23214	MAT 1:1	Yesu-Kirsa bĩncuɔmbaŋ cuu ba-naa dumaa ku yaa daaku: Yesu-Kirsa hilaa *Davidi hãayɛ̃lmba-na. Davidi fuɔ u hel *Abiramu hãayɛ̃lmba-na.
23216	MAT 1:3	Yuda sire da Perɛsi baa Sera. Bisãlŋ daaba nyu‑i ba taa ba bĩ-yo Tamar. Perɛsi sire da Esirɔmu. Esirɔmu sire da Aramu.
23218	MAT 1:5	Salmɔ sire da Bosi. Bosi nyu‑i ba taa ba bĩ-yo Araabu. Bosi sire da Obɛdi. Obɛdi nyu‑i ba taa ba bĩ-yo Uruti. Obɛdi sire da Yese.
23224	MAT 1:11	Yosiyasi sire da Yekoniya a naara bisãlmba namba. Huɔŋgu faŋgu'i nuɔ‑i baŋ bilaa *Isirahɛl-baamba‑i kã baa-ba *Babilɔni‑i-na.
23225	MAT 1:12	Baŋ kãa Babilɔni‑i-na, Yekoniya wuɔ ka da Salatiɛl. Salatiɛl sire da Sorobabɛl.
23229	MAT 1:16	Yakɔbu sire da Yosɛfu. Yosɛfu sire biɛ ciɛŋo. U ciɛŋo‑i ba taa ba bĩ-yo Maari. Maari faŋo yaa huɔŋ Yesu maŋ baŋ bĩŋ-yoŋ *Kirsa‑i.
23230	MAT 1:17	Kuu dii ŋaa a doŋ Abiramu‑i-na a ji hi Davidi‑i, tonaamba cĩncieluo ba naa‑i dii. Aa a doŋ Davidi‑i-na a ji hi baŋ bilaa *Isirahɛl-baamba‑i huɔŋgu maŋ nuɔ‑i, tonaamba cĩncieluo ba bi naa‑i dii. A doŋ huɔŋgu faŋgu-na, ji hi Kirsa homma‑i, tonaamba cĩncieluo ba bi naa‑i tiraa ba ye dii hɔlma-na.
23231	MAT 1:18	Yesu-Kirsaŋ huɔŋ homma maŋ, ma yaa daama: U nyu‑i, Maari‑i, Yosɛfu yaa naa bel-o u dɔrŋo. Huɔŋgu naŋgu juɔ hi, *Diiloŋ-Yal diɛ ce kusũŋgu yiɛra Maari‑i-na. A ne da Yosɛfu saa naa hi suɔ-yo ciɛŋo yogo.
23232	MAT 1:19	Yosɛfu waa nelfɛfɛiŋo. Uŋ daa kusũŋguŋ yiɛraaya u dɔrŋo-na dumaaŋo-na, u sa taara u dii senserre yuɔ; wuɔ tuɔ taara u hiel u gboluoŋgu‑i u maama-na molo baa suɔ.
23233	MAT 1:20	Uŋ diyaa mafamma‑i u huɔŋga-na, Itieŋo *dɔrpɔpuɔrbiloŋo naŋ wuɔ carra-yuɔ dãnsãaŋ-nu a waŋ baa-yo wuɔ: «Yosɛfu, *Davidi hãayɛ̃lŋ nuɔ, *Diiloŋ-Yalle yaa ciɛ kusũŋ daaku yiɛra Maari‑i-na; baa kãalã, biɛ-yo.
23234	MAT 1:21	U ka hoŋ naacombiloŋo. Duɔ hoŋ-yo, ŋ haa u yerre‑i Yesu; ku yuŋgu yaa wuɔ koŋkortieŋo. U yaa ka kor u nelleŋ-tobimba‑i ba ãmbabalma-na.»
23235	MAT 1:22	Itieŋ uŋ ciɛ u *pɔpuɔrbiloŋo waŋ mamaŋ, ma'i sa ciɛŋ daama‑i wɛi? Pɔpuɔrbiloŋo waaŋ-ma wuɔ:
23236	MAT 1:23	«Bilonyɔnyuro ka ce kusũŋgu a hoŋ naacombiloŋo. Ba ka ta ba bĩ-yo Emaniɛl.» Ku yuŋgu yaa wuɔ Diiloŋo dii baa-ye.
23237	MAT 1:24	Yosɛfuŋ juɔ sire duɔfũmmu-na, wuɔ ce Itieŋo dɔrpɔpuɔrbiloŋ uŋ waaŋ mamaŋ baa-yo aa u dɔrŋo kãal jo ji tĩɛna baa-yo.
23238	MAT 1:25	Maariŋ kãalãa jo, u juɔ bɔrɔ dumaa Yosɛfu saa suɔ-yo ciɛŋo. Uŋ buɔra, Yosɛfu wuɔ haa biloŋo yerre‑i Yesu.
23239	MAT 2:1	Yesu huɔŋ Betelɛmu, dii *Yude mara nuɔ. Huɔŋgu faŋgu-na, *Erɔdi yaa waa *Yude yuŋgu-na. Uŋ huɔŋ, hiriemba namba waa bãpagũŋgu-na; baa sire a jo *Yerusalɛmu‑i-na
23240	MAT 2:2	a ji ta ba yuure u kũŋgu‑i wuɔ: «*Yuifu ba nellentieŋo maŋ huɔŋ fɛlɛmma‑i uu dii hie? I daa u mɔɛle‑i bãpagũŋgu-na ku'i ciɛ i sire tiɛ jo diɛ ji jaal-o.»
23242	MAT 2:4	Wuɔ bĩ *Diilojigãntaamba yuntaamba maŋ waa nelle-na hiere baa *ãnjĩnamma pigãataamba‑i a ji yuu-ba wuɔ: «Diiloŋ uŋ pãa nuŋgu‑i wuɔ u ka saaŋ *Koŋkortieŋo maŋ, u saaya u hoŋ terieŋ haku‑i nuɔ‑i?»
23244	MAT 2:6	‹Betelɛmutaaŋ namaa, baa na ta na ne wuɔ sĩ Yude nilɛiŋa-na hiere namaa nelle yaa huoŋ-nu dɛ! Umaŋ ka waa *Isirahɛl-baamba yuŋ-nu, umaŋ ka ta mi baamba yaaŋ-na tuɔ ne-ba, u ka hoŋ namaa nelle yaa nuɔ‑i.›»
23245	MAT 2:7	Erɔdiŋ juɔ suɔ *Kirsa muŋhommuŋ-terieŋgu‑i, wuɔ cuo bĩ hirieŋ daaba‑i a ji yuu-ba suɔ mɔɛl daadeŋ duɔŋ ta di hel huɔŋgu maŋ nuɔ‑i.
23246	MAT 2:8	Uŋ juɔ yuu ba piiye tũnu-yuɔ, wuɔ cira: «Kãaŋ Betelɛmu‑i-na na ka yuure u kũŋgu‑i jeje na ne; da na ka da-yo, na jo na ji tũnu muɔŋo‑i mi bi kã ka jaal-o.»
23247	MAT 2:9	Erɔdiŋ piiye baa-ba tĩ, baa sire ta ta ba kã Betelɛmu‑i-na. Ba'a ba ne, tiraa da mɔɛl daade‑i ba yaaŋga-na di wuɔ di kã. Baa ta ba nyaanu-diɛ. Diŋ kaa hi biloŋ uŋ waa terieŋgu maŋ nuɔ‑i, diɛ yiɛra ku yudɔrɔ‑i-na.
23249	MAT 2:11	Baa har suur ka da biloŋo‑i baa u nyu‑i. Baa dũuna jaal-o aa naa fir ba coŋgorni‑i hiel sɛ̃nɛ hã-yo baa wusũnaŋo a naara *miir-namma.
23250	MAT 2:12	Baŋ juɔ'a ba bir, Diiloŋ wuɔ piiye baa-ba dãnsãaŋ-nu wuɔ ba baa kã Erɔdi terieŋgu-na ka tũnu-yuɔ. Baa pãŋ biɛ ba deŋ hũmelle.
23251	MAT 2:13	Hirieŋ baŋ taa, Itieŋo *dɔrpɔpuɔrbiloŋ wuɔ carra Yosɛfu‑i dãnsãaŋ-nu a waŋ baa-yo wuɔ: «Yosɛfu, *Erɔdi ka sire wuɔ u taara naacombiloŋo‑i ko-yo. Sire ŋ gbar baa-yo baa nyuŋo‑i hiere na ka tĩɛna Esipi. Da mi saa ji cira na jo, molo baa jo.»
23252	MAT 2:14	Yosɛfu wuɔ bi sire isuɔŋgu faŋgu-na a biɛ naacombiloŋo‑i baa u nyu‑i hũu ŋ hã-mi! Esipi.
23253	MAT 2:15	U kãa ka tĩɛna kusuɔŋ-nu'i Erɔdi ji tuɔ ku. Itieŋ uŋ ciɛ u *pɔpuɔrbiloŋo waŋ nelma maŋ, ma'i sa juɔŋ daama‑i wɛi? Pɔpuɔrbiloŋo waaŋ-ma wuɔ: «Mi ciɛ mi biɛŋo hel Esipi‑i-na.»
23254	MAT 2:16	*Erɔdiŋ juɔ niya naa, wuɔ suɔ wuɔ hirieŋ daaba tãalãa-yo aa cor ba deŋ. U huɔŋ kaa gbuu pãŋ du. Wuɔ cira ba wuɔra ko naacombiemba maŋ saa cor bieŋa hãi yogo Betelɛmu‑i-na hiere baa nilɛiŋa maŋ u kɔtɔnni-na. Hiriemba naa pigãaŋ-yo huɔŋgu faŋgu yaa‑i wuɔ mɔɛle duɔŋ ta di hel.
23255	MAT 2:17	*Diiloŋ uŋ puɔraa *Seremi waŋ mamaŋ, ma'i saa ce daama‑i wɛi? Seremi waaŋ-ma wuɔ:
23256	MAT 2:18	«I nu molo kaal Arama‑i-na; kutieŋo kaal kuliiŋ-kaaluŋgu. Arasɛl yaa kaalaaŋ wuɔ ba kuɔ u bisãlmba. U sa nu gbɛ̃nyɛmma. U bisãlmba taa aa yaŋ-yo.»
23257	MAT 2:19	*Erɔdiŋ juɔ ku, Itieŋo *dɔrpɔpuɔrbiloŋo naŋ wuɔ carra Yosɛfu‑i dãnsãaŋ-nu dii Esipi‑i-na
23258	MAT 2:20	a waŋ baa-yo wuɔ: «Bamaŋ taa ba taara ba ko naacombiloŋo‑i ba kuu. Sire ŋ biɛ-yo baa nyuŋo‑i na bir na kã *Isirahɛl-na.»
23259	MAT 2:21	Yosɛfu wuɔ bi sire a biɛ naacombiloŋo‑i baa u nyu‑i ba bir kã Isirahɛl-na.
23260	MAT 2:22	Erɔdi biɛŋo naŋo waa, ba taa ba bĩ-yo Arkelɔsi. Yosɛfuŋ kãa, wuɔ nu-ma wuɔ tuoŋ uŋ kuu, u yaa ciɛ nellentieŋo‑i *Yude‑i-na. Kor maa ta ma da Yosɛfu‑i u saa siɛ duɔ kã ka tĩɛna terieŋgu-na. Diiloŋ wuɔ piiye baa-yo dãnsãaŋ-nu wuɔ u kã u ka tĩɛna *Galile mara nuɔ.
23261	MAT 2:23	Wuɔ kã ka tĩɛna Galile nelle nande-na ba bĩ-de Nasarɛti. *Diilopɔpuɔrbiemba waaŋ-ma wuɔ: «Ba ka ta ba bĩ *Koŋkortieŋo‑i Nasarɛtiyiɛŋo», ma bi ciɛ.
23262	MAT 3:1	Ku huoŋgu-na, *Nsãa-Batisi wuɔ ji sire tuɔ waŋ Diiloŋ-nelma‑i baa nuɔmba‑i dii *Yude *hĩɛkuraaŋgu-na. U taa u piiye wuɔ:
23263	MAT 3:2	«Naanaŋ na cilɔbabalaŋo‑i, *Diiloŋ-bãaŋgu piyaa tĩ!»
23264	MAT 3:3	Diiloŋo puɔraa *Isayi waŋ Nsãa fuɔ maama yaa wuɔ: «Molo dii tuɔ hohuola hĩɛkuraaŋgu-na wuɔ: ‹Migãaŋ Itieŋo hũmieŋa‑i Cãaŋ-yaŋ na viinu-yɛi.›»
23265	MAT 3:4	Joŋgoruo maŋ waa Nsãa nuoŋgu-na, baa sũɔ-yo baa nyɔgɔ̃mɛkuɔsĩnni aa u taa u pɛ̃yɛ̃ u nɛgɛlle‑i baa cãanuŋ-kpãŋkpaaŋgu. U taa u wuo dũŋgbɛrmba baa sɔllu.
23266	MAT 3:5	Yerusalɛmutaamba‑i baa Yudetaamba‑i hiere ka hel baa bamaŋ waa *Yurdɛ̃ nuoraaŋgu kɔtɔnni-na hiere ba taa ba kã u wulaa
23267	MAT 3:6	ba kã ba waŋ ba cãlmuɔ‑i baa-yo aa u tuɔ *batiseŋ-ba Yurdɛ̃ nuoraaŋgu-na.
23268	MAT 3:7	Nsãaŋ juɔ da *Farisĩɛbaa-ba‑i baa *Sadusĩɛbaa-ba kũɔl ba-naa ba jo u wulaa wuɔ u batiseŋ-ba, wuɔ gbɛ̃-ba wuɔ: «Nelbabalaaŋ namaa temma‑i daana‑i! Hai juɔ tũnu-nɛi wuɔ da na batiseŋ Diiloŋo siɛ ka gãŋ baa-na?
23270	MAT 3:9	Baa na da niɛ sĩ *Abiramuŋ yeŋ na bĩncɔiŋo Diiloŋo siɛ ka gãŋ baa-na. Mi tũnu-nɛi: Naŋ fiɛ da tãmpĩɛŋa maŋ daaya‑i, Diiloŋo gbãa bir-a ce-ya Abiramu hãayɛ̃lmba namaa fuoŋgu-na.
23272	MAT 3:11	Muɔmi batiseŋ-na baa hũmma yoŋ da mi pigãaŋ wuɔ na naana na cilɔbabalaŋo‑i; ŋga molo ka jo mi huoŋgu-na. Kutieŋo fɔ̃ŋgũɔ jĩɛnya mɛi wuoŋo‑i. Mɛi saa piɛra u natãaŋgu‑i. Fuɔ ka batiseŋ-na baa *Diiloŋ-Yalle baa dãamu.
23273	MAT 3:12	Kɔkɔruɔŋgu dii u naŋga-na. U ka pe u dĩmma‑i. Duɔ ji pe-ma tĩ hiere torre-na, u ka kũɔl belle‑i dii-de inɔŋgɔ̃-na aa sɛnu fuoru‑i baa dãamu. Dãamu fammu sa dĩŋ dede.»
23274	MAT 3:13	Nsãa uŋ taa u *batiseŋ nuɔmba‑i huɔŋgu-na, Yesu wuɔ sire *Galile‑i-na a kã *Yurdɛ̃‑i-na u duɔ ka batiseŋ-yo.
23275	MAT 3:14	Nsãa wuɔ ka muo jãŋ wuɔ fuɔ siɛ ce-ma. Aa naa tuɔ piiye baa-yo wuɔ: «Nuɔnɛi saaya ŋ batiseŋ muɔ, nuɔ da ŋ bir yaŋ aa jo wuɔ mɛi ji batiseŋ-ni, mi batiseŋ-ni niɛ?»
23276	MAT 3:15	Yesu wuɔ cira: «Diiloŋ uŋ'a ma ce dumaa, yaŋ i ce-ma dumɛi. Yaŋ aa ŋ ce-ma ŋaa miŋ waaŋ-ma dumaa.» Nsãa wuɔ naa wuɔ hũu-ma.
23277	MAT 3:16	Baŋ juɔ batiseŋ Yesu‑i tĩ aa u hel hũmma-na, dɔrɔ wuɔ puur. Wuɔ u ne da *Diiloŋ-Yalle hilaa koŋhuruŋ temma jo ji diire-yuɔ.
23278	MAT 3:17	Baa nu molo piiye dɔrɔ‑i-na wuɔ: «Mi Biɛŋo yaa daayo‑i; u maama sa suɔ aa dɔlnu-miɛ. U yaa fĩɛŋ mi huɔŋga‑i.»
23279	MAT 4:1	Ku huoŋgu-na, *Diiloŋ-Yalle kã baa Yesu‑i *hĩɛkuraaŋgu-na *Sitãni duɔ ka guɔl u gbeini‑i.
23280	MAT 4:2	Uŋ kãa, wuɔ ce bãaŋ-yinni komuɔŋa hãi baa isuɔyinni komuɔŋa hãi u saa dii kuuwuoŋgu u nuŋgu-na. Yiŋ daaniŋ juɔ cor, nyulmu sire cuɔl-o.
23281	MAT 4:3	Sitãni wuɔ jo ji waŋ baa-yo wuɔ: «Da kuɔ Diiloŋ-Biɛŋo yaa nuɔŋo‑i kelkel, ce tãmpĩɛŋ daaya bir niiwuoni i ne!»
23282	MAT 4:4	Yesu wuɔ cira: «Ma nyɛgãaŋ Diiloŋ-nelma-na wuɔ: ‹Niiwuoni‑i yoŋ, ni siɛ gbãa ce nɛliɛŋ nuɔ ŋ ba. Ŋ saaya ŋ bi ta ŋ nu Diiloŋo nuŋ-ãndaaŋgu‑i hiere naara.›»
23283	MAT 4:5	Uŋ piiye dumaaŋo-na, Sitãni wuɔ kã baa-yo *Yerusalɛmu‑i-na, ka haa-yo *Diilodubuɔ dɔrɔ‑i-na
23284	MAT 4:6	aa naa cira: «Da kuɔ Diiloŋ-Biɛŋo yaa nuɔŋo‑i kelkel, tie ŋ diire i ne! Ma sĩ ma nyɛgãaŋ Diiloŋ-nelma-na wuɔ: ‹Diiloŋo ka ce *dɔrpɔpuɔrbiemba tũu-ni ba nammu-na ŋ baa ji tisĩŋ ŋ fɛrɛ› kɛ?»
23285	MAT 4:7	Yesu wuɔ cira: «Ma bi nyɛgãaŋ Diiloŋ-nelma-na wuɔ: ‹Baa dãŋ Itieŋo‑i Diiloŋo‑i ŋ ne.›»
23286	MAT 4:8	Sitãni wuɔ tiraa kã baa-yo tãnuŋgu naŋgu dɔrɔ‑i-na, ku maama saa fa baa jajaatamma‑i, ka pigãaŋ-yo nilɛiŋa‑i hiere baa a huɔya-niini‑i
23287	MAT 4:9	aa naa cira: «Da ŋ dũuna jaal-mi, niŋ daa nilɛiŋa maŋ daaya‑i hiere mi ka hã-ni baa-ya.»
23288	MAT 4:10	Uŋ waaŋ mafamma‑i, Yesu wuɔ cira: «Sitãni, kã ŋ filiɛŋ ŋ halaŋ! Ma nyɛgãaŋ Diiloŋ-nelma-na wuɔ: ‹Ŋ saaya ŋ ta ŋ dũuna ŋ jaal Itieŋo‑i Diiloŋo yaa‑i, aa ta ŋ cãa u yaa u diei yoŋ.›»
23289	MAT 4:11	Sitãni wuɔ naa u ta aa yaŋ-yo. Uŋ taa, dɔrpɔpuɔrbiemba namba jo ji ta ba kãyã-yuɔ.
23290	MAT 4:12	Huɔŋgu naŋgu juɔ hi, baa bel Nsãa‑i dii-yo kaso. Yesu wuɔ nu-ma aa bir kã *Galile‑i-na.
23291	MAT 4:13	Uŋ kãa, u saa ka tĩɛna Nasarɛti‑i-na, wuɔ kã ka tĩɛna Kafarnamu, dii dalaŋga caaŋgu-na. Terieŋgu faŋgu‑i, Sabulɔ̃ hĩɛma, fuɔ baa Nefutali.
23293	MAT 4:15	Isayi waaŋ-ma wuɔ: «Sabulɔ̃ hĩɛma-na, Nefutali nelle-na, dii dalaŋga caaŋgu-na, kã ka hel dii *Yurdɛ̃ nuoraaŋgu bomborma-na, a biɛ Galile‑i hiere, *niɛraamba nelle‑i, bamaŋ waa hiere kukulma-na, cecerma hilaa-bɛi.
23294	MAT 4:16	Bamaŋ waa kukulmaŋ-nelle-na kuliiŋgu nammu-na, bãaŋgu paa-bɛi.»
23295	MAT 4:17	Yesuŋ kãa dumaaŋo-na, wuɔ doŋ tuɔ waŋ Diiloŋ-nelma‑i baa nuɔmba‑i wuɔ: «Naanaŋ na cilɔbabalaŋo‑i, *Diiloŋ-bãaŋgu piyaa tĩ!»
23296	MAT 4:18	Yiiŋgu naŋgu-na, Yesu wuɔ ji tuɔ cor a da gbosobaa-ba namba naŋ juɔŋo *Galile dalaŋga-na. Ba waa ba hãi; nɛliɛŋo baa u hãaŋo. Ba bĩ mɔlŋo‑i Simɔ, u yerre nande yaa Piɛr, aa bĩ hãaŋo‑i Ãndere.
23297	MAT 4:19	Yesu wuɔ gbɛ̃-ba wuɔ: «Juɔŋ i ta, mi ka ce-na nelbilieŋ-gbosobaa namaa.»
23298	MAT 4:20	Baa bi pãŋ nanna ba jɔnaamba‑i aa cu Yesu huoŋ-nu.
23299	MAT 4:21	Ba'a ba kã yaaŋga-na, a tiraa da naacolŋo naŋo baa u hãaŋo a naara ba to. Ba bĩ tuoŋo‑i Sebede aa bĩ bɛpomɔlŋo‑i Sake aa hãaŋo‑i Nsãa. Ba waa beŋ-na ta ba migãaŋ ba jɔnaamba. Yesu wuɔ bĩ bɛpuɔmba‑i.
23300	MAT 4:22	Bafaŋ baa tiraa nanna ba beŋo‑i baa ba to‑i aa cu u huoŋ-nu.
23301	MAT 4:23	Yesu taa u wuɔra *Galile‑i-na hiere u waŋ Diiloŋ-nelma‑i *Diilonelhãalãdũnni-na, aa tuɔ waŋ *Diiloŋ-bãaŋgu *Neldɔdɔlma‑i, aa bi tuɔ sire jaamba‑i ba sĩnni-na hiere u kã.
23302	MAT 4:24	Siiritaamba‑i hiere baa nu u maama‑i ka saa. Baa ta ba jo baa jaamba‑i ba sĩnni-na hiere ba jo ba hã u tuɔ sire-bɛi. *Jĩnabaa-baŋ waa bamaŋ nuɔ‑i ba waa, kurmɔrɔ̃ntaamba waa, ka hel baa murgubaa-ba‑i hiere. Yesu wuɔ sire-bɛi kpɛ̃mmu!
23303	MAT 4:25	Nuɔŋ baa sire kũɔl ba-naa ta ba nyaanu-yuɔ; Galiletaamba waa, a naara banamba naa hel Dekapol jo, banamba *Yerusalɛmu, banamba *Yude, banamba hel *Yurdɛ̃ bãpagũŋgu-na jo.
23304	MAT 5:1	Yesuŋ daa nuɔmbaŋ kũɔlãa ba-naa ta ba nyaanu-yuɔ dumaaŋo-na, wuɔ kã ka nyugũŋ tãnuŋgu naŋgu-na tĩɛna. U *hãalãbieŋ baa jo ji cĩilã-yuɔ.
23305	MAT 5:2	Wuɔ doŋ tuɔ piiye baa-ba wuɔ:
23306	MAT 5:3	«Bamaŋ kaalaaŋ baa Diiloŋo‑i, ba yunni dɔlaa; *Diiloŋ-nelle‑i bafamba diele‑i.
23307	MAT 5:4	Bamaŋ dii kaaluŋgu-na, ba yunni dɔlaa; Diiloŋo ka hur ba nyinyɔlma‑i.
23309	MAT 5:6	Bamaŋ kuuyeŋ kuuviiŋgu cemma‑i, ba yunni dɔlaa; ma ka dɔl-ba.
23313	MAT 5:10	Baŋ ceŋ bamaŋ kpãncɔ̃lgũɔ ba viisĩnni maama-na, ba yunni dɔlaa; Diiloŋ-nelle‑i bafamba diele‑i.
23314	MAT 5:11	«Da ba ta ba tuora-nɛi, aa ta ba ce-na sũlma, aa haa balaaŋgu sĩnni‑i hiere nɛi mɛi maama-na, na yunni dɔlaa.
23315	MAT 5:12	Taa na gbu na nyɛ aa na fɛ̃ na hɔmmu‑i; Diiloŋo ka pã-na bɔi dɔrɔ‑i-na. Na saa da, *Diilopɔpuɔrbiemba maŋ siire namaa yaaŋga-na, ba ciɛ-ba sũlma dumɛi.»
23316	MAT 5:13	«Namɛi dii dãmma‑i hĩɛma-na. Ŋga dãŋ da ma ji saara, ma gbãa tiraa ce niɛ ce kpɛ̃nnɛ? Ma siɛ gbãa fa wɛima; ba biɛ ka kũnna fuoreŋ.
23317	MAT 5:14	«Namɛi fitĩmbaa namaa hĩɛma-na. Na saa da, nelle maŋ da di waa tãnuŋ dɔrɔ, di sa fuo.
23318	MAT 5:15	Na suyaa wuɔ ba sa celieŋ fitĩnuɔ‑i aa biɛ bĩŋkũŋgu cure-yuɔ. Ba haa-yo dɔrɔ terieŋgu ce hiere da gbaa.
23319	MAT 5:16	Fitĩnuɔŋ ceŋ gbagbaama‑i dumaa, namaa na saaya na ta na ce gbagbaama‑i dumɛi nuɔmba hɔlma-na; ku yaa ba ka da na maacenfafamma‑i aa ta ba kaal na To‑i dɔrɔ‑i-na.»
23320	MAT 5:17	Ku huoŋgu-na, Yesu wuɔ cira: «Baa na da niɛ sĩ *Moisi‑i baa *Diilopɔpuɔrbiembaŋ nyɛgãaŋ mamaŋ hã-na wuɔ na ta na ce, mi juɔ da mi ji gbuonu ma yaa‑i, ma'i sĩ. Mi juɔ da mi ji pigãaŋ-na nelma famma belle yaa‑i.
23321	MAT 5:18	Yaaŋ mi waŋ ninsoŋo‑i baa-na: Dɔrɔ‑i baa hĩɛma‑i da ni gbãŋ waa tĩ, nelma diei siɛ gbãa gbuo nel daama-na. Halle cɛkũɔ, ma siɛ gbãa gbuo, fuɔ miwaaŋo tĩmma.
23322	MAT 5:19	Terieŋgu faŋgu-na, halle nelma maŋ yuraanu yaŋ nel daama-na, umaŋ duɔ saa wuɔ ma hũmelle‑i, aa tiraa ce banamba ce fuɔ temma‑i, u yaa ka waa huoŋgu-na *Diiloŋ-nelle-na. Ŋga umaŋ duɔ wuɔ ma hũmelle‑i, aa ce banamba ce fuɔ temma‑i, kutieŋo ka ce nelbuɔ Diiloŋ-nelle-na.
23323	MAT 5:20	Mi tũnu-nɛi: Da na saa vii yaŋ *ãnjĩnamma pigãataamba‑i baa *Farisĩɛbaa-ba‑i, na cɛraa na suur Diiloŋ-nelle-na.»
23324	MAT 5:21	«Naŋ siire, na nuɔ wuɔ ma waaŋ baa i bĩncuɔmba‑i wuɔ molo saa saaya u ko u nanolŋo. Da ŋ ko ŋ nanolŋo‑i ba saaya ba bĩ-ni fãamaaŋ ba terieŋ-nu.
23325	MAT 5:22	Ŋga ma miŋ ka waŋ mamaŋ baa-na ma yaa daama: Nuɔni maŋ da ŋ nyɔ ŋ nuoŋgu baa ŋ nanolŋo‑i, ba saaya ba bĩ-ni fãamaaŋ ba terieŋ-nu. Umaŋ duɔ tuora u nanolŋo‑i wuɔ mimilãŋo, ba ka bĩ kutieŋo‑i fãamaaŋ ba terieŋ-nu. Umaŋ duɔ bi gbɛ̃ u nanolŋo‑i wuɔ nelsɔsɔiŋo, ba ka caa kutieŋo‑i.
23326	MAT 5:23	A ce dumaaŋo-na, da ŋ fiɛ kã baa bĩŋkũŋgu da ŋ ka pã-ku hã Diiloŋo‑i, aa ka ne da wɛima dii nuɔ baa moloŋ hɔlma-na,
23327	MAT 5:24	yaŋ ku bĩŋkũŋgu‑i dii mumbuolmuŋ-terieŋgu caaŋgu-na aa ŋ jo na ji nunu na-naa baa kutieŋo‑i igɛ̃na aa ŋ suɔ ŋ kã ŋ ka pã-ku ŋ hã Diiloŋo‑i.
23328	MAT 5:25	«Moloŋ cɛ̃mɛl da di waa-niɛ aa wuɔ u ka bĩ-ni, gbãŋ baa-yo; baa yaŋ ãndaaŋgu hi fãamaambaa-ba‑i. Da ku hi-ba, ba ka hã fɔ̃ŋgɔ̃taamba‑i baa-ni, fɔ̃ŋgɔ̃taamba bel-ni ka dii-ni kaso.
23329	MAT 5:26	Mi waŋ ninsoŋo‑i baa-ni: Da ba dii-ni kaso‑i-na, da ŋ saa ji pã ŋ cɛ̃mɛlle tĩ hiere, ŋ cɛraa ŋ da muŋhelmu.»
23331	MAT 5:28	Ŋga ma miŋ ka waŋ mamaŋ baa-na ma yaa daama: Nuɔni maŋ da ŋ ne moloŋ ciɛŋo‑i baa yufelle nande, kuu dii ŋaa ŋ gaala baa-yo tĩ ŋ huɔŋga-na.
23332	MAT 5:29	Terieŋgu faŋgu-na, da ŋ da ŋ nadieyufelle dii-ni kuubabalaaŋgu cemma-na, hiel-de ŋ fara ŋ nanna dii daalɛi. Da ŋ suur yufeduɔla nuɔ Diiloŋ-nelle-na, ku bɔyaa ba da ba ka caa-ni baa ŋ yufieŋa‑i a hãi‑i-na.
23333	MAT 5:30	Da ŋ da ŋ nadienaŋga dii-ni kuubabalaaŋgu cemma-na, kar-ka ŋ fara ŋ nanna dii daalɛi. Da ŋ suur nagãduɔla nuɔ Diiloŋ-nelle-na, ku bɔyaa ba da ba ka caa-ni baa ŋ nammu‑i mu hãi‑i-na.»
23334	MAT 5:31	«Naŋ siire, na nuɔ ba ciɛra wuɔ: ‹Umaŋ duɔ nanna u ciɛŋo‑i, u saaya u nyɛgɛ̃ŋ sɛbɛ hã-yo. Sɛbɛ maŋ pigãaŋ wuɔ ba ãnsorre buɔra.›