23229	MAT 1:16	Jacob do jmii²¹ José. José do gacu'²mo cwoo²¹o María 'in lɨ́ɨ¹i sáa³ Jesús 'in sii²¹o jon Cristo.
23231	MAT 1:18	La no‑o galɨ́² mo galiseein²¹ Jesucristo. María, 'in ilíin²in sáa³ Jesús, niganá¹ júu³ coon'¹³ Sé³. Pe la nʉ'gɨ icwaa¹a caain²¹ coon'¹³ Sé³ do gacáan¹in María yʉʉn²¹ coon'¹³ 'ii'²¹ tya' Espíritu Tyʉ́² tya' Dios.
23233	MAT 1:20	Joon la 'ɨɨ²¹² 'ɨ¹‑tsi Sé³ jilaa'²¹ 'elo lawa'a 'e cɨɨ¹o gajnéi¹ jaain²¹ ángel tya' Ña'ñʉ'¹ʉ' tyaníi¹i joon gajin'²in: ―Sé³, jún² tya' 'lɨɨ²¹² David 'nʉ, 'ii'¹³mo'o María do lawa tsamɨ́² tyi'i. Jo jmaa²'a 'goo'²¹ tsʉ 'in yʉʉn²¹ gacáan¹in do, 'ii'²¹ tya' Espíritu Tyʉ́² tya' Dios do.
23234	MAT 1:21	Iliseein²¹ jaain²¹ xuui²¹² tsañʉʉ'¹ tya'a iunsii²¹'i JESÚS. Ilisii²¹ la joon tsʉ 'wii'¹³ ijmáa¹a tiin'¹³ tsá² tya'a jilaa'²¹ tsaa² tya'a.
23237	MAT 1:24	Joon mo gajná²‑tsi Sé³ do gajmaa¹a jiin'¹³ la jin'² ángel tya' Ña'ñʉ'¹ʉ'. Joon ga'ii'²¹mo María lawa tsamɨ́² tya'o.
23239	MAT 2:1	Jesús galiseein²¹ fu coon²¹ fuu²¹ sii²¹ Belén 'e náa¹ coon²¹ 'wó² 'e sii²¹ Judea. Herodes lɨ́ɨ¹i rǿøi¹³ 'yiia'¹³ joon. Joon gatyalíin² 'inlɨ́ɨ¹³ rǿøi¹³ magos, tsá² jmɨɨ²¹²‑tsi 'ii. Gatyalíin² fu Jerusalén jalíin² lɨ 'yeei²¹ ñi'¹ do.
23244	MAT 2:6	Joon 'nʉ‑ʉ, fuu²¹ Belén 'e náa¹ lɨ roon¹on 'wó² tya' Judá, jo lɨ́ɨ²u'u 'in pi'³gɨ la jee²¹² jileei'²¹ 'in tyʉ'² to² 'e 'wó² lo; tsʉ icwo'ɨ́ɨ¹i jee²¹² lo jaain²¹ tsá² feei'¹ 'in tyʉ'² to² tsá² tyiia 'in seein²¹ Israel.
23246	MAT 2:8	Joon gasii¹ ni'²i 'in tsá² 'øøi'²¹‑tsi do fu Belén. Joon jin'²in: ―Cwolíin²naa', cwo'nee'²¹naa' 'in xuui²¹² do. Joon mi tyee'¹naa' 'ii joon jmáa¹³aa' jna júu³ iní³ii niun'goo²¹oo jon 'ii.
23249	MAT 2:11	Joon mo gangatáa¹i inʉʉ do gangaa¹i yʉʉn²¹ do coon'¹³ sáa³a. Joon gasi'²i 'wojníi¹i tyani 'in yʉʉn²¹ do joon gaun'goo²¹o 'ido. Joon ganá¹ cwóo¹ tya'a icwo'¹o 'in yʉʉn²¹ do cwanáa¹ coon'¹³ fuu²¹² sʉ́n² coon'¹³ jmɨ'³ 'mó² jmafuu²¹ sii²¹ mirra.
23251	MAT 2:13	Mo ngayuui'¹³ ngaliin¹ 'in tsá² 'øøi'²¹‑tsi do la 'ɨɨ²¹² cɨ́¹ Sé³ gajné¹i jaain²¹ ángel tya' Ña'ñʉ'¹ʉ' gajin'²in sɨɨ'²¹ɨ Sé³ do: ―Ráan²u, jée¹i yʉʉn²¹ coon'¹³ sáa³a cwolíin²naa' Egipto. Joon cwotaan²¹²moo' do ca mi jmáa³aa júu³ tsʉ Herodes i'naa'²¹in 'in yʉʉn²¹ do ijnga'²mo.
23252	MAT 2:14	Joon garoon¹on Sé³ joon lɨ 'woo¹ ngalíin² jée¹i yʉʉn²¹ do coon'¹³ sáa³a fu Egipto.
23254	MAT 2:16	Mo galili'³i Herodes 'e nigacon'²on 'in tsá² 'øøi'²¹‑tsi 'ii tóo², 'áa¹mo gatsá² 'nii'²¹‑tsi joon gatyʉ'²ʉ to² júun²in jileei'²¹ yʉʉn²¹ tsañʉʉ'¹ 'in ni ngó¹ tún² jiin'¹ lɨ la 'wó¹. Jileei'²¹ yʉʉn²¹ tsañʉʉ'¹ 'in seein²¹ Belén joongɨ lɨ' caai¹ Belén gatyʉ'²ʉ to² júun²in. Tsʉ la joon gajin'²in 'in tsá² 'øøi'²¹‑tsi do 'e nigangaa¹i 'in nʉ́ʉ¹ do.
23255	MAT 2:17	Joon coon'¹³ la joon ngatiin'¹³ júu³ tya' 'lɨɨ²¹² Jeremías 'in gacwo¹ júu³ tya' Dios ca la mo jéei¹. Gajin'²in:
23256	MAT 2:18	'Áai¹ 'náa¹ 'goo²¹ fuu²¹ Ramá cɨ'²ɨ xuui²¹²‑tsi 'áai¹ tsʉ Raquel cɨ'²ɨ cwáain¹ tya' jóon¹on. Pe jo 'iin²¹²in wa'a cwo'¹ tsá² 'ii fo'feei'¹ tsʉ najún¹mo yʉʉn²¹ tya'a.
23258	MAT 2:20	―Ráan²un, cweei'¹ tee¹e xuui²¹² coon'¹³ sáa³a fu Israel tsʉ nijúun²mo 'in 'iin²¹²in ijngaai'² 'ii.
23260	MAT 2:22	Pe mo galili'³i Sé³ do 'e jóon¹ Herodes sii²¹ Arquelao tyʉ'²ʉ to² fu Judea 'goo'²¹o tsalíin² do. Joon coon'¹³ 'e cʉʉ¹o gajmaa¹a Dios 'ii júu³ wa tsalíin² fu lɨ sii²¹ Galilea.
23261	MAT 2:23	Joon mo gatyalíin² lɨ sii²¹ Galilea joon ngacwaa²¹ coon²¹ fuu²¹ sii²¹ Nazaret. La joon galɨ́¹ 'e gatsín¹ júu³ gafaa'²¹a tsá² cwoo¹o júu³ tyʉ́² tya' Dios la mo féei¹ 'in jin'²in: ―Iunsii²¹ tsá² 'ii: tsá² Nazaret.
23262	MAT 3:1	La jee²¹² tyíin¹ Jesús Nazaret ga'láa² Wó³ saai²¹ tsá² jmɨɨ²¹ 'wii²¹² cwoo¹o júu³ tyʉ́² tya' Dios lɨ jo 'in tsá² seein²¹ coon²¹ lɨ sii²¹ Judea.
23263	MAT 3:2	Joon gajin'²in: ―Cwojaa'²¹‑'oo' coon'¹³ Dios tsʉ tɨ lɨ tyʉ'² Dios to² jee²¹² tsá².
23264	MAT 3:3	Jaain²¹ tsá² 'in gacwoo¹o júu³ tya' Dios la mo jéei¹ sii²¹ Isaías gafaa'²¹a cwáain¹ tya' Wó³ do mo gajin'²in: Tá² coon²¹ ni 'oo¹o jaain²¹ tsá² fu coon²¹ lɨ jo 'in tsá² seein²¹, jin'²in: “'Ijó¹ Ña'ñʉ'¹ʉ'. Tyaa²aa' tyʉ́² tyii' i'ii'¹³moo' 'ii, tsáa¹mo‑'oo' 'e tyú¹moo'”, jin'² Isaías.
23268	MAT 3:7	Pe mo gacón² Wó³ cwáain¹ 'e 'áai¹ fúui¹ tsá² fariseos coon'¹³ tsá² saduceos jalíin² saa¹i jmii²¹, gajin'²¹in: ―¡Tsá² 'in coon'²¹ tsá² tóo² 'naa'! ¿'Iin nigasɨɨ'²¹ɨ 'naa' 'e laa²¹²naa' yaanaa' jee²¹² coon²¹ wúu¹ 'e nijatyéein¹?
23269	MAT 3:8	Cwojmaa²aa' jiin'¹³ la tɨ́ɨ²i jmá¹ 'in nigajoo'²¹‑tsi.
23271	MAT 3:10	La lɨ́¹ 'mó²‑o lɨ́ɨ¹i tsá² jon, joon Dios nityaa¹ tyʉ́² ñityí² tya'a 'e tyʉ'²ʉ 'mó² ca tɨ'² jmóo³, joon jilaa'²¹ 'mó² 'e jo cwo¹ 'oofuu²¹ tyʉ́² tya'a ityʉ'²o joon ijún² coon'¹³ jɨ́².
23272	MAT 3:11	'E la ja'²mo jna sáa³na 'naa' jiin'¹³ coon'¹³ jmɨɨ²¹ 'e lɨ́¹ lawa coon²¹ li² 'e nigajoo'²¹‑'oo'. Pe 'in jó¹ cɨɨin²¹gɨxʉ la jna isáa¹i 'naa' jmɨɨ²¹ coon'¹³ Espíritu Tyʉ́² tya' Dios joon coon'¹³ jɨ́². Feei'¹gɨ 'ii lagɨ jna ce jiin'¹³ jo tɨ́ɨ²na cón³oon mɨ́ɨ¹ɨ.
23274	MAT 3:13	Joon gacwo'ɨ́ɨ¹ Jesús lɨ sii²¹ Galilea joon gangóo¹ fu lɨ taain²¹² Wó³ do tɨ'² jmɨɨ²¹ Jordán. Gangóo¹ 'e saa¹i Wó³ 'ii jmɨɨ²¹.
23276	MAT 3:15	Pe gajin'² Jesús sɨɨ'²¹ɨ 'ii: ―Cwó²du'u lí² jiin'¹³ la 'iin²¹²na. Tsʉ tyʉ́²‑ʉ 'e jmoo²¹o' jilaa'²¹ jiin'¹³ la to² tyʉ'² Dios. Joon Wó³ do gacwoo¹o júu³.
23277	MAT 3:16	Joon mo ngayuui'¹³ gasaa¹i Wó³ jmɨɨ²¹ Jesús joon gacwo'ɨ́ɨ¹ Jesús tsi jmɨɨ²¹ do. Joon tsifu joon ganó¹ fu ñʉ'fú² joon Jesús gangaa¹i 'in Espíritu Tyʉ́² tya' Dios lɨ́ɨ¹i maa²¹² gajngáa¹i yʉ' lɨ siin'²¹ Jesús.
23279	MAT 4:1	Tsifu joon gangajée¹i 'in Espíritu Tyʉ́² tya' Dios Jesús fu coon²¹ lɨ jo 'in tsá² seein²¹. Icón² Satanás cwáain¹ xiiala lɨ́ɨi¹ Jesús.
23280	MAT 4:2	Joon jee²¹² tunló¹ jmɨɨ¹ joon tunló¹ 'woo¹ jo 'ee gø'²ø jiin'¹³ xʉ. Joon gatsá² un'áa¹i mo ngɨ́ɨi¹ joon.
23281	MAT 4:3	Joon Satanás gangatyéen¹in lɨ sin'² Jesús 'e 'iin²¹²in cón² cwáain¹ xiiala lɨ́ɨi¹ Jesús. Joon gajin'²in sɨɨ'²¹ɨ Jesús: ―Wana 'nʉ‑ʉ jóon¹ Dios tyʉʉ'¹³ to² cwolí² 'iñi'¹ 'e cuun²¹² roon¹on no.
23282	MAT 4:4	Pe Jesús gañii¹i: ―Ni jí² tya' Dios jin'²in: “Jo taain²¹² tsá² tyʉ́²‑ʉ fu juncwii²¹ lo jiin'¹³ coon'¹³ 'e 'iñi'¹ 'e sá² dø'²ø pe coon'¹³ jilaa'²¹ júu³ tyʉ́² 'e gafaa'²¹ Dios Jmii²¹.”
23283	MAT 4:5	Joon ngajée¹i Satanás Jesús ngalíin² 'e fuu²¹ nicwaai'³ Jerusalén. Joon gasáa¹i Jesús fu yʉ' cwo'¹ fee'¹ si'² do.
23284	MAT 4:6	Joon gajin'² Satanás sɨɨ'²¹ɨ Jesús: ―Wana 'nʉ‑ʉ jóon¹ Dios, cwó² cwotee'²¹'u tsʉ ni jí² tya' Dios 'e jin'²: Ityʉ'² Dios to² 'e 'áa¹i 'nʉ ángeles tya'a. Isáa¹i 'nʉ coon'¹³ cwoo²¹o la coon'²¹ jo tyʉʉn'²¹ cuun²¹² tɨ́ɨ¹³'ɨ.
23286	MAT 4:8	Xiia'²¹gɨ tún² ngajée¹i Satanás Jesús fu yʉ' moo'²¹ ñíi¹ 'áai¹. Joon ga'e'²e Jesús jilaa'²¹ fuu²¹ náa¹ la 'ui juncwii²¹ coon'¹³ jilaa'²¹ 'e 'ya'²gɨ tya'a.
23287	MAT 4:9	Joon gajin'²in: ―Cwóo³‑oo jilaa'²¹ 'elo tyi'i wana sii'¹³'i wojní²'i tyaní³ii 'e un'goo²'o jna.
23288	MAT 4:10	Joon jin'² Jesús sɨɨ'²¹ɨ 'ii: ―Cwei'², Satanás, tsʉ ni jí² tya' Dios jin'²: “Un'goo²'o Ña'ñʉ'¹ʉ' Dios tyi'i; joon jmoo²'o jiin'¹³ to² tyʉ'² 'ii.”
23291	MAT 4:13	Pe jo gajaan¹ fuu²¹ Nazaret, gangacwaa²¹a fu Capernaum, coon²¹ fuu²¹ náa¹ tɨ' tyíia¹ do. 'Wó² tya' 'lɨɨ²¹² tsacøøi'¹³ Zabulón coon'¹³ Neftalí.
23295	MAT 4:17	Joon ga'láa² Jesús 'wii²¹² cwoo¹o júu³ tyʉ́², jin'²in: ―Cwojaa'²¹‑'oo' coon'¹³ Dios tsʉ tɨ lɨ tyʉ'² Dios to² jee²¹² tsá².
23300	MAT 4:22	Joon tsifu joon ga'woo²¹mo 'e barco do. Do‑o gatíuu²mo jmii²¹ joon ngalíin²mo coon'¹³ Jesús.
23301	MAT 4:23	Joon gangó¹ Jesús la caain²¹ lɨ sii²¹ Galilea 'e'²e tsá² inʉʉ cwo'¹ tya' tsá² Israel sii²¹ sinagoga. Ga'e'²e tsá² xiiala ilí² mi tyʉ'² Dios to² tsá² joon gaun'láa¹i Jesús tsatsaa'¹³ 'in tyán¹an jilaa'²¹ nii² jmoowúu¹.
23302	MAT 4:24	Joon galicwii¹mo tsá² Jesús la caain²¹ lɨ sii²¹ Siria joon gangajée¹i tsatsaa'¹³ 'in tyán¹an jmoowúu¹ 'láai² 'ii'¹³. Seein²¹ 'in taai² tyí². Seen²¹mo 'inlɨ́ɨi¹³ 'in taai² 'in'lɨɨi'³ alma tya'a, seen²¹mo 'inlɨ́ɨ¹i jmoo²¹ wúu¹ jooinñii'¹, seen²¹mo jon 'in sɨtsʉʉ'¹³ cwoo²¹ tɨɨ²ɨ. Joon gaun'láa²mo Jesús 'ii.
23303	MAT 4:25	Joon fúu¹mo tsá² néei¹ Galilea ngalíin²mo coon'¹³ Jesús. Ngalíin²mo jon 'inlɨ́ɨi¹³ tsá² néei¹ Decápolis, coon'¹³ Jerusalén. Seen²¹mo jon 'in ningalíin² coon'¹³ fu lɨ sii²¹ Judea joongɨ fu cwoo'¹³ roon¹on lɨ' caai¹ lɨ 'yeei²¹ ñi'¹ jmɨɨ²¹ Jordán.
23304	MAT 5:1	Joon mo gangaa¹i Jesús 'in tsá² fúui¹ lɨ¹ gasoo¹o coon²¹ moo'²¹ joon do‑o gacwó²o. Joon gangatyéein¹ tsá² tya'a cu' lɨ' lɨ tyíin¹in,
23305	MAT 5:2	joon ga'laa²¹ Jesús 'wii²¹² 'e'²e 'in tsá² do, jin'²in:
23306	MAT 5:3	―Jløø'³mo 'in ñí²i 'e 'ná¹ licwii¹in Dios, tsʉ tyʉ'² Dios to² 'ii.
23307	MAT 5:4	’Jløø'³mo 'in néi¹ fa'í³ tsʉ icwo'¹o Dios 'ii fo'feei'¹ tya'a.
23308	MAT 5:5	’Jløø'³mo 'in 'wo²‑tsi 'áai¹ tsʉ i'ii'²¹mo 'e juncwii²¹ 'múui².
23313	MAT 5:10	’Jløø'³mo 'in ní²i wúu¹ tsʉ 'wii'¹³ jmoo¹o la to² tyʉ'² Dios tsʉ Dios tyʉ'²ʉ to² 'ii.
23314	MAT 5:11	’Jløø'³mo 'naa' mo jíi²in tsá² 'naa' joon jmaai'²¹ tsá² 'naa' joon faa'²¹a tsá² júu³ tajuu²¹ gó² tyi'naa' 'wii'¹³ cwáain¹ tyiia.
23315	MAT 5:12	Jmaa²aa' jløø'³naa' jo cwolii¹innaa' caain'²¹ tsʉ i'ii'¹³naa' coon²¹ 'e tyʉ́² 'áai¹ tyii' fu ñʉ'fú². Tsʉ la joon jon gajmaa¹a tsá² tya' 'in nigacwoo¹o júu³ tyʉ́² tya' Dios ca la mo jéei¹, ga'ǿø¹mo tsá² 'ii.
23316	MAT 5:13	’'Naa' lɨ́ɨ¹naa' lawa ñi² jee²¹² tsá² taain²¹² juncwii²¹ lo. Pe wana jo jmaai'²¹gɨ to² ñi² tya'a, jo li ñi²gɨ 'uunñi² tya'a. Jo lí² liñi²gɨ tún¹. Jo jmeei¹gɨ to² jiin'¹³ 'e dya'² tsá² tya'i fu¹ 'ø'¹ tsá² joon.
23317	MAT 5:14	’'Naa', 'in lɨ́ɨi¹ tsá² tyiia, lɨ́ɨ¹naa' lawa coon²¹ jɨ́² 'e coo²¹ tya' tsá² taain²¹² juncwii²¹. Wana ná¹ coon²¹ fuu²¹ yʉ' moo'²¹ jo lí² 'meei'²¹ 'ña'a.
23318	MAT 5:15	La joon jon jiin'¹³ jaain²¹ tsá² jo lí² 'úi¹ jɨ́² coon²¹ jɨ́² coo²¹o joon sii'²¹i nʉ' coon²¹ 'mó² 'ii'²¹ cwuu²¹. Pe xʉ joon isii'²¹i lɨ yʉ'gɨ do joon lí² jnee¹i jleei'²¹ 'in néei¹ tsi inʉʉ do.
23319	MAT 5:16	Joon la joon 'naa' jmaa²aa' 'e tyʉ́² 'e tɨ́ɨ²naa' joon coon'¹³ la joon icón² tsá² cwáain¹ 'e tyʉ́² jmoo²oo' joon iun'goo²¹o tsá² Dios Jmii²¹ tyii' tyíin¹ nʉ'fú².
23320	MAT 5:17	’Jo cwolíi²naa' gacwéi¹na 'a jmáa³aa 'e jo 'ee to² tí¹gɨ ley tya' 'lɨɨ²¹² Moisés coon'¹³ júu³ ga'ee¹ 'in nigacwoo¹o júu³ tya' Dios la mo jéei¹. Jon'on gagóo³oo jmáa³aa la joon, gagóo³oo jmaa'¹³aa tsá² júu³ 'ee 'øøi'²¹‑tsi tsá² 'e júu³ do.
23321	MAT 5:18	'E la ja'²mo fuu²¹²uu 'naa' la 'ɨɨ²¹² roon¹on ñʉ'fú² coon'¹³ cwoo'¹³ juncwii²¹ jiin'¹³ ca pii'³ wa'a lí¹ 'e jo 'ee to² tí¹ 'e ley do. Jmaa²¹mogɨ to² ca gatsín¹ jilaa'²¹ 'e 'ná² lí¹.
23322	MAT 5:19	Joon doñi'iin wana jo jmoo¹o la to² tyʉ'² ley do, xʉfiin'¹³ 'e 'wéi¹gɨ 'e ley do, joon 'e'²e tsá² 'e jmáa¹a tsá² la joon, xaai²¹gɨ 'in tsá² do la jee²¹² jileei'²¹ lɨ tyʉ'² Dios to². Pe 'in jmoo¹o jiin'¹³ la tí² to² tyʉ'²ʉ joon 'e'²e tsá² 'e jmáa¹a la joon, tsafee'¹mo ilii¹in lɨ tyʉ'² Dios to².
23323	MAT 5:20	Tsʉ fuu²¹²uu 'naa' wana jo 'øøi'²¹gɨ‑'oo' joon wana jo jmaa²gɨɨ' jiin'¹³ la 'iin²¹²in Dios jmá¹ tsá² lagɨ 'in tɨfo'² tya' ley coon'¹³ 'in tsá² fariseos jo jmɨɨ²¹² cwotáan²naa' lɨ tyʉ'² Dios to².
23326	MAT 5:23	’'Wii'¹³ joon wa 'iin²¹²u'u cwo'²'o Dios coon²¹ 'e 'yaai¹‑'o'o inʉʉ cwo'¹ pe la jee²¹² siin'¹³'in tyani altar do wa'a gatɨɨ'²¹‑'o'o 'e 'ee'¹mo ruu'²¹'u 'nʉ,
23327	MAT 5:24	tʉ́² 'e cwo'²'o Dios 'e 'yaai¹‑'o'o do tyani altar. Joon cweei'², cwojmaa'¹³'a júu³ røø²¹ coon'¹³ ruu'²¹'u. Joongɨ ñi²'i ñicwo'²'o 'e 'yaai¹‑'o'o do.