23214	MAT 1:1	Weém, Mateo, ded pah Jesucristo ã jʉmatjidih wã daácna caá. Jesucristo ã nʉowãji ĩ wʉ̃tnadih wã jwíih naóhbipna caá. Ã nʉoji jon jã́tih bóo David wʉ̃t jʉmni ãt jʉmʉp wʉt jĩ. Caán ã jʉmat pínah jã́tih ã nʉoji Abraham wʉ̃t jʉmnibʉt ãt jʉmʉp wʉt jĩ.
23216	MAT 1:3	Judáboó ã weh chénewã ĩt jʉmʉp wʉt jĩ. Fares, Zara ĩt wʉ̃t jʉmʉp wʉt jĩ. Ĩ íin Tamar mit wʉ̃t jʉmʉp wʉt jĩ. Faresboó Esrom íip ãt jʉmʉp wʉt jĩ. Esromboó Aram íip ãt jʉmʉp wʉt jĩ.
23218	MAT 1:5	Salmónboó Booz íip ãt jʉmʉp wʉt jĩ. Ã íin Rahab mit wʉ̃t jʉmʉp wʉt jĩ. Boozboó Obed íip ãt jʉmʉp wʉt jĩ. Ã íin Rut mit wʉ̃t jʉmʉp wʉt jĩ. Obedboó Isaí íip ãt jʉmʉp wʉt jĩ.
23219	MAT 1:6	Isaíboó David íip ãt jʉmʉp wʉt jĩ. David wʉt jĩí judíowã ĩ chah maáh ãt jʉmʉp wʉt jĩ. Davidboó Urías wʉ̃t jʉmniji áadih jwʉ́ʉb áa jʉmat tʉ́ttimah, Salomóndih ãt weh jʉmʉp wʉt jĩ.
23233	MAT 1:20	Pánih jenah joí ʉ̃onit, ã oo jʉ́mʉchah, Dioíh ángelboó caandíh jígohnit, “José, Davidji jʉima, Tʉ́ini Espírituboó ã teo wáacatjĩh María mi wʉdʉ jʉmna caá. Pánihna, tíiccanjeh caántjĩh ma téihya chéweé.
23234	MAT 1:21	Caánt newé weépdih mi tʉ́ʉhbipna caá. Caanjéh tigaá ã́ih cã́acwã iiguípna bejnit déejidih tʉ́i ʉbni ã jʉmbipna caá. Páant cã́acwãdih tʉ́i ʉbni pínah ã jʉmʉchah, Jesús ma wʉ̃t bʉ́ʉdhdʉ́p”, ángel Josédih ãt niijíp wʉt jĩ.
23238	MAT 1:25	Obohjeéhtih, mi weh jʉmat pínah jã́tih, José mijeéh ãt jʉmcap wʉt jĩ. Pánihna, caánt mi weép jʉmat tʉ́ttimah, Joséboó mi wʉ̃ʉ́hdih Jesús ãt wʉ̃t bʉ́ʉdhdʉp wʉt jĩ.
23239	MAT 2:1	Herodes Judea baácdih moón ĩ maáh jʉm láa, caán baácdih jʉmni Belén tʉ́tchidih Jesús ãt cã́ac jʉmʉp wʉt jĩ. Ã cã́ac jʉmat tʉ́ttimah, cʉ́iwãdih bohénit yeó aáb jʉ̃ʉ́wʉ́pmant moón jʉ̃óhnit, Jerusalén tʉ́tchina ĩt jʉyʉ́p wʉt jĩ.
23240	MAT 2:2	Pánih jʉinít, caanjĩ́h moondíh nin pah ĩt niíj ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ: —¿Judíowã ĩ chah maáh pínah dedjĩh tigaá ã cã́ac jʉmat? Yeó aáb jʉ̃ʉ́wʉ́pmant jʉmna, chah iigní cʉ́i ã jáap jígohochah enna, ‘Maáh ã cã́ac jʉmna caá’, jwĩ niíj jéihyep jĩ. Páant ã jígohochah enna, caandíh weñedih jʉ̃óhna caá jwĩ chãjap, cʉ́iwãdih bohénit ĩt niijíp wʉt jĩ.
23244	MAT 2:6	‘Judea baácboó jʉmni Belén tʉ́tchimant judíowãdih wʉtni pínah ã jʉ̃óhbipna caá. Caán queétdih tʉ́i en daoní ã jʉmbipna caá. Pánihna, Belénboó ã cã́ac jʉmni pínah tʉ́tchi ã jʉmʉchah, oboh jʉmni tʉ́tchi nihcan caá’, ãt niíj daacáp tajĩ, Herodesdih ĩt niijíp wʉt jĩ.
23245	MAT 2:7	Páant ĩ niiját tʉ́ttimah, cã́ac wihcah, yeó aáb jʉ̃ʉ́wʉ́pmant moondíh Herodes ãt jwʉ́ʉb bid bojop wʉt jĩ. Ã pebh ĩ jʉibínachah ennit, débólih caán cʉ́i ã jwíih jígohatjidih queétdih ãt ʉʉ́bh joyóp wʉt jĩ. Páant ã ʉʉ́bh joyóchah, caán cʉ́idih ĩ jwíih enatjidih ĩt naáwáp wʉt jĩ.
23246	MAT 2:8	Páant ĩ naáwát tʉ́ttimah, Belén tʉ́tchina wahna, Herodes queétdih nin pah ãt niijíp wʉt jĩ: —Caandíh ñi tʉ́i bidbi jwʉhʉʉ́. Bid jʉinít, weemdíh naáwádih ñi jwʉ́ʉb jʉ̃ʉ́wʉ́, weembʉ́t caandíh weñedih wã bejat pínah niijná, ãt niijíp wʉt yʉh jĩ.
23247	MAT 2:9	Páant ã niijíchah joinít, queét ĩt bejep wʉt jĩ. Páant ĩ bejechah, yeó aáb jʉ̃ʉ́wʉ́pmant ĩ jwíih enni cʉ́ijeh mʉntih queétdih ãt jwʉ́ʉb waáwáp wʉt jĩ. Pánihna, wébít ã jʉmni mʉʉ cháh pohba caán cʉ́i ãt chãwáp wʉt jĩ.
23249	MAT 2:11	Pánihna, wébít ã jʉmni mʉʉdíh waád jʉibínit, caandíh beh wili biícdih ĩt enep wʉt jĩ. Pánih ennit, wébítdih wẽina, bódicha ĩt caj yoh ñajap wʉt jĩ. Pánih wẽi péanit, ĩ ʉb jʉ̃óhni paihnadih wãtnit, bʉ́dí jíib jʉmni oro, tʉ́i chej jʉmni cáwat pínah, mirra wʉ̃t jʉmni chej jʉmnidihbʉt caandíh ĩt wʉ̃hʉp wʉt jĩ.
23250	MAT 2:12	Caandíh wʉ̃h péanit, ʉ̃wʉdih ĩt bejep wʉt jĩ. Pánih ʉ̃onit, ĩ oo jʉ́mʉchah, Dios queétdih nin pah ãt niíj naáwáp wʉt jĩ: “Herodes pebhboó ñi jwʉ́ʉb bejca bojoó”, ãt niijíp wʉt jĩ. Páant ã niijíchah joinítji jáanit, ĩ́ih baácna jwʉ́ʉb bejna, biíh namáboó ĩt bejep wʉt jĩ.
23253	MAT 2:15	Caán Egipto baácna jʉibínit, Herodes ã báadh jwʉhat pah bóo caánboó ĩt jʉm jwʉhʉp wʉt jĩ. Páant Jesús ã yapachah, Dios naáwátdih naóh yapani nin ã daacátji pah ãt yapap wʉt jĩ: “ ‘Egipto baácboó jʉmni wã wʉ̃ʉ́hdih wã bid bojbipna caá’, Dios ã niijíp be”, ãt niíj daacáp tajĩ.
23256	MAT 2:18	“Ramá wʉ̃t jʉmni tʉ́tchidih moón bʉ́dí ñaacátdih ĩ joiná caá. Bʉ́dí jĩ́gahnit, ĩ ñaác jʉñát bʉ́dí ã yáana caá. Raquel mi jʉimená yaádh, judíowã ĩ weha mána yaádh, ĩ wehdih ĩ mao yohochah ennit, bʉ́dí ĩ ñaác jʉ̃iná caá. Ĩ weh ĩ wihcatdih enna, ĩ jĩ́gahat ã yaicán niít”, ãt niíj daacáp tajĩ.
23260	MAT 2:22	Obohjeéhtih, Herodes ã bʉʉdát tʉ́ttimah, ã wʉ̃ʉ́h Arquelaoboó Judea baácdih moondíh ãt jwʉ́ʉb tʉ́ʉt nʉʉ́m maáh waadáp wʉt jĩ. Páant ã jʉmat doonádih joinít, José caanná ã jwʉ́ʉb bejat pínahdih ãt ʉ́ʉm jenah joyóp wʉt jĩ. Pánih ʉ́ʉm jenah joinít, ã jwʉ́ʉb oo jʉ́mʉchah, Dios caandíh Judea baácboó ãt chãwát tʉ́ʉtcap wʉt jĩ. Páant ã chãwát tʉ́ʉtcah joinít, Judea baácdih yap bejnit, pʉ́ʉ́ Galilea baácna ĩt jʉibínap wʉt jĩ.
23261	MAT 2:23	Pánihna, caanná jʉibínitji, Nazaret wʉ̃t jʉmni tʉ́tchiboó ĩt jʉmʉp wʉt jĩ. Caanná ĩ jʉmʉchah, Dios naáwátdih naóh yapanit ĩ daacátji pah Jesús ãt jʉmʉp wʉt jĩ. “ ‘Nazaret tʉ́tchidih bóo caá’, cã́acwã Dios ã wahnidih ĩ niijbípna caá”, ĩt niíj daacáp tajĩ.
23264	MAT 3:3	Jon jã́tih Dios naáwátdih naóh yapani Isaíasboó Juan ã bohéát pínahdih nin pah ãt niíj daacáp tajĩ: “Mʉʉ́ wihcapboó nin pah ã niíj ñaác bohébipna caá: ‘Jwĩ Maáh ã jʉ̃ʉ́wát pínah jã́tih ñi yéej chãjatdih cádahnit, tʉ́iniboodíh tʉ́ʉt nʉʉmnít, caandíh ñi tʉ́i páñaá’, ã niijbípna caá”, Isaías ãt niíj daacáp tajĩ.
23265	MAT 3:4	Juaníh yégueh chóo camello wʉ̃t jʉmni nʉñʉ́p yoócjĩh nóomnit, ĩ yacni chóo wʉt jĩ. Ã́ih jʉyáát tõp momo jiwi chóo tõp wʉt jĩ. Wʉ̃ʉ́c joowã́dih jeémpnit, belo macdihbʉt ãpĩ́ déebep wʉt jĩ.
23272	MAT 3:11	Wã tʉ́ttimah jʉ̃óhni wã chah wẽpni caá. Páant ã jʉmʉchah jenah joinít, ‘Weém oboh jʉmni caá’, wã niíj jenah joiná caá. Pánihna, ñi yéej chãjatdih cádahnit, tʉ́iniboodíh ñi tʉ́ʉt nʉʉmʉ́chah, yeebdíh wã daabána caá. Páant wã daabáát panihni, caánboó yeebdíh Tʉ́ini Espíritu ã wẽpatdih bʉ́dí ã wʉ̃hbipna caá. Caán ã wẽpat tʉʉ iigát panihnijĩh ñi yéejatdih cáwat pah ã chãjbipna caá, jwʉ́ʉb yéej chãjíhatdih ñi jenah joicát pínah niijná.
23273	MAT 3:12	Trigo teoni panihni caá. Ã́ih chóonadih caóh caj péanit, caán tíibna yoobátdihjeh wʉh wʉʉ́hboó jʉ́i yacnit, ã́ih mʉʉ́boó ã ámohbipna caá. Obohjeéhtih, ã caóh cajni chóonaboodíh ã cáo yohbipna caá. Páant ã chãjat pah wã tʉ́ttimah jʉ̃óhni caandíh jepahnitdih ã tʉ́i ʉbbipna caá. Obohjeéhtih, caandíh jepahcannitboodíh iiguípna ã wahbipna caá. Caán iigát dedé ã noón dʉbcan niít”, Juan ãt niijíp wʉt jĩ.
23277	MAT 3:16	Páant niíj jepahnit, Jesúsdih ãt daabánap wʉt jĩ. Ã daabá péanachah, Jesús mʉjna ñʉhniji ãt aab ñʉ́hʉp wʉt jĩ. Pánih aab ñʉ́hnitjeh, Jesús ã enechah, jeá ãt jéweah bejep wʉt jĩ. Páant ã jéweah bejechah, jop pah jígohni Tʉ́ini Espíritu jeámant dei jʉ̃óhnit, caandíh ãt jʉí jaamáp wʉt jĩ.
23278	MAT 3:17	Páant ã jʉí jaamáchah, “Nin wã wʉ̃ʉ́h, wã oini caá. Caandíh bʉ́dí wã wẽina caá”, Dios jeámant ãt niijíp wʉt jĩ.
23281	MAT 4:3	Páant ã nʉʉgʉ́p wʉnʉchah enna, Satanásboó ã pebhna jʉibínit, —Meém Dios wʉ̃ʉ́h jʉmna, nin jee dáhnadih ‘Pan dahna ma jʉmʉʉ́’, ma niijí, ãt niijíp wʉt yʉh jĩ.
23284	MAT 4:6	Pánih ñʉhat tʉ́ʉtnit, nin pah ãt niíj naáwáp wʉt yʉh jĩ: —Meém Dios wʉ̃ʉ́h jʉmna, meemdíh ã wapat pínahdih jʉ́ʉtat tʉ́ʉt niijná, ninmant ma ñaáp jéen bejeé. Davidji nin pah ã niíj daacátjidih ma tʉ́i náhninaá: ‘Dios ã́ih ángelwãdih meemdíh ã en dawát tʉ́ʉtbipna caá. Pánihna, queét meemdíh ĩ jípónih teobipna caá, jee dáhboó míih jítcha ã bʉʉg lájcat pínah niijná’, ãt niíj daacáp tajĩ, Satanás Jesúsdih ãt niijíp wʉt jĩ.
23287	MAT 4:9	Pánih jʉ́ʉtnit, nin pah caandíh ãt niijíp wʉt yʉh jĩ: —Wã pebh bódicha caj yoh ñajnit, weemdíh ma weñeé. Páant ma weñechah, nihat nin tʉ́tchina ã jʉmatdihbʉt meémboodíh wã wʉ̃hbipna caá, Jesúsdih ãt niijíp wʉt jĩ.
23293	MAT 4:15	“Zabulón, Neftalí ĩ jʉimenáíh baácji, Jordán mʉj conanaamánt, íim pebh, Galilea wʉ̃t jʉmni baácdih dawá judíowã nihcannit ĩ jʉmna caá.
23297	MAT 4:19	—Weemdíh ñi pej jʉm jʉ̃ʉ́wʉ́. Páant ñi jʉ̃ʉ́wʉ́chah, yeebdíh wã bohébipna caá. Páant wã bohénachah joinít, queejwã́dih ñi bidat pah, cã́acwãboodíh bidnit, wĩ́ih doonádih ñi naóhbipna caá, weemdíh jepahna, wĩ́ihwã ĩ jʉmat pínah niijná, ãt niijíp wʉt jĩ.
23302	MAT 4:24	Páant ã chãjat doonádih nihat Siria baácdih moonbʉ́t ĩt joyóp wʉt jĩ. Pánih joinít, dawá mácah wʉnat jʉmnit, bʉ́dí tʉbanit, nemép caolih jʉmnit, wãá wʉnat jʉmnit, jéih wʉ̃lícannitdihbʉt ĩt ʉb jʉibínap wʉt jĩ. Nihat ĩ ʉb jʉibínitdih Jesús ãt booanap wʉt jĩ.
23312	MAT 5:9	“Det bitadih míic jʉ̃ihñat tʉ́ʉtcan, tʉ́i biícdih chãjat tʉ́ʉtnitdih Dios ã wẽi enna caá. Pánih wẽi ennit, ‘Wã weh caá’, queétdih ã niijbípna caá.
23314	MAT 5:11	“Wĩ́ihwã ñi jʉmat jíib bita yeebdíh ĩ jʉ̃ihñʉchah, yeejép ĩ chãjachah, ĩ yee naóh yacachah, yeebdíh wẽi ennit, wã teo wáacbipna caá.
23316	MAT 5:13	“Yeéb nin baácboó jʉmna, nʉ́ʉmni panihni ñi jʉmna caá. Nʉ́ʉmnijĩh ñipĩ́ bʉiná caá, jeémát ã nʉñat pínah niijná. Pánihat pah yeéb wĩ́ihwãboó nihat bitajeéh jʉmna, queétdih ñi tʉ́i teo wáacna caá, ĩ tʉ́i jʉmat pínah niijná. Obohjeéhtih, nʉ́ʉmni ã bʉyát beedéchah, ñi jéih jwʉ́ʉb bʉyácan caá. Páant ã bʉicáh, caandíh yohatjeh caá náahap. Pánih yohnidih cã́acwã jéihcanjeh, ĩ wid chʉ̃ibipna caá. Pánihat dée pah yeéb Diosdih cádahna, bitadih teo wáacat dée wihcan, bʉicánni nʉ́ʉmni panihni ñita jʉm tagaá.
23320	MAT 5:17	“Nindihbʉt yeebdíh wã jéihyaat tʉ́ʉtna caá: Moisés ã wʉtatjidih, Dios naáwátdih naóh yapanit ĩ daacátjidihbʉt yohodih wã jʉ̃óhcan beé. Queét ĩ daacátjidih yoobópdih cã́acwãdih jéihyanit, ĩ niijátji pah biíc yoobó chãjat tʉ́ʉt niijná, wã jʉ̃ʉ́wʉ́p be.
23325	MAT 5:22	Obohjeéhtih, weémboó nin pah yeebdíh wã naóhna caá: Ded biíhdih íijna, cã́acdih mao yohnidih ĩ peéh chãjat pah, caandíhbʉt peéh chãjat ã jʉmbipna caá. Ded biíhdih jʉ̃ihna ‘Meém jenah joicánni caá’, ã niijátji jíib, peéh chãjat tʉ́ʉtnit pebhboó ĩ ʉb bejbipna caá. ‘Meém yeejépabeh caá’, niijní iiguípna bejni pínah ã jʉmna caá.
23326	MAT 5:23	“Diosdih weñedih jʉibína, sacerdotedih nʉñʉ́pdih ñi mao wʉ̃hat tʉ́ʉtat pínah jã́tihbitjeh, biíh yeebdíh ã íijatdih náhninit, nin pah ñi chãjaá:
23327	MAT 5:24	Ñi wʉ̃hni pínah nʉñʉ́pdih jwej jwʉhnit, ã pebhna jwʉ́ʉb bej, ñi míic ámohoó. ‘Páant wã chãjatjidih wã jĩ́gahna caá. Chéneji wã jwʉ́ʉb chãjcan niít, páant mʉntih. Pánihna, weemdíh ma íij jenah joyátdih ma cádahaá’, ñi niijí. Páant ñi míic ámohat tʉ́ttimah, Dioíh mʉʉná caandíh weñedih ma jwʉ́ʉb bejeé, bʉca.
23334	MAT 5:31	“Ñi nʉowãdih nin pah ĩ niíj naóh bohéátjidih yeebbʉ́t ñit joijí tagaá: ‘Yaddih yohíhna, ñi yohat pínah papélahdih wʉ̃hnit, caántdih ñi jéih yohna caá’, ĩt niijíp wʉt yʉh jĩ.
23337	MAT 5:34	Obohjeéhtih, yeébboó ñi niiját pah chãjíhcan, Dios ã wʉ̃tjĩh niijcánjeh, ‘weemdíh peéh chãjná’, niijná, biíh wʉ̃tjĩhjeh ñipĩ́ niijná caá. Yoobópdih nin pah yeebdíh wã naóhna caá: ‘Jeá tʉ́ini ã jʉmat pah, wã niiját biíc yoobó wã chãjbipna caá’, ñipĩ́ niijná caá. Obohjeéhtih, ‘jeá’, niijná yʉhna, Dios ã maáh jʉmʉpboó ã jʉmʉchah, ã wʉ̃tdih niiját pahjeh mʉntih niijná caá ñi chãjap.
23338	MAT 5:35	‘Nin baác tʉ́ini ã jʉmat pah, wã niiját biíc yoobó wã chãjbipna caá’, ñipĩ́ niijná caá. Obohjeéhtih, ‘baác’, niijná yʉhna, nin baácdih moondíh Dios maáh ã jʉmʉchah, ã wʉ̃tdih niiját pahjeh mʉntih niijná caá ñi chãjap. ‘Jerusalén tʉ́tchi tʉ́ini ã jʉmat pah, wã niiját biíc yoobó wã chãjbipna caá’, ñipĩ́ niijná caá. Obohjeéhtih, Jerusalén jwĩ Maáh chah wẽpni ã ñíoni, caandíh jwĩ weñat pínah tʉ́tchi, oboh jʉmni tʉ́tchi nihcah, biíc yoobó mʉntih niijná caá ñi chãjap.
23339	MAT 5:36	‘Wã báadhna, wã niiját pah yoobópdih wã chãjbipna caá’, ñi niijíchah, biíc yoobó ã tʉ́ican caá. Diosjeh yeebdíh ã jéih báadhdat tʉ́ʉtna caá. Caanjéh ñíih waó yoócdih jéih baabána, ã jéih jwʉ́ʉb eyana caá. Yeéb ã́ihwã jʉmna, ñíih bácahjĩh niijná yʉhna, ã́ih wʉ̃tjĩh niiját pahjeh mʉntih niijná caá ñi chãjap.
23343	MAT 5:40	Biíhboó ded pah ma chãjatji jíib meemdíh ã naóh yacachah, peéh chãjat tʉ́ʉtniboó míih camisadih meemdíh naóh yacnidih ã wʉ̃hat tʉ́ʉtʉchah, caandíh wʉ̃hnit, ma dʉoní jih bóo chóodihbʉt ma wʉ̃hʉʉ́.
23345	MAT 5:42	Ded ã náahatdih meemdíh ã ʉʉ́bʉ́chah, ma wʉ̃hʉʉ́. Biíh meemdíh ã waííhichah, caandíh ma wayaá”, Jesús ãt niijíp wʉt jĩ.
23352	MAT 6:1	“Dios tʉ́inidih ã chãjat tʉ́ʉtʉchah jepahnit, ‘¡Ñi eneé! Dios ã wʉtat pah wã tʉ́i chãjna caá’, bitadih ñi niijcá bojoó. Pánih bita ĩ wẽi enat pínahdihjeh bidna, ĩ wẽi naáwátjeh ñi tʉ́i chãjat jíib wãát jʉmna caá. Dios jeámant bóo yeebdíh ã wʉ̃hcan niít.
23353	MAT 6:2	“Moh yéejnitdih teo wáacna, bitadih ñi jʉ́ʉtca bojoó. Tʉ́i chãjnit pah jígohnitboó nihat ĩ wẽi enatdih bidna, ded pah ĩ chãjat pah ñi chãjca bojoó. Queét namánaboó jʉmnitdih, jwiít judíowã jwĩ míic wáacat mʉʉnáboó jʉmnitdihbʉt ĩpĩ́ wʉ̃hna caá, dawá queétdih ennit, ĩ wẽi naáwát pínah niijná. Queétdih ĩ wẽi naáwáchah, ĩ tʉ́i chãjatji jíib dée ĩ bíbohna caá. Diosboó ĩ tʉ́i chãjatji jíib queétdih ã jwʉ́ʉb wʉ̃hcan niít.
23354	MAT 6:3	Obohjeéhtih, moh yéejnitdih teo wáacna, biíh ma chéen yoobát ã jʉmʉchah yʉhna, caandíh jʉ́ʉtcanjeh, ma wʉ̃hʉʉ́.
23355	MAT 6:4	Páant moh yéejnitdih ñi teo wáacachah, cã́acwã ĩ encah yʉhna, Diosboó ã enna caá. Pánih enna, caanjéh ñi tʉ́i chãjatji jíib yeebdíh ã wʉ̃hbipna caá”, Jesús ãt niijíp wʉt jĩ.
23360	MAT 6:9	Pánihna, yeébboó nin pah jwĩ íipdih ñi niíj ʉʉ́bʉ́: ‘Paá, meém jeáboó jʉmni, chah tʉ́ini ma jʉmʉchah, meemdíh jwĩ wẽina caá. Ma wʉ̃t chah yáaat caá jwiít jwĩ náahna caá.
23362	MAT 6:11	Yeó jáap jʉmat pah jwĩ jeémát pínahdih ma wʉ̃hʉʉ́.
23376	MAT 6:25	“Nin pah yeebdíh wã jwʉ́ʉb naóhna caá: Ñi jeémát pínah, ñi babhbat pínah, ñi dʉwát pínah yéguehnadihbʉt ñi náhni dahwaca bojoó. Obohjeéhtih, caandíh bidat chah Diosjeéh ñi tʉ́i jʉmat pínahboodíh ñi bidií. Páant ñi bidichah, caán yeebdíh oina, ñi jeémát pínah, ñi dʉwát pínahdihbʉt ã wʉ̃hbipna caá, ñi tʉ́i jʉmat pínah niijná.
23377	MAT 6:26	Jwébehwãdih ded pah Dios ã en dawátdih ñi jenah joyoó. Queét wápchi wihcan, jeémát ĩ ámohat mʉʉnádihbʉt ĩ bíbohcah yʉhna, jwĩ íipboó queétdih tʉ́i en daoná, ĩ jeémát pínahdih ãpĩ́ wʉ̃hna caá. ¡Obohjeéhtih, jwébehwãdih ã oyat chah yeébboodíh Dios ã oina caá! Pánih oinit, yeebdíhbʉt ã tʉ́i en daobípna caá.
23381	MAT 6:30	Caán cháanadih Diosboó ã tʉ́i jígohat tʉ́ʉtna caá. Obohjeéhtih, caán cháanaboó bʉʉ déedih jʉm, cheibit déedih ã diib téh bejna caá. Páant ã diib téhechah, cã́acwã ĩpĩ́ cáo yohna caá. Páant maátcanjeh ã jʉmʉchah yʉhna, Dios caán cháanadih tʉ́i jígohni ã chãjna caá. Caán cháanadih tʉ́ini yégueh dée pah ã wʉ̃hat chah yeébboodíh Dios yéguehdih ã wʉ̃hbipna caá. Pánihna, caandíh bʉ́dí jenah joicánjeh, Diosboodíh ñi tʉ́i jenah joyoó.
23384	MAT 6:33	Bií déedih ñi bidat chah, Dios ã maáh jʉmatdih bidnit, caandíh ñi tʉ́i jepahaá. Pánih jepahnit, ã́ih tʉ́ini doonádih bitadih ñi naáwá, queétbʉt caandíh ĩ jepahat pínah niijná. Páant ñi chãjachah, Diosboó nihat ñi náahatdih ã wʉ̃hbipna caá.
23392	MAT 7:7	“Diosdih ʉʉ́bhna, ñi ʉʉ́bh cádahca bojoó. Páant ñi ʉʉ́bʉ́chah, ded pah ñi ʉʉ́bátdih Dios yeebdíh ã wʉ̃hbipna caá. Ded pah ñi náahatdih bidnit, ñi bid cádahcah, ded pah ñi bidatdih yeebdíh ã wʉ̃hbipna caá. Jẽc panihnidih wʉʉ́mp mao cádahcah, Dios ã wãtbipna caá.
23394	MAT 7:9	“¿Pan dahdih ñi wʉ̃ʉ́h yeebdíh ã ʉʉ́bʉ́chah joinít, jee dáhboodíh caandíh ñita wʉ̃h taniít? Ñita wʉ̃hcan tagaá.
23395	MAT 7:10	¿Queejdíh ã ʉʉ́bʉ́chah, bʉcdih ñita wʉ̃h taniít? Ñita wʉ̃hcan tagaá.
23396	MAT 7:11	Yeéb yéejnit jʉmna yʉhna, ñi wehdih tʉ́inidih ñipĩ́ wʉ̃hna caá. Pánihna, ñi íip Diosboó yéejcanni jʉmna, tʉ́ini ñi wʉ̃hat chah caandíh ʉʉ́bhnitdih ã wʉ̃hbipna caá.
23408	MAT 7:23	Obohjeéhtih, ‘¡Yeebdíh wã jéihcan caá! ¡Yeejép chãjnitjeh ñi jʉmna caá! Pánih jʉmnit, wã pebhna ñi waád jʉ̃óhca bojoó’, queétdih wã niíj jepahbipna caá”, Jesús ãt niijíp wʉt jĩ.
23410	MAT 7:25	Caán mʉʉdíh ã péaat tʉ́ttimah, bʉ́dí mah jʉ̃óh, mʉj bʉ́dí daab béj, bʉ́dí johlitbʉt ã jʉ̃ʉ́wʉ́p be. Páant tʉbit ã johochah yʉhna, caán mʉʉ́ nʉmah dodhni jʉmna, ã ã́accap be.
23412	MAT 7:27	Caán mʉʉdíh ã péaat tʉ́ttimah, mah bʉ́dí jʉ̃óh, mʉj daab béj, bʉ́dí johlitbʉt ã jʉ̃ʉ́wʉ́p be. Pánih bʉ́dí ã johochah, caán mʉʉ́ ã́acna, bʉ́dí ã yáanap be”, Jesús ãt niijíp wʉt jĩ.
23418	MAT 8:4	—Meemdíh wã booaatjidih bitadih ma naóhca bojoó. Pánih naóhcan, sacerdotedihjeh naáwádih ma bejeé. Caanná jʉibínit, míih bácah ã ñʉʉmátjidih ma jʉ́ʉtʉ́. Moisés ã wʉtatji pah sacerdotewã ĩ cáo wʉ̃hat pínah niijná, chéne jopwãdih ma wʉ̃hʉʉ́, Dios meemdíh ã booaatjidih ĩ jéihyat pínah niijná. Tʉ́ttimah, ma déewãjeéh ma jwʉ́ʉb jʉmʉchah, ã tʉ́ibipna caá, Jesús caandíh ãt wẽp niijíp wʉt jĩ.
23420	MAT 8:6	—Maá, weemdíh ma teo wáacá. Weemdíh teo wʉ̃hni bʉ́dí wʉnna, wĩ́ih mʉʉ́boó ã lajna caá. Ã́ih bácah jwioní ã jʉmʉchah, bʉ́dí tʉbanit, ã jéih bejcan caá, Jesúsdih ãt niijíp wʉt jĩ.
23422	MAT 8:8	—Obohjeéhtih, Maá, wĩ́ih mʉʉná ma bejcah, ã tʉ́imi nacaá. Weem cháh wẽpni ma jʉmʉchah, ‘Wĩ́ih mʉʉdíh ma waád jʉ̃ʉ́wʉ́’, niijní dée nihcan caá. Ma naáwáchahjeh, weemdíh teo wʉ̃hni ã boobipna caá. Wã chah jʉmnit bita maáta weemdíh ĩ wʉtna caá. Weembʉ́t soldadowãdih wʉtni caá. Biícdih ‘Ma bejeé’, wã niijíchah, ãpĩ́ bejna caá. Biíhdih ‘Ma jʉ̃ʉ́wʉ́’, wã niijíchah, ãpĩ́ jʉ̃óhna caá. ‘Nindih ma chãjaá’, wã niijíchah, páant ã chãjna caá. Weém wʉtni jʉmna, meembʉ́t wʉtni ma jʉmatdih wã jéihna caá. Ma wʉtat pahjeh weemdíh teo wʉ̃hni ã boobipna caá, soldadowã ĩ maáh Jesúsdih ãt niijíp wʉt jĩ.
23424	MAT 8:10	Páant ã niijíchah joí wẽinit, Jesús ãjeéh péenitdih nin pah ãt niijíp wʉt jĩ: —Yoobópdih yeebdíh wã naóhna caá. Nin soldadowã ĩ maáh judío nihcan yʉhna, Diosdih ã tʉ́i jenah joiná caá. Caandíh teo wʉ̃hnidih wã booaat pínahdih ãt jéihyep taga. Weemdíh caán ã tʉ́i jenah joyát pah, ded judío biíc yoobó jenah joinídih wã en jwʉhcan caá.
23426	MAT 8:12	Obohjeéhtih, judíowã Dios ã maáh jʉmʉpna bejnit déejidih, yeejép dʉpʉ́napboó ã wahbipna caá. Caanná ã wahnitboó bʉ́dí jĩ́gahnit, ĩ́ih maodíh ĩ néeh chãác jʉ̃ibípna caá, Jesús ãt niijíp wʉt jĩ.
23427	MAT 8:13	Páant queétdih niíj péanit, soldadowã ĩ maáhdih nin pah ãt jwʉ́ʉb niijíp wʉt jĩ: —Míih mʉʉná ma jwʉ́ʉb bejeé. Meemdíh teo wʉ̃hni booni ã jʉmna caá. ‘Jesús caandíh ã booabipna caá’, ma niíj jenah joyát pahjeh ã yapna caá, Jesús caandíh ãt niijíp wʉt jĩ. Páant ã niijíchahjeh, ã́ih mʉʉ́boó jʉmni caandíh teo wʉ̃hni ãt boonap wʉt jĩ.
23429	MAT 8:15	Pánih ennit, miíh téihyadih ã teo jã́hanachahjeh, pahat ãt dʉ́ʉcah bejep wʉt jĩ. Páant ã dʉ́ʉcʉchah joinít, caántboó ñah ñʉhnit, Jesúsdih jeémát mit wʉ̃hʉp wʉt jĩ.
23430	MAT 8:16	Tõo ñáh jʉ̃ʉ́wʉ́chah, dawá nemép caolih jʉmnitdih ĩ chéenwã Jesús ã jʉmni mʉʉ́ jóocmant ĩt ʉb jʉibínap wʉt jĩ. Páant ĩ ʉb jʉibínachah ennit, Jesúswã ĩt bac bejep wʉt jĩ. Pánih bac bejnit, Jesúsboó nemépwãdih ã bac bejat tʉ́ʉtʉchahjeh, cã́acwãíh bácahmant ĩt bac bejep wʉt jĩ. Bita tʉbʉ́p chʉ̃ʉ́hnitdihbʉt Jesús ãt booa beedánap wʉt jĩ.
23431	MAT 8:17	Páant ã chãjachah, Dios naáwátdih naóh yapani Isaías ã niijátji pah ãt yapap wʉt jĩ. “Jwĩ tʉbʉ́p chʉ̃ʉ́átdih, jwĩ wʉnatdihbʉt jĩ́gah ennit, ãt booanap taga”, Isaías ãt niíj daacáp tajĩ.