Wildebeest analysis examples for:   ign-ignNT   Word,    February 11, 2023 at 18:46    Script wb_pprint_html.py   by Ulf Hermjakob

23214  MAT 1:1  Nuvaraha numeta­caheya mayehe ema Jesucristo. Éma, vijaneanahi israelítahi, taicha eta mámarié­que­nérahi ema viáchucaini Abraham. Éneri­chuvare, ema Jesús rey-yarehi taicha eta mámarié­que­nérahi ema víyarahaini rey David. Eta juca eta nalista ena máchucae­que­neanaini ema Jesús.
23215  MAT 1:2  Ema víyarahaini Abraham, macachichapa ema Isaac. Ema Isaac macachichapa ema Jacob. Ema Jacob macachichapa ema Judá énapa ena apamuriana mapara­pe­naveana.
23219  MAT 1:6  Ema Isaí macachichapa ema rey David. Ema rey David macachichapa ema Salomón. (Esu máenaini ticaijaru Betseba, esu mayenainihi ema Urías.)
23225  MAT 1:12  Te táequenepa eta juca, ema Jeconías macachichapa ema Salatiel. Ema Salatiel macachichapa ema Zorobabel.
23229  MAT 1:16  Ema Jacob macachichapa ema José, ema suímahi esu María, máenahi ema Jesús, ema ticaijare Cristo, ema vicucha­pa­quenehi.
23230  MAT 1:17  Tacahe, catorce­muriana ena mámarié­qé­que­nea­nainihi ema Abraham. Ema rey David, émapa náichecuinehi eta natupa. Tacahe, ema rey David, catorce­mu­ria­navare ena mámarie­que­nea­nainihi. Ena nacara­ta­ruanahi námaque­neanahi ena apava­sanana te Babilonia, énapa náichecuinehi eta natupa. Ema Jeconías, catorce­muriana ena mámarié­que­nea­nainihi. Ema Jesucristo, émapa náichecuinehi eta natupa.
23231  MAT 1:18  Ani tacahehi eta máuchusirahi ema Jesucristo. Esu maena María, tráturipahi eta suítauchi­ra­yarehi ema José. Vuíchahasera nacacha­ne­ca­cahini. Ticaja­ri­pa­hisera ésu, mávajue­chirahi ema Espíritu Santo.
23232  MAT 1:19  Ema José, tétavi­cavahi eta máuriva. Eta tacahe, vahi tisemaimahi. Váhivare mavara­hahini máimica­tsi­ria­cahini esu María. Mavara­ha­hisera macaepaha eta matratune suyehe ésu. Váhisera mávara­hahini náechahini ena achaneana eta tacaye­ma­quenehi.
23233  MAT 1:20  Ema Viya máimara­racahi eta mapane­reruhi. Eta tacahe, tiúcupaicapa ema ángele mameta­panahi te mavapure ema José. Ánipa máicha: —Tata José, tímite­canuhi numeta­panavi eta juca: Vahi picueñamava eta pítauchi­rayare esu María. Tájina píchavaimahi. Taicha ticaja­ripahi ésu, mávajue­chirahi ema Espíritu Santo.
23234  MAT 1:21  Tacahe, te máuchucapa ema suchichayare, enacayare eta máijareyare JESÚS. Éma ticatiu­chayare ena achaneana tayehe eta naviure­va­na­ya­rehini taicha eta napeca­turana —máichapa ema ángele.
23236  MAT 1:23  Ani tacahehi: “Sutiari­hiyare esu amaperu esena témuna­hi­ri­cavaya ticajari. Ema suchichayare, yátupi­que­neyare eta émaira Viya, tiúcupau­cha­ha­viyare ticatiu­cha­ha­vi­pa­nayare” tacahepa.)
23237  MAT 1:24  Tacahe, te téjamiu­chavapa ema José eta macava­pu­reirahi, ichape­rinehi eta masuapirahi eta máechaji­ri­ru­vanahi ema ángele mavaneruhi ema Viya, eta máitauchi­ra­yarehi esu María.
23238  MAT 1:25  Váhisera náneca­cahini te jena cájeanahi eta sucaja­rirahi. Tacahe, suínacapa ema suárachichahi. Nanacapa eta máijarehi JESÚS.
23239  MAT 2:1  Eta máuchusinehi ema Jesús te avasare ticaijare Belén tayehe eta departamento Judea. Te jena año, ema Aluresi ema tayehehi rey eta Judea. Tásiha, títeca­panapa te Jerusalén ena reye mágoana tiásihanahi te tayere­hiquene avasare tinapaica te táuchusine eta sache.
23240  MAT 2:2  Nacaya­se­se­re­ru­paipahi, ánipa nacahe: —Víti, tímite­cahavi eta vitanu­sirahi ema amuya máuchurehi rey-yarehi eyehe eti israelítana. Taicha vímahahi eta arairu jarairiqui, vémetearuhi máicutiarahi ema Viya eta máuchusinehi ema amuya rey-yare. Titupihapa eta te juca eyehe. Puiti vivarahahi véjira­pa­nayare éma. ¿Távihapuca mávihahi ema amuya? —nacahepa.
23241  MAT 2:3  Te masamai­ri­ricapa ema Aluresi, ichape­rinehi eta mapane­ré­que­ne­háirahi. Vaipa máurisa­mu­rehíni. Ena achaneana te tajuhe eta avasare, éneri­chuvare napane­ré­que­nehahi éna apanavare eta juca téchacarehi.
23242  MAT 2:4  Tacahe, ema Aluresi máimichu­ha­vacapa namutu ena tuparai­ru­cana énapa ena títurue­que­nehana eta Sagrada Escritura. Mayase­re­ca­vacapa: —¿Távihapuca máuchusi­ha­yarehi ema vicucha­pa­quenehi ticaija­reyare Cristo? —macahepa.
23244  MAT 2:6  “Piti avasare Belén, tachichavihi eta Judea, picuna­cha­ca­re­pá­nayare píti. Taicha eta máuchusi­ha­yarehi piyehe ema ichape­que­ne­yarehi eta maháque­nu­cá­vayare. Éma, téchapa­ji­ri­mu­ri­hayare namutu ena vijaneanana israelítana”.
23245  MAT 2:7  Tacahe, te masamapa ema Aluresi, máichuha­vacapa ena mágoana. Mañaji­cha­muripa, taicha mavaraha máechaya tájamu­hupuca te tépana­vainapa náimahapa eta jarairiqui.
23246  MAT 2:8  Te máechapa, mavane­ca­vacapa éna te Belén. Máichapa: —Eyana etanuca ema amuya te Belén. Te étupia­capuca, echava emeta­ca­nuyare, apaesa nuyana núti apanavare néjira­pa­nayare —máichavacapa.
23247  MAT 2:9  Tacahe, ena mágoana, eta nasamirahi, tiyana­na­varepa. Tásiha, náimaha­varepa eta jarairiqui náehirupahi. Tiyanapa te namirahu. Étapa te Belén eta tatupi­haiyahi, te táinahu eta mávihahi ema amuya.
23249  MAT 2:11  Títeca­pá­na­vanepa eta te peti mávihahi ema amuya. Náimahapa éma, ésupa esu maena María. Tásiha, tépuyu­canapa natsiucapa ema amuya. Navecuhapa eta námava­hua­napahi. Náijara­ca­sichapa eta oro, eta incienso étapa eta táijiyequene perfume.
23250  MAT 2:12  Te táequenepa eta náejirairahi ema amuya, tichava­na­yarepa te návasa. Apana­pasera eta achene eta nayani­hapahi, taicha ticame­ta­ca­sianapa te navapure vaipa nacueta­vajica te mávihahi ema Aluresi.
23251  MAT 2:13  Tacahe, te táequenepa eta nayanirahi ena mágoana, tiúcupaicapa ema émana ángele mavaneruhi ema Viya, mameta­pa­na­yarehi ema José te mavapure. Ánipa máicha: —Péchepuca, José. Piyana piáma ema amuya ésupa esu María tayehe eta Egipto. Pinasiyare ánaqui. Tiámainucava te numeta­ca­vivare eta pichavi­rainapa, taicha ema Aluresi títecayare matanu­cayare ema amuya, mavarairahi macapa­cayare —máichapa ema ángele.
23253  MAT 2:15  Nanasipa ánaqui. Tiámainucava te tépenapa ema Aluresi, ticava­na­hia­na­varepa mayehe ema ángele eta nachavi­rayare. Tamutu eta juca títauchavahi eta juca mametarapi ema Viya eta te Sagrada Escritura, ani macahehi: “Te Egipto nímiju­naiyahi ema nuchicha. Te táequenepa, níchuha­yarepa éma”.
23254  MAT 2:16  Tacahe, ema Aluresi te masamai­ri­ricapa eta nánucui­raripa ena mágoana, tisema­rinehi eta navayua­sirahi. Máimiva­ne­recapa nacapa­pa­ji­capana namutu ena amuyana ajairana tiávihanahi te Belén énapa ena tiávihanahi te tachaca­ya­rahana, ena ticaye­hea­naripa apina año énapa ena náuchusi­rávana. Máepanae­que­nehapa eta táuchusihahi eta jarairiqui náimaha­quenehi ena mágoana.
23255  MAT 2:17  Tacahe, te Belén eta táitauchi­ravahi eta májucha­quenehi ema víyarahaini profetaini Jeremías. Ani tacahehi:
23257  MAT 2:19  Tacahe, te jácani año te táequenepa eta máepenirahi ema Aluresi, tiápecha­va­varepa ema ángele máechajicahi ema José te mavapure ánaqui te Egipto. Ánipa maicha:
23259  MAT 2:21  Jéhesare, ema José téchepucapa. Tétupi­ri­cavapa, ésupa esu maena ema amuya. Tiyananapa tichavanahi tayehe eta návasa.
23260  MAT 2:22  Tacahe, eta napaisi­rapahi eta nachavirapa tayehe eta návasa, masamai­ri­ricapa ema José eta mavira­vaipahi aquenuca ema Arquelao, machicha ema Aluresini. Tipicapa ema José machavahini tayehe eta Belén. Tásiha, ema ángele mápecha­varepa máechajicahi te mavapure eta matupi­rui­ra­yarepa te Nazaret te tinapaica Galilea.
23262  MAT 3:1  Tacahe, te jácani treinta áñohi, matiari­hi­hivare ema achane ticaijare Juan. Éma, máichuha­quenehi ema Viya eta macame­ta­rai­rui­rayare, máetupi­ri­ca­va­cayare ena achaneana. Tacahe, masuapahi eta matupa­rahahi. Tiyanapa vámahi­cu­ruhapa. Váipa avasa­re­cu­ru­hai­nahini. Ticame­ta­rai­rupaipa nayehe ena macuti­que­neanahi vámahi­cu­ruhana, ticava­sanahi te tachausi eta Jordán te tinapaicahi eta Judea.
23263  MAT 3:2  Ánipa macahehi eta máimitu­re­sirahi: —Ítsivacha eta epane­reruana. Éneuchava mayehe ema Viya, taicha máraja­painapa ema aquenu­cayare mavaneruhi ema Viya —máichavacapa.
23264  MAT 3:3  Ánaquia­pa­ripahi eta áñoana acane, ema Viya mametacapa ema víyarahaini profeta Isaías eta mapane­reruhi, eta mavane­si­rayare ema Machicha te juca apaquehe, ticatiu­ra­hi­yarehi eta tímite­ca­yarehi. Éneri­chuvare matiari­hi­yareva ema apana achane máichuha­que­ne­yarehi ema Viya. Macame­ta­rai­ru­yarehi, máetupi­ri­ca­va­cayare ena achaneana, náinaji­si­ra­yarehi eta napane­reruana tamauri­queneana, apaesa táuri eta najaca­pi­rayare ema Machicha ema Viya. Émaripa ema Juan, ema máechaji­si­ha­quenehi ema Viya, máetupi­ri­ca­va­cayare ena achaneana.
23265  MAT 3:4  Ema Juan, vanairucahi me Viya, profetahi éma. Eta mamuirihahi eta náitsameru tajiyaha eta náitátiquene ticaijare camello. Eta máitijuhe, vácapi jayumepi. Eta maniriji manicasare eta tsacara. Eta matítivera eta mápama.
23266  MAT 3:5  Tiyana­navare nacapayaca ena achaneana ticavasana te Jerusalén, navarairahi nasama­raraca eta máechaji­si­haquene; énapa ena ticavasana te Judea, énapa ena tiávihanahi tayehe eta cajacure Jordán.
23267  MAT 3:6  Tacahe, eta nametau­re­si­ravaipa, navarai­ra­hivare náinajica eta napeca­turana, ema Juan máicacha­si­ca­va­capaipa te cajacure Jordán.
23268  MAT 3:7  Énaripa ena fariséoana énapa ena saducéoana nayanau­cha­hivare ema Juan. Vahi náeneucha­vahini, navara­ha­hisera ticaica­chasiana. Tacahe, ema Juan máichavacapa: —¿Tájaha tacayema eta epauchi­ranuhi, eti tachicha­na­vea­na­tataji eta quichare? Esamai­ri­ri­ca­hipuca eta járaja­pai­ra­yarepa eta táiñehi­que­neyare ecuñaraqui. Evara­ha­hipuca iúchucu­hayare.
23269  MAT 3:8  Tiuri puiti, te evara­hapuca eta iúchucuha, yátupina tátupiruva eta epane­reruana. Ímerecava eta ínaji­siraya eta epeca­turana.
23270  MAT 3:9  Váhivare ecuca­ja­murava eta mámarié­que­ne­hái­rahehi ema viáchucaini Abraham. Taicha tayanapane mámari­hepuca éma, váhisera iúchucu­haimahi te vahi ecuitsivacha eta epane­reruana. Ema Viya, tájina máemaitu­caimahi éma. Te mávara­hapuca, vahi máejeca­ra­chaimahi máepiyaca achaneanaina eta juca mari, mavarai­rainahi yátupina ena mámarie­que­neanaina ema Abraham.
23271  MAT 3:10  Ecauneuchava, taicha tiánehipa eta táiteca­pau­chi­ra­ha­viyare eta ecuñaraqui nayehe ena achaneana máituca­ra­hanahi téneuchavana, váhivare náitsiva­chahini eta napane­reruana. Tímicu­ti­ji­rí­cavaipa te máechuca­yarepa ema achane eta yucuqui máhireana. Ticaechu­yarehi tamutu eta tapareana. Tíjuyarehi.
23272  MAT 3:11  Yátupi núti nícacha­si­cahehi te une, te éneuchava mayehe ema Viya. Ávane­pai­pa­hisera mácani ema yátupiquene Cristo. Te yátupina ecasiñava mayehe, tícacha­si­ca­he­yareva; tíjara­ca­he­yareva ema Espíritu Santo. Téhesera vahi ecuca­si­ña­vapuca mayehe, tícuña­ca­heyare tayehe eta táijurequene yucu. Éma, ichape­quenehi nuyehe núti. Váiparinehi nácuti­na­simahi eta máitupa­ji­jia­si­ravahi. Váipari­ne­hivare nácaemu­ña­vaimahi macamu­su­ra­nuhini núti páuresami.
23273  MAT 3:12  Puiti éma máraja­painapa tinere­ji­ri­cainapa nácani yátupi­queneana téhicana. Máunacainapa éna. Ticutinapa mácani achane te tiácata­ya­jirica eta arusu. Máunacainapa. Tásiha, máquijicapa eta tapiraquiji. Máijucha­yarepa te yucu. Eta nacaheyare ena máurira­hanahi, tíjuanáinapa te yucu, máitava­ca­ca­yarehi eta namuruira —máichavacapa ema Juan.
23274  MAT 3:13  Tacahe, títeca­pa­varepa ema Jesús te cajacure Jordán te mávihahi ema Juan. Éma, másihapahi te tinapaica eta Galilea. Mavarahahi ticaica­cha­siyare mayehe ema Juan.
23275  MAT 3:14  Émasera ema Juan, vahi mávara­hahini máicacha­si­cahini. Ánipa macahe: —Tata Jesús, nútira táuricahi nútivaina pícacha­sicanu. Nusapihapa núti picaiju­henuhi eta nícacha­si­caviya —máichapa.
23276  MAT 3:15  Émasera ema Jesús majicapapa: —Tájinachucha táichava. Ticamu­nu­carehi nítauchayare eta mavara­ha­quenehi ema Nucaiyaquene —máichapa. Tásiha, ema Juan tísapavapa.
23277  MAT 3:16  Te tamutupa eta macaica­cha­sirahi ema Jesús, tiúcupaicapa tayehe eta une. Tásiha, tíjahú­chavapa téjiaca eta anuma. Máimahapa ema Espíritu Santo tiúcupai­ca­paipahi, mavasi­ma­hipaipa eta paloma. Tavene­sicapa ema Jesús.
23278  MAT 3:17  Tacahe, tiárami­carepa eta mahu ema Viya tásiha­quenehi te anuma, ánipa macahe: —Ema maca ema yátupi­quenehi nuchicha némuna­ru­quenehi. Tétavi­cavahi eta núrisa­mu­revahi máicha —macahepa.
23279  MAT 4:1  Tacahe, ema Espíritu Santo enurujipa máimitu­caipahi ema Jesús eta mayaniraya te mávapahi apaquehe. Ánaqui macucha­pa­yarehi eta máitsama­ra­jiyare ema Váinaraji.
23280  MAT 4:2  Tájina manicahini ema Jesús te jena cuarenta­quenehi sache, cuarentavare yati eta mayerevahi. Ichapepa eta máecuavahi.
23281  MAT 4:3  Tásiha, ema Váinaraji témeña­havapa mayehe. Mavarahapa macaete­ma­yarehi. Ánipa máicha: —¿Pécuhapa píti? Tacahe, pivaneca eta juca mari táepiyacava pan, taicha píti machichavihi ema Viya, ¿masi? —máichapa.
23282  MAT 4:4  Ema Jesús majicapapa: —Váhipuca pecha eta táechaji­ri­ruvahi eta Sagrada Escritura, ani tacahehi: “Vahi tacari­chuimahi eta tinicacare ticaita­re­cayare ena achaneana. Tacacha­ne­yarehi eta máechaji­ri­ruvana ema Viya. Jéhevare, éta ticaita­re­ca­ra­hiyare” macahepa.
23283  MAT 4:5  Tásiha, ema Váinaraji mámavarepa tayehe eta tacapi­ca­huquene avasare Jerusalén. Máimiapanapa te táinahu eta Templo.
23284  MAT 4:6  Tásiha, máichapa: —Te yátupina machichavina ema Viya, písapa­vayare pémirica te apaquehe. Tájina píchavaimahi eta pémiri­si­rayare. Pécharichuhi eta táechaji­riruva eta Sagrada Escritura, ani tacahe: “Ema Viya mavanecapa ena mayeheana ángeleana téchapa­ji­ri­caviana. Tiámavia­nayare te navahuana, apaesa vahi picuca­yutetu eta máriana eta te pipaisi­rayare” tacahepa. Tásiha, németeaca tijanea­ca­via­nayare puiti, vahi náisapaimahi picajara te pémirica —máichapa ema Váinaraji.
23285  MAT 4:7  Tacahe, ema Jesús majica­pa­varepa: —Éneri­chuvare ani tacahe eta Sagrada Escritura: “Vahi picaitsa­ma­ra­jimahi ema Viya, taicha Piáquenuhi éma” —máichapa.
23286  MAT 4:8  Tacahe, ema Váinaraji mámavarepa te táinahu eta anuquehe mari cerro. Máimechapa tamutu eta ichape­queneana avasareana te juca apaquehe ticuti­rinehi tacacha­ca­ya­ji­ri­ca­cahini taicha eta máitupa­ji­jia­si­ra­va­hicacha ema Váinaraji. Máimecha­varepa eta ichape­queneana náimaha­queneana ena achaneana.
23287  MAT 4:9  Tacahe, máichapa: —Núti níjara­ca­viyare tamutu eta juca avasareana. Pítina náquenuvina ena távacuanahi eta avasareana. Pépuyu­ca­nu­masera te numirahu. Pitsiucanu apaesa níjara­ca­vi­sarepa tamutu —máichapa ema Vainaraji.
23289  MAT 4:11  Tacahe, ema Váinaraji téraji­cavapa. Majuni­jicapa ema Jesús. Tásiha, tiúcupai­canapa ena ángeleana, náechapa­ji­ricapa ema Jesús.
23290  MAT 4:12  Tacahe, te jena sácheana, nacara­tacapa ema Juan. Námapa te jácani tayere­hiquene. Tacahe, ema Jesús, eta masamai­ri­ri­sirapa eta macaera­tairahi te cárcel ema macheji Juan, tiyanapa tichava te mávasa Nazaret te Galilea.
23291  MAT 4:13  Váipasera mánasihini te majuru­sinehi. Tiyanapa tayehe eta avasare Caperaum. Étapa máejasihahi. Eta juca avasare távihahi te tachausi eta cáquiure Galilea. Eta macame­ta­rai­ruirahi, tamutuhi mapaica eta tinapaica eta provincia Galilea —Éneuchava mayehe ema Viya. Ítsivacha eta epane­reruana, taicha tiánehi eta sácheyare tímere­cavaya eyehe ema ticatiu­cha­heyare. Aquenu­cayare mavaneruhi ema Viya, téchaheyare éma —máichavacapa. Eta juca títauchavahi eta májureanahi ema víyarahaini profeta Isaías, ani tacahehi: “Tiúrica­ca­rea­nainapa ena achaneana cávasanahi te tachausi eta cáquiure Galilea tayehe eta provincia Zabalón étapa eta Neftalí, namutu támairiaca ena ticavasana te apachara eta Jordán. Éna, tiyerehi eta nacata­ji­vai­ranahi, tacuti eta tavayureva eta tamapicuva. Puítisera máiteca­pau­cha­va­ca­ripahi ema timícau­cha­murihi. Ticatiu­cha­va­ca­yarehi tayehe eta nacata­ji­vairahi. Éma, tétume­cha­va­ca­hivare eta mamícau­chi­ra­vacahi” tacahepa.
23296  MAT 4:18  Tacahe, eta mapaisi­rapahi ema Jesús te tachausi eta cáquiure Galilea, máimaha­vacapa ena apinana ajairana, ema ticaijarehi Simón Pedro émapa ema maparape Andrés. Eta náemata­nerepi ena nani, ténica­ra­hianahi. Náquijie­recahi eta nayehe tarrafa.
23297  MAT 4:19  Tacahe, ema Jesús máichuha­vacapa: —Yare, éhicanu. Núti níjara­ca­heyare eta apana émata­ne­re­piyare. Éti ítuca­va­pa­racahi eta jímana; tacaheyare eta ítusi­ra­va­yareva ena achaneana, machane­ra­nayare ema Viya —máichavacapa.
23300  MAT 4:22  Enurujipa náehicavare. Nanaqui­ca­varepa eta napacure, émapa ema naiya. Najuni­ji­ca­varepa.
23301  MAT 4:23  Eta mapaisirahi ema Jesús tayehe eta avasareana te Galilea, máimitu­ca­va­capahi ena achaneana te sávaru­muhuana tayehe eta náuruji­si­ra­revana. Mavanecapa eta náeneuchi­ravaina taicha tiánehipa eta sácheyare tímere­ca­vayare ema ticatiu­chayare, ema aquenu­cayare mavaneruhi ema Viya. Éneri­chuvare ema Jesús macana­ra­ca­pa­hivare tamutu eta apana­pa­ne­que­neanahi jumareana eta najuma­napahi ena achaneana.
23302  MAT 4:24  Tacahe, nasamai­ri­ricapa ena achaneana ticava­sanahi eta tasimu­tu­queneana avasareana te tinapaica eta Siria. Tásiha, námava­capaipa ena nacaju­ma­queneana, apana­pa­ne­ne­ji­quenehi eta najumana, nacati­ru­ha­vanahi. Énaripa ena návahá­ruanahi ena éreanana, ena tirapa­pasiana, énapa ena muraca­quihana. Namutu ena nani, macana­ra­ca­va­capahi ema Jesús.
23303  MAT 4:25  Tacahe, camuriana ena achaneana téhicanahi éma. Éna, tiásihana te Galilea, te Judea, te Jerusalén, te avasareana tinapaica eta Decápolis, étapa te apachara eta Jordán.
23304  MAT 5:1  Tacahe, eta máimaira­vacahi ema Jesús ena camuri­queneana achaneana, tiápanapa tayehe eta anuque­hepahi apaquehe taicha tiúripanahi eta nasama­ra­ra­si­ra­yarehi ena achaneana. Téjacaripa éma, énapa ena máimitureana nachaya­caipahi.
23306  MAT 5:3  —Ena náimatihi eta tacamu­nu­que­neanahi eta náchanevana, tétavi­cavahi eta náurica­ca­revaya taicha máejerare eta najaca­pi­rayare eta máechaji­riruva ema Viya, machane­ra­na­yarehi.
23308  MAT 5:5  Ena nani tisuapa­ji­ra­hianahi me Viya, mánsuanahi mayehe, tétavi­cavahi eta náurica­careva taicha máijara­rua­nayare eta arairu apaquehe náicuchihi me Viya.
23309  MAT 5:6  Ena nani, ichape eta najamu­ra­chirahi eta náitare­sirahi eta matapi­ra­vacare te mamirahu ema Viya, tétavi­cavahi eta náurica­ca­revaya taicha máijara­cayare éma eta navara­ha­quenehi.
23310  MAT 5:7  Ena nani tijapa­nu­ra­hianahi nayehe ena apamuriana achaneana, tétavicava eta náurica­ca­revaya; taicha ema Viya, éma apanava majapa­nu­va­cayare éna.
23311  MAT 5:8  Ena nani vahi náisapa­ji­rí­ca­vahíni tahapa­pi­cahini eta náehisirahi ema Viya, tétavi­cavahi eta náurica­ca­revaya; taicha éna, títeca­pa­nainapa te mamirahu ema Viya, náimara­ra­cainapa éma.
23312  MAT 5:9  Ena nani ticonse­ja­ra­hianahi nayeheana ena achaneana, nacaepa­hairahi eta semanereana, tétavicava eta náurica­ca­revaya éna; taicha máimereu­chainapa ema Viya eta machichai­ra­vacahi éma.
23314  MAT 5:11  Eti nuchane­ranahi, járaja­painapa eta sache eta nacatia­na­si­raheya ena achaneana táichavenehi eta éhisi­ranuhi. Tipana­ra­ra­cha­hea­nainapa, tépiyae­que­ne­ha­hea­nai­na­varepa. Váhisera ecuarami eta juca. Ene nacahehi eta nacata­ji­vairahi ena profetanaini, ena náinapu­reanahi machane­ranahi ema Viya. Eta tacahe, te nacatia­na­ca­hepuca, ¡ecuri­sa­mu­re­cha­vachucha, evapi­na­vachucha! ¡Tétavi­cavahi eta iúrica­careva taicha ejaca­payare eta ícuchiyare te anuma, taicha ichape eta macuna­chi­rahehi ema Viya!
23316  MAT 5:13  Eti ímiya­na­vayare eta ecamu­nu­ca­re­ravahi nayehe ena achaneana, tacutihi eta tacamu­nu­ca­revahi eta icheve. Vahi tacuepaha eta ecamu­nu­careva. Vahi ecucuti eta tajachira eta icheve, taicha tájina eta táicheve­vai­nahíni. Tásiha, nájinapa ticamu­nuimahi. Náepuruinapa namutu.
23317  MAT 5:14  Tacutiquene éti ecutihi eta tijarahi. Éti, namica­hu­yarehi namutu ena achaneana eta ímitu­si­ra­vacaya, apaesa náinajica eta náehisirahi eta tamauri­queneana. Ímereu­cha­ya­re­hivare eta iúriva, ecutiya eta avasare tiávihahi te tajirumane eta anuquehe mari.
23318  MAT 5:15  Tacutiquene, vahi ecucuti nácani súnsuana tiyusta­canahi jácani lámpara, tásiha nanaca­pa­pucaini te tajuhe eta cajune, nayumu­ru­si­hahini. Nanaca­ya­re­hisera te anuquehe apaesa náimairi­ri­ca­sarepa namutu ena tiávihanahi te peti, tamicau­rea­na­yarehi.
23319  MAT 5:16  Ene ecaheyare éti, ímere­cayare eta ejarai­vayare nayehe ena achaneana apaesa eta náimairainahi eta táuriqueneana íchaque­nea­nayare; tásiha nacuna­chainapa ema Tata Vicaiyaquene tiávihahi te anuma.
23320  MAT 5:17  Vahi étaina tímite­canuhi núti nucaepa­hahini eta mavanai­ripiana ema víyarahaini Moisés, étaripa eta náimitu­ra­pianaini ena profetanaini. Eta tímite­canuhi núti, nímine­ca­pae­que­ne­ha­heyare eta nájureanahi.
23322  MAT 5:19  Eta tacahe, nácani tépurua­nayare eta tavanai­ri­pianahi eta Sagrada Escritura, jácani ánichi­cha­quenehi, vahi tisiapa­naimahi te anuma. Tavetijipa te náimitu­capuca ena apamuriana eta náepuruiraya. Nácanisera tisuapa­na­yarehi, tímitu­re­ca­na­hivare eta juca nayehe ena apamuriana achaneana eta náehisiraina; éna, ichapeyare eta nacuna­cha­ca­re­vayare eta nasiapiraipa te anuma.
23323  MAT 5:20  Táicha te evaraha ítujicava esiapa te anuma, tacamunuhi tiápaju­cavaya eta táurivahi eta eyehe­repiana éti, ecachu­ri­cayare eta nayehe­re­pianahi ena escribá­noana, énapa ena fariséoana.
23325  MAT 5:22  Nútisera numetacahe eta apana: Mácani tisemahi mayehe ema maparape, éneri­chuvare ticaicu­ñayare. Mácani tiúmehahi ema maparape, ticaya­se­re­hiyare te namirahu nácani tuparai­ru­canahi tayehe eta avasare. Tacutiquene mácani ticaecahihi ema maparape, mávacu­haipahi eta ecuñaraqui tayehe eta infierno.
23326  MAT 5:23  Eta tacahe, te piámapahi eta piámavahu te mamirahu ema Viya, tásiha, péchapa­nai­na­papuca eta pitapi­ravahi mayehe ema piparape.
23328  MAT 5:25  Tacutiquene te matiari­hi­ya­repuca mavaraha mametauchavi te namirahu ena tuparai­rucana, vahi picucuchapa mametauchavi. Tativayare pétupirica eta píchava­que­nevahi mayehe, mapurare vuíchaha picaera­tahini mayehe ema juez tayehe eta cárcel.
23329  MAT 5:26  Taicha te náimisia­pavipa tayehe eta cárcel, ticaje­rae­que­nénapa eta piúchusiraya.
23331  MAT 5:28  Puítisera núti numetacahe eta apana: Mácani majamu­rachahi esu apana esena, ticape­ca­tu­raipahi te masamure taicha eta majamu­ra­chirahi.
23332  MAT 5:29  Eta tacahe, eta iúquiha váure, te tavara­hapuca tímiaqui­paicahe tayehe eta pecatu, tavarairahi táimahayare eta tamauri­queneana tájipa­racana, tiúripana evecu­hau­quichava iáquijicaya. Taicha tiúripanahi táejiacava ánichichaina te iáquehe, váhisera tacuimi­cu­ñacahe eta te yucu infierno, tamutupahi eta iáquehe.
23333  MAT 5:30  Étaripa eta evahu váure, te tavara­hapuca tímiaqui­pai­ca­heyare tayehe eta pecatu, tapami­si­ra­hé­na­papuca íchayare eta tamauri­queneana, tiúripana eyuchatica iáquijica. Taicha tiúripanahi táejiacava eta evahu, váhisera tacuimi­ca­siapahe támutu eta iáquehe tayehe eta yucu infierno.
23334  MAT 5:31  Éneri­chuvare ena viáchuca­na­veanaini náisapahi eta máejerare eta máinajisira mácani achane esu mayena. Ani nacahehi: “Mácani tínajicahi esu mayena, máemepi­ya­recahi eta ajumeruca táechaji­si­ha­yarehi eta máinaji­siraya esu mayena”.
23335  MAT 5:32  Nútisera numetacahe eta apana: Mácani achane, te máinaji­capuca esu mayena, ticape­ca­tu­raipahi me Viya. (Váhiné­nipuca sucaeca­hihini mayehe ema apana achane.) Éneri­chuvare te tiápecha­va­hipuca ticaima ésu, tamuriacahi ésu eta maviurevahi ema suima. Tásiha, mácani arairuhi suima, émapa tamuriacahi eta máejeca­pi­ravahi taicha eta mavirahi esu esena sucaima­quenehi.
23337  MAT 5:34  Nútisera numetacahe éti: Vahi táuricahini íchahini eta juramento. Vaipa échaji­si­hahini eta anuma taicha éta, mávacurehi ema Viya.
23338  MAT 5:35  Váipavare échaji­si­hahini eta apaquehe taicha éta, macaema­ta­néyahi éma. Váipavare échaji­si­hahini eta Jerusalén, taicha éta, mávacu­re­yarehi ema yátupi­quenehi Rey, mavane­ruyare ema Viya.
23339  MAT 5:36  Váipavare échaji­si­hahini eta ejura­chirahi te echuti, taicha vahi árata­haimahi ehapa­mai­chahini, ítsiva­chi­rahini eta táimahi, tijapupuca, tiquisapuca.
23340  MAT 5:37  Numetacahe: Te tatiari­hipuca eta íjara­si­ra­vayare, átupiruva ácahe: “Tiuri”. Te váhipuca evarahahi, átupiruva: “Vahi” ácahe. Te émuna­ha­ca­vapuca ejuracha, ema Váinaraji títuru­ca­heripa.
23341  MAT 5:38  Éneri­chuvare esamai­ri­ricahi eta acane: “Mácani achane téhara­recahi mapuchu­quichahi ema apana achane, éneri­chuvare éma napuchu­qui­cha­yareva ena tuparai­rucana. Te macave­tu­quia­he­cha­hipuca, éneri­chuvare nacave­tu­quia­he­cha­yareva ena tuparai­rucana”.
23342  MAT 5:39  Nútisera numetacahe: Vahi ecujicapa te masema mácani achane váinarajihi. Tiúripana, te náehahepuca nácani te emira, íjara­cayare eta apachacaya eta emira.
23343  MAT 5:40  Tacutiquene, te natiari­hipuca ena timetau­chaheana, navaraha navere­jicahe eta ecamisa, vahi ecusema. Váhivare ecuji­ca­pairihi. Íjara­cavare eta apana eta epacuha.
23344  MAT 5:41  Ísapayare te nácani navane­ca­hepuca eta enara­cureca eta tijitacare. Te navaraha iámina étanaina kilómetro, evapinava eta eservi­chi­ra­vacaina. Vahi ecobra­cha­va­caimahi.
23345  MAT 5:42  Mácaniripa tájahapuca mayaseacahe, íjara­cayare. Vahi ecueñamiha mácani ticapucahe eta ecaye­he­queneana.
23346  MAT 5:43  Éneri­chuvare esamai­ri­ricahi eta acane eta náimitu­ca­sivahi ena iáchuca­na­veanaini: “Émuna­sirahi nácani témuna­caheanahi. Tásiha, ecati­cha­yarepa nácani ticatia­na­ca­heanahi”.
23348  MAT 5:45  Te ítaucha eta juca, éta tímereu­cha­heyare eta machicha­héirahi ema Vicaiyaquene te anuma. Taicha éma nájina manere­jiruina, namutu máemuna­cavaca: ena achaneana váinarajiana, énapa ena tiúriana. Éma, tíjara­cahavi vimutu eta sache vimícahuhi, étapa eta tiquiva.