23214	MAT 1:1	Yau ka Iyesu Keriso e ripakwarakwaraiyoma dai mu simaga. Oragai apunai Eburamu e momoiyoma wenatagamawa kebomawa da paunau ka kaiwawo Dewida wena-wena. Ade kaiwawo Dewida e momo-iyoma wenatagamawa kebomawa da siyareya ka Iyesu wenawena.
23215	MAT 1:2	Apunu Eburamu e ubupu manako e gubagai Aisiki wenawena. Aisiki e ubupu manako e gubagai Diyaikapu wenawena. Diyaikapu e ubupu manako e gubagai Diyuda e yowaiyoma mete kina wenatagubu.
23216	MAT 1:3	Diyuda e ubupu manako e gubagai-yoma Peresi yo Tara wenatagubu. Mu inamaga ka Tama. Peresi e ubupu manako e gubagai Esironi wenawena. Esironi e ubupu manako e gubagai Rama wenawena.
23217	MAT 1:4	Rama e ubupu manako e gubagai Aminadapu wenawena. Aminadapu e ubupu manako e gubagai Nasoni wenawena. Nasoni e ubupu manako e gubagai Saramoni wenawena.
23218	MAT 1:5	Saramoni e ubupu manako e gubagai Bowasi wenawena. Bowasi e inai ka ridi Reyabu. Bowasi e ubupu manako ridi Rusi pokaiya ka e gubagai Obedi wenapupu. Obedi e ubupu manako e gubagai Diyese wenawena.
23219	MAT 1:6	Diyese e ubupu manako e gubagai apunu kawai Dewida wenawena. Apunu kawai Dewida e ubupu manako e gubagai Soromoni wenawena. Soromoni e inai ka apunu Uriyasi e koboroi.
23220	MAT 1:7	Soromoni e ubupu manako e gubagai Reyabowamu wenawena. Reyabowamu e ubupu manako e gubagai Abaidiya wenawena. Abaidiya e ubupu manako e gubagai Ata wenawena.
23221	MAT 1:8	Ata e ubupu manako e gubagai Diyosapasi wenawena. Diyosapasi e ubupu manako e gubagai Diyoramu wenawena. Diyoramu e ubupu manako e gubagai Usiya wenawena.
23222	MAT 1:9	Usiya e ubupu manako e gubagai Diyotamu wenawena. Diyotamu e ubupu manako e gubagai Ayasi wenawena. Ayasi e ubupu manako e gubagai Esekiya wenawena.
23223	MAT 1:10	Esekiya e ubupu manako e gubagai Manase wenawena. Manase e ubupu manako e gubagai Amoni wenawena. Amoni e ubupu manako e gubagai Diyosaiya wenawena.
23224	MAT 1:11	Diyosaiya e ubupu manako e gubagai Diyokonaiya e yowai-yoma mete kina wenatagubu. Mara ki makeya ka tawana Babironi ragidai bautagubu tawana Isiraero ragidai tetampu diburatampu tawana Babironi kayatagubu.
23225	MAT 1:12	Tawana Isiraero ragidai tawana Babironi were ade wiratagubu bautagubu ki makeya ka apunu Diyokonaiya e ubupu manako e gubagai Siyasiyero wenawena. Siyasiyero e ubupu manako e gubagai Serababero wenawena.
23226	MAT 1:13	Serababero e ubupu manako e gubagai Abiyusi wenawena. Abiyusi e ubupu manako e gubagai Eraiyakimu wenawena. Eraiyakimu e ubupu manako e gubagai Asoro wenawena.
23227	MAT 1:14	Asoro e ubupu manako e gubagai Diyadoki wenawena. Diyadoki e ubupu manako e gubagai Akimu wenawena. Akimu e ubupu manako e gubagai Eriyudi wenawena.
23228	MAT 1:15	Eriyudi e ubupu manako e gubagai Eriyesa wenawena. Eriyesa e ubupu manako e gubagai Matanu wenawena. Matanu e ubupu manako e gubagai Diyaikapu wenawena.
23229	MAT 1:16	Diyaikapu e ubupu manako e gubagai Diyosepa wenawena. Apunu Diyosepa e ka ridi Meri e nobomoi. Ade ridi Meri e ka Iyesu e inai. Ko Iyesu e si daikere ka mu Keriso simupu.
23230	MAT 1:17	Oragai apunai Eburamu e momo-iyoma wenatagamawa popotagamawa ade wenatagamawa popotagamawa inako kwaetagamawa kebomawa da ida esida kewowena kerapu apeya apeya (14) ki makeya ka kaiwawo Dewida wenawena. Ade kaiwawo Dewida e momoiyoma wenatagamawa popotaga-mawa ade wenatagamawa popotaga-mawa inako kwaetagamawa kebomawa da ida esida kewowena kerapu apeya apeya (14) ki makeya ka tawana Babironi ragidai bautagubu tawana Isiraero ragidai tetampu diburatampu tawana Babironi kayatagubu. Ade ki eweya ka tawana Isiraero ragidai wenatagamawa popotagamawa ade wenatagamawa popotagamawa inako kwaetagamawa kebomawa da ida esida kewowena kerapu apeya apeya (14) ki makeya ka Keriso e wenawena. (v22) Takari kawaya ka Mama-nuga God ubupu e bonanai waina-piyawa wagawa apunai mosi sibu, manako e ubupu oka inako tapu, wagubu ke; (v23) ‘Aita ewa ka onowa mosi romodoyagisi manako munu uratanai wenapoto. Ko onowa ki ka apunu mo mete eba iwa. Munu wena-yagisi ki mu e si Imanuwero siyomoto. (Si Imanuwero ki mibai mete kina ko ki mibai ka ‘Mamanuga God nu mete idiwei.’)
23231	MAT 1:18	Mamanuga God e okai wagubu ki makeya makeya ka Iyesu Keriso wenawena yau kena; E inai Meri ka onowa tondawa da yaraga mo si ka Diyosepa pokaiya winemupu da e uwarana ki nana. Mu didiwa eba ukwapamawa ko pa idiwa. Onowa Meri inako pa tondawa kaniyawa da Mama-nuga God e eya Keyai Tanai Bagi Kawaya kawapu e rabineya minibu siwa manako Keyai ki kasiyarai pokaiya ka e romodowena.
23232	MAT 1:19	Apunu Diyosepa e ka notai eyaka mena supasupai apunai, ko e gurabai Meri romodowena empupu ka e notai wagubu ke; ‘Ki nima romodoi wagubu?’ E notai inako wagubu, ko e eba nuwaiya iyapana Meri siyamana midimama kweyamana ki pokere e ebo mena weki gwaiya wareta kwaetagubu ki meyana puru kayawagana ki nana wainapiyawa.
23233	MAT 1:20	E inako notapiyawa tondawa da Mamanuga God aneya mo tonopupu e bameya bauwena waro were maba sibu, wagubu ke; “Diyosepa, kau ka oragai apunai Dewida e wenai. Kau notagi eba koyogono ko kau gurabagi Meri ki e idai karako tepi kupi. Nau suwagani wainapi; Mamanuga God e eya Keyai Tanai Bagi Kawaya kawapu Meri rabineya minibu siwa kasiyara kwebu manako kasiyara ki pokaiya ka e romodowena.
23234	MAT 1:21	Ko munu uratanai aita wenayagisi ki kau e si Iyesu siyo, mibai ka e iyapanaiyoma mu bigimaga empoto surupoto manako iya tageni.” Aneya ki inako wagubu.
23237	MAT 1:24	Apunu Diyosepa yabuwena kipu ubupu ka e aneya badidi sibu ki makeya makeya kwaewena e gurabai Meri uwapu.
23238	MAT 1:25	Ko e wainai mete eba iwa ko pa idiwa kebomawa da e gubagai wenawena ka e ubupu munu ki si Iyesu sibu. Naiya ka e wainai mete eba ukwapamawa ko munu ki wenawena eweya ka mu waina nobomo ewapuru idiwa.
23239	MAT 2:1	Apunu Erodi tawana Diyudiya ragidai kawaimaga tondawa ki makeya ka munu Iyesu natere Beteriyemu tawana Diyudiya rabineya wenawena. E wenawena eweya ka iyapana supama iyabatamawa ragidai dai ki madega posiwagau deneya idiwa ki kimpu ubumpu madega kaniyau surau deneya kayatagubu natere Diyerusaremu bautagubu.
23240	MAT 2:2	Bautagubu, manako manu inako wadumupu, tagubu ke; “Wi Diyu ragidai Kaiwawoga wauni wenawena ki e bani tondau? Nu madega posiwagau ki deneya idiweya da e supamai wauni posiwena ki tanai emipi ki pokere nu munu wenawena ki taragapamana e si tepapamana ki nana baigibi.”
23244	MAT 2:6	‘Natere Beteriyemu tawana Diyuda rabineya, kau ka natere marai munta ko ade natere kuduba tawana Diyuda rabineya mu paunamugu kau mena ka natere kawaya, mibai kau rabinageya ka Kaiwawo kawaya mo wenayagisi. E uburoto nau iyapananiyoma Isiraero ragidai kwayubatamono tondono.’”
23246	MAT 2:8	Mu denai tagubu manako e tadebu tonotapu, wagubu ke; “Wi natere Beteriyemu kaiwagi munu wawayai ki naigida mena kwaenepumuri empumuri manako ewa wiraiwagi baiwagi nau sidimuri da nau mete kayasugani e empani taragapani.”
23247	MAT 2:9	Supama iyabatamawa ragidai yona ki wainamupu ka mu kimpu ubumpu kayatagubu kaiwa manako supama naiya mu mubo tawanamaga deneya posiwena emupu ki yabiritapu kaya-wena kaniyawa da yabaramugu munu wenawena kawareya uburawa ki mu ade emupu.
23249	MAT 2:11	manako kayatagubu kaiwa da munu tondawa tawai ki bautagubu. Mu tawa rabineya yampu ka mu munu ki e inai Meri mete kina ika idiwa emitampu manako kwarisitagubu ramatamaga kawareya ubumpu munu ki taragamupu e si esida tepamupu. Mu e si tepa-pamawa idiwa da kamadumpu ka mu igwamaga rabineya puyo bagibagi bowa yamayamai ade ripa otai aurere aurere kiyabumaga ebo ebo denimaga kawa-kawaya ki inako waramupu puyo kwemupu.
23250	MAT 2:12	Mu ade wiratagubu kayatagamawa makeya ka mu yawata naiya bautagubu yawatai ki eba kaya-tagubu, mibai ka mu waro were emupu da mu apunu Erodi bameya eba kaya-tagamana ki nana. Mu kimpu ubumpu manako yawata kudubai mosi mu mubo tawanamugu ade kayatagubu.
23251	MAT 2:13	Supama iyabatamawa ragidai ki kayatagubu eweya ka Mamanuga God e aneyai mo tonopupu kunumau kawapu manako apunu Diyosepa bameya bauwena waro were sibu, wagubu ke; “Apunu Diyosepa, kau garugaru mena kiri uburi kau ridigi munugi tetami wakapaiwagi kaiwagi tawana Idipi idiwoi, mibai ka apunu Erodi kau munugi miniyana po ki kwaenei kwaewagau. Ko wi ade wiraigamana marai ki nau ewa were kau kabuwa-niyani.” Aneya ki inako wagubu.
23252	MAT 2:14	Apunu Diyosepa waro were yona ki wainapupu ka e garugaru mena kipu ubupu munu ki e inai mete kina wara-tapu kemora ki rabineya tawana Idipi deneya kayatagubu.
23253	MAT 2:15	Mu kayatagubu kaiwa da bautagubu ka mu ika idiwa kebomawa da apunu Erodi powena eweya ka mu ade wiratagubu mu mubo tawanamugu ade kayatagubu. Takari kawaya ka Mamanuga God e bonanai wainapiyawa wagawa apunai mosi oka inako tapu, wagubu ke; ‘Kaiwawonuga e wagubu ke; Nau gubagani tawana Idipi kamadana yabadana ki nana suwagubuwani.’ Oka badidi wagubu ki mibai wana wena-wena karako yau kena.
23254	MAT 2:16	Supama iyabatamawa ragidai apunu Erodi beramupu yawata kudubai mo kayatagubu ki sisiyai Erodi waina-pupu ki ka e nuwai pupuwena. E piyara ragidai tadebu da mu kayatagamana munu uratanai mu kwamuramaga apeya ade erida ki natere Beteriyemu ade natere Beteriyemu bameya ika idiwa ki mu kuduba namutamana gawarara ki nana wagubu. Supama iyabatamawa ragidai gwede mara supama wauni posiwena emupu ki yonai apunu Erodi kataiwena ki pokere e wainapupu da piyara ragidai munu kwamuramaga apeya ade erida ki namutamana ki ka baganai.
23255	MAT 2:17	Apunu Erodi berokoi yau kwae-wena ki pokaiya ka Mamanuga God takari kawaya e bonanai wainapiyawa wagawa apunai Diyeremaiya kabuwa-pupu oka tapu ki mibai wana wena-wena. Oka ki wagubu ke;
23256	MAT 2:18	‘Tawana Rama rabineya ka apena yo yadi ki mumugarai bauwena kayawena iyapana wainamupu. Ridi Raisero e munuiyoma kuduba popotagubu gawarara ki pokere e mu yadimaga kirau. Iyapana e rabinai minimana kwarisi ki nana kwaetagamu ko e rabinai eba kwarisiwena mibai ka e munuiyoma kuduba popotagubu gawarara.’
23258	MAT 2:20	wagubu ke; “Kau kiri uburi munu ki e inai mete kina karako waratami manako wiraiwagi tawana Isiraero naiya idiwa watagau ki ade kaiwagi. Kau munugi minimana po kwaetaga-mawa ragidai ki mu kuduba popo-tagubu gawarara.”
23259	MAT 2:21	Apunu Diyosepa yona ki waina-pupu ka e kipu ubupu munu ki e inai mete waratapu ade wiratagubu kaya-tagubu kaiwa da tawana Isiraero bautagubu.
23260	MAT 2:22	Mu ika bautagubu ka apunu Erodi e gubagai si ka Akerausi e mamai watai wadubu tawana Diyudiya ragidai kawaimaga tondawa ki sisiyai Diyosepa wainapupu. E kudu waina-pupu ade waro mo mete wadubu ki pokere mu ade kimpu ubumpu tawana Diyudiya kamadumpu manako kaya-tagubu kaiwa da tawana Gariri bau-tagubu.
23261	MAT 2:23	Mu ika bautagubu ka mu ade kayatagubu kaiwa idiwa da natere mo si ka Nasareta bautagubu manako ika idiwa. Takari kawaya ka Mamanuga God e bonanai wainapamawa tagamawa ragidai Iyesu nene oka inako tamupu, tagubu ke; ‘Iyapana e tawana Nasareta apunai siyomoto.’ Oka badidi wagubu ki mibai wana wenawena karako yau kena.
23263	MAT 3:2	“Mamanuga God e gari rabineya kaiwana e kasiyarai pokaiya idiwana ki marai rogobiwena ki pokere wi beraga berokoi oragai ki wi karako kamadumuri wi notaga wirayagisi.”
23264	MAT 3:3	Takari kawaya ka Mamanuga God e bonanai wainapiyawa wagawa apunai Aisaiya apunu Diyoni nene oka yau okapupu, wagubu ke; “Apunu mosi gwabau umau e bonanai ragiragi kawaya wagau ke; Kaiwawonuga e yawatai gwaba memuri da e taneya mena baiyagisi kayayagisi.”
23265	MAT 3:4	Apunu Diyoni e gwedegwedei ka eba bagi. E papa kameru kumai kau-piyawa ade e naurai taburuba papa kwakwarai pokaiya yamanamupu ki umarawa umawa. E bani ka manigowa yo tapoi borepa ki mena kupawa tondawa.
23267	MAT 3:6	manako mu bigi badidi kwaetagamawa ki mu tagamawa matara mu idamaga kerapumaga rikapamawa manako apunu Diyoni ubupu mu awana Diyoudani rabineya siruwatapu.
23268	MAT 3:7	Parisi ragidai ade Sadusi ragidai ropani kawaya mete kina e siruwa-tamana ki nana bautagubu emitapu ki ka e ubupu mu tadebu, wagubu ke; “Wi ka motamota berokoi e munuiyoma. Nima nidibu da wi Mamanuga God e nuwa pupui wi bamagau bauwagana kwaewagau ki kudeya wakapaigubu yewe siruwaigamana ki nana baigubu?
23269	MAT 3:8	Wi mibai iyaga wirapamana weta-wetara ki nana wainapiyamu ki ka wi iyaga oragai ki kuduba kamadumuri manako supasupai mena idiwoi.
23270	MAT 3:9	Ade eba notapiyoi da wi yona mena iwaga-mana ka baganai, iwagi ke; ‘Nu ka oragai apunai Eburamu e momoiyoma ki pokere Mamanuga God e nu waina-niyau da nu ka baganai.’ Nau nidiyani wainapumuri; Mamanuga God e nuwaiya ki ka e bowa ropani kawaya yau tadeni manako mu eyaka eyaka oragai apunai Eburamu e momoiyoma wenatagisi.
23271	MAT 3:10	Karako ka ripa kerareya dokopana apunai okukunawena kewo-wena da e ripa meyana ki nana. Ripa ururutanai kuduba ki e dokopoto matau isiyapoto.”
23272	MAT 3:11	Apunu Diyoni iyapana ade tadebu, wagubu ke; “Wi notaga wirawena beraga berokoi kamadumpu ki mibi-pamana ki nana ka nau awana pokaiya wi siruwaniyakani. Ko nau ewaneya ka apunu mosi baiyagisi. E kasiyarai ka kawaya esida ko nau kasiyarani ka marai munta erida. Nau apunu ki e bigabigai kwaesugana waitapana e kerarai kwakwarai bibiyopana ko nau eba bagi da nau upi ki kwaesugani. E baiyagisi ki ka e Mamanuga God e Keyai Tanai Bagi Kawaya ki kasiyarai pokaiya ade mata nonarai pokaiya wi siruwaniyoto.
23273	MAT 3:12	E diba idaiya wadubu kewowena ki pokaiya e gwaba madai ki tekwaripoto da mibai gwegwetagisi wateya ukwopomoto. Ko gwaba ki kwarai ka mugu ki pokere nusuru tepoto madaneya nakapoto. Madai gwetagubu ki e tepoto e tawaiya magara nakapoto, ko mugui ki e mata maramara urau ko ewa mo eba poyagisi ki kawareya isiyapoto.” Apunu Diyoni inako wagubu.
23274	MAT 3:13	Mara ki makeya ka Iyesu tawana Gariri kamadubu awana Diyoudani papateya bauwena da apunu Diyoni uburana e awana ki rabineya siruwa-pana ki nana.
23275	MAT 3:14	Ko apunu Diyoni ubupu Iyesu notai wirapana ki nana sibu, wagubu ke, “Nau ka eba bagi da nau uburani kau siruwaniyani. Nau kau bamageya bausugubena da kau nau siruwasinibena ki ka baganai, ko kau gwede nana nau bamaneya baunugibi?”
23276	MAT 3:15	Ko Iyesu denai e sibu, wagubu ke; “Kau mara karako nene nau siruwasini ki ka supasupai. Nu inako kwaigomu ki ka Mamanuga God e badidi supasupai wainapiyau ki mibai wenapoto.” Apunu Diyoni yona ki wainapupu ka e ubupu Iyesu siruwapupu.
23277	MAT 3:16	Iyesu awana rabineya supu ade matarau posiwagawa ki makeya ka kunuma yagarawena manako Mama-nuga God e Keyai Tanai Bagi Kawaya ki midiwari umago maba kawapu e kawareya minibu siwa ki e empupu.
23278	MAT 3:17	Ki makeya ka bonana mosi kunumau kawapu, wagubu ke; “Yau ka nau Gubagani. Nau nuwaneya po eyo ki pokere nau karako e mamamai suwagakani.” Bonana ki inako wagubu.
23279	MAT 4:1	Ki eweya ka Mamanuga God e Keyai Tanai Bagi Kawaya kawapu manako yabiriwena Iyesu bananapupu iyapana eba idiwu tawaneya kaya-tagubu.
23280	MAT 4:2	Iyesu bani eba kupawa ko ika pa umawa wadawa da mara apunai apeya (40) kewowena eweya ka e wetei mebu.
23281	MAT 4:3	E wetei meyawa makeya ka kerapu wadewade apunai Seitani e bameya bauwena manako sibu, wagubu ke; “Kau God e Gubagai baganai ki kau nuwagi da bowa yau bani wenayagisi kupi.”
23282	MAT 4:4	E inako wagubu ko Iyesu denai e sibu, wagubu ke; “Mamanuga God e okai mosi wagubu ke; Iyapana iyamaga kerarai ka eba bani mena ko Mamanuga God e umuneya badidi wagau ki pokaiya ka mu iya wadamu.”
23284	MAT 4:6	manako sibu, wagubu ke; “Kau God e Gubagai baganai ki kau kwarara yau sikipi wairau uburi.” E inako wagubu ade wagubu ke; “God oka inako tapu, wagubu ke; ‘Nau aneyagiyoma tonotamani eminimoto idamaga rabineya wadinimoto sumoto ki pokere kau keraragi bowa eba miniyoto.’”
23285	MAT 4:7	Berokoi Apunai Seitani e Mamanuga God yonai kawareya inako wagubu, ko Iyesu denai e sibu, wagubu ke; “Mama-nuga God e okai mosi wagubu ke; Wi nau kasiyarani matarau empamana ki nana asusu eba kwaiwogoi.”
23287	MAT 4:9	“Kau yabaraneya kwarisinuwagi kau rama-tagi kawareya uburi nau sini tepapi manako ewa ka nau gwedegwede bagibagi yau kuduba kau negeyani.”
23288	MAT 4:10	E inako wagubu, ko Iyesu denai e nakaripupu sibu, wagubu ke; “Seitani, kau kamadisini kayanuwagi. Mamanuga God e okai mosi wagubu ke; Nu Mamanuga God e ebo mena si tepa-pomu ade e mena notapomu bigabigai kwaigomu.”
23289	MAT 4:11	Iyesu yona ki wagawa makeya ka Berokoi Apunai Seitani e kamadubu kayawena, manako aneya bautagubu Iyesu waitamupu togimupu.
23290	MAT 4:12	Iyapana apunu Diyoni wadumpu diburamupu ki sisiyai Iyesu wainapupu ki ka e ade wirawena tawana Gariri kayawena.
23291	MAT 4:13	E ika bauwena ka e ebo tawaneya natere Nasareta rabineya eba tondawa ko e kayawena kaniyawa da natere Kaponiyamu bauwena manako ika tondawa. Natere Kaponiyamu ka kaburu kawaya Gariri ki papateya tawana Teburoni yo Natari ragidai mu wairamaga kawareya.
23292	MAT 4:14	E ika tondawa ki ka Mamanuga God e bonanai waina-piyawa wagawa apunai Aisaiya takari kawaya oka badidi tapu ki mibai wana wenawena yau kena. E oka inako tapu, wagubu ke;
23294	MAT 4:16	wi yona yau wainapumuri; Iyapana sisipu rabineya idiwu ki mu ka tanai kawaya mo emupu. Ade sisipu kudeya wainapiyamu idiwu ragidai ki mu kawarimugu ka tanai ki mete minibu siwa.’
23295	MAT 4:17	Mara ki makeya ka Iyesu yona ki mibai dimawagana kerarai birikapupu. E iyapana tadeyawa, wagawa ke; “Mamanuga God e gari rabineya kaiwana e kasiyarai pokaiya idiwana ki marai rogobiwena. Ki pokere wi beraga berokoi oragai ki wi karako kamadu-muri wi notaga wirayagisi.”
23296	MAT 4:18	Mara ki makeya ka Iyesu kaburu Gariri papateya kaniyawa da apunu Saimoni si daikere Pita ade e yowai Enduru mete kina raubiyo nene kaburu kawaya ki papateya ika puwaritaga-mawa idiwa emitapu. Mu ka kimai wasisinai ragidai bowa madai wada-mana ki nana eboga ki kwaetagamawa.
23297	MAT 4:19	Ko Iyesu mu emitapu tadebu, wagubu ke; “Kebomuri nau ewaneya ubumuri. Wi karako raubiyo tepiyamu iwu ki maba nau wi kabuwaniyani da wi kaiwagi iyapana nene iwagi tetamuri.”
23298	MAT 4:20	Mu Iyesu yonai wagubu ki waina-mupu ka mu garugaru mena puwari-muguma ika nakamupu kamadumpu manako kimpu ubumpu e eweya kayatagubu.
23299	MAT 4:21	Iyesu ade kayawena kaburu papateya kaniyawa ka e apunu Tabadi e gubagaiyoma Diyemesi e yowai Diyoni mete kina mamamaga mete ika waka rabineya puwarimaga badipamawa idiwa emitapu. E mu nene mete wagubu,
23300	MAT 4:22	manako garugaru mena ka mu kimpu ubumpu mamamaga ki ika waka rabineya kamadumpu manako deni mena Iyesu eweya kayatagubu.
23301	MAT 4:23	Iyesu tawana Gariri rabineya tawa tawa kuduba bauwena kayawena. E Diyu ragidai mu gurigurimaga tawai rabineya iyapana kabuwatamiyawa mu Mamanuga God e gari rabineya kai-wana e kasiyarai pokaiya idiwana ki yonai bagi kawaya dimawagawa ade iyapana sigiramaga kiyabui ebo ebo ki kuduba mete iyatamiyawa.
23302	MAT 4:24	E badidi kwaewagawa ki yonai tawana Siriya rabineya kuduba kawayawena kaya-wena ki pokere iyapana ubumpu sigira kiyabui ebo ebo wadumpu ragidai ki waratampu e bameya bautagubu. Iyapana makari kawaya wainapamawa ragidai, iyapana notamaga gogagoga-wagawa kakasimaga meme dokodoko-pupu ragidai, idamaga kerapumaga badabadamawena bisi kayawena ragidai, ade kweya kairapu iyapana giritampu mu rabinamugu idiwa ragidai ki mu kuduba kebompu Iyesu bameya bautagubu manako e ubupu mu iya-tapu.
23303	MAT 4:25	Iyapana ropani kawaya tawana Gariri rabineya idiwa ragidai, natere Ida Esida Kewowena rabineya idiwa ragidai, natere Diyerusaremu rabineya idiwa ragidai, tawana Diyudiya rabineya idiwa ragidai, ade awana Diyoudani papasi buridere idiwa ragidai ki mu kuduba e ewakumapamawa iwa.
23304	MAT 5:1	Iyapana ropani kawaya Iyesu ewakumapamawa iwa emitapu ki ka e kweya mo yapu manako ika kwarisi-wena tondubu. E tadeyau kabukabuwa ragidai bautagubu e kwagaramupu idiwa,
23306	MAT 5:3	“Iyapana gwedewau mu nuwa-maga notamaga Mamanuga God kataipamana wainapiyamu ko mu kataimaga ka eba kawaya ki pokere mu ida kasikasi maba e bameya bautagamu ki mu mamamatogomono, mibai ka Mamanuga God e gari rabineya kaiwana e kasiyarai pokaiya idiwana watai ka mu nene.
23307	MAT 5:4	Iyapana gwedewau karako yadi wadamu ragidai ki mu mete mamamatogomono, mibai ka Mamanuga God mu rabinamaga miniyoto kwarisi nuwanusuru tageni.
23308	MAT 5:5	Iyapana gwedewau kwarisitagubu moyamoyakai idiwu ragidai ki mu mete mamamatogomono, mibai ka Mamanuga God e gwede tageyana gwaiyabai wagubu ki e mu tageni.
23309	MAT 5:6	Iyapana gwedewau mu nuwamaga notamaga eyaka mena bagi supasupai idiwana ki mena notapiyamu ragidai ki mu mete mamamatogomono, mibai ka mu badidi notapiyamu ki kuduba mu bananapomoto.
23310	MAT 5:7	Iyapana gwedewau mu kowa-muguma nuwanuwatamiyamu ragidai ki mu mete mamamatogo-mono, mibai ka Mamanuga God e uburoto mu mete nuwanuwa-tamini.
23311	MAT 5:8	Iyapana gwedewau mu rabina-mugu nota bagi mena waina-piyamu ragidai ki mu mete mamamatogomono, mibai ka mu ubumoto yabumugere Mamanuga God empomoto.
23312	MAT 5:9	Iyapana gwedewau kowamuguma nuwarara tagarara idiwu ki dobotamiyamu ragidai ki mu mete mamamatogomono, mibai ka Mamanuga God uburoto e eya munuiyoma mu tadeni.
23313	MAT 5:10	Iyapana gwedewau Mamanuga God e nene bagi supasupai kwaetagamu manako ki pokaiya ka iyapana mu giritamiyamu pasutamiyamu ragidai ki mu mete mamamatogomono, mibai ka aita ewa ka mu Mamanuga God e gari rabineya kaiwoto e kasiyarai pokaiya idiwono.
23314	MAT 5:11	Nau pokanere ka iyapana wi wainanimoto siyasiya, wi tagararani-moto, wi wereyakauranimoto ade bera yonai berokoberoko ebo ebo wi narini-moto. Ko mu wi bamagau inako kwae-togomono ki ka wi mamamaiwogoi.
23315	MAT 5:12	Ena, mara ki baiyagisi ki ka wi mibi mamamai idiwoi, mibai ka wi puyoga kawaya ki wi nawanaga usi kunumau tondau. Iyapana wi giriniyamu pasuniyamu ki maba takari kawaya ka iyapana ubumpu Mamanuga God e bonanai wainapamawa tagamawa ragidai inako mete giritamawa pasutamawa.”
23316	MAT 5:13	“Wi yewe wairau iyapana kuduba mu paunamugu idiwu ki ka wi midiyaga ka aidaba maba. Ko wainapumuri; Aidaba ki kwerereyagisi e midiyai kewoyagisi ki ka wi badidi maba kwaiwagi da aidaba ki midiyai ade wenapoto? Ae, ki pa mena. Aidaba ki midiyai kewoyagisi ki ka pa mugu da iyapana isiyapomoto taisi kurakura-pomoto.
23317	MAT 5:14	Wi yewe wairau iyapana kuduba mu paunamugu idiwu ki ka wi taniga duna urau ki tanai maba. Iyapana kweya kwauneya natere mo wadumupu, natere ki ka iyapana yabumugu matarau uburau ko eba weki gwaiya uburau.
23318	MAT 5:15	Ade iyapana mosi duna beupoto ki ka e duna ki bani taroto? E kurari umuneya wekepoto bo? Ae, pa mena, e duna matarau taroto manako iyapana e tawai rabineya duna ki taneya idiwono.
23319	MAT 5:16	Ki maba, wi wiga taniga duna maba iyapana kawarimugu miniyoto siwa da mu wi iyaga bagi kawaya ki empomoto ki ka mu Mamanuga God Kunumau Tondau e si esida tepapomoto.”
23320	MAT 5:17	“Oragai apunai Mosisi gora tapu ade Mamanuga God e bonanai waina-pamawa tagamawa ragidai badidi tagubu ki nau koritapana kwenupana ki nana bausugubuwani bo? Pa mena, wi inako eba wainapiyoi. Nau eba gora oragai ki koritapana ki nana bausugu-buwani ko mu badidi tagubu ki mibai wenawagana ki nana ka nau bausugu-buwani.
23321	MAT 5:18	Nau yona mibai nidiyani wainapumuri; Iyapana badidi maba idiwana ki gorai ka e wateya tondau. Iyapana gora ki wirapamana bo e okai marai munta mo surupamana ki yawatai mo pa mena. Gora oragai tampu ki mibai makeya makeya wena-yagisi kewoyagisi eweya ka kunuma yo waira kuduba gogatagisi.
23322	MAT 5:19	Ki pokere iyapana gwedewau gora oragai ki marai munta mo paerepomoto bo mu kowa-muguma gora marai munta ki kamadamana ki nana kabuwatamini, ki ka aita kunumau Mamanuga God e gari rabineya ka iyapana ki maimeretagisi tariya kawareya idiwono. Ko iyapana gwedewau gora oragai ki makeya makeya kwaetogomono ade kowa-muguma kabuwatamono da mu kwae-tagamu ki kawareya mu kowamuguma inako mete kwaetogomono, ki ka aita kunumau Mamanuga God e gari rabineya ka iyapana ki kawakawaya-tagisi kebari bagi kawaya ki kawareya idiwono.
23323	MAT 5:20	Nau nidiyani wainapumuri; Mamanuga God e gorai kataimugu ragidai ade Parisi ragidai mete kina ki mu wainapiyamu da; ‘Nu ka Mamanuga God e yabuiya bagi supasupai kwaigemei ragidai.’ Ko wainapumuri; Mu bagi supasupai kwaetagamu ki maba wi mete inako kwaiwagi ko ade eba wade ewaiwatamuri, ki ka Mama-nuga God wi iyapana bagi supasupai eba nidini ade e gari rabineya kunumau ki wi eba posiwagi.”
23324	MAT 5:21	“Gora oragai inako wagau; ‘Kau waretagi eba mini poyo. Kau ki kwae-nuwagi ki ka iyapana kau wadinimoto idamaga gurai kau naurigeya ugwadini-moto ragiragi manako kau paeregi ki bimbinai makeya makeya bita negeni.’ Wi kataigau da takari kawaya ka oragai ragidai gora ki wainapamawa kwae-tagamawa.
23325	MAT 5:22	Ko nau nidiyani wainapu-muri; Kau nima waretagi bameya nuwagi pupuwagau ki ka iyapana kau wadinimoto idamaga gurai kau nauri-geya ugwadinimoto ragiragi manako kau paeregi ki denai bita negeni. Ade kau nima yona berokoi pokaiya kau waretagi kirapiyei ki ka iyapana kau wadinimoto kawakawai ragidai mu yabaramugu tamunimoto. Ade kau nima waretagi siyei da e ka notababa apunai ki kau mata nonarai ki yawateya kayanugana kwaenugei.
23326	MAT 5:23	Ki pokere nau ade nidiyani wainapumuri; Kau nima puyo Mamanuga God e kepakepai kawareya tarana kwaenugei manako ki makeya ka kau notagi yagisi ke; ‘Akae, nau waretani bameya kwaesugubuwani siyasiya ki e wainapiyau tondau.’ Kau notagi inako yogono,
23327	MAT 5:24	ki kau puyogi ika kamadi manako kayanuwagi kau waretagi bameya kau paeregi ki wade supasupapi ade besipi were ewa wiranuwagi baunuwagi kau puyogi ki Mamanuga God nene ika tari.