:41	Y tek xtapon c'a ri k'ij riche (rixin) chi xtik'at tzij pa quiwi' ri winek ri yec'o re tiempo re', xquec'astej c'a pe ri winek aj Nínive y xtiquibij c'a chi ma utz ta xquiben ri winek ri yec'o re tiempo re'. Ruma ri winek ri xec'oje' pa tinamit Nínive ri ojer ca, can xu (xe) wi c'a xquic'axaj ri ruch'abel ri Dios ri xutzijoj ri Jonás chique, can yac'ari' tek xtzolin pe quic'u'x riq'ui ri Dios. Y wacami yinc'o riyin ri más nim nuk'ij que chuwech ri Jonás, y xa ma yinquinimaj ta ri winek, xcha' ri Jesús.
23600	MAT 12:42	Y tek xtapon c'a chuka' ri k'ij riche (rixin) chi xtik'at tzij pa quiwi' ri winek ri yec'o re tiempo re', xtic'astej c'a pe ri jun reina ri xc'oje' ojer ca, ri xk'ato tzij pa ruwi' ri ruwach'ulef ri c'o pa sur. Y xtubij c'a chi ma utz ta xquiben ri winek ri yec'o re tiempo re'. Ruma tek xc'ase' ri jun reina ri', sibilaj nej xbiyin wi riche (rixin) chi xorac'axaj ri runa'oj ri jun rey riche (rixin) re Israel, ri xubini'aj Salomón ri xc'oje' ojer ca, y wacami yinc'o riyin ri más nim nuk'ij que chuwech ri rey Salomón. Y xa ma yinquinimaj ta ri winek, xcha' ri Jesús.
23601	MAT 12:43	Tek jun itzel espíritu ntel el pa ránima jun winek, nucanoj uxlanen pa chaki'j tak lugar. Tek nuna' chi majun uxlanen nril,
23602	MAT 12:44	nuch'ob ka: quitzolin na chic pa ránima ri winek ri acuchi (achique) xinel wi pe, nicha' c'a. Y tek ri itzel espíritu ri' nitzolin chic apo pa ránima ri winek, nril c'a ri ránima ri winek ri' achi'el jun jay ri majun c'o ta chupan, meson y wikon jabel.
23603	MAT 12:45	Y c'ac'ari' tek ri itzel espíritu ri' yeberuc'ama' pe ye wuku' chic itzel tak espíritu ri más chi na ye itzel, y quinojel c'a ri' ye'oc pa ránima ri winek. Y ri winek achoj riq'ui yec'oje' wi ri itzel tak espíritu ri', más lawalo' nuben ri ruc'aslen que chuwech ri rubanon pa nabey mul. Y can quec'ari' xtiquic'ulwachij ri winek ri itzel quic'aslen, ri yec'o re tiempo re'.
23620	MAT 13:12	Ruma chi ri can c'o q'uiy riq'ui, xtiya'ox (xtya') c'a más chare y queri' q'uiy ri xtic'oje' riq'ui. Yac'a ri xa juba' oc c'o riq'ui, hasta ri juba' ri' xa xtelesex chare.
23623	MAT 13:15	Ruma ri cánima re winek re' xa xquicowirisaj. C'ayef (cuesta) chi ntoc pa tak quixquin ri niquic'axaj. Ri runak' tak quiwech quiyupuban, ruma ma nicajo' ta yetzu'un. Riye' can majun nicajo', can ma nicajo' ta niquic'axaj, can ma nicajo' ta nika pa tak cánima, ma nicajo' ta nitzolin pe quic'u'x, riche (rixin) chi riyin nchojmirisaj ri quic'aslen. Queri' ri xubij ri Dios, ri tz'ibatal ca ruma ri Isaías.
23627	MAT 13:19	Ri juba' ija'tz ri xka pa bey, yari' ri nich'o chrij ri ch'abel riche (rixin) ri rajawaren ri Dios, ri nac'axex ruma jun winek, y xa ma nik'ax ta chuwech. Rumari' nipe ri itzel nrelesaj el ri ch'abel ri xtic pa ránima.
23628	MAT 13:20	Ri ija'tz ri xka cojol tak abej, can nich'o wi c'a chrij ri ruch'abel ri Dios ri nac'axex ruma jun winek. Ri winek ri' can chanin c'a nuc'ul ri ruch'abel ri Dios pa ránima riq'ui quicoten.
23629	MAT 13:21	Xa yac'a chi ma xbe ta ka jabel ruc'amal ri ruch'abel ri Dios pa ránima, xa can ma niyaloj ta c'a ri quicoten riq'ui. Y tek yepe c'a tijoj pokonal y netzelex ruma runiman ri ruch'abel ri Dios, chanin nitzak.
23640	MAT 13:32	Ruma ri ija'tz riche (rixin) ri mostaza astape' yari' ri más tak cocoj, yac'a tek niq'uiy, ya riya' ri sibilaj nim ntel que chiquiwech ri nic'aj chic ichaj. Y can achi'el jun ti alaj che' nuben. Rumari' ri aj xic' tak chicop ri yebe pa cak'ik', ye'apon chiri' y niquibanala' quisoc pa tak ruk'a', xcha' ri Jesús.
23647	MAT 13:39	Y ri xbetico ca ri itzel k'ayis, ya c'a ri itzel winek. Ri k'atoj, ya c'a ri xtibanatej pa ruq'uisbel chare re tiempo re kachapon; y ri xquebano ri k'atoj yec'a ri ángeles.
23649	MAT 13:41	Riyin ri C'ajolaxel ri xinalex chicojol xquentek c'a ri nu'ángeles chiquimolic quinojel ri yebano etzelal y ri yebano chique ri nic'aj chic chi yetzak. Ruma ma nwajo' ta c'a chi yec'o ta ri winek ri' chiquicojol ri yec'o pa rajawaren ri Dios.
23652	MAT 13:44	Ri rajawaren ri caj junan c'a riq'ui jun beyomel mukul ca pa jun ulef y xilitej ruma jun achi. Ri achi ri' xumuk chic c'a ca ri beyomel ri' y niquicot ránima xtzolin y xuchop c'a ruc'ayixic ronojel ri c'o riq'ui y c'ac'ari' xbe chulok'ic ri ulef ri acuchi (achique) mukul wi ri beyomel.
23657	MAT 13:49	Quec'ari' ri xtic'ulwachitej pa ruq'uisbel chare re tiempo re kachapon. Ri ángeles xquepe c'a chiquicha'ic ri winek. Juc'an xquequiya' wi ri choj chic quic'aslen, y xquequelesaj c'a ca ri ma ye utz ta.
23669	MAT 14:3	Ruma can ya wi c'a ri rey Herodes ri xbin chi tichapatej ri Juan. Can xuxim wi c'a pa cadena y xuya' pa cárcel ruma ri Herodes ruc'amon ka ri Herodías rixjayil ri Felipe, y ri Felipe ri' xa can rach'alal ri Herodes,
23675	MAT 14:9	Y ri rey Herodes can xpe bis pa ránima ruma ri xc'utux chare, pero ruma chi can rubanon chic jurar chi can xtuya' wi ri xtrajo' ri k'opoj y ruma chuka' chi can chiquiwech ri ye rachibilan pa mesa tek xubij; rumari' riya' xubij c'a chi tic'amer pe ri rujolon (ruwi') ri Juan ri Bautista chare ri k'opoj ral ri Herodías.
23676	MAT 14:10	Xutek c'a rutzaq'uixic rujolon (ruwi') ri Juan ri Bautista chiri' pa cárcel.