23233	MAT 1:20	Be Iosep ga liilik ta ikin ra linge, tike angelo tano Watong ga harapuasa tana tano nuno barbarien, ma iga tange, “Iosep, no bulumenamur tane Dawit, waak u burut ura lamlamus leh ne Maria be a num haine ie. Urah, ikinong i tianane ter ie, aie mekaia tano Halhaaliena Tanuo.
23236	MAT 1:23	“Tike laala na haine, nong paile noh tikai baak ma tike tunana, na tienen ma ina kaho tike bulu na tunana, ma da kilam ie be ‘Emanuel,’” no pipilaina be, ‘God la kis tikai ter ma dait.’
23240	MAT 2:2	Ma duhat ga tiri, “I ham um no bulu nong di te kaho ie be na king ta ira Iudeia? Mehet ga nes no nuno tiding tua ra kasasa ila hananahut mekaia. Ma mehet hanawat be mehet na lotu tupas ie.”
23242	MAT 2:4	Io, Herot ga tato hulungan ira tamat na pris ma ira tena harausur ta ira harkurai tane Moses, igom tiri di be, “Da kaho no Krais ha?”
23243	MAT 2:5	Di ga balu ie, “Tua Betlehem, kira Iudeia, hokike no tangetus te pakat ter hobi,
23246	MAT 2:8	Ma iga tule ise duhat utua Betlehem ma iga tange ta duhat, “Mohot na nanaas timaan tano not no bulu. Ma be mohot te nes tupas leh ie, mohot na hinawase iou. Io kaie, iou bileng, nige hana ura lotu tana.”
23251	MAT 2:13	Io, menamur be duhat gate hana, tike angelo tano Watong ga hanawat igom habarbarien ne Iosep, igom tange, “Nu tut ma nu lamus no bulu ma no nuno makai, ma mohot na hilo utua Isip kinong Herot na silihe no not no bulu ura ububu bing ie. Ma mohot na kis kaia tuk iou ni hinawase ugo ura minaren.”
23253	MAT 2:15	Ma duhat ga kis kaia tuk Herot gom mat. Iga ngan hobi ura gilgil haruatne hokike no Watong ga tange tano tangetus horek: “Aiou ga tato leh no natigu tunana me Isip.”
23256	MAT 2:18	“Dait te hadade a ingana tikenong tuma Rama hutate Betlehem. A sunuah ma a tamat na tapunuk. Ira hatatnana na Israel di susuah pane ira nati di, ma i malok be da habil ie, kinong di te mat bakut.”
23258	MAT 2:20	Ma iga tange, “Nu tut ma nu lamus leh no not no bulu ma no nuno makai, ma mohot na baling utuma Iudeia kinong dong di ga walar be di na ubu bing no not no bulu, di te mat.”
23261	MAT 2:23	Ma iga kis tano taman di la kilkilam ie be Nasaret. Iga ngan hobi ura gilgil haruatne hoke God ga tange ta ira tangetus horek, “Da kilam be a te Nasaret ie.”
23263	MAT 3:2	Ma iga harpir kaia, “Mu na lilik pukus talur ira numu sana tintalen kinong no pana bung tano kingdom tane God ite hutate.”
23264	MAT 3:3	Ma ne Jon no turadi nong no tangetus Aisaia ga iangianga utana horek, “Metuma ra katano bia a ingana tikenong i taato, ‘Tagure no ngas tano Watong, Gil hatakadosne ie ura nuno hinanawat.’”
23268	MAT 3:7	Ma be Jon ga nes a haleng na Parisi ma ra Sadiusi di ga hananawat ukaia ho ie ura kap baptais, iga tange ta di, “A ut na harabota mu! Nesi ga hakatom mu be mu na hilo talur no harpadano nong God i hutate be na ter ie?
23272	MAT 3:11	“Io, tikenong na hanawat namur tagu ma i tamat tagu. Aiou paile haruat be ni kap ira pala lamas na kakine. Aiou baptais mu tano taho ura hapuasne be mu te lilik pukus. Aie na baptais mu ma no Halhaaliena Tanuo, ma ra eh bileng.
23275	MAT 3:14	Iesene Jon ga walar be na tigel ie, igom tange, “I takados be augo, nu baptais iou. Hohaam u hanawat be ni baptais ugo?”
23276	MAT 3:15	Ma ne Jisas ga balu ie, “Nu haut leh mon baak ikin kakarek. I tahut be der na gil haruatne ira linge ing God te bul be i takados.” Io, Jon um ga haut.
23278	MAT 3:17	Ma di ga hadade a ingana tikenong ga ianga sur metuma ra ula mawe igom tange, “Ikinin no Natigu, nong iou manga sip ie ma iou laro sakit utana.”
23281	MAT 4:3	Ma ne Satan, no ut na harwalar, ga hanawat igom tange tane Jisas, “Kaia, ing be a Natine God ugo, nu tange ta kike ra hot be di nage taar nian.”
23282	MAT 4:4	Iesene Jisas ga balu ie, “Tike harkurai tane God di ga pakat ie uta mem ra matanabar i tange be, ‘Ira turadi pa di nale lon tano nian sene mon. Di lon ta ira nianga i hanana sur tano hone God.’”
23284	MAT 4:6	Satan gom tange tana, “Be ing a Natine God ugo, kaia, nu karwas sur, kinong ira nianga tane God ing di ga pakat ie i tange horek, ‘God na tule ira nuno angelo ura utam, di na palim hatur ugo ma ira luma di, waing pa nule sage ira kakim ra ula hot.’”
23285	MAT 4:7	Jisas ga balu ie, “Tike harkurai tane God di ga pakat ie uta mem ira matanabar i tange be, ‘Waak mu walar no Watong, no numu God.’”
23287	MAT 4:9	Ma ne Satan ga tange tane Jisas, “Kike bakut iou ni ter leise tam ing be nu saga bukunkek ma nu lotu tupas iou.”
23288	MAT 4:10	Jisas ga tange tana, “Satan, hana leh! Tike harkurai tane God di ga pakat ie uta mem ra matanabar i tange bileng hokarek, ‘Mu na lotu tupas no Watong no numu God, ma aie sene mon mu na hanapu mu tana.’”
23293	MAT 4:15	“Mu tano katano Sebulon ma Napitali, mu tano ngasur utusu ra tamat na taho kis, ma mu kaia ra hena taho Ioridan, ma mu bileng tano katano Galili uta di pa dile Iudeia,
23295	MAT 4:17	Tur leh ta ikino pana bung Jisas ga harpir horek: “Mu na lilik pukus talur ira numu sana tintalen kinong no pana bung tano kingdom tane God irek.”
23297	MAT 4:19	Ma ne Jisas ga tange ta dur, “Mur na mur iou ma ni hausur mur ura soh turadi.”
23306	MAT 5:3	“God na idane di ing di nunure be di manga supi ira linge metuma hone God, kinong di na salo tano kingdom tane God.
23316	MAT 5:13	“Mu hoke ra sol uta ira turadi. Ing be i pataam ira dades ura harahut tano sol, no nuno dades na hanawat baling hohaam? Paile tale. Ite linge bia um. I tale be da ise ie ma da papasuane um ie.
23317	MAT 5:14	“Mu hoke ra lulungo uta ira turadi. Io, tike taman ruma ra uladih paile tale be na mun.
23320	MAT 5:17	“Paile tahut be mu na lik be iou te hanawat ura kapkap leise ira harkurai tane Moses ma ira harausur ta ira tangetus. Aiou paile hanawat be ni kap leise, sene be iou te hanawat be ni hatutuno di.
23324	MAT 5:21	“Mu gate hadade nong no harkurai tane Moses ga tange ta ira hintubu mu. Iga tange be, ‘Pa mu nale ubu bing bia tike turadi.’ Ma di ga tange bileng, ‘Tikenong i ubu bing bia tike turadi i tale bileng be da bul ie ra harkurai.’
23326	MAT 5:23	“Io kaie, ing be u ura terter no num hartabar tane God tuma tano hator na bul hartabar, ma u lik leh ira bala ngungut ing no hinsaam ga gil ter tam, nu waak te baak no num hartabar, nu baling, mur nage haratakados ma no hinsaam. Namur um, nu baling ma nu ter no num hartabar tane God.
23328	MAT 5:25	“Be no hinsaam i ura kapkap ter ugo ra harkurai, mur na haratakados haiah ma ie ing be mur hanana baak na ngas. No hinsaam nahula ter ugo tano ut na harkurai, ma no ut na harkurai na ter ugo tano nong ila balaure ter dong ing di ga hiis kawase di naramon tano hala na harpadano, ma ina bul halala ugo tano hala na harpadano.
23330	MAT 5:27	“Mu gate hadade bileng nong no harkurai tane Moses i tange be, ‘Waak u noh tikai ma ta nong paile num ie.’
23332	MAT 5:29	“Kap leise ira lilik ing na hagae no num nilon. Tike hatahuo hokarek. Be tike matam i harara ugo, nu luar leise ie. I tahut dahine be tike katano tano tamaim na panim leh. Sene be paile manga tahut be da ise no tamaim bakut tano ula eh.
23333	MAT 5:30	“Tike hatahuo bileng horek. Be no kata na lumam i harara ugo, nu kato kutus leise ie. I tahut dahine be tike katano tano tamaim na panim leh. Sene be paile manga tahut be no tamaim bakut na hana ter tano ula eh.
23334	MAT 5:31	“Mu gate hadade bileng no harkurai tane Moses i tange be, ‘Be nesi tikenong i kap leise no nuno haine, na pakat ta nianga palai utano nudur pales tinolen ma ina ter ie tano nuno haine.’
23336	MAT 5:33	“Mu gate hadade bileng nong no harkurai tane Moses ga tange ta ira tubu mu. Iga tange be, ‘Waak u sasalim harabota. Nu hatutuno ira num sinsalim utuma hone God.’
23341	MAT 5:38	“Mu gate hadade nong no harkurai tane Moses i tange be, ‘Ing be u tut luar leise no kaluara matana tikenong, da tut luar leise bileng tike kaluara matam. Ma ing be u tut dik leise tike pat na ngisana ta nong, da tut dik leise bileng tike pat na ngisam.’
23346	MAT 5:43	“Mu gate hadade bileng no harkurai tane Moses i tange be, ‘Nu marse tikenong.’ Ma di ga tange bileng be, ‘Malentakuane ira numu ebar.’
23352	MAT 6:1	“Mu na harbalaurai be waak mu gil ira numu tahut na tintalen tupas ne God ter ra matmataan ta dong ra matanabar waing di na nes mu. Io, be mu na gil hobi, na pata ta puspusno ira numu mangason ing na hanawat metuma tano numu Mama ruma ra mawe.
23353	MAT 6:2	“Io, ing be u tabar tike maris, waak u gilgil ta linge ura hatalingen di tano num hartabar, hoke ira ut na harababo di la gilgil naramon ta ira hala na lotu ma ta ira ngas bileng. Di la gilgil hobi be ira turadi na ru di. Mu hadado baak! Di te hatur kawase bakut leh iat mon ira puspusno ira nudi mangason.
23356	MAT 6:5	“Be mu saasaring, waak mu ngan ho ira ut na harababo. Di la sipsip be di na tutur naramon ta ira hala na lotu ma di na sasaring. Ma di la saasaring ta ira katano bileng ing dong ra matanabar di la hananawat ukaia, waing ira turadi na nes di. Mu hadado baak! Di te hatur kawase bakut leh iat mon ira puspusno ira nudi mangason.
23367	MAT 6:16	“Io, be mu hahal utuma hone God, waak mu nanaas malahuan hoke dong ra ut na harababo di la mata malahuan ter hobi. Di la gilgil hobi ura hamanis ta dong ra turadi be di hahal. Mu hadado baak! Di te hatur kawase bakut leh at mon ira puspusno ira nudi mangason.
23370	MAT 6:19	“Waak mu bul a numu ta bunbulaan kira napu ing a ipas na hagae ma ina marato bileng, ma ira ut na isomo di na papat ira hala, di nage kuman.
23373	MAT 6:22	“Ira matam, dur hora lulungo ura hapalaine ugo. Ing be ira iruo matam dur manga bilai, no num kudulena nilon bakut na manga palai.
23375	MAT 6:24	“Pata ta nong i le haruat ura tartaram ta iruo watong. Na manga malok ta nong ma ina manga sip no mes, be na hararot ta nong ma ina malentakuane no mes. Io, paile haruat be mu na taram tane God ma ra barbarat bileng.
23376	MAT 6:25	“Kaie,, aiou tange ta mu, waak be mu ngaangel uta ira numu nilon be aso ing mu na en be aso ing mu na mame. Ma waak be mu ngarngarau bileng uta ira palatamai mu be mu na sige ra so. Io, ira numu nilon i tamat ta ira nian ma ira tamai mu i tamat ta ira mol.
23379	MAT 6:28	“Ma mu ngaangel pane ira kinasi mu urah? Mu na nes ira puspusno no ina nos. Pa di lale paapalim. Pa di lale dungdungut mol bileng.
23382	MAT 6:31	“Io, waak um be mu ngaangel ma mu na tangtange be, ‘Dait na en ra so? Ma dait na mame ra so? Be aso ing dait na sige?’
23386	MAT 7:1	“Waak u kure hagae no hinsaam, God nahula kure ugo.
23388	MAT 7:3	“Urah u nes no not no pet na puputo tano matana no hinsaam ma paule lik leh baak no poona dahe kike hora matam iat?
23391	MAT 7:6	“Ma waak mu ise ter ira tahut na linge sakit, ing i halhaalien tane God, ta ira pep ma ta ira bore. Di nahula papasuane mon. Ma di nahula tahurus ma di nage karet mu.
23392	MAT 7:7	“Io, be nu sasaring nu hatur kawase ikin ra linge. Ma be u sisilih, nu silihe tupas. Ma be u pipidil, God na papos leh ugo.
23394	MAT 7:9	“Nesi ta mu i tale be na ter tike hot, be no natine i saring nian?
23397	MAT 7:12	“Mu na gil ta dong ra mes hoke mu sip be di na gil ter ta mu. Ikin ra nianga, aie no surno ta ira harkurai tane Moses ma ira harausur ta ira tangetus.
23398	MAT 7:13	“I tahut be mu na hana lala tano ngas i didisuan, kinong no ngas tapagas tupas no hiniruo i malus ma a haleng di la murmur ie.
23400	MAT 7:15	“Mu na harbalaurai ta ira tangetus harabota. Tike nianga harharuat hokarek. Mu hoke ira sipsip. Ma dong ra tangetus harabota, di na hanawat ma di na hababo mu be a bilai na sipsip bileng di, iesene be a tamat na raaia na pep mon dong ing di la hagae ira sipsip.
23406	MAT 7:21	“Pata be di bakut ing di la kilkilam iou be, ‘Watong! Numem Watong!’ di na salo tano kingdom tane God. Iesene di sene mon ing di la gilgil haruatne ing no nugu Mama ruma ra mawe i sip, di na salo.
23409	MAT 7:24	“Io, nesi tikenong i hadade kakarek ra nugu nianga ma i gil hobi, i haruat ma tike minanes na turadi nong ga so hasur no nuno hala utusu napu ra ula hot.
23416	MAT 8:2	Ma tike turadi nong ga sam sana minaset tano palatamaine ga hanawat igom saga bukunkek menalalie tane Jisas ma iga tange, “No Watong, aiou palai be u haruat ura halangalanga iou waing pai nale tale be da hatabune habaling iou. Ma be ing u sip, nu gil hobi tagu.”
23417	MAT 8:3	Io, Jisas ga sasangaho igom sigire no turadi, ma iga tange, “Aiou sip ter. Nu langalanga!” Kaie iat mon no minaset ga pataam tano turadi.
23418	MAT 8:4	Ma ne Jisas ga tange muk tana, “Harbalaurai timaan! Waak be u hinawase ta tikenong. Iesene nu hana ma nu hamanis ugo tano pris. Ma nu ter no hartabar haruat ma no harkurai tane Moses. Ma ikino hartabar na hinawas palai ura hatutuno be u te langalanga ma be paile tale bileng be ta nong na hatabune habaling ugo.”
23420	MAT 8:6	“No watong, no nugu tultule i noh ter ruma ra nugu hala. I kilingane ra tamat na ngunungut. Ma paile hamagile um ira tamaine.”
23421	MAT 8:7	Io, Jisas ga tange tana, “Aiou ni hana, nige halangalanga ie.”
23422	MAT 8:8	Ma no tamat na umri ta tike matana ubane ga tange balik tana be, “No watong, maris, aiou paile manga haut be nu hana lala tano nugu hala kinong u tamat tagu. Sene be nu tange mon num ta nianga ma no nugu tultule na langalanga.
23424	MAT 8:10	Ma be ne Jisas ga hadade hobi, iga karup, ma iga tange horek ta dong di ga murmur hanane ie. “Mu nes baak! Pa e gale nes tikenong nalamin kira Israel ing i dades no nuno nurnur hone kin.
23427	MAT 8:13	Io, ma ne Jisas ga tange um tano tamat na umri, “Nu hana! Na ngan hoke u nurnur ter hobi.” Ma no nuno tultule ga langalanga ta ikino pana bung iat mon.
23431	MAT 8:17	Iga gil hobi ura hatutuno no nianga tano tangetus Aisaia i tange horek, “Aie iat ga kap leh ira nudait minaset, ma iga pusak leh ira nudait ngunngutaan.”
23432	MAT 8:18	Be ne Jisas ga nes ira tamat na matanabar iga tange ta di be, “Dait na balos no taho kis utuso tike palpal.”
23433	MAT 8:19	Sene be tike tena harausur ta ira harkurai tane Moses ga hanawat ukaia hone Jisas ma iga tange tana, “Tena harausur, aiou ni murmur ugo ta ira katano bakut ing nu hanana kaia.”
23434	MAT 8:20	Ma ne Jisas ga balu ie, igom hinawase ie be, “Ira raaia na pep, a nudi mon munmun, ma ira mon ruma ra mahuo, a nudi mon pawas. Iesene be Nong a Turadi ie, pata ta ngasiana tus ura sinangeh.”
23435	MAT 8:21	Tike mes bileng, ta ira nuno bulu na harausur, ga tange tana, “No Watong, nu haut leise baak iou be ni hana, nige bus no nugu mama.”
23436	MAT 8:22	Iesene be Jisas ga hinawase ie be, “Nu murmur iou. Ma nu waak ter ira minat be di na gil ira linge ing a mon minat ine.”
23439	MAT 8:25	Io, ira bulu na harausur di ga hana, di gom hangun ie, ma di ga tange tana be, “Watong, halon dait! Dait ura ruruh!”
23440	MAT 8:26	Ma ne Jisas ga balu di, igom tange be, “Waak mu ra bunurut! Paile tur dades ira numu nurnur!” Io, Jisas ga taman tut, iga tigel hadades no kih ma ira paananoh, io, igom manga malile harsakit.
23441	MAT 8:27	Ma ira turadi di ga karup ma di ga hartiritiri ta di horek: “A mangana turadi ho bibiha ikin? No kih ma ira paananoh iat bileng, dur taram ie!”
23443	MAT 8:29	Ma dur ga kakongane, “Natine God, waak u kis na gil mir! Pata be no pana bung baak be nu gil hangungut mir!”
23445	MAT 8:31	Ma ira sana tanuo, di ga ianga marmaris tane Jisas horek: “Ing be nu tule hasur leise mem ta dur, nu tule halala mem ter ta ira bore.”
23446	MAT 8:32	Jisas ga tange ta di, “Mu hana!” Io, di ga sur leh ta dur, di gom sasoh balik ta ira bore. Ma ira bore bakut di ga hilo sur tano ula habo, di gom kango tano tamat na taho kis.
23450	MAT 9:2	Ma ari turadi di ga kap hawat tike pengpeng tano kunuban tana ukaia hone Jisas. Ma be Jisas ga nes ira nudi nurnur iga tange tano pengpeng be, “Tasigu, ira num sana tintalen ite pataam.”
23451	MAT 9:3	Ma be di ga hadade hokakarek, ari ta di ira tena harausur ta ira harkurai tane Moses, di ga liklik kumaan ta ira tinga di be, “Ikin ra turadi i tange hagae God!”
23452	MAT 9:4	Ma ne Jisas ga nunure kilam ira nudi lilik, igom tange, “Waak mu lik kike ra sasana!
23454	MAT 9:6	Iesene iou ni hapalaine mu be ikino dades a nuno Nong a Turadi ie. Kaie, i haruat ura sungsuge leise ira sana tintalen kira ra ula hanuo.” Io, iga tange tano pengpeng, “Taman tut, kap leh no num kunuban ma nu hana ukaia ra ngasiam.”
23457	MAT 9:9	Ma be Jisas ga hanana mekaia, iga nes tike tunana, no hinsana ne Matiu, ga kis ter tano hala na kap takis. Jisas ga tange tana, “Mur iou!” Ma ne Matiu ga taman tut ma iga mur ie.
23459	MAT 9:11	Ma be ira Parisi di ga nes hokike, di ga tange ta ira nuno bulu na harausur be, “Paile bilai be Jisas i iaiaan tikai ma kike ra ut na kap takis ma ira mes na sakalepwana bileng.”
23460	MAT 9:12	Ma be ing Jisas ga hadade dong di ga tangtange hobi, iga tange be, “Ing di langalanga timaan, pa dile supi no ut na haralon, iesene dong sene di maset.
23461	MAT 9:13	Mu na hana ma mu na silihe tupas no pipilaina ta ikin ra nianga tane God nong di ga pakat ie horek: ‘Iou sip be mu na marse ira turadi. Ma ing be pa mu le gil hobi, iou paile manga sip be mu na hartabar utuma ho iou.’” Ma ne Jisas ga tange baling, “Aiou pai gale hanawat be ni tato mu ing mu lik be a ut na takados mu, iesene di sene ing di palai be di sana.”
23462	MAT 9:14	Namur um, ira bulu na harausur tane Jon no ut na baptais di ga hanawat ma di ga tiri Jisas horek: “Ura biha kaie mem ma ira Parisi, mem la hahal tupas God, iesene dong ra num bulu na harausur, pata?”
23463	MAT 9:15	Jisas ga balu di horek ma ra nianga harharuat. “Hohaam be ira wasire tano nian na pokomau di na suah be no marawan nong i sigar tola i kis tikai ter baak ma di? Pa di nale gil hobi kinong di laro be i kis ter baak ma di. Iesene ta tike bung namur, no marawan i sigar tola, da kap leh ie talur di. Io, ta ikino bung di na hahal kinong di tapunuk.
23464	MAT 9:16	“Pata ta tikenong be na dungut pakur ta tike sigar katano mol ter tike tuarena. Be na gil hobi no katano sigar mol na tamadiris leh be da gis ie, ma ina tamarumut leh sukun no tuarena ma no mauho na manga tamat balik um.
23466	MAT 9:18	Ma be Jisas ga tangtange baak kike ra linge ta di, tike watong ta di ra Iudeia ga hanawat ukaia ho ie, igom saga bukunkek, ma iga tange, “No nugu not no hinasik te noh na minat ter um. Iesene, nu hilo, nuge bul no lumam tana, ma inage lon.”
23469	MAT 9:21	Iga gil hobi kinong iga lik horek: “Be ni sigire mon no kinasine ni langalanga.”
23470	MAT 9:22	Io, Jisas ga tahurus igom nes ie ma iga tange tana be, “Natigu, no num nurnur te halon ugo.” Ma kaie iat mon no nuno minaset ga hana talur ie.
23472	MAT 9:24	Io, iga tange ta di, “Mu hanasur! No hinasik paile mat. I kubabo te mon.” Ma di ga ris balik ie.
23475	MAT 9:27	Ma be Jisas ga hana leh mekaia, airuo pulo dur ga mur ie. Ma dur ga kakongane be, “Tubune Dawit, nu marse mir!”
23476	MAT 9:28	Ma be Jisas ga hana lala tike hala, kike ra iruo pulo dur ga hana tupas ie ma ne Jisas ga tiri dur horek: “Mur nurnur tagu be iou haruat ura halangalanga mur?” Dur ga balu ie, “Maso, Watong.”
23477	MAT 9:29	Io, Jisas ga sigire ira mata dur, igom tange, “Hoke iat mon mur nurnur ter hobi, na hanawat ta mur.”
23478	MAT 9:30	Ma ira mata dur ga tapapos. Jisas ga hakatom hadades dur be, “Waak mur hinawase tikenong ta ikin ra linge!”