Wildebeest analysis examples for:   gvc-gvc   ,    February 11, 2023 at 18:41    Script wb_pprint_html.py   by Ulf Hermjakob

23216  MAT 1:3  Juda pohna pʉaro jiha. Fares, Zara jiha. Ti pocoro Tamar wama tiricoro jiha. Fares Esrom pʉcʉro jiha. Esrom Aram pʉcʉro jiha.
23225  MAT 1:12  Ã yoa Babilonia yahpai ti sʉri baharo, Jeconia Salatiere pohna tiha. Salatie Zorobabe pʉcʉro jiha.
23230  MAT 1:17  Tó sehe jiro Abrahãre mari quihõ mʉhtachʉ, pʉ Davipʉre mari quihõ batoachʉ ahrina jipihtina ti panamana ji turiaina mehne jia, catorce curuari waro jiha. Pari turi Davire mari quihõ mʉhtachʉ, pʉ Babiloniapʉ Israe masare ti naahto pano mari quihõ batoachʉ jipihtina ti panamana ji turiana mehne jia, catorce curuari waro pari turi jiha. Ã yoa tuhsʉ Babiloniapʉ ti sʉri baharo mari quihõ mʉhtachʉ, pʉ Cristo to masa bajuachʉpʉ mari quihõ batoachʉ jipihtina ti panamana ji turiaina mehne jia, catorce curuari waro jiha tjoa.
23232  MAT 1:19  Ã yoa José to manʉno cjihto quihõno yoariro jiro, tíre masino, ticorore cohãno taro nimaha. Masa ti ñʉrocaroi ticorore buhiri tichʉ yoa duaeraro, masa ti tʉhoerasinichʉta yaroca ticorore cohãno taro nimaha.
23233  MAT 1:20  Tíre to tʉhoturo watoi Cohamacʉ anjo sehe cahãnopʉ Josére bajuaro, õ sehe niha: —José, Davi cjiro panamino, Maríare bʉo tiro marieno namo tiga. Ticoro Espíritu Santo to yoadohoro mehne wahma nijinocãre bocaricoro jira. Ã jicʉ bʉo tiro marieno namo tiga ticorore.
23234  MAT 1:21  Ticoro pohna tirohca. Tirota to macʉnota to masare, pichacapʉ wahaborinare yʉhdohtiro jirohca. To ã yʉhdohtiro jichʉ ñʉcʉ, Jesu ni wama pisuihca mʉhʉ —niha anjo Josére.
23235  MAT 1:22  Panopʉ macariro Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro cjiro “Ã waharohca”, to ni joariro seheta ahri jipihtia ã wahaa tiha. Ahri ã wahahtore õ sehe ni joa dutia tiha Cohamacʉ tirore:
23236  MAT 1:23  “Cʉ̃coro nuhmino, ne mʉno mehne jieraricoro, nijinocãre bocaro pohna tirohca to macʉnocãre. Tirocã Emanuel wama tirohca”, ni joaa tiha Cohamacʉ yare. (Emanuel nino: “Cohamacʉ mari mehneta jira”, nino nica.)
23237  MAT 1:24  Cohamacʉ anjo Josére to ã ni yahuri baharo José sehe wahcã, anjo to dutiriro seheta tiro María mehne wamomaca dʉhteha.
23239  MAT 2:1  Herode Judea yahpa macaina ti bui pʉhtoro to jiri pja tí yahpai jiri macai Belẽi Jesu masa bajuaha. To ã masa bajuari baharo ñahpichohare buheina ñahpichohare noano masiina sʉ̃ mʉja taro macaina ta, Jerusalẽpʉ wihiha.
23240  MAT 2:2  Ã wihia, masare tó macainare sinituha: —¿Judio masa ti bui pʉhtoro jihtiro cjihto mipʉre nohopʉ masa bajuacari tiro? Sʉ̃ mʉja taropʉ jina, ñahpichohaca to wahma bajua wahã sʉchʉ ñʉna, “Pʉhtoro masa bajuaro nica”, ni masihi sã. Ã to bajuachʉ ñʉna, sã cʉ̃no mehne tirore ño payona tana tahi õpʉ —ni yahuha buheina masare.
23242  MAT 2:4  Ã jiro Herode sehe jipihtina sacerdotea pʉhtoare, mari judio masare buheina cʉ̃hʉre to pjirocari baharo ti cahmachu pihtichʉ ñʉno, tinare sinituha tiro: —¿Nohopʉ masa bajuarohcari Cristo sehe mʉsa tʉhotuchʉ? —ni sinitu ñʉha tiro.
23243  MAT 2:5  Õ sehe ni yahuha tirore: —Belẽi, Judea yahpai jiri macai Cristo masa bajuarohca. Õ sehe ni joaa tiha Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro cjiro:
23244  MAT 2:6  “Belẽi yʉ yainare Israe masare dutihtiro tarohca. Ã jiro paye macari Judea yahpai jia macari yʉhdoro jira Belẽ”, ni joaa tiha Cohamacʉ yare —ni yahuha tina Herodere.
23245  MAT 2:7  Ti ã ni yahuri baharo Herode masa ti marieno watoi sʉ̃ mʉja taropʉ tarinare pjirocaha. To cahapʉ tina ti sʉchʉ ñʉno, tinare sinitu ñʉha. To ã sinitu ñʉchʉ tʉhoa, ñahpichohacare ti ñʉri dachore yahuha tina.
23247  MAT 2:9  To ã niri baharo, tina wahaa wahaha. Ti ã wahachʉ sʉ̃ mʉja taroi ti ñʉria ñahpichohaca sehe mʉ tãrucuha. Ã yoa wihãrirocã to jiro bui waroi tjua wahã sʉha tia sehe.
23248  MAT 2:10  Ã jia ñahpichohacare ñʉa, tuaro wahcheha tina.
23249  MAT 2:11  Wihãrirocã to jiri wʉhʉpʉ, sãa wahaha tina. Ã sãa sʉa, wihãrirocãre to pocoro mehne jirirocãre ñʉha tina. Ã ñʉa tina na tuhcua caha, tirocãre ño payoha. Ño payo tuhsʉ ti caa pocare naroca pjõoroca, urure, inciensore, mirra wama tia me sitia cʉ̃hʉre na wio, tíre tirocãre wapa marieno waa tiha.
23250  MAT 2:12  Tíre wa tuhsʉ carĩa wahaha tina. Ti ã carĩchʉ cahãnopʉ Cohamacʉ yahuha tinare: “Herode cahai tjuaena tjiga”, ni yahuha Cohamacʉ tinare cahãnopʉre. To ã ni yahuri baharo, tina sehe wahcãha. Ti ã wahcãri baharo pa mahapʉ ti ya dihtapʉ tjuaa wahaa tiha.
23251  MAT 2:13  Ti ã wahari baharo Cohamacʉ anjo cahãnopʉ Josére bajuaro, õ sehe niha: —Wahcãga. Herode sehe maharirocãre wajãno taro, macano nina mipʉre. Ã yoa maharirocãre, to pocoro cʉ̃hʉre Egiptopʉ cjero na duhti wahcãa wahaga. Tópʉre yʉ niriro purota jiga —ni yahuha anjo Josére.
23252  MAT 2:14  To ã nichʉ tʉhoro, José sehe ñamiihta wahcã, maharirocãre to pocoro cʉ̃hʉre Egiptopʉ na duhti wahcãa wahaha.
23253  MAT 2:15  Egiptopʉ sʉa, Herode to catiro puro tópʉre jiha tina. Ã yoaha panopʉ macariro Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro cjiro to ni joariro seheta. Tíre tirore Cohamacʉ joa dutia tiha. Õ sehe ni joaa tiha Cohamacʉ yare: “Egiptopʉ jirirore yʉ macʉre pjirocahi”, ni joaa tiha Cohamacʉ yare.
23254  MAT 2:16  Ã yoa ñahpichohare buheina ti duhti yʉhdʉachʉ tʉhoro Herode sehe sua yʉhdʉaha. Ã suaro, Belẽ macainare, tí maca dʉhtʉ caha macaina cʉ̃hʉre ti pohnare mʉa pohnare pʉa cʉhma cjʉainacãre wajã batoa dutiha tiro. Wahmanore ñahpichoha buheina ñahpichohacare ti ñʉri dachore yahuha Herodere. Ti ã nichʉ tʉhoro tiro to wajã duarirocã to masa bajuari dachore masino, “Õpe cʉhmari cjʉara” nino, pʉa cʉhma cjʉainare wajã batoa dutiha.
23256  MAT 2:18  “Ramá wama tiropʉ bisiro coa tarohca. Tuaro cahyaa mehne tiiro coa tarohca. Raquel panamana numia ji turia numiapʉ Israe masa namosãnumia ti pohnare tuaro tiiahca. Ti pohnare ti wajãchʉ ñʉa, ne cahya duhusi”, ni joaa tiha panopʉ.
23259  MAT 2:21  To ã niri baharo tiro wahcã, maharirocãre to pocoro mehneta Israe yahpapʉ na tjuaa wahaha.
23260  MAT 2:22  Wiho mejeta Arquelao Herode macʉno sehe to pʉcʉro cohtotariro to jichʉ tʉhoro José sehe Judea yahpai cuiro, tjuaeraha. Ã jiro pari turita cahãnopʉ tirore yahu namoha tjoa. Tirore pari turi Judea yahpare ji dutieraha. To ã ni yahuri baharo, tina Galilea yahpapʉ wahaa wahaha.
23261  MAT 2:23  Tí yahpapʉre Nazare wama tiri macai jiha tina. Ã yoaha tina Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina cjiri ti joariro seheta. Õ sehe ni joaa tiha: “ ‘Cristo Nazare macariro tjira’, niahca masa”, ni joaa tiha Cohamacʉ yare yahu mʉhtaina panopʉ macaina.
23263  MAT 3:2  Õ sehe ni yahuha tinare: —Mʉano macariro Cohamacʉ mʉsa pʉhtoro to sʉho jihto mahanocã dʉhsara. Ã jina “Ñano yoaeraja”, mʉsa ni tʉhotumari cjirire duhuga. Mʉsa ñaa buhirire cahya, Cohamacʉ sehere cahmaga mʉsa —ni yahuha tiro tinare.
23264  MAT 3:3  Panopʉ macariro Isaia Cohamacʉ yare yahu mʉhtariro cjiro João to buhehtore õ sehe ni joaa tiha: “Masa marienopʉ cʉ̃iro sañurucu, õ sehe ni buherohca: ‘Mari pʉhtoro to tahto pano tirore cahmaeraina cjiri mʉsa tʉhotuare cohtota, tirore cahmaina jiga mʉsa’, ni sañurucu buherohca”, ni joaa tiha Isaia cjiro João cjihtore.
23265  MAT 3:4  Tiro João camello pjoari suhtirore sãariro, wahiquiro cahsaroreta tʉã dihoriro jiha. Poreroare, macaroca macaina miquina mi cʉ̃hʉre chʉa tiha.
23266  MAT 3:5  Jerusalẽ macaina, jipihtiro Judea yahpai jiina, Jordão wama tiri ma cahai jiina cʉ̃hʉ tirore tʉhoa taha.
23267  MAT 3:6  Wihi, tirore tʉho, ti ñaa yoarire Cohamacʉre yahuha tina. Ti ã ni yahuchʉ tʉhoro Jordão wama tiri mai João tinare bautisaha.
23268  MAT 3:7  Ã jiro payʉ fariseo curua macaina, saduceo curua macaina cʉ̃hʉ Joãore ti bautisa dutia tachʉ ñʉno tiro tinare õ sehe ni yahuha: —¿Mʉsa cʉ̃hʉ agãa ñima tiina yoaro sehe mʉsa mahñoa buhea mehne masare dojomehneina jina, Cohamacʉ mʉsare to buhiri dahrehto pano tirore cui, duhti masierara mʉsa?
23269  MAT 3:8  Ã jina potocãta mʉsa ñaa buhirire bʉjʉa witi, Cohamacʉre cahmana jiihna, noaa yoa ñoga.
23270  MAT 3:9  ’Õ sehe ni tʉhotuena tjiga: “Panopʉ macariro Abrahã mari ñʉchʉ cjiro jia tiha. Ã jina to panamana jina mari Cohamacʉ yaina jija”, ni tʉhotuena tjiga mʉsa. Mʉsare niita nija. Abrahã panamana jiina jimana mʉsa. Mʉsa ã jipachʉta tí mʉsa ã jia yaba cjihti jierara. Cohamacʉ sehe ahri tãa mehne Abrahã coyeare dahre masina. Ã jiro Abrahã coyea mʉsa jia wiho waro jira tãa ti wiho waro jiro seheta.
23271  MAT 3:10  Õ sehe jira: Masa yucʉri yoaro seheta jira. Cohamacʉ sehe coma mehne yucʉrire cjã cohãriro yoaro sehe jira. Ã jiro noaa dicha maria yucʉre nʉhcõri mehnepʉta cjã cohãnohca tiro. Tíre to cjã cohãri baharo, pichacapʉ jʉ̃ cohãnohca tiro. Ãta yoaro taro nina masa cʉ̃hʉre tirore cahmaerainare.
23272  MAT 3:11  Yʉ baharo yʉ bui tuariro tarohca. Noa yʉhdʉariro jira tiro. Tiro yoaro sehe jieraja yʉhʉ sehe. Ã jicʉ tirore tʉhotucʉ, “Wiho jiriro jija yʉhʉ”, ni tʉhotuja yʉhʉ. Yʉhʉ sehe mʉsa ñaare tʉhotumari cjirire tʉhotu cohtotainare diapʉ bautisacʉ, co mehne yoamahi. Tiro sehe yʉ yʉhdoro yoarohca. Espíritu Santore masa mehne ã jirucuchʉ yoarohca tiro. Wiho mejeta paina sehere ñaare ti tʉhotumari cjirire duhu duaeraina sehere tiro pichaca mehne buhiri dahrerohca.
23274  MAT 3:13  Baharo Jesu Galileapʉ jiriro cjiro waha, Jordão wama tiri mapʉ buhu sʉha Joãore bautisa dutiro.
23275  MAT 3:14  Wahmanore João tirore bautisa duaeramaha. —Neho, mʉhʉ sehe yʉ yʉhdoro tuariro yʉhʉ sehere mʉ bautisachʉ noaboa. Mʉhʉre bautisaboriro jieraja yʉhʉ —ni yʉhtimaha João Jesure.
23276  MAT 3:15  Jesu sehe õ sehe ni yʉhtiha tirore: —Yʉhʉre bautisasiniga. Õ sehe yoana, Cohamacʉ to dutiriro seheta sohtori tina nija mari —niha Jesu. To ã nichʉ tʉhoro: —Jai —ni yʉhtiha João.
23277  MAT 3:16  Ã ni tuhsʉ, Jesure bautisaha. To bautisa tuhsʉchʉ Jesu diapʉ ducuriro maja sʉrʉcʉ sʉha. To maja sʉrʉcʉ sʉchʉta, mʉano parĩ mʉaha. Cohamacʉ to Espíritu buja yoaro sehe tiro bui to duji tachʉ ñʉha.
23279  MAT 4:1  Ã yoa Espíritu Santo sehe Jesure masa marienopʉ naaha, tópʉ watĩno tirore ñaare to yoa duti ñʉhto sehe.
23281  MAT 4:3  Jʉca to baachʉ ñʉno watĩno sehe tiro cahapʉ sʉro, õ sehe niha: —Mʉhʉ Cohamacʉ macʉno jicʉ, ahri tãa pocare chʉa dojomehnega —nimaha tiro Jesure.
23282  MAT 4:4  Jesu õ sehe ni yʉhtiha: —Yoaeraja. Cohamacʉ yare ti joari pũi õ sehe nina: “Masare chʉa mehne dihta catieraro cahmana. Jipihtia Cohamacʉ to ya yahua mehne jiro cahmana”, nina Cohamacʉ —ni yʉhtiha Jesu watĩnore.
23283  MAT 4:5  To ã ni yʉhtiri baharo watĩno sehe Jerusalẽpʉ “Cohamacʉ ya maca”, ti niri macapʉ Jesure naaha. Tópʉ na sʉro, Cohamacʉ ya wʉhʉ bui Jesure na sʉha tiro.
23284  MAT 4:6  Na sʉ tuhsʉ, tirore õ sehe nimaha: —Cohamacʉ yare ti joari pũ õ sehe nina: “Cohamacʉ to anjoare mʉhʉre ñʉ wihbo dutirohca. Ã jia tina sehe mʉhʉre ñʉ wihboahca, ‘Tãcapʉ pʉha tu mʉari’ nia”, nina ti joari pũ. To ã niri potocã jichʉ mʉhʉ Cohamacʉ macʉno jicʉ yahpapʉ pju bora ñoñʉjʉta yʉhʉre. Mʉhʉre tina ti yoadohochʉ ñoñʉjʉta yʉhʉre —nimaha watĩno.
23285  MAT 4:7  Jesu pju bora ño duaeraro õ sehe ni yʉhtiha: —Cohamacʉ yare ti joari pũ õ sehe nina: “Mʉsa pʉhtoro Cohamacʉ to niri cjirire ‘¿Potocã tjijari?’ ni masi duana Cohamacʉre yoa ño duti macaena tjiga”, nina Cohamacʉ yare ti joari pũi —niha Jesu.
23286  MAT 4:8  To ã ni yʉhtiri baharo mʉa yʉhdʉdʉ tʉ̃cʉpʉ Jesure na mʉjaha watĩno tjoa. Tʉ buipʉ mʉja pja, jipihtia macarine ñoroca boroha Jesure. Ti cjʉaa cʉ̃hʉre ñoha.
23287  MAT 4:9  Ã ñono Jesure õ sehe nimaha: —Yʉhʉre na tuhcua caha, ño payoga mʉhʉ. Mʉ ã yoachʉ jipihtia ahri macarine mʉhʉre waihtja —ni yahumaha watĩno.
23288  MAT 4:10  To ã nichʉ Jesu õ sehe ni yʉhtiha: —Satana, wahaga mʉhʉ. Õ sehe nina Cohamacʉ yare ti joari pũi: “Mʉ pʉhtoro Cohamacʉ dihtare ño payoga. To ya dutia dihtare yoaga”, nina Cohamacʉ yare ti joari pũi —niha Jesu watĩnore.
23289  MAT 4:11  To ã nichʉ tʉhoro watĩno wahaa wahaha. To wahari baharo anjoa sehe wihi, Jesure yoadohoa tirore chʉa waha.
23290  MAT 4:12  Ã yoa Joãore peresu ti yoachʉ tʉhoro, wahaa wahaha Jesu. Waha, Galilea yahpapʉ sʉha.
23291  MAT 4:13  Tói jiri macapʉ Nazarepʉ waha, yʉhdʉ wahcã, Capernau wama tiri macapʉ sʉha. Galilea wama tiri bʉcʉpariro dʉhtʉ cahai jira Capernau. Tí maca Zebulõ yahpa cahai, Neftalí yahpa cahai jire Capernau. Tópʉ, jiha Jesu.
23293  MAT 4:15  “Zebulõ yahpa cahai, Neftalí yahpa cahai, bʉcʉpariropʉ waharoi, Jordão pa bʉhʉsehe coapʉ Galilea yahpa jira. Tí yahpa judio masa jieraina ya yahpa jira.
23294  MAT 4:16  Tó macaina Cohamacʉ yare noaare masierara. Ã masierapahta noarirore ñʉapʉ masiahca. Tina sehe Cohamacʉre ne masierara. Ã jia pichacapʉ wahaborina jimaha. Ã jiro cʉ̃iro tinare Cohamacʉ yare masichʉ yoarohca”, ni joaha Isaia cjiro.
23295  MAT 4:17  Tópʉ jiro, Cohamacʉ yare yahu dʉcaha Jesu: —Mʉsa ñaare tʉhotumari cjirire duhu, noaa sehere tʉhotu cohtota, Cohamacʉreta macaga mʉsa. Mʉano macariro Cohamacʉ jipihtina bui pʉhtoro to sʉho jihto mahanocã dʉhsara —ni yahu dʉcaha tiro.
23296  MAT 4:18  Ã yoa Galilea wama tiri bʉcʉpariro dʉhtʉ cahapʉ Jesu sito wahcãmahno ñʉha Simore, to bahʉro Andre mehne. Simota Pedro ti ni pisuriro jiha. Tina sehe wahi wajãina jia, ti wañʉyucʉrire doca ño mʉjaa niha bʉcʉpariropʉ.
23297  MAT 4:19  —Yʉhʉ mehne macaina cjihti taga mʉsa. Yʉhʉ mehne mʉsa tachʉ, mʉsa wahire ñaha cahmachuina mʉsa jiro seheta, Cohamacʉ yaina cjihtire masare pji cahmachuina cjihtire yoaihtja mʉsare. Yʉhʉ mehne mʉsa tachʉ ã yoahtina cjihtire cũihtja mʉsare —niha tiro tinare.
23298  MAT 4:20  To ã nichʉ tʉhoata ti wañʉyucʉrire cũnoca, tiro mehne wahaa wahaha.
23299  MAT 4:21  Ã yoa Jesu tina mehne yʉhdʉ wahcã, Santiagore to bahʉro João mehne boca sʉha tjoa. Tina Zebedeo pohna jiha. Ti yaria dohoriai ti pʉcʉro mehne tina cʉ̃hʉ ti wañʉyucʉrire cahnoa niha. Tina pʉarore tiro pjirocaha.
23300  MAT 4:22  To ã pjirocachʉ tʉhoa, tina sehe dóihta ti pʉcʉrore, dohoria cʉ̃hʉre, Jesu mehne wahaha.
23301  MAT 4:23  Ã yoa jipihtiro Galilea yahpare Jesu buhe tiniha. Judio masa mari buhea wʉhʉsepʉ noaa buheare, mʉano macariro pʉhtoro to sʉho jia tiare buheha. Tinare buhe, dohatiinare noaina wahachʉ yoaro jipihtia dohatiare cohãha tiro.
23302  MAT 4:24  To ã yoaare tʉhoa Siria yahpa macaina jipihtiropʉ tí yahpai jiina tirore masi dʉcaha. Ã masia, soro jia dohatia cjʉainare, tuaro purĩare cjʉainare, watĩa ti sãanohrinare, ñama yaria mʉnare dohatiinare, tini masieraina cʉ̃hʉre na sʉha. Ti ã na sʉchʉ ñʉno jipihtina tinare noaina wahachʉ yoaha Jesu.
23303  MAT 4:25  To ã yoachʉ ñʉa, Galilea yahpa macaina, Decapoli wama tiropʉ jia macari macaina, Jerusalẽ macaina, Judea yahpa macaina, Jordão pa bʉhʉsehe coa macaina payʉ masa tiro mehne wahaha.
23304  MAT 5:1  Masa payʉ to cahai ti sʉchʉ ñʉno Jesu tʉ̃cʉpʉ mʉjaha. Mʉja, tói dujiha. Tói to dujichʉ to buheina sehe tiro cahapʉ sʉha.
23306  MAT 5:3  —Ti ñaa tʉhotumari cjirire duhu, noaa sehere tʉhotu cohtotaina Cohamacʉre cahmaina wahcheina jira. Mʉano macariro pʉhtoro to sʉho jiropʉre wahaahca tina. Mʉano macaa ti ya jira.
23308  MAT 5:5  ’Painare yʉhdʉrʉca duaeraina ã jica nieraina wahcheina jira. Cohamacʉ “Waihtja”, tinare to nirire cjʉaahca tina.
23309  MAT 5:6  ’Cohamacʉ to dutiro sehe yoa duaina, noaare yoa duaina wahcheina jira. Cohamacʉ to yoadohochʉ tina noaare yoa sohtori tiahca.
23312  MAT 5:9  ’Masare bosaina wahcheina jira. Tinare “Yʉ pohna jira”, ninohca Cohamacʉ.
23318  MAT 5:15  Ã yoa sihãriare masa sihãa, biato docapʉ nʉoerara. Tiare sihãriare mʉanoi duhu payora tí wʉhʉ macaina jipihtina ti ñʉhtiare.
23319  MAT 5:16  Õ seheta mʉsa cʉ̃hʉ buhriaro yoaro sehe jiina jina, noaare yoaga. Mʉsa ã yoachʉ ñʉa masa mari Pʉcʉ mʉano macarirore ño payo, “Tuariro, noariro jira”, niahca —ni yahuha Jesu.
23320  MAT 5:17  Ã ni tuhsʉ, tinare õ sehe ni yahu namoha: —Ahrire mʉsa masichʉ cahmaja yʉhʉ. Cohamacʉ to dutiare Moise cjirore to cũrire, to yare yahu mʉhtaina cjiri ti joari cjiri cʉ̃hʉre cohãi tai nierahi. Tí dutiare mʉsare noano yahu potoi tai nii. Tí dutiare ti quihõno jichʉ ñoi tai. Ti niriro seheta yoa sohtori tii tai nii.
23321  MAT 5:18  Potocã mʉsare nii nija. Pihtiri dacho pano jisinichʉ Cohamacʉ dutia Moise cjirore to cũrire ne mahanocã baro cohãsi mari. Ahri yahpa, mʉano cʉ̃hʉ ti jisinino puro to dutia cʉ̃hʉ jirucuahca. Ã jirucua ti niriro seheta sohtori tirohca.
23322  MAT 5:19  Ã jia tí dutiare cãina yʉhdʉrʉcaa, painare tó sehe yʉhdʉrʉca dutia, mʉano macariro pʉhtoro to sʉho jiropʉ cahamaca yoaro sehe jiahca. Cʉ̃no dutiacã to jipachʉta tina yʉhdʉrʉcaa, cahamaca yoaro sehe jiahca tina. Paina tí dutiare noano yoaa, painare tí yoaro sehe yoa dutia, mʉano macariro pʉhtoro to sʉho jiropʉ pʉhtoa yoaro sehe jiahca tina sehe.
23323  MAT 5:20  Mʉsare niita nija yʉhʉ. Judio masare buheina, fariseo curua macaina cʉ̃hʉ Cohamacʉ cahmaare quihõno yoaerara. Tina ti yoariro yʉhdoro Cohamacʉ cahmaare yoaga mʉsa sehe. Mʉsa ã yoaerana, pʉhtoro Cohamacʉ to sʉho jiropʉre ne sʉsi mʉsa —ni yahuha Jesu.
23324  MAT 5:21  Ã ni tuhsʉ, tinare õ sehe ni yahu namoha: —Panopʉ macaina õ sehe ni ti yahuri cjirire tʉhori jimare mʉsa: “Masare wajãena tjiga. Masare wajãriro ti buhiri dahrehtiro jira”, ti niri cjirire tʉhori jimare mʉsa.
23325  MAT 5:22  Ahri ti yahuri yʉhdo curero mʉsare ahri sehere yahu namoihtja. To coyeiro mehne susiniriro sehe ti buhiri dahrehtiro jira masʉnore wajãriro yoaro seheta. To coyeirore tuhtiriro, “Ne tʉho masia maerariro jira mʉhʉ”, niriro buhiri dahre dutiina cahai ti naahtiro jira. “Tʉho masierariro jira mʉhʉ”, to coyeirore nirirore pichacapʉ wahahto cua yʉhdʉara tirore.
23326  MAT 5:23  ’Mʉsa coyeiro mʉsare to ñʉ tuhtichʉ õ sehe yoaga. Cohamacʉ wʉhʉpʉ Cohamacʉre mʉsa ño payohto pano, wahiquirore jʉ̃ mʉo, mʉsa wahto pano õ sehe yoaga.
23327  MAT 5:24  Mʉsa wahtire duhu, mʉsa coyeiro cahapʉ waha, “Pari turi cahmachena tjijihna. Tó purota duhujihna tíre”, niga tirore. Mʉsa ã niri baharo Cohamacʉre wa, ño payona wahaga to wʉhʉpʉ.
23328  MAT 5:25  ’Pairo mʉhʉre to yahusã duachʉ, pʉhtoro masare beseriro cahapʉ mʉhʉre to naa duachʉ, tiro mehne suaro marieno wahaga. Masare beseriro cahapʉ to na sʉhto pano tiro mehne noano jiga. Mʉ ã yoachʉ ñʉno tiro mʉhʉre yahusãeraboca. Mʉ ã yoaerachʉ tópʉre mʉsa sʉchʉ tiro sehe mʉhʉre masare beserirore yahusãnohca. To ã yahusãchʉ, beseriro sehe peresu yoainapʉre mʉhʉre warohca. Ã jia tina mʉhʉre peresu yoaahca.
23330  MAT 5:27  Õ sehe ni yahu namoha Jesu: —Panopʉ macainare õ sehe ti ni yahuri cjirire tʉhori jimare mʉsa: “Pairo namono mehne ñano yoaena tjiga”, ti niri cjirire tʉhori jimare mʉsa.
23331  MAT 5:28  Ahri ti yahuri yʉhdo curero mʉsare ahri sehere yahu namoihtja. Numinore ñahaeraparota, cʉ̃iro ticorore ñano goa pjaro, ñano wacũ tʉhoturo ñano yoa tuhsʉha ticoro mehne.
23332  MAT 5:29  ’Ã jicʉ mʉ capariaca poto bʉhʉsehei jiriacã mehne ñano yoacʉ, tiare orewe na mʉ cohãboriro seheta ti ñaa yoaare duhuga. Tíre duhueracʉ pichacapʉ wahaihca. Mʉ capariacare mʉ cohãchʉ tia capariaca dihta butira. Mʉhʉ sehere pichacapʉ mʉ wahachʉ ña yʉhdʉara. Ã jicʉ tí ñaa yoaare duhuga.
23333  MAT 5:30  Ã jicʉ mʉ wamomaca poto bʉhʉsehei jiri wamomaca mehne ñano yoacʉ, tí wamomacare mʉ dʉte cohãboriro seheta tí ñaa yoaare duhuga. Tíre duhueracʉ pichacapʉ wahaihca. Mʉ wamomacare mʉ cohãchʉ tí wamomaca dihta butira. Mʉhʉ sehere pichacapʉ mʉ wahachʉ ña yʉhdʉara. Ã jicʉ tí ñaa yoaare duhuga —ni yahuha Jesu.
23334  MAT 5:31  Õ sehe ni yahu namoha Jesu: —Panopʉ ahri cʉ̃hʉre niha: “To namonore cohã duariro to cohãhtore yahuri pũ mehne ticorore cohã masina”, nimaha panopʉ.
23336  MAT 5:33  Õ sehe ni yahu namoha Jesu: —Panopʉ macaina õ sehe ti ni yahuri cjirire tʉhori jimare mʉsa: “Mʉsa niriro seheta yoaga. ‘Cohamacʉ mehne potocã ã yoaihtja’, mʉsa niriro seheta yoaga”, ti ni yahuri cjirire tʉhori jimare mʉsa.
23337  MAT 5:34  Ahri ti yahuri yʉhdo curero mʉsare ahri sehere yahu namoihtja. “Mʉano mehne potocã nii nija”, ni mʉano mehne wama payo niena tjiga. Mʉano sehe Cohamacʉ mari pʉhtoro to sʉho jiro jira. Wiho jiro jierara. To ã jichʉ ñʉna mʉano mehne ã niena tjiga.
23338  MAT 5:35  Ahri yahpa mehne ne wama payo “Potocã nii nija”, niena tjiga. Ahri yahpa Cohamacʉ ya yahpa jira. To ã jichʉ ñʉna ã niena tjiga. “Jerusalẽ mehne potocã nii nija”, ne wama payo niena tjiga. Tuariro mari pʉhtoro ya maca jira Jerusalẽ. Wiho jiri maca jierara. To ã jichʉ ñʉna ã niena tjiga.
23339  MAT 5:36  “Yʉ dapu mehne potocã nii nija”, ni wama payo niena tjiga. Mʉsa pjoari ti yehsea wahachʉ yoa masierara mʉsa. Ti ñia wahachʉ cʉ̃hʉre yoa masierara mʉsa. Ã yoa masieraina jina “Yʉ dapu mehne potocã nii nija”, ni wama payo niena tjiga.
23340  MAT 5:37  “Yoanahtja”, nina wama payoro marieno õ sehe dihta tíre nirucuga. “Yoasi”, nina cʉ̃hʉ wama payoro marieno nirucuga. Mʉsa wama payo nina, watĩno ñariro to dutiriro seheta yoana nica mʉsa —ni yahuha Jesu.
23341  MAT 5:38  Õ sehe ni yahu namoha Jesu: —Panopʉ õ sehe ti ni yahuri cjirire tʉhori jimare mʉsa. “Mʉhʉre pairo mʉ capariacare to cjã tihãriro seheta mʉhʉ cʉ̃hʉ tirore cjã tihã cahmaga. Mʉ piriacare to cjã nuhariro seheta mʉhʉ cʉ̃hʉ cjã nuha cahmaga”, ti niri cjirire tʉhori jimare mʉsa.
23342  MAT 5:39  Ti yahuri yʉhdo curero ahri sehere yahu namoihtja mʉsare. Mʉhʉre ñano yoarirore ã ñʉnocahga. Cʉ̃ bʉhʉsehe mʉ wahsupure to cjãchʉ, pa bʉhʉsehe cʉ̃hʉre cjã dutiga tirore.
23343  MAT 5:40  Pairo buhiri dahre dutirirore mʉhʉre to yahusãchʉ, dutiriro sehe mʉ camisare mʉhʉre yahusãrirore wa dutiboca. To ã wa dutichʉ, tirore waga. Mʉ bui macari suhtiro cʉ̃hʉre wa namoga tirore.
23344  MAT 5:41  Pairo surara paye barore cʉ̃ kilómetro mʉhʉre to naabasa dutichʉ, pa kilómetrore waha namoga tjoa.
23345  MAT 5:42  Mʉhʉre sinirirore waga. Tuhsʉ, pairo mʉhʉre to waso dutichʉ wasoga tirore —ni yahuha Jesu.
23346  MAT 5:43  Õ sehe ni yahu namoha Jesu: —Masa õ sehe nina: “Mʉsa mehne macainare cahĩga. Ã yoa mʉsare ñʉ tuhtiinare ñʉ tuhti cahmaga tjoa”, ti niri cjirire tʉho mʉhtari jimare mʉsa.
23348  MAT 5:45  Mʉsa ã yoana mari Pʉcʉ mʉano macariro pohna jira mʉsa. Cohamacʉ sehe cʉ̃no potori yoara masare. Ñaina cʉ̃hʉre, noaina cʉ̃hʉre sʉ̃ sichʉ yoara tiro. Tuhsʉ, Cohamacʉ dutiare yoaina cʉ̃hʉre, yoaeraina cʉ̃hʉre coro tachʉ yoara tiro. Masare cʉ̃no potori to yoariro seheta mʉsa cʉ̃hʉ yoaga.
23352  MAT 6:1  Pari turi tiro õ sehe ni yahu namoha: —Cohamacʉ ya cjihtire noaare yoana, “Cohamacʉ yare yoa pahñoina jija sã”, ni yahuena tjiga painare. Mʉsa ã ni yahuri buhiri noaare mʉsa yoari cjiri ne yaba cjihti jierara. Ã jiro Cohamacʉ mʉano macariro noaare mʉsa yoari wapa mʉsare ne wasi.
23353  MAT 6:2  Ã jina pjacʉoinare yoadohona, tíre masare yoa ñoena tjiga. Masa ti ñʉenoi yoadohoga tinare. Cãina noaa ti yoaare yoa ñohna mahapʉ jiinare, judio masa mari buhea wʉhʉsepʉ jiina cʉ̃hʉre. Tina mari baharo bʉhʉsehei ñano yoa cohtaina jira. Ã yoa ñohna tina, “Noaina jira”, masare ni ñʉ dutia. Ti ã ni ñʉchʉ ã yoa ñoina sehe wahche tuhsʉre. “Noaina jira” ni, masa ti ño payochʉ wahche tuhsʉre tina. Ã jiro Cohamacʉ sehe ne wahche namochʉ yoasi tinare.
23354  MAT 6:3  Ã jina pjacʉoinare yoadohona, masa ti ñʉenoi yoadohoga tinare. Mʉsa mehne macaina mehne jina ti ñʉenoi pjacʉoinare yoadohoga.