24285	MRK 1:1	Na dꞌee ke, lii hagꞌa dꞌara. Lii pedꞌèii jꞌara lua Ana Deo. Ne ngara Noo, Yesus Kristus, do pejꞌèuꞌe rai uru ri Deo. Mi nahee ne kepue lii pedꞌèii ène:
24286	MRK 1:2	Uru ngadꞌo jꞌèga dae Yesus, pepue uru ri Deo he dèu, ne ngara noo Johani. Johani peꞌure ta la pemoko rujꞌara tuu lua dèka Yesus. Rai uru rai telora, do pake ke ri Deo, he dèu, ne ngara noo Yesaya, ta mone ubꞌa unu Noo. Do bꞌuke ke ri noo, mihe ane: “Dꞌèno nga woie! Pejue ri Yaa ne dèu Yaa, la pemoke rujꞌara natuu Èu.
24287	MRK 1:3	Noo hine do ta kako la era do kehii-kejidꞌo, jꞌe lango ri noo: ‘Hari-hari dèu pemoke nga woie rujꞌara, mijꞌe ta hapo lua dèka Muri. Pemira rujꞌara tuu ta hème Noo.’ ”
24288	MRK 1:4	Johani do tima ta pale ri dèu he, mone peherani dèu. Ne era pee noo, pa era do kehii-kejidꞌo. Ne bꞌara pake noo ngati rèu bꞌada unta. Dari wake noo ngati kuri bꞌada. Ne ngaꞌa-nginu noo, kebꞌara nga donahu oni. (Muri mada Johani, helaꞌu nga Elia uru he). Pa awe na ène, dèu ti kota Yerusalem, nga ti propensi Yudea harièle, dèka la peꞌabu nga Johani la era pee noo. Ne dèka roo dꞌèi ta la ngède Johani, nga dꞌèi ta dꞌèno ne lii ajꞌa noo. Ta lii ke Johani, mihe ane, “Kelolo mola we ne hala-ludèumuu, jꞌe hani ri muu ne muri mada muu dodꞌo mèdꞌèipa Deo, mijꞌe lonye pemèu ri Deo ne lubꞌu-hèro nga menyilu muu harièle. Jꞌe herani muu, ta he èhi rutada ta do èla ke muu pe peꞌie nga Deo.” Nadèu do kelolo ne hala-ludèuroo, peherani ri Johani pa loko Yarden.
24291	MRK 1:7	Pedae lema ri noo, “Bꞌole pengee yaa ri muu ta do nga kuaha. Do ta dèka leto ngati yaa he dèu do rihi mone ae kuaha ngati yaa. Jꞌèma ledꞌo yaa ta dèu pejuu Noo.
24292	MRK 1:8	Peherani muu ri yaa, ri èi we, tapulara nengaa ne do ta tao ri Noo hine, rihi ri ko ngaa do tao ri yaa. Noo ke do ta wie ne Hengaa Megala Deo la dꞌara ade muu.”
24293	MRK 1:9	Pa dꞌara awe do na ène, ta dèka ke Yesus ti rae Nasare pa propensi Galilea la peꞌabu nga Johani. Ta peherani ke Noo ri Johani pa loko Yarden.
24294	MRK 1:10	Mi nahère Yesus ne mèhu èni ti dꞌara èi nee, ta ngède ke ne liru-bèla ta boka èni. Ta puru ke ne Hengaa Deo la Yesus, mi koro jꞌawa.
24295	MRK 1:11	Jꞌe rènge ne lii pedai Deo ti liru-bèla, mihe ane, “Èu ke dꞌee, Ana dꞌèi Yaa. Èu ke ne do pemengèlu dꞌara Yaa.”
24296	MRK 1:12	Ta èla pe mi nahère, ta pereda ke pa Yesus ri Hengaa Deo, ta kako la era do kehii-kejidꞌo.
24297	MRK 1:13	Pee Noo pa nii èpa nguru lodꞌo ne tui, helaꞌu nga bꞌada èdèuhe. Pa era na ène, dèka ne Kètu wango la hèko Noo mijꞌe ta pedèue noo, tapulara nara dꞌo. Dèka ne dèu pejuu Deo ti liru-bèla la pemoke Noo.
24298	MRK 1:14	Ta èla Johani, mone peherani dèu, pe pemaho la èmu bꞌèdo, ta kako ke Yesus la propensi Galilea, la pedae pe peke ne Lii Hagꞌa Dꞌara ngati Deo pa nii.
24299	MRK 1:15	Ta pedai ke Noo, mihe ane, “Dꞌèno ri muu! Dꞌai ke ne awe pa Deo! Na dꞌee, toi ke ri harièle dèu ta Deo ne do pereda! Ri mi nahère ke, hani ko ne hala-ludèumuu! Jꞌe pedèue ne Lii Hagꞌa Dꞌara ngati Deo.”
24300	MRK 1:16	Pa dꞌara he lodꞌo, ta nèru ke Yesus oro ngidi èi lobo Galilea. Ta ngède ke ri Noo he dèu, ne ngara noo Himo, nga ari noo Anderia. Hari do dꞌue roo, pa dꞌara jꞌala nadèuu. Na nee ke, ne jꞌèga roo helodꞌo-helodꞌo.
24301	MRK 1:17	Moko ke Yesus ta pedoa roo, mihe ane, “Ama ee! Mai we ma pedèue Yaa. Do tima ke muu ta kale nadèuu. Na dꞌee ta pejadꞌèi muu ri Yaa ta la kale dèu ta pedèue Yaa.”
24302	MRK 1:18	Ta rèngi mi nahère, ta hani dꞌènge ke ne jꞌala roo, jꞌe la pedèue Noo.
24303	MRK 1:19	Nèru hudi ngati ène, ta ngèdi ke ri Noo, ana ri Sabadeu. Mone aꞌa, ne Jꞌako. Johani, mone ari. Hari do dꞌue roo pa dꞌara pemoko ne pèku pa dꞌara kowa roo.
24304	MRK 1:20	Ta pedoa ke roo dꞌue ri Yesus, mihe ane, “Ama ee! Mai we muu ma pedèue Yaa.” Ta kèdꞌèidꞌènge ke roo, hani ama roo nga harièle dèu do jꞌèga helaꞌu nga roo pa dꞌara kowa nee. Roo dꞌue la pedèue Yesus.
24305	MRK 1:21	Ta dꞌai ke Yesus nga do èpa dèu do pedèue Noo he la kota Kapernaum. Pa lodꞌo hebꞌajꞌa do Jahudi, ta maho ke Yesus la èmu hebꞌajꞌa nee, jꞌe wie ne lii ajꞌa pa ène.
24306	MRK 1:22	Madalae tèra harièle ne dèu do dꞌèno lii ajꞌa Noo, ri do toi woie rowi Noo ne ihi lii ajꞌa Noo. Ne lii ajꞌa Noo do wala ngati lii ajꞌa guru agama Jahudi he.
24307	MRK 1:23	Pa awe do na ène, era he dèu do maho ri wango. Ta maho le ke noo, la dꞌara èmu hebꞌajꞌa nee, jꞌe pekaa ne wango do pa dꞌara noo, mihe ane,
24308	MRK 1:24	“Wo! Yesus, do Nasare! Ta ma ngaa ke jꞌii ri Èu? Ta ma peꞌapa jꞌii ri Èu? Tade Èu ri jꞌii. Ta Èu ke ne do dèka pedèuu nga lii jaji Deo. Èu dꞌee, Dèu do dꞌo iꞌa tao hala-ludèu.”
24309	MRK 1:25	Ta jꞌege ke noo ri Yesus, mihe ane, “Petèmo ne ubꞌa èu! Mèhu èni ti dꞌara dèu do na dꞌee!”
24310	MRK 1:26	Ta kedꞌèji ke ne dèu na ène, ri kuaha wango do era pa dꞌara ngiꞌu noo. Ta mèhu èni ne wango nee, nga pekaa do mèdèu
24311	MRK 1:27	Harièle ne dèu do pa dꞌara èmu hebꞌajꞌa ne ta hengodo ke. Jꞌe pedai roo he dèu nga he dèu, mihe ane, “Lai ngaa na dꞌee? Pereda ri Noo wango ta mèhu èni, ta pedèuu we. Lii ajꞌa do wiu? Tèra-tèra ne kuaha Dokepai dꞌee!”
24312	MRK 1:28	Ta jꞌari ke dèu he, ta pedai he dèu nga he dèu, menyèla la harièle rae-kowa pa propensi Galilea.
24313	MRK 1:29	Ta mèhu èni ke roo ngati èmu hebꞌaja nee, jꞌe hare Yesus la èmu Himo nga Anderia. Mi nahère lema Jꞌako nga Johani do penau helaꞌu nga roo.
24314	MRK 1:30	Ne ina matu ri Himo do bèjꞌi ta emo. Ta dꞌai roo ne maho la dꞌara èmu nee, ta pika ke dèu pa Yesus ta, “Nèi do emo jꞌe rena weka nee.”
24315	MRK 1:31	Ta maho ke Yesus la pehodꞌe rena weka nee. Ta pèro ri Noo ne wolaèba rena weka nee, jꞌe pekèdꞌe. Ta ie dꞌènge ke ne emo noo. Jꞌe kèdꞌèila pemoko ngaꞌa-nginu natuu roo.
24316	MRK 1:32	Ta jèna ne lodꞌo, dèka ke ne dèu lowe he nga ègu dèu do pèdꞌa, nga do maho ri wango. Ami roo ta la peꞌie ri Yesus.
24317	MRK 1:33	Harièle dèu pa dꞌara rae na ène, dèka la peteni pa hedꞌapa èmu do na ène.
24318	MRK 1:34	Ae keraꞌa pèdꞌa ne dèu he, peꞌie harièle ri Yesus. Ae ne wango do hudꞌèiri Noo ti dꞌara dèu he. Lara ri Yesus ne wango he ta bꞌole pedai lii, ri do tade ke Noo ri roo.
24319	MRK 1:35	Pa dꞌara perèmo mèu rai, ta kèdꞌèike Yesus ti èmu do na ène. Kako Noo la era do kehii la hebꞌajꞌa, la pedai lii nga Deo.
24320	MRK 1:36	Dꞌai ne kebꞌèdi Himo nga ihianga noo, peꞌee dꞌoke Yesus. Ta la kale ke ri roo Yesus.
24321	MRK 1:37	Ta dꞌai roo ne pehapo nga Yesus, ta lii ke roo, “Wo Ama. Ae ne dèu do la kale Ama.”
24322	MRK 1:38	Ta lii ke Noo, mihe ane, “Ie lema. Tapulara rihi ie dii ta pekèdꞌèila rae-rae do wala do peꞌumu pa dꞌee. Ne dꞌèi Yaa, la pedae leko pa roo ne Lii Hagꞌa Dꞌara ngati Deo. Ri ne dèka Yaa tuu lai na dꞌee ke.”
24323	MRK 1:39	Ta kako ke Yesus pehero hari hewue propensi Galilea, jꞌe pedae ne Lii Hagꞌa Dꞌara ngati Deo pa dꞌara harièle èmu hebꞌajꞌa roo. Hudꞌèilema ri Noo ne wango ngati dèu he.
24324	MRK 1:40	Pa awe na ène, ta dèka ke he dèu do pèdꞌa kusta nga Yesus. Ta dꞌai noo la hedꞌapa Yesus ta lèku rutuu ke noo, jꞌe ami, mihe ane, “Muri yae! Ruba kowe ne dꞌara Èu, ta peꞌie ne pèdꞌa yaa! Mijꞌi dodꞌo bꞌege dꞌara loro ne dèu he nga yaa. Kido dꞌèi tèra, Muri nga yaa.”
24325	MRK 1:41	Ta meloro ke ne ade Yesus nga noo. Ta jꞌole ri Yesus ne wolaèba Noo jꞌe bꞌuje ne dèu na ène, jꞌe lii Noo, “Ne dꞌèi Yaa, ie we èu.”
24326	MRK 1:42	Pa dꞌara awe do na ène, ele dꞌènge ne pèdꞌa noo. Bꞌale ne ngiꞌu noo mi patima.
24327	MRK 1:43	Ta lii ke Yesus pa noo, ta bꞌale la èmu nga jaji made-made pa noo, mihe ane,
24328	MRK 1:44	“Henge pe woie! Ie ke èu. Bꞌole la pedꞌèii pa nadèu we! Petobe we ri èu ne lua petèka Musa rai uru he. Kako uru la pengèdi èni pa kètu agama, mijꞌe ta pereha ri noo ne ngiꞌu èu, ta do ie tèra ke, we adꞌo. Jꞌe èba èu ne bꞌara jꞌola ta he èhi rutada terima kasi, mijꞌe toi ri dèu do lowe he ta do ie tèra ke èu.”
24329	MRK 1:45	Tapulara, ta dꞌai noo ne mèhu èni, ta kako ke noo la pedꞌèii pa mii-pa mii. Pelai ti mi nahère, ae tèra ne dèu do la kale ta peꞌabu nga Yesus, tade dodꞌo wae ke Yesus ta pengèdi èni pa roo pa dꞌara rae. Ta la pee ke Noo pa era-era do kehii. Maji lema ta mi nahère, pee ma ne dèu he ta pejila nga Yesus ti harièle kebꞌihu rai.
24330	MRK 2:1	Ta ludèupèri lodꞌo, ta bꞌale rike Yesus la Kapernaum. Ta menyèla ke ne lii pa rai na ène, ta nèi ke Noo pa èmu.
24331	MRK 2:2	Ta dèka ke ne dèu do rihi ae ti mii-mii. Bèra huke-huke ne dꞌara èmu ne hape la tele. Ta pika ke ri Yesus pa roo ne lua do dꞌèi Deo.
24332	MRK 2:3	Pa dꞌara nga pedai lii ko Yesus, ta dèka ke do èpa dèu nga meree he dèu do redꞌo ta èbe nga Yesus.
24333	MRK 2:4	Ri do bèra huke-huke ke ne dèu, dꞌai dꞌo ke roo ta ègo ne dèu ne nga Yesus. Ta haꞌe ke roo la dèni èmu, jꞌe lebo ne dèni èmu pemira nga Yesus. Ta boo ne dèni èmu nee, pedꞌule ke ri roo ne do redꞌo ne pa dꞌara dèpi merèi noo.
24334	MRK 2:5	Ta ngède ri Yesus ne jꞌèga roo, ta toi ke ta do parahajꞌa tèra roo pa Noo. Ta lii ke Yesus pa do redꞌo nee, mihe ane, “Ana Yaa ee! Èla ke ri Yaa pe pehuba ne hala-ludèuèu.”
24335	MRK 2:6	Pa ène era lema do mejèdꞌèido pèri dèu guru agama Jahudi. Ta dꞌai ri roo ne rènge ne lii pedai Yesus, mèdꞌèidꞌo pa dꞌara ade roo.
24336	MRK 2:7	Ta pedai ke roo, mihe ane, “Bꞌani tèra Noo ta pedai mi nahii! Deo we miha do nara ta pehuba hala-ludèudèu. Lii pedai Noo dꞌee, ta paha èni Noo ta helaꞌu nga Deo. Èla ke ri Noo pekare Deo!”
24337	MRK 2:8	Tapulara toi ri Yesus nengaa ne do pa dꞌara pengee roo. Ta lii ke Noo pa roo, “Ta ngaa ke muu ne pengee mi nahère?
24338	MRK 2:9	Na mii do rihi memudꞌe pedèue pengee muu? Ki pali Yaa, pa do redꞌo na ène, ‘Èla ke ri Yaa pe pehuba ne hala-ludèuèu, ‘toi dꞌo ri muu ta do tajadꞌèi we adꞌo. Tapulara ki pali Yaa, ‘Kèdꞌèiwe! Lule ne dèpi èu, jꞌe bꞌale.’ Ki kèdꞌèidꞌènge noo, toi tèra ke ri muu, ta Yaa do nga kuaha nga higa ta pehuba hala-ludèudèu. Ri Yaa dꞌee, Dèu Rai-wawa do Petuu-Petuu.” Ta lii ke Yesus pa dèu do redꞌo nee, mihe ane,
24340	MRK 2:11	“Dꞌèno ee! Ie ke èu! Kèdꞌèiwe, lule ne dèpi èu, jꞌe bꞌale.”
24341	MRK 2:12	Ta rènge ri noo ne lii Yesus, ta kèdꞌèidꞌènge ke noo. Èbe ne dèpi noo, jꞌe pekèdꞌe. Ngède ri namada hari-hari dèu do era pa ène. Ta madalae ke roo harièle. Jꞌe lii, “Wee! Ngèdi dedꞌo di ta pehapo nga lai do mi nahee. Tèra-tèra ne kuaha Deo!”
24342	MRK 2:13	Èla pe mi nahère, ta bꞌale rike Yesus la ngidi èi lobo Galilea. Ae ne dèu do dèka la peꞌabu nga Noo, jꞌe pepeke ri Noo ne lua dꞌèi Deo pa roo.
24343	MRK 2:14	Pa ène, era he dèu ne ngara noo Lewi, ana ri Alpeu. Noo, do jꞌèga pa era maꞌi bꞌea unu do pereda Roma. Pa dꞌara nga nèru Yesus jꞌara ène, ta ngède ke ri Noo Lewi. Ta lii ke Yesus pa noo, “Ama ee! Mai ma pedèue Yaa!” Ta rènge ne lii pedoa Yesus, ta kèdꞌèidꞌènge ke Lewi, jꞌe pedèue Noo.
24344	MRK 2:15	Èla pe na ène, Yesus he mejèdꞌèita ngaꞌa pa èmu Lewi, helaꞌu nga ihianga Lewi do mone hèmi doi bꞌea he. Pedèuu petèka pengee do Jahudi, ae keraꞌa dèu do muri mada pa dꞌara apa, do mejèdꞌèita ngaꞌa helaꞌu nga Yesus. Ae ti telora roo do mejèdꞌèita ngaꞌa helaꞌu, do dꞌèi ta dꞌèno ne lii pedai Yesus.
24345	MRK 2:16	Pa awe na ène, era do pèri dèu guru agama ti kejie Parisi he, do ngède Yesus mejèdꞌèita ngaꞌa helaꞌu nga mone hèmi doi bꞌea, nga dèu do muri mada pa dꞌara apa he. Ta kebꞌali ke roo pa ana ajꞌa Yesus, mihe ane, “Ta ngaa Guru muu ne ngaꞌa helaꞌu nga mone hèmi doi bꞌea he, nga dèu do muri mada pa dꞌara apa he?”
24346	MRK 2:17	Do rènge ri Yesus ne lii kebꞌali roo, ta bꞌale ke ri Noo, mihe ane, “Dèu do pèdꞌa do paraluu dote, tapulara dèu do kehèdèu adꞌo do paraluu. Ne dèka Yaa ta ma hewewe ne dèu do muri mada pa dꞌara apa he. Adꞌo dèka ta ma hewewe dèu do pengee ne muri mada noo ta do petuu.”
24347	MRK 2:18	Pa dꞌara he wari, dèu ti kejie agama Parisi pa dꞌara puasa. Ngèdi ri roo, ana ajꞌa Johani, mone peherani dèu, do puasa lema. Tapulara ngèdi dꞌo ri roo ne ana ajꞌa Yesus he ta do puasa mi roo le. Ta kako ke roo la peꞌabu nga Yesus, jꞌe kebꞌali, mihe ane, “Ama. Jꞌii he pa dꞌara puasa. Mi nahère lema, ana ajꞌa Johani he. Ta ngaa ke ne ana ajꞌa Èu ku dodꞌo puasa?”
24348	MRK 2:19	Ta bꞌale ke ri Yesus pa roo, mihe ane, “Toi ri muu, ki era rame peloko ngaꞌa, do pedoa he puasa dꞌo, tapulara ngaꞌa tade bꞌèhu. Kiri mone peloko ngaꞌa ne do era ko, ngaꞌa-nginu mengèlu dꞌara helaꞌu roo harièle.
24349	MRK 2:20	Ki jadꞌèi he ne lai, ne mone peloko ngaꞌa nee, mahido ri dèu, jꞌe èbe perai, pa awe na ène ke, ne ihianga noo ne hedèu pengee, jꞌeꞌitu puasa.”
24350	MRK 2:21	Ta wie rike ri Yesus he èhi ne lii pehèku, mihe ane, “Bꞌule dꞌo dèu do kelapu bꞌara do mèje ri bꞌèla do wiu. Ki dꞌai ne bꞌahe, kepudꞌu ne bꞌèla do wiu nee, juu mehiu ne bꞌara na ène.
24351	MRK 2:22	Mi nahère lema, bꞌule dꞌo dèu do hali dèu la dꞌara haba wo mèje. Tatu ta boo ne haba nee, jꞌe huti harièle ne dèu la rai. Hèku, dèu do wiu, do tatu ta hali pa dꞌara haba do wiu.” (Mi nahère ke, lii ajꞌa Yesus do wowiu, bꞌole pekiwo nga lii ajꞌa do dèu do unu do Parisi).
24352	MRK 2:23	Pa dꞌara he wari, pa lodꞌo hebꞌajꞌa do Jahudi, ta lake ke Yesus jꞌara ngidi maa gandèu. Ta gꞌètu hidèuke ne wuri gandèu ri ana ajꞌa Noo, jꞌe ngaꞌa.
24353	MRK 2:24	Do ngèdi ne tao roo ri do Parisi he, moko ta lii ke roo pa Yesus, mihe ane, “Ta ngaa ne ana ajꞌa Èu ne pèga lua petèka pa dꞌara agama dii? Roo he, do gꞌètu are-gandèu pa lodꞌo pengaha ihi. Adꞌo muu do jꞌèma ta tao mi nahère!”
24354	MRK 2:25	Ta bꞌale ke ri Yesus, mihe ane, “Mi na mii, we? Hewina dꞌoke muu nengaa ne do tao ri Dau? Pa awe na ène, Abyata ne do jadꞌèi Kètu Mone Ae agama. Ta dꞌai Dau nga harièle dèu lere noo, hèpo èle ri menganga. Ta maho ke roo la dꞌara Leo Hebꞌajꞌa pa Deo, la èbe ne roti do èla pe petale ri kètu agama he tuu Deo, jꞌe ngaꞌe ri roo. Ne petuu he, roti na ène, ngaꞌe ri kètu agama he we, ie dꞌo ta ngaꞌe ri dèu do hewala. Maji lema ta ngaꞌe ri Dau he, bꞌule dꞌo he dèu he do lii ta do hala.”
24356	MRK 2:27	Ta lii rike Yesus pa roo, “Bꞌole bèlo ri muu, ne peꞌera ri Deo ne lodꞌo pengaha ihi natuu ta wie ne mèngi pa dii, dèu rai-wawa. Tao dꞌo dii dèu rai-wawa ri Deo, tuu ta ma pedèue lua petèka-kewèhu lodꞌo pengaha ihi we.
24357	MRK 2:28	Yaa ke na dꞌee, Dèu Rai-wawa do Petuu-Petuu. Yaa ke na dꞌee, do nga higa ta lii pa dèu ta jꞌèga, ki adꞌo bꞌole jꞌèga, pa lodꞌo pengaha ihi.”
24358	MRK 3:1	Èla pe na ène, ta maho rike Yesus la dꞌara èmu hebꞌajꞌa. Pa ène, ta ngède ke ri Noo, he dèu do made ne kae-ngaꞌa helaa.
24359	MRK 3:2	Pa ène lema, era do pèri dèu do kale lai ta pehale Yesus. Ta pehodꞌe hudi-hudi ke Noo ri roo, ngee-ngee ta peꞌie ri Noo ne dèu do pèdꞌa na ène pa lodꞌo pengaha ihi nee.
24360	MRK 3:3	Ta pedoe ke ri Yesus ne dèu do made ne kae-ngaꞌa helaa nee, jꞌe lii, mihe ane, “Mai ma titu ma hedꞌapa dꞌee.”
24361	MRK 3:4	Ta kebꞌali ke Yesus pa roo harièle, ane Noo, “Ki pedèuu lua petèka agama dii, nengaa leke do ie ta tao pa lodꞌo pengaha ihi? Tao ie, we tao apa? Ta peꞌie dèu dii, we ta pemade dèu?” Bꞌule dꞌo he dèu he do boka ubꞌa.
24362	MRK 3:5	Pèdꞌa ne ade Yesus, heleo roo do rihi pekebꞌue lua petèka agama, nga dèu do made ne kae-ngaꞌa helaa. Ta bubu dꞌara ke Yesus, jꞌe kewèle ela heleo roo hari-hari. Ta lii ke Noo pa dèu do pèdꞌa nee, “Pemole ne kae-ngaꞌa èu do made ne!” Ta pemole ke ne kae noo, ta ie dꞌènge ke.
24363	MRK 3:6	Ta mèhu èni ke harièle ne do Parisi he ti dꞌara èmu hebꞌajꞌa nee. Ta la pelii ke roo nga dèu ti paratei Herode, ta kale rujꞌara ta pemade Yesus.
24364	MRK 3:7	Pa dꞌara hewari, ta lari èni ke Yesus nga ana ajꞌa Noo la ngidi èi lobo Galilea. Pelai ta do toi ke, ri dèu lowe nengaa ne do èla petao ri Noo, ri mi nahère ae ne dèu do dèka ngati harièle rae-kowa, la pedèue Noo. Era do dèka ti propensi Galilea, propensi Yudea, nga ti propensi Idèuea. Era lema hadꞌe do dèka ngati kota Yerusalem, kota Sidon, nga ti kota Tirus. Era lema do wala, do dèka ti bara dimu loko Yarden. Harièle roo dèka ta la peꞌabu nga Noo.
24366	MRK 3:9	Pelai ta rihi ae ne dèu, ta lii ke Noo pa ana ajꞌa Noo, ta pemoke hewue kowa natuu Noo. Ne dꞌèi Noo ta pedai lii ti ra kowa, mijꞌe ta rèngi roo, lema mijꞌe ta ngèdꞌe Noo ri harièle dèu.
24367	MRK 3:10	Do uru, ae dèu pèdꞌa do peꞌie ri Noo. Ri mi nahère ke, ae ne dèu pèdꞌa do dèka la perubꞌi ta tade dꞌae ta bꞌuje Noo.
24368	MRK 3:11	Ta ngède Yesus ri dèu do maho ri wango he, ta dèka ke roo la mejura pa hedꞌapa Yesus. Jꞌe pekaa roo, mihe ane, “Tèra-tèra Èu ke, ne Ana Deo nee!”
24369	MRK 3:12	Tapulara ta lara made ke ri Noo pa roo, mihe ane, “Bꞌole pedai muu nga dèu, ta nadèu Yaa na dꞌee!”
24370	MRK 3:13	Ta èla pe na ène, ta haꞌe ke Yesus la hewue lede. Ta pedoa ri Noo do pèri dèu do mèdꞌèipa Noo. Ta dèka ke roo nga Noo.
24371	MRK 3:14	Ta pidꞌèike ri Noo, do henguru do dꞌue. Jꞌe lii Noo pa roo, “Ne pidꞌèimuu, mijꞌe ta pedèue loro-loro Yaa. Ta pejuu muu ri Yaa, ta la pepeke ne Lii Hagꞌa Dꞌara ngati Deo pa hari-hari dèu.
24372	MRK 3:15	Ta wie ri Yaa pa muu ne kuaha, ta hudꞌèiwango ti dꞌara dèu he.”
24373	MRK 3:16	Ne do henguru do dꞌue he, ne ngara roo nahee: Himo (do pehune ne ngara ri Yesus, ta Petu), Jꞌako, Johani, (Jꞌako nga ari noo Johani, helaꞌu ta ana ri Sebedeu. Ne ngara roo dꞌue do pehune ri Yesus, ‘Boanerge’, pa dꞌara lii rai dii ‘mi dꞌoro’.) Anderia, Pelipu, Bartolomeo, Mateo, Toma, Jꞌako (ana ri Alpiu), Tadiu, Himo (ti paratei Selot), nga Juda Iskario (do mone pewie Yesus).
24377	MRK 3:20	Ta èla pe na ène, ta puru ke Yesus nga ana ajꞌa Noo ti lede nee. Jꞌe bꞌale la dꞌara èmu. Ta dèka rike ne dèu do rihi ae la pewore Noo, tade dodꞌo bꞌule Yesus he nga awe kehoo ta ngaꞌa.
24378	MRK 3:21	Ta toi ri roo mi nahère, ta lii ke roo, “Heleo ko ri muu Yesus. Toi tala dꞌoke ne ngiꞌu Noo.” Ta rèngi ri tuèhu Noo ta do mi nahère, ta dèka ke roo la èbe Noo.
24379	MRK 3:22	Pa ène, era lema guru agama do dèka ti Yerusalem, la pedai nga dèu pa ène, mihe ane, “We! Muu he bꞌole pedèue Yesus. Ne iꞌa Noo hudꞌèiwango, ri èla penara kuaha ti kètu wango, do tima ta pale ta Balsebuu.”
24380	MRK 3:23	Ta rèngi ri Yesus ne lii pedai roo, ta pedoa ke roo hari-hari, jꞌe lii, “Maho dꞌo la dꞌara pengee dèu! Mi namii ne jadꞌèi kètu wango ne hudꞌe ngiꞌu noo miha!
24381	MRK 3:24	Kiri pa dꞌara hewue rai pereda, dèu rai do pana ta pemuhu, mi namii rai pereda na ène ne nara ta kako nga woie!
24382	MRK 3:25	Mi nahère lema pa dꞌara hewue èmu, kiri harièle dèu pa dꞌara èmu ne petadi ta pehala, mi namii dꞌara èmu na ène ne nara ta titu nga woie.
24383	MRK 3:26	Mi nahère lema ke wango, kiri pemuhu roo nga roo, tatu ta menyèla kebali-bali!
24384	MRK 3:27	Kiri era dèu do la boka èmu he dèu do rui, ujꞌe uru ko ne dèu na ène. Èla pe mi nahère, memudꞌe ke noo ne èba bꞌara dèu nee.
24385	MRK 3:28	Ta pika dꞌènge Yaa pa muu: Deo do moko ke ta lonye ne hala-ludèudèu. Ki lua peꞌapa ngara dèu he, Deo do ta pehuba ko ma ne hala-ludèuroo.
24386	MRK 3:29	Tapulara ki era dèu do bꞌani ta pedai woapa jꞌara lua Hengaa Megala Deo, nara dꞌo ta pehuba ri Deo ne hala noo, hape la lodꞌo namii-mii.”
24387	MRK 3:30	Ne pedai Yesus mi nahère, ri èla ke roo pelii ta Yesus do èla pemaho ri wango.
24388	MRK 3:31	Ta dèka ke ina ri Yesus nga ari Noo he la èmu na ène, ta la peꞌabu nga Noo. Ta titu ke roo pa tele, jꞌe pejuu dèu la pedoe Noo.
24389	MRK 3:32	Pa awe na ène, Yesus do mejèdꞌèipedai lii nga dèu lowe he. Ta la pika ke ne dèu pa Noo, mihe ane, “Ama ee. Ina Èu nga ari Èu he, hei pa tele nee. Ne dèka roo ta ma pehapo nga Ama.”
24390	MRK 3:33	Tapulara ta bꞌale ke ri Yesus, mihe ane, “Nadèu ke, ne ina Yaa nga tuèhu Yaa do petuu ne?”
24391	MRK 3:34	Ta heleo ke ri Noo ne dèu do mejèdꞌèipehero Noo, jꞌe lii, “Muu ke harièle nahee, ne ina nga tuèhu Yaa do petuu.
24392	MRK 3:35	Nadèu we ne do jꞌège ne lua do dꞌèi Deo, roo tèra ke ne tuèhu Yaa.”
24393	MRK 4:1	Pa dꞌara hewari, ta kako rike Yesus la èi lobo Galilea. Ta dèka rike ne dèu do rihi ae la peworle Noo. Ta haꞌe ke Noo la dꞌara hewue kowa do penawo pa ène, jꞌe wie ri Noo lii ajꞌa pa roo. Harièle ne dèu do pa kolo lede dꞌèno ne lii ajꞌa Noo.
24394	MRK 4:2	Ae ne lii ajꞌa do wie ri Noo pa dꞌara lii pehèku, mihe ane,
24395	MRK 4:3	“Dꞌèno ri muu nga woie! Era he dèu do kako la liba wini pa dꞌoka noo.
24396	MRK 4:4	Ta dꞌai ne liba ri noo ne wini he, era do bui la dꞌara rujꞌara. Dèka ne dolila he, la tutu pe èla.
24397	MRK 4:5	Era wini do bui la wurai wowadèu Mèriai ne muri nga woie. Pelai ta do menii ne wurai,
24398	MRK 4:6	ta dꞌèia lodꞌo, ta merajꞌu dꞌènge ke, jꞌe made. Ri adꞌo do nara ta merèma ne dꞌulu amo.
24399	MRK 4:7	Era lema hadꞌe ne wini do bui la roꞌa jꞌuꞌu ae. Tapulara hengèpe ri jꞌuꞌu he, jꞌe lara podꞌo-podꞌo iꞌa dꞌo wue-wila.
24400	MRK 4:8	Tapulara era lema wini do bui pa wurai do woie. Muri roo nga woie, mengèru-merede tade era nga wue-wila. Ne wue roo, era do tèlu nguru wari lipa, era do èna nguru wari lipa, era lema do hengahu wari lipa.
24401	MRK 4:9	Nadèu do nga dꞌèi ta dꞌèno, tenae pe woie, mijꞌe tada muu!”
24402	MRK 4:10	Pa dꞌara nga kiha miha Yesus, ta dèka ke ne do henguru do dꞌue ana ajꞌa Noo, nga do pèri dèu do èla pe rèngi ne lii pehèku Noo. Ta ami roo ta peteleo ne ihi lii pehèku Noo.
24403	MRK 4:11	Ta bꞌale ke ri Yesus pa roo, mihe ane, “Ri do dꞌèi tèra muu ta toi ne lua pereda Deo, ta peteleo ke ri Yaa pa muu ne ihi lii pehèku na ène. Tapulara pa dèu do hewala he, wie ri Yaa pa dꞌara lii pehèku.
24404	MRK 4:12	Tuu roo ke, ne lua do èla pebꞌuke ri mone ubꞌa Deo, mihe ane, ‘Ngèdi ma ri roo, tapulara wae dꞌo ta tada. Rèngi ma ri roo, tapulara wae dꞌo ta oha. Hani we roo mijꞌe ta dꞌo parahajꞌa nga Deo, mi dꞌo nara ta pehuba ne hala-ludèuroo ri Deo.’ ”
24405	MRK 4:13	Èla pe mi nahère, ta peteleo ri Yesus ne pejꞌara lii pehèku nee, mihe ane, “Ki dꞌo tada ke muu pejꞌara lii pehèku na ène, mi namii muu ne tada pejꞌara lii pehèku do wala?
24406	MRK 4:14	Ne pejꞌara noo, mi nahee: dèu do liba wini nee, helaꞌu mi dèu do pedae-pepeke ne Lii Hagꞌa Dꞌara ngati Deo.
24407	MRK 4:15	Wini do bui pa dꞌara rujꞌara, jꞌe tutu èle ri dolila, helaꞌu mi dèu do dꞌèno ne lii pedai Deo. Tapulara tui dꞌo, dèka ne kètu wango la èbe peꞌèle lii pedai ne ti dꞌara ade dèu na ène.
24408	MRK 4:16	Wini do bui pa wurai do wowadèu helaꞌu mi dèu do dꞌèno, jꞌe hème nga mengèlu dꞌara ne lii pedai Deo.
24409	MRK 4:17	Tapulara, muri dꞌo nga woie, ri adꞌo do dꞌulu amo. Ri mi nahère ke, lii pedai na ène eta dꞌo pa dꞌara ade dèu na ène. Ki nara noo hedèu ri dèu do hewala, taga ri hème lii pedai na ène, ta hore dꞌènge ke ri noo.
24410	MRK 4:18	Wini do bui pa roꞌa jꞌuꞌu ae, helaꞌu mi dèu do dꞌèno lii pedai Deo.
24411	MRK 4:19	Tapulara, ri rihi noo ne petadi kale muri mada do gaa do keleꞌe pa rai-wawa na dꞌee. Ri lai na ène ke, ne nyèke lii pedai Deo ti dꞌara ade noo, ku bꞌule dꞌo nga guna nengaa pa muri mada noo.
24412	MRK 4:20	Wini do bui la wurai do woie, helaꞌu mi dèu do dꞌèno woie, jꞌe hème ne lii pedai Deo, jꞌe jꞌège pedèue ne do dꞌèi Deo. Ta jꞌège ri noo harièle lai do ie, mi wini do muri nga woie tade wue tobo kolo. Ne wue noo, era do tèlu nguru wari lipa, era do èna nguru wari lipa, era lema do hengahu wari lipa.”
24413	MRK 4:21	Ta petuwe ri Yesus ngati dꞌara kowa nee. Ta wie rike ri Noo hewue ne lii pehèku, mihe ane, “Mi namii! Ngèdi muu, we adꞌo? Dèu do tunu lapu, jꞌe henèbꞌe ri hope. Ki adꞌo tèke pa dꞌaꞌi era bèjꞌi. Adꞌo, to? Ki mi nahère, teleo dꞌo. Ne tima dèu ta pejèdꞌèilapu pa era do dꞌèia, mijꞌe ta teleo.
24414	MRK 4:22	Lai do dꞌo teleo dae, do ta peteleo ma hine. Lai do dꞌo toi dae ri dèu do na ène, do ta toi ma hine.
24415	MRK 4:23	Nadèu do nga dꞌèi ta dꞌèno, tenae pe woie, mijꞌe tada muu!”
24416	MRK 4:24	Ta pelore rike ri Yesus, “Pengee ko ri muu pe woie! Ruluji do pake ri muu, ta luji wue ai muri mada dèu do hewala, do ta pake ri dèu ta luji muu. Deo do ta luji lema muu mi nahère. Tapulara ruluji Deo do rihi mejèni.
24417	MRK 4:25	Hèku nadèu do nga lua dꞌèi tèra ta kale ne lua do dꞌèi Deo, juu mèu dꞌara noo. Tapulara, dèu dodꞌo wae nga lua do dꞌèi Deo, juu bꞌodꞌo.”
24418	MRK 4:26	Èla pe mi nahère, ta lii rike Yesus, mihe ane, “Rai pereda Deo juu worena, unupala mi wini do lebe ri dèu pa dꞌara dꞌoka noo.
24419	MRK 4:27	Ta èla pe lebe, ta bꞌale ke ne dèu do oha ne la èmu la bèjꞌi nga dꞌo henge wari ne wini do lebe ri noo. Tapulara muri ne wini nee, juu kepai.
24420	MRK 4:28	Ne wini na ène, muri nga miha unu, jꞌe era nga rèu, ke hèbꞌa, tade wue-wila.
24421	MRK 4:29	Kiri ihi ke, dèka ne do oha ne la gꞌèto noo. Mi nahère lema rai pereda Deo. Harièle nahère, do tao ri Deo.”
24422	MRK 4:30	Ta lii rike Yesus, mihe ane, “Ne riko hewue lii pehèku jꞌara lua dèu do unu Deo he. Petari rai, hudi we roo, tapulara juu tui, juu ae roo.
24423	MRK 4:31	Helaꞌu mi lamuhi woajꞌu do rihi wo naiki.
24424	MRK 4:32	Kiri bui la wurai, muri noo nga woie, jadꞌèi ajꞌu ae. Ae dolila do dèka, la pehuri èni pa roꞌa rame. Era lema do tao nyèbꞌu pa ène.”
24425	MRK 4:33	Mi nahère ke ne rujꞌara do ajꞌa ri Yesus pa dèu he, pedèuu nga lai tada roo.
24426	MRK 4:34	Ne tima Noo, ajꞌa dèu nga pake lii pehèku. Tapulara pa ana ajꞌa Noo, do pika mola ne pejꞌara harièle lii pehèku.
24427	MRK 4:35	Jèna lodꞌo he, Yesus pa dꞌara kowa ne ko. Ta lii ke Noo pa ana ajꞌa Noo, “Mai we dii ma pekèdꞌèila hebꞌèka rai.”
24428	MRK 4:36	Ta haꞌe ke roo la ra kowa nee, helaꞌu nga Yesus. Jꞌe pekèdꞌèiroo, hani ne dèu do lowe he pa lahalae. Era lema do haꞌe kowa do wala.
24429	MRK 4:37	Awe na ène, ta èba ke Yesus nèlu, jꞌe bèjꞌi bilu pa wui kowa nee. Tui dedꞌo ne pekèdꞌèi dèka ne raga-opo. Wèbe ne kowa roo ri nawa, lale ri èi dae ta tobo. Hèku made ri medaꞌu, ne ana ajꞌa Noo he. Ta la peree ke Yesus ri roo, jꞌe lii, mihe ane, “Ama, ee! Made ke dii! Kèdꞌèiwe! Hengee dꞌo ke jꞌii ri Ama ki made jꞌii.”
24431	MRK 4:39	Ta kèdꞌèike Noo, jꞌe jꞌege ne raga-opo, “Pehèngo èni!” Ta pereda rike ri Noo pa èi lobo nee, “Ketèna we!” Ta milu dꞌènge ke ne ngèlu. Ketèna ne èi lobo nee.
24432	MRK 4:40	Ta bꞌani ke Yesus nga ana ajꞌa Noo he, “Ta ngaa muu harièle ku rihi medaꞌu? Parahajꞌa dꞌo muu nga Yaa?”
24433	MRK 4:41	Harièle roo ta hengodo ke, jꞌe medaꞌu, pedai roo, “Nadèu ke Noo na dꞌee? Hèku ne ngèlu nga nawa pedꞌèno nga lii pereda Noo!”
24434	MRK 5:1	Ta dꞌai ke Yesus nga ana ajꞌa Noo la hebꞌèka èi lobo Galilea, la he èhi era, ne ngara noo Gerasa.
24435	MRK 5:2	Pa ène, era he dèu momone do maho ri wango tade wujꞌu. Ne era pee noo pa rai dare-rai dare. Mèdꞌa-nilodꞌo noo pekemale èni nga dꞌo bꞌule bꞌara pa ihi, pa kolo-kolo bꞌojo pa ène, jꞌe pekaa-pekèra. Lema dede-wuhe ne ngiꞌu noo miha ri wowadèutade noꞌe. Dꞌai tèra noo ne rui, hèku bꞌule dꞌo he dèu he do nara ta èke noo, maji lema ri rate bꞌèhi. Jꞌajꞌi wari ke ne ujꞌe ne kae-ngaꞌa nga kae-jꞌèla noo. Tapulara pehèpo ne rate ri noo, lema pepade ri noo ne tuki bꞌèhi do pa bꞌebꞌo noo. Mi nahère Yesus he ne puru ngati dꞌara kowa, ta ngèdi ke roo ngati jꞌèu rowi do wujꞌu na ène. Ta mèhu èni ke noo ti rai dare-rai dare nee, jꞌe perai la lèku rutuu pa hedꞌapa Yesus.
24440	MRK 5:7	Mi nahère Yesus ne pehapo tangamada nga dèu na ène, ta lii ke Noo, “Wango apa! Mèhu èni ti dꞌara dèu na dꞌee!” Ta pekaa ke ne dèu ne pemèdèumèdèu “Ne dèka Èu na dꞌee, ta ma tao ngaa ke pa yaa? Tade ma Èu ri yaa, ta Èu ke Yesus, Ana Deo do wiki higa nga kuaha. Ne huba yaa, bꞌole ma wole yaa ri Èu!”
24442	MRK 5:9	Ta kebꞌali ke Yesus pa noo, “Nadèu ne ngara èu?” Ta bꞌale ke ri noo, “Ngara yaa Legion, rowi jꞌii na he do rihi ae, mi tèbꞌa dèu horodꞌadꞌu he!”
24443	MRK 5:10	Ta pedide ke noo ri wango do pa dꞌara noo he, mijꞌe ta ami pa Yesus ta bꞌole hudꞌèiroo ngati era na ène!
24444	MRK 5:11	Jꞌèu dꞌo ti ène, era ke ne dèu do nga bꞌata wawi do rihi ae. Era ma dꞌue tèbꞌa ngiꞌu he. Ne wawi na hère pa dꞌara nga kale ngaꞌa pa keraha lede.
24445	MRK 5:12	Ta ami ke ne wango he pa Yesus, “Pejuu we jꞌii ta maho la dꞌara wawi na hii.”
24446	MRK 5:13	Ta rèngi ne lii ami roo, ta wae ke Yesus. Moko ne wango he ta mèhu èni ti dèu na ène, jꞌe maho la dꞌara wawi do na hère. Ta wujꞌu ke ne wawi he jꞌe perai pebꞌigo-gale ti keraha lede nee, jꞌe maho la dꞌara èi lobo, moko ta made bolo èi harièle.
24447	MRK 5:14	Ta ngède ne lai na ène, dꞌai medaꞌu ke hari-hari ne dèu do bꞌata wawi he. Ta perai ke roo la pepika pa dꞌara rae dꞌara kowa pa ène, jꞌara lai do èla pejadꞌèi do lake ri roo. Ta dèka ke ne dèu do lowe he la heleo nengaa ne do èla pejadꞌèi
24448	MRK 5:15	Ta kako ke roo la pehapo nga Yesus, era ke ne do wujꞌu ne do mejèdꞌèipa ène. Do nga bꞌara pa ihi ke, jꞌe do mèu dꞌara ke noo. Ta ngède mi nahère, muri ne lua medaꞌu roo harièle, ri toi ke ri roo nadèu ne do nara ta hudꞌèiwango ti dèu do wujꞌu nee, tèra-tèra ne mone ae kuaha Noo.
24449	MRK 5:16	Ta pedꞌèii ke roo he dèu nga he dèu nengaa ne do èla pe ngèdi ri namada roo miha, jꞌara lua dèu do èla peꞌie ngati wujꞌu nee, nga jꞌara lua wawi do made bolo èi he.
24450	MRK 5:17	Ta dèka ke ne dèu-dèu ti rae-rae pa ène la ami pa Yesus ta pekèdꞌe ti rai roo.
24451	MRK 5:18	Ta dꞌai Yesus ne haꞌe la dꞌara kowa, moko ne dèu do ie ngati wujꞌu nee, ta ami pa Yesus mijꞌe ta pedèuu roo lema.
24452	MRK 5:19	Tapulara wae dꞌo Yesus. Jꞌe lii Noo, mihe ane, “Bꞌale we èu la pedꞌèii pa aꞌa-ari èu harièle, nengaa ne do èla petao ri Deo tuu èu. Lema mi namii ne mone ae ruba Deo pa èu.”
24453	MRK 5:20	Ta bꞌale ke noo, jꞌe la pedai-pepika la rai henguru bꞌue kota, do tima lema ta pale ‘Dekapolis’. Pa rai na hère, ta pepika ke ri noo mi namii ne ruba Deo do tao ri Yesus pa ngiꞌu noo. Ta madalae ke harièle dèu do rènge lai na ène.
24454	MRK 5:21	Ta haꞌe kowa rike Yesus nga ana ajꞌa Noo, jꞌe bꞌale la hebꞌèka èi lobo nee. Ta dꞌai roo ta puru ti dꞌara kowa nee, ta dèka ke ne dèu lowe he la pewore Noo.
24455	MRK 5:22	Pa ène, era he dèu ne ngara noo Yairu. Noo, he dèu kètu èmu hebꞌajꞌa pa rae na ène. Ta dꞌai ta ngède ri noo Yesus, ta kako ke noo la lèku rutuu pa hedꞌapa Yesus,
24456	MRK 5:23	nga lii huba, mihe ane, “Ruba ko we ne dꞌara Muri Mone, rowi ne ana yaa do mobèni do pemuri henguru dꞌue bꞌue tèu, nèi do pèdꞌa ta mate ne hengaa neke. Tulu ko we Ama ta la peꞌie noo.”
24457	MRK 5:24	Ta kako ke Yesus penau nga Yairu la èmu noo. Ta dꞌai roo ne pekèdꞌèi ae tèra ne dèu do pedèue Noo, hèku pebꞌèra-pewingi roo nga Noo ti hebꞌèka-hebꞌèka.
24458	MRK 5:25	Ti telora dèu do ae do na hère, era he dèu mobèni do dꞌo pengaha nara do raꞌi helama henguru dꞌue bꞌue tèu.
24459	MRK 5:26	Èla èle ke ne bꞌara nga doi noo, ne pake ta maꞌi pa dote-dote do la peꞌie noo. Tapulara bꞌule dꞌo do nara ta peꞌie noo. Laꞌa ta juu mejèni we ne pèdꞌa noo.
24460	MRK 5:27	Ne mobèni na ène, ae ke ne rèngi jꞌara lua Yesus. Ta perubꞌi ke noo nga dèu do lowe he mijꞌe ta tade dꞌae Yesus ti kejꞌunga. Ane pa dꞌara pengee mobèni na ène, mihe ane, “Hadꞌèita dꞌae we ri yaa ta bꞌuje ne bꞌara pa ihi Noo, ta ie ma ne pèdꞌa yaa.” Mi nahère ri noo ne dꞌae ta bꞌuje ne bꞌara pa ihi Yesus, pengaha dꞌènge noo ne nara do raꞌi. Ta toi dꞌènge ke ri noo ta do ie ke.
24463	MRK 5:30	Pa dꞌara awe do na ène lema, toi ri Yesus ta do era kuaha do mèhu èni ti dꞌara ngiꞌu Noo. Ta bꞌari èni ke Noo la kejꞌunga, jꞌe kebꞌali pa dèu lowe he, mihe ane, “Nadèu muu do bꞌuje ne bꞌara pa ihi Yaa?”
24464	MRK 5:31	Ta lii ke ne ana ajꞌa Noo, mihe ane, “Heleo we ri Ama miha. Mi nahee ma ke ne ae dèu do pewingi. Ta kebꞌali ri ko Ama ta, ‘Nadèu do bꞌuje ne bꞌara Yaa?’ ”
24465	MRK 5:32	Tapulara pee ma Yesus nga heleo peheru ta kale toi ta nadèu ne do èla pebꞌuje ne bꞌara Noo.
24466	MRK 5:33	Ta rènge ne lii Yesus mi nahère, kerijꞌi-kerègu ne mobèni na ène ri medaꞌu. Moko ke noo ta la lèku rutuu pa hedꞌapa Yesus, jꞌe kelolo nengaa ne do tao ri noo, mihe ane, “Ama! Yaa ne do bꞌuje bꞌara Ama ngine.”
24467	MRK 5:34	Ta lii ke Yesus pa mobèni do na ène, “Pelai ti parahajꞌa tèra ina pa Yaa, hèku ie ke ne pèdꞌa èu. Bꞌale we èu nga tunge-mengèlu dꞌara.”
24468	MRK 5:35	Pa dꞌara nga pedai lii ko Yesus, ta dèka ke ne dèu pejuu ti èmu Yairu la pika pa Yairu, mihe ane, “Èla ke ne ana èu pehèpo hengaa. Bꞌole pehedèu Ama Guru. Tenge dꞌoke Dokepai ne ta kako la nii.”
24469	MRK 5:36	Pedꞌèno dꞌo Yesus nga lii pedai dèu do na ène. Ta lii ke Noo pa Yairu, “Bꞌole hedèu ne pengee èu! Parahajꞌa we èu pa Deo.”
24470	MRK 5:37	Ta peꞌuru èni ke Yesus ti ana ajꞌa Noo do wala he. Tituwata Petu, Jꞌako nga ari noo Johani we, ne do èba pedèue Noo.
24471	MRK 5:38	Ta dꞌai roo la èmu Yairu, era ke ne dèu he do wiho-waho, era lema do tangi peloro èni do mèdèu
24472	MRK 5:39	Ta maho ke Yesus la dꞌara nee, jꞌe la lii, mihe ane, “Ta ngaa ke muu ne pewiho-waho, nga tangi peloro èni mi hee? Naiki na èneadꞌo do made. Ne ta bèjꞌi hewe noo.”
24473	MRK 5:40	Ta rènge ne lii pedai Yesus mi nahère, ta mare ta dꞌole ke ri roo harièle. Ta pereda ke Yesus pa roo hari-hari ta mèhu èni la tele. Ta pedoa ke ri Yesus ne ina-ama naiki ne nga do tèlu ana ajꞌa Noo, jꞌe maho roo la kama naiki do made nee.
24474	MRK 5:41	Ta pèro ke ri Yesus ne wolaèba naiki nee, jꞌe pedai Noo pa dꞌara lii rai Aram do pake pa ène, mihe ane, “Talita kum!” Ki pa dꞌara lii rai di, “Ana mobèni! Kèdꞌèiwe!”
24475	MRK 5:42	Ta kèdꞌèidꞌènge ke, ne naiki nee, jꞌe kako. Ta lii ke Yesus pa ina naiki nee, “Wie ko noo ngaꞌa!” Harièle dèu do ngède ne lai do èla pe jadꞌèi na ène, ta madalae ke roo. Tapulara, ta lara made ke ri Yesus pa roo, mihe ane, “Bꞌole la pedai jꞌe muu nga nadèu-nadèu ta do èla ke ri Yaa pe pemure wari noo!”
24477	MRK 6:1	Ta bꞌale ke Yesus nga ana ajꞌa Noo la rae Noo, Nasare.
24478	MRK 6:2	Huru-hapo lodꞌo na ène lodꞌo hebꞌajꞌa do Jahudi. Ta maho ke Yesus la èmu hebꞌajꞌa, jꞌe wie ne lii ajꞌa pa ène. Ae ne dèu do dèka la hebꞌajꞌa pa lodꞌo na ène. Madalae harièle dèu do dꞌèno ne lii ajꞌa Noo. Pedai roo he dèu nga he dèu, mihe ane, “Mèu dꞌara ti mii ke ne nara Dèu na dꞌee? Lua pejꞌara ti mii ne nara Noo? Mi namii Noo ne nara ta tao madalae?
24479	MRK 6:3	Tuka ajꞌu we Noo. Do tade ri dii, ina Noo, Maria; ne ari Noo he, Jꞌako, Jose, Juda nga Himo. Lema ne nawèni Noo. Harièle roo do rae dii!” Ri do mi nahère, wae dꞌo roo ta hème Noo.
24480	MRK 6:4	Ta pedai lii ke Yesus, “Do petuu ke! Bꞌale dii dèu, rihi pekebꞌue dèu pejuu Deo ti rai do wala, tapulara dèu pejuu Deo do pa dꞌara rae miha, pekebꞌue dꞌo.”
24481	MRK 6:5	Tapulara dꞌai tèra ne adèuade dèu pa nii, hèku wae dꞌo roo ta parahajꞌa pa Yesus. Ri mi nahère ke madalae Yesus ne adèuade roo, ku pedꞌelo dꞌo ri Yesus ne kuaha Noo pa nii, wala ti peꞌie do pèri dèu do pèdꞌa.
24482	MRK 6:6	Ta pekèdꞌe ke Yesus la rae-rae do umu pa ène, la ajꞌa ne dèu he jꞌara lua do dꞌèi Deo.
24483	MRK 6:7	Ta pedoa ke ri Noo do henguru do dꞌue ana ajꞌa Noo, jꞌe pejuu do dꞌue-do dꞌue ta la pepeke ne Lii Hagꞌa Dꞌara ngati Deo. Wie lema ri Noo pa roo ne kuaha ta hudꞌèiwango.
24484	MRK 6:8	Ta pereda ke ri Noo pa roo, “Bꞌole teo ta ègu pe ae nengaa tuu lai kako muu. Tenge dꞌo ta ègu ngaꞌa-nginu, doi, nga taa. Èba we muu kèji, pake helapa, nga bꞌajꞌu pa ihi, jꞌe kako.
24486	MRK 6:10	Kiri era dèu do hèmi muu pa èmu roo, pee we muu pa ène tade ta pekèdꞌèiwari muu.
24487	MRK 6:11	Tapulara, kiri dꞌai muu la hewue rae, jꞌe dodꞌo wae ne dèu he ta hèmi muu, lema wae dꞌo ta pedꞌèno nga muu, kèdꞌèiti ène. Jꞌe lii pa roo, ‘Pelai ta dodꞌo wae muu ta pedꞌèno, hape miha ri muu ne lai apa ne!’ ”
24488	MRK 6:12	Ta kako ke roo la pepeke ne Lii Haꞌga Dꞌara ti Deo. La pika ri roo pa dèu he lii ta hani ne muri mada do dꞌo mèdꞌèipa Deo, jꞌe muri mada pa rujꞌara do dꞌèi Deo.
24489	MRK 6:13	Hudꞌèilema ri roo ne wango he. Jꞌe pehuti ri èi mènyi pa dèu do pèdꞌa he, jꞌe hebꞌajꞌa roo mijꞌe ta ie. Ta ie ke ne pèdꞌa roo.
24490	MRK 6:14	Pa dꞌara awe do na ène, rèngi ke harièle dèu jꞌara lua Yesus. Rèngi lema ke dèue Herode, jꞌara lua kuaha Yesus. Era dèu do lii, “Ta kuaha hengaa Johani mone peherani dèu, do muri wari pa dꞌara Yesus. Pelai ri mi nahère ke Noo, ne nara ta tao harièle lua madalae.”
24491	MRK 6:15	Tapulara era lema dèu hadꞌe do lii, “Adꞌo! Elia ke noo! Ki adꞌo, hala he dèu mone ubꞌa ngati Deo rai uru he.”
24492	MRK 6:16	Ta rènge ri dèue Herode ne pedai roo jꞌara lua Yesus mi nahère, moko ta lii ke noo, mihe ane, “Ne toi ri yaa, Johani mone peherani dèu, do hewari nee, èle ke ri yaa pepereda ta ète ne kètu noo. Jꞌe nee ke noo, do muri wari!”
24493	MRK 6:17	Ta ngaa dèue Herode ne lii mi nahère, rowi pa awe do ludèu do èla pe jadꞌèi lai mone ae nga Johani. Mi nahee ne lii pedꞌèii ne: Moko ke dèue Herode ta peloje ihi-èmu ari noo, Pelipu, ne ngara noo Herodia. Tapulara pa awe na ène, adꞌo dae Herodia do pehègꞌi nga Pelipu. Taga rowi lai na ène ke, ne pekebꞌède loro-loro Herode ri Johani, mihe ane, “Ama dèue, bꞌole peloje ihi-èmu ari èu nee. Rowi ne wue ai èu na dꞌee adꞌo do pelèka nga hadꞌa rai dii do Jahudi!” Tapulara pedꞌèno dꞌo Herode, hèku banga èmu noo nga Herodia. Pelai ti mi nahère ke, ku pejuu noo dèu la kèpe Johani, jꞌe pemaho la èmu bꞌèdo.
24495	MRK 6:19	Pelai ti pekebꞌède loro-loro ri Johani, ta tèka nui ke Herodia, jꞌe kale rujꞌara ta pemade Johani. Tapulara jadꞌèi dedꞌo, ri Johani do pa dꞌara èmu bꞌèdo ko.
24496	MRK 6:20	Pereda lema ri Herode pa horodꞌadꞌu he ta jage Johani pe woie. Herode lema do dꞌai megꞌigꞌi ri Johani. Do toi ri noo ta Johani nee, dèu pejuu Deo. Lema he dèu do woie ade nga pengee. Mengèlu dꞌara lema noo ne dꞌèno lii pedai Johani, maji lema ne lii pedai Johani ta pereja ne pengee noo.
24497	MRK 6:21	Pedèka, pa dꞌara he lodꞌo, ta nara ke Herodia ne awe kehoo do rihi woie, ta petobe ne lua pana ade noo pa Johani. Pa lodꞌo na ène, awe hari jadꞌèi dèue Herode. Ta pedoa ke ne dèu-dèu do mone ae pa propensi Galilea, ie ngati do pereda, kètu-kètu horodꞌadꞌu, nga kètu-kètu rai.
24498	MRK 6:22	Pa dꞌara rame mengèlu dꞌara do na ène, ta maho ke ne ana do mobèni ri Herodia la ledo. Dꞌai woie tèra ne ledo noo, hèku tobo ri mengèlu dꞌara Herode nga harièle dèu do pedoa ri noo. Ta èla pe ledo, ta pedoe ke ne ana mobèni ne ri dèue Herode, jꞌe lii noo, “Pika we èu pa yaa, ami nengaa èu. Ta wie ma ri yaa!
24499	MRK 6:23	Ta ame hebꞌèka rai pereda yaa, ta wie ma. Hupa yaa nga ngara Deo!”
24500	MRK 6:24	Ta kako ke ne ana mobèni ne la kebꞌali pa ina noo, mihe ane, “Wo mama! Ami nengaa ke dii pa papa, ne do rihi woie?” Ane mama noo, “Naaa! Ame ne kètu Johani, bꞌoke ina tana ee!”
24501	MRK 6:25	Ta la pedai ke ne ana mobèni ne nga Herode, mihe ane, “Papa, ee! Ame kètu Johani ri yaa mèdꞌa dꞌee. Pèlo pa dꞌara dꞌula.”
24502	MRK 6:26	Ta rènge ne lii ami na ène, lila nèdꞌa Herode. Tapulara iꞌa dꞌo ke noo, ta nyèke ne lii ami na ène, rowi èla ke noo pe hupa pa hedꞌapa dokepai do pedoa ri noo he.
24503	MRK 6:27	Ta pereda ke Herode pa kètu horodꞌadꞌu ta la ète ne kètu Johani pa dꞌara èmu bꞌèdo.