23218	MAT 1:5	Salmón abko Booz rün, (Booz ne meye abko Rahab. Rahab ne abko ñakare israelita.) Booz abko Obed rün, (Obed meye abko ni ñakare israelitare kädian nämane Rut.) Obed abko Isaí rün amne,
23231	MAT 1:18	Jesukristo därebare abko nakaninkä krörö: Jesu ngämi därere, känenkri María, Jesu meye abko nämane mikani jakrä kwärikwäri Josébe. Akwa María ngämi nebe Josébe, ye känenkri María ñan namani mobe, bren kwe kisete Ngöbö Üai Deme köböire.
23232	MAT 1:19	Angwane José, ben María rabadre, José ye abko nämane nüne metre Ngöbö ngwärekri amne ñan tö namani María mikai ene ni jökrä ngwärekri, aisete María tuadremetre kwe kä bube tiebe abko namani nütüre.
23233	MAT 1:20	Ye erere José jatanina nuene, btäräbe angele ni Dänkienkwe jatani, käkwe niebare krörö köböre ie: José, jrei David mräkä, makwe ñan kä jürä ngwian jabtä María kare ngäbti ja nän mukore, ñobtä ñan angwane ngäbäkre rabadi kwe, ye abko namani btä Ngöbö Üai Deme di kri köböire.
23234	MAT 1:21	Mdakäre abko, ngäbäkre däredi brare Maríakwe ye abko makwe kädian Jesu, ñobtä ñan angwane juta kwe ngite ngite kukwe kämekäme kisete, ye abko niarakwe dianditari, aisete makwe kädian kore. Abko kore se, niebare angelekwe Joséye.
23236	MAT 1:23	Meri iti kaibe deme ñan rabadi mobe bren kwe kisete amne ngobo rabadi iti kwe. Ngäbäkre ye abko kädiandi Emanuel, abko niebare ni Dänkienkwe. (Emanuel abko “Ngöböta nibe” nieta.)
23238	MAT 1:25	Akwa María ngobo ngämi därere kwe, ye känenkri namanintre ñakare jabe abti ngobo därebare kwe. Ngäbäkre ye abko Josékwe kädiani Jesu.
23243	MAT 2:5	Angwane niaratre käkwe niebare mda Herodeye: Jrei däredre juta Belénte kä Judeate abko gare nunye, ñobtä ñan angwane ni Ngöbö kukwei niekä käkwe tikani krörö:
23244	MAT 2:6	Belén, ma abko juta chi kä Judá känti nete. Akwa ma abko ütiäte kri, juta mda mda ngätäite kä Judá ye känti, ñobtä ñan angwane gobran kri däredi yete abko käkwe nitre israelita tikwetikwe ngibiadibti, abko tä tikani Ngöbö Kukweibtä, niebare kwetre Herodeye.
23245	MAT 2:7	Yebti Herodekwe nitre töbtä ye käräbare tiebe, bti muke tuani ñongwane metre kwetre abko ngwianintari kwe ietre.
23250	MAT 2:12	Yebti jatanintre nikenta angwane, ñan rikadreta Herodes känti ta abko Ngöbökwe mikani gare köböre ietre, aisete nikaninta ji mdabti nebeta ja käite.
23251	MAT 2:13	Abti nitre töbtä ye nikaninante angwane, angele ni Dänkienkwe nükani blite köböre Josébe, käkwe niebare ie: Näin krö amne ngäbäkre ye btä meye kwe, ye ben nän ngitie jötrö Egipto sete. Ye känti mun raba nüne abti tikwe kukwe mda niedi mae abko makwe ngibia, ñobtä ñan angwane Herodes bike ngäbäkre ye känentari kämikadre. Abko kore se, niebare angelekwe Joséye.
23254	MAT 2:16	Nitre töbtä abko käkwe Herodes ngökani, ye gani Herodekwe angwane, Herodes mätä namani kri krübäte, aisete ñongwane nitre töbtä käkwe muke tuani abko niebare kwetre Herodeye, yebtä Herodekwe töbikabare, käkwe ngäbäkre kiakia därebe nebebe kä kubu ie nämane nüne Belén amne Belén kenta temen abko Herodekwe kämikamna jökrä.
23256	MAT 2:18	Ni kukwei ruen ngetrekä krikri krübäte juta Ramate, ye abko Raquel ngäbriänkä kiakia kämikani jökrä kän, mden abko tä müaire ye. Niara moto mika tö nebeta jäme, akwa ngäbriänkä kämikani jökrä kän, aisete moto ñan rabadreta jäme, abko tikani kore, mden erere namani bare.
23258	MAT 2:20	käkwe niebare ie: Näin krö amne ngäbäkre ye btä meye kwe ye ben nänta kä Israelite, ñobtä ñan angwane nitre tö namani ngäbäkre ye kämikai abko krütanina jökrä, aisete mun rikata, niebare angelekwe Joséye.
23260	MAT 2:22	José nikaninta kore, nikani, nikani, nikani akwa ni iti kädian nämane Arquelao nämane gobrane mda rün mrö Herodes täte, ye gani kwe angwane, kä jürä namani kri btä. Abtä ñan nikani nebe kä Judeate. Angwane niara ñan rabadre nüne yete abko Ngöbökwe mikani gare köböre ie, abtä käkä Galilea, känti nikani jirekäbe.
23264	MAT 3:3	Juan ne mden abko btä Ngöbökwe kukwe niebare kira niara kukwei niekä Isaías köböire abko krörö: Ni iti näin ñäke jume ja dibti kä kaibete, käkwe niedi krörö: Ji ükateta kuin biare jrei känenkri, ye kwrere ja töi mike kuin biare ni Dänkien käne munkwe. Ji ükateta niken metre ta, ye kwrere ja töi ükete metre ni Dänkien käne munkwe abko näin niere, abko Ngöbökwe niebare kore Juanbtä Isaías köböire.
23268	MAT 3:7	Akwa Juan nämane nitre ngökö ñöte, ye känti nitre bariseo amne nitre saduseo nükani kwati siba abko btä Juan okwä namani angwane, Juankwe niebare krörö ietre: ¡Mun abko tbi krübäte kwrere! ¿Ngöbö kebera mun mike ja ngie nuen kri krübäte, yebtä nirekwe mun mikani mokre amarebti mun kite nüke siba nete ye?
23270	MAT 3:9	Erere arato, munkwe ñan töbika krörö jabtä: Nun abko Abraham mräkä, aisete Ngöbökwe ñan nun mikadi ja ngie nuen, munkwe ñan nütü, ñobtä ñan angwane jä tuen temen sete, se abko ngwarbe, akwa Ngöbö raba kwite Abraham mräkäre arato abko ti tö nibi niei metre kore munye.
23271	MAT 3:10	Mdakäre abko, kri mden mden ñan ngwä nebe kuin, ye abko kräke ü mikanina biare tikakakrä ngätrite ta. Abti tikakata jökrä angwane, ñukwä mikata btä, ye kwrere jire Ngöbökwe mun mikadi ja ngie nuen, munkwe ñan ja töi kwitadre Ngöbö kukwäre angwane.
23272	MAT 3:11	Nire nire käta ja töi kwiteta Ngöbö kukwäre, käta kukwe kämekäme kite temen, ye abko tita ngökö ñö aibe te, akwa ni jatadi iti ti jiebti abko bäri di kri ti ngwä, aisete ti abko ja ñan rükadre töre jire chi tie sandalia ngwena kräke. Ni ye abko käkwe Ngöbö Üai Deme mikadi nüne munbtä amne mun mikadi deme kwe.
23273	MAT 3:12	Ne abko, niarakwe dre nuendi abko ti bike niere munye abko krörö: Nura kädianta trigo juankata mürete amne trigo kwä kuinkuin aibe ükakröta jenena, bti ükata gwi. Kwata abko kukwata ñukwä jutrate, ye kwrere ni ye abko tä juto biare ni Ngöbökwe erere ükakrökä jökrä nünakäre jabe amne tä juto biare ni kukwe kämekäme nuenkä abko erere kitakäre ñukwä jutra nötöte ñakare te ja tare nikakäre kärekäre. Munkwe ñan ja töi kwitadre Ngöbö kukwäre ne ngwane, kukwe rakadikä kore munbtä arato. Abko kore se, niebare Juankwe ietre.
23274	MAT 3:13	Kä ye ngwane abko, Jesu nämane Galilea, nikani nebe Juan känti Ñö Jordánte mda, Juankwe ngökadre ñöte abkokäre.
23275	MAT 3:14	Akwa namanina yete angwane, Juan ñan tö namani ngökai ñöte, käkwe niebare ie: Ma bäri ütiäte ti ngwä, aisete makwe ti ngökadre ñöte bä amarebti ma kite ja mike ngökadre ñöte tie se, niebare kwe Jesuye.
23276	MAT 3:15	Angwane Jesukwe niebare mda ie: Jändrän mden mden tuen kuin Ngöböye, yebtä abko nikwe Ngöbö Kukwei mikadre täte, aisete makwe ti ngökadre ñöte, niebare kwe Juanye. Ye erere nükaninbti Juanye angwane, Jesu ngökani ñöte kwe.
23277	MAT 3:16	Jesu ngökani ñöte, jataninta ñöte käin angwane, kä käin se namani tuen ñäkänintbe ie angwane, Ngöbö Üai jatani ütü bä kwrere timonkwäre, nükani mate Jesubti, namani tuen ie.
23280	MAT 4:2	Ye känti köbö gre ketebu dibire rare Jesukwe mröbare ñakare amne mrö jatani krübäte ie.
23284	MAT 4:6	käkwe niebare ie: Ma abko Ngöbö Odei era metre bkänä ne ngwane, ja täkete timon nete, ñobtä ñan angwane Ngöbö Kukwei tä tikani krörö mabtä: Ngöbökwe angeletre juandi ma ngibiare abko käkwe ma kadi ngäbti kisete, ma ngoto ñan matadre jäte temen abkokäre, aisete ja täkete timon, ma abko Ngöbö Odei ara mikakäre gare ni jökräye, niebare diablukwe Jesuye.
23285	MAT 4:7	Abtä Jesukwe niebare mda ie: Ñakare. Ngöbö Kukwei tä tikani abko käta niere krörö arato: Ni Dänkien Ngöbö käkwe ja kukwei mikadre täte ya, ñakare ya amne niara di tärä ja kukwei ngwiandre bare ya, ñakare ya abko makwe ñan nuate ja käne ja gakäre ben, abko tä tikani kore, aisete tikwe ñan ma kukwei mikai täte, niebare kwe diabluye.
23288	MAT 4:10	Abtä Jesukwe niebare ie: Satana, nän mento nete, ñobtä ñan angwane Ngöbö Kukwei tä tikani abko käta niere krörö: Ni Dänkien Ngöbö aibe mikadre ütiäte jae amne niara aibe kräke sribidre, abko nieta kore, aisete tikwe ñan ma kukwei mika täte, niebare mda kwe diabluye.
23291	MAT 4:13	akwa ñan namani nüne mda juta Nazarete, akwa nikani nüne juta Capernaúmte Ñö Okwä Kri Galilea köräbti. Ñö Okwä Kri Galilea, ye bäre temen abko Zabulón btä Neftalí mräkätre käkwe nünabare kira, känti juta Capernaúm nämane Jesu näire abko te Jesu nikani nüne.
23293	MAT 4:15	Kä Zabulónkwe amne kä Neftalíkwe abko tä Ñö Jordán kwärä nakriri amne tä Ñö Okwä Kri köräbäre. Kä ye abko tä kä Galileate arato, känti nitre ñakare israelitare tätre nüne.
23294	MAT 4:16	Nitre israelita ye abko nämane näin kä ikote, akwa ñotra trä kri dirare jatabare ietre. Erere arato, niaratre nämane nüne kä ikote mento Ngöböye angwane, Ngöbö trä ngitianinkä ngwen kräke, kukwe metre Ngöbökwe mikakäre gare ietre, abko tä tikani Ngöbö Kukweibtä abko erere namani bare.
23296	MAT 4:18	Abti bati Jesu nämane dikekä Ñö Okwä Kri Galilea köräbäre angwane, ni ja etbare nämane nibu ñö köräbti, btä okwä namani. Ni ye abko iti kädian nämane Simón, akwa kädian nämane Pedro arato amne, etba kwe kädian nämane Andrés. Niaratre abko gwa gaka, aisete nämane krade kite ñöte, btä Jesu okwä namani.
23297	MAT 4:19	Angwane Jesu nikani känti, käkwe niebare ietre: Mun brän tibe amne munta gwa gaen ño, ye kwrere tikwe mun mikadi ni ngwianka Ngöböye, niebare Jesukwe ietre.
23302	MAT 4:24	Yebtä abko blita namani jökrä kä Siriate angwane, ni bren ño ño erere jänamani kite jökrä Jesuye. Erere arato, ni bren üai käme kisete jänamani nüke Jesuye amne kä nötöte nibti amne ni ruen ñakare ngrabare jänamani nüke jökrä Jesuye angwane, Jesu namani miketa kuinta jökrä.
23306	MAT 5:3	Nire nire käta ja mike bobre Ngöböbtä, ye abko Ngöbökwe die mikadi amne kä rabadi nuäre btä, ñobtä ñan angwane Ngöbö kä käinbti tä gobrane bti.
23307	MAT 5:4	Nire nire tätre ja müaire, ni ye abko Ngöbökwe die mikadi amne kä rabadi nuäre btä, ñobtä ñan angwane Ngöbökwe moto mikadita jäme.
23308	MAT 5:5	Nire nire ñan tä bike kri ni mda mda okwäbti abko Ngöbökwe die mikadi amne kä rabadi nuäre btä, ñobtä ñan angwane Ngöbökwe kä temen ne biandi ie.
23309	MAT 5:6	Mröta nebe krübäte nie amne tomna tä nebe krübäte nie, ye kwrere nire nire abko ie nüna metre Ngöbö ngwärekri ye mdei krübäte ie, ni ye abko Ngöbökwe die mikadi amne kä rabadi nuäre btä, ñobtä ñan angwane Ngöbökwe mikadi nüne metre täte jökrä.
23310	MAT 5:7	Nire nire abko ie ni mda mda tä nebe ruentari tare, ni ye abko Ngöbökwe die mikadi amne kä rabadi nuäre btä, ñobtä ñan angwane niara rabadi ruentari tare Ngöböye arato.
23311	MAT 5:8	Nire nire käta ja töi ngibiare kuin deme, ni ye abko Ngöbökwe die mikadi amne kä rabadi nuäre btä, ñobtä ñan angwane niaratre käkwe Ngöbö tuadi.
23312	MAT 5:9	Nire nire käta sribire ni mda mda mikakäre ja mäketa, ni ye abko Ngöbökwe die mikadi amne kä rabadi nuäre btä, ñobtä ñan angwane niaratre abko ja ngäbriänkä niedi Ngöbökwe ietre.
23313	MAT 5:10	Nire nire käta nüne metre Ngöbökrä abtä tä ja tare nike, ni ye abko Ngöbökwe die mikadi amne kä rabadi nuäre btä, ñobtä ñan angwane Ngöbö kä käinbti tä gobrane bti.
23314	MAT 5:11	Amne ni mdakwe ñäkä taretare munye amne mun mika ja tare nike amne tödekabtä tibti ni mda mdakwe kukwe käme nie ngwarbe bätäkä ngwarbe mun rüere, ye ngwane Ngöbökwe mun die mikadi amne kä rabadi nuäre munbtä.
23315	MAT 5:12	Mun raba ja tare nike kore angwane, munkwe kä ngwian bäri nuäre jabtä amne kä raba juto munbtä, ñobtä ñan angwane munkwe ja tare nikadi ye ütiäre abko Ngöbökwe jändrän kuin biandi munye kä käinbti sete. Munkwe kä ngwiandre nuäre kore jabtä arato, ñobtä ñan angwane nitre Ngöbö kukwei niekä kira abko rüe käkwe mikani ja tare nike kore arato.
23316	MAT 5:13	Mdakäre abko, mren abko kuin ngri ngibiakrä amne jändrän mikakrä bänänte, ye kwrere mun abko mren kwrere kä nebtä, akwa bänän riadrekä rabadre tibo amne ñan bänän rabadreta mren kwrere. Mren bänän rabadre tibo, ye abko rikadre ngwarbe, aisete ñan rabadre kuin mda, aisete kitadrekä amne ni jökrä rabadre dikekä bti ta. Ne aisete mren bänän kuin ye kwrere munkwe ja ngibia, ni mda mda rabadre Ngöbö tuen munbtä abkokäre.
23317	MAT 5:14	Mdakäre abko, ñotra träte käta nebe tuen nie kä ikote, ye kwrere munta ñotra trä kwrere kä nebtä amne juta mikata ngitio kribti käin, ye abko ñan raba ja rükente ni okwä bäre kä ikote, ye kwrere munta kä nebtä.
23318	MAT 5:15	Erere arato, ñotra jutra mikata angwane, mikata ñakare kaja täni, akwa mikata mobe üräbtä käin trä rabadre ngitie jökrä gwita temen, ni jökrä gwi, ie kä rabadre tuen abkokäre.
23319	MAT 5:16	Ye kwrere arato, munta nüne Ngöbö träte, ye rabadre tuen ni mda mdaye, abkokäre munkwe ja töi mika nüne era metre Ngöbökrä mun rabadre ñotra trä ye kwrere ni mda mda okwäbti amne, munkwe jändrän kuinkuin nuendre kore ni mda mda okwäbti, ye köböire abko jatadi mun Rün kä käinbti ye käikitekä siba.
23320	MAT 5:17	Mdakäre abko, ti jatani nete, ye abko ñan Kukwe Biani Ngöbökwe Moiséye mikakäre ngwarbe. Erere arato, Ngöbö kukwei niekä mda mda käkwe Ngöbö Kukwei tikani ye abko ti ñan jatani mikakäre ngwarbe, akwa ti jatani kukwe ye mikakäre bare täte jökrä.
23321	MAT 5:18	Ye abko, ti bike kukwe era erere niere krörö munye: Kä käinta amne kä temen ne tädi kore angwane, tärä okwä bäri kiakia tä tikani Ngöbö Kukweibtä, ye abko ñan diandrekä jire chi kwati abti jändrän jökrä mikanintbe Ngöbökwe rabadi bare täte jökrä ie.
23322	MAT 5:19	Ne aisete, kukwe biani nuendre Ngöbökwe nie, yebtä kukwe bäri chi tä tikani abko nire nire ñan tä mike täte amne ni mda mda käkwe ñan mikadre täte abko dirita ietre arato, ne ngwane ni ye abko rabadi bäsi ütiäte ñakare kä käinbti, Ngöböta gobrane ye känti; akwa nire nire tä kukwe ye mike täte amne ni mda mdakwe mikadre täte arato abko tä dirire ietre, ni ye abko rabadi ütiäte kri kä käinbti sete, Ngöböta gobrane ye känti.
23323	MAT 5:20	Tita niere kore, ñobtä ñan angwane Kukwe Biani Ngöbökwe Moiséye dirikätre btä nitre bariseo tätre nüne ño, yebti ta munkwe ñan nünandre bäri era metre Ngöbö okwäbti ne ngwane, Ngöbö kä käinbti tä gobrane ye känti mun ñan rabadi nüne.
23324	MAT 5:21	Mdakäre abko, mun mräkä kirakira abko ie Ngöbö Kukwei diribare krörö abko munkwe kukwei nuanina: Makwe ñan ni mda kämika, niebare ietre amne nire nire käta ni mda kämike abko dokwäre mikadre ja ngie nuen.
23325	MAT 5:22	Akwa ti abko käta niere krörö munye: Nire nire rabadre romon mräkäkrä, ye dokwäre Ngöbökwe mikadi ja ngie nuen. Nire nire abko käkwe “Ma ngwarbe, dokwä töi ñakare,” niedre kwe mräkäye, ye dokwäre abko järikadre ngite Sanedrin ngwärekri kukwe ükatekäre kräke. Amne nire nire käkwe niedre mräkäye: “Ma ngututu käme ngwarbe,” niedre kwe, ni ye abko rabadi mikani biare kitadre Ngöbökwe ñukwä jutrate kä ja tare nikakrä ye känti mräkä ye dokwäre.
23326	MAT 5:23	Ne aisete, ma rika jändrän ngwena kukwadre Ngöböye ñukwä gräbti ja ngite ütiäre ju blitakrä Ngöböbe känti ne ngwane, ma rabara yete, ye btäräbe ma mräkä iti romon makrä, ye rükata töre mae,
23327	MAT 5:24	ne ngwane jändrän ye makwe mikate ñukwä grä ken yete, abti ma jana ja mäketa käne ma mräkäbe, bti ma jatata, käkwe jändrän ye bian kukwadre Ngöböye.
23328	MAT 5:25	Mdakäre abko, nane rürümon ütiä mabti ni mdakwe abtä ni ye jata niken ma kite ngise kritoboye angwane, mun ngämi nebe kritobo känti, känenkri makwe kukwe ükate ben, niara ñan rikadre ma ngwena kritobo känti abkokäre, ñobtä ñan angwane makwe ñan nuendre kore ne ngwane, nane ni ye rikadre ma ngwena nebe kritobo ngwärekri amne kritobo abko käkwe ma kitadre ngise guardiaye amne nane guardiakwe ma kitadre ngite kä teri.
23329	MAT 5:26	Ye känti abko makwe ñan ngwian biandre täte jökrä ja ütiäre, känenkri ma ñan tikadreteta jire chi abko ti tö nibi niei metre munye.
23330	MAT 5:27	Mdakäre abko, Ngöbö Kukwei tä tikani abko mun tärä kukwei nuen abko krörö: Mata gure, makwe ñan ja mika gure bati bati abko niebare kore.
23332	MAT 5:29	Ne aisete, ma okwä küde ruenkri, köböite makwe ja mika ngite Ngöbö rüere ne ngwane, ma okwä ye makwe dianka mento jae, bti makwe kitaka mobe, ñobtä ñan angwane ma ngrabare chi ye abko diandrekä mento ye abko rabadre bäri kuin makrä amne ñan ma ngrabare rikadre ngöi jökrä kä ja tare nikakrä känti.
23333	MAT 5:30	Erere arato, ma kise ruenkri, köböite makwe ja mika ngite Ngöbö rüere ne ngwane, makwe ja kise ye tikaka ta, bti makwe kitaka mobe mentokwäre, ñobtä ñan angwane ma ngrabare chi diandrekä mento ye abko rabadre bäri kuin makrä amne ñan ma ngrabare rikadre ngöi jökrä kä ja tare nikakrä känti.
23335	MAT 5:32	Akwa ti abko käta niere krörö: Meri ja mike ngite ñakare brare mda mdabe, akwa brare kwe käkwe tuadremetre, ye ngwane merire ye käkwe ja mikadre gure brare mdabe angwane, ni gure käta ja mike ngite bati bati ni mda mdabe, ye kwrere brare käne köböite meri ye rabadre ja mike ngite. Erere arato, meri tuanimetre brarekwe, ye ben ni mdakwe ja mikadre gure ne ngwane, ni gure käta ja mike ngite bati bati ni mda mdabe, ye kwrere ja mikadi ngite kwe.