54	GEN 2:23	bëia isi, ka uni kiakëxa: ¡Ënëx ka 'ën namibi 'anan 'ën xobi 'akë 'ikën! Aín anëx ka xanu 'iti 'ikën, ax ka Diosan unin putúbi bixun 'akë 'ikën.
57	GEN 3:1	Nukën 'Ibu Diosan uniokë bëtsi ñuina raëkëma kamasamaira ka runu 'iakëxa, usa 'ixun ka xanu ñukákëxa: —¿Asérabi kara Diosan i bimi naësa ënu 'ikëkama ënë pixunma anun mi kax?
58	GEN 3:2	Kakëxun ka xanun kakëxa: —Bëtsi i bimibi naësanu 'ikë kananuna piti 'ain,
60	GEN 3:4	Kakëxunbi ka runun xanu kakëxa: —Ama, usama ka kamina bamatima 'ain.
65	GEN 3:9	'Aínbi ka Nukën 'Ibu Diosan kuënkin uni kakëxa: —¿Uinu kaina 'ain?
66	GEN 3:10	Kakëxun ka unin kakëxa: —Mi kana naësa nëbëtsi nitsia kuan, usa 'aish kana chupañuma 'aish rakuë́ti unëa.
67	GEN 3:11	Kakëxun ka Nukën 'Ibu Diosan ñukákëxa: —¿Uin kara chupañuma kamina aín kixun mi kax? ¿Karamina a pixunma 'anun 'ën mi kakë i bimi a pikëma 'ain?
68	GEN 3:12	Kakëxun ka unin kakëxa: —Minmi abë 'inun 'inánkë xanu ënën ka i bimi 'ë 'inánxa, 'inánkëxun kana 'ën pian.
69	GEN 3:13	Usakian kakëxun ka Nukën 'Ibu Diosan xanu ñukákëxa: —¿Uisa kupí kaina usokin 'an? Kakëxun ka xanun kakëxa: —Runun 'ë paránkëxun, kana a i bimi pian.
70	GEN 3:14	Usa 'ain ka Nukën 'Ibu Diosan runu kakëxa: —Min kamina ësokin ñu 'an, usa 'aish kamina raíri ñuina kamasama 'iti 'ain. Min shikanëinshi niriti kamina ninuxun 'ain. Usa 'ain kamina me putuishi pinuxun 'ain.
72	GEN 3:16	Usakin runu katankëxun ka Nukën 'Ibu Diosan xanuribi kakëxa: —'Ën kana min tuia chaiira paë tanimi bakënun 'imiti 'ain, paën kamina bakënuxun 'ain. 'Aínbi kamina usai 'ibi min bënëbë 'inuxun 'ain, 'ianan kamina, an kakësabiokin 'ati 'ain.
73	GEN 3:17	Ësakin xanu katankëxun ka bëburibi kakëxa: —Min kamina min xanun kakëxun kuan. Usa 'ixun kamina a pixunma 'anun 'ën mi kakë i bimi a pian, ënë pixunma ka 'at 'ën kakëxunbi, usa 'ain ka bërí me 'aisama min 'ucha kupí 'iti 'ikën; usa 'ain kamina 'itsaira ñu mëëkin menu ñu 'apáxun anun mix bamati nëtë 'itámainun pinuxun 'ain.
86	GEN 4:6	Usai 'ia ka Nukën 'Ibun kakëxa: ¿Uisa kupín karamina 'aisamairai min xukë́nmi xuamati nishin?
88	GEN 4:8	Achúshi nëtën ka Caínan aín xukë́n Abel kakëxa, ¡nu rabëtax karanuna nitsi kuantima 'ain! Kabiani abë uri kuankin ka Caínan aín xukë́n Abel ami xuamati nishkë 'ixun iskëuxunma mëëkin rëakëxa.
89	GEN 4:9	Usokin 'akë ka Nukën 'Ibun Caín ñukákin kakëxa: —¿Uinu kara min xukë́n Abel 'it? Kakëxunbi ka Caínën kakëxa: —Kana 'unániman. ¿'Ën karana 'ën xukë́n nitsia bërúanti 'ain?
90	GEN 4:10	Usai kia ka Nukën 'Ibun kakëxa: —¿Uisa kupín karamina usakin 'an? Min xukë́n 'anákanën imi menu, 'apamikinmi 'akë an ka uisa karana oti 'ai usakin 'ën mi 'anun kia.
93	GEN 4:13	Usakian Nukën 'Ibu kakëxunbi ka Caínën kakëxa: —'Ën kana min 'aisamaira okin tëmëramikëxunbi tënëtima 'ain.
95	GEN 4:15	'Aínbi ka Nukën 'Ibun ësokin kakëxa: —Uin kara mi rëtia ax ka mapai achúshi 'imainun rabë́okin 'atimokë 'iti 'ikën. Usakin katankëxun ka Nukën 'Ibun Caín 'unántiokëxa, uin kara mëraia an rëtima okin.
145	GEN 6:7	kiakëxa: 'Ën uniokë ënë menu 'ikë unikama kana këñuti 'ain, 'imainun kana kamabi ñuina a 'arakakë, 'imainun men niríkë ñukama, ñuina pëchiñu akama. ¡'Ën uniokë ñukama 'aisamakëbë kana sinanan!
164	GEN 7:4	ënuax mapai achúshi 'imainun rabë́ nëtë 'ikëbëtan kana cuarenta nëtë 'imainun cuarenta imë́ 'uí 'ibúmiti 'ain. ¡'Ëx kana kamabi ñuina menu 'ikë 'ën uniokë akamabi këñuti 'ain, 'ën uniokë 'ikëbi!
206	GEN 8:22	“Ënë nëtë këñutisama pain 'ain ka unin ñu 'apátankëxun biti 'ikën; 'imainun ka 'itsís ira 'ianan matsi 'ianan, suñu bëkianan mitabutankëx baritia 'ianan nëtë 'imainun imë́ 'iti 'ikë kiax ka Nukën 'Ibu Dios kiakëxa.”
213	GEN 9:7	'Aínbi kamina mitsun, ¡'itsaira bëchipakin atubëtan me tsitsirui 'uakamë 'ëoti 'ain!
215	GEN 9:9	“Ka kuat, 'ën kana achúshi ñu mibëtan 'anan min rëbúnkikama,
217	GEN 9:11	'Ën mibëtan 'akë ñu akana bëtsiokin nantëkëntima 'ain: amiribishi kana unikama 'imainun ñuinakama këñunun bakan tita chaiira 'ëmitëkënuxuma 'ain, bakan tita chaiira ka 'itëkënuxuma 'aia menu 'ikë ñuinakama këñutëkëni.”
231	GEN 9:25	'unáni ka kiakëxa: ¡Mix kamina 'atimokë 'iti 'ain Canaán! ¡Min xukë́n rabëtan rëbúnkinën ka tëmëramikin min rëbúnki ñu mëëmiti 'ikën!
317	GEN 12:18	Usai 'ikin ka faraónën Abram kamiakëxa, kamikëxa aia ka kakëxa: ¿Uisa kupín karamina ësokin 'ën 'an? ¿Uisa kupín karamina min xanu 'aínbi ax ka 'ën xanuma 'ikë kixun 'ë kakëma 'ain?
318	GEN 12:19	Mix kamina min chirabakë isa ax 'ikë kiax kian, kikëbëtan kana 'ën xanu 'iti bian. Biaxi kana abë 'ikëma 'ain usa 'ain kamina buánti 'ain. ¡Mi 'inantëkënmainun kamina bëríbi buánti 'ain!
336	GEN 13:17	¡Usa 'ain kamina bërí nirukiani kuanxun 'ën mi 'inánuxun kakë me a pain isi kuanti 'ain, iskin kamina aín chaxkë́ 'imainun aín pampa, akama pain isikuanti 'ain akama kana mi 'inánti 'ain!
358	GEN 14:21	'Inánkëxunbi ka Sodomanu 'ikë 'apun Abram kakëxa: —Unikama ashi 'ë 'inánan kamina min bikë raíri ñukamabi buánti 'ain.
359	GEN 14:22	Usokin kakëxunbi ka Abramnën ësokin kakëxa: —'Ën kana ësokin kana 'anuxun 'ai kixun Nukën 'Ibu kushiira an naíkëñun me unio a kan,
362	GEN 15:1	Ënë ñukama 'atankëxa 'inúkë 'ain ka Nukën 'Ibun Abram namákin iskësokian isia kakëxa: —Kamina rakuë́tima 'ain Abram, 'ëx kana an mi bërúankë a 'ain. Min biti ñu ax ka chaiira 'inuxun 'aia.
363	GEN 15:2	'Aínbi ka Abramnën kakëxa: —'Ën 'Ibu 'imainun 'ën Dios, ¿uisa karana minmi ñu 'inánkëxun, ñankáishibi bixun 'ati 'ain, minbi kamina 'ëx kana achúshi bëchikëñumabi 'ai kixun 'unanin minbi kamina achúshi bëchikëbi 'ë 'inankëma 'ain? Usa 'ain ka kamabi 'ën ñukama an biti Eliézer Damasconu 'ikë uni 'ën kaniokë, an 'ëx ñukëbëtan 'ën kasunania ñukama biti 'ikën.
365	GEN 15:4	Ësokin kakëxun ka Nukën 'Ibun kakëxa: —Ësakin min bëchikënënbi ka mix ñukëbëtan min ñukamabi biti 'ikën, bëtsi unin ka min ñu bitima 'ikën.
366	GEN 15:5	Usokin katankëxun ka Nukën 'Ibun Abram ëman, buánxun ësokin kakëxa: —Upiokin ka naí manámia 'ispakama is, iskin kamina min tupuntisa 'ikë tupunti 'ain. Usaribi ka min rëbúnkinëx tupuntisamaira 'itsaira 'iti 'ikë kixun kakëxa.
368	GEN 15:7	Ësakinribi ka kakëxa: —'Ëx kana min 'Ibu 'ain; usa 'ixun kana 'ën mi Ur kakë me anua caldeo unibu tsókë anua chikiankën, ënë me xënibua 'aínbi minanbi 'inun 'inánuxun.
369	GEN 15:8	—Kakëxunbi, ka Abramnën ësokin kakëxa, 'ën 'Ibu 'imainun 'ën Dios ¿Uisakin karana asérabi ka 'ënan ënë me 'ikë kixun 'ën 'unánti 'ain? —kixun ka Abramnën kakëxa.
370	GEN 15:9	'Imainun ka Nukën 'Ibu Diosan kakëxa: —'Ë kamina vaca xanu bërí kanikë achúshi bëxúnti 'ain, bëanan kamina achúshi cabra 'imainun achúshi carnero, rabë́ 'imainun achúshi baritiañu kaísun bëti 'ain, achúshi achúshi 'imainun kamina ñumakuru bërí kanikë achúshiribi bëanan rabëtax nikë numakuru bëti 'ain.
374	GEN 15:13	Usai rakuë́tia ka Nukën 'Ibun kakëxa: —Min kamina 'unánti 'ain, min rëbúnkikamax ka aín menu tsótima bëtsi menu tsónuxun 'aia, 'imainun ka anuxun 'aisamaira okin ñumëmikë 'inuxun 'aia, 'imainun ka 'aisamaira okin 'atima okë 'iti 'ikën, cuatrocientos baritia sënë́ntamainun.
379	GEN 15:18	Usa 'ain ka a nëtënbi Nukën 'Ibun Abrambëtan achúshi ñu 'akin kakëxa: —Ënë mekama kana min rëbúnkikama 'inánti 'ain, Egipto bakamiaxa ukë me anuax 'imainun baka chaiira Éufrates kakë anu sënë́nbi kana 'inánti 'ain.
384	GEN 16:2	Usa 'ain ka aín xanu Sarainën Abram kakëxa: —Ka kuat, Nukën 'Ibun ka 'ëx tuáñu 'iti kuëënima, usa 'ain kamina an nu ñu 'axunkë xanu Agar abë 'iti 'ain, usa 'ain sapi ka an tuakëx aín tuákama ax 'ën tuása 'iti 'ikën. Ësokian kakëxun ka Abramnën aín xanu Sarai asábi ka kixun kakëxa.
387	GEN 16:5	Usai ami nishia 'unánkin ka Sarainën aín bënë Abram kakëxa: —¡Min 'ucha kupí ka Agarnën 'ë 'atima okin isia! 'Ënbi kana min xanua 'inun mi 'inan, usa 'aínbi ka bërí achúshi tuáñu 'ikuani 'ësamaira 'isatania. Usa 'ain ka Nukën 'Ibux kiti 'ikën uix kara 'uchaxa kixun nu kati 'ikën.
388	GEN 16:6	Kia ka Abramnën kakëxa: —Ka kuat, an mi ñu 'axunkë xanu ax ka min mëkënu 'ikën; usa 'ain kamina uisakin karamina 'aisatani usokin min 'ati 'ain. Usakian kakëxun ka Sarainën amixuamati nishkin an ñu 'axunkë xanu Agar 'itsaira 'atimokëxa, 'atimokëx ka Agar abákëxa.
390	GEN 16:8	anua mërakin ka ñukákëxa: —Agar, mix kamina Sarainën ñu mëëmikë aín, ¿uinuax kaina aín, 'imainun kaina uinu kuanin? —'Ëx kana an 'ë ñumëmikë xanu Sarai anuax abatin —kixun ka an kakëxa.
391	GEN 16:9	Usokian kakëxun ka Nukën 'Ibun ángelnën ësokin kakëxa: —Kamina amiribishi kuantëkëti 'ain ami ñu mëëxunkë xanu anubi kuanxun, kamina an mi kakësabiokin kamabi ñu mëëxunti 'ain.
399	GEN 17:1	Usa 'ain ka Abram axa noventa 'imainun nueve baritiañu 'ikë, Nukën 'Ibun amiribishi ami mëratëkënkin ësokin kakëxa: —'Ëx kana min 'Ibu Dios kamabi kushiñuira a 'ain, usa 'ain kamina 'ëx kuëënkësabi 'oíshi tsóanan 'ëx kikësabiokin kamabi ñu 'ati 'ain,
402	GEN 17:4	—Ënë ñu kana mibëtan 'ain kamina kuati 'ain: Mix kamina 'aisamaira bëtsi bëtsi ëmanu 'ikë unikaman rara 'inuxun 'ain,
407	GEN 17:9	Katankëxun ka ësokinribi, Nukën 'Ibu Diosan Abraham kakëxa: —'Aínbi kamina min, achúshi ñu 'ën mibëtan 'akë ax kikësabiokin 'ati 'ain, 'imainun ka kamabi min rëbúnki kamanribi ax kikësaibi 'iti 'ikën.
413	GEN 17:15	Usakin katankëxun ka Nukën 'Ibu Diosan ësokinribi Abraham kakëxa: —Bërí ka min xanu ax Sarai kakin anëkë 'itima 'ikën. Aín anë ka bërí Sara kakin anëkë 'iti 'ikën.
415	GEN 17:17	Usakian Nukën 'Ibu Diosan kakëx ka Abraham rantipuruni memi bëtiki tsóbuti, ësokin sinani kuaiakëxa: ¿Achúshi unin kara cien baritiañu 'ixun bëchiti 'ik? ¿'Imainun kara Saran noventa baritiañu 'ixun achúshi tuá 'ati 'ik? Ësakin ka Abrahamnën sinánkëxa.
416	GEN 17:18	Usakin sinánkin ka Nukën 'Ibu Dios kakëxa: —¡Usa 'ain sapi ka, Ismaelnën rëbúnkikama atux upitax tsóti 'ikën!
417	GEN 17:19	Kakëxun ka Nukën 'Ibu Diosan kakëxa: —'Ën mi kakë ax ka ësakin mi kakë 'iaxa min xanu Sara ax ka achúshi bëbu tuá bakënti 'ikën, bakënia kamina min a tuá Isaac kakin anëti 'ain. Abëtan kana 'ën achúshi ñu asérabi 'ati 'ain, ax ka xënibua 'aínbia sinánun aín rëbúnki kamabëtan 'akë 'iti 'ikën.
428	GEN 18:3	nirukin ka kakëxa: —'Ën kana mi kain kamina bënë́kiani kuantima 'ain 'ën 'ibu.
430	GEN 18:5	Bërí kamina 'unanin uinu kara an mi 'akinti 'ia kixun, usa 'ain kana mitsun piti bëxúnti 'ain, bëia pitankëx kamina pibiani kuanti 'ain. Ësokin kakëxun, ka a unikaman —asabika kananuna kaínti 'ain —kixun atun kakëxa.
431	GEN 18:6	Usakian kakëx ka Abraham aín chupa këxtú xubusa okían 'akë anu atsíankëxa atsínkin ka Sara kakëxa: —¡Bënë́kinshi! Kamina trigo putuakë upíira veinte kilo bitankëxun pán 'ati 'ain.
434	GEN 18:9	Usakin pitankëx sënë́nkin ka a isia kuankë unikama achúshinën Abraham ñukákëxa: —¿Uinu kara min xanu Sara 'ik? Kakëxun ka kakëxa ka —anu 'ëx 'ikë chupa këxtú xubusa okin 'akë anu 'ikën —kixun ka kakëxa.
435	GEN 18:10	Usakian kakëxun ka a isia ukë uni achúshinën kakëxa: —Mi istëkëni kana bëtsi bari 'ikëbë utëkënti 'ain 'imainun ka min xanu Sara ax achúshi tuáñu 'iti 'ikën. Usakian kaia ka Saran kamabi banakama kuakëxa, ax anu 'ikë aín xubu xëkuë 'urama anuaxa banaia.
437	GEN 18:12	Usa 'ain ka Saran a ñuia kia kuati aín kuaikë a tënëibi kuëpunchinibi kuëmumëkin tënëakëxa: ¿Uisax karana 'ëx usai 'iti 'ain? 'ën bënë 'imainun 'ëx kana bërí kaniakëkë apan 'ain.
438	GEN 18:13	Usai 'ia 'unánkin ka Nukën 'Ibun Abraham kakëxa: —¿Uisa kupín kara Sara kuain? ¿an kara xënira 'aish kana tuáñu 'iti 'ain kixun sinanimin?
439	GEN 18:14	¿Nukën 'Ibun 'akasmati ñu kara 'aíma 'ik? bëtsi bari 'irukëbë kana 'ëx mi istëkëni uti 'ain, 'imainun ka Sara achúshi tuáñu 'iti 'ikën kixun ka kakëxa.
440	GEN 18:15	Ësai kia kuati ka Sara rakuë́ti 'ëx kana kuaikëma 'ain kiax kisatankëxa: Usa 'ain ka ësai kiakëxa: —'Ëx kana kuaikëma 'ain. 'Aínbi ka Nukën 'Ibun kakëxa: —'Ën kana mix kuaia isan.
442	GEN 18:17	Usa 'ain ka Nukën 'Ibun sinánkëxa: “Kana Abraham kati 'ain añu karana 'ai kuani kixun,
444	GEN 18:19	'Ën kana mi kaísan usa 'ain kamina min bëchikëkama 'inánan, min rëbúnkikama mi 'unánmikë bana upíokin kuakin 'unánkin uinu 'ikëx kara 'aisa 'imainun upí 'ikë a 'ati 'ikën, usakin 'akëbëtan kana 'ën usakin 'axunuxun kakë usakinbi 'axúnti 'ain.”
445	GEN 18:20	Ësakin ka Nukën 'Ibun kakëxa: —Ësai ka Sodoma 'imainun Gomorra ëmanu 'ikë unikama ñui uni kia, atux 'atima ñuira 'ai 'uchakë, ax ka 'ucha chaiira 'ikën,
448	GEN 18:23	Usa 'ain ka a 'urama okin Abrahamnën Nukën 'Ibu Dios ñukákëxa: —¿Karamina uni 'uchañu këñun uni 'uchañumakama 'atima okin këñuti 'ain?
449	GEN 18:24	A ëmanu ka cincuenta uni ñu 'atima 'ai 'uchakëma 'iti 'ikën. Usa 'ain kaina, ¿a ëmanu 'ikë unikama këñutima kupin a cincuenta unikama ënti 'ain?
450	GEN 18:25	¡Min usokin uni 'uchañuma këñun uni 'uchañukama, 'akin kamina a rabëtaxbi 'uchakësa 'ikë 'ati 'ain! ¡Usakin 'axuma ka at! Mix kamina 'apu 'aish kamabi kushiñu 'ain kamabi menu, ¿usa 'ixunmi usakin ñu 'akë ax kara minan asabi 'iti 'it?
451	GEN 18:26	Usa 'ain ka Nukën 'Ibun kakëxa: —Anua cincuenta uni 'uchañuma mërakin kana Sodoma ëmanu tsókë unikama këñutima 'ain.
452	GEN 18:27	Usakian kakëxun ka Abrahamnën amiribishi katëkëankëxa: —'Ën ësokin mi kakëxun kamina 'ë uisabi otima 'ain, mix kamina Nukën 'Ibu Dios 'imainun kana 'ëx achúshi unishi 'ain;
453	GEN 18:28	'aínbi kara mapai achúshi uni ñu 'atima 'akëma anua cincuenta uni 'iti pishinti 'ikën. ¿Mapai achúshi unikama ñu 'atima 'akëñuma 'ain kaina ëma a këñuti 'ain? Kakëxun ka Nukën 'Ibu kakëxa: —'Ën cuarenta 'imainun cinco 'uchañuma uni mërakin, kana a ëma 'atimokin këñutima 'ain.
454	GEN 18:29	Katankëxun ka —Amiribishi katëkëankëxa, anu sapi ka cuarenta uni ñu 'atima 'akëma 'iti 'ikën —kia ka Abrahamnën kakëxa. Kakëx ka —cuarenta a kupín kana a ëmanu 'ikë unikama këñutima 'ain —kixun Nukën 'Ibu kakëxa.
455	GEN 18:30	'Aínbi ka Abrahamnën amiribishi katëkëankëxa: —'Ën kana amiribishi mi kain usa 'ain kamina 'ën mi katëkënkëx 'ëmi nishtima 'ain, 'aínbi sapi kamina treinta unishi mërati 'ain. Ësokian kakëxun ka Nukën 'Ibun katëkëankëxa: —Anua treinta, uni 'uchañuma mërakin kana a ëmanu 'ikë unikama këñutima 'ain.
456	GEN 18:31	Usaia kia ka Abrahamnën amiribishi katëkëankëxa: —'Ën 'Ibu, 'ën kana ësokin kati 'ikëmabi mi kain, ¿uisa kara veinte uni 'uchañumami anua mërakëbë 'iti 'ik? Kixuan ñukákëxun ka Nukën 'Ibun kakëxa: —'Ën anua veinte uni mërakin kana a ëma këñutima 'ain.
457	GEN 18:32	Kia ka ënkinma Abrahamnën amiribishi katëkëankëxa: —'Ën kana ësokin mi kain 'ën 'Ibu, 'aínbi kamina mix 'ëmi nishtima 'ain, 'aínbi kana mi katëkënxuma ënë banaishi mi kain: ¿añu karamina anua diez uni 'uchañuma atu mërakin 'ati 'ain? Kakëxun ka Nukën 'Ibun kakëxa: —Anua diez uni 'uchañuma mërakin kana a ëma këñutima 'ain.
460	GEN 19:2	ka kakëxa: —'Ën kana mitsu kain, pëkarakëbë kuanux karamina 'ën xubunu tanti kuantima 'ain. Anu kamina tachukatankëx tantiti 'ain, anuax kamina pëkarakëma 'aínshi kuanti 'ain. 'Aínbi ka atun kakëxa: —Asabi ka 'aíshbi kananuna 'ima. Xubu ëman ënushi kananuna nu rabë́ 'uxti 'ain.
463	GEN 19:5	usai 'ikin ka munuma sharati kushin banakin Lot kakëxa: —¿Uinu kara mibëa ënë ñantan min xubunu ukë uni rabë́ ax 'ik? ¡Kamina chikínti 'ain! ¡Atubë kananuna 'isatanin ënë imë́ kamina nu bëxúnti 'ain!
465	GEN 19:7	usokin xëpukin ka atu kakëxa: —'Ë 'urama 'ikë unikaman ñu 'atimairamina 'akani kamina bërúankakanti 'ain.
467	GEN 19:9	Ësokian kakëxunbi ka unikaman kakëxa: —¡Mix amo nirakëanan kamina min xubunu nu atsímiti 'ain! Mix ënu 'ikë uni 'ixun kaina min kuëënkësokin nu 'ati 'ain. ¡Bërí kananuna a unikama 'akima mi 'atima oti 'ain! Usakin kakinshi ka Lot xutunkin aín xëpútinubi rakankin ñatankankëxa,
470	GEN 19:12	Usokin 'atankëxun ka a isia kuankë uni rabë́ an Lot kakëxa: —¿Min aintsi 'ibukama kara ënë ëmanu 'aíma 'ik? Kamina biti 'ain min bëchikë bëbu, 'imainun xanu min piaka min bëchikë an binuxun katakë uni akama kamina ënë ëmanua chikínbiankin 'ura buánti 'ain,
472	GEN 19:14	Usakian kakëx ka Lotnën aín bëchikë binuxun kakë aín piaka 'iti uni rabë́ barikuankëxa, kuanxun mërakin ka aín piaka 'iti uni a kakëxa: —¡Bënëti nirukiani ka kuantan Nukën 'Ibun ka ënë ëma këñuti 'ikën! 'Aínbi ka aín piaka 'iti unikaman këmëkin isa Lotnën kaia kixun sinani kuanma 'ikën.
473	GEN 19:15	Usai 'ión pëkarakuatsínkëbëtan, ka ángel rabëtan Lot katëkëankëxa: —¡Bënëti kamina! Nirukiani min xanu 'imainun min bëchikë xanu rabë́ akama bibiani ënë ëma këñúkëma 'ainshi bamatisama tani kuanti 'ain.
475	GEN 19:17	A ëmanua chikinbiaxun ka ángel achúshinën Lot kakëxa: —¡Bënëti kamina abákiani kuanti 'ain ië́tisatani! Kuankin kamina kaxú bësukin añu ñubi isima kuanti 'ain, usai 'ikamina nirakëtima kuanshiti 'ain. Kuanshiti kamina matá mekama anu ië́tisa tani kuanti 'ain.
476	GEN 19:18	'Aínbi ka ësokin Lotnën kakëxa: —¡Usama ka 'ën 'Ibu ka kuat, ax ka 'ura 'ikën!
478	GEN 19:20	Ka kuat, ënë 'urama ka achúshi ëma chukúma 'ikën, anu kana abáti 'ain. ¡Anu ië́ti kuantanun kamina 'ë ënti 'ain, ax ka ëma chukúmara asérabi 'ikën!
479	GEN 19:21	Usaia kia ka a uni achúshinën kakëxa: —'Ën kana minmi 'ë kakëxun kuan usa 'ain kana ami 'ë ñuixunkë ëma chukúma a këñutima 'ain,
480	GEN 19:22	usa 'ain kamina ¡Bëríbi ënuax kuanti 'ain! bënëtishi ka kuantan, mix a ëmanu bëbakëma pain 'ain kana uisa ñubi 'atima 'ain. Usa 'ain ka a ëma Sóar kakin anëakëxa.
489	GEN 19:31	Anu 'ixun ka achúshi nëtën, aín bëchikë apanën sinánkëxa uisax karana tuáñu 'iti 'ai kixun sinánxun ka aín xukë́n 'anáka kakëxa: —Nun papa ka xënira 'ikën usa 'ain ka ënë menu uni 'aíma 'ikën an nu rabë́ xanuati ka 'aíma 'ikën, kananuna 'unan kamabi menuxun ka unin xanu bixun bëchia;
492	GEN 19:34	Usai 'iónx pëkarakin ka aín xukë́n apanën, aín 'anáka aribi kakëxa: —Ka kuat, 'ëx kana nun pabë ënë imë́ 'ión usa 'ain kananuna nu rabëtan mixribimi abë 'inun ënë ñantan amiribishi paëónti 'ain; usakin 'atankëxun kananuna nu rabëxunbi aín bëchikë 'itánun tuaxunti 'ain.
500	GEN 20:4	Usakin bitankëxbi, abë 'ikëmapan 'ixun ka ësokin kakëxa: 'Ën 'Ibu, ¿min karamina añu ñu 'atima 'akëmabi 'ë bamamiti sinanin?
505	GEN 20:9	Usokin aín unikama aín namákë ñuixuntankëxun ka 'apu Abimélecnën Abraham kuënxun kakëxa: —¡Ka kuat, usakin ka achúshi unin ñu 'atima 'ikën! ¿Uisakin karana 'ën mi 'atimon, uisa kupín karamina 'ë chaiira 'uchamisa tan 'imainun 'ën xubunu 'ikë unikamaribi 'uchamisa tankin 'ë parán? Usakin ka achúshi unin ñu 'atima 'ikën.
506	GEN 20:10	¿Uisokin kaina min 'ëmi sinan? Ësokin ka 'apu Abimélecnën Abrahambë banakin kakëxa,
507	GEN 20:11	ësokian kakëxun ka Abrahamnën kakëxa: —'Ën kana ënë menu 'ikë unikaman Nukën 'Ibu Dios kikësama oi 'ikësa sinan, usa 'ixun ka 'ën xanu Sara bikin 'ë 'akánti 'ikë kixun.
511	GEN 20:15	'inánkin ka kakëxa: —Kamina isti 'ain, ënëx ka 'ën me 'ikën; usa 'ain kamina uinu kaina 'isatanin me baritankëx anu tsóti 'ain.
512	GEN 20:16	Usokin katankëxun ka aín xanu Sararibi kakëxa: —'Ën kana min rarëbakë apan 'inainshia mil kuríki, usa 'ain ka mibë 'ikë unikaman 'unánti 'ikën min kamina añu ñu 'aisamabi 'akëma 'ain. Usa 'ain ka uíxbi 'atimati mimi banatima 'ikën.
521	GEN 21:7	¿Uin kara Abraham 'ën kana achúshi tuá 'axúnti 'ai kixun kakë 'itsíanx? Usa 'aínbi kana 'ën achúshi tuá 'axuan axa uni apan 'ikëbi.
524	GEN 21:10	Usai 'ia isbiani kuanxun ka Abraham aín xanu Saran kakëxa: ¡An nu ñu 'axunkë xanu ax ka aín tuá buani ënuax chikiti 'ikën! 'Ën tuá Isaac an ka nun bamakin kasunania an nun ñu 'axunkë xanu aín tuábëtan ñu bitima 'ikën.
531	GEN 21:17	Usai tuá ax inia ka Nukën 'Ibu Diosan kuakëxa; kuakin ka Nukën 'Ibu Diosan ángelnën naí manámixun Agar kuënkin ësokin kakëxa: ¿Uisai kaina 'ian Agar? Kamina rakuë́tima 'ain Nukën 'Ibu Diosan ka mi 'imainun min tuá bëunan mëskuti inia kuaxa uinu kara min tuá 'ikën.
536	GEN 21:22	Usai 'ikë basirakëma 'aínshi ka 'apu Abimélec Abrahambë banai kuankëxa. Kuankëbë ka aín suntárunën kushi Ficol, axribi abë kuankëxa. Kuantankëxun ka Abimélecnën Abraham ësokin kakëxa: —Nun kananuna isan Nukën 'Ibu Diosan ka kamabi añu ñukama karamina 'ai akamabi mi 'akinia.
538	GEN 21:24	Usokin kakëxun ka Abrahamnën kakëxa: —Nukën 'Ibu Diosan ismainun kana sinanatëkëntima okin mi kain.
540	GEN 21:26	Usokian kakëxun kuatankëxun ka Abimélecnënribi kakëxa: —Min kamina 'ë bërámabi kakëma 'ain, usa 'ain kana 'ën bërí 'unanin bëríbi kamina 'ë kain.
543	GEN 21:29	usakin 'aia iskin ka Abimélecnën ñukákëxa: —¿Uisoti karamina min mapai achúshi 'imainun rabë́ oveja amo sëtë́natin?
544	GEN 21:30	Ësokin ñukákëxun ka Abrahamnën kakëxa: —Ënëx ka mi 'inánti 'ikën ënë bikin kamina 'unánti 'ain mapai achúshi 'imainun rabë́ ovejakama ënë mi 'inánmainun kamina sinánti 'ain 'ën mi 'inánkë ënëx ka anua 'umpax biti kini ax ka 'ën 'akë 'ikë kixunmi 'unánti 'ikën.
549	GEN 22:1	Usa 'ain ka Nukën 'Ibu Diosan 'itsa baritia ami panatankëxun, Abraham karaisa ënima ami manutima asérabi sinania kixun tankin. Aín anën kuëankëxa, usakin kuënkëxun ka Abrahamnën kakëxa: —Ënu kana 'ain 'ën 'Ibu.
550	GEN 22:2	Ësokian kakëxun ka Nukën 'Ibu Diosan kakëxa: —Min bëchikë Isaac, ami asérabi nuibairakë, a buani kamina kuanti 'ain matán me Moria kakë anu. Buánxun kamina anu bëbakin, min bëchikë 'atankëxun 'ë rabikin ñuina 'akësaribi okin xaroti 'ain, 'ën mi uinu 'ikë matánuxun kaina 'ati 'ai kixun ismimainun.
553	GEN 22:5	Usai kuankin 'uraxun iskin ka Abrahamnën an ñu mëëmikë uni rabë́ kakëxa: —Ënuxun kamina asno bërúanti 'ain 'ëx kana 'ën bëchikë buani anuxun a rabinun Nukën 'Ibu Diosan kakë matá me anu kuanin anuxun rabibëtsini, kana utëkënti 'ain.
555	GEN 22:7	Usai abë urikuankin ka Isaacnën aín papa Abraham ñukákëxa: —¡Papan! —¿Añu kara 'ën bakë bëchikën? —kixun ka Abrahamnën aín bëchikë kakëxa. Kakëxun ka Isaacnën ësokin kakëxa: —Ënu ka karu 'imainun tsi 'ikën ¿uinu kara anu 'aímai këñutanun xaroti carnero 'ik?
556	GEN 22:8	Ësokian aín bëchikënën ñukákëxun ka Abrahamnën kakëxa. —Nukën 'Ibu Diosan ka nu achúshi ñuina 'inánti 'ikën, kixun ka aín bëchikë —Abrahamnën kakëxa. Usokin kabiani ka abëbi anuxuan ñuina xaroti anu kuankëxa.
559	GEN 22:11	nukën 'Ibu ángelnën kuënkin naínuxun kakëxa: —¡Abraham! ¡Abraham! ësokian kakëxun ka. —Ënu kana 'ain 'ën 'Ibu —kixun an kakëxa.
560	GEN 22:12	Kakëxun ka Nukën 'Ibu Diosan ángelnën amiribishi kakëxa: —Min bëchikë uisabi oxuma ka 'at, bërí ka Nukën 'Ibu Diosan mixmi asérabi ami sinánkëxun, min nuitu 'unánxa min kamina min bëchikë ñuñakima achúshira 'ikëbi nuibakinma a rabikin 'akatsi 'ian.
564	GEN 22:16	kuënkin ka kakëxa: —Nukën 'Ibu ka kiaxa: Kana isa kamina min bëchikë achúshira 'ikëbi mi ñukákëxun 'ën mi kakësabiokin 'an, usa 'aish kana 'ëxbi asérabi sinanatëkëntima oi kin,
576	GEN 23:4	—Banakin ka ësokin kakëxa, 'ëx kana bëtsi menu 'ikë uni 'aíshbi mitsunu tsókë uni 'ain, usa 'ikëbi kamina anu uni ñuia maínti 'akë achúshi anu 'ën xanu mëníonun 'ë maruti 'ain.
578	GEN 23:6	—¡Usama ka 'ën 'Ibu kamina! 'Ën kakëxun kuati 'ain. Mix kamina nubë 'ikë uni 'ain, usa 'aish kamina mix achúshi uni Nukën 'Ibu Diosan kaískë 'ain. Usa 'ikë ka mi 'akinia ax kushiira 'ixun usa 'ain kamina min xanu ñukë a uinu 'ikë ax kara upíira 'ikë istankëxun anu mëníoti 'ain, uinu 'ikë unínbi ka 'anu 'axuma 'anun kixun mi katima 'ikën kamina 'ati 'ain.
580	GEN 23:8	ësokin atu kakëxa: —Mitsun asérabi 'ën xanu ënu mëníoti kuëënkin kamina Sóharnën bëchikë Efrón a 'ë ñukáxunti 'ain.
583	GEN 23:11	—¡Usama ka 'ën 'Ibu, kana mi maruiman! 'Ën kana mi me 'inainshitin, 'imainun kana anu uni ñuia maínti 'akë kini këñunbi me a mi 'inaishitin. 'Ën aintsikamanribi ka kamaxunbi 'ën me ënë mi 'inainshinuxun kaia kuatia. Usa 'ain kamina min xanu anu maínti 'ain.
585	GEN 23:13	ësokin atun kuamainunbi Efrón kakëxa: —¡'Ën kamainun, kamina kuati 'ain! Kana ësokin mi kain uiti karamina kuëënin min me kupí atibi kana mi kuríki 'inánti 'ain, usakin mi pain kupíobianxun kana 'ën xanu anu mainikuanti 'ain.
587	GEN 23:15	—Mi kamainun kamina kuati 'ain, 'ën 'Ibu: Me aín kupí ka cuatrocientas manë kuríki 'ikën. Usa 'ain kananuna 'ati 'ain kupí aín 'itsa kuëbikanantima 'ain, usa 'ain kamina bërí anu min xanu mainikuanti 'ain.
594	GEN 24:2	Achúshi nëtën ka Abrahamnën ax irapain a ñu mëëxuni abë tëkë an aín ñukama bërúankë a kuënxun kakëxa: —Min mëkën 'ën kisinu nankin kamina,
597	GEN 24:5	Ësokian kakëxun ka an ñu mëëxunkë unin kakëxa: —'Ëx kuantankëxun anu 'ikë xanu mërakin kakëxbia 'ëbë uisama tankëbëtan karana, ¿añu 'ati 'ain? ¿karana min bëchikë anuaxmi chikía me anubi buántëkënti 'ain?
598	GEN 24:6	Kixuan kakëxun ka Abrahamnën kakëxa: —¡Usama ka uisa 'ixunbi kamina 'ën bëchikë anu buántima 'ain!
600	GEN 24:8	Xanu achúshinëx mibë, uisama tankëbëbi ka 'ën mi kakë ënëx asábi 'iti 'ikën, ¡usa 'ain kamina uisaxunbi anu 'ën bëchikë buántima 'ain!
609	GEN 24:17	ka uni ax abákiani kuantankëx a nukui nirakëkin kakëxa: —'Ë karamina min me ñutënua 'ikë 'umpax chamara 'amitima 'ain.
610	GEN 24:18	—Kakëxun ka xanun kakëxa, kamina min xëati 'ain usakin kakinshi ka me ñutënua mëkën rabëtan bikin nanpákin xëanun 'inánkëxa.
611	GEN 24:19	'Inánkëxun xëai sënënia ishi ka Rebecanën kakëxa: —Min camellokamaribi kana 'umpax bixunti 'ain, an kuëënkësokian xëanun.
615	GEN 24:23	kakëxa: —'Ë kamina kati 'ain mix karamina uin bëchikë 'ain, min papan xubu kara anu 'iisa 'ikën 'ën unikamabë kana anu ënë imë́ 'uxti 'ain.
616	GEN 24:24	Kixuan ñukákëxun ka Rebecanën kakëxa: —'Ëx kana Abrahamnën xukë́n Nahor an Milcámi bëchia Betuel kakë uni aín bëchikë 'ain.
619	GEN 24:27	asabi ka kakin: ¡'Ën 'ibu Abraham aín Dios, ax ka abë upí 'ianan a nuibakë 'ixun 'ëx aín aintsikaman xubunu bëbanun 'ë bërúanxun bëaxa kiax kiakëxa!
623	GEN 24:31	kakëxa: —Ka ut, min 'Ibu Diosan ka mi ënu bërúanxun bëaxa. ¡Mix kamina ëman ënu bërútima 'ain, 'ën kana anumi nukúti mitsu mëníoxuan 'imainun kana anumi min camellokamaribi tantimiti aribi mënion usa 'ain kamina 'ën xubunu 'i kuanti 'ain!
625	GEN 24:33	Usai 'iax sënë́an aín piti 'inánkëxunbi ka Abrahamnën ñu mëmikë unin kakëxa: —'Ën kana mitsu a kati bana kaxuma pitima 'ain: —Ësokian kakëxun ka. Labánën kakëxa: —Kamina uisa bana kara nu kati 'ain.
626	GEN 24:34	Kakëxun ka Abrahamnën xukë unin kakëxa: —'Ëx kana, Abraham an ñu mëëxunkë uni 'ain,
631	GEN 24:39	Kixuan kakëxun kana 'ën kan: 'Ën 'Ibu, ¿anu 'ikë xanu achúshinëx 'ëbë uisama tankëbëtan karana añu 'ati 'ain?
639	GEN 24:47	Usakian 'aia kana 'ën ñukan: ¿Mix karamina uin bëchikë 'ain? kakëxun ka an 'ë kaxa: 'Ëx kana Betuelnën bëchikë xanu 'ain, ax ka Nahornëan Milcámi bëchia 'ikën. Ësai kia kana achúshi rëñuti ñu bitankëxun rëñumianan kana rabë́ aín pëñanuribi pëñumian usakin 'ai,
642	GEN 24:50	Ësokian kakëxun ka Labán 'imainun Betuelnën kakëxa: —Nukën 'Ibun ka kamabi ñu ësokin axa, usa 'ain kananuna nun mi asábi ka katankëxun kana 'atima 'ai kixun mi kaiman.
646	GEN 24:54	Usakin na buánkë ñukama a pain 'inántankëxun ka pitia nanxunkë a pitankëxun xëakëxa, abëa kuankë a uni kamabëtan usakin 'ai ka a imë́ anu 'iakëxa: —Usai anu 'uxnë́ti pëkarakëbë nirukin, ka a unin kakëxa: Kana kuantëkënti 'ain, anua an 'ë ñu mëëmikë uni 'ikë aín xubunu.
647	GEN 24:55	Ësai kiabi ka Rebecanën rarëbakë apanën aín titabëtan kakëxa: —Nun sinánkëx ka ënë xanu nubëpain mapai rabë́ nëtë nubë 'iti 'ikën, 'itankëx ka mibë kuanti 'ikën.
648	GEN 24:56	Ësokian kakëxunbi ka uni an kakëxa: —'Ëx kana ënu 'itsa nëtë 'i ukëma 'ain. Nukën 'Ibu Diosan ka 'ëx ënu uti upí 'imiaxa, usa 'ain kamina 'ëx kuantëkëntanun 'ë xukanti 'ain anua a 'ën ñu mëëxunkë uni aín xubunu.
649	GEN 24:57	Kakëxun ka anu 'ikë unikaman kakëxa: —Asabi ka kananuna xanu chipash ax kara uisai kia kuati kuënti 'ain, uisai kara ax kia kananuna kuati 'ain.
650	GEN 24:58	Ësokin katankëxun ka Rebeca kuënxun ñukákëxa: —¿Ënë unibë kaina bëríbi kuainsa tanin? —Asábi ka kana kuanti 'ain —kiax ka ax kiakëxa.
652	GEN 24:60	Usai kuania ka Rebeca upíokin sinánxunkin ësokin kakëxa: “Nukaman chirabakë, ¡min rëbúnkinëx ka 'aisamaira tupuntisama 'iti 'ikën! ¡usa 'ixun ka min rëbúnki kaman axa ami nishkë unikama abámikin 'atankëxun atun ëmakama biti 'ikën!”
657	GEN 24:65	usai 'ibukinshi ka an buánkë uni a ñukákëxa: —¿Uinu 'ikë uni kara axa numi kikuatsini ukë ux 'ik? —Ax ka 'ën ñu mëëxunkë uni a 'ikën —kixun ka unin kakëxa. Usakian kakëxun aín chupa bitsi ka anun bëmápukuti rakuakëxa.
670	GEN 25:11	Usaia Abraham ñua 'ain ka Nukën 'Ibu Diosan Isaac upíokin sinánxuankëxa, usa okían 'akëx ka anua 'umpax 'ikë a rapasubi tsóti bërúakëxa. “Ax ka 'iakëxa, axa tsókë 'imainun an 'ë iskë kakin anëkë anu.”
681	GEN 25:22	Usai tui ka aín pukunu rabë́ tuá 'irukë 'aish, anuaxbi ubiti titikanania tankin an sinánkëxa: “Ënëxa ësai 'ikëbë karana 'ëx, ¿uisa 'aish basi tsóti 'ain?” Usakin sinánbiani ka Nukën 'Ibu uisa kupín kara usai 'ia kixun ñukati kuankëxa,
682	GEN 25:23	usakian ñukákëxun an kakëxa: “Min pukumëu ka tuá rabë́ 'ikën, ax ka rabë́ ëma 'iti 'ikën, usa 'aish bakënkëma 'aíshbi ubionania. Achúshinëx ka kushiira 'aish bëtsisama 'iti 'ikën, aín apan ax ka aín 'anáka meu 'iti 'ikën, usa 'ain ka 'anáka ax kushiira 'inuxun 'aia.”
689	GEN 25:30	Ukin kakëxa: —'Ë karamina min piti panshionkinmi 'akë tëxëra 'inántima 'ain, kana numin bamatisa tanin. (Usa 'aish ka Esaú ax aín kuai anë Edom kakin anëkë 'iakëxa.)
690	GEN 25:31	Min kamina —'Ëx min apansa 'ixun min biti ñukama 'ën binun 'ë 'imiti 'ain, —kixun ka Jacobnën kakëxa.
691	GEN 25:32	Kakëxun ka Esaúnën kakëxa: —Uisa 'ixun kaina, 'ëx panax numin bamatisa taniabi isëshiti 'ain, minmi min xukën apan 'ikëbi 'akinkëxma kana min apan 'ëx 'itima 'ain.
692	GEN 25:33	—Kia ka bëríbi kamina Nukën 'Ibu Diosan ismainunbi asérabi sinanatëkëntima okin 'ë kati 'ain —kixun Jacobnën aín xukë́n karaishiakëxa. Usokian kakëxun ka Esaúnën sinanatëkëntima okin kakëxa, usakin ka Jacob axa 'ain apan 'inun kakëxa.
695	GEN 26:2	Anu 'ikë 'ain ami chikirakëkin ka Nukën 'Ibu ësokin kakëxa: “Kamina Egipto menu kuantima 'ain. Uinu karamina 'iti 'ai 'ën mi kakë anu kamina 'iti 'ain,
698	GEN 26:5	ësokinribi 'ën kakëxun ka Abrahamnën 'ën kakësokin ax kikësoibi 'iti banakama 'ianan a tanti banakama 'ën 'unánmikësabi okin 'akëxa.”
702	GEN 26:9	Usakin 'aia istankëxun ka aín uni achúshi Isaac unun kixun katánun kamiakëxa: —Kamikëxa 'aia ka ñukákëxa mibëa 'ikë xanu ax kara min xanu 'ik, ¿asérabi kat? Min xanu 'aínbi karamina, ¿ax isa min chirabakë 'anáka 'ikë kiax këmëi kian? —'Ën kana a kupían ënu 'ikë unikaman 'ë 'ati sinánkin kana mi kan —kixun Isaacnën kakëxa.
703	GEN 26:10	Kakëxunbi ka Abimélecnën kakëxa: —¿Uisa kupín karamina nu ësokin an? 'Ën mi iskëma 'ain ka ënu 'ikë uni min xanubë 'ikë 'itsíanxa, usa 'ain kamina min nu 'uchamikë 'itsían.
704	GEN 26:11	Usakin katankëxun ka Abimélecnën kamabi anu 'ikë unikama kakëxa: —Uin kara ënë uni 'ianan aín xanu ubioia, ax ka 'atima okin 'akë 'iti 'ikën.
709	GEN 26:16	Usa 'ain ka Abimélecnën Isaac ësokin kakëxa: —Bëríbi kamina ënuax kuanti 'ain, mix kamina 'aisamaira ñuñu ënu 'ain nuxnu mix 'ikësai ñuñuira 'aímabi.
713	GEN 26:20	Usakin 'umpax atun pain mërakë 'aínbi ka filisteo unikaman 'arakakë ñuina an bërúankë unikama, Guerar kakë me sapan anuax ainan isa 'umpax 'ikë kiax Isaacnën ñuina an bërúankë unikamabë a 'umpaxan rabanan mëanani abë nishanankëxa. Usaia anun rabanan mëëanankë ka Isaacnën a 'umpax. “Anuax mëëanankë kakin anëakëxa.”
714	GEN 26:21	Usai anuax 'itankëxun ka Isaacnën unikaman amiribishi kini itsi anua 'umpax biti 'atëkëankëxa, usokin 'akëbi ka filisteo unikaman amiribishi ubiotëkënkëx ka amiribishi atubë nishanankë ka Isaacnën anuax bëtsibë “nishanax isanainsama tankë usokin anëakëxa.”
717	GEN 26:24	“Anu bëbaxa ñantabukë a imë́ ami mërakin ka Nukën 'Ibun kakëxa: 'Ëx kana min papa Abraham aín Dios 'ain. Usa 'ain kamina rakuë́tima 'ain; 'ëx kana mibë 'ain. Usa 'ain kana 'ën uni Abraham a kupín upíokin sinánxunkin, min rëbúnkinëxa 'aisamaira 'uákamë 'ëonun 'imiti 'ain.”
720	GEN 26:27	Usai kuanx anu bëbaia ka Isaacnën kakëxa: —Mitsun kamina 'ë chikiankën, usa 'ixun kamina mitsubë 'iabi 'ë min ëmanua chikían, ¿uisakatsi karamina 'ë isi aín?
721	GEN 26:28	Ësokian kakëxunbi ka atun kakëxa: —Nun kananuna mi isan mix kamina Nukën 'Ibu abë 'ain, usa 'ikë an mi 'akinia kananuna unan, usa 'ain kananuna nukaman achúshi ñu mibëtan 'ati ain. A achúshi ñu 'ati ax ka 'ikën:
729	GEN 27:1	Usa 'ain ka Isaac ax kaniakëti 'upiokin ñu istisama 'ain bëru 'iakëxa. Achúshi nëtën aín rëkuë́n bëchikë Esaú kuënxun kakëxa: —¡'Ën bakë bëchikë! —Kia ka kamina 'ë kati 'ain papan —kixun Esaúnën kakëxa.
730	GEN 27:2	—Kamina 'ë kaniakëtia isin —kixun ka Isaacnën kakëxa—, 'ëx kana bëtsi nëtënbi ñuti 'ain.
734	GEN 27:6	Rebecanën aín tuá 'anáka Jacob a ësokin kakëxa: —Ka is, 'ën kana min papan abë banakin, ësokin min xukë́n Esaú kaia kuan:
739	GEN 27:11	Kakëxunbi ka Jacobnën ain tita kakëxa: —Min kamina 'unan 'ën xukë́nax ka aín naminu raninbaë 'ikën, 'aínbi kana 'ëx usama 'ain.
741	GEN 27:13	Ësokian kakëxunbi ka aín titan kakëxa: —'Ën bakë tuá, mi 'atimokin sinánxukëxbi ka minu 'ima ënu pakëti 'ikën. Usa 'ain kamina 'ën kakësabiokin, cabra bërí kanikë rabë́ bitsi kuanti 'ain.
746	GEN 27:18	'Inánkëx anua 'ikë anu atsínkin ka Jacobnën aín papa ësokin kakëxa: —¡Papan anu kaina 'ain! —Ënu kana 'ain. ¿Uinu 'ikë 'ën bëchikë a kaina mix 'ain? —kixun ka Isaacnën ñukákëxa.
747	GEN 27:19	—'Ëx kana Esaú, min rëkuë́n bëchikë a 'ain —kixun ka Jacobnën aín papa kakëxa—. 'Ëmi 'anun kakë kana mi 'axun bëxuan. Usa 'ain kamina; nirutankëxun 'ën 'abëtsinkë ñuina nami piti 'ain, pitankëxun kamina 'ë min upíokin sinánxunkin kati 'ain.
748	GEN 27:20	Usakian kakëxun ka Isaacnën ñukákëxa: —¿Uisa 'ixun kaina bënë́kinshi ñuina mërabëtsian, 'ën bakën? Kakëxun ka min Diosan ka 'ën bënë́kinshi mëranun 'ë 'akianxa kixun Jacobnën kakëxa.
749	GEN 27:21	Ësokian kakëxunbi ka Isaacnën katëkëankëxa: —Nërira kamina uti 'ain, mi ramëkin asérabi kaina 'ën rëkuë́n bëchikë, Esaú 'ai kixun tanun.
750	GEN 27:22	Kixuan kakëx ka Jacob aín papan ramënun 'urama uakëxa. Aia ka Isaacnën ramëkin kakëxa: “Mix kamina Jacobnën banasa 'ain, 'aínbi ka mi xukën Esaúnën pënranisa min pëñan 'ikën.”
752	GEN 27:24	amiribishi ñukátëkëankëxa: —¿Asérabi karamina mix 'ën bëchikë Esaú a 'ain? —Kixuan ñukákëxun ka 'ëx kana Esaú 'a 'ain —kixun Jacobnën kakëxa.
753	GEN 27:25	Ësokian kakëxun ka aín papan Jacob kakëxa: —'Ën bakë bëchikë, pinun kamina mi 'abëtsinkë ñuina nami 'arukë 'ë 'inánti 'ain, a pitankëxun kana mi upíokin sinánxunkin kati 'ain. Usa 'ain ka mëtëxtankëxun pinun aín papa 'inánkin Jacobnën, uvas baka 'akë aribi 'inánkëxa. 'Inánkëxun ka Isaacnën pianan xëakëxa,
754	GEN 27:26	usokin pianan xëai sënë́ntankëxun ka kakëxa: —'Ë 'urama ukin kamina achúshi okin 'ën bëmánanu 'ë bëtsuku kati 'ain.
755	GEN 27:27	Ësokin kakëx bëtsuku kanux a 'urama oi tsóbutia ka Jacobnën chupa Isaacnën xëakëxa. Xëkin ka ësokin kakin upíokin sinánxuankëxa: “Ënë chupan 'ishax ka 'ën bëchikënan 'aish. Abë ninu nikë 'ishasa 'ikëa, Nukën 'Ibu upíokin sinánxunkë 'iti 'ikën.
757	GEN 27:29	Usa 'ikë ka 'aisamaira unin mi ñu mëëxunti 'ikën; bëtsi menu 'ikë unikamaxribi ka mi bëtánain rantinpuruni 'iti 'ikën. Mix kamina min xukë́nkaman 'apu 'iti 'ain; ¡Usa 'ain ka atux mi bëmánon rantipuruni 'iti 'ikën! Uin kara mi 'aisama oia ax ka 'atima okëribi 'iti 'ikën, 'imainun ka uin kara mi upíokin sinánxunkin 'akinia axribi upiti bukui upíokin sinánxunkë 'iti 'ikën.”
759	GEN 27:31	Utankëxun ka anribi ñuina nami nëish okin 'aruakëxa, 'arubëtsinkin bëxun ka aín papa ësokin kakëxa: —Papan kamina niruti 'ain, nirukin kamina min bëchikënëan 'abëtsinkin bëxun mi 'aruxunkë nami ënë piti 'ain, pitankëxun kamina min upíokin sinánxunkin 'ë kati 'ain.
760	GEN 27:32	Kakëxun ka Isaacnën ñukákëxa: —¿Uikaramina mix 'ain? —'Ëx kana Esaú min rëkuë́n bëchikë a 'ain, —kixun ka kakëxa.
761	GEN 27:33	Ësokian aín bëchikënën kakëx ka Isaac ratuti sinánkasmai aín bana, bëtsi tërëkin aín bëchikë kakëxa: —Usa 'ain kara, ¿ui kara an 'ë 'abëtsinxun ñuina nëishokin 'aruxun bëxunkë ax 'iax? 'Ën kana mix uisama pain 'ain kamabi pian, pitankëxun kana 'ën a upíokin sinánxuan usa 'aish ka bërí ax upíokin sinánxunkë bëruaxa.
762	GEN 27:34	Ësokian aín papan kakëxun kuati, ka Esaú munuma nishi kuënkëni iankëxa: —¡Kuënkëni ini ka kiakëxa, papa 'ëribi kamina min upíokin sinánxunti 'ain!
763	GEN 27:35	'Aínbi ka Isaacnën kakëxa: —Min xukë́n 'anákanën, uxun paránkëxun kana minan 'ikëbi, upíokin sinánxunkin a 'inan.
764	GEN 27:36	—¡Usaia këmëxun ñu biti 'unánxun ka Jacob kakin anëakëxa! —Kiax ka Esaú kiakëxa—. ¡Bërí ka an 'ë rabë́okin ësokin 'akë 'ikën! Bëráma ka 'ëx aín apan 'ikëbi an 'ë bikuani 'ën apan 'iaxa, bërí ka amiribishi biaxa 'ëmi upiokin sinánxunti aribi. ¿'Ëribimi upiokin sinánxunti bana kara 'aíma 'ik?
765	GEN 27:37	Ësai kia ka aín bëchikë apan Isaacnën kakëxa: —Ka kuat, 'ën kana kamabi ñu 'anuan kushi 'inánun Nukën 'Ibu Dios Jacob ñukáxuan; usa 'ain ka kamabi aín aintsikamax a ñu mëëxunkë 'iti 'ikën, 'imainun ka an trigo 'apákë 'aisamaira 'ianan ñu bimiñu aín baka xëati 'aisamairañu 'iti 'ikën. ¿Añu karana 'ën bërí mi 'inánti 'ain 'ën bakën?
766	GEN 27:38	Ësokian kakëxun ka Esaúnën amiribishi ñukátëkënkin munuma banakin kakëxa: —¿Achúshi unishi kara Nukën 'Ibu Diosan upíokin sinánxunti 'ikë papan? ¡'Ëribi kamina upíokin sinánxunkin kati 'ain ësokin aín papa kai ka! Esaú munuma kuënkëni amiribishi iankëxa.
767	GEN 27:39	Usaia 'ia kuankin ka Isaacnën aín bëchikë kakëxa: “Ka kuat, mix kamina me anua ñu 'apákëbi 'irukëma a menu 'ianan anua 'uí 'ibucëma me anu 'inuxun 'ain.
768	GEN 27:40	Usai 'i kamina min manë xëtokë anun 'akanani mëanani tsóti kamina min xukë́n 'anáka an ñu mëëmikë 'inuxun 'ain; usai 'i kamina min rëbúnkikama kushitëkënti aín, ënë menuax chikíax kamina mibi tsónuxun 'ain.”
769	GEN 27:41	Usakian 'akë 'ain ka Esaúnën ami xuamati nishkin Jacob istisama tankëxa aín papan upíokin sinánxunkin kakë kupín, 'imainun ka sinánkëxa: “Ënuax basiramashi kana 'ën papa ñukëbë 'itsaira masá nuituti nitë́xëti 'ain, usai 'ikin kana 'ën xukë́n Jacob rëti 'ain.”
770	GEN 27:42	Usakian Esaúnën sinánkëbëtanbi ka Rebecanën 'unánkin, aín tuá 'anáka Jacob kamitankëxun ësokin kakëxa: —Ka kuat, min xukë́n Esaú ka 'aisamairai mimi nishkin mi 'ati sinania usa 'ain kana mi kain.
773	GEN 27:45	min 'akë a manutamainun. Usa 'ain kana 'ën amiribishi utëkënun mi kamiti 'ain. ¡'Ëx kana 'ën tuárabë achúshi nëtën ishi a rabëtaxbi bamati kuëëniman!
774	GEN 27:46	Ësokin pain aín tuá katankëxun ka Rebecanën Isaac ësokin kakëxa: —'Ëx kana ënë hitita xanu rabë́ Esaúnëa bia ënëbë tsóti atsan, usa 'ain kana abë 'isamatanin. Jacobnën ribia achúshi hitita xanu Canaán ënua bikëbë karana 'ëx uisari ënu tsóti 'ain, kana ënu tsótima bamati 'ain.
790	GEN 28:16	Usakian kakëx aín 'uxkënuaxbi bësukin ka Jacobnën sinánkëxa: “Asérabi ka ënë menu Nukën 'Ibu 'ëbë 'ikën kixun kana 'ën 'unánkëma 'ain.”
791	GEN 28:17	Usa 'ain kana 'itsaira rakuëan, 'imainun kana sinan: Ënë mex ka upíira 'ikën. “¡Ënëx ka anua Nukën 'Ibu Dios 'ikë aín xubu 'ikën; 'imainun ka naíkamë 'ëo manámi 'ikë aín xëputi 'ikën!”
800	GEN 29:4	Usakian 'akëbë anu nukúkin ka Jacobnën an ñuina bërúankë unikama ñukákëxa: —¿Uinu 'ikë kaina, mitsux 'ain? Kakëxun ka: —Nux kananuna Haránnu 'ikë 'ain —kixun atun kakëxa.
801	GEN 29:5	—¿Mitsun kaina Labán kakë uni Nahornën bëchikë a 'unanin? —kixun ka Jacobnën ñukátëkëankëxa. —Ñukátëkënkëxun a unikaman kananuna 'unáni —kixun kakëxa.
802	GEN 29:6	Kakëxun ka Jacobnën —Asérabi kara usa 'ikë —kixun ñukátëkëankëxa. —Ñukákëxun Labán ka asabi 'ikë —kixun an ñuina bërúankë unikaman kakëxa—. Kakëbëbia aia iskin ka ñuina bërúankë unikaman kakëxa ka kuat, aín bëchikë xanu Raquel an ka aín ovejakama bëia.
803	GEN 29:7	Ësokian kakëxun ka Jacobnën kakëxa: —Ka kuat, ka xupibuisama pain 'ikën, bari ka 'urapain 'ikën anun min 'arakakë ovejakama kamabi xëputi. ¿Uisa 'ixun kaina 'umpax 'amibiankin pasto pinun buaniman?
804	GEN 29:8	'Aínbi ka atun kakëxa: —Kananuna usokin 'aima. Kamáxbia timëkëbëtan kuni kananuna an bërúankë nukaman 'umpax 'aminuxun, xaxu chaiira anun kini xëkuë mapukë a rakanakin nun 'arakakë ñuinakama 'umpax xëaminuxun kaínti 'ain.
811	GEN 29:15	Usai abë 'ikin ka Labánën Jacob kakëxa: —Min kamina añubi kanankimaira 'ë ñu mëëxuntima 'ain, 'ëx min aintsi 'ikë. Usa 'ain kamina uiti karana mi kupíoti 'ai kixun 'ë kati 'ain.
814	GEN 29:18	Usa 'ikë ka Jacobnën Raquel a 'itsaira kuëëankëxa, kuëënkin ka aín papan ñukákëxun kakëxa: —Min bëchikë 'anáka Raquel a kupín, kana mapai 'imainun rabë́ baritia 'imikin mi ñu mëëxunti 'ain.
815	GEN 29:19	Usai kia ka Labánën kakëxa: —'Ën kana 'ën bëchikë mi 'inánti 'ain. 'Aínbi kana bëtsi uni 'unánkëma 'inántima 'ain. Usa 'ain kamina 'ëbë 'i bërúti 'ain.
817	GEN 29:21	Usakin ñu mëëkëbë mapai achúshi 'imainun rabë́ baritia inukëbëtan ka Jacobnën aín kuku Labán kakëxa: —'Ë kamina min bëchikë 'ën xanu 'inun binun 'inánti 'ain, ati baritia a kupí 'ën mi ñu mëëxunti kakë aka inúaxa usa 'ain kamina min bëchikë 'ën xanu 'iti 'ë 'inánti 'ain.
821	GEN 29:25	Usai abë 'inëti pëkarakin Jacobnën iskëxbi ka Líabëa uxnë́kë 'iakëxa, usa 'ain ka kuantankëxun Labán kakëxa: —¿Uisati kaina 'ë ësokin 'an? ¿'Ën karana Raquel kupín mi ñu mëëxunkëma 'ain? uisati, ¿kaina 'ë parán?
822	GEN 29:26	Kakëxun ka Labánën kakëxa: —Ënuxun kananuna nun bëchikë 'anáka aín xukë́n apan 'ikëmapan 'ain, aín 'anáka birakamiti kuëëniman.
828	GEN 29:32	Usai ax 'imainun ka Lían tutankëxun achúshi tuá 'akëxa, a tuá bakëntankëxun ka Rubén kakin anëakëxa, anëtankëx ka kiakëxa: “Nukën 'Ibun ka 'ëx tëmërai nitsia isaxa. Ësokin sinánkin ka aín tuá Rubén kakin anëakëxa, usa 'ain ka bërí 'ën bënën 'ë kuëënkin nuibati 'ikë kixun sinánkëxa.”
832	GEN 30:1	Usa 'ain ka Raquel ax 'ën kana Jacob tuá xunima kixun sinani aín xukë́n Líami 'itsaira nishakëxa, nishkin ka aín bënë kakëxa: —'Ëmiribi kamina bëchiti 'ain, min 'ëmi bëchikëmax kana ñuti 'ain.