23233	MAT 1:20	Maˉngëëꜘ maˊ jmeeyꜙ hʉʉˊdsëˉ läꜙja̱ˉ, gaꜙläꜙjnääꜘ kiyhꜗ ja̱a̱ˉ ángel kya̱a̱ꜗ Dio jeeˊ naˉgwɨ̱ɨ̱yˉ, hi̱ˉ gaꜙjähꜘ sɨɨyhꜙ: —José, saˊju̱ˉ kihꜗ David, taꜙ waˊ ga̱hˈ ka̱a̱hˈ María naˉ, jmä̱ä̱hˈ dsaˉmëꜘ kya̱a̱hꜗ. Jëëhꜘ, kya̱a̱hˊ beꜘ kihꜗ Jmɨˉlleꜘ Naˉjngɨɨˈ baˊ ja̱ˉ, heˉ kya̱a̱yˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ.
23235	MAT 1:22	Gaꜙläꜙjëꜙ heˉ ja̱ˉ gaꜙlaꜗ mahꜗ läꜙteꜗ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio lloꜘjooꜗ, läꜙko̱hꜘ maˊ gaꜙjäyhꜘ:
23236	MAT 1:23	Ja̱a̱ˉ chihˉmëꜘ kwa̱a̱ˉ hi̱ˉ saꜙ maˉjë̱ë̱ꜙ dsaˉñʉʉhˉ, ka̱a̱yꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ mahꜗ läꜙcha̱a̱ˉ ja̱a̱ˉ gyʉ̱ʉ̱ˉ ñʉʉhˉ kiyhꜗ. Hiꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ heꜘ läꜙche̱e̱ˉ Emanuel. Juuˈ laˉ hnøøꜗ jähꜙ: Dio kya̱a̱hˊ jneˊ.
23240	MAT 2:2	Hiꜙ maˊ ngɨɨyꜙ juuˈ: —¿Naꜚ rey kya̱a̱ꜗ dsaˉ judiu hi̱ˉ maˉläˉcha̱a̱ꜙ? Gaꜙjëëˊ jnäähꜗ gaꜙhña̱a̱ꜘ nʉʉꜘ kya̱a̱yꜗ taꜙlaꜙ gaꜙhyaˉ hyooˉ. Heˉja̱ˉ maˉyaˉnøøꜗ jnäähˈ mahꜗ jmeeˊ jnäähꜗ jʉʉhˉ kiyhꜗ.
23243	MAT 2:5	Mahꜗ gaꜙjähꜘ dsaˉ heꜘ sɨɨyhꜙ: —Jeeˊ jwɨɨˉ mähˉ heˉ che̱e̱ˉ Belén heˉ hlaˉ hwaꜗ Judea baˊ läꜙcha̱a̱yˉ. Jëëhꜘ, läꜙja̱ˉ gaꜙsɨɨꜘ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio jä̱ä̱ꜗ:
23246	MAT 2:8	Ja̱ˉgaˊ gaꜙche̱e̱ꜗ dsihꜘ taꜙ Belén, mahꜗ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ: —Goˉnääꜘ hnähꜘ jeeˊ ooꜙ, goˉki̱i̱ˈ daˊ hnähꜘ juuˈ kweeˉ kihꜗ gyʉ̱ʉ̱ˉ heꜘ. Waˊraˉ gaꜙjnä̱ä̱hꜙ hnähꜘ, ja̱ˉ yaˉnäähˋ hnähꜘ jmeehˈ hnähꜘ juuˈ kinꜙ, mahꜗ jnäꜘ kaˉlähꜘ nɨɨnˋ naˊjmeenˈ jʉʉhˉ kiyhꜗ.
23251	MAT 2:13	Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙnääˋ dsaˉ hi̱ˉ kyʉʉh˜ haˉ läꜙ cha̱a̱ˈ nʉʉꜘ heꜘ, ja̱a̱ˉ ángel kya̱a̱ꜗ Dio gaꜙläꜙjnääꜘ kihꜗ José jeeˊ maˊ këyꜙ mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Nooˉ, jä̱ä̱ꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱hˊ chooyꜗ mahꜗ goˉnääꜘ hnähꜘ taꜙ hwaꜗ Egipto. Jeeˊ ooꜙ jä̱hˈ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ lloo˜ jmɨɨˊ jmeenˋ juuˈ kyahꜗ. Jëëhꜘ hnaahꜙ Herode gyʉ̱ʉ̱ˉ mahꜗ jngëëyhꜗ.
23253	MAT 2:15	Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙta̱a̱yhˋ läꜙji̱i̱hˈ gaꜙju̱u̱ꜗ Herode. Mahꜗ läꜙja̱ˉ läꜙteꜗ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio, läꜙ maˊ gaꜙjäyhꜘ: “Taꜙ hwaꜗ Egipto gaꜙtëëhnꜙ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ.”
23255	MAT 2:17	Läꜙja̱ˉ gaꜙläꜙteꜗ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjähꜘ Jeremía hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio jä̱ä̱ꜗ, heˉ lleˋ läꜙlaˉ:
23258	MAT 2:20	Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Nooˉ, teeˋ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱hˊ chooyꜗ, mahꜗ gwa̱a̱hˉ taꜙ Israel kaˉlähꜘ. Jëëhꜘ, maˉju̱u̱ꜙ baˊ hi̱ˉ maˊ hnøøˈ maˊ jngëëhˈ gyʉ̱ʉ̱ˉ.
23261	MAT 2:23	Maˊ gaꜙllaꜙnääyˋ taꜙ ja̱ꜙ, gaꜙta̱a̱yhˋ jwɨɨˉ heˉ che̱e̱ˉ Nazaret. Mahꜗ läꜙja̱ˉ läꜙteꜗ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjähꜘ dsaˉ hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio: “Nazareno baˊ jähꜙ dsaˉ kihꜗ Jesús.”
23263	MAT 3:2	Läꜙlaˉ maˊ jäyhꜘ: —Je̱e̱hˋ hnähꜘ kihꜗ Dio, jëëhꜘ, maˉyaˉjä̱hꜙ heˉ jä̱ä̱ꜗ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ.
23264	MAT 3:3	Kihꜗ Jwa̱a̱ꜚ baˊ ja̱ˉ hi̱ˉ gaꜙhlëëhꜘ Isaía hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio jä̱ä̱ꜗ, läꜙ maˊ gaꜙjäyhꜘ: Ki̱i̱ˉ nʉʉhꜙ ko̱o̱ˉ lleꜘ heˉ hlëëhꜙ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ jeeˊ saꜙ kwaꜙ niꜙ miihˉ: “Miˉlluˋ hnähꜘ jwëˈ kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ jnänˋ. Miˉllu̱u̱ˋ hnähꜘ hñaahꜗ mahꜗ jäyꜙ ko̱ˉdsooꜘ jwëˈ”, gaꜙjähꜘ Isaía.
23268	MAT 3:7	Maˊ gaꜙjë̱ë̱yꜗ jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ fariseo kya̱a̱hˊ dsaˉ saduceo hi̱ˉ naˊnääˈ jeeˊ ja̱ˉ mahꜗ maˊ chooˈ Jwa̱a̱ꜚ jmɨɨˉ kiyhꜗ, heˉja̱ˉ gaꜙjäyhꜘ gaꜙsɨɨyhꜙ dsaˉ heꜘ: —Maꜙraꜙ hi̱ˉ heꜘ jo̱o̱ꜘsɨɨhˊ mɨɨhˉ la̱a̱hꜗ hnähꜘ. ¿Hi̱i̱ˉ naˉ hi̱ˉ maˉsɨɨhꜙ hnähꜘ heˉ lä̱ä̱hꜘ hnähꜘ kihꜗ heˉ wɨɨꜘ heˉ maˉngooꜗ yaˉjä̱hꜙ?
23270	MAT 3:9	Moꜙtoꜙ jmeeˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ: “Le̱e̱ꜙ baˊ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ heˉ la̱a̱ꜗ jnäähˈ saˊju̱ˉ kihꜗ Abraham.” Jëëhꜘ jnäꜘ jwahnꜙ, lihꜙ baˊ Dio jmeeyꜗ hwë̱ë̱ˉ saˊju̱ˉ kihꜗ Abraham kihꜗ ku̱u̱ˊ laˉ.
23275	MAT 3:14	Pero Jwa̱a̱ꜚ saꜙ maˊ hii˜ maˊ cha̱a̱yˈ jmɨɨˉ. Maˊ jäyhꜘ sɨɨyhꜙ: —Jnäꜘ baˊ jmeeꜙ biiꜗ kinꜙ cha̱a̱hˊ jnäꜘ jmɨɨˉ, mahꜗ hneˉ baˊ ngɨɨhˊ kinꜙ cha̱a̱nˊ hneˉ jmɨɨˉ.
23276	MAT 3:15	Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Tä̱ä̱ꜘ baˊ kihˈ. Jëëhꜘ, läꜙja̱ˉ baˊ so̱o̱h˜ jnänˋ miˊtenˋ läꜙjëꜙ madaꜚ heˉ gaꜙjmeeꜘ Dio. Ja̱ˉgaˊ gaꜙhe̱e̱hˉ Jwa̱a̱ꜚ gaꜙcha̱a̱yꜗ Jesús jmɨɨˉ.
23278	MAT 3:17	Maˊja̱ˉ gaꜙläꜙnʉʉhꜘ ko̱o̱ˉ juuˈ heˉ jaꜗ gyʉʉhˈ heˉ maˊ jähꜘ: —Hi̱ˉ laˉ heꜘ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ hnaanꜙ. Peerꜙ cha̱a̱nˉ lluꜗ kya̱a̱yhˊ.
23281	MAT 4:3	Hiꜙ jaꜗ hi̱ˉ gaꜙka̱ꜗ dsëyꜗ chu̱hꜙ kiyhꜗ mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —Cherˊmahꜗ dsooꜘ la̱a̱hꜗ Jo̱o̱ꜘ Dio, jmeeˊ hihꜙ mahꜗ liiꜙ heˊñiihꜚ ku̱u̱ˊ heˉ täähˊ laˉ.
23282	MAT 4:4	Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ: —Maˉnaˉsɨɨˉ baˊ: “Ja̱ꜙ maꜙlaꜙ kya̱a̱hˊ heˉ kihˉhi̱hnˉ jmeeꜙ cha̱a̱ˉ jneˊ. Kya̱a̱hˊ läꜙjëꜙ juuˈ heˉ hlëëhꜙ Dio baˊ jmeeꜙ cha̱a̱ˉ jneˊ.”
23284	MAT 4:6	gaꜙsɨɨyhꜙ: —Cherˊmahꜗ dsooꜘ la̱a̱hꜗ Jo̱o̱ꜘ Dio, jwä̱ä̱ꜙ hñaahꜗ läꜙ gaꜙtëꜘ hwaꜗ, jëëhꜘ naˉsɨɨˉ baˊ kaˉlähꜘ: Dio che̱e̱ꜗ ángele kya̱a̱yꜗ kooꜘ kyahꜗ mahꜗ jä̱ä̱yꜗ hneˉ kya̱a̱hˊ gooyˉ, läꜙja̱ˉ moꜙsoꜙ llaˉñuꜗ tɨɨhˊ nëˊ ku̱u̱ˊ.
23285	MAT 4:7	Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús kiyhꜗ: —Maˉnaˉsɨɨˉ baˊ kaˉlähꜘ: “Taꜙ ka̱ˉ dsëꜗ Dio hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱hꜗ.”
23287	MAT 4:9	Mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —Gaꜙläꜙjëꜙ heˉ naˉ kwëëhnꜚ hneˉ cherˊmahꜗ gaꜙju̱u̱hˊ jnëhˊ chaˊnënꜙ, jmä̱ä̱hˈ jnäꜘ jø̱ø̱hnˈ.
23288	MAT 4:10	Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Waˊ läꜙø̱ø̱hꜘ hneˉ kinꜙ Tanaˊ, jëëhꜘ maˉnaˉsɨɨˉ baˊ jeeˊ jyohꜘ kaˉlähꜘ: “Kihꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ Dio kya̱a̱hꜗ baˊ jmeehˈ jʉʉhˉ. Kihꜗ ja̱a̱ˉ hñiiꜘ bihꜗ jmeehˈ taˊheꜗ.”
23292	MAT 4:14	Läꜙja̱ˉ gaꜙläꜙteꜗ juuˈ heˉ gaꜙhlëëhꜘ Isaía hi̱ˉ gaꜙngëëꜗ juuˈ kihꜗ Dio, läꜙ maˊ gaꜙjäyhꜘ:
23295	MAT 4:17	Läꜙ maˊja̱ˉ gaꜙløøꜗ Jesús kwaꜙ juuˈ, maˊ jäyhꜘ: —Je̱e̱hˋ hnähꜘ kihꜗ Dio, jëëhꜘ maˉyaˉjä̱hꜙ heˉ jä̱ä̱ꜗ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ.
23297	MAT 4:19	Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Yaˉnäähꜘ hnähꜘ kya̱a̱hˊ jnäꜘ mahꜗ miˊtë̱ë̱nꜗ hnähꜘ haˉ läꜙ jmeehˈ hnähꜘ mahꜗ le̱e̱hꜙ hnähꜘ dsaˉ, llaꜚ heˉ maˊ le̱e̱hꜙ hnähꜘ hmoohˉ.
23305	MAT 5:2	Gaꜙløøyꜗ hlë̱ë̱yh˜ dsaˉ, gaꜙjäyhꜘ:
23324	MAT 5:21	ʼMaˉnʉʉhˉ baˊ hnähꜘ haˉ läꜙ jähꜘ nëˊ ley kihꜗ Moisé läꜙ maˊ gaꜙsɨɨyhꜙ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ: “Taꜙ jngëëhꜙ dsaˉ. Cherˊmahꜗ hi̱ˉ gaꜙjngëëhꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉkya̱a̱hˊ maꜙraꜙ heˉ nøøꜗ baˊ taˊ kiyhˈ.”
23325	MAT 5:22	Pero jnäꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, cherˊmahꜗ hi̱ˉ gaꜙläꜙlle̱e̱ꜘ kya̱a̱hˊ ø̱ø̱hꜚ, maˉnaˉbä̱ä̱yhˋ dsooˊ. Hiꜙ cherˊmahꜗ hi̱ˉ gaꜙjähꜘ sɨɨhꜙ dsaˉkya̱a̱hˊ: “Peerꜙ ta̱a̱hˉ hneˉ”, hi̱ˉ heꜘ nøøꜗ taˊ kihˈ chaˊnëˊ dsaˉka̱a̱hˊ. Hiꜙ cherˊmahꜗ hi̱ˉ gaꜙjwäꜗ dsoˊjwɨɨꜘ kihꜗ ø̱ø̱hꜚ, hi̱ˉ heꜘ lleˋ kihˈ dsooꜗ chaˊjeˉ.
23330	MAT 5:27	ʼMaˉnʉʉhˉ baˊ hnähꜘ haˉ läꜙ jähꜘ nëˊ ley heˉ sɨɨyhꜙ hnähꜘ: “Hneˉ hi̱ˉ naˉje̱e̱ꜚ gooˉ, taꜙ ka̱a̱hꜙ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ kya̱a̱ꜗ jñahꜘ.”
23334	MAT 5:31	ʼHiꜙ maˉnʉʉhˉ hnähꜘ kaˉlähꜘ heˉ jäyhꜘ: “Gaꜙläꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ be̱e̱˜ dsaˉmëꜘ kya̱a̱ꜗ, hnøøꜗ chooyhꜗ jeˉ jeeˊ maˉbe̱e̱yꜗ dsaˉkya̱a̱yhˊ.”
23336	MAT 5:33	ʼMaˉnʉʉhˉ baˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙsɨɨyhꜙ dsaˉ maˉgyu̱hˉ jnänˋ: “Taꜙ jmeeˉ dsooꜘ heˉ laꜗ juuˈ taˉjuuˈ. Ja̱ˉ miˉtehˋ hnähꜘ kihꜗ Dio heˉ gaꜙtä̱ä̱hˋ hñaahˈ jmeehˈ.”
23341	MAT 5:38	ʼMaˉnʉʉhˉ baˊ hnähꜘ kaˉlähꜘ heˉ jäyhꜘ: “Hi̱ˉ jmeeꜙ dsooˊ mɨˊnëˊ dsaˉkya̱a̱hˊ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ miˉhmaayhˋ. Hi̱ˉ jlä̱ä̱h˜ naˊja̱ˊ dsaˉkya̱a̱hˊ, ja̱ˉbaˊ läꜙja̱ˉ miˉhmaayhˋ.”
23346	MAT 5:43	ʼMaˉnʉʉhˉ baˊ hnähꜘ kaˉlähꜘ heˉ jäyhꜘ: “Waˊ hnaahꜙ omeꜚ kya̱a̱hꜗ mahꜗ waˊ naˉhä̱ä̱hˊ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ omeꜚ kya̱a̱hꜗ.”
23347	MAT 5:44	Pero läꜙlaˉ baˊ jwahꜙ jnäꜘ: Waˊ läˉhnaahꜙ hnähꜘ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ omeꜚ kya̱a̱hꜗ hnähꜘ. Ngɨɨˊ hnähꜘ lluꜗ kihꜗ hi̱ˉ jwä˜ dsoˊjwɨɨꜘ kyahꜗ hnähꜘ. Jmeeˊ hnähꜘ lluꜗ kihꜗ hi̱ˉ naˉhøøhˊ kyahˈ hnähꜘ. Ngɨɨˊ hnähꜘ kihꜗ Dio kihꜗ hi̱ˉ jmeehꜙ hnähꜘ.
23360	MAT 6:9	Läꜙlaˉ baˊ hnøøˈ ngɨɨhˊ hnähꜘ kyahꜗ: Tääˋ kya̱a̱ˈ jnäähꜗ hi̱ˉ gyaꜗ yaꜙjwɨɨꜗ, läꜙjë̱ë̱ꜙ baˊ waˊ jmeeꜘ dsooꜘ heˉ la̱a̱hꜗ hneˉ naˉjngëëˈ goˉte˜.
23376	MAT 6:25	ʼHeˉja̱ˉ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ: Taꜙ ka̱ˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ haˉ läꜙ dsaˉngëëꜘ hnähꜘ, heeˉ naˉ kuhˊhuhꜗ hnähꜘ. Taꜙ ka̱ˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ kihꜗ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ hnähꜘ, haˉ läꜙ të̱ë̱hꜗ hnähꜘ hmɨɨhˉ heˉ kë̱hˈ hnähꜘ. ¿Cheˊ saꜙ kye̱e̱ꜘ gaˊ heˉ cha̱a̱ˉ hnähꜘ läꜙko̱hꜘ gaˊ heˉ kuhˉhuhꜘ hnähꜘ? ¿Hiꜙ cheˊ saꜙ kye̱e̱ꜘ gaˊ jmɨˉngoꜗ kyahꜗ hnähꜘ läꜙko̱hꜘ gaˊ hmɨɨhˉ heˉ kë̱hꜙ hnähꜘ?
23382	MAT 6:31	Heˉja̱ˉ moꜙtoꜙ ka̱ˉ gaˊ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ jwahˈ hnähꜘ: “¿Heeˉ naˉ kihˊhi̱hˊ jnäähꜗ, heeˉ hmɨɨhˉ kye̱hˊ jnäähˈ?”
23389	MAT 7:4	¿Haˉ läꜙja̱ˉ jwɨɨhˈ ø̱ø̱hꜗ: “Kwaˊ daˊ waˊ llenˋ waˊhløøˉ heˉ häˊ mɨˊnëhˊ”, mahꜗ häˊ baˊ kyahꜗ hñaahꜗ heˉ jʉʉhˉ gaˊ?
23406	MAT 7:21	ʼJa̱ꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ jähꜘ kinꜙ: “Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ”, dsaˉta̱a̱hˋ jeeˊ jmeeˈ Dio hihꜙ. Maꜙlaꜙ hi̱ˉ jmeeꜙ läꜙ hyohˉ dsëꜗ Tääˋ kya̱a̱nꜙ hi̱ˉ gyaꜗ gyʉʉhˈ, hi̱ˉ heꜘ baˊ dsaˉta̱a̱hˋ.
23407	MAT 7:22	Waˊraˉ gaꜙtëꜘ jeeˊ lla̱a̱ꜙ jmɨˉgyʉʉꜙ, jwë̱ë̱ꜘ dsaˉ jähꜙ sɨɨyhꜙ jnäꜘ: “Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, ¿ja̱ˈ kya̱a̱hˊ madaꜚ heˉ gaꜙjmeehˊ gaꜙkwaˊ jnäähꜗ juuˈ kyahꜗ, kya̱a̱hˊ madaꜚ kyahꜗ gaꜙhwë̱ë̱ˊ jnäähꜗ hi̱ˉsaꜙllu̱ꜗ, hiꜙ kya̱a̱hˊ madaꜚ kyahꜗ gaꜙjmeeˊ jnäähꜗ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ?”
23408	MAT 7:23	Maˊja̱ˉ je̱e̱hnˊ kihˈ dsaˉ heꜘ: “Ji̱hˊko̱hꜘ saꜙ gaꜙläꜙkyu̱u̱nꜙ hnähꜘ. Goˉnääˊ hnähꜘ kyahꜗ, hnähꜘ hi̱ˉ të̱ë̱ˈ jmeeꜙ heˉ hlɨɨhˈ.”
23416	MAT 8:2	Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙyaꜙjä̱hꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ maˊ dsaahˊ hmihꜗ høøꜚ. Gaꜙju̱u̱yhꜗ jnëyˊ chaˊnëˊ Jesús mahꜗ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, cherˊmahꜗ leꜘ, le̱hꜗ baˊ hneˉ chehˈ dsooˊ heˉ miˉsa̱hꜘ jnäꜘ.
23417	MAT 8:3	Heˉja̱ˉ gaꜙhɨɨꜘ Jesús maˉgooˉ mahꜗ gaꜙkyeyˉ nëˊ kihˈ dsaˉ heꜘ mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Leꜘ baˊ, waˊ dsaˉcheˋ baˊ dsooˊ kyahˈ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙä̱ä̱hꜗ goˉte˜ hmihꜗ høøꜚ ja̱ˉ.
23418	MAT 8:4	Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Jëëˋ daˊ, taꜙ jmeehˋ juuˈ kihꜗ niꜙ ja̱a̱ˉ. Gwaˉ goˉhä̱ä̱hˋ hñaahˈ kihꜗ jmiˉdsaˉ. Kye̱ˉ miihˉ heˉ kwëëhˈ hnihꜘ läꜙhihꜙ heˉ gaꜙjmeeꜘ Moisé. Läꜙja̱ˉ goˉjmeeˊ mahꜗ läꜙñeyˉ maˉjä̱ꜗ kyahꜗ —gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ.
23419	MAT 8:5	Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙheꜗ Jesús jwɨɨˉ Capernaum, jaꜗ ja̱a̱ˉ jʉʉˊ hløøꜘ chu̱hꜙ kihꜗ Jesús mahꜗ gaꜙchu̱u̱yꜘ kya̱a̱hˊ:
23422	MAT 8:8	Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ jʉʉˊ hløøꜘ heꜘ sɨɨyhꜙ: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, saꜙ chaˉ heˉ la̱a̱ꜗ jnäꜘ mahꜗ goˊhehꜘ chaˊnehꜙ kinꜙ. Le̱e̱ꜙ baˊ ko̱o̱ˉ jähˊ, mahꜗ jä̱ꜗ baˊ kihꜗ moz˜ kya̱a̱nꜙ.
23423	MAT 8:9	Jëëhꜘ jnäꜘ kaˉlähꜘ, cha̱a̱ˉ hi̱ˉ jmeeꜙ madaꜚ heˉ jmeenꜙ kiyhꜗ, hiꜙ tä̱ä̱hˊ hløøꜘ hi̱ˉ jmeenꜙ hihꜙ kihꜗ. Waˊraˉ gaꜙjmeenꜗ hihꜙ kihꜗ ja̱a̱ˉ: “Gwaˉ jeeˊ ooꜙ”, dsooyꜗ baˊ. Waˊraˉ gaꜙjwɨɨnꜗ jñahꜘ: “Ñaˉ taꜙ laꜙ”, jäyꜙ baˊ. Hiꜙ waˊraˉ gaꜙjwɨɨnꜗ moz˜ kya̱a̱nꜙ: “Jmeeˊ heˉ laˉ”, jmeeyꜙ baˊ.
23424	MAT 8:10	Peerꜙ gaꜙjëëꜗ dsa̱hꜙ Jesús maˊ gaꜙnuuyꜘ juuˈ kihꜗ dsaˉ heꜘ. Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ maˊ cha̱a̱ꜗ kaahˋ kiyhˈ: —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ jwë̱ë̱hn˜ hnähꜘ, läꜙka̱a̱ˉ hwaꜗ Israel saꜙ maˉjnä̱ä̱hnꜙ niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ hi̱ˉ dsooꜘ dsëꜗ läꜙko̱o̱ˉ dsooꜘ dsëꜗ dsaˉñʉʉhˉ laˉ.
23427	MAT 8:13	Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ jʉʉˊ hløøꜘ heꜘ: —Gwa̱a̱hˉ baˊ hneˉ kyahꜗ, waˊ leꜘ kyahꜗ ja̱ˉbaˊ läꜙko̱o̱ˉ maˉläˉdsooꜘ hohꜘ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ, gaꜙjä̱ꜗ kihꜗ moz˜ kya̱a̱yꜗ.
23431	MAT 8:17	Mahꜗ läꜙja̱ˉ läꜙteꜗ heˉ gaꜙjähꜘ Isaía hi̱ˉ maˊ ngëë˜ juuˈ kihꜗ Dio läꜙ maˊ gaꜙjäyhꜘ: “Hñiiyꜘ baˊ gaꜙka̱yꜗ nëˊ kiyhˈ läꜙjëꜙ dsooˊ jnänˋ, hiꜙ gaꜙko̱o̱yˈ läꜙjëꜙ dsooˊ jmɨˊwɨɨꜘ jnänˋ kaˉlähꜘ.”
23433	MAT 8:19	Ja̱ˉgaˊ gaꜙllooꜗ ja̱a̱ˉ taˉjwohꜗ kya̱a̱ꜗ ley, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Taˉjwohꜗ, nɨɨnˋ kya̱a̱hˊ hneˉ waˊ haˉ chaˉ haˉ jeeˊ gaꜙlloohꜘ.
23434	MAT 8:20	Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Chaˉ baˊ tooˉ jeeˊ gwɨ̱ɨ̱ˉ hyahˉ, chaˉ baˊ sɨɨˉ kihꜗ ta̱ˈ hi̱ˉ hë̱ë̱ꜙ gyʉʉhˈ. Pero Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ saꜙ chaˉ jeeˊ jä̱yˈ.
23435	MAT 8:21	Jñahꜘ discípulo kya̱a̱yꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, kwaˊ jwëꜗ kinꜙ naˊha̱a̱nꜙ toˉnëˊ tääˋ kya̱a̱nꜙ, ja̱ˉgaˊ nɨɨnˋ kya̱a̱hˊ hneˉ.
23436	MAT 8:22	Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Ñaˉ baˊ hneˉ kya̱a̱hˊ jnäꜘ. Waˊ ha̱a̱ˈ baˊ dsaˉ naˉju̱u̱ˊ hlɨɨꜘ kya̱a̱ꜗ.
23439	MAT 8:25	Heˉja̱ˉ jnäähˈ discípulo kya̱a̱yꜗ naˊcha̱a̱ˊ jnäähꜗ jeeˊ maˉnaˉgwɨ̱ɨ̱yˉ mahꜗ gaꜙchiihˊ jnäähꜗ: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ, lä̱ä̱ˋ jneˊ, maˉtøøhnˊ jeeˊ ju̱u̱ꜘ baˊ jneˊ laˉ.
23440	MAT 8:26	Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ jnäähˈ: —¿Heˉlaˈ ga̱hꜗ hnähꜘ? Miihˉ goˉteˈ baˊ dsooꜘ hohꜘ hnähꜘ. Ja̱ˉgaˊ gaꜙnooˉ Jesús, gaꜙjmeeyꜘ hihꜙ gaꜙjä̱ꜘ tiiˊ lleꜘ hiꜙ gaꜙjmeeyꜘ hihꜙ gaꜙjä̱ꜘ tiiˊ jmɨɨˉ. Läꜙja̱ˉ baˊ gaꜙjä̱ꜘ tiˊsɨ̱hꜘ gaꜙläꜙjëꜙ.
23441	MAT 8:27	Peerꜙ gaꜙjëëˊ dsa̱hꜙ jnäähˈ, mahꜗ gaꜙjähˊ jnäähꜗ: —¿Hi̱i̱ˉ baˊ dsaˉ naˉ? Läꜙkye̱ˉ lleꜘ kya̱a̱hˊ jmɨɨˉ nʉʉhˊ kiyhˈ.
23443	MAT 8:29	Mahꜗ gaꜙhooyhꜗ ki̱ˉga̱a̱ˉ, gaꜙjäyhꜘ: —¿Heeˉ baˊ kihˈ heˉ maˉñehꜗ jeeˊ tøøhˊ jnäähꜗ laˉ, hneˉ Jesús Jo̱o̱ꜘ Dio? ¿Cheˊ maˉñehꜗ mahꜗ heehˈ jnäähꜗ wɨɨꜘ jä̱ä̱ꜗ saꜙ gaˊ maˉllooꜗ jmɨɨˊ?
23445	MAT 8:31	Gaꜙchu̱u̱ꜘ lleꜘ hlɨɨhˈ heꜘ, gaꜙsɨɨyhꜙ Jesús: —Cherˊmahꜗ gaꜙhwë̱ë̱hˋ jnäähꜗ, kwaˊ jwëꜗ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ dsaˊtoohˊ jnäähꜗ kihꜗ ñeꜗ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ ooꜙ.
23446	MAT 8:32	Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Goˉnääꜘ hnähꜘ ja̱ˉ. Mahꜗ gaꜙhwë̱ë̱yˉ, gaꜙnääyꜗ gaꜙta̱a̱yhˋ tuhˉdsëꜗ ñeꜗ heꜘ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ, läꜙjë̱ë̱ꜙ ñeꜗ heꜘ gaꜙkyʉ̱ʉ̱ꜗ. Maˊ gaꜙtë̱ë̱yꜘ ko̱o̱ˉ lleˊ hwaˈ, ko̱ˉdsooꜘ jwëˈ baˊ gaꜙsa̱a̱yꜗ chaˊjmɨɨˉ jʉʉhˉ. Jeeˊ ja̱ˉ gaꜙju̱u̱yꜗ nehꜙ jmɨɨˉ.
23450	MAT 9:2	Maˊ gaꜙlla̱a̱yhꜗ ja̱ˉ, naˊjä̱ä̱ˉ dsaˉ chaˊnëyˊ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ dsaahˊ hi̱ˉ saꜙ liihꜚ gooˉ tɨɨˊ naˉkya̱a̱ˈ nëˊ ji̱i̱ˊ. Maˊ gaꜙjëëꜗ Jesús dsooꜘ baˊ dsëꜗ dsaˉ heꜘ, heˉja̱ˉ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ hi̱ˉ saꜙ liihꜚ gooˉ tɨɨˊ: —Waˊ nøhˈ hohꜘ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ, maˉnaˉcheˊ baˊ läꜙjëꜙ dsoˊkyeˉ kyahꜗ.
23452	MAT 9:4	Pero gaꜙläꜙliihꜚ baˊ Jesús heˉ hʉʉˊdsëˉ maˊ jmeeꜙ dsaˉ heꜘ, heˉja̱ˉ gaꜙjäyhꜘ: —¿Heˉlaˈ jmeehˉ hnähꜘ hʉʉˊdsëˉ hlɨɨhˈ läꜙnaˉ?
23453	MAT 9:5	¿Heeˉ gaˊ naˉ saꜙ jwë̱ë̱hˋ, la̱a̱hꜘ hnähꜘ? ¿Cheˊ heˉ chiihˊ jneˊ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ dsaahˊ: “Maˉnaˉcheˊ dsoˊkyeˉ kyahꜗ”, o heˉ chiihˊ jnihꜘ: “Nooˉ, ki̱i̱ˈ ji̱i̱ˊ kyahˈ, mahꜗ gwa̱a̱hˉ”?
23454	MAT 9:6	Heˉja̱ˉ jmeenˋ heˉ jwë̱ë̱hˋ gaˊ mahꜗ läꜙngëëhꜘ hnähꜘ, Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ baˊ naˉngëˈ jwëˈ jmɨˉgyʉʉꜙ mahꜗ cheyꜗ dsoˊkyeˉ kihꜗ dsaꜙ. Ja̱ˉgaˊ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨhꜙ hi̱ˉ saꜙ liihꜚ gooˉ tɨɨˊ: —Jnäꜘ jwahnꜙ nooˉ, ki̱i̱ˈ ji̱i̱ˊ kyahˈ, gwa̱a̱hˉ chaˊnehꜙ kyahꜗ.
23457	MAT 9:9	Läꜙ maˊ yaꜙhë̱ë̱ꜗ Jesús jeeˊ ja̱ˉ, gaꜙjë̱ë̱yꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ che̱e̱ˉ Matäˊ, hi̱ˉ maˊ gyaˈ nëˊtaˊ kihˈ ko̱o̱yˈ kuˊsɨhˉ. Mahꜗ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ: —Ñaˉ waˊ jmeenˊ ko̱ˉjø̱hꜘ. Heˉja̱ˉ gaꜙnooyˉ, gaꜙjmeeyꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ Jesús.
23459	MAT 9:11	Maˊ gaꜙjëëꜗ dsaˉ fariseo, hehꜗ gaꜙjmeeyꜘ läꜙja̱ˉ, mahꜗ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ jnäähˈ: —¿Heˉlaˈ kuhˉ taˉjwohꜗ kya̱a̱hꜗ hnähꜘ ko̱ˉjø̱hꜘ kya̱a̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ ko̱o̱ˈ kuˊsɨhˉ naˉ hiꜙ kya̱a̱hˊ jñahꜘ dsaˉ waˊ hi̱ˉ chaˉ hi̱ˉ?
23460	MAT 9:12	Maˊ gaꜙnuuꜘ Jesús juuˈ ja̱ˉ mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —Saꜙ jmeeꜙ biiꜗ tëꜙmë˜ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ, kihꜗ dsaˉdsaahˊ baˊ jmeeꜙ biiꜗ.
23461	MAT 9:13	Goˉnääꜘ hnähꜘ miˉtë̱ë̱ˈ hnähꜘ hñaahꜗ heˉ hnøøꜗ jähꜙ juuˈ laˉ: “Hnoonꜗ waˊ läˉñihꜘ hohꜘ hnähꜘ baˊ, saꜙ hnoonꜗ heˉ jë̱ë̱hˈ hnähꜘ jahꜘ nëˊ naˊhyooꜘ”, gaꜙjähꜘ Dio. Saꜙ maˉjan˜ kihꜗ hi̱ˉ llu̱u̱ꜗ, kihꜗ hi̱ˉ chaˉ dsoˊkyeˉ kihꜗ baˊ maˉjan˜, mahꜗ waˊ dsaˉje̱e̱yh˜ kya̱a̱hˊ Dio.
23462	MAT 9:14	Ja̱ˉgaˊ yaꜙnääꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ gaꜙnääˊ kya̱a̱hˊ Jwa̱a̱ꜚ, gaꜙmiꜙje̱e̱yꜚ Jesús mahꜗ gaꜙngɨɨyꜘ juuˈ kiyhꜗ: —¿Heˉlaˈ maꜙlaꜙ jnäähˈ baˊ kya̱a̱hˊ fariseo, ko̱ˉllaˉji̱i̱h˜ baˊ saꜙ kihˉhi̱hˉ jnäähꜗ jeeˊ ngɨɨˊ jnäähꜗ kihꜗ Dio, mahꜗ saꜙ jmeeꜙ läꜙja̱ˉ discípulo kya̱a̱hꜗ?
23463	MAT 9:15	Heˉja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Saꜙ chaˉ tiˉmeehˉ dsëꜗ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jeeˊ dsaˉje̱e̱ꜘ gooˉ dsaˉ taˊko̱ˉji̱i̱hˈ gyaꜗ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ dsaˉje̱e̱ꜘ gooˉ jeeˊ ja̱ˉ. Pero lloo˜ ko̱o̱ˉ jmɨɨˊ waˊraˉ gaꜙlle̱e̱ˉ dsaˉ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ dsaˉje̱e̱ꜘ gooˉ heꜘ. Maˊja̱ˉ gaˊ tʉˈ dsaˉ kya̱a̱yꜗ heˉ kuhˉhɨ̱h˜ mahꜗ chu̱u̱yꜗ kya̱a̱hˊ Dio.
23466	MAT 9:18	Taˊko̱ˉji̱i̱hˈ hlëëhꜙ gyihꜗ läꜙja̱ˉ, maˊ gaꜙllooꜗ ja̱a̱ˉ dsaˉjø̱ø̱hˈ. Gaꜙju̱u̱yhꜗ jnëyˊ chaˊnëˊ Jesús, mahꜗ gaꜙjäyhꜘ: —Gyʉ̱ʉ̱ˉ mëꜘ kya̱a̱nꜙ, ko̱o̱ˉ maˉju̱u̱ꜙ baˊ. Manˋ mahꜗ goˊkyehˉ goohˉ nëˊ kiyhˈ mahꜗ läꜙji̱i̱yhˊ —gaꜙjähꜘ dsaˉjø̱ø̱hˈ heꜘ.
23469	MAT 9:21	Jëëhꜘ maˊ la̱a̱yꜘ: “Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ ko̱o̱ˉ të̱ë̱nꜗ su̱ꜗ miihˉ chaˊgoonꜙ saˊhmɨɨhˉ kiyhꜗ, hlä̱ä̱nꜘ goˉte˜.”
23470	MAT 9:22	Maˊ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús hñiiꜘ, gaꜙjë̱ë̱yꜗ dsaˉmëꜘ heꜘ mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Waˊ jë̱ë̱ˉ hohꜘ gyʉ̱ʉ̱ˉ kya̱a̱nꜙ. Kihꜗ heˉ maˉläˉdsooꜘ hohꜘ kinꜙ, maˉhla̱a̱hꜘ baˊ hneˉ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙjä̱ꜗ goˉteˈ kihꜗ dsaˉmëꜘ heꜘ.
23472	MAT 9:24	Mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ läꜙjë̱ë̱ꜙ dsaˉ heꜘ: —Hwë̱ë̱ˉ daˊ hnähꜘ jeeˊ laˉ. Chihˉmëꜘ naˉ saꜙ naˉju̱u̱ˊ, hi̱ˉ naˉgwɨ̱ɨ̱ˉ baˊ naˉ. Mahꜗ gaꜙmiꜙkwa̱hꜗ dsaˉ kihꜗ Jesús, maˊ gaꜙjäyhꜘ läꜙja̱ˉ.
23475	MAT 9:27	Läꜙ maˊ yaꜙhë̱ë̱ꜗ Jesús jeeˊ ja̱ˉ, u̱u̱ꜗ dsaˉtʉʉˊ maˊ cha̱a̱ˉ kaahˋ kiyhˈ, chu̱u̱yꜘ kya̱a̱yhˊ: —¡Waˊ läˉñihꜘ hohꜘ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ, hneˉ la̱a̱hꜗ saˊju̱ˉ kihꜗ David!
23476	MAT 9:28	Läꜙ maˊ gaꜙheꜗ Jesús chaˊnehꜙ, gaꜙmiꜙjä̱hꜙ dsaˉtʉʉˊ heꜘ kiyhꜗ, mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —¿Cheˊ la̱a̱hꜘ hnähꜘ dsooꜘ lihnꜙ jmeenˋ heˉ naˉ? —Le̱hꜗ baˊ hneˉ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱nꜙ —gaꜙjähꜘ dsaˉtʉʉˊ heꜘ.
23477	MAT 9:29	Ja̱ˉgaˊ gaꜙchuyꜗ mɨˈnëˊ dsaˉtʉʉˊ heꜘ, mahꜗ gaꜙsɨɨyhꜙ: —Waˊ leꜘ kyahꜗ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ maˉläˉdsooꜘ hohꜘ hnähꜘ kinꜙ.
23478	MAT 9:30	Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ gaꜙnaꜘ mɨˈnëˊ läꜙu̱u̱ꜘ dsaˉtʉʉˊ heꜘ. Pero gaꜙta̱a̱hˉ Jesús juuˈ gaꜙchu̱u̱yꜘ chaˉmiihˉ kya̱a̱hˊ dsaˉtʉʉˊ heꜘ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Saꜙ waˊ läˉñeˉ niꜙ ja̱a̱ˉ dsaˉ kihꜗ heˉ laˉ.
23482	MAT 9:34	Pero dsaˉ fariseo maˊ jähꜘ: —Dsaˉjø̱ø̱hˈ kya̱a̱ꜗ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ baˊ naˉ kwaꜙ beꜘ kiyhꜗ mahꜗ hwë̱ë̱y˜ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ.
23485	MAT 9:37	Heˉja̱ˉ gaꜙsɨɨyhꜙ jnäähˈ discípulo kya̱a̱yꜗ: —Maꜙraꜙ juˈdsooꜘ, chaˉmiihˉ heˉ maˉleꜘ choohˊ jneˊ, pero miihˉ goˉteˈ baˊ dsaˉ hi̱ˉ tä̱ä̱hˊ jmeeꜙ taˊ.
23488	MAT 10:2	Läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙtu̱u̱ꜘ jnäähˈ apóstole kya̱a̱yꜗ, maˊ che̱e̱ˉ jnäähˈ läꜙlaˉ: Toˉnëˊ heꜘ Simón hi̱ˉ maˊ che̱e̱ˉ Peeˊ, kya̱a̱hˊ Andreˊ ø̱ø̱yhꜚ, Jacobo heꜘ jo̱o̱ꜘ Zebedeo kya̱a̱hˊ Jwa̱a̱ꜚ ø̱ø̱yhꜚ,
23491	MAT 10:5	Heˉja̱ˉ gaꜙche̱e̱ꜗ Jesús läꜙjë̱ë̱ꜙ gyaꜙtu̱u̱ꜘ jnäähˈ, mahꜗ gaꜙjmeeyꜘ madaꜚ kya̱a̱ꜗ jnäähˈ, gaꜙjäyhꜘ: —Taꜙ goˉnääꜘ hnähꜘ taꜙ jeeˊ tä̱ä̱hˊ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ la̱a̱ꜗ judiu, niꜙ taꜙ goˉta̱a̱hˊ hnähꜘ jeeˊ jwɨɨˉ heˉ naˉhe̱e̱ꜚ hwaꜗ Samária.
23493	MAT 10:7	Goˉnääꜘ hnähꜘ goˉkwaˊ hnähꜘ juuˈ laˉ: Maˉyaˉjä̱hꜙ heˉ jä̱ä̱ꜗ Dio dsaˉ läꜙhihꜙ kihꜗ.
23531	MAT 11:3	mahꜗ naˊngɨɨyˊ juuˈ kihꜗ Jesús: —¿Cheˊ hneˉ heꜘ hi̱ˉ nøøꜘ juuˈ jäꜙ o cheˊ jä̱ä̱ˊ jnäähꜗ jñahꜘ?
23532	MAT 11:4	Mahꜗ gaꜙje̱e̱hˉ Jesús juuˈ kiyhꜗ, gaꜙsɨɨyhꜙ: —Goˉnääˊ hnähꜘ, mahꜗ goˉjmeehˋ juuˈ kihꜗ Jwa̱a̱ꜚ läꜙjëꜙ heˉ nuuhˉ hnähꜘ hiꜙ läꜙjëꜙ heˉ jëëhꜘ hnähꜘ laˉ.
23535	MAT 11:7	Läꜙko̱o̱ˉ maˊ gaꜙnääˋ discípulo kya̱a̱ꜗ Jwa̱a̱ꜚ, gaꜙløøꜗ Jesús hlë̱ë̱yh˜ dsaˉ kihꜗ Jwa̱a̱ꜚ mahꜗ läˉdsooh˜ dsëyꜗ haˉ läꜙ maˊ la̱a̱yˈ. Gaꜙjäyhꜘ: —¿Haˉ läꜙ la̱a̱ꜗ hi̱ˉ naˊnäähˈ hnähꜘ naˊjë̱ë̱hˋ hnähꜘ jeeˊ ooꜙ hwaꜗ ki̱i̱ꜙ? ¿Cheˊ maˊ la̱a̱yˈ läꜙko̱hꜘ hmaˉtahˉ heˉ gwaˉgya̱a̱˜ lleꜘ?
23538	MAT 11:10	Jëëhꜘ, Jwa̱a̱ꜚ heꜘ hi̱ˉ naˉsɨɨˉ kihꜗ läꜙlaˉ: Che̱e̱nꜚ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ dsaˉkwaꜙ juuˈ kinꜙ. Hi̱ˉ heꜘ dsooꜗ taꜙ chaˊnëhˊ mahꜗ miˉlluyꜗ jwëˈ kyahꜗ.
23545	MAT 11:17	Jäyhꜘ: “Maˉjʉʉˊ jnäähꜗ su̱ꜚ heˉ jmeeꜙ jë̱ë̱ˉ hohꜘ hnähꜘ kya̱a̱hˊ luuꜘ hmaˉtaˉ pero saꜙ gaꜙhiihꜘ hnähꜘ maˊ jmeehꜗ hnähꜘ ja̱ˊ. Maˉhäˊ jnäähꜗ su̱ꜚ heˉ tiˉmeehˉ dsëꜗ, niꜙ läꜙja̱ˉ saꜙ maˉhoohˊ hnähꜘ”, jähꜘ chihˉ heꜘ sɨɨyhꜙ dsaˉkya̱a̱yhˊ.
23546	MAT 11:18	ʼLäꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ jmeeꜙ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ naꜗ. Jëëhꜘ, jaꜗ Jwa̱a̱ꜚ hi̱ˉ gaꜙkuhˉ gaꜙhɨ̱hꜗ miihˉ goˉteˈ mahꜗ maˊ jähꜘ dsaˉ kiyhꜗ: “Kye̱yˉ jmɨˉlleꜘ hlɨɨhˈ.”
23547	MAT 11:19	Läꜙja̱ˉ kaˉlähꜘ, jaꜗ Hi̱ˉgaꜙlë̱ë̱ꜗngoꜗ laˉ hi̱ˉ kuhˉhɨ̱h˜ naˊteeˋ kihˈ mahꜗ jähꜘ dsaˉ kiyhꜗ: “Jla̱a̱ˊ ngëëˈ, mahꜗ llaˊhe̱e̱yhꜚ. Jwa̱yhꜘ kya̱a̱hˊ läꜙjë̱ë̱ꜙ hi̱ˉ ko̱o̱ˈ kuˊsɨhˉ, la̱a̱yꜗ omeꜚ kya̱a̱ꜗ dsaˉ hi̱ˉ saꜙ toohˉ taˊ”, jähꜘ dsaˉ hi̱ˉ cha̱a̱ˉ naꜗ. Pero kya̱a̱hˊ heˉ jmeeꜙ Dio, lii˜ lluꜗ baˊ hʉʉˊdsëˉ kiyhꜗ.
23548	MAT 11:20	Ja̱ˉgaˊ gaꜙløøꜗ Jesús jʉʉh˜ kihꜗ dsaˉ hi̱ˉ maˊ tä̱ä̱hˊ läꜙko̱o̱ˉ läꜙko̱o̱ˉ jwɨɨˉ jʉʉhˉ jeeˊ gaꜙjmeeyꜘ chaˉmiihˉ heˉ jʉhˉga̱a̱ˉ. Niꜙ läꜙja̱ˉ, saꜙ gaꜙje̱e̱yh˜ kya̱a̱hˊ Dio. Heˉja̱ˉ gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ:
23553	MAT 11:25	Hor˜ ja̱ˉ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ Dio: —Kwanꜙ tiˊhmaahˊ kyahˈ Tääˋ kya̱a̱nꜙ, hneˉ la̱a̱hꜗ Dsaˉjø̱ø̱hˈ kihꜗ gyʉʉhˈ hwaꜗ, jëëhꜘ gaꜙhmähˊ läꜙjëꜙ juuˈ laˉ kihꜗ hi̱ˉ kyʉʉh˜ hiꜙ kihꜗ hi̱ˉ ngëëꜘ. Mahꜗ gaꜙmiꜙjnäähˈ juuˈ kyahꜗ kihꜗ hi̱ˉ la̱a̱ꜗ läꜙko̱hꜘ ja̱a̱ˉ chihˉmähꜗ.
23560	MAT 12:2	Maˊ gaꜙjëëꜗ dsaˉ fariseo läꜙko̱o̱ˉ maˊ jmeeˉ jnäähˈ, gaꜙjäyhꜘ: —Jëëˋ daˊ haˉ läꜙ jmeeꜙ discípulo kya̱a̱hꜗ heˉ saꜙ gaꜙtë̱ë̱ꜘ jneˊ jmeenˊ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ —gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ Jesús.
23561	MAT 12:3	Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —¿Cheˊ saꜙ maˉhehˉ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ gaꜙjmeeꜘ David ko̱o̱ˉ häˊ, läꜙ maˊ jaˈ kyo̱yhꜙ kya̱a̱hˊ hi̱ˉ maˊ gaꜙnääˊ kya̱a̱yhˊ?
23565	MAT 12:7	Saꜙ ñehˊ hnähꜘ läꜙko̱o̱ˉ hnøøꜗ jähꜙ juuˈ laˉ: “Hnoonꜗ waˊ läˉñihꜘ hohꜘ hnähꜘ baˊ, saꜙ hnoonꜗ heˉ jë̱ë̱hˈ hnähꜘ jahꜘ nëˊ naˊhyooꜘ.” Waˊraˉ jähꜘ kihꜗ maˉläˉngëëhꜘ hnähꜘ juuˈ naˉ, saꜙ maˊ bä̱ä̱hˊ hnähꜘ dsooˊ, hi̱ˉ saꜙ chaˉ heˉ maˉjmeeꜘ niꜙ miihˉ.
23568	MAT 12:10	Jeeˊ ja̱ˉ maˊ hä̱ä̱ˊ ja̱a̱ˉ dsaˉñʉʉhˉ hi̱ˉ maˉläˉki̱i̱ꜙ ko̱o̱ˉ maˉgooˉ. Mahꜗ gaꜙngɨɨꜘ dsaˉ fariseo juuˈ kihꜗ Jesús: —¿Cheˊ naˉngëˈ jneˊ jwëˈ miˊhlä̱ä̱ꜗ jneˊ ja̱a̱ˉ hi̱ˉ dsaahˊ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ? —gaꜙjäyhꜘ sɨɨyhꜙ Jesús. Heˉ maˊ hnooyhˉ haˉ läꜙ jeeˊ maˊ hnëëyˈ baˊ ja̱ˉ.
23569	MAT 12:11	Mahꜗ gaꜙjähꜘ Jesús sɨɨyhꜙ: —Cherˊmahꜗ ja̱a̱ˉ hnähꜘ chehꜗ ja̱a̱ˉ borrego kihꜗ mahꜗ tä̱yhꜙ ko̱o̱ˉ chaˊsɨɨˉ jmɨɨˊ heˉ te̱e̱hˉ dsaˉ dsëꜗ, ¿cheˊ saꜙ dsooꜗ hi̱ˉ heꜘ mahꜗ dsaˉlle̱e̱yꜙ?
23571	MAT 12:13	Ja̱ˉgaˊ gaꜙsɨɨyhꜙ dsaˉdsaahˊ heꜘ: —Nɨɨhˋ daˊ maˉgoohˉ. Mahꜗ gaꜙnɨɨyhꜗ maˉgooyˉ. Läꜙcha̱hꜘ ja̱ˉ, gaꜙjä̱ꜗ lluꜗ goˉte˜ läꜙko̱o̱ˉ maˊ laˈ jyohꜘ maˉgooyˉ.