23215	MAT 1:2	Ri Abraham yari' ri xalc'ualan ri Isaac; ri Isaac xralc'ualaj ri Jacob; ri Jacob xralc'ualaj ri Judá y ri nic'aj chic rach'alal.
23236	MAT 1:23	Tiwetamaj c'a chi xtic'oje' jun ri c'a k'opoj na y xtic'oje' jun ral, astape' man c'o ta riq'ui achi. Y can xtralaj na wi jun ac'al, ti c'ajol (ala'), ri xtubini'aj Emanuel. Re bi'aj re' can ntel c'a chi tzij chi ri Dios c'o kiq'ui.
23246	MAT 2:8	C'ac'ari' tek xerutek el pa tinamit Belén y xubij el chique: Quixbiyin c'a chila' y ticanoj ri ac'al, y tek iwilon chic ca, no'ibij ca chuwe, riche (rixin) chi riyin yibe chuka' chuya'ic ruk'ij.
23247	MAT 2:9	Y tek ri achi'a' ri c'o quetamabel chiquij ri ch'umila' quic'axan chic c'a ri ch'abel ri xbix el chique ruma ri rey Herodes, xebe. Y ri ch'umil ri quitz'eton pe riye' ri c'a acuchi (achique) quepe wi, pa relebel k'ij, can ruc'uan c'a el quibey. Y tek xe'apon, ri ch'umil ri' xpa'e' pa ruwi' ri acuchi (achique) c'o wi ri ac'al.
23249	MAT 2:11	Yac'a tek ri achi'a' ri' xe'oc apo pa jay, can xquitz'et wi c'a ri ac'al y ri María ri rute' ri ac'al, y can yac'ari' xexuque' xemaje' ka riche (rixin) chi xquiya' ruk'ij ri ac'al. Y chuka' can xequijakala' c'a ri quiyaconobal y xquisipaj c'a ca k'anapuek, pon y mirra chare.
23252	MAT 2:14	Y ri José can yac'ari' tek xc'astej, y can chupan c'a ri ak'a' ri' xquichop el bey riche (rixin) chi xebe c'a pan Egipto, xuc'uaj el ri ac'al y ri te'ej.
23256	MAT 2:18	Chiri' c'a pa tinamit Ramá xac'axatej ok'ej. Can c'o wi nimalaj bis. C'o c'a jun ri nujik' ok'ej. Ri' ya ri Raquel yerok'ej ri ral, y astape' nibochi'ix, xa can ma nik'ax ta c'a ri bis chare ruma ri ral xecom. Queri' ri tz'ibatal ca ruma ri Jeremías.
23259	MAT 2:21	Y ri José can xuben wi c'a ri xbix chare pa rachic' ruma ri ángel. Xuc'uaj el ri ac'al, y ri te'ej. Y xetzolin c'a pan Israel.
23266	MAT 3:5	Y ri winek ri ye'apon c'a riq'ui ri Juan ri Bautista, sibilaj c'a ye q'uiy. Yec'o c'a ri ye aj pa tinamit Jerusalem, ri tinamit ri c'o pa rucuenta ri Judea. Y yec'o chuka' ri aj pa nic'aj chic tinamit riche (rixin) ri Judea. Y chuka' can yec'o c'a ri yepe c'a quela' chunakajal ri raken ya' Jordán. Can quinojel c'a ri winek ri' ri ye'apon riq'ui.
23268	MAT 3:7	Y tek riya' xutz'et chi can ye q'uiy c'a chique ri achi'a' fariseos y ye q'uiy chuka' chique ri achi'a' saduceos ye'apon riq'ui ruma nicajo' chi yeban el bautizar ruma riya', riya' xubij c'a chique: Riyix xa yix achi'el itzel tak cumatz, ruma niwajo' yixanmej chuwech ri ruc'ayewal. ¿Achique xbin chiwe chi utz yixanmej chuwech ri ruc'ayewal ri xtutek pe ri Dios, re chkawech apo?
23286	MAT 4:8	Y ri itzel winek xuc'uaj chic c'a ri Jesús c'a pa ruwi' jun juyu' ri nej jotol chicaj, y xuc'ut c'a chuwech ronojel ri cajawaren y ri quic'ojlen ri nima'k tak tinamit ri yec'o chuwech re ruwach'ulef.
23293	MAT 4:15	Ri winek ri yec'o pa culef ca ri ye riy rumam ri Zabulón y ri yec'o ri pa culef ca ri ye riy rumam ri Neftalí; ri acuchi (achique) nik'ax wi ri bey ri nibe chuchi' mar, ri juc'an chic ruchi' ri raken ya' Jordán. Ri chila' pa Galilea, acuchi (achique) xa juba' ma quiyon chic winek ri ma ye israelitas ta yec'o.
23294	MAT 4:16	Can ye tinamit c'a ri achi'el pa k'eku'm yec'o wi, y xapon c'a ri Nimalaj Sakil quiq'ui. Y chuka' can ye tinamit c'a ri pa rumujal ri camic yec'o wi, y xapon c'a quiq'ui ri nisakirisan quiche (quixin). Queri' ri tz'ibatal ca.
23296	MAT 4:18	Y tek ri Jesús benak c'a chuchi' ri choy Galilea, xerutz'et c'a ye ca'i' achi'a' cach'alal qui'. Ri ca'i' achi'a' ri', ya ri Simón ri nibix chuka' Pedro chare, rachibilan ri Andrés ri rach'alal. Riye' can ye aj chapoy car wi, rumari' tek yetajin niquiq'uek ka ri quiya'l chapabel car chupan ri choy.
23302	MAT 4:24	Ri rutzijol ri Jesús xapon c'a pa ronojel tinamit ri yec'o pa rucuenta ri Siria. Y ri ye yawa'i' xec'amer c'a pe chuwech ri Jesús riche (rixin) chi yeruc'achojsaj el, yawa'i' ri ma junan ta ruwech yabil ntoc chique. Yec'o ri can k'axon c'a riche (rixin) ri ch'aculaj ri ntoc chique. Yec'o ri xa itzel tak espíritu ri ye oconek quiq'ui. Yec'o c'a ri ye ch'u'j y yec'o c'a chuka' ri ye siquirnek. Y can quinojel c'a ri yawa'i' ri' xeruc'achojsaj el.
23304	MAT 5:1	Y tek ri Jesús xerutz'et chi ye sibilaj ye q'uiy winek ri quimolon qui', Riya' xjote' c'a pa ruwi' jun juyu', y xtz'uye' c'a ka. Y c'ac'ari' xquimol apo qui' ri ye rudiscípulos riq'ui.
23316	MAT 5:13	Yix c'a riyix ri ratz'amil ri quic'aslen ri winek ri yec'o chuwech re ruwach'ulef. Y wi ta re achi'el atz'an re' niq'uis ta el ri ratz'amil, ¿achique ta c'a rubanic niban chare riche (rixin) chi queri' nitzolin ta chic pe ri ratz'amil? Xa majun chic c'a nic'atzin wi; xa can nirokix el, y nipalbex cuma ri winek.
23321	MAT 5:18	Ruma kas kitzij nbij chiwe chi ronojel ri tz'ibatal ca chupan ri ley riche (rixin) ri Moisés, can xquebanatej wi. Re ruwach'ulef y ri caj xa xquek'ax. Pero ri ye tz'ibatal chupan ri ley can xquebanatej wi ronojel, y can majun ri man ta xtibanatej.
23336	MAT 5:33	Y chuka' riyix xa can jabel iwetaman, ruma iwac'axan ri xbix chique ri ojer tak winek, chi ma tiquik'ej ta ri quitzij. Y queri' chuka' tek niquiben jurar, ma tiquik'ej ta ri quitzij. Y tek c'o ri niquitzuj (niquisuj) chare ri Ajaf chi niquiben, can tiquibana' c'a.
23346	MAT 5:43	Riyix can jabel iwetaman, ruma iwac'axan ri tzij ri bin ojer ca. Ri tzij ri' nubij: Can utz wi chi que'awajo' ri awuc' awach'alal. Yac'a ri ye'etzelan awuche (awixin), can que'awetzelaj.
23348	MAT 5:45	Riche (rixin) chi queri' can nik'alajin wi chi riyix yix ralc'ual ri Itata' ri c'o chila' chicaj. Ruma Riya' can utz wi c'a pa quiwi' quinojel. Riya' nuben pe chi ri k'ij nitzu'un pe pa quiwi' ri winek ye utz y pa quiwi' ri winek ri xa ye itzel; y chuka' nuya' pe job pa quiwi' ri winek ri choj quic'aslen y pa quiwi' ri ma choj ta quic'aslen.
23362	MAT 6:11	Y taya' c'a chuka' ri kaway ri nic'atzin chake ronojel k'ij.
23367	MAT 6:16	Tek riyix ma yixwa' ta riche (rixin) chi niben orar, ma tiben ta achi'el niquiben ri winek ri xa ca'i' quipalej; ruma riye' xa yebison ri yetzu'un, riche (rixin) chi can nik'alajin chiquiwech ri winek chi ma ye waynek ta. Y kitzij nbij chiwe, chi ri yebano queri', riq'ui ri niquic'ul quik'ij chique ri winek, xquic'ul yan c'a ri rajel ruq'uexel.
23369	MAT 6:18	Riche (rixin) chi queri', ma tik'alajsaj ta iwi' chiquiwech ri winek chi ma ibanon ta wa'in ruma niben orar. Xaxu (xaxe) wi ri Tata'ixel ri ma tz'etetel ta ri netaman chi ma ibanon ta wa'in. Riya' can nutz'et c'a ri ma tz'etetel ta cuma ri winek y xtuya' rajel ruq'uexel chiwe. Ri rajel ruq'uexel ri xtuya' chiwe, can xtik'alajin chiquiwech ri winek.
23376	MAT 6:25	Y rumari' tek riyin nbij chiwe: Ma tich'ujirisaj ta iwi' chupan ri ic'aslen chi acuchi (achique) nipe wi ri iway iwuc'ya', ni ruma ta ri itziak ri nicuchbej ri ich'acul. ¿La ma ya ta cami ri ic'aslen ri ruya'on ri Dios ri más rejkalen que chuwech ri iway iwuc'ya'? ¿La ma ya ta cami ri ich'acul ri más rejkalen que chuwech ri itziak?
23379	MAT 6:28	¿Y achique c'a ruma tek nich'ujirisaj iwi' ruma ri itziak? Ri Dios retaman nuya' itziak. Xaxu (xaxe) na pe' que'itzu' ri cotz'i'j ri lirio quibi', ri yec'o pa tak juyu'. Que'itzu' tek yeq'uiy. Riye' ma yesamej ta, ni ma yebatz'in ta, riche (rixin) chi queri' yequibanala' ta quitziak ri ye jabel oc.
23385	MAT 6:34	Riyix ma nic'atzin ta chi nich'ujirisaj iwi' ruma nich'ob yan riche (rixin) ri chua'k. Ri chua'k can c'o wi ri xtuc'om pe. Tiya' c'a ca riche (rixin) chua'k, ruma ronojel k'ij can c'o wi ruc'ayewal nuc'om pe.
23390	MAT 7:5	Xa ca'i' apalej, nabey na tachojmirisaj ka ri ac'aslen riyit, c'ac'ari' utz nato' ri awach'alal chi nuchojmirisaj ri ruc'aslen.
23396	MAT 7:11	Riyix majun bey niben ta queri'. Y astape' ta chi ma can ta utz ri ina'oj, pero riyix ya ri utz tak cosas ri niya' chique ri iwalc'ual. C'a ta c'a ri Itata' ri c'o chila' chicaj, chi man ta xtuya' pe ri nic'utuj chare. Riya' ronojel utz ri nuya' pe chiwe.
23399	MAT 7:14	Pero xa co'ol ri puerta y co'ol oc ruwech ri bey ri yatuc'uan pa utzilaj c'aslen, y ma ye q'uiy ta oc ri ye'ilo.
23405	MAT 7:20	Rumac'ari' can xtiwetamaj quiwech ri winek ri ye'apon iwuq'ui, xaxu (xaxe wi) riq'ui nitz'et ri rubanic ri quic'aslen.
23415	MAT 8:1	Y tek ri Jesús kajnek chic c'a pe pa ruwi' ri juyu', ri winek ri ye tzeketel chrij can sibilaj ye q'uiy.
23417	MAT 8:3	Y ri Jesús can yac'ari' tek xuyuk apo ruk'a' y xuchop apo ri achi ri c'o ri itzel yabil chrij y xubij chare: Nwajo' chi yac'achoj. Tiq'uis c'a el re yabil re' chawij, xcha' chare. Y can xu (xe) wi xubij queri' ri Jesús, ri achi xch'ajch'ojir chare ri ruyabil.
23419	MAT 8:5	Y tek ri Jesús xoc c'a pa tinamit Capernaum, c'o c'a jun achi ri xapon riq'ui. Y ri achi ri' jun capitán y xuc'utuj c'a jun utzil chare ri Jesús.
23422	MAT 8:8	Y quec'are' ri ch'abel ri xubij chic apo ri capitán chare ri Jesús: Ajaf, riyit nim ak'ij y ma ruc'amon ta (takal ta chuwij) chi yatoc pa wachoch. Xaxu (xaxe) wi tabij jun ch'abel chi nic'achoj ri numozo y xtic'achoj.
23424	MAT 8:10	Y ri Jesús can xumey c'a tek xrac'axaj ri ch'abel ri' y xubij chique ri ye tzekelbeyon riche (rixin): Can kitzij nbij chiwe chi ri xbin re ch'abel re', can rucukuban wi ruc'u'x wuq'ui. Y majun c'a wech aj Israel ri wilon ta ri can rucukuban ta ruc'u'x wuq'ui, achi'el re jun achi re'.
23425	MAT 8:11	Can nbij wi c'a chiwe chi sibilaj ye q'uiy winek ri xquepe quere' pa relebel k'ij y quere' chuka' pa rukajbel k'ij, winek ri quicukuban quic'u'x wuq'ui. Riye' xquetz'uye' c'a riq'ui ri Abraham, ri Isaac y ri Jacob pa rajawaren ri caj.
23429	MAT 8:15	Xpe Riya' xuchop ruk'a' ri yawa' y can yac'ari' tek xq'uis el ri nimalaj c'aten chrij. Ri rujite' ri Pedro xyacatej c'a pe pa ruch'at y xuchop yerunimaj yerilij apo ri Jesús y ri ye benak riq'ui.
23430	MAT 8:16	Tek ntoc c'a pe ak'a' ri k'ij ri', ye q'uiy c'a ri c'o itzel tak espíritu quiq'ui xe'uc'uex apo chuwech ri Jesús, riche (rixin) chi ri Jesús yerelesaj ta el ri itzel tak espíritu quiq'ui. Y Riya' xubij c'a chique ri itzel tak espíritu chi que'el el, y xeruc'achojsaj chuka' el quinojel ri ye yawa'i';
23431	MAT 8:17	riche (rixin) chi queri' can nibanatej c'a ri rubin ca ri profeta Isaías, ri jun achi ri xk'alajsan ri ruch'abel ri Dios ojer ca. Ri Isaías quec'are' ri rubin ca chrij ri Jesús: Xerelesaj c'a el kayabilal konojel, y xuc'uaj c'a ronojel ri kak'axomal. Queri' ri rubin ca.
23439	MAT 8:25	Y xepe ri discípulos xquic'asoj c'a ri Jesús y xquibij chare: ¡Ajaf! ¡Ajaf! Kojacolo' c'a. Wacami yojcom, xecha' chare.
23446	MAT 8:32	Ri Jesús xubij c'a chique: Jix c'a. Y can yac'ari' tek ri itzel tak espíritu xe'el el y xebe'oc quiq'ui ri ak. Y quinojel ri ak ri' xquichop anin (anibel) pa xulan, chuwech jun juyu' xulan ruwech y choj xebeka c'a pa choy. Can quinojel c'a ri ak ri' xecom pa ya'.
23447	MAT 8:33	Yec'a ri yeyuk'un quiche (quixin) ri ak ri', xu (xe) wi c'a xquitz'et ca ri xbanatej, xe'anmej. Xebe pa tinamit, xbequiyala' ca rutzijol achique ri xquic'ulwachij ri ak y xbequibij chuka' ri xbanatej quiq'ui ri ye ca'i' winek ri c'o itzel tak espíritu quiq'ui.
23454	MAT 9:6	Wacami c'a, riche (rixin) chi riyix niwetamaj chi riyin ri C'ajolaxel ri xinalex chicojol can c'o k'atbel tzij pa nuk'a' riche (rixin) chi ncuy mac chuwech re ruwach'ulef, titz'eta' c'a. Y ri Jesús xubij c'a chare ri achi siquirnek: Nbij c'a chawe: Cayacatej, tac'uaj el la awarabel y cabiyin chawachoch, xcha' chare.
23460	MAT 9:12	Tek ri Jesús xrac'axaj pe ri tzij ri niquibij ri achi'a' fariseos, Riya' xubij chique: Jun ajk'omanel ma ye ta ri ye utz ri yerak'omaj. Riya' yerak'omaj ri yawa'i'.
23461	MAT 9:13	Riyin ma xipe ta chiquicanoxic winek ri choj quic'aslen. Riyin xipe chiquicanoxic ri aj maqui', ri rajawaxic chi nitzolin pe quic'u'x riq'ui ri Dios. Quixbiyin c'a chiretamaxic ri achique ntel wi chi tzij ri ruch'abel ri Dios tek nubij: Riyin ri más nika chinuwech chi niben riyix ya chi nijoyowaj quiwech ri winek, ya c'a ri' ri más nika chinuwech, que chuwech ri chicop ri yecamisex y ye'itzuj (ye'isuj) chinuwech.
23470	MAT 9:22	Yac'a ri Jesús chanin c'a xuna' chi xchapatej rutziak y xtzu'un ca chrij. Y tek rutz'eton chic achique ri xchapo ruchi' rutziak, xubij c'a chare ri ixok ri': Numi'al, xac'achoj, ruma xacukuba' ac'u'x wuq'ui. Ma cabison ta chic, xuche'ex. Y ri ixok ri', can yac'ari' xc'achoj chare ri ruyabil.
23473	MAT 9:25	Y yac'a tek ri winek ye elenak chic el, ri Jesús xoc apo chupan ri jay ri acuchi (achique) c'o wi ri ti k'opoj ri caminek chic. Xpe Riya' xuchop ruk'a' ri ti k'opoj, y can yac'ari' tek xc'astej.
23476	MAT 9:28	Tek ri Jesús xapon pa jay, ri ca'i' moyi' xe'apon c'a chuka' riq'ui. Y ri Jesús xuc'utuj c'a chique: ¿Can ninimaj c'a riyix chi riyin yicowin nben chiwe chi yixtzu'un? xcha' chique. Y ri ca'i' moyi' ri' xquibij: Ja' (je) Ajaf, nikanimaj, xecha' chare.
23478	MAT 9:30	Y can yac'ari' tek xetzu'un. Yac'a ri Jesús xuchilabej c'a el chique: Can tiwac'axaj c'a el jabel, chi re xbanatej iwuq'ui, majun achoj chare titzijoj wi, xcha' el chique.
23481	MAT 9:33	Y tek elesan chic c'a ri itzel espíritu riq'ui ri achi ruma ri Jesús, ri achi xch'o. Y ri winek ri xetz'eto xquimey y xquibij: Majun bey c'a tz'eton ta chi que ta re' banatajnek wawe' pan Israel, yecha' c'a.
23483	MAT 9:35	Ri Jesús can pa ronojel wi c'a nima'k tak tinamit y pa tak aldea xapon wi, y xerutijoj c'a ri winek riq'ui ri ruch'abel ri Dios. Y ya c'a ri pa tak jay ri kas nic'ut wi ri ruch'abel ri Dios, chiri' napon wi riche (rixin) chi yerutijoj ri winek. Y chuka' can nutzijoj c'a ri lok'olaj ch'abel ri nich'o chrij ri rajawaren ri Dios. Yeruc'achojsaj chuka' yawa'i', y yerucol c'a ri winek chuwech ronojel ruwech k'axomal.
23486	MAT 9:38	Rumari' can tic'utuj c'a chare ri Rajaf ri samaj, chi querutaka' pe q'uiy samajela' chiquicojol ri winek ri rajawaxic chi niquic'axaj ri ruch'abel.
23487	MAT 10:1	Y ri Jesús xerusiq'uij (xeroyoj) c'a ri ye cablajuj rudiscípulos, y xuya' k'atbel tzij pa quik'a', riche (rixin) chi yecowin yequelesaj ri itzel tak espíritu y riche (rixin) chi yequic'achojsaj ri winek chare xabachique chi yabil y xabachique chi k'axomal.
23494	MAT 10:8	Que'ic'achojsaj c'a yawa'i'. Ri c'o c'a ri yabil lepra chiquij, can tibana' c'a chique chi nich'ajch'ojir jabel ri quich'acul. Ri ye caminek chic, que'ic'asoj. Can que'iwelesaj c'a chuka' ri itzel tak espíritu. Y ruma c'a ronojel re uchuk'a' re' xa sipan chiwe riyix, can queri' c'a chuka' tibana' riyix. Tek niben ca ri utzil, ma tic'utuj ta rajel.
23495	MAT 10:9	Ma tic'uaj ta el irajil pa tak ximibel ipan. Can majun c'a ruwech puek tic'uaj el. Ma tic'uaj ta el puek ri banon riq'ui ri ch'ich' ri nibix cobre chare, y ma tic'uaj ta chuka' el ri banon riq'ui sakapuek, ni xa ta ri banon riq'ui k'anapuek.
23496	MAT 10:10	Re nichop el bey man c'a tic'uaj ta el ya'l. Ma tic'uaj ta el ca'i' itziak, xa can xu (xe) wi ri icusan el. Ma tic'uaj ta jun chic c'ulaj ixajab, ni ma tic'uaj ta chuka' ich'ame'y. Can majun c'a ri tic'uaj. Ruma chi ri aj samajel xabacuchi (xabachique) ri napon wi, ruc'amon chi niya'ox (nya') ri nic'atzin chare.
23502	MAT 10:16	Wacami yixintek c'a el, y riyix iwetaman chi xa yix achi'el tak carne'l ri yixbeka chiquicojol ri winek ri ye achi'el utiwa' (coyotes). Xa yac'a chi can tibana' achi'el nuben ri cumatz, ruma riya' nuna' ri' tek c'o ri petenak chrij. Can tibana' c'a chuka' achi'el nuben jun palomax, ruma riya' majun etzelal c'o ta riq'ui.
23507	MAT 10:21	Y xtibanatej c'a, chi yec'o achi'a' cach'alal qui', jun chique riye' xtiyacatej y xtujech ri rach'alal pa camic. Chuka' can yec'o wi tata'aj ri xqueyacatej chiquij ri calc'ual. Ri alc'ualaxela' xqueyacatej chuka' chiquij ri quite' quitata' y xquequiya' pa camic.
23528	MAT 10:42	Y xabachique c'a winek, astape' xa jun vaso raxya' nuya' chare jun ri ma can ta nim ruk'ij pero ruma chi yin rutzekelben, kitzij nbij chiwe chi can c'o wi rajel ruq'uexel ri xtuc'ul.
23540	MAT 11:12	Y ri winek chupan c'a ri k'ij tek can c'a nisamej na ri Juan ri Bautista, yac'ari' tek quichapon pe y c'a yetajin na chupan re k'ij re', chi can niquitij quik'ij chi ye'oc pa rajawaren ri caj. Can niquimajla' c'a qui' chrij y más niquiben ri can riq'ui c'a ronojel quic'u'x ye'apon.
23545	MAT 11:17	Y ri ac'ala' ri' niquibila' c'a: Xojk'ojoman riq'ui xul chiwech y ma xixxajo ta. Xkabixaj bix riche (rixin) bis chiwech y ma xixok' ta. Queri' niquibila' ri ac'ala' pa quetz'anen. Y ye queri' ri winek riche (rixin) re tiempo re', majun ri nika ta chiquiwech.
23546	MAT 11:18	Ruma tek xpe ri Juan ri Bautista, riya' ma nutij ta caxlan wey y ma nukum ta chuka' ruya'al uva. Y ye q'uiy yebin chi riya' c'o itzel espíritu riq'ui.
23551	MAT 11:23	Y riyix ri yixc'o pa tinamit Capernaum can nich'ob chi yixbe chila' chicaj riq'ui ri Dios y xtinimirisex ik'ij. Pero xa ma que ta ri'. Xa xtikasex ik'ij, ruma xa c'a chupan ri lugar riche (rixin) ri tijoj pokonal ri xquixbeka wi. Ruma xa ta ronojel ri milagros ri xeban chiwech riyix, ya ta ri' ri xeban chiquiwech ri aj Sodoma, xquinimaj ta y man ta xeq'uis rachibilan ri quitinamit. Xa c'a yec'o ta na re k'ij re'.
23554	MAT 11:26	Can que wi c'a ri' Nata' Dios, ruma chi queri' ri araybel riyit, xcha' ri Jesús pa ru'oración.
23562	MAT 12:4	Ri David xbe c'a chucanoxic wey chiri' pa rachoch ri Dios, y can ya ri lok'olaj tak caxlan wey ri xbejach pe chare. Riya' xutij ri lok'olaj tak caxlan wey ri' y xuya' chuka' chique ri ye benak riq'ui. Pero ma riq'ui wi ri', ma mac ta ri xquiben, astape' ri caxlan wey ri' xaxu (xaxe wi) ri sacerdotes yetijo.
23564	MAT 12:6	Ri' ruma chi ri rachoch ri Dios can c'o wi ruk'ij. Yac'a re wacami, yinc'o riyin ri más nuk'ij que chuwech ri rachoch ri Dios.
23570	MAT 12:12	C'a ta c'a jun achi chi man ta nic'achojsex, tek xa can c'o más ruk'ij que chuwech jun carne'l. Xa rumac'ari' tek can ruc'amon wi chi niban ri utz pa jun uxlanibel k'ij.
23576	MAT 12:18	Yac'are' ri Nusamajel ri nucha'on. Riyin sibilaj nwajo' Riya'; can niquicot c'a ri wánima riq'ui. Can xtinya' c'a pe chuka' ri nu-Espíritu pa ruwi'; y Riya' xtuk'alajsaj c'a chiquiwech ri ma ye israelitas ta, ri achique rubanic niquic'uaj jun c'aslen choj.
23578	MAT 12:20	Y ri aj ri xa paxnek chic, Riya' ma xtuben ta c'a chare chi nik'aj. Chuka' jun k'ak' ri xa nibuku chic ruma xa nichuptej yan ka, Riya' xtuben chare chi ma xtichuptej ta ka. Y queri' xtuben apo, c'a ya tek xtapon ri k'ij chi Riya' xtuben chi xtich'acon ri utzilaj ruk'atbel tzij.
23580	MAT 12:22	Y c'o c'a jun achi moy y mem xuc'uex apo chuwech ri Jesús, y queri' ruc'ulwachin ruma chapatajnek ruma jun itzel espíritu. Y ri Jesús can xrelesaj c'a el ri itzel espíritu ri'. Can xuben c'a chare ri achi chi xtzu'un y xch'o.
23582	MAT 12:24	Yac'a tek ri achi'a' fariseos xquic'axaj ri niquibij ri winek chrij ri Jesús, riye' xquibij c'a: Ri Jesús yerelesaj itzel tak espíritu pero xa ya ri Beelzebú ri cajawalul ri itzel tak espíritu ri niya'o uchuk'a' chare, yecha' c'a.
23584	MAT 12:26	Y wi ri Satanás yerelesaj el ri can yesamej riq'ui, can ntel c'a chi tzij chi xa ruyon riya' nrokotaj el ri'. Xa ruyon riya' nuben ka ch'a'oj chrij. Y wi queri' nuben, chanin nitzak y niq'uis ka ruk'ij.
23587	MAT 12:29	Y ri nrajo' nelek' el pa rachoch jun achi ri c'o sibilaj ruchuk'a', nabey c'o chi nuxim ri achi ri', y c'ac'ari' nicowin nucanoj el ronojel ri nrajo' yeruc'uaj.
23602	MAT 12:44	nuch'ob ka: quitzolin na chic pa ránima ri winek ri acuchi (achique) xinel wi pe, nicha' c'a. Y tek ri itzel espíritu ri' nitzolin chic apo pa ránima ri winek, nril c'a ri ránima ri winek ri' achi'el jun jay ri majun c'o ta chupan, meson y wikon jabel.
23604	MAT 12:46	Y ri Jesús can c'a nich'o na quiq'ui ri winek tek xapon ri rute' y ri ye rach'alal. Riye' nicajo' c'a yech'o riq'ui ri Jesús, xa yac'a ri ma xe'oc ta apo c'a riq'ui.
23607	MAT 12:49	Y ri Jesús riq'ui c'a ri ruk'a' xeruc'ut ri rudiscípulos y xubij c'a: Yec'are' ri ye oconek nte' y ye oconek wach'alal.
23610	MAT 13:2	Y sibilaj ye q'uiy winek ri xquimol apo qui' riq'ui. Rumari' Riya' xoc apo pa jun jucu' y xtz'uye' ka chiri' y nubij c'a pe ri ruch'abel ri Dios chique ri winek. Y quinojel c'a ri winek yec'o chuchi' ri choy xquic'axaj apo ri Jesús.
23611	MAT 13:3	Riya' q'uiy c'a ri xubij chique, xa yac'a chi ruyon riq'ui c'ambel tak tzij. Y jun c'a chique ri c'ambel tak tzij ri xucusaj, yare': C'o c'a jun achi ri xbe pa jopin ija'tz.
23613	MAT 13:5	C'o c'a juba' chic chare ri ija'tz cojol tak abej xka wi y chiri' xa ma q'uiy ta ri ulef c'o. Y can chanin c'a xe'el pe ruma chi ma pim ta ri ulef.
23614	MAT 13:6	Xa yac'a tek xpe ruchuk'a' ri k'ij, xemayamo' y xechaki'j ka chanin, ruma chi xa ma nej ta benak wi ka ri quic'amal.
23615	MAT 13:7	Y juba' chic chare ri ija'tz xka cojol tak k'ayis ri c'o quiq'uixal. Y tek xe'el pe, junan xeq'uiy quiq'ui ri q'uix. Y ruma chi ri q'uix sibilaj xeq'uiy, ri tico'n xejik' pa quik'a'.
23620	MAT 13:12	Ruma chi ri can c'o q'uiy riq'ui, xtiya'ox (xtya') c'a más chare y queri' q'uiy ri xtic'oje' riq'ui. Yac'a ri xa juba' oc c'o riq'ui, hasta ri juba' ri' xa xtelesex chare.
23621	MAT 13:13	Xa rumac'ari' tek riyin yencusaj c'ambel tak tzij riche (rixin) chi yich'o quiq'ui riche (rixin) chi queri' astape' niquitzu' y xa ma nich'obotej ta chiquiwech ri niquitzu', y riche (rixin) chi astape' niquic'axaj y xa ma nik'ax ta chiquiwech ri niquic'axaj.
23622	MAT 13:14	Can ya wi c'a re' nibanatej ri tz'ibatal ca ruma ri profeta Isaías, ri xk'alajsan ri ruch'abel ri Dios ojer ca. Y quec'are' ri rutz'iban ca riya': Riyix xtiwac'axaj y ma xtik'ax ta chiwech ri xtiwac'axaj. Riyix xtitzu' y xa ma xtiya' ta c'a pa cuenta ri nitzu'.
23623	MAT 13:15	Ruma ri cánima re winek re' xa xquicowirisaj. C'ayef (cuesta) chi ntoc pa tak quixquin ri niquic'axaj. Ri runak' tak quiwech quiyupuban, ruma ma nicajo' ta yetzu'un. Riye' can majun nicajo', can ma nicajo' ta niquic'axaj, can ma nicajo' ta nika pa tak cánima, ma nicajo' ta nitzolin pe quic'u'x, riche (rixin) chi riyin nchojmirisaj ri quic'aslen. Queri' ri xubij ri Dios, ri tz'ibatal ca ruma ri Isaías.
23626	MAT 13:18	Y ri Jesús xubij c'a chique: Tiwac'axaj c'a achique nubij ri c'ambel tzij ri nich'o chrij ri achi ri xbe pa jopin ija'tz.
23629	MAT 13:21	Xa yac'a chi ma xbe ta ka jabel ruc'amal ri ruch'abel ri Dios pa ránima, xa can ma niyaloj ta c'a ri quicoten riq'ui. Y tek yepe c'a tijoj pokonal y netzelex ruma runiman ri ruch'abel ri Dios, chanin nitzak.
23630	MAT 13:22	Y ri ija'tz ri xka cojol tak k'ayis ri c'o quiq'uixal, can nich'o wi c'a chrij ri ruch'abel ri Dios ri nac'axex ruma jun winek. Pero ri winek ri' xa ya c'a ri nrajo' re tiempo re' ri nuben y nik'olotej c'a pa ruk'a' ri beyomel riche (rixin) re ruwach'ulef, y rumari' xa nijik' c'a ri ruch'abel ri Dios ri c'o riq'ui. Y can majun bey c'a xtiwachin ta jabel ri ruch'abel ri Dios pa ruc'aslen.
23631	MAT 13:23	Yac'a ri ija'tz ri xka pa jun utzilaj ulef, can nich'o wi c'a chrij ri ruch'abel ri Dios ri nac'axex ruma jun winek, y ri winek ri' can nik'ax c'a ri ruch'abel ri Dios chuwech y ri ruc'aslen niwachin jabel. Can niwachin wi c'a achi'el niquiben ri ija'tz. Ruma c'o ija'tz ri niquiya' a treinta quiwech, yec'o ri niquiya' a sesenta quiwech y yec'o ri can jojun ciento c'a quiwech niquiya', xcha' ri Jesús.
23634	MAT 13:26	Yac'a tek xbeq'uiy pe ri tico'n y xuchop xebe'el pe ri ruwi', c'a yac'ari' tek xk'alajin ri itzel k'ayis.
23638	MAT 13:30	Xa tiya' na c'a k'ij chare ri itzel k'ayis chi junan niq'uiy riq'ui ri trigo, c'a ya na tek xtapon ri k'ij riche (rixin) ri k'atoj. C'a ya na c'a k'ij ri' tek riyin xtinbij c'a chique ri xquebano k'atoj, chi nabey tiquimolo' ri itzel k'ayis y quequibanala' pa tak manojo riche (rixin) chi yeporox; y c'ac'ari' tiquik'ata' ri trigo riche (rixin) chi nbequiyaca' ca, xcha' ri achi. Queri' xubij ri Jesús.
23642	MAT 13:34	Y ronojel c'a ri xubij ri Jesús chique ri winek ri', ruyon c'ambel tak tzij yerucusaj tek nich'o quiq'ui. Can majun c'a ri xubij ta chique chi man ta xucusaj c'ambel tak tzij.
23643	MAT 13:35	Riche (rixin) chi queri' can nibanatej c'a ri rubin ca ri profeta ri xk'alajsan ri ruch'abel ri Dios ojer ca. Ri rusamajel ri Dios can quec'are' ri rutz'iban ca chrij ri Jesús: Riyin tek xquich'o xquencusaj c'a c'ambel tak tzij. Q'uiy c'a ri can ye ewatel pe pa rutiquiribel re ruwach'ulef, xquenk'alajsaj c'a. Queri' nubij ri tz'ibatal ca.
23646	MAT 13:38	Ri ulef ri xban wi ri ticoj, can ya c'a re ruwach'ulef. Ri utzilaj ija'tz yec'a ri yec'o pa rajawaren ri Dios. Y ri itzel k'ayis yec'a ri can ye riche (rixin) wi ri itzel.
23656	MAT 13:48	Y tek nojnek chic c'a ri ya'l riq'ui car, niquic'uaj c'a el c'a chuchi' ya'. Y c'ac'ari' yetz'uye' chucha'ic. Ri utzilaj tak car yequiya' c'a pa tak chaquech, yac'a ri car ri xa ma ye utz ta, xa yequelesaj c'a ca.
23665	MAT 13:57	Y rumari' ri winek can ma juba' xquinimaj ta ri Jesús. Y ri Jesús xubij c'a chique ri winek ri': Majun c'a jun profeta ri nik'alajsan ri ruch'abel ri Dios, ri man ta jun ruk'ij. Quinojel can c'o wi quik'ij, xa yac'a chi ma niya'ox (nya') ta quik'ij pa tak quitinamit y pa tak cachoch, xcha' chique.
23681	MAT 14:15	Y tek xa ntoc c'a pe ak'a' chupan ri jun k'ij ri', ri rudiscípulos xejel c'a apo riq'ui y xquibij chare: Re wawe' xa majun c'o y xa xka ka k'ij. Que'ataka' c'a el re winek re' riche (rixin) chi yebe ri pa tak aldea ri yec'o pe nakaj riche (rixin) chi nbequilok'o' quiway, xecha'.
23685	MAT 14:19	Y can yac'ari' tek Riya' xubij chique quinojel ri winek chi quetz'uye' pa ruwi' ri rexlaj k'ayis. Yac'ari' tek Riya' xeruli'ej c'a pa ruk'a' ri wu'o' caxlan wey y ri ca'i' car y c'ac'ari' xtzu'un chicaj y xuc'utuj ri rubendición ri Dios pa ruwi'. C'ac'ari' xeruwech'ela' c'a el ri caxlan wey y ri car y xuya' el chique ri rudiscípulos y ri discípulos xbequiyala' chique ri winek.
23690	MAT 14:24	Y ri jucu' ri ye benak wi ri discípulos pa runic'ajal chic c'a ri choy c'o wi, pero ri ruwi' ya' y ri cak'ik' nupaxij ri' chuwech ri jucu' y ma nuya' ta k'ij chare ri jucu' chi choj nibiyin chiquiwech, xa nutzolij c'a.