23231	MAT 1:18	Jesucristo niná Yomen Dios jas tjejyamá qjuis capj la p'acj. Papel niná nin vele 'oyn nyuca tjemya'na Jesucristo nosis nt'a. Jamay María lotsja. Tsjücjüim na tjevéletsja José lal ca jupj lal mwayim. Custjay ma tjowaya p'in, way tsjicj já'asatsja jupj Dios Cjües mpes. P'a nequem jin tulucj tepyala jupj.
23234	MAT 1:21	Yom tsjicj ca ma'nus jupj, María, ne jipj ca ló nt'an, Jesús ló nsem. Jesús mpes ca Dios perdonar lis mijis israelpan, malala nyuca la tjajay, ne ma ca jis capj ntülüs yupj. Nin mpes ca nin ló nsem jupj”, nin tjevele ángel José lal.
23243	MAT 2:5	Yupj tjowelepj jupj lal: —Belén mo'o patja nt'a ca ma'nus jupj, Judea mpe se jütütj nt'a. Nin tepyaca profeta:
23244	MAT 2:6	‘Belén nt'a, Judá püna tüpü'ü nt'a, pjaní way p'in patja ne'aj. Mop'in Belén pajal tsjicj way tulucj Judea mo'o se jütütj jis lal. Belén mpe jepa ca ncuwim. Ca jis majamas jupj israelpan, yupj niná napj jyütütj.’ Nin tepyaca profeta, Dios Yom ca jas majamas mpes —tjowelepj yupj.
23246	MAT 2:8	Yupj jupj wola tjowelepj na, jupj sin tjejyama yupj Belén mo'ó. Jis lal tjevele: —Lowa, pajal ca la mü'üyá tsjicj niná mpes. Jus tjunucú na, nawala tjowelé. Napj mis wa ca jupj nt'a, ca palá mpi'tjis jupj wolap'a'á —tjevele Herodes. Jupj li tsuwíletsja. Quelel 'yǘ'natsja tsjicj way.
23250	MAT 2:12	Tjunuc tsjicj way yupj, mop'in ma tjil Herodes nt'a niswá. Yupj tjijinan̈ na püste na, Dios yupj jis lal tjevele ma polel jiltsja Herodes nt'a. Nin mpes tjil p'a jümücj nt'a, püna tapatja po'ó.
23261	MAT 2:23	Galilea nt'a tjemey, pjaní way p'in patja nt'a, lo püt'üs ne'aj. Nazaret lotsja ne'aj tapatja nt'a. Mpes nin tepyala profetapan tjowelepj püná. Tjowelepj: “Yom Dios jas tjejyamá Nazaret mpe 'esepj nsem jupj”.
23264	MAT 3:3	Pajal püna Isaías tjevele nin ca mveles jupj. Isaías profétatsja jupj püná. Ninana Isaías tjevele Juan po'ó: “Yom niná wa cjuwá nt'a ca mim. Pajal ca quelel mveles gente jilal. Mpes yümücj ca mveles: ‘Qjuis Jepa Dios ca ncuwim. Nujola t'as ca nin la müjí quinam jupj jos jin. Malala nujola nun, jümücj la lu'ulú jinwá. Po ma malala nujola t'as quinam. 'Üsüs nujola t'as qjuis Jepa Dios jos jinwá’ nin ca mveles jupj.” Isaías tjevele jupj ca nin mveles, ne t'üc' way Juan nin tjevele.
23267	MAT 3:6	Yupj tjiquil, tjowelepj jupj lal malala nyuca la tjajay. Niná tjowelepj na, Juan bautizar lis tjiji 'üsǘ mo'ó, niná 'üsǘ Jordán ló.
23271	MAT 3:10	Dios pajal len̈ way ca jis capj ntülüs malala lajay. Yupj ma 'üsüs way lajay, jupj ca jis capj ntülüs yupj pjü way. Yom jupj sine ma vyala jinwá ca la mijis Dios. Jupj sine ma vyala, jyo'o, 'awa mo'o ts'iyá. Nin ca la mijis Dios malala lajay jis lal”, nin tjevele Juan fariseopan jis lal, saduceopan jis lal wa.
23294	MAT 4:16	Yupj ma sa nuctsja Dios. Quina pajal 'üsüs sin tji'yüsa Dios mpes. Tecya'lin̈ jinwatsja yupj yas nam, ma topon mpes. Malala lajaytsja. Quina 'ücj sin 'yüsa Dios tjevele jin.” Nin tjevele Isaías ca nin mpalas ne'aj.
23296	MAT 4:18	Jesús tjuwínetsja 'üsǘ la nt'a. Niná 'üsǘ Galilea lotsja. Ne'aj wínetsja na, niyom mat'e yus tjinyuca. Pjaní wa Simón lotsja. Jupj ló watsja Pedro. P'a wa Andrés lotsja. Jupj Simón tsüípetsja. Yupj jis ataraya la ts'i 'üsǘ mo'ó. Cjul pje'á la coytsja. Lovin nin lajaytsja, tapatja yupj.
23317	MAT 5:14	”Nun ncapj con̈có, nun jaw jinwá nosis casa'á. Nun mpes la p'a wa ca sin mü'üsüs Dios mpes. Pülücj patja tucuc' pacá nt'a, ma polel pjya'len̈. Yupj patja nt'a 'ücj la nuc. Nin p'iyá, la p'a wa januc wa nun lojí jin.
23331	MAT 5:28	Napj najas más 'üsüs lojí püna la tjajay jis lal. Dios jos 'üsüs lojí. Jos wa 'üsüs way nujola nujos mo'ó. Yom quepj si nucú ne jos jupj, malala niná Dios lal. Jupj quelel malala líjitsja, malala wa, jupj niná t'üc' la tjiji jin p'iyá.
23334	MAT 5:31	”Püna javeleptsja: ‘Yom quelel se jamá jats'om, ca papel ma'ayas jupj. Papel ca mveles niná jupj jats'om tulucj quinam.’
23335	MAT 5:32	Nin la tjajaytsja püná. Napj najas más 'üsüs lojí püna la tjajay lal. Ma najas nun sejats'om so jamá. Jets'om la p'a yom lal wine, nin mpes p'in 'ücj se jam jupj. Yom se jamá jats'om, jats'om la p'a lal ca mwayis ca nacj. Jupj la p'a voyum nta'as, mop'in nin, Dios ca ma voyum lal wine mveles jupj. Nin p'iyá yom lal. P'a yom jats'om lal woya, Dios ca ma jats'om ne'aj mya'na mveles jupj. Malala lajay p'in Dios lal.
23349	MAT 5:46	La p'a quelel la nusejay nun, mpes nun quelel la sojí wa yupj. Yupj ma quelel la nusejay nun, nun ma wa quelel la sojí yupj. Dios ma ca mveles nun 'üsüs way lojí nun nin lojí mpes. Malala lajay ne nin p'iyá lajay.
23353	MAT 6:2	Nin mpes najas ma mvelé nun p'a lal nun t'emel 'oyá t'emel cjuwá. T'emel 'oyá na, lyájasa jinwá la müjí. Nepénowa jisas pjü way jus nlayecj yupj 'üsüs lajay, mpes pjü jis walap'a'á ja'ayapj, judiopan 'a si mulú nt'a, jümücj nt'a 'ots'ipj. Jisas la p'a wa ca mvelecj yupj 'üsüs. Yupj ma t'üc' way quelel lajay t'emel cjuwá. T'üc' way gente p'in javelepj yupj 'üsüs. Dios ma ca nin mveles.
23358	MAT 6:7	”Judiopan tulucj ma sin 'yüsa Dios po'ó. Yupj javelepj Dios lal, ma 'üsüs way yola jinwá javelepj. Nin mpes nin p'iyá pajal pülücj javelepj Dios lal. Yupj yola pajal la pülücj javelepj mpes, Dios ca mpjacam. Po ma tjowelé yupj jinwá, nun Dios lal welé na.
23367	MAT 6:16	Jesús tjevele wa niná: “Nepénowa ma jalá neneyawá, Dios lal quelel javelepj mpes. Newa ma lajay Dios jos jinwá. Yupj jisas la p'a ca jus nlayecj yupj ma jalá. Jisas wa la p'a yola yupj 'üsüs, ma jalá mpes. Nin mpes ma 'yas'ün̈, ma wa sey jacjoy. Niná p'in lajay, ma 'üsüs way yupj. Napj t'üc' way velé. Gente p'in ca mvelecj yupj 'üsüs way. Dios lovin ma ca mveles yupj 'üsüs way. Po ma la müjí yupj lajay jinwá. Nun ma lojá na, po ma nuwola je nu tapalas nun.
23377	MAT 6:26	Tjunucú tsipyaya. Yupj ma jasin. Velan̈ ma jacutj. Ma jat' ja'onsopj chiquero mo'ó. Dios se 'aya jis la las. Jupj Nupopay tsjun po'ó. Nin mpes solejé Dios ca nu ma'ayas wa nujos jin. Nun más 'üsüs way tsipyaya jilal.
23379	MAT 6:28	”¿Tsjan mpes pajal nujola nupülül mpes? Tjunucú wa ts'utus witjacj. 'Üsüs way yustapj lejen̈, si t'ünǘ wa. Yupj ma tsji' lajay. Ma wa sa lul.
23381	MAT 6:30	Dios liji pajal 'üsüs yustapj tsjutsjum. Tsjutsj lejen̈ ca nacj yacjaj. Ya pwe ca nacj. Nun más 'üsüs tsjutsjum jis lal. Nin mpes ca jus nlayé Dios ca nu ma'ayas wa nusin quip. Nun 'ots'ots' way p'in poné Dios lal.
23385	MAT 6:34	Nin mpes po ma nujola t'as tsjan ca mpalas yayá. Yaya tjejyawca na 'ücj ca nin jele. Yacjaj malala pyala mpes p'in ca nin jele yacjaj. Ma nujola nsem p'a jawasa pyalá”, nin tjevele Jesús.
23391	MAT 7:6	Jesús tjevele nepénowa la pjüts'ünpan Dios lal. Tjevele cupj ma ca mvelecj yupj jis lal Dios tjevelá. Ma wa ca nin mvelecj ts'a 'inpan jis lal. Yupj tsjiyó jinwá, tjevele. Malana jinwá yupj, tjevele jupj. Nun 'üsüs welé na, la mpjüts'ünücj ca la p'in. Pajal ts'i mi'inacj ca nun tjowelé mpes, tjevele Jesús.
23400	MAT 7:15	Jesús tjevele wa niná: “'In tjajama. Nepénowa la tsuwil. Yupj javelepj Dios mpes javelepj. Dios mpes javelepj tulucj nepenowá. 'Üsüs jin javelepj yupj ca nacj, Dios po'o japon jinwá. Malala p'in yupj. Nun nuts'a'á jisas la p'in. Ts'isin̈ yupj pajal, coyote jinwá.
23401	MAT 7:16	Nun 'ücj wa jus nlayé ncu t'üc' way javelepj Dios mpes. Yupj lajay mpes ca jus nlayé. Nun nucú na wolas velan̈, nun jus nlayé ncu 'ücj lo las jupj wolas. Nun solejé jül ma 'anpüpj vyala. Tunun mwicj ma higo vyala jupj.
23405	MAT 7:20	Nin p'iyá niná noyomes jis lal. Nun 'ücj wa ca nucú, ca jus nlayé ncu t'üc' way javelepj Dios mpes. Yupj lajay mpes p'in ca jus nlayé.
23409	MAT 7:24	”Nepénowa tjepjyacan̈ napj tjevelé, ne nin lajay napj tjevelé jin. Yom 'üsüs jas tjijyünsa wosis jin p'iyá yupj. 'Üsüs p'in jólatsja jupj. Pajal campwila tsjomis tyoca mwalá way p'in, pwen já'asa na tyoca nas.
23411	MAT 7:26	Nin tulucj la p'a jis lal. Yupj tjepjyacan̈ watsja napj tjevelé. Mop'in ma la tjajay napj tjevelé jin. P'a yom wo jas tjijyünsa jinwá yupj. Ma jola jintsja, mpes jupj ma tyoca tsjomis. 'Amá casá jas tjijyünsa jupj la p'in.
23416	MAT 8:2	Yom pjaní Jesús nt'a tjac'. Tüic' jin tjá'asa Jesús wolap'a'á. Malala jostsja pajal. Jupj jüp'üy pajal tjamájatsja lovin. Palá tinca jüp'üy popé. Jupj tjevele Jesús lal: —Nejepa, jipj polel ni 'ü'sa lejay. Jipj jyas na ca nin nsem.
23418	MAT 8:4	Yom tji'yü'sa na, Jesús tjevele jupj lal: —Po ma tjevele la p'a lal quinam jipj 'i tjü'ü'sa. Jutja sacerdote nt'a. Ca jis nucus. Jupj ca la mpalas ncu malala lo nuc p'yüy po'ó. Ca mveles 'üsüs quinam. Niná la tjejay na, Dios mpes ma'ayan, jipj 'i tjü'ü'sa mpes. Pajal püna Moisés tjijyü'ta tsjan ca ma'ayacj, jis p'üy jis tji'yü'sa na. Jupj tjijyü'ta jin ca la mijin. Pjü la tjejay na, la p'a ca jus nlayecj jipj t'üc' way 'i tjü'ü'sa quinam —nin tjevele Jesús.
23434	MAT 8:20	Jesús tjevele costa way cus la con̈ jupj. Tjevele: —Gato selván yupj jis jomwen jul jinan̈, tsipyaya yupj jis tsintsil jatatj wa. Nin tulucj napj lal. Napj nawá cjuwá. Napj p'iyá niná Yomen Dios jas tjejyamá —nin tjevele Jesús.
23436	MAT 8:22	Jesús tjevele ma polel li nucú cus la con̈. Tjevele: —Ncapj tecyon̈ca quinam. La p'a wa 'ücj 'amá jis la toc jis pülücj tepe'e na. Yupj p'iyá tecya'lin̈ jinwá, yupj Dios lal ma japon mpes —tjevele Jesús.
23441	MAT 8:27	Niyom yólatsja jupj pajal 'üsüs la tjiji, pajal püné jupj. Yuwá tjowelepj: “¡T'üc' way yom niná pasal püné way! 'Ücj si jütüta lüpjǘ, 'üsǘ 'ots'ipj, ne nin lajay wa jupj jyü'ta jin.”
23443	MAT 8:29	Yupj Jesús jus tjunuc na, pajal yümücj la tupuyupj: —¿Tsjan mpes tjacuy quinam cupj nt'a? Jipj Dios Jatjam. ¿Ncu ca malala la qjuis mijin? Nin jawas jyawca tulucj nin la mijin mpes —nin tjowelepj yupj Jesús lal.
23450	MAT 9:2	Ne'as tjemey na, niyom nepenowá tjiquil jupj nt'a. Malala jos tucuman hamaca lal. Malala jos ma polel 'utanatsja. Yupj topon Jesús 'ücj la qjuijis lo 'ü'süs jupj. Jesús jus nleya yupj topon, ne jupj tjevele malala jos lal: —Ma nin jele t'as. Jin tjiyocj wa ca nsem. Napj perdonar la 'ejay malala la tjejay Dios lal. Ma nin nola quinam.
23451	MAT 9:3	Ne'aj játjatsja noyomes Moisés popel sin 'yüsa lajay. Yupj ma jisastsja Jesús tjevelá. Yupj yólatsja Jesús tjevele pajal malala. Dios p'in 'ücj nin vele, yólatsja.
23454	MAT 9:6	Nin p'iyá ca mvelé wa malala jos lal, mpes nun ca jus nlayé napj 'ücj perdonar lejay nosis nt'a. Napj p'iyá niná Yomen Dios jas tjejyamá —nin tjevele Jesús. Jupj tjevele wa malala jos lal: —Jin tjijyünsa. Jipj hamaca nt'ya, nt'an. Ca mim wya nt'a.
23457	MAT 9:9	Jesús tjemey nepé. Jupj jámatsja na, jupj tjinyuca yomen. Yom niná impuesto jaylacj t'e'éncatsja jepa mpes. Wa nt'a t'emel t'e'éncatsja nt'a já'asatsja jupj. Niná yom Mateo lotsja jupj. Jesús tjevele jupj lal: “Ncapj tecyon̈ca jipj. Najas ncapj cyon̈ lovin.” Len̈ way jas tjijyünsa Mateo, cus tecyon̈ca jupj.
23458	MAT 9:10	Locopyaya Jesús Mateo wo nt'a já'asatsja. Ne'aj lyájatsja t'awaná jupj discipulopan jis lal. Ne'aj tjiquil wa, tjalá watsja niyom pülücj. Nepénowa impuesto jata'epj tapatja Mateo jinwá. Yupj pequen̈tsja püna p'in. P'a witjacj ma t'üc' la tjajay Moisés popel tjijyü'ta jinwá.
23466	MAT 9:18	Jesús newa véletsja na yupj jis lal, yom p'a wa tjac' yupj nt'a. Yom niná jepapan pópatsja judiopan 'a si mulú nt'a. Tjac' Jesús wolap'a'á, tüic' jin tón̈catsja. Yom niná tjevele: —Ncucus yas way tepe'e. Was nawá nt'a. Najas po la mo'ot'en ncucus, ca jupj mpü'üm.
23472	MAT 9:24	tjevele: —Lowa, nun pjü way. Tsjicj tepe'e tulucj. Tjejyá p'in. Jesús seletsja jupj ca 'yü'sa la mijis, mpes nin tjevele. Yupj ma topon. Tjuwi'in̈ p'in.
23475	MAT 9:27	Jesús judiopan jis jepa wo mpe tjemey quinam. Tjemey na, niyom mat'e cjüil tjil wa. Manas yun tuluctsja yupj. Yupj la tupuyupj: —Qjuis capj tjep'ya'sa. Jipj niná Yomen Dios jas tjejyama qjuis capj la p'acj. Jipj David popa p'iyá, locopyaya tüpüt' —nin tjowelepj yupj.
23476	MAT 9:28	Jesús wama tjemey na, niyom yun tulucj wama tjil wa. Yupj tjiquil Jesús nt'a. Jupj jis la tji'yüya: —¿Ncu poné nun napj polel nu 'yü'sa lejay nuyun? —Nin pyonecj —tjowelepj yupj.
23480	MAT 9:32	Noyomes püna yun tuluctsja pje'á tjil na, la p'a wa noyomes tjiquil wa Jesús nt'a. Yom ma polel vele lal tjiquiltsja yupj. Lapanen pǘ'ütsja jupj jos mo'ó. Nin mpes ma polel véletsja.
23482	MAT 9:34	Newa fariseopan ma 'üsüs tjowelepj Jesús po'ó. Yupj javeleptsja: “Lapanenpan jis jepa se p'a'sa Jesús. Nin mpes 'ücj pje'á sin jyama lapanenpan.”
23488	MAT 10:2	Ninana apostolpan jis lá: mwalá way Simón lotsja. Pedro ló watsja jupj. Jupj tsüipe Andrés apóstol watsja. Jacobo pjaní watsja. Jupj tsüipe Juan pjaní watsja. Yupj ne Zebedeo jatjampan.
23492	MAT 10:6	Cupj nepé nt'a nlawú p'in, israelpan nt'a p'in. Yupj ma sa con̈ Dios. Oveja len̈ jis tjevyala jinwá yupj.
23499	MAT 10:13	Yupj 'üsüs jisas nsem nun napj mpes tsji' lojí ca nacj. Nin mpes nin ca nsem nun tjowelé jin p'iyá. Nepénowa nun lowú nt'a ma ca jisas nsem nun tsji' lojí napj mpes. Ma ca 'üsüs jis mpalas nun tjowelé mpes. Nun p'in 'üsüs mpatjaqué nun tjowelé jinwá.
23502	MAT 10:16	Jesús tjevele wa niná jupj sin tjejyama jis lal: “Napj p'iyá nusin jyam malala witjacj nt'a. Napj selé nun ma polel nucopj p'o'sá nun p'iyá, yupj malala lajay na nun jis lal. Nun oveja jinwá. Yupj pü'á jinwá. Pajal ts'a 'in yupj. Mpes 'üsüs tjajamá nun p'iyá latsj jinwá, mop'in nin, ca 'üsüs la müjí lovin sipipj jinwá.
23509	MAT 10:23	Malala la nusejay na jun pjaní nt'a, nun ca ts'üequenequé p'a nt'a. Nun ma ca jun ta'á tjalawú custjay israelpan patja nt'a, napj niswa tjacuwis na. Napj p'iyá niná Yomen Dios jas tjejyamá. Niná t'üc' way.
23524	MAT 10:38	Ma jisas malala se palá, ma wa polel ncapj jacon̈ yupj. Najas yupj nin p'iyá lajay napj lejay jinwá. 'Ücj napj lal malala ne palá. 'Ücj napj lal ni pü'í cruz po'ó. Yupj ma quelel lajay napj lejay jinwá, ma polel ncapj jacon̈.
23525	MAT 10:39	Pajal nin yólatsja 'onin ne 'ücj mpatjam nosis nt'a, ma ca mpatjam Dios lal. Yupj pjü jatja tjil Dios mpes, 'ücj mpatjam Dios lal”, nin tjevele Jesús.
23532	MAT 11:4	(Yupj nasa tjunuc Jesús pajal 'üsüs la tjiji. Nasa tjepjyacan̈ Jesús tjevelá.) Nin mpes Jesús tjevele yupj jis lal: —Lowa, tjowelé Juan lal nun tjapja'aqué napj nt'a, tjowelé nun tjunucú wa.
23533	MAT 11:5	Yun tulucj 'ücj januc quinam. Ma polel jiltsja 'ücj lyawun̈ quinam. Jis p'üy tjamaja jis tji'yü'sa wa quinam. Jis pjat la topj 'ücj pjyacan̈ quinam. Tecya'lin̈ nepenowá sin tjüjünsüpj wa 'ücj jis la püt'üs quinam. Napj velé t'emel cjuwá jis lal Dios 'üsüs la tjiji yupj mpes. Pjü nin lejay napj, Dios tjevele jin.
23546	MAT 11:18	Nin p'iyá javelepj quina patjá Juan lal, napj lal 'ots'ipj. Yupj ma jisastsja Juan el Bautista la tjijá. Jupj la pülücj ve ma tjelyaja. Lovin ma tjümü'ü uva 'üsǘ. Mpes yupj tjowelepj lapanen pǘ'ütsja jupj jos mo'ó.
23547	MAT 11:19	Locopyaya napj tjacuwis. Napj p'iyá niná Yomen Dios jas tjejyamá. Napj ma lejay Juan liji jin. Ve lya napj. Uva 'üsǘ mü'üs napj. Newa nin, malala wa javelepj napj nin po'ó. Yupj javelepj pajal lya lovin. Javelepj 'üsǘ pajal mü'üs, ne maná. Javelepj impuesto jata'epj sejamica napj. Malala nyuca lajay sejamica napj, javelepj. Malala javelepj ncupj manas mpes. Yupj ma salejepj tsjan jisas yupj. Cupj cjay manas 'üsüs lijicj. 'Üsüs tepyala Juan la tjiji mpes. 'Üsüs wa tepyala napj la tjejay mpes. Nin mpes nun ca jus cülayé cupj qjuiyólatsja 'üsüs. Nin lovin 'üsüs lajay jis lal”, tjevele Jesús.
23548	MAT 11:20	Jesús nin tjevele na, tjevele wa malala la tjajay israelpan pülücj. Yupj patja nt'a pajal 'üsüs la tjiji jupj, yom p'in ma polel liji jinwá. Nin la tjiji sin la 'üsüs jis la jay Dios jas tjejyama jupj. Más pülücj 'üsüs la tjiji yupj nt'a la p'a nt'a jis lal. Newa 'aplijila tuluctsja yupj malala la tjajay mpes. Ma quelel 'üsüs lajaytsja Dios jos jin. Ninana Jesús véletsja yupj jis lal:
23549	MAT 11:21	“Malala ca nu mpalas nun, Corazín mo'o potjaqué. Malala wa ca nu mpalas nun, Betsaida mo'o potjaqué. Pajal nola nun mpes. Napj pajal 'üsüs la tjejay nun nt'a, yom p'in ma polel liji jinwá. Nun nujola Tiro mo'o patja pajal malala yupj. Sidón mo'o patja pajal malala yupj, nujola nun. Nun p'in malala. Napj pajal 'üsüs la cüjaytsja yupj nt'a, nun nt'a la tjejay jinwá, yupj nasa ca 'aplijila cüpalastsja malala la tjajay mpes. Nasa ca sin 'ücüipaptsja pülül si tsutsca, nasa 'üpjǘ sin 'ücjololtsja wa 'aplijila mpes. Yupj nasa quelel la cüjaytsja Dios.
23553	MAT 11:25	Niná tjevele na, tjevele wa Dios lal: “Mpapay, Jepa pajal püné jipj tsjun po'ó, nosis casá nin wa. Nepénowa pajal pülücj salejepj jin yola. Pajal sin tji'yüsa jin yola. Jipj ma jis tje'yan yupj sin tji'yüsa niná jipj lejay. La p'a wa tsjictjacj jinwá yupj. Yusapj ma sin 'yüsa. Niná sin 'yüsa tulucj. Jipj sin 'yüsa lis tjejay la p'in, mpes nin salejepj niná jipj lejay. Jipj pajal 'üsüs.
23555	MAT 11:27	Tjevele wa: “Mpapay pjü way ntje'aya. Pjü ma salejepj pjacj napj. Ma salejepj napj ne Dios Jatjam. Mpapay p'in selé. Ma wa salejepj pjacj napj Mpapay. Napj p'in selé. Napj quelel sin 'yüsa lejay wa nepenowá. Yupj p'in salejepj pjacj ne napj Mpapay.
23560	MAT 12:2	Fariseopan tjunuc watsja Jesús discipulopan trigo nepenowá jat'anqueptsja. Tjunuc na, malala yólatsja yupj, nin la tjajay mpes. Tjowelepj Jesús lal: —Jipj discipulopan malala lajay. Dios Popel vele cupj ma polel tsji' lijicj sábado na. Yupj ma polel trigo jat'anquepj sábado na —tjowelepj yupj.
23565	MAT 12:7	Nun ma nusin 'yüsa tsjan jos Dios. Dios Popel vele: ‘Napj najas la p'a quelel la sojí nun. Najas jis capj mp'a'sá. Niná lojí más 'ücj nun no 'oyá lal.’ Nun ma nusin tji'yüsa niná Dios tjevelá. Nusin cü'üsüstsja, ma ca cüweletsja napj discipulopan malala la tjajay. Yupj ma malala la tjajay.
23566	MAT 12:8	La p'a wa velé wa. Napj p'iyá niná Yomen Dios jas tjejyamá. Napj 'ücj wa jyütütj tsjan 'ücj jis la jay sábado na, ts'ac' ma tsji' lijicj na —nin tjevele Jesús.
23568	MAT 12:10	Yom ne'aj tjá'asa wa mo'ó, mos c'atsja jupj. Ma polel le páctatsja jupj. Niyom p'a wa ne'aj jatja watsja. Yupj po jisastsja Jesús ca malala mveles, mpes ca 'ücj jat' mvelecj Jesús malala. Nin mpes la tjü'üy: —¿Ncu 'ücj wa Dios lal 'uts'ucucj ma'ayacj sábado na?
23570	MAT 12:12	Yom más 'üsüs oveja lal. Nin mpes nin velé, 'ücj wa Dios lal 'üsüs lijicj sábado na.
23572	MAT 12:14	Fariseopan ma polel malala jis la velestsja Jesús la tjijá. Tjil yupj. Yuwá tjowelepj 'oyn nyuca la 'ünan Jesús.
23581	MAT 12:23	Pjü way yola jis tepyala Jesús pajal 'üsüs la tjiji. Tjowelepj: “¿Ncu Jesús niná Yomen Dios tjevele ca jas majamas cupj nt'a? Dios tjevele David püna tüpü'ü popa pjaní ncuwim, qjuis capj la p'acj.”
23582	MAT 12:24	Fariseopan jus nlay watsja Jesús pje'á jas tjejyama lapanen. Newa ma quelel japontsja Jesús 'üsüs. Yupj tjowelepj: “Beelzebú se p'á'satsja Jesús. Nin mpes 'ücj pje'á jas tjejyama lapanen. Beelzebú jepa püné lapanenpan jis lal.”
23583	MAT 12:25	Jesús seletsja yupj nin yólatsja. Mpes jupj sin tji'yüsa lis tjiji Dios mpes p'in 'üsüs la tjiji jupj. Jupj tjevele: “Yuwá nyucunun̈ jepa pjaní jyü'ta nt'a, ne'aj ca malala jis mpalas. Nin p'iyá wa pjaní nt'a patja jis lal. Yuwá nyucunun̈, jis enemigopan 'ücj ca malala lis mijicj yupj. Nin p'iyá ne'aj patja pülücj patja nt'a yuwá nyucunun̈, malala nin yupj jis lal.
23585	MAT 12:27	Mop'in nin welé nun. Nun welé wa Beelzebú ncapj p'ya'sa. Nun welé nin mpes 'ücj pje'á li ts'i lapanenpan. Nin tulucj. Nun popa nepenowá pje'á sin tjajam wa lapanenpan. ¿Pjacj jis capj p'ya'sa yupj? Yupj p'iyá ca mvelecj wa nun malala welé pajal.
23590	MAT 12:32	Javelepj napj malala, Dios 'ücj perdonar liji yupj. Napj p'iyá niná Yomen Dios jas tjejyamá. Malala javelepj Dios Cjües po'ó, Dios ma ca perdonar lis mijis quinam, cupj pyatjaquecj na p'in. Ma wa ca perdonar lis mijis p'a jawasa, nosis seyasa liji na.
23593	MAT 12:35	Yom 'üsüs, 'üsüs wa jola jupj. Nin mpes vele wa 'üsüs way. Yom malala, malala jola jupj. Nin mpes jupj vele wa malala.
23598	MAT 12:40	Cjul püné jas tjevé Jonás. Jyawca cont'e, püste cont'e wa cjul col mo'o tjá'asa jupj. Nin wa ca nsem napj lal. Jyawca cont'e, püste cont'e wa napj ca mo'os tecya'lin̈ patja nt'a. Napj p'iyá niná Yomen Dios jas tjejyamá.
23599	MAT 12:41	P'a wa ca mvelecj wa nun malala. Nínive mo'o tapatja topon Jonás tjevelá. 'Aplijila jis tepyala malala la tjajay mpes. Yupj nasa quelel 'üsüs lajaytsja jupj tjevele mpes. Nin tulucj nun jis lal. Nun lal 'os quinam. Más püné napj Jonás lal. Newa nun ma poné napj velé. P'a jawas Dios ca mveles ncu t'üc' malala la tjajay pjü. Nin jawas tjejyawca na, Nínive mo'o tapatja ca nlüjün̈ nun jis lal Dios wolap'a'á, ca mvelecj nun malala. Nun ma poné, ne nin.
23602	MAT 12:44	Mpes jupj vele: ‘Püna tüpü'üs nt'a ca mis niswá. Yom nt'a ca mis.’ Yom nt'a tjac' na, len̈ ne'aj yom jos mo'ó. Dios ma pü'ü jupj jos mo'ó. Wosis 'üsüs la tjajapjun jinwá yomen jupj lal. Wosis pajal 'ücj la tjajay jinwá jupj lapanen lal.
23611	MAT 13:3	Pülücj sin tji'yüsa lis tjiji jupj. Lovin parábola tjevele jupj, sin la 'üsüs jis la jay. Ninana Jesús tjevelá: “Yom setel sine wínetsja. Na'aj li ts'iyá sínetsja jupj.
23621	MAT 13:13	Nin mpes napj sin 'yüsa lejay parábola mpes. Yupj januc, newa ma yola se palá tsjan mpes januc niná. Yupj pjyacan̈, newa ma salejepj tsjan mpes pjyacan̈ niná. Ma sin 'yüsa.
23623	MAT 13:15	Gente niná ma quelel sin 'yüsa Dios jos jin, nin jis tepyala yupj. Jis pjat la topj jinwá yupj quinam. Yun jatsicyacj jinwá yupj. Ma quelel salejepj tsjan niná yupj januc. Ma quelel sin 'yüsa pjyacan̈. Nin mpes ma sin 'yüsa tsjan niná yupj januc. Mpes wa ma jus nlay tsjan niná yupj pjyacan̈. Nin mpes ma t'üc' way sin 'yüsa yupj. Yupj newa ma quelel sa con̈ Dios, mpes napj ma polel lejay yupj ca 'üsüs jis mpalas Dios lal.’ Nin tepyaca Isaías yupj sin po'ó.
23628	MAT 13:20	Gente nepénowa setel pe casá palá tinca jinwá. Yupj pjyacan̈ wa Dios tjevelá. Japon yupj. 'Üsüs jisas tjepjyacan̈ mpes.
23630	MAT 13:22	Gente la p'a wa setel jam casá palá tinca jinwá. Pjyacan̈ wa Dios tjevelá. Japon wa yupj. Mop'in pajal nin yola nosis casá lajay mpes. T'emel pülücj jisas wa. Yola t'emel pajal 'üsüs. T'üc' tulucj. Nin mpes lovin ma lajay Dios tjevele jin.
23631	MAT 13:23	Gente la p'a wa setel 'amá 'üsüs casá palá tinca jinwá. Yupj pjyacan̈ Dios tjevelá. Sin 'yüsa yupj. Yupj nin lajay Dios tjevele jin. Yupj 'üsüs pajal; setel sine, cyojo, velan̈ jinwá yupj. Nepénowa cien velan̈ jinwá. Nepénowa sesénteya velan̈ jinwá. Nepénowa tréinteya velan̈ jinwá —nin tjevele Jesús Dios Popel pjyacan̈ mpes.
23635	MAT 13:27	Yom jomozopan tjiquil jupj nt'a. Tjowelepj: ‘Jipj setel 'üsüs sin jipj myama nt'a. ¿Tsjan mpes tecyojo tsjutsj malala?’
23639	MAT 13:31	Jesús parábola p'a wa tjevele sin la 'üsüs jis la jay. Ninana tjevelá: “Napj ca mvelé tsjan ca mpalas Dios si jütüta jis lal. Mostaza setel jinwá ca nsem. Yom setel niná sine 'amá mo'ó, jupj sine nt'a.
23645	MAT 13:37	Jesús tjevele yupj jis lal: —Parábola tjevelé, napj mpes p'iyá tjevelé niná. Nosis casá patja mpes wa tjevelé. Napj setel sin jinwá lejay. Napj p'iyá niná Yomen Dios jas tjejyamá.
23649	MAT 13:41	Napj p'iyá niná Yomen Dios jas tjejyamá. Napj ca sin majam napj angelpan, ca tsji' la mijicj napj mpes. Yupj ca lis ncoyecj pjü malala lajay. Yupj malala lajay mpes, la p'a wa malala quelel lajay wa. Angelpan ca pjü lis ncoyecj yupj. Malala lajay ma ca mpatjam napj jyütütj nt'a.
23652	MAT 13:44	Jesús p'a wa parábola tjevele wa yupj jis lal, sin la 'üsüs jis la jay. Ninana parabolas: —Yom pjaní t'emel pülücj yus tjinyuca 'amá 'alá. Jus tjinyuca na, niswa tyoca t'emel. Tjemey. Pjü vender la tjiji jupj tyá'atsja. Jupj pajal 'ücj jostsja nin la tjiji mpes. T'emel mpes jaylacj la tjiji jupj moma, t'emel já'asa nt'a. Nin p'iyá liji Dios jupj jatjampan jis lal —tjevele Jesús—. Pajal quelel la siji yupj.
23653	MAT 13:45	P'a wa parábola nin p'iyá tjevele wa Jesús. Tjevele: —Yom pjaní tjemey, pe la tepyala, pe 'üsüs yustapj. Jupj pe 'üsüs yustapj vender liji, pǘ'ütsja jupj.
23655	MAT 13:47	Jesús p'a wa parábola tjevele yupj jis lal, sin la 'üsüs jis la jay. Sin tji'yüsa lis tjiji pülücj 'a si mulú Dios jatjampan jis lal. Ma pjü ca mpatjam jupj lal. Jesús tjevele: —Niyom jis ataraya püné na'aj la ts'i 'üsǘ püné casá, cjul jis la tjilil. Yupj lajay jinwá liji Dios nosis casá. Niyom pülücj pje'á la coy cjulun. Cjul nepénowa 'üsüs, nepénowa malala.
23660	MAT 13:52	Mpes Jesús tjevele yupj jis lal: —Nun nepenowá solejé Dios tjijyü'tá pajal püna. Nun nusin tji'yüsa wa napj nin po'ó quinam. Nasa nusin tji'yüsa 'onin nyuca liji Dios. Mpes 'ücj sin 'yüsa lojí manas. Yom pülücj tya'a jinwá nun. Yom tya'a pül way, seyasa way tya'a wa. Nin wa nun nepenowá. 'Ücj sin 'yüsa lojí püna tjowelepj. 'Ücj wa sin 'yüsa lojí niná napj velé —tjevele Jesús.
23662	MAT 13:54	Püna tüpü'ü nt'a tjemey. Sin tji'yüsa lis tjiji ne'aj tapatjá judiopan 'a si mulú nt'a. Yupj pajal yólatsja Jesús 'üsüs tjevele mpes. Yuwá jis la tjü'üy: —¿Tsjan mpes pajal selé yom niná? ¿'Oyn nyuca pajal 'üsüs liji, yom p'in ma polel liji jinwá?