23233	MAT 1:20	Cui' cha' can' ntsu'hui tiquee yu, xa ngulo'o tloo sca angujle 'in Ñi X'nan na 'in yu ni' cula, lo' juin 'in yu: See, sñe' ta nten 'in Davi, a cutsen chcuan cunta 'in María nu ca cuilyi'o, si'yana cuhui' nu ndon lo'o cua, si'ya cha' cuiya' 'in Espíritu nu Luhui 'in Ndiose ca lca cuhui'.
23235	MAT 1:22	Nchgaa cha' re yato'o na, si'yana chcua cha' nu mxiycui' Ñi X'nan na 'in yu Isaía xa juin yu:
23237	MAT 1:24	Xa mjyin xaa ti' yu See can', mducua yu tñan tsaña'an ycui' angujle 'in Ñi X'nan na lo'o yu, lo' mchcuan yu cunta 'in María.
23239	MAT 2:1	Xa nu ncua cune' Jesús quichen Belén se'en lyi'ya loo Judea, cui' xa nu lca yu Herode ree, xacan' mdiyaa tucua snan yu mago quichen Jerusalén nu mdo'o tijyo', luhua' se'en nchcua cucha,
23241	MAT 2:3	Xa ynan yu ree Herode cha' re, msu'hua yu cha' tiquee yu, lo' cui' cuaña'an quichen Jerusalén.
23245	MAT 2:7	Xacan' yu Herode msi'ya cunan ti yu 'in yu mago can', lo' mñicha' lyicua yu 'in, cha' ti' ñi xaa mdo'o tucua cuii can',
23247	MAT 2:9	Xa mdyi ycui' ree can' lo'o yu, mdo'o yu nguiaa yu, lo' yuhue 'a ti' yu si'yana xiya' mdo'o tucua cuii nu cua' na'an yu, luhua' se'en nchcua cucha, lo' mducua loo na loo yu tsaya' mdiyaa na chcua se'en ndi'in cuhui' can', lo' can' ycan' tucui na.
23249	MAT 2:11	Xa yten yu ña'an can', na'an yu 'in cuhui' can' lo'o María jyi'an cuhui', mdyi'ya xtyin' yu lo' m'ni tnu yu 'in cuhui', msla yu se'en ntsu'hui cha' tsu'hue nu ljyan lo'o yu, lo' mdaa yu na oro 'in cuhui', lo'o na xityi'i nu ndiquin tucua ne' tloo Ndiose, lo'o mirra.
23251	MAT 2:13	Xa cua' nguiaa yu mago can', sca angujle 'in Ñi X'nan na ngulo'o tloo 'in yu See can' ni' cula, lo' juin 'in yu: Ndla ti cu'ni, lo' tsa lo'o 'in cuhui' cua lo'o jyi'an cuhui' se'en lca Egipto, can' tyi'in um la xa nu nan' quitsan' 'in, si'yana yu Herode nan yu ña'an nu cujui yu 'in cuhui'.
23253	MAT 2:15	Can' ndi'in yu xa ngujui yu Herode, yato'o cha' re si'yana chcua cha' nu mxiycui' Ñi X'nan na 'in nguso 'in ñi cua' s'ni, lo' nchcui' na: —Se'en lca Egipto msi'yan 'in Sñen'—.
23257	MAT 2:19	Xa cua' ngujui yu Herode can', ngulo'o tloo sca angujle 'in Ñi X'nan na 'in yu See can' ni' cula, se'en ndi'in yu quichen Egipto,
23259	MAT 2:21	Xacan' mxitucui jun lo'o cuhui' can', lo' nguila jun se'en lca Israel.
23260	MAT 2:22	Xa ynan yu cha' si'yana yu Arquelao ndlo yu tñan se'en lyi'ya loo Judea, tñan loo Herode sti yu, ytsen yu quila yu can', una jui nu mtsa' 'in yu ni' cula, can' cha' mdo'o yu nguiaa yu se'en lyi'ya loo Galilea.
23262	MAT 3:1	Ya tucua tsaan, yu Xuhua nu mducua tya 'in nten, mdyisnan ycui' yu cha' tsu'hue 'in Ndiose sca se'en ngutyi, cui' se'en lyi'ya loo Judea,
23263	MAT 3:2	lo' nchcui' yu: Xilo'o chon' um qui'ya ngui'ni um, si'yana cua' mdiyaa xaa culo Ndiose tñan 'in na.
23264	MAT 3:3	Nde cha' nu mxiycui' Ndiose 'in Isaía cua' s'ni: —Tyi'an yu se'en ngutyi lo' chcui' cueen yu: Cu'ni chu'hue um tucueen se'en caan Ñi X'nan na, lo' cu'ni ñi um tucueen nu ntsu'hui cha' tyijyin ñi—.
23265	MAT 3:4	Yu Xuhua can' lco' yu sca te' nu nguiaa' lo'o quichan' camello, lo'o sca quijyin nchcan' na sii' yu, lo' scua nu nchcu yu lca 'in sco', lo' ndyi'yo yu cuiñan' nu ntsu'hui ni' quixin'.
23268	MAT 3:7	Xa na'an yu si'yana qui'an ne' fariseo lo'o ne' saduceo ljyaan ne' si'yana chcua tya ne', nchcui' yu lo'o ne': 'Un ta nten nu cuiñi, ¿ti nu ngulo'o 'in um si'yana xnan yu'hui um, lo' a qui'ni ca'an 'in um lo'o cha' nsin' ti' nu tyi'o tiquee Ndiose tiyaa xaa?
23269	MAT 3:8	Xilo'o chon' um qui'ya ngui'ni um, lo' culo'o xñan um 'in um lo'o sca chendyu nu luhui.
23274	MAT 3:13	Xacan' mdo'o Jesús se'en lca Galilea, lo' mdiyaa ñi chco tlyu Jordan se'en nu tucua tya yu Xuhua 'in ñi.
23275	MAT 3:14	Una yu Xuhua a ncua ti' yu tucua tya yu 'in ñi, lo' juin yu: 'Un ntsu'hui cha' tucua tya um 'ñan nan', lo' nde ljyaan um si'yana nan' tucua tyan 'in um.
23278	MAT 3:17	Xacan' ngune ycui' sca nu ycui' la ni' cuaan: Nde Sñen' nu ta'a lati 'ñan, tsu'hue 'a ntsu'hui tiqueen lo'o.
23279	MAT 4:1	Xacan' Espíritu 'in Ndiose mxicu'ni 'in Jesús si'yana tsaa ñi sca se'en ngutyi, lo' can' ncua ti' laxa'an xityu 'in ñi loo qui'ya.
23280	MAT 4:2	Xa cua' m'ni ñi ayuna tucua yla tsaan lo' tucua yla tla, xacan' mdyisnan ngute' ti' ñi.
23283	MAT 4:5	Xacan' ya lo'o laxa'an 'in ñi quichen Jerusalén, lo' ycuen lo'o 'in ñi sca se'en cuaan lati 'in laa can',
23285	MAT 4:7	Lo' juin Jesús: Una lo'o cha' re nguinu scua na loo quityi 'in Ndiose: —A tyijyin lyoo 'in Ndiose X'nan—.
23286	MAT 4:8	Xacan' ya lo'o laxa'an 'in ñi sca loo qui'ya cuaan ya', lo' ngulo'o 'in ñi sca chcui chendyu se'en ndlo ne' tñan, lo'o cha' cuilyiya' 'in ne',
23288	MAT 4:10	Mxcuen Jesús: Tyi'o tso' siin', Laxa'an, si'yana ndeña'an nchcui' quityi 'in Ndiose: —'In Ndiose X'nan ntsu'hui cha' cu'ni tnu, lo' scati 'in ñi ca ja'an—.
23289	MAT 4:11	Xacan' mdo'o tso' laxa'an can' sii' ñi, cui' ña'an lcaa mdiyaan angujle nu ta yaa' 'in ñi.
23290	MAT 4:12	Xa ynan Jesús cha' si'yana yu Xuhua cua' ntsu'hui na'an chcuan, mxitucui ñi se'en lca Galilea.
23291	MAT 4:13	Xacan' mdo'o ñi quichen Nazaret, lo' mcha'an ti'in ñi Capernaum, sca quichen ndi'in tu'hua tiyo', cui' loo yuu nu m'ni ca'an 'in Zabulón lo'o Neftalí,
23295	MAT 4:17	Ti' xacan' mdyisnan Jesús ngulo'o ñi 'in nten, lo' nchcui' ñi: Xilo'o chon' um qui'ya ngui'ni um, si'yana cua' mdiyaa xaa culo Ndiose tñan 'in um.
23299	MAT 4:21	Chin' ti se'en ti' mda'an ñi, xa na'an ñi 'in tucua yu nu nda'an lo'o ta'a ngula, Jacobo lo'o yu Xuhua, ndlyu yu lo'o Zebedeo sti yu ni' sca yca na'an, nxcuan su'hua yu quitan 'in yu, lo' msi'ya ñi 'in yu.
23304	MAT 5:1	Xa na'an Jesús si'yana qui'an 'a nten mdiya ti'in can', ycuen ñi sca se'en nu cuaan la, lo' ña'aan yten tucua ñi mdiyaa yu ta'a nda'an ñi tloo ñi.
23305	MAT 5:2	Xacan' mdyisnan ngulo'o ñi 'in nten, lo' juin ñi:
23336	MAT 5:33	A cunta cua' ngune 'in um ña'an jui nu ycui' lo'o ne' mdi'in s'ni: —A tyi'in tya ca um sca cha'—, cui' ca nu —tucua um tñan cha' nu tyi'in tyaa um tloo Ñi X'nan na—.
23340	MAT 5:37	Xa chcui' um sca cha', ljuin um: Cui' na, uta, si'i na, si'yana cha' ti' tucua la um cha' can', cua' lo'o cha' cuiñi ljyan lo'o na.
23352	MAT 6:1	Xñi um cunta si'yana si'i tloo ña'an nten cu'ni um scasca loo cha' tsu'hue, ta si'yana taa ne' loo um, lo' cha' cuaña'an cu'ni um, a sca cha' tsu'hue qui'ni ca'an 'in um lo'o tso' 'in Stina Ndiose nu nducua ni' cuaan.
23356	MAT 6:5	Xa chcui' lyi'o um 'in Ndiose, a cu'ni um tsaña'an n'ni nu a ñi ndi'in cha' 'in, si'yana nducui ti' can' ndyon nchcui' lyi'o 'in Ndiose se'en n'ni tnu ne' 'in ñi, uta sca se'en la, si'yana caja nu taa loo can'. Nu cha' ñi cunen lo'o um, lo'o tsacua ti ña'an cua' jui siya' can'.
23358	MAT 6:7	Xa nchcui' lyi'o um 'in Ndiose, a chcui' um ticui' ti loo cha' tsaña'an n'ni ne' gentil nu a ndyu'hui lyoo 'in Ndiose, ñan ti' ne' ta si'yana qui'an cha' chcui' ne', caja nu cu'ni cunta 'in ne'.
23367	MAT 6:16	Xa cu'ni um ayuna, a taa um ya' ca xi'in tloo um tsaña'an n'ni nu a ñi ndi'in cha' 'in, n'ni xi'in can' tloo si'yana ca jlyo ti' nten si'yana ngui'ni ayuna. Nu cha' ñi cunen lo'o um, lo'o tsacua ti ña'an cua' jui siya' can'.
23377	MAT 6:26	Xñi um cunta ña'an ndi'in cha' 'in quiñi, a ntya 'in jyaan, a sca na nxo' 'in, ñi a ntñan 'in ju'hua, una Sti um, ñi nu nducua ni' cuaan nxicu 'in 'in. ¿Ta si'i lyee la ntsu'hui lyoo um que 'in quiñi?
23379	MAT 6:28	A cunta lo'o te' nu ntsu'hui cha' co' um, ¿ñi cha' lyee 'a nsu'hua um cha' nduhue ti' tiquee um lo'o na? Xñi um cunta ña'an ndlyo sca yca quee nu nducua ni' quixin', a n'ni na tñan, ñi a ntñan na te',
23400	MAT 7:15	Xñi um cunta 'in um lo'o yu cuiñi nu nchcui' si'yana Ndiose nxiycui' 'in, yu nu ngui'ni 'in tsaña'an nchca ti' sca slya', una cusya 'in yu nguia cha' 'in na ña'an nchca ti' 'ni la.
23406	MAT 7:21	Si'i nchgaa nu nchcui': Ñi X'nan hua, Ñi X'nan hua, tca sten se'en ndlo Ndiose tñan, cui' ca nu tsalca nu nducua tñan ña'an nu nchca ti' Stin, ñi nu nducua ni' cuaan.
23407	MAT 7:22	Qui'an 'a nu chcui' lo'on tiyaa xaa, lo' ljuin: Ñi X'nan hua, Ñi X'nan hua, ¿ta si'i lo'o cha' cuiya' 'in um mda'an ycui' hua cha' tsu'hue re? ¿Ta si'i lo'o cha' cuiya' 'in um ngulo hua cui'in xa'an nu ntsu'hui 'in nten? ¿A cunta m'ni hua scasca cha' nu tnu lo'o cha' cuiya' 'in um?
23408	MAT 7:23	Xacan' xcuen 'in can': —A siya' yu'hui lyoon 'in um, tyi'o tso' um siin', 'un nu ngui'ni tñan ngunan'—.
23413	MAT 7:28	Xa mdyi ycui' Jesús cha' can', lyee 'a yuhue ti' ne' ña'an cha' nu ndlo'o ñi,
23415	MAT 8:1	Xa mdo'o Jesús loo qui'ya lyo' ti can', qui'an 'a nten mducui ncha'an 'in ñi.
23416	MAT 8:2	Xacan' yaan sca yu nu nguxen quitso' la 'in se'en ndon ñi, lo' mdyi'ya xtyin' yu tloo ñi lo' juin yu: Ñi X'nan hua, cha' nchca ti' um tca cu'ni chca um 'ñan.
23418	MAT 8:4	Xacan' juin Jesús 'in yu: Ña'an jan ñi, a chcui' lo'o ñi sca tucui, cui' ca nu tsaa lo' culo'o 'in tloo yu nu ntsu'hui cunta cha' 'in laa, lo' taa sca lcuan tsaña'an nu ngulo Moisé tñan, cuaña'an ca jlyo ti' nten si'yana cua' mchca.
23419	MAT 8:5	Xa mdiyaa Jesús tu'hua quichen Capernaum, sca x'nan sindatu yan ycua 'in ñi, lo' mdyisnan mjñan yu cha' tsu'hue 'in ñi,
23420	MAT 8:6	lo' juin yu: Ñi X'nan hua, sca yu nguso 'ñan nscua yu la na'an 'ñan, ti'i 'a ndijin yu lo' a nchca tyi'an yu.
23421	MAT 8:7	Xacan' mxcuen Jesús 'in yu: Nan' tsa'an lo' cu'ni chcan 'in yu.
23422	MAT 8:8	X'nan sindatu can' mxcuen 'in ñi: Ñi X'nan hua, a ntsu'hui suun 'ñan sten um ña'an 'ñan, tsaloo ti chcui' um sca cha' lo' chca nguso 'ñan.
23424	MAT 8:10	Xa ngune 'in Jesús cha' can', yuhue 'a ti' ñi lo' juin ñi 'in nten nu nda'an ncha'an 'in ñi: Nu cha' ñi cunen lo'o um, ñi sca ne' Israel, lo' a ndiyaa ne' cuiya' tsaña'an ndiya qui'an ti' yu re 'ñan.
23427	MAT 8:13	Xacan' juin Jesús 'in x'nan sindatu can': Quia lya, lo' tsato'o ña'an nu ndiya qui'an ti'. Ticui' xaa mchca nguso 'in yu.
23430	MAT 8:16	Xa ngu'ya tla mdyisnan mdiyan lo'o ne' qui'an 'a nu ntsu'hui cui'in xa'an 'in se'en ndon ñi, lo' ngulo ñi cui'in xa'an can' si'ya cha' nu ycui' ñi, lo' m'ni chca ñi 'in nchgaa nu ti'i,
23435	MAT 8:21	Xca yu nu nducui ncha'an 'in ñi juin yu 'in ñi: Ñi X'nan hua, taa um cha' cuiya' quia tsin' 'in stin culo nducua la.
23439	MAT 8:25	Yu ta'a nda'an ñi ngulyoo sla ñi lo' juin 'in ñi: ¡Ñi X'nan hua, culo laa um 'in hua, cua' quityin' yu'hui ti na!
23440	MAT 8:26	Juin ñi 'in yu: ¿Ñi cha' ta nguitsen um, ta jo'o 'a ndiya qui'an ti' um? Xacan' mdyiton ñi, lo' ngusun lo'o ñi 'in cui'in can' lo'o tiyo' can', lo' cui' xaa mdi'in tiin na.
23442	MAT 8:28	Xa mdiyaa jun xca tso' tiyo' can' se'en lca loo yuu 'in ne' Gadara, yan ycua tucua yu nu ntsu'hui cui'in xa'an 'in, nu mdo'o ni' lyi'o se'en nguitsi' nten, ndyijyin cuiya' la yu, ñi a tucui 'a xtyi ti' tyijyin tucueen can'.
23449	MAT 9:1	Xacan' yten ñi ni' yca na'an can', mdyi'o ca'an ñi xca tso' lo' nguila ñi quichen se'en ndi'in ñi.
23450	MAT 9:2	Yato'o mdiyan lo'o ne' sca yu ti'i nscua loo qui'ñan se'en ndon ñi, lo' a nchca tyi'an yu. Xa na'an Jesús si'yana lyee ndiya qui'an ti' yu nu ndiya lo'o 'in nu ti'i can', xacan' juin ñi 'in nu ti'i can': Sñen', cu'ni tnu tiquee, cua' nguten qui'ya 'in.
23456	MAT 9:8	Xa na'an ne' cha' nu yato'o, ndyijyin ya' yuhue ti' ne lo' m'ni tnu ne' 'in Ndiose, si'yana tsacua ña'an cha' cuiya' mdaa ñi 'in nten chendyu.
23457	MAT 9:9	Xacan' mdo'o Jesús nguiaa ñi, se'en mdijin ñi, can' na'an ñi sca yu naan Mateo, nducua yu se'en nsu'hua lyiya' nten tñi, lo' juin ñi 'in yu: Chcui ncha'an 'ñan. Cui' xaa mdyiton yu lo' mducui ncha'an yu 'in ñi.
23459	MAT 9:11	Xa na'an ne' fariseo cha' re, juin ne' 'in yu ta'a nda'an ñi: ¿Ñi cha' sca se'en ti nchcu yu nu lca Bstro 'in um lo'o yu nducun', lo'o yu nu ndlo tñi?
23460	MAT 9:12	Xa ngune 'in Jesús cha' nu ycui' ne', xacan' juin ñi: Nten nu tsu'hue lca 'in, a 'ni cha' 'in ne' lo'o nu n'ni rmiyu, una nu ti'i can' nu 'ni cha' 'in.
23462	MAT 9:14	Yato'o sca tsaan mdiyaa tucua snan ta'a nda'an yu Xuhua, lo' mñicha' yu 'in Jesús: ¿Ñi cha' huare' lo'o ne' fariseo lyee 'a n'ni hua ayuna, lo' yu ta'a nda'an um a n'ni yu ayuna?
23471	MAT 9:23	Xa yten Jesús ña'an 'in yu nu ndon loo can', na'an ñi si'yana cua' ndi'in yla yu cuhuii, a cunta qui'an nten cua' ndi'in can'.
23472	MAT 9:24	Lo' juin ñi 'in ne': Quia lya um, si'yana si'i na ngujui cuhui' re, na lja' ti cuhui'. Xacan' mstyi lyi'o ne' 'in ñi.
23473	MAT 9:25	Xa cua' m'ni ñi cha' mdyi'o ne' nde lyiya', yten ñi ña'an, msñi ñi yaa' cuhui' can', lo' cui' xaa mdyitucui cuhui'.
23475	MAT 9:27	Xa mdo'o Jesús nguiaa ñi, tucua yu cuityin' mducui ncha'an 'in ñi, msi'ya yja cueen yu, lo' nchcui' yu: 'Un ñi nu lca Sñe' ta nten 'in Davi, ña'an 'tnan ti' um 'in hua.
23476	MAT 9:28	Xa mxitucui ñi nde ña'an, mdiya ncha'an yu cuityin' can' 'in ñi, lo' juin Jesús 'in yu: ¿Ta ndiya qui'an ti' um si'yana tca cu'ni chcan 'in um? Mxcuen yu: Ndiya qui'an ti' hua, Ñi X'nan hua.
23477	MAT 9:29	Xacan' yla' ñi quiloo yu lo' juin ñi: Cui' tsaña'an ndiya qui'an ti' um, lo' cuaña'an tsato'o na.
23481	MAT 9:33	Xa ngulo ñi cui'in xa'an can', yu cu'un can' cui' xaa mdyisnan ycui' yu. Ndyijyin ya' yuhue ti' nten lo' nchcui' ne': Ñi siya' lya ña'an na cha' nu cuaña'an se'en lca Israel.
23484	MAT 9:36	Xa na'an ñi 'in nten qui'an can' mña'an 'tnan ti' ñi 'in ne', si'yana lca ne' ña'an nchca ti' slya' nu a ntsu'hui x'nan, sca nu cua' ña'an nda'an ti, lo' a tucui nu ntsu'hui cunta 'in.
23485	MAT 9:37	Xacan' juin ñi 'in yu ta'a nda'an ñi: Nu cha' ñi s'ni, qui'an 'a tñan ndi'in lo' chin' nguso 'ñan.
23486	MAT 9:38	Can' cha' jñan um 'in ñi nu lca X'nan tñan re, lo' ca'an tñan ñi nguso 'in ñi loo xñan ñi.
23487	MAT 10:1	Xacan' msi'ya ñi 'in tsa tichcua yu nu ca ta'a tyi'an ca ñi, lo' mdaa ñi cha' cuiya' 'in yu si'yana culo yu cui'in xa'an nu ntsu'hui 'in nten, lo' cu'ni chca yu nchgaa nu ti'i lo'o cuati loo quicha.
23488	MAT 10:2	Ndeña'an naan ta'a tichcua yu nu lca apóstol: Nu culoo can' lca yu Simón nu nchcui' ne' lo'o lca Tyo, lo'o yu Ndre ta'a ngula yu, lo'o Jacobo lo'o yu Xuhua, sñe' Zebedeo,
23497	MAT 10:11	Xa tiyaa um scasca quichen cunan um se'en quinu um, can' quinu um tsalja tyi'in um quichen can'.
23503	MAT 10:17	Xñi um cunta 'in um lo'o nten, si'yana ntsu'hui cha' tyaa ne' cunta 'in um tloo bsya, lo' jyi'in ne' 'in um se'en n'ni tnu ne' 'in Ndiose.
23505	MAT 10:19	Xa tyaa ne' cunta 'in um tloo bsya, a chu'hui yuhue ti' um ña'an ntsu'hui cha' xcuen um, lo' ñi cha' nu chcui' um, si'yana lja xacan' caja cha' nu chcui' um,
23509	MAT 10:23	Xa tyisnan cu'ni lyi'o ne' 'in um quichen se'en tiyaa um, tsaa um xca quichen. Nu cha' ñi cunen lo'o um, ñi a nchca tyi'o yso um ña'aan se'en lca Israel, xa quiaan Yu Qui'yu nu Mdo'o nde ni' Cuaan xiya'.
23529	MAT 11:1	Xa mdyi cha' nu ngulo'o Jesús 'in tsa tichcua yu ta'a nda'an ñi, mdo'o ñi se'en can', nguiaa ñi scasca quichen, ngulo'o ñi lo' ycui' ñi cha' tsu'hue 'in Ndiose.
23530	MAT 11:2	Ti' se'en ntsu'hui yu Xuhua na'an chcuan ynan yu cha' nchgaa tñan nu ngui'ni Cristo, xacan' ngua'an tñan yu tucua ta'a nda'an yu se'en ndlyu ñi.
23532	MAT 11:4	Xacan' mxcuen Jesús 'in yu: Quia ytsa' um 'in yu Xuhua nchgaa cha' nu ngune 'in um lo' na'an um cua' ñii:
23535	MAT 11:7	Xa mdo'o nu ngua'an tñan yu Xuhua can' nguiaa, xacan' mdyisnan ycui' Jesús lo'o nten can' cha' 'in yu Xuhua, lo' juin ñi: ¿Ñi na ya nan' 'ya um se'en ngutyi cua? ¿Ta cui' 'in quii nu mcha ti'in cui'in can'?
23538	MAT 11:10	Ndeña'an nguinu scua sca cha' loo quityi cha' 'in yu Xuhua: —Ña'an jan ñi, ca'an tñan 'in sca nu chcua loo, cu'ni chu'hue tucueen nu tsaa—.