23214	MAT 1:1	Uvva ukua aglaŋich sivulliaŋiñ Jesus Christ-ŋum, kiŋuviaŋupluni David-miñ Abraham-miñḷu.
23215	MAT 1:2	Abraham aapagigaa Isaac-ŋum, Isaac-li aapagigaa Jacob-ŋum, Jacob-li aapagigaa Judah-ŋum aniqataiñḷu.
23224	MAT 1:11	Josiah-li aapagigaa Jeconiah-ŋum aniqataiñḷu. (Ukua taimani Israel-aaġmiut aullautraupmata Babylon-mun.)
23230	MAT 1:17	Iluqatiŋaasiiñ kiŋuviaġiich aullaġniipḷutiŋ Abraham-miñ David-munaglaan akimiaġuutaiḷauniqsut, suli aullaġniipḷutiŋ David-miñ iñuich aullautraułhatnunaglaan Babylon-mun kiŋuviaġiich akimiaġuutaiḷaupmiñiqsut. Aasiiḷi iñuich aullautraułhatniñaglaan akimiaġuutaiḷaupmiut kiŋuviaġiich anił̣hanunaglaan Christ-ŋum.
23231	MAT 1:18	Uvva Jesus Christ-ŋum anił̣ha itnaiḷipḷugu inniqsuq. Aakaŋa Mary nuliaksrausiutianikami Joseph-mun, aglaan katigaluaqatik iḷitchuġiniqsuq siŋaiyautilaaġmiñik Ipqitchuakun Irrutchikun.
23232	MAT 1:19	Aasiiñ uiksrautaa Joseph nalaunŋaruaŋuniqsuq. Iḷisimagaa katchuutiłiksrani Mary-mik nalaunŋaitkisilaaŋa, aglaan kanŋusaaġuŋiññiġaa iñuŋnun. Taatnamik sivunniġñiqsuq avitchukługu nalunautchipḷuni.
23233	MAT 1:20	Taavrumiŋa isumaaluktitlugu Atanġum isaġulgan sagviutiniġaa siññaktukun nipliqhuni, “Joseph, kiŋuviaġigaatin David-ŋum, sivuuġanak Mary-mik tuvaaqatniŋñiaqniḷutin atakkii siŋaiyaupkaġaa Ipqitchuam Irrutchim.
23237	MAT 1:24	Joseph-ŋum itiqami taimma iḷaqatiksraqtaaġigaa Mary isaġulgan Atanġum uqauttutaagun.
23238	MAT 1:25	Iḷaksiaŋiññiġaa iġñiqałhanunaglaan; aasiiñ Joseph-ŋum atchiġñiġaa Jesus-mik.
23245	MAT 2:7	Herod atanġum nalunautchipḷuni puqiksaat aŋutit tikisinniġai, iḷitchuġiviginiallapiaqługich napmun iḷipman uvluġiaq sagviqmagaan.
23246	MAT 2:8	Iḷitchuġianikamiuŋ Bethlehem-muquniġai nipliqhuni, “Aullaġusi pakallapiaqsiuŋ iḷiḷgauraq, aasiiñ paqitkupsiuŋ iḷitchuġipkaġumagipsitŋa. Uvaŋaptuuq utlakkumagiga sitquġvigityaqtuaġlugu.”
23247	MAT 2:9	Taavrumiŋa umialgum uqautianikmatiŋ aullaġniqsut. Tautuŋniġaat uvluġiaq qiñikkaqtiŋ kivaknamiñ. Sivulliukkauniqsut uvluġiam nutqaġniałhanunaglaan inimun iḷiḷgauram nayukkaŋanun.
23249	MAT 2:11	Isiqhutiŋ tupiġmun tautuŋniġaat iḷiḷgauraq aakaŋalu Mary. Sitquġviginiġaat sivuġaanun iḷiḷgauraq. Aŋmaġniġaich akisuruaġikkatiŋ qaitchipḷuguasiiñ maniŋñik kaviqsaanik tipraġiksautiniglu, frankincense-nik suli myrrh-niglu.
23250	MAT 2:12	Aasiiñ kilikkauniqsut siññaktukun utiquŋitḷugich Herod-mun. Tavra aiñiqsut atlakun apqutikun.
23251	MAT 2:13	Taapkua aullaanikmata isaġulga atanġum sagviġñiqsuq Joseph-mun siññaktukun nipliqhuni, “Makillutin. Pigruutiuŋ iḷiḷgauraq aakaŋalu Egypt-mun, aasiiñ taamaniitchumausi uvamnun uqautiniałłapsiknunaglaan. Atakkii Herod pakaŋniaġaa iḷiḷgauraq tuqqutchuglugu.”
23252	MAT 2:14	Joseph makitluni aullautiniġaa iḷiḷgauraq aakaŋalu unnuami Egypt-mun.
23254	MAT 2:16	Herod iḷitchuġikami saglutaqtilaaġmiñik puqiksaanun aŋutinun qinnallapiaġniqsuq. Tilisiñiqsuq tuqqutquplugich nukatpiaġruurapayaat Bethlehem-miittuat suli iluqaisa avataaniittuat, tamatkua ukiuqaqtuat malġuŋnik nutautluktuatlu, atakkii iḷitchuġiplugu puqiksaat aŋutit uqautigikkaŋat uvluġiam sagvił̣hagun.
23258	MAT 2:20	“Makillutin aullautiuŋ iḷiḷgauraq aakaŋalu nunaŋanun Israel-ŋum. Taipkua tuqqutchiñiaqtuat iḷiḷgauramik tuqurut.”
23259	MAT 2:21	Makitluni aullautiniġaa iḷiḷgauraq aakaŋalu nunaŋanun Israel-ŋum.
23260	MAT 2:22	Aglaan tusaakamiuŋ Archelaus atanġunipḷugu Judea-mi inaani aapami Herod sivuuġatchaŋniqsuq aullałiksraġmiñik. Kilikkaukami siññaktukun aullaġniqsut nunaŋanun Galilee-m.
23261	MAT 2:23	Aasiiñ iñuuniagaqsipḷutiŋ nunaaqqimi Nazareth-mi. Immiumaniqsuq uqautaumaruaq tumigiplugich sivuniksriqirit, “Taiguutiqaġisiruq Nazareth-miumik.”
23262	MAT 3:1	Taipkunani uvluni John Paptaaqtitchiri quliaqtuaġniqsuq iñuiḷaami Judea-mi,
23264	MAT 3:3	Taamna John ilaaŋuruq sivuniksriqirim Isaiah-m uqautigikkaŋa nipliqhuni, “Iñuk tuqłiraqtuq iñuiḷaamiñ, Itqanaiyautisiuŋ apqutiksraŋa Atanġum, nalġuġlugu tumiksraŋa.”
23266	MAT 3:5	Iñuich utlaŋniġaat John Jerusalem-miñḷu, Judea-miñḷu, nunaaqqiñiñḷu avataani kuuŋan Jordan-ŋum ittuat.
23269	MAT 3:8	Qiñiqtittitchi iñuuniałłapsigun isummitqiḷḷapiaqtilaapsitñik.
23270	MAT 3:9	Suli isumaniaqasi, ‘Uvagut Abraham-mik aapaqaqtugut.’ Nipliutiniaġipsi uumiŋa, uyaġaŋniñ makunakŋa Agaayyun iñiqsił̣hiñauruq iḷiḷgaanik Abraham-mun.
23271	MAT 3:10	Ipiġautaqaqtuaq kiprił̣hiñaaġuqtuq napaaqtunik kaŋiŋisigun. Napaaqtupayaaq asirritḷaitchuaq kipikkaugisiruq aasiiñ igitauluni ikniġmun.
23272	MAT 3:11	“Iḷumun paptaaġipsi imiġmik isummitqił̣iġmun, aglaan aqupkun aggiġisiruq kamanatluktuaq uvaŋniñ. Nakuuŋitchuŋa saagałiksramnik aluġutiknik. Paptaaġisigaasi Ipqitchuamik Irrutchimik suli ikniġmik.
23273	MAT 3:12	Tigummiaġigaa tiktittaun salummallapiaġukługich mukkaaksrat sanikłuŋniñ. Katitkisigai mukkaaksrat siġḷuaġmiñun, aglaan ikipkaġisigai sanikłuich ikniġmun qamiyumiñaitchuamun.”
23277	MAT 3:16	Jesus paptaakkauŋanikami mayuġniqsuq imiġmiñ. Aasiiñ qiḷak aŋmaqhuni tautuŋniġaa Irrusia Agaayyutim atqaqtuaq tiŋmiaġruuratun mitḷuni ilaanun.
23278	MAT 3:17	Aasiiñ nipi qiḷaŋmiñ nipliġñiqsuq, “Taamnatavra piqpagikkaġa Iġñiġa. Quyalisimaaġaaŋa.”
23279	MAT 4:1	Taatnaanikman Ipqitchuam Irrutchim sivulliġñiġaa Jesus iñuiḷaamun uuktuaqsiutyaqtitlugu tuunġaġmun.
23280	MAT 4:2	Aasiiñ uisauraaqhuni malġukipiani uvluni unnuaniḷu niġisuliġñiqsuq.
23286	MAT 4:8	Tuunġaum aullautitqiḷgiññiġaa Jesus qutchiḷḷapiaqtuamun iġġimun, aasiiñ qiñiqtitlugu atanġuvipayaaŋiñik nunam kamanautiŋitñiglu.
23290	MAT 4:12	Jesus-ŋum tusaakamiuŋ John isiqtaunipḷugu aullaġniqsuq Galilee-mun.
23291	MAT 4:13	Unitḷugu Nazareth utlautiniqsuq Capernaum-mun itchaqtuaqhuni siñaani narvaqpaum nunaŋakni Zebulun-ŋumlu Naphtali-mlu.
23299	MAT 4:21	Jesus igliqtuiñaqhuni apqusaaqługu narvaqpaŋa Galilee-m. Tautukmiñiġik aniqatigiik James-lu John-lu, iġñak Zebedee-m, ikimmiruak umiami aapariŋlu Zebedee iḷaaqtuiruat kuvramiknik. Jesus-ŋum tuqłuġniġik maliqupluni.
23301	MAT 4:23	Jesus kukiḷuŋniqsuq iluqaani Galilee-mi, iḷisautripḷuni Jew-ŋuruat katraġviŋitñi suli quliaqtuaġiplugu tusaayugaallautaq Agaayyutim aŋaayuqautaata, mavruuqługiḷḷu iñuich atniġñautipayaaŋitñik.
23302	MAT 4:24	Tusaayugaallautaq Jesus-kun siaminniqsuq iluqaanun Syria-ŋum, aasiiñ iñuich tikiutruġniġaich atniġñapayaaqtuat naŋirrutipayaaqtuatlu, iḷaŋich irrusiqł̣uqaqhutiŋ qiiqsruqtaqhutiŋlu suli avatiŋich tuquŋaplutiŋ. Jesus-ŋum mavruuġniġai iluqaitñik.
23303	MAT 4:25	Iñugiaktuat iñuich maliŋniġaat, aggiqhutiŋ Galilee-miñ, avataaniittuaniñḷu nunamiñ atiliŋmiñ Decapolis-mik, Jerusalem-miñ, Judea-miñḷu, suli nunamiñ igḷuani ittuam Jordan-ŋum kuuŋan.
23305	MAT 5:2	Ilaan iḷisautiaqsiñiġai nipliqhuni,
23306	MAT 5:3	Quvianamiurut tamatkua iḷitchuqsriruat inuqsrałiġmiknik irrutchikun, atakkii Agaayyutim aŋaayuqautaa pigigaat.
23314	MAT 5:11	Quvianamiurusi piiŋiḷaqsruutigikpasi suli piyuaġusi suli niplialutiŋ qanusipayaanik pigiitchuanik ilipsigun sagluturuaġilusi pisigilugu maliġuaqtaułiqsi uvamnun.
23315	MAT 5:12	Quviatchapiaġataġitchi atakkii kamanaqtuq akiḷiusiaksraqsi ittuaq qiḷaŋmi. Taatnatuntuuq piyuaqsiupmiñiqsut taipkua sivuniksriqirit sivupsitñi iñuuniaqtuat.
23316	MAT 5:13	“Ilipsi taġiuġigaasi nunam. Taġiuq taġiuġniiġumi qanuġuni taġiuġniḷitqikkisiva? Atuġumiñaiqsuq aglaan igitaksraġułhiñaqtuq tutmiġaġuqhuni iñuŋnun.
23318	MAT 5:15	Kisupayaam ikitnamiuŋ naniq iḷitḷaitkaa ataanun utkusium aglaan naniqaġviŋmun qaummatautlasipḷugu tupqum iḷuani ittuapayaanun.
23319	MAT 5:16	Taatnatun qaumapkaqsigik nannisi sivuġaatni iñuich. Tautukkumagaat savaallautaqsi, aasiiñ kamaksruaqsiḷugu aapari ittuaq qiḷaŋmi.
23320	MAT 5:17	“Isumanasi aggiġñiḷuŋa piyaqquġiaġlugich maliġutaksraŋi Moses-ŋum naagaqaa iḷisauttutiŋich sivuniksriqirit. Aggiŋitchuŋa piyaqquġiaġlugich aglaan taŋiġiaġlugich.
23321	MAT 5:18	Uqautigipsi, Qiḷaglu nunalu piiġumiñaitchuk aglausimaruapayaaq maliġutaksrani immiumagaluaqnagu.
23322	MAT 5:19	Kiñapayaaq navguiruaq kamanaiññiqsrallapiaŋatnik tillisit aasiiñ iḷisautripḷuni atlanik iñuŋnik taatnaquplugich, taamna iñuk kamanaiññiqsrauniaqtuq ukunakŋa iñuŋniñ Agaayyutim aŋaayuqautaani. Aglaan kiñapayaaq kamaksriruaq tillisiñik iḷisautripḷuniasiiñ atlanik taatnaquplugich, taamna iñuk taiguutiqaġisiruq kamanaqtuamik ukunakŋa iñuŋniñ Agaayyutim aŋaayuqautaani.
23324	MAT 5:21	“Tusaamarusi uqautauruamik iñuŋnun iŋiḷġaan, ‘Iñuaġniaqnak’. Kiñapayaaq iñuaqtuaq tikiutraugisiruq atanniiviŋmun.
23325	MAT 5:22	Aglaan uqautigipsi, Kiñapayaaq qinnautriruaq aniqatmiñik tikiutraugisiruq atanniiviŋmun, suli kiñapayaaq nipliraqtuaq aniqatmiñun suksrauŋiññipḷugu tikiutraugisiruq uqaqsittaaġviŋmun, suli kiñapayaaq nipliraqtuaq aniqatmiñun kinnaunipḷugu tikiutraugisiruq ikniŋanun anasiñŋuqsaġvium.
23326	MAT 5:23	Taatnamik, aatchuityaġniġuvich aatchuutiksraqnik Agaayyutmun tuniḷḷaqtuġviŋmi itqaġluguasiiñ aniqatvich sua-tasamma akikŋautaa ilipnun,
23327	MAT 5:24	uniḷḷugu aatchuutiksrautin sivuġaanun tuniḷḷaqtuġvium aasiiñ iłuaqsityaqqaaġlugu taimña akiŋautaa aniqatiupnun, aasiiḷi utiġutin aatchuutigityaġlugu aatchuutiksrautin.
23328	MAT 5:25	Akiḷḷiġikkaqpich uqaqsittaaġviŋmuutiniaqpatin iḷauraaġiliutiyumagiñ qilamik piqatigiŋŋaan apqutmi. Aatchuutigiviaġaatin atanniqsuqtimun, aasiiñ atanniqsuqtim qaiḷḷutin qaunaksrimun isiqtautqulutin.
23329	MAT 5:26	Uqautigikpiñ, Aniyumiñaipiaqtutin kisianik akiḷiiguvich akiqsruutipnik ilaanun.
23332	MAT 5:29	Taliqpium irivich killuqsaqtitpatin piiġḷugu igirruŋ. Nakuutluŋniaqtuq piyaqquġupku iḷaviñġa timivich uumakŋa iluqaan timivich igitaułiksraŋaniñ anasiñŋuqsaġviŋmun.
23334	MAT 5:31	“Uqaqsimaruqsuli, Kisupayaam avitkumiuŋ nuliani qaitchiḷiuŋ aglaamik nalupqinaiġutinik avinnikun.
23336	MAT 5:33	“Tusaasimagiksisuli itna uqautaumaruaq iñugikkaptiknun iŋiḷġaan, Akiqsruqtaġuvich naviŋñiaqnagu aglaan atuumayumagiñ akiqsruutigikkan iñuŋnun Atanġum sivuġaani.
23337	MAT 5:34	Aglaan uqautigipsi, Sumiunniiñ akiqsruġumiñaitchusi qiḷakun atakkii qiḷak Agaayyutim aquppiutaġigaa,
23340	MAT 5:37	Taatnamik, aŋiġniaġuvich aŋillapiaġumuutin suli naagaaġniaġuvich naagaallapiaġutin, atakkii supayaam uqałhum iḷḷatauruam tamatkuŋnuŋa pigiitchuamitŋaqtauruq.
23342	MAT 5:39	Aglaan uqautigipsi, Akisaqtuġniaqnagu iñuum pimaqłuktaqpatin. Kisupayaam isaksaqpatin taliqpiagun iqsraqpich alaġumagiñ igḷuanik iqsraqpich.
23343	MAT 5:40	Kisupayaam akiḷiipkaġniaqpatin atnuġaapnik uqaqsittaaġviŋmi pipkaġumagiñ quppiġaan.
23344	MAT 5:41	Suli aŋuyaktim nunuriḷusi saagaqtitpasi natmaŋmiknik atautchimik mile-lamik saagautiyumagiñ malġuŋnik mile-laaknik.
23348	MAT 5:45	Taatnaġupsi qiñiqtitkiksi iñuŋnun iłuaqqun atripḷugu aapari qiḷaŋmi ittuaq, atakkii siqiñini siqiññaaġiksitkaa pigiitchuanunlu nakuuruanunlu suli sialuktitlugu nalaunŋaruanunlu nalaunŋaitchuanunlu.
23349	MAT 5:46	Piqpagigupsigik kisiitñik tamatkua piqpaksrigikkasi, suvaata akiññaktaaqaġniaqpisi Agaayyutmiñ? Taatnatun tax-siliqirit pitḷapmiut.