23214	MAT 1:1	Yi sinulat parti ta mga kaapuan na alinan Jesu-Cristo na isya na linai Ari David, daw Ari David an isya na linai Abraham. Abraham an amay Isaac daw isya ta mga bata din Jacob na amay Juda daw iya na mga utod. Juda an nangasawa ki Tamar daw darwa iran na bata, Fares daw Zara. Fares an amay Esrom daw iya na bata Aram, Aram an amay Aminadab daw iya na bata Naason, Naason an amay Salmon na nangasawa ki Rahab daw iran na bata Booz. Booz an nangasawa ki Ruth. Obed iran na bata. Obed an amay Jesse daw iya na bata Ari David.
23220	MAT 1:7	Ari David an nangasawa ta dati na sawa Orias. Solomon iran na bata. Solomon an amay Roboam daw iya na bata Abias, Abias an amay Asa daw iya na bata Josafat, Josafat an amay Joram daw iya na bata Ozias, Ozias an amay Jotam daw iya na bata Acaz, Acaz an amay Esequias daw iya na bata Manases, Manases an amay Amos daw iya na bata Josias, daw Josias an amay Jeconias daw iya na mga utod. Ta timpo Josias, mga Israelinen pabiag daw padala man naan ta Babilonia.
23225	MAT 1:12	Alin ta timpo na mga Israelinen pabiag daw padala naan ta Babilonia asta ta pagtao Jesus, yi mga alinan din na kaapuan: Salatiel na bata Jeconias. Salatiel an amay Zorobabel daw iya na bata Abiud, Abiud an amay Eliaquim daw iya na bata Azor. Azor an amay Sadoc daw iya na bata Aquim na amay Eliud. Eliud an amay Eleazar daw iya na bata Matan, Matan an amay Jacob na amay Jose na sawa Maria. Maria an inay Jesus na paumaw na Pinili Ta Dyos Na Mag-ari.
23230	MAT 1:17	Gani, naan ta lista i ta mga kaapuan Jesus katursi na sunod-sunuray na mga mag-amay alin ki Abraham asta ki Ari David, daw alin ki Ari David katursi man na sunod-sunuray na mga mag-amay asta ta timpo na mga Israelinen pabiag daw padala naan ta Babilonia, daw katursi man na sunod-sunuray na mag-amay asta ki Jesus na Pinili Ta Dyos Na Mag-ari.
23231	MAT 1:18	Iling ti pagtao Jesu-Cristo: Iya na inay na Maria nakagunan Jose. Na ula pa danen nakasal daw ula pa gadumaay, Maria i bagnes en paagi ta gaem ta Dyos Ispiritu Santo.
23232	MAT 1:19	Dili inta miag Jose i na dayunon iran na kasal tak Maria i bagnes. Piro, tenged matareng na ittaw Jose i daw dili man kanen miag na magayyaan Maria an, paisip din na belagan ta sikrito nang.
23233	MAT 1:20	Na gaminsar nang pa kanen daw ino buaten din, katunuga kanen i. Nali nang, may angil na alin ta Ginuo Dyos na gapakita naan ta iya na dagammo daw gambal, “Jose na linai Ari David, dili ka magdua-dua na Maria an batunon no na imo na sawa tak ganangken kanen an paagi ta gaem ta Dyos Ispiritu Santo.
23235	MAT 1:22	Iling tan natabo parti ki Maria aged matuman ambal ta Dyos anay pa sa paagi ta isya na prupita na manugsugid ta kabebet-en ta Dyos. Ambal ta prupita,
23236	MAT 1:23	“Magbagnes dlaga na ula pa natandeg ta mama daw kanen i magbata ta mama. Umawen bata an ta ngaran na Emmanuel.” na beet ambalen “Dyos an naan ki kiten”.
23239	MAT 2:1	Jesus i natao naan ta Betlehem na sakep ta prubinsya Judea ta timpo na Herodes ari dya. Tenged ta iya na pagtao, may gabot na mga mama naan ta Jerusalem alin ta lugar naan dapit ta sennangngan. Danen an mga manugtagna ta matabo paagi ta pagpanilag ta mga bituon. Nanginsa danen an naan ta mga ittaw,
23242	MAT 2:4	Paumaw din tanan na mga manugdumala na mga pari daw mga manugtudlo ta Mga Sinulat Moises daw painsaan din danen an daw ino nabetang naan ta mga sinulat ya parti daw indi matao Pinili Ta Dyos Na Mag-ari.
23243	MAT 2:5	Sabat danen, “Naan ta Betlehem na sakep ta prubinsya Judea tak nasulat anay pa sa ta isya na prupita na manugsugid ta kabebet-en ta Dyos:
23246	MAT 2:8	Pagsabat danen ta iya na insa, papanaw din danen an naan ta Betlehem daw paambalan, “Sigi, manaw kaw daw ngitaen nyo gid bata ya. Daw makita nyo kanen, sugiran a nyo aged miling a man dya daw mag-atag ta pagdayaw ki kanen.”
23250	MAT 2:12	Na muli en mga mama na alin ta sennangngan, paambalan danen i ta Dyos paagi ta dagammo na dili en danen malik ki Herodes. Tenged ta iran na dagammo, guli danen naan ta iran na lugar na ula en danen gaagi isab naan ta Jerusalem.
23251	MAT 2:13	Paglambay ta pila na mga adlaw na gapanaw en na muli mga mama ya na naan alin ta sennangngan, may angil na alin ta Ginuo Dyos na gapakita isab ki Jose naan ta iya na dagammo na gambal, “Jose, mangon ka daw dleen no bata an daw iya na inay na miling naan ta lugar na Egipto. Naan kaw nang dya anay magtinir mintras ula a pa gambal ki kyo na malik tak ngitaen Herodes bata an aged patayen.”
23253	MAT 2:15	Naan danen dya magtinir asta na Herodes an mapatay. Ta iran na pag-iling naan ta Egipto, natuman ambal ya ta Ginuo Dyos anay pa sa paagi ta isya na prupita: “Papagwa ko ake an na bata alin ta Egipto.”
23255	MAT 2:17	Na papatay mga bata na mama tenged ta sugo Herodes, natuman ambal ya ta Dyos paagi ki Jeremias na prupita anay pa sa,
23256	MAT 2:18	“May namatian na mga gaug-og daw gaaya naan ta banwa na Rama. Gagal gid Raquel i tenged ta iya na mga bata. Dili kanen an mapalipay tak iya na mga bata ula en.”
23257	MAT 2:19	Na patay en Herodes ya, may angil alin ta Ginuo Dyos na gapakita eman ki Jose naan ta dagammo din na naan pa danen an ta Egipto.
23258	MAT 2:20	Gambal angil i, “Jose, mangon ka. Dleen no mag-inay an daw malik kaw en naan ta lugar na Israel tak patay en mga ittaw ya na gusto na patayen bata an.”
23260	MAT 2:22	Piro, na namatian Jose na Arquelao en ari ta prubinsya Judea sal-i ta amay din na Herodes, adlek Jose na malik dya. Gadiritso nang en danen Jose naan ta Galilea tak paandaman kanen ta Dyos naan ta dagammo din na dili malik ta Judea.
23261	MAT 2:23	Naan danen dya gaistar ta banwa na Nazaret. Ta pag-istar Jesus dya, natuman ambal ya ta Dyos anay pa sa paagi ta mga prupita, “Kanen an umawen na Nazareno.”
23263	MAT 3:2	Ambal din, “Magnelsel kaw daw dilian nyo inyo an na mga sala tak anduni abot en upurtunidad na makapasakep kaw ta papaabot nyo na pagdumala ta Dyos.”
23268	MAT 3:7	Piro, na nakita Juan tama na mga Pariseo daw Saduseo na giling man dya aged magpabautismo, pambalan din danen an, “Kyo na malain! Paryo kaw ta mga bata ta bekkessan na dalitan! Salig nyo taan na paagi nang ta inyo na pagpabautismo malikawan nyo mabot an na silot ta Dyos tenged ta iya na kagilek.
23269	MAT 3:8	Daw nelselan nyo daw dilian inyo an na mga sala, kinanglan ipakita nyo paagi ta inyo na mga buat.
23270	MAT 3:9	Dili kaw man magsalig na maluwas kaw alin ta silot ta Dyos na mambal kaw ta inyo na kaugalingen, ‘Kami i mga linai Abraham!’ Sugiran ta kyo na pwidi imuon ta Dyos mga bato na i na linai Abraham!
23271	MAT 3:10	Tandaan nyo! Priparar en Dyos an na silutan kaw tenged ta inyo na mga sala na paryo kanen ta ittaw na gaalo en ta wasay din naan ta puon ta kaoy na pukanen tak kada kaoy na dili dayad iya na bunga pukanen daw pilak naan ta apoy.
23272	MAT 3:11	Yaken gabautismo ki kyo paagi nang ta waig na pamatuod na kyo yan ganelsel en daw padilian nyo man en inyo na mga sala. Piro, may mabot sunod ki yaken na mas datas iya na katengdanan kaysa ta ake na katengdanan. Dili a bagay na magsirbi ki kanen maskin ta pagdala nang ta iya na sandal tak datas gid iya na katengdanan. Bautismuan din duma an ki kyo paagi ta Dyos Ispiritu Santo daw duma ya paagi ta apoy.
23276	MAT 3:15	Sabat Jesus, “Buaten no nang anduni tak dapat na tumanen ta liag an ta Dyos.” Pag-ambal Jesus, gakumpurmi Juan na bautismuan din Jesus an.
23277	MAT 3:16	Na nabautismuan en Jesus daw gatakas kanen ta waig, dayon gabukas langit an daw nakita din Dyos Ispiritu Santo an gapababa naan ki kanen paryo ta salampati.
23279	MAT 4:1	Pagtapos ta pagbautismo ki Jesus, padala kanen i ta Dyos Ispiritu Santo naan ta lugar na ula kabalayan aged tintaren Satanas.
23281	MAT 4:3	Gabot Satanas na manugtintar daw gambal ki kanen, “Tenged na kaon yan Bata Ta Dyos, imuon no na tinapay mga bato na i.”
23282	MAT 4:4	Sabat din, “Naan ta sinulat na pulong ta Dyos may ambal, ‘Dili nang ta tinapay mabui mga ittaw. Kinanglan man tanan an na paambal ta Dyos.’”
23283	MAT 4:5	Pagsabat Jesus, padala Satanas kanen i naan ta Jerusalem na syudad ta Dyos daw patindeg naan ta pinakadatas na parti ta Timplo.
23284	MAT 4:6	Ambal Satanas, “Tenged na kaon yan Bata Ta Dyos, mugpa ka tak naan ta sinulat na pulong ta Dyos may ambal, ‘Magsugo Dyos an ta mga angil din na magbantay ki kaon.’ Nasulat man, ‘Saluon ka danen ta iran na mga lima aged dili ka katupa naan ta bato.’”
23285	MAT 4:7	Sabat eman Jesus, “Naan ta sinulat na pulong ta Dyos may ambal, ‘Dili no piliten Ginuo an na imo na Dyos na pamatuuran din pa iya na pag-amblig ki kaon.’”
23287	MAT 4:9	Ambal Satanas, “Daw magluod ka ki yaken na sirbian a no, tanan na napakita ko iatag ko ki kaon.”
23288	MAT 4:10	Sabat Jesus, “Layas ka, Satanas! Naan ta sinulat na pulong ta Dyos may ambal, ‘Magsirbi ka ta Ginuo na imo na Dyos. Kanen nang sirbian no.’”
23291	MAT 4:13	Ula nang en kanen gatinir naan ta banwa na Nazaret tak galakted kanen naan ta banwa na Capernaum daw naan dya gaistar. Capernaum an naan kilid ta Dagat Galilea daw dani ta darwa na lugar na Zabulon daw Neftali.
23293	MAT 4:15	“Naan ta mga lugar na Zabulon daw Neftali na gatubang ta dagat daw naan liyo ta Suba Jordan na yon man lugar na Galilea na istaran ta tama na mga ittaw na dili iya ta Dyos,
23295	MAT 4:17	Alin ta timpo na Jesus i gaistar naan ta Capernaum, kanen i gaumpisa en ta pagwali naan ta mga ittaw na ambal din, “Magnelsel kaw daw dilian nyo inyo an na mga sala tak anduni abot en upurtunidad na makapasakep kaw naan ta papaabot nyo na pagdumala ta Dyos.”
23296	MAT 4:18	Na gapanaw Jesus i naan ta kilid ta Dagat Galilea, nakita din darwa na mag-utod na mananagat na Simon na paumaw man na Pedro daw iya na utod na Andres na danen an galaya.
23297	MAT 4:19	Gambal Jesus i ki danen, “Muyog kaw ki yaken aged imuon ta kyo na ake na mga tinudluan. Paryo ta ubra nyo na kyo yan mananagat ta sidda yon man imuon ta kyo na mananagat ta mga ittaw tak tudluan ta kyo na maglaygay ta mga ittaw na magpasakep danen ta pagdumala ta Dyos.”
23301	MAT 4:23	Galibot Jesus i ta bilog na Galilea na gatudlo naan ta mga balay tipunan ta mga Judio daw gasugid kanen an ta miad na balita parti ta pagdumala ta Dyos. Paayad din mga ittaw an na may mga masakit daw may mga dipirinsya ta lawa.
23303	MAT 4:25	Tama ittaw na gakuyog ki Jesus na mga taga-Galilea, mga taga-Decapolis daw mga taga-Jerusalem. Duma an na gakuyog ki kanen alin pa ta duma na mga banwa na sakep ta prubinsya Judea daw alin ta liyo Suba Jordan.
23306	MAT 5:3	“May angken na kalipay alin ta Dyos mga ittaw na nalam na danen an gakinanglan ta Dyos tak beet ambalen na sakep danen an ta iya na pagdumala.
23307	MAT 5:4	May angken na kalipay alin ta Dyos mga ittaw na gangasebe anduni tak danen an lipayen ta Dyos.
23308	MAT 5:5	May angken na kalipay alin ta Dyos mga ittaw na mapainebesen tak mabaton danen tanan na papangako ta Dyos.
23309	MAT 5:6	May angken na kalipay alin ta Dyos mga ittaw na liag magtuman ta kabebet-en ta Dyos na terek ta iran na tagipusuon tak tabangan din danen an aged matuman gid danen iya na kabebet-en.
23310	MAT 5:7	May angken na kalipay alin ta Dyos mga ittaw na maluluy-on tak danen an kaluuyan ta Dyos.
23311	MAT 5:8	May angken na kalipay alin ta Dyos mga ittaw na iran na palabi pagsirbi daw pagtuman ta Dyos tak mabot adlaw na makita danen kanen an.
23312	MAT 5:9	May angken na kalipay alin ta Dyos mga ittaw na gabuat ta paagi na maglineng pagdumaay ta mga ittaw tak Dyos an pasunod danen na paryo danen ta mga bata na gasunod ta ugali ta iran na amay.
23313	MAT 5:10	May angken na kalipay alin ta Dyos mga ittaw na papangabot ta mga gakuntra ki danen tenged ta iran na pagsunod ta kabebet-en ta Dyos tak beet ambalen na sakep danen ta iya na pagdumala.
23314	MAT 5:11	May angken kaw na kalipay alin ta Dyos daw matabo na painsulto kaw, papangabot kaw ta mga gakuntra ki kyo daw ambalan ta maskin ino nang na malain na mga ambal na dili matuod tak kyo yan sakep ki yaken.
23315	MAT 5:12	Daw maagian nyo mga malain na iling tan, magkalipay kaw ta miad tak may bakod na bales naan ta langit na patagana ta Dyos para ki kyo. Demdemen nyo na inagian nyo an na bellay paryas nang ta inagian ta mga prupita ya na una ki kyo na danen an papangabot ta mga gakuntra ki danen. Bisan iling tan iran na inagian, kabaton danen ya ta bakod na bales alin ta Dyos.”
23316	MAT 5:13	Gambal pa Jesus i naan ta iya na mga tinudluan, “Kyo na mga tinudluan ko, paryo kaw ta asin na kinanglan para ta kayaran ta mga ittaw ta kalibutan i. Isipen nyo: Daw ula en lasa asin an, impusibli na magmasin pa isab. Ula en pulos. Papilak nang en daw nautaran ta mga ittaw.
23317	MAT 5:14	“Kyo paryo man ta ilaw ta kalibutan tak gatabang kaw ta mga ittaw aged na makala danen Dyos an. Makita gid mga buat nyo an paryo ta syudad na naan apaw ta bungyod na iya na pawa impusibli na maliperan.
23318	MAT 5:15	Daw mga ittaw magtutod ta lampraan, dili danen takleban ta gantangan. Ibetang danen naan ta tungtungan ta ilaw aged selled ta balay mapawaan daw tanan na mga ittaw dya kakita.
23319	MAT 5:16	Iling man tan, dili nyo ilikem inyo na pagsunod ta Dyos aged makita ta mga ittaw inyo na mga binuatan na miad daw dayawen danen Dyos an na ate na Amay naan ta langit.”
23320	MAT 5:17	Gambal pa Jesus i naan ta iya na mga tinudluan, “Dili kaw mag-isip na ake na tuyo ta pag-iling di para magtudlo ta mga ittaw na dili danen kinanglan na tumanen Mga Sinulat Moises daw Mga Sinulat Ta Mga Prupita. Ake na tuyo ta pag-iling di para maintindian ta mga ittaw beet ambalen ta mga sinulat ya aged tumanen danen ta usto.
23321	MAT 5:18	Iling gid tan ake na tuyo daw sugiran ta kyo na maski marwad kalangitan an daw kalibutan i, dili gid marwad bisan isya na tise na litra daw isya na kurit ta litra na naan ta Mga Sinulat Moises mintras ula pa natuman tanan na dapat matuman na mga ambal ta Dyos na naan ta mga sinulat ya.
23322	MAT 5:19	Daw kino na dili magtuman ta maskin pinakasimpli na sugo naan ta Mga Sinulat Moises daw magtudlo ta duma na dili kinanglan tumanen, kanen bilangen na may pinakababa na katengdanan ta tanan na sakep ta pagdumala ta Dyos. Piro, daw kino na magtuman ta mga sugo daw magtudlo ta duma na danen magtuman man, kanen bilangen na may datas na katengdanan naan ta pagdumala ta Dyos.
23323	MAT 5:20	Gambal a ki kyo na daw inyo na pagsunod ta kabebet-en ta Dyos paryo nang ta pagsunod ta mga Pariseo daw mga manugtudlo ta Mga Sinulat Moises, impusibli na masakep kaw ta pagdumala ta Dyos.”
23324	MAT 5:21	Gambal pa gid Jesus i naan ta iya na mga tinudluan, “Namatian nyo en na gasugo Dyos an naan ta mga kaapuan na alinan nyo, ‘Dili ka magpatay,’ daw gasugo man na ‘daw kino makapatay sintinsyaan.’
23327	MAT 5:24	bilin no anay alad no an naan ta atubangan ta alaran daw ilingan no kanen an daw mangayo ka ta pasinsya. Daw magmiaray kaw en, malik ka daw dayunon no imo na pag-alad naan ta Dyos.
23328	MAT 5:25	“Daw may gakusar ki kaon, arigluon no dayon na ula kaw pa kabot naan ta uwis tak daw kyo naan en ta uwis, intriga ka naan ta gwardya daw prisuon.
23330	MAT 5:27	Gambal pa Jesus i naan ta iya na mga tinudluan, “Namatian nyo en sugo ta Dyos na iling ti, ‘Dili ka mag-intra ta bai na sawa ta duma.’
23332	MAT 5:29	Daw tuo no na mata tenaan na nakasala ka, dapat lukaten no daw pilak. Mas miad pa na kulang isya na parti ta imo na lawa kaysa na kumplito daw pilak ka naan ta impirno.
23333	MAT 5:30	Daw tuo no na lima tenaan na nakasala ka, dapat uturon no daw pilak. Mas miad pa na kulang isya na parti ta imo na lawa kaysa na kumplito daw naan ka tupa ta impirno.”
23334	MAT 5:31	Gambal pa Jesus i naan ta iya na mga tinudluan, “Sugo man ta Dyos na daw mama gusto magbelag ta iya na sawa, kinanglan buatan din ta kasulatan ta pagbelag.
23336	MAT 5:33	Gambal pa Jesus i naan ta iya na mga tinudluan, “Namatian nyo man en na ta una gasugo Dyos an naan ta mga kaapuan na alinan nyo, ‘Dili no bawien imo na sumpa naan ta Dyos. Tumanen no daw ino imo na sumpa ki kanen.’
23337	MAT 5:34	Piro, gambal a ki kyo, daw magpangako kaw, dili kaw nang en magsumpa. Dili kaw magsumpa paagi ta pagsambit ta langit tak naan dya truno ta Dyos ta iya na pagdumala.
23338	MAT 5:35	Dili kaw man magsumpa paagi ta pagsambit ta kalibutan tak kalibutan i sakep ta iya na pagdumala na paryo naan di gatungtong iya na batiis. Dili kaw man magsumpa paagi ta pagsambit ta Jerusalem tak Jerusalem syudad na iya ta Dyos na makagagaem na ari.
23339	MAT 5:36	Dili kaw man magsumpa paagi ta pagsambit ta inyo na ulo tak dili nyo kaya na pamitemen daw paputien maskin isya naet ta inyo na buok.
23340	MAT 5:37	Mas dayad daw miag kaw na mag-ee, ambalen nyo nang ‘Ee.’ Daw miag kaw na magdili, ambalen nyo nang ‘Dili.’ Maskin ino pa na duma na ambal na pasambit nyo, naan alin en ki Satanas.”
23341	MAT 5:38	Gambal pa Jesus i naan ta iya na mga tinudluan, “Namatian nyo en sugo ta Dyos na iling ti, ‘Daw kino magsamad ta mata ta duma, iya na mata samaren man. Daw kino magtangtang ta ngipen ta duma, iya na ngipen tangtangen man.’
23342	MAT 5:39	Piro, gambal a ki kyo na dili kaw magbales ta mga ittaw na gabuat ta malain ki kyo. Daw tampaen ka naan ta tuo no na mimi, itubang no man liyo no an na mimi.
23343	MAT 5:40	Daw idimanda ka na kamangen imo an na bayo, iatag no man imo na pang-isleb.
23344	MAT 5:41	Daw piliten ka ta isya na sundalo na pas-anen iya an na dala ta isya kilumitro, dleen no bisan pa asta ta darwa na kilumitro.
23346	MAT 5:43	Gambal pa Jesus i naan ta iya na mga tinudluan, “Namatian nyo en sugo ta Dyos na iling ti, ‘Gugmaen nyo inyo na mga arey daw demetan nyo mga gakuntra ki kyo.’
23348	MAT 5:45	tak daw iling tan buaten nyo, ate an na Amay naan ta langit pasunod nyo na paryo kaw ta bata na gasunod ta ugali ta iya na amay. Miad man gyapon Dyos an naan ta mga ittaw na malain daw ula gasunod ki kanen daw naan man ta mga ittaw na miad daw gasunod ki kanen tak danen tanan pasilakan din ta adlaw daw paatagan ta uran.
23349	MAT 5:46	Daw gugmaen nyo an mga ittaw nang na gagugma ki kyo, dili kaw magpaabot na mabaton nyo dayad na bales alin ta Dyos. Bisan mga manugsukot ta buis gagugma ta mga gagugma ki danen.