23214	MAT 1:1	Wasana ai'aru ai'aru aboraurite kanauguna, Isu Karaisiti aeba Abara'amuke, ae aga'nu Tebitike, isige tupisa aborantiye.
23215	MAT 1:2	Pigoya, Abara'amu aepisa Aisaki aboraogana, Aisaki aepisa Yekobu aboraogana, Yekobu aepisa Yutabe to a'natabarabe aborantawe.
23216	MAT 1:3	Pigoya, Yuta aepisa Peresebe Sarabe aborantase. Piya, Tema yakari puwaisitantiye. Pigoya, Perese aepisa Esoroni aboraogana, Esoroni aepisa Aramu aboraogana,
23218	MAT 1:5	Saramani aepisa Powasi aborantiye. Piya, Areyabu yakari potantiye. Pigoya, Powasi aepisa Obeti aborantiye. Piya, Aruti yakari potantiye. Pigoya, Obeti aepisa Yesi aboraogana,
23219	MAT 1:6	Yesi aepisa wa'ega Tebiti aborantiye. Pigoya Tebiti aepisa Soromoni aborantiye. Piya, Yuraya nkanarimpa yakari potantiye.
23224	MAT 1:11	Yosaya aepisa Yekonayabe a'natabarabe aborantawe. Piya puguni, Yuta kinapa Pebironi mari iraku'ma ibabute wanta, pi kanabi aborantawe.
23225	MAT 1:12	Pigoya, igeba Pebironi umintuguna, pi'na aka'i Yekonaya aepisa Siyatiyeri aborantiye. Pigoya Siyatiyeri aepisa Serababeri aboraogana,
23229	MAT 1:16	Yekobu aepisa Yosepe aborantiye. Aeba Mariya awaentana puntiye. Aibogana, Mariyaba Isu yakari potaogini, ae ageba: Karaisiti, Koti utaratanta yagarawe, untawe.
23230	MAT 1:17	Aborantapa pipa mayamawe: Abara'amu aepisa agobima aborata kanauguna Tebiti aboranti, pi a'waipa 14 puntiye. Piya, Tebiti aepisa aboraurite kanauguna Yuta kina Pebironi mari ibabute wanta, pi a'waipa pabiyama 14 puntiye. Piya, pi kanabisa aboraurite kanauguna Karaisiti aboranti, pi a'waipa pabiyama 14 puntiye.
23231	MAT 1:18	Isu Karaisiti aboranti, pi agowapa mayama waintiye: Mariyaba Yosepeka maekiyema utatauguna, kampa atokaema isiyota isiyota puma mintusuguna, Aota Awamusa'ama Mariyati tumima ao'maeyogana yagara aga'e pogini agantawe.
23232	MAT 1:19	Piya pogana, kana utatanta yagara Yosepeba arupu yagara miyomeka mayama napintiye: Naeba kamana'wa pagusama otakana ani pusanaga uwa kakamagi kaikuwema, napintiye.
23233	MAT 1:20	Piyama napima mintogana, Wa'egawamatisa enisore ka'waina amonta tumpa patama maya omintiye: Yosepe, kaeba Tebiti ntagaramaga, wayaka Mariya maekenagaba karuba a-po. Yagara aga'e pemipa, pipa Aota Awamusa'ama esegi potama aboramiye.
23234	MAT 1:21	Pigoya, masinto yakari potakanaba, ae ageba: Isuwe, pipa kamanatepisa Tau'ikena yagarawe, omo. Piya, aeba aokina'wapa aguntaenawaipisa i'ima aogi puwaitakiye.
23235	MAT 1:22	Pigoya a'ya'waemaena aborantikana, paipa poropete ka'waina Wa'egawama nkawamutasa maya kamana untiye: Abiyo. Age'aragawae ka'waina aga'e pumagina, masinto yakari pekiripa, agewapa Imanuweriwe ukibewe. Pipa kamanatepisa: Kotiba taege mintiye ukibewe, untiye. Poropete piya kamana unti, pi au'wa aborantiye.
23237	MAT 1:24	Pigoya, Yosepeba awaibintisa aogamagina, enisorewama kamana omome pi wasimagina, anarimpa kayone potama ababuntiye.
23238	MAT 1:25	Pigoya, waya'waenaba kampa puma mintusuguna yagaraba aborantiye. Piya pogana, Yosepeba ae ageba: Isuwe, omintiye.
23239	MAT 2:1	Pigoya, Eroti pi mparasa wa'ega yagara mintogana, Isu aeba Petariyamu kumata Yutiya mara aborantiye. Pigoya pi kanabipa, pa nkirosa'mitisa to marisa nori aisuma aganta kina'mi Yerusaremi kumata ampa irosa'ma, ibigama maya untawe:
23240	MAT 2:2	Yuta kina tige aoso Wa'ega ae kumata aboraye. Taeba maroti maretisa yakari potanti noriwa agategi, ampa ae agisabi parokaema ta'mu potakena kanaune, untawe.
23243	MAT 2:5	maya omintawe: Yutiya mari Petariyamu kumatane. Pika Kotitisa kamana abima uwaimikena poropete ka'waina mayama kaemarantiye:
23244	MAT 2:6	Petariyamu kuma Yuta mari, kaeba Yuta kuma ai'ne tuminta kumapa kampaye, iye. Kaetisa kiya yagara ka aborama, Isureyo naokina kabiwaitakiyema, kaemarantiye untawe.
23246	MAT 2:8	Petariyamu kumati waiyema, uwaitama maya untiye: Tigeba wama esegima uma aguyosa'ma, kana yagaranto aboratate kanama unamigi, pabiyama naeba wama na'mu potamagi agisabi parokaekuwe, untiye.
23247	MAT 2:9	Kana wa'ega yagarama piya uwaimogini abite wantawe. Ke'i wantini maroti mawaitisa nori aganta, pipa pabiyama to kake aboraogini agaurite wauguna, kana yagaranto mintome ntamankama abobora esegima waintantiye.
23248	MAT 2:10	Piya pogini, igeba nori agate tabera i'muntanaba puntawe.
23249	MAT 2:11	Piya pumagini, namapinti ima yagarantobe anowampa Mariyape isigama, irakabima ae ageba asaga'yuma, kotawaipisa i'muntanaba maema aisa potamagini, kori yabape, aogi agunta kagupe, tusa masawaepe amintawe.
23250	MAT 2:12	Piya puguna, Wa'egawama amonta paitama akayuwaitaogini, igeba Erotiti kampa a'wae puma wanta, to ki'i wama mawaiti wantawe.
23251	MAT 2:13	Pigoya igeba a'wae puma wauguna, Wa'egawamatisa enisore ka'waina Yosepe amonta patama, kamana maya untiye: Kaeba asima, yagarantobe anope isibabute Isipi mari tiyegaka wama, nae kamanaka agawa puma miyiyo. Abo. Eroti aeba yagaraga aguyosa'ma aegukena piya, ababute wagaso, omintiye.
23253	MAT 2:15	pita'i umintuguna Eroti purintiye. Piya, poropete ka'waina Wa'egawama nkawamupisa kamana maya untiye: Yagaranepa Isipi mari mintaka, kega'e yekana pita'isa kanakiye. Pi kamana'ama esegi puntiye.
23254	MAT 2:16	Pigoya, nori aisunta kina igeba Eroti ikabitate wauguna, agowa abite agobipa tabera puntiye. Piya pumagina irebu kina uwaitaogini, igeba wama Petariyamu kumatasabe awamori kuma'antontorasabe, masi yagara kabowaipa tara kampa punta yagara, igepa a'ya'ma iyeguntawe. Pipa nori aisunta kina ige iwamupisa kana yumesa puma, pabi kana yagara iyeguntawe.
23256	MAT 2:18	Arama kumatasa ka kamana abogini, tabera intara'ena puma kube'ena puguni abewe, iye. Areseriba araga yagarawa aegugasumeka iguyosakate tabera kube'ena pekini, aurikena pugagate atakibewe, piya unti'na esegi puntiye.
23258	MAT 2:20	Yagara aegukena punta kinapa ago pu'wawe. Kaeba asima, yagarantobe anope isibabute Isureyo mari waiyoma, omintiye.
23259	MAT 2:21	Piyama omogana, Yosepeba asima yagarantoke anoke isibabute Isureyo mari wantawe.
23260	MAT 2:22	Pigoya, Akereyasi aeba abawampa Eroti mparupa maema Yutiya mara kabinti, pi kamanapa Yosepe abitegina, pita'i wama umikenagaba karu puntiye. Piya pogana, Wa'egawama amonta ki'isa kamana uma aboramogana, pimpa atate Karariya mari wama,
23261	MAT 2:23	ka kumapa, agewapa Nasareti, pita'i wama umintantiye. Piya, Karaisitika poropete kina'mi: Ae agewapa Nasareti yagarawe ikibewe, unta, pi'na esegi puntiye.
23263	MAT 3:2	Koti kabiratakenaena agarosaya, aguntaenaripa kaite tigu a'wae piyo, untiye.
23264	MAT 3:3	Pigoya, pi ntagaraga poropete Aisaya maya unti, pipa aborantiye: Awaga kamana ikena yagara ka'me mpari mima, kega'e uma mayama aboraye: Wa'egawamanta ke i'ma arupu puma amuyena piyo, piya untiye.
23265	MAT 3:4	Pigoya, Yoniba kaiwapa kamoro yaga ayatasa pumaranta, pi ami u'magina, arirasa kante puma abamu kimagina, nanintawapa iroke tuke nama mintantiye.
23266	MAT 3:5	Pigoya, Yerusaremi kumatisabe Yutiya marisabe Yontani waninkama maroteri materi miyume kinape, a'ya'ma aeti wawaentawe.
23267	MAT 3:6	Piya pumagini, aguntaena pume kamana'waipa uma aborauguna, Yontani anompapi pai'itantiye.
23268	MAT 3:7	Pigoya, uwoma Parasi kina'mibe Sarusi kina'mibe mono wanika irosauguna, Yoni igate maya uwaimintiye: Tigeba kuya awarorawe. Kotitisa amo'ena aborarimekiri kakagaisanaga kebaya urimegiri mata'i kanawe.
23269	MAT 3:8	Tigeba aguntaenaripa kaitegiri tigu a'wae pigina, mono a'wapa aboraigiriba, wani kanara maekibewe.
23270	MAT 3:9	Pigoya, ti maete ikenaba a-puma: Taeba Abara'amu nkaga'nuraga aogima mikunemagiripa, a-siyo. Pabigo urimekiri abiyo: Kotiba ma ntabatasa Abara'amu nkaoso aga'nugi iba pikenaba agantiye.
23271	MAT 3:10	Piya, ya agaiyukena tupa ya agobi atantiye. Pi ntawama a kampa aogima aeyakanapa agaiyuma yakupi kaekiye, Yoniba meto kamana piya untiye.
23272	MAT 3:11	Piya untana to maya untiye: Naeba tigu a'wae piyoma wanitasa paititauwa, naka'i kanakibi ntagara, agewapa asunagasima waintika, naeba mayamanaba agisa anapa kampa arakae potakuwe. Pi ae Aota Awamusatasabe yakutasabe paititakiye.
23273	MAT 3:12	Aeba aka maete kanama, witi naninta ampa aigaga pumagina, anonkapa namapi atantana, ariwapa tayaba yakupi kaegaikiye, piya untiye.
23274	MAT 3:13	Aibogana, Isu aeba Karariya marisa Yontani waniti kanama, Yoniti aborama: Mono wani pai'natanema, omintiye.
23275	MAT 3:14	Pigoya, Yoniba abitegina kunta puma maya untiye: Ayamabaya kaeba naeti ampa piyama yene. Kaeba nae pai'natagana kanara pikiye, untiye.
23276	MAT 3:15	Piya yogana, Isuba kamana mayama a'wae puma omintiye: A'a-o, ibaba pai'natao. Piya pekara, tasigeba Koti kamana aogima wasikuse, untiye. Piya yogana Yoniba abitegina pai'atantiye.
23277	MAT 3:16	Pigoya, Isupa pai'ataogana aeba Yontani wanipintisa iyogana, manta kabi a'waiyogana, agaomepa Koti Nkawamusa'ama pupunta kanta purite aeti tumpintiye.
23278	MAT 3:17	Tumpintogana, mantabintisa kamana ka maya untiye: Mepa nabugai ntagaranene. Tabera na'mu potauwe, untiye.
23279	MAT 4:1	Pigoya, Awamusa'ama Isu ka'me mpari ababute wama, kewama amiyo potakenaga ababute wantiye.
23280	MAT 4:2	Pigoya, Isuba pita'i nanintaga a'a-o uma, 40 yaga uwa miyogana aga'ena abuntiye.
23281	MAT 4:3	Piya pogana, amiyo pikena agowama aeti aborama maya omintiye: Kaeba Koti Ntagara mintanapa, yegana ma ntabankama paretiyena pekana nao, untiye.
23282	MAT 4:4	Piya yogana, Isuba antota maya untiye: Mono isa'ama maya iye: Wasanama nanintarasa kampa a'ya'ma esegiyenawapa maekiye. Koti nkawamupisa mono pi abima esegiyenaba maekiye iye, untiye.
23284	MAT 4:6	maya omintiye: Kaeba Koti Ntagara mintanapa, pa'yo puma tumo. Piya, mono isa'ama maya iye: Koti aeba enisore kina'wa uwaitakini kabigatakibewe, iye. Piya, kaegukena pikibipa, iyatasa kababute tumigina, yabankamaba kagisaba kampa airisakiye iye, untiye.
23285	MAT 4:7	Piya yogana Isu maya omintiye: Pigoya, mono isa'ama to ka maya iye: Wa'ega Kotigapa amiyo puma agakenaenaba a-po iye, untiye.
23287	MAT 4:9	maya omintiye: Nae nagisabi ampa parokaema nageba asagayuyegapa, a'ya'waema waintintanaba kamiwaekuwe, untiye.
23288	MAT 4:10	Piya yogana Isu mayama omintiye: Satani, kaeba natate wagaso. Mono isa'ama maya iye: Wa'ega Kotigapa, ae age asagayuma, ae abiwa kayokaya'ena potao iyema, omintiye.
23289	MAT 4:11	Piya omogana kewama atate waogini, enisore kina igeba irosa'ma aogima kabitantawe.
23290	MAT 4:12	Pigoya, Yoni araku'ma iga'na namapi atauguna mintogana, Isuba pi awaga kamana abitegina, pimpa atate Karariya mari wantiye.
23291	MAT 4:13	Wamagina Nasareti kumapa agaite Kapaniyamu kumati umintantiye. Pi kana kumapa kotu awamori, Seburonige Napitaraige isiga'nu mpara umintantiye.
23294	MAT 4:16	Pita minta kina'miba tununtanabi miye'nagiba tabe e'wasaena agawe, iye. Piya, purikena puma miye kina'miti e'wasa aboraye, piya untiye.
23295	MAT 4:17	Pigoya, pi ntagaba Isuba agobima mono untana, maya uwaimintiye. Koti kabiratakenaenaba agarosaya, aguntaenaripa kaite tigu a'wae piyo, piya uwaimintiye.
23296	MAT 4:18	Pigoya, Isu aeba Karariya kotu awamori wama nasi nasi puntana, tara yagarara isigaomepa, kapa Saimoni to agiwapa Pitabe, a'nantowampa Enturube, isigeba inoyanta aebusume ntagararaginisi, kotupinti kuko aibarekima wanipinti motausuguna, uma isigantiye.
23297	MAT 4:19	Piya uma isigate maya uwaisimintiye: Naegaraiso. Inoyanta aeyamesa puma wasana iba pikenaena tisiyakikuwe, uwaisimintiye.
23298	MAT 4:20	Piya uwaisimoginisi, pabigo kuko'waisipa atate aegarantase.
23299	MAT 4:21	Aubusuguna, Isu to nasi nasi puma to tara yagarara isigaomepa, Sepeti ntagara Yemisige a'nantowampa Yonige, isibawaisimpa Sepetige wanipisa karebi mima, kuko aogi puma mintuguna, ampa isigantiye. Pigoya, Isuba isigega'e yoginisi,
23300	MAT 4:22	isibawaisimpa pabi wanipisa karebi atate, Isu aegarantase.
23301	MAT 4:23	Pigoya, Isuba Karariya mari ainkima nasi nasi puma, ini namankaipinti ima mono kamana umagina, Koti kabiratakena kamanapa uwaimagina, yoni kinape i'ama kampa aogi punta kinape kaba itantana puwaentiye.
23302	MAT 4:24	Piya pogana, awaga kamana'ama Siriya mari abae purite wagana pogini abite, yoni kinape, iki nakiyena ibome kinape, ke kina intabaipinti minta kinape, aonanta puma ware'naowa pume kinape, kebo kinape, aeti a'ya'ma ibabute wauguna aogima kaba itawaentiye.
23303	MAT 4:25	Piya pogini, Karariya marisabe, Tekaporisi kumatisabe, Yerusaremi kumatisabe, Yutiya marisabe, Yontani maroteri materisa tabe uwoma kina aki puma aka'i wantawe.
23306	MAT 5:3	Igu'amaka abegana kusi miye kina, igepa Koti kabiwaitakini i'muntanabi mikibewe.
23307	MAT 5:4	Intara'enabi miye kina, igeba aintiba mantarasaena intawama asoyaena pekini, i'muntanabi mikibewe.
23308	MAT 5:5	Agoya puwaita kina, igeba aintiba aogi kumapa maema mimagini, i'muntanabi mikibewe.
23309	MAT 5:6	Iga'ena ibemi kina, igeba naninta wanika ibemisa puma Koti nkarupuyena ibemi kina, igeba aintiba iga'e pakini i'muntanabi mikibewe.
23310	MAT 5:7	To kina'mika intara pe kina, igepa aintiba Koti antara puwaitama iyo'maeyakini, i'muntanabi mikibewe.
23311	MAT 5:8	Aguntaena kampa napiye kina, igeba aintiba Kotipa agamagini i'muntanabi mikibewe.
23312	MAT 5:9	I'ima paru puwaita kina, igeka Kotiba: Yagara araganene uwaimekini, i'muntanabi mikibewe.
23313	MAT 5:10	Arupuyenaraka karana puwaitagini miye kina, igepa Koti kabiwaitakini i'muntanabi mikibewe.
23314	MAT 5:11	Pigoya, naeka wasanami kamparaga kamana uritama, karana puritama, agunta kamana uma kumpari uritagiripa, aintiba ti'muntanabi mikibewe.
23315	MAT 5:12	Piya, tigeba aintiba aogi ikantanaripa mantariba taberaka'yane. Pika ti'mu puma tinta asoya puma miyiyo. Paipa wasanami poropete mintanta kinapa pabiyama karana puwaitantawe, piya untiye.
23316	MAT 5:13	Tigeba wasana ikapi mimagiri, kayo kanta puma mintawe. Pigoya, kayo i'nisama kasigabekapa, aya pekana to kake asabama iga pikiye. Pipa kampaye. Piyaena pikenaba kampa waintiye. Uwa asunu kaegasagini, wasanami pita'i nasi nasi puma aeyese pewe.
23317	MAT 5:14	Pigoya, tigeba wasana ikapi kane kanta puma mintawe. Piya, kuma ka amuta abora waintakanaba, asekapa e'wasaenawapa a'ya'ma wasanamiba agakibewe.
23318	MAT 5:15	Pigoya, ka'waina kane igi'magina kampa kankabe maema airari kaetantana, marunkata igi'ma atakana, nama nkantabaipinti e'wasaba a'ya'ma kina puwaitakiye.
23319	MAT 5:16	Tigeba etimpaba pabiyama wasana e'wasa puwaitano. Igeba aogima mikenaenari agaigina aogi pekini, mantari tibarimpa nkage asaga'yuyewo, piya untiye.
23320	MAT 5:17	We, paisa ago kamanape poropete kina'mi kamanape kaikena aborantiyeba, naekaba a-siyo. Naeba kaikenaba kampa aboramagi, naeba to wasima abae pikenaba aborauwe.
23321	MAT 5:18	Naeba taga urimekiri abiyo: Mage mantage waiyemisa puma, Koti nkago kamanapa uwa waikiye. Ka awa'enaba kampa kakawakibikana, uwa waikiye.
23322	MAT 5:19	Pigoya, wasana ka'waina Koti unti kamana ago uwaenanto ka kasimagina to kinakaba: Piyama kasiyema uwaimikibi'naba, ae ageba uwaenanto Koti kabiratakibi ntagaba waikiye. Piya, ka'waina aeba a'ya'ma wasimagina to kinakaba: Piyama poma uwaimikibi'naba, aeba pabiyama Koti kabiratakibi ntagaba tabe yagara ima mikiye.
23323	MAT 5:20	Pika urimekiri abiyo: Arupuyenarimpa kampagina mono tisa kina'mige Parasi kina'mige arupuyenawaimpapa igaikibipa, aintiba tigeba Koti kabiratakenaenabipa kampa uma pasikibewe, piya untiye.
23324	MAT 5:21	Pigoya, tayabamagi kamana maya uwaimintiye: Kaeba wasanaba a-nkaeguma kaiyo. Ka'waina wasana aeguyekiripa, kamana abikena kina'miti ababute wama metaiyo, paisa kamanapa piyamagiri abewe.
23325	MAT 5:22	Piya, naeba to urimekiri abiyo: Ka yagaramaba ao'yagaraga agobi potakanaba, pika kamana abikena kina'miti ababute wama kamana otakiye. Pipa kanarane. To waina aeba ao'yagaraga kamparaga kamana uma: Kani po omekiniba, ababute kanisore kina'mi akiyenabi metakibewe. Piya, to ka'waina aeba ao'yagaraga: Aibo yagaragawe omikibi'naba, a'abibintisa yakupi wao, omikiye. Pipa kanarane, piye untiye.
23327	MAT 5:24	pabigo ka'muntanaba arata agora atate tumima, wama kao'yagaramage kamanatisipa uma aogi pugaite, a'wae puma ima ka'muntanaba Kotiti aratarapa mesutagana aogi peno.
23328	MAT 5:25	Pigoya, tigetisa ka'waina kamana ugatakanapa, kamana abikena kina'miti kampa uma irosanta ke'i wantirisi, pi ntagaramage kamanatisipa uma aogi piso. Piya kampa pikibempepa, ugatakibi ntagaramaba karu'ena abikena kina'miti wama agoga yekana, abikena yagarama irebu kina'wa uwaitakini, iga'na namapi katakibewe.
23329	MAT 5:26	Naeba taga ugamukuwa, abo. Kaeba pi nkiga'na namapi mintanapa, uwaba kampa irosa wakibene. Aintiba iretaba amima a'ya kaite, wakibene, piya untiye.
23330	MAT 5:27	Pigoya, kamana paipa maya uwaimintine: Kumiyenaba a-po. Pi kamanapa abintawe.
23331	MAT 5:28	Pigoya naeba urimukuwa, abiyo. Ka yagarama to wae ka'waina agama agabakibipa, ae aumawama Koti nkaobi ago ata puma kumiyenaba potaye.
23332	MAT 5:29	Pigoya, ka kaowama aguntaena pikena pekanapa, pi'ma maebugaso. Tarayaga kao waintakanapa kaeba a'abibinti tumisanaga, aogima kabiyo.
23333	MAT 5:30	Kayatakantisa aguntaena pikena pekanapa, arisa'ma maebugaso. Aogi kiyenayaga waima kaeba a'abibinti tumisanaga, aogima kabiyo, piya untiye.
23334	MAT 5:31	Pigoya, paipa to kamanapa mayama uwaimintiye: Ka'waina waya'wa kaikena puntanaba, kaikena awa'ena amimagina otano, untiye.
23335	MAT 5:32	Pigoya, naeba urimukuwa, abiyo. Ka'waina waya'wampaba kupiyonaba kampa puntakana uwa kaikibipa, aeba ata potakana, karu'ena kumiyenaba pikiye. Piya, to ka yagarama kainta wae maekibipa, aebe kumiyenaba pikiye, piya untiye.
23336	MAT 5:33	Pigoya, tayabamagi to ka maya uwaimintine: Kaeba Koti nkaobi atamaba kumpari kamanapa uma esegiba a-po. Piya, ae aobi uma esegi pumaba wasiyegana, au'wa aborano, untine. Pi paisa kamanapa piyamagiri abewe.