23229	MAT 1:16	Jacobali kantji patana wonti Joseph, Mariananka noa, nankangundru dankana wonti Jesus, tala nunkani Chris-tus.
23230	MAT 1:17	Kapara pratjana Abrahamangundru Davidanilu ma-rapratjana ja mandrumandru nganai; Davidandru Babylaia wapalkanantulu kapara marapratjana ja mandrumandru nganai; Babylaia wapalkanandru Christungulu kapara marapratjana ja mandrumandru nganai.
23231	MAT 1:18	Jesus Christus dankana wonti jeruja: Maria, ngan-dri nunkani, matja talpadakaterina Josephangu, windrila pudla jela ngamala, nandru mankamankana wonti, nani man-drantju nganana wonti Jaolali kulikirieli.
23232	MAT 1:19	Ngangau Joseph, noa nankani, talku nganana wonti, ja wata jertapaterina wonti nana nintali ngankala, nulu ngun-drana wonti, nana kurukuru worarala.
23233	MAT 1:20	Nulu jenia ngundranani, mai, Godaia angela kulno ngapitjani nunkangu wondraterina wonti ja jatana wonti: “Josephajai, Davidani ngatamurajai, wata japali nganau, Maria, noa jinkani patala; ngangau mina nandru patana wa-rai, Jaola kulikirindru nganai.
23234	MAT 1:21	Nandru kupa kanku kantji patala nganai; nina jun-dru JESUS dikala nganai; ngangau kana wolara nunkani Nulu kulkala nganai tanani madlentjandru.”
23236	MAT 1:23	“Mai! ngameri kulno mandrantju nganala nganai, ja nandru knpa kanku kantji patala nganai, ja tanali tala nunkani dikala nganai “Emmanuel”, jenia wondrai: Goda-ngaia-nangunto.”
23237	MAT 1:24	Joseph mukandru matja jiritjina, nulu jeruja ngan-kana wonti, worderu Kaparaia angelali nunkangu jirijiribana warai, ja nulu noa nunkani patana wonti.
23238	MAT 1:25	Ja nulu wata nana ngujamana wonti, nandru kupa kanku dankanantulu, ja nulu tala nunkani dikana wonti: “JESUS”.
23240	MAT 2:2	Ja jatana wonti: “Woderi nau, Juda-kanaia-kapara matja dankana? Ngangau ngaiani ditji waka nunkani naji-nala tiriwani, ja wokarana warai nunkangu pantjaterkana ngarila.”
23241	MAT 2:3	Herodes, mitaia kaparali, jenia matja ngarana, nau japali ngaruparana wonti, ja nunkangu jela Jerusalemala wa-rupoto.
23242	MAT 2:4	Ja nulu kana wolaraia Priesta pirna ja jaura jinki-nietja pratjana kampana wonti ja tanana jekijekibana wonti, woderi Christus dankananto.
23244	MAT 2:6	“Ja jidni Bethlehemiai, Judaia mitani, jidniwata ngadanietja nganai Judaia kapara marapuni, a-ai, ngangau jin-kangundru kapara dunkala nganai, Nulu kana wolara nga-kani, Israel, ngamalkala nganai.”
23245	MAT 2:7	Ngadani Herodili kana kiri worana kurukuru karkana wonti ja tanana jiglerali jekijekibana wonti, winta ditji waka wondraterinala.
23246	MAT 2:8	Ja nulu tanana Bethlehemia jinpana wonti ja jatana wonti: “Palkanimai ja kupa parparali wontianau, ja jura nina matja mankamankana, ngakangu jaura tikalkanau, ngani ba-kana wokarananto nunkangu pantjaterkana ngarila.”
23247	MAT 2:9	Tanali mitaia kapara matja ngarana, tana palkana wonti. Ja mai, ditji waka nina tanali tiriwa najinala, ta-nangu ngopera wapana wonti, nau wokaranantulu miri ban-bala, woderi kupa nganana wonti.
23249	MAT 2:11	Ja tana pungani matja wirina, tanali kupa waka najina wonti Mariangu, ngandrini nimkanani jela; ja tana pan-tjaterkana ngarina wonti nunkangu, ja tanali poto pirna pil-tana wonti, ja nunkangu poto jinkina wonti: Marda, maralje, kuli ngmmi ja kaldri pilki.
23250	MAT 2:12	Ja Godali tanana ngapitjani daudauana wonti, tana wata morla Herodingu tikananto. Ja palto worku tana na-kaldra tikana wonti mitaia tananaia.
23251	MAT 2:13	Tana matja puntina, mai, Kaparaia angela kulno Josephangu ngapitjani wondraterina wonti ja jatana wonti: “Jiritjiau ja kupa ja ngandri nunkani manina kurau ja kuri-kariau Egypta mitaia, ja naka ngamamai, ngani jinkangu ja-tanantulu; ngangau Herodes jertapateriai kupa wontila nina-para nandrala.”
23252	MAT 2:14	Nau jiritjina wonti ja kupa ja ngandri nunkani manina kurana wonti tinkani, ja kutingana wonti Egypta mitaia.
23253	MAT 2:15	Ja nau naka ngamana wonti Herodes palinantulu, ngangau morlalu pantjinanto, mina Prophetali Kaparandru kaukaubana wonti, nau jatana wonti: “Egypta mitandru ngato Ngatamura ngakani karkana wonti.”
23254	MAT 2:16	Herodili matja najina, kana kiri worali nina jedibala wiri, nau pirna tiririna wonti, ja nulu jinpana wonti Bethle-hemingu ja wondirani pratjanani nunkanani ja kupa kanku pratjana nandrana wonti, tana kilpawoldra mandril ja morla waka nganana wonti, tanangupini ditjini, tanana nulu kana kiri worangu jekibala wiri.
23256	MAT 2:18	“Ramangu tanali ngaiala ngarana wonti, miritja ja jildri ja juajuangana pirna; Rahel nankani kupandru jindra-na wonti ja wata ngantjana wonti ngankalkananto, ngangau tana panila nganai.”
23258	MAT 2:20	Ja jatana wonti: “Jiritjiau ja kupa ja ngandri nunkani manina kurau, ja tikau, Israel mitaia; ngangau tana matja nari, tanali kupaia tepi wontina wonti.”
23259	MAT 2:21	Nau jiritjina wonti ja kupa ja ngandri nunkani manina kurana wonti ja Israel mitani wokarana wonti.
23260	MAT 2:22	Nulu matja ngarana, Archelaus Judaia mitaia kapara nganai Herodini ngaperaia nunkanaia pirini, nau japali pantjina wonti nakani palkala; ja nulu ngapitjali jirijiribani jaura manina wonti, ja nau palkana wonti Galilaia mitaia.
23261	MAT 2:23	Ja nau wokarana wonti ja ngamana wonti ngura kulnuni, tala nunkani Nazareth; ngangau morlalu pantjinanto Prophetaia jaura: “Tanali nina Nazarethala dikala nganai.”
23262	MAT 3:1	Tanangupini ditjini. Johannes multibanietja wokarana wonti ja Judaia pitarani jaura jinkina wonti,
23263	MAT 3:2	Ja jatana wonti: “Madlentjandru karitjianau, ngangau pariwilpaia milila karakara nganai.”
23264	MAT 3:3	Naupini nau nganai, nunkangundru Jesaiasali Prophetali kaukaubana wonti; “Karkanietjaia ngaiala pitarani parai: Kaparaia palto ngankinganimai, ja tidha-palto nunkani talku ngankanimai.”
23265	MAT 3:4	Johannili kati Kameei njurdu ja dala mantamanta ka-pani nunkanani ngamalkana wonti, ja buka nunkani palaparu ja pitjambu nganana wonti.
23266	MAT 3:5	Jendranguta nunkangu dunkana wonti Jesusalemala ja Judaiala pratjaterina ja Jordanala pratjaterina.
23267	MAT 3:6	Ja nulu tanana multibana wonti Jordan kaiarani, ja tanali madlentji tanani talku dikana wonti.
23271	MAT 3:10	Kalara matja pita kaparani parai; Pita pratjana, wata tandra ngumu punkibanani, wokaribala nganai ja turuni worala nganai.
23272	MAT 3:11	Ngato jurana ngapali multibai madlentjandru karitji-malkala; ngakangu ngadani kulno wokarala nganai, Nau morla ngurunguru nganai ngakangu, nunkangu ngani wata talku nganai, tidnaputa nunkani padakijiribala, Nulu jurana multi-bala nganai Jaolali kulukirieli ja turujeli.
23273	MAT 3:12	Marani nunkanani pirra nunkani parai, ja Nulu ji-raua nunkani darpala nganai, ja buka tandra nunkani kam-pani pungaia mapala nganai, ja ngurdi Nulu japila nganai turujeli, nau wata paliai.
23274	MAT 3:13	Ngadani Jesus Galilaiandru Jordan kaiarani Johan-ningu wokarana wonti, nunkangundru multibanila manila.
23276	MAT 3:15	Jesujeli kalabana wonti ja nunkangu jatana wonti: “Karari jenia manuni kurau, ngangau jeruja talku nganai ngaldrangu, talkula pratjana morlalu kurala.” Ngadani nulu nunkangu manuni kurana wonti.
23277	MAT 3:16	Jesujeli matja multibanila manina, Nau nurujeli nga-pandru dunkana tarana wonti; ja mai, pariwilpa piririna wonti, ja nulu najina wonti Godaia Jaola ngarinani mulapara jeribaka wokarala nunkangu.
23278	MAT 3:17	Ja mai! Ngaiala pariwilpandru jatana wonti: “Naupini Ngatamura ngantjalu ngakani nganai, nunkangu ngani murlali nganai.”
23279	MAT 4:1	Jendranguta Jaolali Jesus pitaraia taralkana wonti, kutjieli nina wontjananto.
23280	MAT 4:2	Ja Nau pota mandrumandru marapratjana ditji, ja pota mandrumandru marapratjana tinka milja ngamana warai, Nau ngadani mauali nganana wonti.
23281	MAT 4:3	Ja wontjanietja nunkangu wokarana wonti ja jatana wonti: “Jidni Godaia Ngatamura ngananani, jatamai, tana-pini mar da bukarinanto.”
23282	MAT 4:4	Nulu kalabana wonti ja jatana wonti: “Dakanala pa-rai: Kana wata windri bukandru tepiriai, a-ai, jaura waru-potundru, nauja Godaia manandru dunkai.”
23284	MAT 4:6	Ja nunkangu jatana wonti: “Jidni Godaia Ngatamura ngananani, ngarinalu kulkungamai; ngangau dakanala parai: Nulu angelani nunkanani jirijiribala nganai jinkangundru, tanali jidna marali ngamalkala nganai, wata jidni tidna mar-dani dakaterinanto.”
23287	MAT 4:9	Ja nunkangu jatana wonti: “Tananapini warupoto ngato jinkangu jinkila nganai, jidni ngakangu pantjaterkana ngarinani ngatjila.”
23288	MAT 4:10	Ngadani Jesus nunkangu jatana wonti: “Kutingau Satanajai! ngangau dakanala parai: Jidni Godani Kaparani jinkanani ngatjiamai ja windri nunkangu wodatarana ngama-mai.”
23289	MAT 4:11	Ngadani kutjieli nina worarana wonti, ja mai, angela wora nunkangu wokarana wonti ja nunkangu mili nganaina wonti.
23294	MAT 4:16	Kana wolarali, tana ngalpurani ngamai, praitji pirna najina wonti, ja tanangu, tana naria pirini ja pungalani ngamai, tanangu praitji dunkana tarana wonti.”
23295	MAT 4:17	Jendranguta Jesujeli wonina wonti kaukaubala ja ja-tala: “Madlentjandru karitjianau, ngangau pariwilpaia milila karakara nganai.”
23296	MAT 4:18	Jesus Galilaia pantuni dirkalani wirarina wonti, ja Nulu neji mara wulana najina wonti, Simon, nina talali dikai Petrus, ja Andreas ngatata nunkani; pudlali jama pantuni worana wonti, ngangau pudla paru maninietja nganana wonti.
23297	MAT 4:19	Ja Nau pudlangu jatana wonti: “Ngakangu karipa-terialumai; ngato judlana kana maninietja ngankala nganai.”
23298	MAT 4:20	Pudlali nurujeli jama worarana wonti ja nunkangu karipaterina wonti.
23299	MAT 4:21	Ja Nau nakandru morla wapana wonti, ja Nulu neji mara mandru morla najina wonti, Jakobus, Zebedäuni ngatamura, ja Johannes, ngatata nunkani; pudlali botani Zebedä-us, pudlani ngaperani jela, jama karpana wonti. Ja Nulu pudlana karkana wonti.
23300	MAT 4:22	Pudlali nurujeli bota ja ngaperi pudlani worarana wonti ja nunkangu karipaterina wonti.
23301	MAT 4:23	Ja Jesus Gralilaiani paruparu wirarina wonti ja jaura pungani tananani ngujangujara jinkina wonti, ja ngantjani jaura mililandru kaukaubana wonti, ja muntja ja waltowalto pratjana Nulu tepi ngankana wonti kana wolarani.
23302	MAT 4:24	Ja pinti nunkangundru dunkana wonti Syria mitaia paruparu, ja tanali nunkangu muntja pratjana padakana wonti, tana muntja ja ketjaketjana pilki ja pilki nganana wonti, ja kana kutjinto ja pirala muntja ja tjunduru; ja Nulu tanana pratjana katitepi ngankana wonti.
23303	MAT 4:25	Ja kana wolara marapu nunkangu karipaterina wonti Galilaiandru ja Dekapolis mitandru ja Jerusalemingundru ja Judaiandru ja Jordan kaiari jerankarindru.
23304	MAT 5:1	Matja Nulu kana wolara najina, Nau mardawonpaia tarana wonti; ja Nau matja ngamana ngarina, mili nunkani nunkangu wokarana wonti.
23306	MAT 5:3	Murlali pirna, tana mungarali wangiwangi, ngangau pariwilpaia milila tanangu nganai.
23307	MAT 5:4	Murlali pirna, tana ngaurongauro, ngangau tanali ngan-kalkani manila nganai.
23308	MAT 5:5	Murlali pirna, tana malti nganai, ngangau tanali mita maru ngamalkala nganai.
23309	MAT 5:6	Murlali pirna, tana mauali ja tertieli nganai talkulaia, ngangau tana bulurila nganai.
23310	MAT 5:7	Murlali pirna, tana kalumiltjamiltjariai, ngangau tanangu kalumiltjamiltjarina nganala nganai.
23311	MAT 5:8	Murlali pirna, tana ngara kulikiri nganai, ngangau tanali Goda najila nganai.
23312	MAT 5:9	Murlali pirna-tana wadlietja, ngangau tanana tanali Godaia kupa dikala nganai.
23313	MAT 5:10	Murlali pirna tana, tanangu kana talkulandru tirika-ripateriai, ngangau tanangu pariwilpaia milila nganala nganai.
23314	MAT 5:11	Murlali pirna jura nganai, tanali jurana ngirkibanani ja tirikaripaterinani ja madlentji marapu jurangu jatanani jedinali ngakangundru.
23315	MAT 5:12	Mankianimai ja murlali ngananau, ngangau kalala jurani pirna nganai pariwilpani; ngangau jeruja tana bakana Propheta worangu, jurangu ngopera ngananala, tirikaripate-rina wonti.
23316	MAT 5:13	Jura mitaia kaldri nganai. Kaldri dunkarinani, mi-nali tanali kaldri ngankala nganai? Nau baku nganai, ja kanali nina teribala nganai-ja tidnali nankanankala nganai.
23317	MAT 5:14	Jura mitaia praitji nganai. Ngura kulno, mardawan-pani miri paranani, wata kurukuru nganai.
23318	MAT 5:15	Tanali wata praitji miribai ja kokuni ngarinalu widmai, a-ai, praitjaia potuni, ja nau pratjanani mintjiai, tana pungani ngamanani.
23319	MAT 5:16	Jeruja praitji jurani mintjiatimai kanani, ngangau tanali ngankani ngumu jurani najinanto ja Ngapari jurani pa-riwilpani jurakokananto.
23320	MAT 5:17	Wata ngundranau, ngani wokarana warai jirijiribani-jaura kara, Prophetaia jaura kara dukarala, a-ai, ngani wata wokarana warai, ninaia dukarala, windri morlalu kurala.
23321	MAT 5:18	Ngangau morlalu ngani jurangu jatai: “Pariwilpa ja mita maru mudanantulu, wata tiwi kulno kara, malka waka-waka kulno kara jirijiribani jaurandru mudala nganai, jenia pratjana morlalu pantjinantulu.”
23322	MAT 5:19	Warlenulu nunkangupini jirijiribani jaurandru kulno wakawaka dukaranani ja jeruja kanani ngujangujara jinki-nani, nau wakawaka nganala nganai pariwilpaia mililani; warlenulu tanana ngankanani ja ngujangujara jinkinani, nau pirna nganala nganai pariwilpaia mililani.
23323	MAT 5:20	Ngangau ngani jurangu jatai: “Talkula jurani wata morla ngumu ngananani jaura jinkinietjaia ja Pharisaiaia, jura morlalu wata pariwilpaia mililani wirila nganai.”
23324	MAT 5:21	Jura matja ngarana, worderu Nauja pinaru worangu jatana wonti: “Wata narielu nandramai”! warlenulu narielu nandrai, nunkangu kalala parai.
23325	MAT 5:22	Ja ngani jurangu jatai: “Worananau ngatatani nun-kanani baku tiririnani, nunkangu kalala parai; ja worananau ngatatani nunkanani jatai: “Raka”, nunkangu kalala parai kaparani; ja worananau nunkangu jatai: “Jidni jirijiri”, nunkangu kalala parai turu ngurali.”
23327	MAT 5:24	Jeruja poto jinkani naka Altara bankini woraramai, ja ngopera wapau, ja ngatatani jinkanani kulnukulnuni ngan-kateriamai, ja ngadani wokarau ja poto jinkani jinkiamai.
23328	MAT 5:25	Nurujeli murlali nganamai talpalani jinkanani, je-runtjaia ditji jidni nunkangunto paltuni nganai; talpalali jid-na kalala kuranietjani jinkiati, ja kalala kuranietjali jidna jinkiati milini, ja jidna kanjangari pungani widmaiati.
23329	MAT 5:26	Morlalu ngani jinkangu jatai: “Jidni wata morla na-kandru dunkala nganai, jundru ngopera mudani marda jinki-nantulu.”
23331	MAT 5:28	Ja ngani jurangu jatai: “Warlenulu widla najinani, nankangu milkirina, nulu matja ngarali nankangunto pinta wokaribana warai.”
23332	MAT 5:29	Milki ngunarali jidna karkarkanani, ninaia dukarau ja worau jinkangundru; ngangau jinkangu ngumu nganai jinkani palku buru kulno tintananto, Nulia palku buru pratjana turuni woraiati.
23333	MAT 5:30	Ja mara ngunarali jidna karkarkanani, ninaia woka-ribau, ja jinkangundru worau; ngangau jinkangu ngumu nganai, jinkani palku buru kulno tintananto, palku buru pratjana turuni wiriati.
23334	MAT 5:31	Nauja jatana wonti: “Warlenulu noa nunkani wora-ranani, nulu nankangu narrani dakani jaura jinkinanto.”
23335	MAT 5:32	Ja ngani jurangu jatai: “Warlenulu noa nunkani wo-raranani, nani wata kantji palakantji ngananani, nulu nana pinta wokaribanietja ngankai; ja warlenulu narrani widla pa-tanani, nulu pinta wokaribai.”
23336	MAT 5:33	Nakaldra jura matja ngarana, worderu Nauja pinaru worangu jatana wonti: “Wata jedinali jaura morlalu jatamai, ja Kaparani jaura morlalu jinkani kuramai.”
23337	MAT 5:34	Ja ngani jurangu jatai: “Wata jaura morlalu jatamai, wata pariwilpani kara, ngangau nauja Godaia ngamani piri nganai.
23338	MAT 5:35	Wata mitani kara, ngangau nauja nunkani tidnaia piri nganai, wata Jerusalemingu kara, ngangau nauja kapara pirnaia ngura nganai.
23339	MAT 5:36	Bakana wata jinkani mangatandrani jaura morlalu jatamai, ngangau jidni ngandandariai, para kulno maru kara, waru kara ngankala.”
23340	MAT 5:37	Jaura jurani nganaiatimai: “Kau, kau; pani, pani;” mina pudlangu pinpi tarai, jenia madlentjandru dunkai.
23341	MAT 5:38	Jura matja ngarana, worderu Nauja jatana wonti: “Milki milkini, manatandra manatandrani.”
23342	MAT 5:39	Ja ngani jurangu jatai: “Madlentjani wata ngandra-walkaterianau, a-ai, warlenulu jidna ngadla ngunari nandrai, nunkangu bakana nguru jinkiteriau.
23343	MAT 5:40	Ja Warlenulu ngundrai jinkangu tjakakijiribamalila kati waka jinkani manila, nunkangu bakana kati pirna wo-rarau.
23344	MAT 5:41	Ja warlenulu jidna winpai nunkangu jela karakara wirarila, nunkangu jela worita wirariau.
23345	MAT 5:42	Worananau jinkangu ngatjiai, nunkangu jinkiau; ja warlenulu ngantjai jinkangundru woljaia manila, wata nun-kangundru kulkateriau.”
23346	MAT 5:43	Jura matja ngarana, worderu Nauja jatana wonti: “Kamaneli jinkani ngantjamai, ja talpalani jinkanani kala-kalariamai.”
23347	MAT 5:44	Ja ngani jurangu jatai: “Talpala jurani ngantjanimai; tanali jurangu kalala madlentji kuranani, tanangu kalala ngumu kuranau; tana jurangu kalakalarinani, tanangu ngumu ngankanimai; tanali jurana ngirkibanani ja jurangu tirikari-paterinani, tanangundru ngatjianimai.
23348	MAT 5:45	Ngangau jura kupa nganananto Ngaperaia juranaia, Nauja pariwilpani; Nulia ditji pirna nunkani dunkalkai kanani madlentjani ja kanani ngumuni, ja talara jinkiai kana talkuni ja tjikatjikani.”