23216	MAT 1:3	Judápijinë juya pexënatobeje xaina. Itsanë pevënë Fares. Itsanë Zara. Bajaraponëmibeje penapijiva pevënë Tamar. Farespijinë juya pexënato xaina. Pevënë Esrom. Esrompijinë juya pexënato xaina. Pevënë Aram.
23233	MAT 1:20	Pamatacabi abaxë José bajarapacuenia najamatabëxainaponapona, majitsinaebota José tsitanaitajëtatsi Dioso pitorobinëtsica, ángel. Nexata ángel jumaitsi Joséjavabelia: —José, xamë raja Davidpijinë pemomomë. Pëtsa cujunavame nepitsijava María nijavanexa. Tsipaji raja panacueto María yacotaponapona, Espíritu Santo saya pejamatabëcueneta nacoxita.
23234	MAT 1:21	Bajarapova exanaena penacuetonëyo. Vënërubianame bajarapanacuetonëyo Jesús. Tsipaji raja bajaraponë capanepaena daxita pijajivi pibisiacuene pexanaeneconimivecua.
23240	MAT 2:2	Tulupu perubenaejava pecanaëcobivi yanijobapona jivijavabelia: —¿Detsa jota barëecatsi panacuetonëyo naexana judíovi pepo pevetsinënexa? Payapëtaniji bajaraponëyo penaexanaejava. Tsipaji baja cajena pataniji bajaraponëyo penaexanaejavata penaitajëtsituluputo. Bajarapatuluputo pataniji patajanacuatareca. Bajaraxuata paponainajë mabetsinaje patataenexa bajaraponëyo, bajaraponëyo pitabarata yaiyataeya patamatabacabëta patatonubenaenexa, jai tsaponae jivijavabelia tulupu perubenaejava pecanaëcobivi.
23248	MAT 2:10	Tulupu perubenaejava pecanaëcobivi itsa tane bajarapatuluputo, bitso barëya.
23251	MAT 2:13	Tulupu perubenaejava pecanaëcobivi penaviabicujinae, Dioso pijaángel meravi José majitsinaebota tsitanaitajëtatsi. Nexata ángel jumaitsi Joséjavabelia: —José, nonotapunare baja. Barëponare baja penacuetonëyo, pena yajava. Barënajetabajiravare Egipto nacuayabelia. Bajarajotalia barëponaponaename. Matapania icatsia itsa catsipaebianatsi, barënaviatsiaremena. Tsipaji raja nacuaevetsinë Herodes tsiquirinëyo tsimaxërenajitsiatsi pebeyaxuabinexatsi, jai ángel Joséjavabelia.
23253	MAT 2:15	Bajarajotalia José barëponapona bajayajebi. Matapania baja Herodes itsa tëpa, José barëpatsijitsiarena Israel nacuayaberena. Bajarapacuenia tocopiapatatsi tsipaji baja cajena bajayata Diosojumepaebinëmi profetanëmi Dioso pejamatabëcueneta tajëvelia jumaitsi Jesús yabara mapacueniaje: “Taxënato icatsia junatsiarenajë penaviatsinexa Egipto nacuaverena,” jai ra Dioso, jai baja cajena bajayata tajëvelia profetanëmi Jesús yabara.
23254	MAT 2:16	Nacuaevetsinë Herodes picani jumaitsi tulupu perubenaejava pecanaëcobivijavabelia: “Itsa pacaxitajarabianame bajarapanacuetonëyo, panevajunucaponaeremena,” jai picani Herodes Jesúsnëyo yabara. Itsiata tulupu perubenaejava pecanaëcobivi caxitajarabi ata Jesúsnëyo, apo vajunucaponae Herodesjavabelia. Nexata Herodes itsa yapëtane tulupu perubenaejava pecanaëcobivi apo pevajunucaponaejavatsirena, caxitajarabi ata Jesúsnëyo, Herodes bitso anaepana. Nexata Herodes pijajivi itoroba. Jumaitsi: —Pabeponaename daxita pebinacuetoxi Belén tomarata, Belén tomarajumavelia penaebonëjava ata. Daxita papebinacuetoxi abaxë apo xainae acueyabi pavaibeje, pabeponaename. Pejananaexanaenacuetoxi ata pabeponaenane, jai Herodes pijajivijavabelia. Bajarapacuenia Herodes pijajivi itoroba pebinacuetoxi pebeponaenexa, Jesúsnëyo picani peyajavabeyaxuabinexatsi. Tsipaji tulupu perubenaejava pecanaëcobivi Herodesjavabelia tsipaeba paepatota taxuxuaba petaejava tuluputo.
23256	MAT 2:18	Belén tomarajumaverena, Ramá tomarata, ayaicuenia matanueyabiana. Raquelpijiva pemomoxi pexi matanueyabiana. Itavetsi atatsi tsane, itsiata apo copatsi tsane bitso penajamatabëxainaejava. Tsipaji pexi totëpaenatsi, jai bajayata tajëvelia profeta Jeramíaspijinë peyaquinaelivaisita pecoxibeponaejavanexatsi yabara bajarapatomarata.
23258	MAT 2:20	Nexata ángel jumaitsi Joséjavabelia: —José, nonotapunare. Barëponaename baja tsiquirinëyo, pena yajava. Barënaviaremelia baja icatsia Israel nacuayabelia. Tëpa rabaja ponë picani jamatabëbeyaxuabatsi tsiquirinëyo, jai ángel majitsinaebota Joséjavabelia.
23264	MAT 3:3	Bajarapacuenia Juan Dioso pitorobilivaisi jivi itsa tsipaebanajetaruca, copiapata jane baja pacuenia Diosojumepaebinëmi profeta, Isaíaspijinë, bajayata tajëvelia yaquina Juan pelivaisi. Juan jivibautisabinë Dioso pitorobilivaisi jivi petsipaebanajetarucaejavanexa yabara, yaquina. Profeta Isaíaspijinë peyaquinaelivaisita tajëvelia jumaitsi mapacueniaje: Tanejumelivaisipaebinë vavajai tsane petusato nacuata. Jumaitsi tsane jivijavabelia: “Jivi baxaneba panamutoverena najetarucaejitsia petuxanenë. Batoroviaexananua namuto. Bajara pijinia pacuenia paxamë ata panajamatabëcuenexaniavaere pepo petuxanenë pepatsivajënaeyarena,” jai tsane tanejumelivaisipaebinë, jai profeta Isaíaspijinë bajayata peyaquinaelivaisita Dioso pitorobilivaisi Juan jivi petsipaebanajetarucaejavanexa yabara.
23272	MAT 3:11	Xanë raja saya jivi bautisabaponajë merata. Tsipaji baja bajarapamonae copaba pibisiacuene pexanabiabijava. Najamatabëcuenepënëyorotanua Diosojavabelia. Itsiata baitsi jane ponë tacovëverena najetarucaena, tabautisabivi Espíritu Santo tsijamatabëjoneyaexanaenatsi, pitarunutsicotia yajava. Xanë raja saya beveliajamatabëcuenenënë bajaraponëvecua. Nexata bajaraponë vecuaauranë pijazapato ata tatocaponaenexa bepijajivitonëcuenianë.
23277	MAT 3:16	Nexata jane baja Juan bautisaba Jesús. Jesús pebautisabicujinaetsi nonotajuna menevetsina. Bajarapaepatota Jesús tane athëbëtatsia itaboxo penapatsijava. Nexata Jesús tane Espíritu Santo perunaejavatsica beucucuto. Tsimatarunaicatsi.
23288	MAT 4:10	Nexata Jesús jumaitsi dovathijavabelia: —Dovathi, nevecuanatixire. Dioso raja pejumelivaisibaxutota jumaitsi mapacueniaje: “Daxitajivi vajëcae pematabacabëta caenë pepo petuxanenë Diosojavabelia. Tonacuenebinua bajaraëponënexa,” jai raja Dioso pejumelivaisibaxutota, jai Jesús dovathijavabelia.
23301	MAT 4:23	Jesús jane baja najetaruca daxita Galilea nacuajava. Dioso pitorobilivaisi tsipaebapona judíovi penacaetuatabiabibonëjava. Jesús tsipaebapona jivijavabelia pexanialivaisi. Tsipaebapona Dioso pijajivi pevetsijavanexa. Jamatejemayaexanaponanua daxitaviriavitane pexainaevimi.
23302	MAT 4:24	Nexata daxita Siria nacuajava pejinavanapaevi ata vënëlivaisitanetsi Jesús. Jesús tocapatatsi daxitaviriavitane pexainaevi. Tocapatatsinua dovathi peyajavajinavanapaevi. Tocapatatsinua pedevacaibivitsi. Tocapatatsinua petabusipacuenabivitsi. Jesús nexata jamatejemayaexanapona daxita bajarapamonae.
23312	MAT 5:9	’Jamatabëcuenebarëya tsavanapae tsane pamonae mapanacuata penaitoyavimi ata, nabarajamatabëcuene xanepanaeyaexanapona. Bajarapamonae yabara: “Taxi,” jai tsane Dioso.
23315	MAT 5:12	Bajara tsipaji pacuenia panevajënaeyapijivimi ata, Diosojumepaebivimi profetavi, bajayata bejiobiaexanatsi. Nexata pasivajamatabëcuenebarëyamë tsavanapae tsane paxamë ata bajarapacuenia itsa pacaexanaena. Tsipaji raja athëbëtatsia itsamatacabi Dioso pacarajutsiana bitso pexaniacuene, jai Jesús pijajivijavabelia.
23328	MAT 5:25	’Itsa pananeconitame itsajivijavabelia, nexata itsa pacacapona bajarapajivi jueznëjavabelia papecaneconitsinexa, namutua xaniavaetsia panabarëcuaicuaijamërebeje panenasivajamatabë xanepanaenexabeje xua yabara picani pacaneconitsijitsia. Bajarapacuenia xaniavaetsia panabarëcuaicuaijamërebeje papecanutsiyaniva jueznë pitabarata. Tsipaji raja jueznë itorobijitsipa policíavi panijaneconi yabara papecacaponaenexa penaneconitsivi pejebabiabiboyabelia. Nexata policíavi pacananeconitsiaexanetsipa penaneconitsivi pejebabiabibota.
23332	MAT 5:29	’Panecujuaitaxutota panetaejava yabara pibisiacuene itsa paexaname, panaitaxutocajure. Tajë baja paxuare. Xanepana panenavecuaxuabinexa bajarapaitaxuto, padaxitaperabëtojivimë Dioso papecaxuabiyaniva infiernojavabelia.
23333	MAT 5:30	Panecujuacobeta pibisiacuene itsa paexaname, panacobecaucure. Tajë baja paxuare. Xanepana panenavecuaxuabinexa, bajarapacobe padaxitaperabëtojivimë Dioso papecaxuabiyaniva infiernojavabelia, jai Jesús pijajivijavabelia.
23334	MAT 5:31	Icatsia Jesús jumaitsi petsutoyenepanajavata pijajivi ayaibitsaëtoxanetojavabelia: —Bajayata Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi jumaitsi mapacueniaje: “Ponë jamatabëxuaba pijava, copiaya toyaquinae cuyalatobaxuto pijavajavabelia. Toyaquinae pijava pitavetsilivaisi. Nexata xuacujinae xuabi pijava,” jai bajayata Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi.
23335	MAT 5:32	Itsiata baitsi jane xanë mapacuenia pacatsipaebatsije. Ponë pijava xuaba, itsanëjavabelia bajarapova pevitota pibisiacuene apo vecuaexanae atatsi, bajaraponë naneconita Diosojavabelia pijava pexuabixae. Petiriva pamona pexuabixaetsi, nacojiobijitsipa itsanëjavabelia. Nexata jane baja bajaraponë pijava pibisiacuene vecuaexanaejitsipatsi itsanëjavabelia. Tsipaji abaxë bajaraponë pijavacuenia Dioso totanetsi. Nexata pijinia ponë pita bajaraponë pexuabicovëvami, bajaraponë ata pibisiacuene exana pevitota. Tsipaji abaxë bajaraponë pijavacuenia Dioso totanetsi, jai Jesús pijajivijavabelia.
23337	MAT 5:34	Itsiata baitsi jane xanë mapacuenia pacaitorobatsije. Najumecapanepaeya itsa panavajunupaebame xua paexanaejitsiamë, rovialia panavajunupaebare. Pëtsa pematatsënëa itsajumeyo ata yajava pajumaitsimë jivi papecajumexaniataenexa. Papecajumexaniataenexa itsajivi pëtsa pajumaitsimë mapacueniaje: “Xaniajanë raja. Cajumaitsitsi mapacueniaje Dioso pitabarata,” pajamë pëtsa. Pëtsa pajumaitsimënua: “Xaniajanë raja. Cajumaitsitsi mapacueniaje athëbënacua pevënëta,” pajamë pëtsa. Tsipaji bajarajotatsia Dioso eca pijatronovënëjavata, itsajota ecabiaba pitorobinexa pijajivi.
23338	MAT 5:35	Pëtsa pajumaitsimënua: “Xaniajanë raja. Cajumaitsitsi mapacueniaje mapairaje pevënëta,” pajamë pëtsa. Tsipaji raja Dioso pijaira. Pëtsa bajarapacuenia pajumaitsimë Jerusaléntomara ata pevënëta. Tsipaji Jerusaléntomara Dioso pepo nacuaevetsinë pijatomara.
23339	MAT 5:36	Pëtsa pajumaitsimënua: “Xaniajanë cajena. Itsa apo xaniajanë tsane, nexata nacaevetsianajë tanematathinaxuabinexamë tatëpaenexa,” pajamë pëtsa. Tsipaji panematabocoto ata Dioso eveta. Nexata paxamë apo pacacaëjëpae caematanatoyo ata panenamatananiojaiyaexanaenexa, panenamatanatsaejaiyaexanaenexa ata.
23340	MAT 5:37	Itsa pepacuene paexanaejitsiamë, “Jãjã, exanaenajë,” pajamëre rovialia. Itsa apo pajamatabëexanaemë, “Jume, apo exanaenë tsane,” pajamëre rovialia. Pematatsënëa pëtsa pajumaitsimë itsajumeyo ata jivi papecajumexaniataenexa. Tsipaji bajarapajume dovathi pejamatabëcueneta pajumaitsimë tsipae, jai Jesús pijajivijavabelia.
23350	MAT 5:47	Xaniavaetsia itsa pacopiapitsipame ëpaneyapëtaevi, nexata pexaniacuene apo paexanaemë tsipae pamonae Dioso apo pejumecovënëtsivivecua. Tsipaji Dioso apo pejumecovënëtsivi ata xaniavaetsia copiapitabiaba peyapëtaevitsi.
23360	MAT 6:9	Bajaraxuata itsa pavajëcame Diosojavabelia, pavajëre mapacueniaje: Taxamë, athëbëtatsia neecaenë, jitsipajë pecayaiyataejava daxitajivi.
23367	MAT 6:16	Icatsia Jesús jumaitsi petsutoyenepanajavata pijajivi ayaibitsaëtoxanetojavabelia: —Itsa apo paxaemë panexaejava pamatacabibeje pavajëcame Diosojavabelia, pëtsa pajinavanapame panaitabaraquiatsinejevamë, panamatatiatsinejevamënua. Itsamonae Diosojavabelia itsa vajëcabiaba pexaejava xaenejeva, pamatacabibeje vajëcabiaba Diosojavabelia, apo naitabaraquiatabiabi, apo namatatiatabiabinua. Bajarapacuenia jinavanapabiaba pamatacabibeje vajëcabiaba Diosojavabelia tsipaji saya bajarapamonae jitsipa petaevitsi pesivajamatabëjumaitsinexatsi: “Mapamonaeje Dioso bitso pejumecovënëtsivi. Diosojavabelia bitso pevajëcaevi pexaejava xaenejeva. Nayapëtane Diosojavabelia bitso pevajëcaejava. Tsipaji naitabaraquiatsinejeva, namatatiatsinejevanua, jinavanapa,” pesivajamatabëjainexatsi petaevitsi. Xaniajanë pacuenia pacatsipaebijitsiatsi. Bajarapamonae pexaejava xaenejeva vajëcabiabi ata Diosojavabelia, itsiata bajaraxua apo tonamatamotsitsi Diosojavabelia. Tsipaji saya jivi petaenexatsi Dioso bepejumecovënëtsivi, bajarapacuenia vajëcabiaba.
23370	MAT 6:19	Icatsia Jesús jumaitsi petsutoyenepanajavata pijajivi ayaibitsaëtoxanetojavabelia: —Pëtsa pacaetuataponame ayaijava panexainaejavanexa mapanacuataje. Tsipaji pacatobijianaejitsipa piucubaxaevi. Pacatotasibijitsipatsinua. Pacatonacobetoxotsipanua penacobetoxotsivi.
23385	MAT 6:34	Itsa baja pajamatabëcuenebëjamë ajena pitsijavata itsacuenejavayo yabara, pëtsa caecuenia payajavajamatabëcuenebëjamë xua yabara meravia pitsijavata pacatocopiapatsijitsia. Tsipaji xua caematacabi canacujitsia nacatocopiapatabiaba vajajamatabëcuenebëjainexa, ayaijava baja tsabiabi. Bajaraxuata ajena pitsijavata apo besivajamatabëcuenebëjaitsi xua meravia pitsijavata nacatocopiapatsijitsia, jai Jesús pijajivijavabelia.
23386	MAT 7:1	Icatsia Jesús jumaitsi petsutoyenepanajavata pijajivi ayaibitsaëtoxanetojavabelia: —Pëtsa panataneme pepacuene bepaneaneconijibivi. Nexata itsamonae pibisiacuene pexanaejava xaniavaetsia payapëtaenejevamë, pëtsa pabaracuaicuaijamë mapacueniaje: “Bajarapitsipibisiacuene pexanaevi, Dioso bitso ayaicuenia naneconitsiaexanaenatsi,” pajamë pëtsa. Tsipaji paxamë ata pijinia bajarapitsineconi itsa paxainame, Dioso bitso ayaicuenia pacananeconitsiaexanaejitsipa.
23387	MAT 7:2	Itsamonae pexanaejava xaniavaetsia payapëtaenejevamë, pëtsa pabaracuaicuaijamë mapacueniaje: “Bajarapitsicuene pexanaevi Dioso naneconitsiaexanaenatsi,” pajamë pëtsa. Tsipaji paxamë ata bajarapitsicuene itsa paexaname, itsamonae pijinia bajarapacuenia pacabaracuaicuaijai tsipae.
23388	MAT 7:3	Bajaraxuata paxamë pepacuene bepaneaneconijibivi nataeya pëtsa pamuxujiobame itsajivi pijaneconi yabara. Tsipaji raja apo payapëtaemë paxamë ata pijinia paneconivajëto paxainame.
23391	MAT 7:6	Icatsia Jesús jumaitsi petsutoyenepanajavata pijajivi ayaibitsaëtoxanetojavabelia: —Pëtsa matavëjëa patsipaebaponame Dioso pejumelivaisi, pamonae patsipaebi atamë, apo yaiyatae bajarapalivaisi. Tsipaji saya capocaponabiaba bajarapalivaisi. Vaxaitsi itsanë pijaaviri pexaejavanexa rajutsi atatsi tsipae, saya nacaitoya tsipae. Nacasinijitsipanua. Bajara pijinia jamatabëcueneitsi pamonae apo yaiyatae Dioso pejumelivaisi, patsipaebi atamë. Pacuenia marrano ata itsa rajutsipatsi perlavënëjava, bitso penamatamotsijava, saya taxunanonobijitsipa, bajara saya jamatabëcueneitsi bajarapamonae, jai Jesús pijajivijavabelia.
23398	MAT 7:13	Icatsia Jesús jumaitsi petsutoyenepanajavata pijajivi ayaibitsaëtoxanetojavabelia: —Pajonemeya tsiquiribaupayojavalia panepatsinexa Dioso pijanacuayabelia. Tsipaji pinijibaupa, pinijinamutonua, pata infiernojavabelia. Nexata jivi ayaibitsaëtoxanetonë bajaraxuayo jonepona.
23406	MAT 7:21	Icatsia Jesús jumaitsi petsutoyenepanajavata pijajivi ayaibitsaëtoxanetojavabelia: —Daxita pamonae: “Tajatuxanenë,” tanejaivi ata, itsa apo jumecovënëtsi tsane taxa Dioso, athëbëtatsia peecaenë, nexata apo jone tsane taxa Dioso pijanacuayabetsia. Itsiata pamonae exanavanapa taxa, athëbëtatsia peecaenë, pejitsipaecuenia, ëbajarapamonae jonena taxa pijanacuayabetsia.
23409	MAT 7:24	Jesús icatsia jumaitsi petsutoyenepanajavata pijajivi ayaibitsaëtoxanetojavabelia: —Pajivi nejumecovënëtsiana patacatsipaebilivaisi, nexata itsa exanaena taitorobicuenia, apo nacueratsi tsane. Bajarapajivi piatajairata pijabo bepexanetsinë tsane. Tsipaji ponë pijabo exanaejitsia, peyapëtaexae itsajota pijabo exanetsijitsia pebubutsijavanexa, nexata baja bajarajota apo exanetsi pijabo. Nexata pijabo exaneta bitso piatajairata. Nexata bajaraponë bo pexanaejava apo nacueratsi.
23410	MAT 7:25	Bo peveretetsicujinae ayaiemaxaneto jopa. Menianë avajubua tsaponae. Ira bubuta. Ayaijovibo bitso bubujai pijabojavaberena. Itsiata pijabo apo toxuabitsitsia. Tsipaji pijabo exaneta piatajairata.
23412	MAT 7:27	Tsipaji bo peveretetsicujinae ayaiemaxaneto jopa. Menianë avajubua tsaponae. Ira bubuta. Ayaijovibo bitso bubujai pijabojavaberena. Pijabo nexata toxuabayatsi. Pepacuene baja nexata bomi abeje, jai Jesús mapacueniaje pijajivijavabelia.
23434	MAT 8:20	Nexata Jesús jumaitsi judíovi pecujarubinëjavabelia: —Itsa nepënaponaejitsipame, apo napatabiabimë tsipae tajabota nenacueraevetabiabinexa. Tsipaji tajabo apo xainaenë. Namo pijamëthëanë xaina pepatabiabinexa pemajitabiabinexa. Baratsui ata pematapenanë xaina. Itsiata baitsi jane xanë, Daxitajivi Pematapijinënë, itsajavabelia ata apo xainaenë itsajota nacueraevetabiabijitsianë, jai Jesús judíovi pecujarubinëjavabelia.
23435	MAT 8:21	Nexata Jesús pijajiviyajuvënënë jumaitsi Jesúsjavabelia: —Tajatuxanenë, caeepatoyo abaxë necopare tamëthëtsinexa taxa petëpaenë, jai.
23440	MAT 8:26	Nexata Jesús jumaitsi pijajivijavabelia: —¿Detsa xuajitsia bitso pajunavame? ¿Tsipaji apo payapëtaemë Dioso papecaevetsijava? jai Jesús pijajivijavabelia. Nexata Jesús namatacotapuna. Pinijijumeta itavetaxuaba jovibo, malataca yajava. Nexata baja daxita puca vainae ecaxuaba.
23447	MAT 8:33	Bajara pamarranobitsaëtoxanetomi pevetavanapaevi, rëcëpeca. Itsa bajarapamonae Gadara tomarabelia pata, tsipaeba pacuenia tane. Tsipaebanua pacuenia Jesús dovathivi vecuacapitsapa dovathivi peyajavaponaponaenëbeje.
23450	MAT 9:2	Bajarajota Jesús tocapatatsi petabusipacuenabinëtsi. Pacamayota bocabiaba, yavëtacarapatatsi. Jesús jamatabëcueneyapëtane pacuenia sivanajamatabëxainatsi petocapatsivitsi. “Nacatojamatejemayaexanaenatsi cajena,” pesivajamatabëjaijavatsi Jesús jamatabëcueneyapëtane. Bajaraxuata petabusipacuenebinëtsijavabelia Jesús jumaitsi mapacueniaje: —Tajabananë, jamatabëcuenebarëyamëre. Pibisiacuene rabaja nexanaeneconimi cavecuaajibiaexanatsi, jai Jesús petabusipacuenabinëtsijavabelia.
23453	MAT 9:5	Paxamë apo pacacaëjëpae ata itsajivi pibisiacuene pexanaeneconi panevecuaajibiaexanaenexa, pacacaëjëpa picani saya jema panejumaitsinexa petabusipacuenebinëtsijavabelia mapacueniaje: “Cavecuaajibiaexanatsi rabaja pibisiacuene nexanaeneconimi,” panejainexa. Tsipaji itsajivi ata apo yapëtae tsipae saya jema panejumaitsijava. Itsiata baitsi jane itsa apo pacacaëjëpae panejamatejemayaexanaenexa petabusipacuenebinëtsi, acuenebi panejumaitsinexa bajaraponëjavabelia mapacueniaje: “Nonotapunare. Nijacamayo pire. Ponare baja,” panejainexa. Tsipaji bajarapacuenia pajumaitsimë ata, itsa apo jamatejema tsipae bajaraponë, nexata daxitajivi pacayapëtaejitsipa apo papecacaëjëpaecuene panejamatejemayaexanaenexa, jai nexata Jesús judíovi pecujarubivijavabelia.
23456	MAT 9:8	Nexata jivi itsa tane bajaraxua, junava cajena bitso. Nexata bajarapamonae jumaitsi Diosojavabelia: —Diosomë, bitso ayaijamatabëcuenenëmë. Tsipaji jivi caëjëpaeyaexaname pinijicuene pexanaenexa, jai.
23459	MAT 9:11	Nexata fariseovi itsa tane bajarapacuene, jamatabëcuenenavëxaniabiaya jumaitsi Jesús pijajivijavabelia: —Papecacujarubinë rabaja Jesús naneconita Diosojavabelia. Tsipaji gobierno pejamatabëcueneta impuestomatamo pematamoyanijobabiabivijavata, piajamatabëcuenebejevijavatanua, naxaeyeca pexaejava, jai fariseovi Jesús pijajivijavabelia.
23463	MAT 9:15	Nexata Jesús jumaitsi Juan pijajivijavabelia: —Pamonae junatatsi penacasabifiestajavabelia penanabaninexa, apo atsobi pexaejava itsa abaxë yajavaecatsi pejananacasabinë. Itsiata baitsi jane pejananacasabinë itsa tsimaxëpatsipatsi pevecuacaponaenexatsi itsajavabelia, nexata bajarapamonae pexaejava apo xae tsipae. Tsipaji bitso najamatabëxainaejitsipa pevecuacaponaexaetsi. Bajara pijinia itsi tajajivi ata. Tayajavaponaponaeepato abaxë apo atsobabiabi pexaejava pamatacabibeje Diosojavabelia vajëtapona. Itsiata pamatacabi xanë necaponaena bajarapamonaevecua, nexata jane baja bajarapamatacabi pexaejava apo xae tsane bitso tanesivanajamatabëxainaexae, jai Jesús Juan pijajivijavabelia.
23465	MAT 9:17	Itsajivi ata pijinia apo epacae pejanavinoranë perujubocodoruanëjavabelia bajayajebi peyajebinexa. Pejanavinoranë itsa epacaejitsipa perujubocodoruanëjavabelia, nexata pejanavinoranë yatititibia tsipae. Tsipaji perujubocodoruanë apo yanayeretsi tsipae. Tsipaji pejanavinoranë pejumalitsëxë abaxë xaina. Nexata itsa yatititibia tsipae, naxuabijitsipa vinoranëmi. Bajaraxuata bepaca pejanavinoranë pejanabocodoruanëjavabelia. Nexata vinoranë peyaxanepanaenexa bajayajebi ata pejanabocodoronëta, jai Jesús Juan pijajivijavabelia. Bajarapacuenia Jesús jumaitsi Juan pijajivi pejumecovënëtsinexa ëpejanalivaisi, Jesús petsipaebilivaisi, perujujamatabëcuene baja pecopabinexa.
23466	MAT 9:18	Jesús livaisi petsipaebanucaejavata Juan pijajivijavabelia, judíovi penacaetuatabiabibo pevetsinë parena Jesúsjavaberena. Nexata bajaraponë Jesús pitabarata yaiyataeya pematabacabëta nucajunua. Jumaitsi Jesúsjavabelia: —Taxënatovayo rabaja aeconoxae netotëpa. Itsiata baitsi jane itsa poname tajaboyabelia, nexata itsa netoperabëjayatsianame necobeta, icatsia netoasaë tsane, jai bajaraponë Jesúsjavabelia.
23470	MAT 9:22	Nexata Jesús napënëyorotaxuaba. Taenuta bajarapova. Nexata Jesús jumaitsi bajarapovajavabelia: —Jamatabëcuenebarëyamëre. Xamë nesivajamatabëjumaitsimë: “Itsa tojayatabianajë Jesús penaxatatsijava, nexata tavitanejavami nevecuaajibi tsane,” nesivajamatabëjamë. Bajaraxuata jamatejemamë baja, jai Jesús bajarapovajavabelia. Bajarapacuenia Jesús pejumaitsijavata bajarapova jamatejema baja.
23471	MAT 9:23	Bajaraxuacujinae Jesús jane baja pata judíovi penacaetuatabiabibo pevetsinë pijaboyabelia. Nexata Jesús itsa pata, tane pevajënae pepatsivi, flauta piobivinexa itsabelia caponaejitsia petëpaevayo pemëthëtsinexa piobinexa. Tanenua jivi bitso pinijicuenia pematanueyabavanapaejava petëpaevayo.
23483	MAT 9:35	Jesús najetaruca daxita tomaranëjava, tsiquiritomaraxijava ata. Nexata bajarapatomaranëjava judíovi penacaetuatabiabibonëjava pexanialivaisi Jesús jivi tsipaebanajetaruca. Tsipaebanajetaruca daxita Dioso pijajivi pevetsijavanexa. Piavitanevi ata Jesús jamatejemayaexanapona, daxitaviriavitane pexainaevimi.
23484	MAT 9:36	Jesús jivi itsa tane, itaxutobejiobiatane. Tsipaji jivi bitso baja cajena cuerana. Apo caëjëpaetsinua jivi penatoexanaenexa itsacuenejavayo ata. Jesús jivi sivajamatabëjumaitsi mapacueniaje: —Pacuenia itsi ovejabitsaëtoxaneto itsa toajibitsi pevetsinëtsi, bajara itsi mapamonaeje, sivajamatabëjai Jesús.
23485	MAT 9:37	Nexata Jesús jumaitsi pijajivijavabelia: —Xaniajanë pacuenia pacatsipaebijitsiatsi. Pabita peubijava penaveretsijava abaxë bitso ayaijava sajina penotsinexa. Tsipaji saya caejiviyobeje penotsivi. Bajara pijinia itsi jivi ata Diosojavabelia penajamatabëcopabivinexa. Abaxë sajina ayaibitsaëtoxaneto. Itsiata baitsi jane Dioso panetonacuenebivi pacaejiviyomëbeje saya.
23489	MAT 10:3	Itsanë pevënë Felipe. Itsanë Bartolomé. Itsanë Tomás. Itsanë Mateo, impuestomatamo gobierno pejamatabëcuene jivijavabelia petomatamoyanijobinëmi. Itsanë pevënë Santiago, Alfeo pexënato. Itsanë pevënë Lebeo. Bajaraponë itsavënë Tadeo.
23505	MAT 10:19	Itsiata baitsi jane itsa pacanubiana nacuaevetsivi pitabarata, pëtsa pajamatabëbëjamë panenayajivicuaicuaijainexa bajarapamonaejavabelia. Tsipaji raja paepatota panayajivicuaicuaijamëjitsia, bajarapaepatota Dioso pejamatabëcueneta pacacuaicuaijaiyaexanaena.
23515	MAT 10:29	’Anijanëbeje baratsuitobeje namatamota saya caepalatanëyo. Itsiata baitsi jane caenë ata baratsuito Dioso pepëya jemata muetsia apo jopaetsica petëpaenë. Tsipaji paneaxa, Dioso, asiva baratsui ata.
23517	MAT 10:31	Bajaraxuata pëtsa pacujunavame itsacuenejavayo ata. Tsipaji paxamë Dioso bitso pacaasiva baratsuitoxi matatoxenetsia, jai Jesús pijajivijavabelia.
23542	MAT 11:14	Itsa baja jamatabëpajumecovënëtame, pajumecovënëre xua aeconoxae pacatsipaebijitsiatsi. Dioso pejumelivaisibaxutota tajëvelia jumaitsi mapacueniaje: “Elíaspijinë icatsia patsiana,” jai. Bajarapacuenia tajëvelia itsa jumaitsi, Juan jivibautisabinë yabara jumaitsi. Tsipaji pacuenia jamatabëcueneitsi profeta Elíaspijinë, bajara jamatabëcueneitsi Juan ata. Nexata Juan pepatsivajënaeya, tajëvelia yapëtanetsi pacuenia Juan exanaejitsia.
23549	MAT 11:21	¡Bitso bepajiobimë tsane paCorazín tomarapijivimë! ¡Bitso bepajiobimë tsane paBetsaida tomarapijivimë ata! Pinijicuene Dioso pesaëta taexanaejavanë patae atamë, itsiata apo panejumecovënëtsimë. Apo pacopabimë pibisiacuene paneexanabiabijava. Apo panajamatabëcuenepënëyorotsimë Diosojavabelia. Bajayata Tiro tomarapijivimi, Sidón tomarapijivimi ata, petuatuajëta bajarapitsipinijicuene itsa tsitaexanaejitsipajë, nexata bajarapamonaemi copabijitsipa pibisiacuene pexanaejava. Najamatabëcuenepënëyorotsipa Diosojavabelia. Bajarapamonaemi nexata pibisiacuene pexanabiabineconi bitso yajamatabëcuenebëjai tsipae. Nexata Diosojavabelia petsitanajamatabëcueneitajëtsinexa peyajamatabëcuenebëjaijava pibisiacuene pexanabiabineconi, naxatabijitsipa piayopapaëbërëjavanë. Enaejitsipa irata. Ipumana ata natsimataothocaejitsipa bitso peyajamatabëcuenebëjaixae pibisiacuene pexanabiabineconi.
23550	MAT 11:22	Xaniajanë pacuenia pacatsipaebijitsiatsi. PaCorazín tomarapijivimë, paBetsaida tomarapijivimë ata, patae atamë pinijicuene Dioso pesaëta taexanaejavanë, apo panejumecovënëtsimë. Nexata pamatacabi Dioso naneconitsiaexanaena daxita pijaneconi pexainaevi, bajarapamatacabi bitso ayaicuenia Dioso pacananeconitsiaexanaena. Paneconivajëtota bajayata Dioso naneconitsiaexana Tiro tomarapijivimi, Sidón tomarapijivimi ata, bajarapaneconivajëto matatoxenetsia Dioso bitso ayaicuenia pacananeconitsiaexanaena.
23552	MAT 11:24	Xaniajanë pacuenia pacatsipaebijitsiatsi. Pamatacabi Dioso naneconitsiaexanaena pijaneconi pexainaevi, ayaicuenia Dioso pacananeconitsiaexanaena. Tsipaji Dioso pesaëta navitsia pinijicuene taexanaponaejava patae atamë, apo panejumecovënëtsimë. Nexata Sodoma tomarapijivimi matatoxenetsia Dioso bitso ayaicuenia pacananeconitsiaexanaena, jai Jesús patomarapijivijavabelia apo jumecovënëtsitsi.
23553	MAT 11:25	Jesús pevajëtsijavata paxa Diosojavabelia jumaitsi: —Axa, nevetsinë athëbëtatsia. Nevetsinë mapanacuajava ataje. “Ayaijamatabëcuenenëmë bitso,” cajaitsi. Tsipaji pamonae bitso apo penacujarubivi ata, yapëtaeyaexanaename nevetsijavanexa daxita nijajivi mapanacuataje. Bajarapamonae yapëtaeyaexanaename pexanialivaisi, xanë talivaisi, palivaisi vecuamatayatame bitso peyapëtaevi mapanacuapijilivaisije. Bajarapalivaisi vecuamatayatame bitso penacujarubivi ata mapanacuapijicuene yabaraje.
23555	MAT 11:27	Icatsia Jesús jumaitsi pijajivijavabelia: —Taxa Dioso baja cajena netocopata tayapëtaenexa daxitacuene. Itsajivi ata apo nejamatabëcueneyapëtae pacuenia xanë jamatabëcueneitsinë, Dioso pexënatonë. Caenë taxa Dioso nejamatabëcueneyapëtane. Itsajivi ata apo jamatabëcueneyapëtae pacuenia taxa Dioso jamatabëcueneitsi. Caenënë xanë, pexënatonë, jamatabëcueneyapëtaniji. Pamonae tojitsipajë tayapëtaeyaexanaenexa pacuenia taxa Dioso jamatabëcueneitsi, bajarapamonae ata yapëtaeyaexanaponaenajë.
23557	MAT 11:29	Bueyubeje banavësijumacaevetabeje petsivësijumabuatsinexatsibeje yugovënëjava penacuenebinexabeje. Bajara pijinia pacuenia paxamë ata panajamatabëcuenecaevere patacatsijamatabëcuenebuatsinexa patacatsipaebilivaisi. Panejumecovënëtsianame pacuenia pacaitorobatsi patanetonacuenebinexamë. Nexata panevajënaeyabelia panejamatabëcueneyapëtaeponaename. Tsipaji xanë xaniavaetsia pacatsipaebaponaenatsi. Xanë beayaijamatabëcuenenë apo nataenë. Nexata bajarajota panajamatabëcueneevetsianame paneajamatabëcuenesaënexa icatsia.
23560	MAT 12:2	Nexata fariseovi tane Jesús pijajivi pesiricanajetarubenaejava trigoxu. Nexata fariseovi jumaitsi Jesúsjavabelia: —Taema mapamonaeje. Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi vajanacaitavetsicuene nijajivi exana. Apo nacaitavetsi ata trigoxu vajaxaejava, itsiata ajena penacueraevetsimatacabixae, nijajivi apo bexanae mapacueneje, jai fariseovi Jesúsjavabelia.
23561	MAT 12:3	Nexata Jesús jumaitsi fariseovijavabelia: —Ajena, penacueraevetsimatacabita, tajajivi bajarapacuenia exanae ata, itsiata apo pibisiacuene. Tsipaji bitso piajani. ¿Apo palebimë tsipaji Dioso pejumelivaisibaxuto paneyapëtaenexa pacuenia vajasalinainë Davidpijinë, pebarëponaevi yajava, exana pamatacabi bitso piajani?
23565	MAT 12:7	Dioso pejumelivaisibaxutota jumaitsi mapacueniaje: “Jitsipajë paneitaxutotsoniataenexa itsamonae ata. Apo jitsipaenë cajena saya patanetobeyabiabinexamë dajubicuene ofrendacuenia patanerajutabiabinexamë,” jai Dioso pejumelivaisibaxutota. Xua yabara jumaitsi bajarapacuenia, apo pajumeyapëtaemë baja cajena. Tsipaji itsa pajumeyapëtaejitsipame xua yabara jumaitsi, nexata tajajivi ata paitaxutotsoniataejitsipame. Nexata tajajivi trigoxu pexaejava yabara apo panejumaitsimë tsipae: “Dioso Moiséspijinëta penajumecopatsilivaisi vajanacaitavetsicuene nijajivi exanapona,” apo panejamë tsipae. Tsipaji tajajivi apo naneconitsi Diosojavabelia. Tsipaji tajajivi bitso piajanixae, trigoxu xane.
23567	MAT 12:9	Trigo pabianëjavata Jesús livaisi petsipaebicujinae fariseovijavabelia, Jesús baja vecuapona pabianë. Nexata Jesús joneya judíovi penacaetuatabiabiboyalia.
23587	MAT 12:29	Fariseovi pecanaëjëtsinexa Jesús bitso piasaënëcuene dovathi matatoxenetsia, Jesús icatsia jumaitsi fariseovijavabelia mapacueniaje: —Itsajivi ata apo caëjëpaetsi pejonenexa bitso piasaënë pijaboyalia peyacajërëtsinexa xua xaina pijabota. Itsiata itsa patsipa bajaraponë matatoxenetsia bitso piasaënë, nexata cobecëtabuatsipatsi. Taxucëtabuatsipatsi yajava. Matapania bajarapacuenia yacajërëtsipatsi daxita xua xaina pijabota.
23588	MAT 12:30	’Pajivi apo neyavenonaeyacaetuatsi jivi Diosojavabelia, bajarapajivi betajavajabitsaëjivi. Tsipaji apo taneyavenonaeyacaetuatsixae, jivi nevecuanacayajata Dioso picani pejumecovënëtsiviminexa.
23593	MAT 12:35	Itsamonae pijinia majamatabëcueneitsije. Pacuenia vajaubinae, pexanianae, pexaniacuai pijinia nacuaita, bajara pijinia jamatabëcueneitsi itsamonae. Ponë pexaniajamatabëcuenenë, pexaniacuene yabara cuaicuaijai. Tsipaji pexaniajamatabëcuene xaina pejamatabëëthëtota. Ponë pijinia pibisiajamatabëcuenenë pibisiacuene yabara cuaicuaijai. Tsipaji pibisiajamatabëcuene najamatabëxaina pejamatabëëthëtota.
23600	MAT 12:42	Pamatacabi Dioso naneconitsiaexanaena pijaneconi pexainaevi, bajayata peponaponaevami, Saba nacuapijivi pevetsivami, nonotapunaena Diosojavabelia papecaconitsinexa Dioso apo panejumecovënëtsivi. Bajarapova pacaneconitsiana. Tsipaji bajayata bajarapovami tajë nacuatabuverena ata muxunarena pejumetaenexa Salomónpijinë, bitso daxitalivaisi peyapëtaenëmi, petsipaebilivaisi. Xanë majotaje ponaponajë, bitso ayaijamatabëcuenenënë Salomónpijinëmi matatoxenetsia. Nexata pacatsipaebi atatsi Dioso pejumelivaisi, itsiata apo panejumecovënëtsimë. Apo panenamuxunaevetsimënua. Bajaraxuata Dioso pacananeconitsiaexanaena, jai Jesús tajëvelia fariseovijavabelia, judíovi pecujarubivijavabelia ata.
23608	MAT 12:50	Tsipaji raja pajivi exana taxa, athëbëtatsia peecaenë, pitorobicueniatsi, bajarapajivi cajena tajuyapijinë, tajuyapijiva, taenanua, jai Jesús petsipaebijivitsijavabelia.
23613	MAT 13:5	Itsaxu pijinia othopa ibopananëjumata, itsajota bitso ira apo aitayaë. Nexata bajarapaxu bepijia juva. Tsipaji bitso ira apo aitayaë.
23614	MAT 13:6	Nexata icotia bitso itsa ataju, nexata bajarapaxu juvi ata, tsaquenapona. Tsipaji irabereca bitso apo atabunepepiareca.
23624	MAT 13:16	’Itsiata baitsi jane paxamë baja pajamatabëcuenebarëyamë. Tsipaji payapëtaneme pajamatabëcuene xaina xua pataneme. Pajumeyapëtanemenua pajamatabëcuene xaina palivaisi pajumetaneme.
23629	MAT 13:21	Itsiata baitsi jane pacuenia irabereca apo atabunepepiareca paxu othopa ibopananëjumata, nexata nabijiana, bajara tsijamatabëcueneitsitsi bajarapamonae Dioso pitorobilivaisi. Tsipaji pepacuene pejamatabëëthëtovetsina apo jumecovënëtsi bajarapalivaisi. Nexata apo ajamatabëcuenesaë tsavanapae bajayajebi pejumecovënëtsinexa bajarapalivaisi. Nexata itsa tocopiapatatsi daxita petoayapëbejecuenetsi, itsa yalivaisibatsinua Dioso pitorobilivaisi yabara, nexata pejumecovënëtsijava bajarapalivaisi bepijia copaba. Pevajënaeyabelia apo jumecovënëtavanapae.
23630	MAT 13:22	Pacuenia pijinia paxu othopa xanëebacabomijavata, itsa juva, bitso matacënënatsi xanëebotonë, bajara tsijamatabëcueneitsitsi itsamonae Dioso pitorobilivaisi. Jumetane picani bajarapamonae Dioso pitorobilivaisi. Itsiata baitsi jane bitso jamatabëcueneenatsi mapanacuapijicuene yabaraje. Tsipaji najamatabëxaina ayaijava palata pexainaenexa. Nexata pijacuata najamatabëcueneyamaxëitojoroba. Bajaraxuata Dioso pitorobilivaisi apo tovitsabitsi pejamatabëëthëtota. Nexata pacuenia itsi pabita piacuaijibibotonë, bajara itsi bajarapamonae. Tsipaji Dioso xaniavaetsia apo tojinavanapae.
23636	MAT 13:28	Nexata pabixainaenë jumaitsi pijajivijavabelia: “Tajavajabitsaënë raeta bajaraxua uba,” jai. Nexata pabixainaenë pijajivi jumaitsi: “¿Jitsipame tsaja bajaraxua pataxunaejava?” jai.
23637	MAT 13:29	Itsiata baitsi jane pabixainaenë jumaitsi pijajivijavabelia: “Jume. Tsipaji panexunaejavata payajavaxunaejitsipame trigobotonë.
23643	MAT 13:35	Bajarapacuenia Jesús jivi livaisianë itsa tsipaebapona ëcomparacióncuenia, tocopiapatatsi jane baja pacuenia Diosojumepaebinë profetanë bajayata tajëvelia yaquina Jesús petsipaebaponaejavanexa yabara. Jesús comparacióncuenia jivi livaisi petsipaebaponaejavanexa yabara, profetanë peyaquinaebaxutota jumaitsi mapacueniaje: Jivi itsa tsipaebajë, livaisi tsipaebianajë comparacióncuenia. Tsipaebianajë pitsicuene Dioso nacua pexanaejavaveliacujinae itsajivi ata abaxë apo yapëtae, jai tajëvelia bajayata profetanë peyaquinaebaxutota Jesús jivi livaisi comparacióncuenia petsipaebaponaejavanexa yabara.
23647	MAT 13:39	“Pijavajabitsaënë, ponë pabi pexainaenë toubatsi pibisiaviriajava pejuvinexa,” itsa janë, dovathi yabara jumaitsinë. “Penotsimatacabi,” itsa janë, mapanacua pevereverecaejavanexa yabara jumaitsinë. “Tanetonotsivi itorobianajë,” itsa janë, ángelevi yabara jumaitsinë.
23652	MAT 13:44	Icatsia Jesús comparacióncuenia jumaitsi pijajivijavabelia: —Pebi irata mëthëteta bitso penamatamotsijavanë. Bajaraxuanë bitso xanepana. Nexata juya itsanë bexëajavabelia bajaraxuanë caxitajarabeta irata. Nexata abaxë bajaraponë apo jutsi bajaraxua. Abaxë saya mataacateta bajarajota. Nexata jamatabëcuenebarëyaya pona pijaboyabelia. Nexata xuacujinae bajaraponë canajeta daxita pexainaejavaximi. Nexata bajaraponë yacomuata bajarapaira. Tsipaji xua bajaraponë caxitajarabeta irata, bitso xanepana. Bitso namatamota. Nexata pacuenia bitso xanepana, bitso namatamotanua, xuanë bajaraponë bajarapaira yacomuata, bajara pijinia itsi Dioso pijajivi pevetsijava. Bitso xanepana. Bitso namatamotanua, jai Jesús pijajivijavabelia.
23660	MAT 13:52	Nexata Jesús jumaitsi pijajivijavabelia: —Ponë judíovi pecujarubinë ata, itsa nejumecovënëta, bajaraponë ata tajajivitonë tsane. Nexata pacuenia bo pexainaenë pijabovecua jutapona bitso penamatamotsijavanë, pejanajavanë, perujujavanë ata, bajara pijinia jamatabëcueneitsi tsane ponë nejumecovënëtsiana, judíovi pecujarubinë ata. Tsipaji bajaraponë yapëtaena pexanialivaisianë jivijavabelia petsipaebinexa. Bajaraponë yapëtaena xanë talivaisianë, pejanalivaisianë, perujulivaisianë ata, jai Jesús pijajivijavabelia.
23671	MAT 14:5	Bajarapacuenia Juanpijinë Herodes pemuxujiobixae, Herodes picani jamatabëbeyaxuabatsi Juanpijinë. Itsiata baitsi jane abaxë apo beyaxuabitsi. Tsipaji Herodes cujunava jivi. Daxitajivi Juanpijinë yapëtanetsi Diosojumepaebinëcuene.
23675	MAT 14:9	Bajarapacuenia Herodes pejionëyo itsa jumaitsitsi, Herodes bejamatabëjiobi tsanajetsireca. Herodes nexata acuenebi: “Jume,” pejaijava. Tsipaji baja najumecapanepaeya jumaitsi pejionëyojavabelia pexaniajaijumeta daxita Herodes pejunatsivi pitabarata. Nexata Herodes jejai.
23680	MAT 14:14	Itsa Jesús nonotajuna jeravecua, tane jivibitsaëtoxaneto. Nexata Jesús itaxutobejiobiatane bajarapamonae. Tocapatatsi piavitanevi. Nexata Jesús tojamatejemayaexana piavitanevi.
23681	MAT 14:15	Itsa baja caniviyo tsaponae, Jesús pijajivi cujibarenatsi. Nexata Jesús pijajivi jumaitsi: —Caniviyo rabaja bitso. Majotaje ajibi pexaejava. Tsipaji itsajivi ata pijabo apo xainae. Itorobare baja jivi peponaenexa tomaraxijavabelia pecomuacaenexa pexaejava, jai Jesús pijajivi.
23694	MAT 14:28	Nexata Pedro jumaitsi Jesúsjavabelia: —Tajatuxanenë, itsa pepacuene xamë, nexata nejunaremelia talianexa mene itaboxoyalia, xamëjavabelia, jai Pedro.
23696	MAT 14:30	Itsiata baitsi jane Pedro itsa tane jovibo piasaëjava, bitso cujunavataba. Nexata bubunanajereca. Pedro ajena bubunanajereca, vavajai. —¡Tajatuxanenë, nevaetabare! jai Pedro.
23697	MAT 14:31	Bepijia Jesús cobepitajaraba. Jumaitsi Pedrojavabelia: —Tsiquirijavayo saya nejumecovënëtame tacaevetsijava. ¿Detsa xuajitsia nejumeaebiataneme? jai Jesús.
23702	MAT 14:36	Piavitanevi pecapatsivi pinijicuenia jumai tsabiabi Jesúsjavabelia: —Pexaniacuene bitso netoexanare. Tocopatsianame maponëje pecatojayatsinexa nenaxatatsijavacopia, jai tsabiabi. Nexata daxita pamonae Jesús penaxatatsijavacopia tojayataponatsi, jamatejema tsaponae piavitanejavavecua.