23221	MAT 1:8	Asa Josafat popay waytsja. Josafat Joram popay waytsja. Joram Uzías popay waytsja.
23235	MAT 1:22	Nin tepyala ca pjü t'üc' mpalas Dios tjevele püná. Pajal püna Dios profeta pjaní tjevele ca nin mpalas. Tjevele:
23243	MAT 2:5	Yupj tjowelepj jupj lal: —Belén mo'o patja nt'a ca ma'nus jupj, Judea mpe se jütütj nt'a. Nin tepyaca profeta:
23244	MAT 2:6	‘Belén nt'a, Judá püna tüpü'ü nt'a, pjaní way p'in patja ne'aj. Mop'in Belén pajal tsjicj way tulucj Judea mo'o se jütütj jis lal. Belén mpe jepa ca ncuwim. Ca jis majamas jupj israelpan, yupj niná napj jyütütj.’ Nin tepyaca profeta, Dios Yom ca jas majamas mpes —tjowelepj yupj.
23249	MAT 2:11	Ne'as tjil tsjicj wo nt'a, jupj tüpü'ü nt'a. Wama tjil, wosis mo'ó. Jus tjunuc tsjiquis jamay lal. Jamay María lotsja. Tjunuctsja na, tsjicj wolap'a'a palá nipi'tjin̈. Tjowelepj jupj pajal püné. Locopyaya jun tjocjol yupj jis caja, pje'á la tocoy jis la 'ayas tsjicj mpes. Oro tja'ayapj. Ts'ülüc' 'üsüs cjumsu la 'üm tja'ayapj wa. Mirra perfume mpes tja'ayapj wa.
23253	MAT 2:15	Ne'aj tüpǘ'ütsja Herodes tepe'e nas. Nin tepyala ca t'üc' mpalas qjuis Jepa Dios tjevelá püná. “Napj tjevelé natjam ca mim Egipto mpe”, tjevele Dios. Nin tjevele profeta jupj mpes.
23261	MAT 2:23	Galilea nt'a tjemey, pjaní way p'in patja nt'a, lo püt'üs ne'aj. Nazaret lotsja ne'aj tapatja nt'a. Mpes nin tepyala profetapan tjowelepj püná. Tjowelepj: “Yom Dios jas tjejyamá Nazaret mpe 'esepj nsem jupj”.
23264	MAT 3:3	Pajal püna Isaías tjevele nin ca mveles jupj. Isaías profétatsja jupj püná. Ninana Isaías tjevele Juan po'ó: “Yom niná wa cjuwá nt'a ca mim. Pajal ca quelel mveles gente jilal. Mpes yümücj ca mveles: ‘Qjuis Jepa Dios ca ncuwim. Nujola t'as ca nin la müjí quinam jupj jos jin. Malala nujola nun, jümücj la lu'ulú jinwá. Po ma malala nujola t'as quinam. 'Üsüs nujola t'as qjuis Jepa Dios jos jinwá’ nin ca mveles jupj.” Isaías tjevele jupj ca nin mveles, ne t'üc' way Juan nin tjevele.
23268	MAT 3:7	Juan tjinyuca watsja fariseopan pülücj jiquiltsja, pülücj saduceopan tjiquil wa. Juan ma tepyónatsja yupj pajal 'aplijílatsja malala la tjajay mpes. Mpes jupj tjevele yupj jis lal: “Nun nin p'iyá latsj jinwá. Nun solejé Dios po ma jos gente malala lajay. Len̈ way ca jis capj ntülüs. Nin mpes tjuculá nun napj nt'a, napj ca bautizar la numejay. Nujola nin lojí mpes, jupj ma ca nucopj ntülüs. T'üc' tulucj. Dios selé nun newa ma quelel lojí jupj jos jinwá.
23271	MAT 3:10	Dios pajal len̈ way ca jis capj ntülüs malala lajay. Yupj ma 'üsüs way lajay, jupj ca jis capj ntülüs yupj pjü way. Yom jupj sine ma vyala jinwá ca la mijis Dios. Jupj sine ma vyala, jyo'o, 'awa mo'o ts'iyá. Nin ca la mijis Dios malala lajay jis lal”, nin tjevele Juan fariseopan jis lal, saduceopan jis lal wa.
23291	MAT 4:13	Ne'as tjemey na, ma tüpü'ü Nazaret nt'a, püna tüpü'ü nt'a. Tjemey nepé quinam, Capernaum nt'a tjemey, pülücj patja nt'a. Ne'aj p'intsja 'üsǘ la nt'a, Zabulón lotsja ne'aj pajal püna. Neftalí ló watsja ne'aj pajal püna.
23292	MAT 4:14	Jesús tjemey ne'aj ca t'üc' cüpalas Isaías tjevele Dios mpes püná. Isaías profétatsja jupj. Ninana jupj tjevelá:
23293	MAT 4:15	“Pülücj patja ne'aj Zabulón nt'a. Pülücj patja wa Neftalí nt'a. Jümücj 'üsǘ püné nt'a, yupj patja nt'a culupwen nipj jama jümücj niná. 'Üsǘ la nt'a patja, niná 'üsǘ Jordán ló. Ne'aj Galilea ló, judiopan tulucj patja nt'a.
23315	MAT 5:12	'Ücj nujisas t'as nin tepyala mpes. Po 'üsüs ca nu ma'ayas Dios tsjun po'ó, 'üsüs la tjüjí mpes. T'üc' way niná. Nin p'iyá nu tepyala nun, profetapan püna tapatja jis tepyala jin p'iyá. Dios ma jisas malala la tjajay wa yupj jis lal”, nin tjevele Jesús.
23320	MAT 5:17	Niná Jesús tjevele wa yupj jis lal, neven po'o 'a jis tjimyula na: “Pajal püna Moisés tjevele judiopan jis lal Dios tjijyü'tá. P'a wa profetapan tjowelepj wa Dios jostsja mpes. Newa nin ca nsem yupj tjowelepj jinwá. P'a casá velé tulucj. Nusin tjü'üsüs niná. Napj lejay pjü ca mpalas yupj tjowelepj jinwá.
23397	MAT 7:12	”Nujisas ca la p'a 'üsüs la mijicj nun mpes. Lovin niná p'iyá la müjí yupj mpes. Ninana Moisés püna tepyaca. Niná profetapan püna tapac wa ncupj ca nin la mijicj”, nin tjevele Jesús.
23431	MAT 8:17	Nin la tjiji mpes, t'üc' la tjiji Isaías tjevelá pajal püna. Isaías profétatsja jupj. Dios mpes tjevele. Niná Isaías tjevelá Jesús mpes: “Jupj qjuis tji'yü'sa la qjuis tjiji cupj, malala qjuisastsja mpes. Jupj p'iyá 'aplijílatsja cupj 'aplijílatsja mpes.”
23462	MAT 9:14	Locopyaya Juan discipulopan tjiquil Jesús nt'a. Juan bautizar liji watsja püná. Jupj discipulopan tjowelepj Jesús lal: —Nenéyawa ma lyajacj cupj, quelel velecj p'in Dios lal. Nin p'iyá fariseopan ma jalá wa neneyawá, quelel javelepj p'in Dios lal. ¿Tsjan mpes ma nin lajay jipj discipulopan, Dios lal la veles?
23471	MAT 9:23	Locopyaya Jesús judiopan jis jepa wo nt'a tjemey, jupj jámatsja nt'a. Nasa pülücj 'a jis tjimyula jupj wo nt'a, jupj jucucus tepe'e mpes. Nepénowa jis flauta la tjupjus. Nepénowa pajal yümücj la tupuyupj. Jesús yus tjinyuca,
23482	MAT 9:34	Newa fariseopan ma 'üsüs tjowelepj Jesús po'ó. Yupj javeleptsja: “Lapanenpan jis jepa se p'a'sa Jesús. Nin mpes 'ücj pje'á sin jyama lapanenpan.”
23489	MAT 10:3	Felipe apóstol watsja, Bartolomé pjaní watsja; Tomás pjaní watsja jupj. Mateo pjaní wa. Jupj impuesto jaylacj t'e'enca watsja püna. Jacobo apóstol watsja jupj, jupj ne Alfeo jatjam. Tadeo pjaní watsja jupj.
23527	MAT 10:41	'Üsüs lajay na nun jis lal, Dios ca 'üsüs la mijis yupj mpes, nin lajay mpes. Nepénowa 'ücj jisas profetapan jiquil. Quelel pjyacan̈ profetapan javelepj Dios mpes. Nin mpes Dios ca 'üsüs la mijis yupj mpes, profetapan mpes liji jin p'iyá. Nepénowa 'ücj jisas yom 'üsüs jac'. 'Ücj jisas jupj 'üsüs liji Dios jos jinwá. Nin mpes Dios ca 'üsüs la mijis yupj mpes, yom 'üsüs mpes liji jin p'iyá.
23537	MAT 11:9	¿Tsjan mpes tjalawú Juan nt'a? ¿Tsjan quelel nucutsja? ¿Ncu profeta quelel nucutsja? Nin. T'üc' way profeta jupj. Más püné jupj p'a profetapan jis lal.
23541	MAT 11:13	Pjü profetapan tjowelepj Dios ca jis müjü'tüs pjü nosis casá patjá. Niná tapac Dios Popel mo'ó. Niná p'iyá tepyaca Moisés. Jupj tepyaca Dios tjijyü'ta püná. Juan locopyaya wa tjac'.
23542	MAT 11:14	Profetapan tjowelepj wa jupj ncuwim. Elías ca ncuwim niswá, tjowelepj yupj. Elías profétatsja püna tüpü'á. Juan el Bautista niná profeta Elías jinwá. Nin p'iyá liji jupj, Elías la tjiji jinwá. Nun ma quelel poné niná ca nacj.
23545	MAT 11:17	‘Nun ma quelel pjwelequé fiesta lijicj jinwá. Ma wa quelel pjwelequé tyoquecj jinwá. Cupj flauta la tjipjyusacj. ¿Tsjan mpes ma tjüpjwelequé, fiesta nt'a lajay jinwá? Locopyaya pajal tülü way tjenejets'equecj. Pajal 'aplijila jinwá la tjijicj. ¿Tsjan mpes ma la tupuyú, nun sejamica tepe'e jinwá?’ Nin javelepj tsjictjacj pjelan̈ na.
23575	MAT 12:17	Pajal püna Dios Popel tjevele ca nin la mijis jupj. Mpes nin la tjiji t'üc' la mijis Dios Popel tjevelá. Niná Dios Popel Isaías tepyacá. Profétatsja jupj, Isaías. Jupj tepyaca Dios tjevelá. Ninana Dios tjevele Jesucristo mpes:
23596	MAT 12:38	Locopyaya niyom nepenowá tjowelepj Jesús lal, yupj fariseopan nepenowá, niyom Moisés popel sin 'yüsa lajaytsja nepenowá. Ninana tjowelepj: —Quelel nyucucj jipj pajal 'üsüs lejay, gente ma polel lajay jinwá. Qjuisin mü'üsüs la mijin jipj Dios mpes velen.
23597	MAT 12:39	Jesús yupj jis lal tjevele: —Nun quina potjaqué malala pajal. Nun welé Dios jatjampan nun, mop'in nun ma quelel lojí jupj. Ma quelel lojí jupj jos jin. Nun lo moná napj 'üsüs lejay, gente p'in ma polel lajay jinwá. Nin mpes ca nusin mü'üsüs ncu Dios nin tjejyama napj, nin welé nun. Ma ca la mejay napj. Pjaní way p'in ca la mijis Dios, nun nucú mpes. Püna Jonás lal la tjiji jinwá, nin wa ca la mijis napj lal. Jonás profeta waytsja jupj püná.
23622	MAT 13:14	Tsjay püna Isaías tepyaca yupj ca nin la mijicj. Dios p'iyá nin tjevele yupj mpes. Isaías profétatsja jupj. Jupj tepyaca jinwá jis tepyala quinam. Jupj tepyaca: ‘Lovin ca mpja'aqué, newa ma ca nusin mü'üsüs. Lovin ca nucú, newa ma ca jus nlayé tsjan nucú nun.
23625	MAT 13:17	Profetapan pülücj quelel januctsja nun nucú. Newa ma tjunuc yupj niná. Quelel pjyacan̈tsja nun pjo'oqué jinwá. Newa ma tjepjyacan̈ niná yupj. Nin p'iyatsja niyom 'üsüs Dios lal püna tapatjá. T'üc' way niná.
23643	MAT 13:35	Pajal püna profeta pjaní tjevele Jesús ca nin la mijis. Jupj tjevele: “Parábola mpes ca sin mü'üsüs lis mejay napj. Püna ma sin tji'yüsa, niná ca sin mü'üsüs lis mejay quinam. Dios nosis la tjiji na mpe, ma sin tji'yüsa niná.” Nin tepyaca jupj Jesús po'ó.
23665	MAT 13:57	Nin mpes ma jisastsja Jesús. Ts'a tji'in jupj lal. Nin mpes Jesús tjevele yupj jis lal: —Nun ma nujisas napj velé, napj nun jis lal tüpü'üs mpes. Nin lovin profetapan jis lal. P'a nt'a patja jisas profeta vele Dios mpes. Jupj pü'ü nt'a p'in ma quelel japon jupj pajal 'üsüs. Nin p'iyá jupj wo nt'a —tjevele Jesús.
23671	MAT 14:5	Herodes quelel 'yǘ'natsja Juan el Bautista, newa ma la tjiji. Lecj jéyatsja jupj la p'a wa judiopan jis lal. Judiopan topontsja Juan el Bautista profeta jupj. Herodes lecj jéyatsja ca yupj ts'i mi'inacj, jupj cü'ü'nas na.
23703	MAT 15:1	P'a jyawca na niyom nepénowa tjiquil Jesús nt'a. Jerusalén mpe tjiquil yupj. Yupj nepénowa fariseopan, nepénowa Moisés popel sin 'yüsa lajaytsja. Yupj la tjü'üy Jesús lal:
23709	MAT 15:7	Nun welé nun p'iyá 'üsüs lojí; mop'in nin, nun 'üsüs lojí tulucj. Isaías t'üc' way tjevele nun mpes pajal püna. Profétatsja jupj, Isaías. Dios mpes tjevele jupj. Jupj tjevele Dios tjevelá nun po'ó.
23742	MAT 16:1	Niyom tjiquil Jesús nt'a, nepénowa fariseopan, nepénowa saduceopan. Ma topon Dios mpe tjac' jupj, mpes la tjomon jupj ca 'üsüs la mijis, gente p'in ma polel lajay jinwá. Nin mpes ca sin mü'üsüs ncu Dios jas tjejyama jupj, tjowelepj yupj.
23745	MAT 16:4	Nun quina potjaqué malala pajal. Nun welé Dios jatjampan nun, newa nun ma quelel lojí jupj. Nun ma quelel lojí Dios jos jin. Nun lo moná napj 'üsüs la mejay, gente p'in ma polel lajay jinwá. Nin mpes ca nusin mü'üsüs Dios nin tjejyama, welé nun. Ma ca la mejay napj. Pjaní way p'in ca la mijis Dios nun ca nucú. Püna Jonás lal la tjiji jinwá, nin wa ca la mijis napj lal. (Jonás profeta waytsja jupj püná)”, nin tjevele Jesús. Niná tjevele na, tjemey yupj mpe.
23747	MAT 16:6	Jesús tjevele yupj jis lal: —'In tjajama. Po ma jisas t'as fariseopan jis levadura. Ma wa jisas t'as saduceopan jis levadura. Yupj jis levadura malala pajal.
23752	MAT 16:11	Napj ma nin veletsja pansas po'ó. Ma nin nólatsja pansas mpes. ¿Tsjan mpes ma nusin 'yüsa niná? Napj nin tjevelé 'in tjajama. Po ma jisas t'as fariseopan jis levadura. Ma wa jisas t'as saduceopan jis levadura. Yupj jis levadura malala pajal —nin tjevele Jesús.
23753	MAT 16:12	Jesús nin tjevele na, jupj discipulopan jus nlaytsja jupj ma véletsja levadura po'ó, yupj jis pansas lajay mpes. Jupj nin véletsja fariseopan sin 'yüsa lajaytsja mpes, saduceopan sin 'yüsa lajaytsja mpes wa. Yupj sin 'yüsa lajay levadura jinwá. Yupj 'ücj yus tsuwil la p'a wa.
23755	MAT 16:14	Yupj tjowelepj: —Nepénowa javelepj jipj Juan el Bautista p'iyá. Nepénowa javelepj jipj Elías, püna tüpü'ü p'iyá. P'a wa javelepj jipj Jeremías, püna tüpü'ü wa. Nepénowa javelepj jipj p'a profeta püna tüpü'á. Püna 'i tipü'í, niswa püt', nin javelepj gentas.
23772	MAT 17:3	Nin tepyala na, nepé lay tepyala wa Moisés. Elías lay tepyala wa. Yupj manas profetapan püna tapatjá. Jesús lal javeleptsja.
23896	MAT 21:1	Ne'aj way p'intsja quinam Jerusalén nt'a. Ne'as tjil Betfagé po'ó nepénowa tapatja nt'a. Jis wa ne'aj lejen̈tsja tucuc' po'ó, niná tucuc' Olivos ló. Ne'as tjil na Betfagé nt'a, Jesús mwalá sin tjejyama jupj discipulopan mát'eya.
23899	MAT 21:4	Nin mpes nin tepyala profeta pjaní tjevele pajal püna. Ninana jupj tjevelá Dios mpes:
23900	MAT 21:5	“Tjowelé Jerusalén nt'a patja jis lal: ‘Tjunuca nun. Nun jis jepa jac' nun nt'a. 'Üsüs jupj. Lyájasa wine. Ma le palana. Soysoy casá já'asa jama. Soysoy tsjicj casá já'asa jupj.’ ” Nin tjevele profeta. Tjevele Jesús ca nin la mijis.
23906	MAT 21:11	Jesús cus tocon̈ tjowelepj: —Ninana Jesús. Profeta jupj. Nazaret mpe 'esepj jupj, Galilea mpe se jütütj mpe —nin tjowelepj yupj la p'a jis lal.
23941	MAT 21:46	Ma jisastsja Jesús tjevelá. Malala quelel lajaytsja Jesús lal. Ma la tjajay custjay. Lacj tjeyapj la p'a judiopan jis lal. La p'a judiopan yólatsja Jesús 'üsüs. Yupj yólatsja profétatsja jupj, Jesús.
23942	MAT 22:1	Jesús p'a wa parábola tjevele sacerdote noypan jis lal, fariseopan jis lal wa.
23956	MAT 22:15	Jesús t'üc' tjevele na, tjil fariseopan. Ts'a 'intsja pajal Jesús lal. Yuwá p'in tjowelepj tsjan la mü'üyacj jupj lal, jupj ca malala cüveles yupj jis wala tjevele na. Jisastsja ca 'ücj la tjilil jupj, cus la tül.
23957	MAT 22:16	Mpes yupj sin tjajam sejamicapan nepenowá Jesús nt'a. Sejamicapan nin p'iyá yólatsja yupj jin p'iyá. La p'a niyom jis lal tjil. La p'a wa niná 'ücj jisastsja Herodes jépatsja Israel mo'ó. 'Üctsja yupj jis lal romanopan mpes tsji' líjitsja jupj. Ne'as tjil na Jesús nt'a, fariseopan sejamicapan tjowelepj Jesús lal: —Cupj selecj jipj t'üc' way velen. Sin 'yüsa lejay Dios jyü'tá t'üc' way. Ma nin jele ncu jisas jipj velen. Nin p'iyá velen pjü jis lal, noypan jis lal, tsjictjacj jis lal wa.
23975	MAT 22:34	Fariseopan tjepjyacan̈ wa Jesús pajal 'üsüs jis wala tjevele saduceopan. Saduceopan ma polel malala javeleptsja Jesús lal. Mpes fariseopan 'a jis tjimyula.
23981	MAT 22:40	Dios po jos manas lijicj. Nin mpes tjijyü'ta pjü way jupj tjijyü'tá Moisés popel mo'ó. Nin p'iyá tjowelepj wa profetapan, cupj ca nin la mijicj —ninana Jesús tjevele fariseo lal.
23986	MAT 22:45	Dios nin tjevele David jepa lal. Cupj selecj Jepa niná Dios ca jas majamas p'iyá. ¿'Oyn nyuca nacj David popa nacj jupj? Niná Yomen Dios ca jas majamas, pajal püné jupj David lal —nin tjevele Jesús fariseopan jis lal.
23988	MAT 23:1	Jesús nasa tecyawaja tjevele fariseopan jis lal. La p'a wa pajal pülücj 'a jis tjimyúlatsja Jesús nt'a. Jupj tjevele yupj jis lal quinam. Jupj discipulopan jis lal tjevele wa jupj. Ninana tjevele:
23991	MAT 23:4	Yupj jajütütj p'a wa pajal 'üsüs jis la jay. Pajal costa way nin lajay yupj jajütütj jinwá. Newa yupj p'iyá ma jis capj jap'acj ca nin la mijicj yupj jajütütj jinwá. Lovin ma yola p'a wa mpes. Nin fariseopan. Nin p'iyá Moisés popel sin 'yüsa lajay.
23994	MAT 23:7	Pülücj lyawun̈ nt'a, po jisas la p'a wa 'üsüs javelepj yupj jis lal, 'üsüspan jis lal javelepj jinwá. ‘Rabbí’ javelepj jisas. Nin jisas fariseopan. Nin jisas wa Moisés popel sin 'yüsa lajay.
24000	MAT 23:13	Jupj tjevele wa: “Malala ca nu mpalas, Moisés popel sin 'yüsa lojí. Malala ca nu mpalas wa nun fariseopan. Nun nujos la p'a wa ca yola nsem nun 'üsüs, nun lojí mpes. Ma t'üc' way 'üsüs nun. P'a wa nepenowá jisas Dios yupj jis Jepa nsem. Jisas ca 'üsüs jis mpalas Dios lal. Nun ma nujos niná. Nun lojí pajal costa way cus la con̈ Dios. Nun p'iyá ma nujos 'üsüs nu pyala Dios lal. Nun lojí wa yupj ma wa polel 'üsüs se palá Dios lal.
24001	MAT 23:14	”Ca malala nu mpalas nun, Moisés popel sin 'yüsa lojí. Malala ca nu mpalas wa nun fariseopan. Nun nujos la p'a wa ca yola nsem nun 'üsüs, nun lojí mpes. Ma t'üc' way 'üsüs nun. Nun pwe'qué nequem jis wa, nequem jis vayum tecya'lin̈. Newa nun nujos la p'a 'üsüs jin yola nun po'ó, mpes pülücj way welé Dios lal pülücj pjyacan̈ nt'a. Nun nin lojí mpes, Dios ca mveles nun más malala la tjüjí la p'a jilal. Más ca nucopj ntülüs pjü jilal.
24002	MAT 23:15	”Malala ca nu mpalas nun, Moisés popel sin 'yüsa lojí. Malala ca nu mpalas wa nun fariseopan. Nun nujos la p'a wa ca yola nsem nun 'üsüs, nun lojí mpes. Ma t'üc' way 'üsüs nun. Nun po nujos judiopan tulucj fariseopan ca nsem wa, nun jinwá. Pajal tsji' lojí ca pjaní way fariseo mpalas. Pjaní way fariseo tepyala na, nun pülücj si 'üsǘ lojí jupj. Niná jas tji'yüsa na, pajal malala jupj. Malala jupj Dios lal, nun jinwá. Más malala pyala jupj nun jis lal. 'Awa püné nt'a ca mim, mpem, pajal malala mpes.
24010	MAT 23:23	”Malala ca nu mpalas nun, Moisés popel sin 'yüsa lojí. Malala ca nu mpalas wa nun fariseopan. Nun nujos la p'a wa ca yola nsem nun 'üsüs, nun lojí mpes. Ma t'üc' way 'üsüs nun. Nun tsjicj way p'in lojí Dios jyü'ta jin. Nun tsjutsj tsjictjacj siná popé 'oyá Dios mpes. Pjü way diez to'á popé, pjaní way 'oyá Dios mpes. Tsjutsj cilantro jinwá 'oyá wa Dios mpes, ajo jinwá 'oyá wa, comino 'oyá wa. 'Ücj wa nin lojí. Malala p'a wa ma lojí. Dios jos nun ca 'üsüs la müjí la p'a wa jis lal. Jupj jos nun ca jis capj mp'a'sá malala jis tepyala na yupj. Jos wa nun ca t'üc' la müjí nun welé jinwá. Ninana jupj Popel mo'o tjijyü'ta, ma la tjüjí nun. Jupj jos nun ca nin la müjí. Niná lojí na, mop'in ca ma'ayá wa nun to'á popé Dios mpes.
24012	MAT 23:25	”Malala ca nu mpalas nun, Moisés popel sin 'yüsa lojí. Malala wa ca nu mpalas nun fariseopan. Nun nujos la p'a wa ca yola nsem nun 'üsüs, nun lojí mpes. Ma t'üc' way 'üsüs nun. Nunpan pocillo te way jinwá. Pocillo pje'á p'in so pü'í jinwá lojí nun. Plato 'ala'á p'in so pü'í jinwá lojí. Wa mo'ó pajal te custjay. Nin p'iyá nun. Lovin 'üsüs lojí la p'a januc na. Newa malala nun t'üc' way. Nun ts'üisiqué pajal. Nun malala quelel lojí, ne nin lojí wa niná.
24013	MAT 23:26	Nun fariseopan ma nusin 'yüsa tsjan jos Dios. Nuyun tulucj jinwá nun. Nujola t'as ma ca malala la müjí. Nujisas t'as ca 'üsüs la müjí Dios jos jinwá. Ninana la tjüjí na, t'üc' way ca 'üsüs nsem nun. La p'a wa ca nucucj nun 'üsüs lojí.
24014	MAT 23:27	”Malala ca nu mpalas nun, Moisés popel sin 'yüsa lojí. Malala ca nu mpalas wa nun fariseopan. Nun nujos la p'a wa ca yola nsem nun 'üsüs, nun lojí mpes. Ma t'üc' way 'üsüs nun. Nun 'amá jatoc nt'a jinwá. 'Amá jatoc nt'a 'üsüs justa pje'á. Wa mo'ó 'üsüs tulucj. 'Amá 'ala'á ne'aj patja tepe'e cjüele. Jüp'üy tjamaja ne'aj pü'ü wa. 'Amá jatoc nt'a wine ma nyuca niná.
24016	MAT 23:29	”Malala ca nu mpalas nun, Moisés popel sin 'yüsa lojí. Malala ca mpalas wa nun fariseopan. Nun nujos la p'a wa ca yola nsem nun 'üsüs, nun lojí mpes. Ma t'üc' way 'üsüs nun. Wosis tsjicj way su jünsǘ profetapan püna tapatja mpes, toc patja casá. 'Ücj lojí wa püna toctsja nt'a, 'üsüs witjacj jis p'üy patja nt'a.
24017	MAT 23:30	Nun welé: ‘Judiopan püna tapatja tjü'ünan profetapan. Cupj yupj jinwá tulucj. Ncupj püna cüpatjaquectsja, ma ca cü'ü'nactsja profetapan’, nin welé nun.
24018	MAT 23:31	Nun p'iyá welé nun yupj popa p'iyá. Yupj popa p'iyá nun, mpes nin p'iyá lojí, yupj la tjajay jinwá. Püna tapatja jis tjü'ünan profetapan.
24021	MAT 23:34	Nin mpes napj profetapan p'a wa ca sin majam nun nt'a, ca mvelecj yupj napj mpes. Ca sin majam niyom nepenowá, yupj pajal sin 'yüsa Dios mpes. Ca sin majam wa niyom nepenowá, yupj 'ücj nusin 'yüsa lajay Dios mpes. Yupj 'üsüs ca nsem, mop'in nin, nun ma ca nujos nsem yupj. Nun ca jis mü'ü'ná yupj nepenowá, ca jis mvalá yupj cruz po'ó. Nun pajal ca mo'o nsüpǘ nepenowá. Judiopan 'a si mulú nt'a ca nin la müjí. Ca pje'á la nts'iyá yupj nun potjaqué mpe. P'a nt'a jil na, pje'á la nts'iyá wa yupj nepé.
24024	MAT 23:37	”Nun Jerusalén mo'o potjaqué, profetapan su 'ü'ná lovin. Pe lo ts'iyaná Dios sin tjejyama sin po'ó, su 'ü'ná yupj. La pülücj napj quelel lejaytsja ca nun 'a nusí mulus napj nt'a. Castlyaj jupj tsjictjacj se t'olona, nin p'iyá quelel lejaytsja nun jilal. Nun ma jisastsja lovin.
24026	MAT 23:39	Napj ca mis quinam nun mpe. Nun ma quelel la nojí naya p'in, ma ca nus nucú. P'a jawas p'a casá nujola ca nsem nun. Nun ca mvelé napj nin po'ó: ‘Dios pajal 'üsüs ca la mijis jipj mpes. Dios mpes velen jipj, Dios ne cupj qjuis Jepa Püné.’ Niná tjowelé na, ca niswa ncuwis nun nt'a. T'üc' way ca nin nsem”, nin tjevele Jesús Moisés popel sin 'yüsa lajay jis lal, fariseopan jis lal wa.
24041	MAT 24:15	Jesús tjevele wa yupj jis lal: —Nun ca nucú pajal malala nyuca la mijicj Dios wo nt'a. Nin mpes Dios wo pajal te jinwá ca mpalas Dios lal, yupj malala la tjajay mpes. Yupj malala lajay mpes wa, len̈ ca nsem ne'aj Dios wo nt'a. Nin p'iyá ca mpalas Daniel tjevele jinwá pajal püna. Profétatsja jupj, Daniel. Nun mo'o welé na niná, nusin tjü'üsüs tsjan mpes napj nin velé niná. Niná tjunucú na
24125	MAT 26:2	“Ts'ac' mat'e na fiesta ca nsem, niná fiesta ‘Dios Qjuis Capa Nipj Tjemey’ ló cupj qjuis lal. Nun solejé niná. Fiesta lajay na, yupj ca ma tjililin̈, ca ma manucj ma 'ünan nt'a. Cruz po'o ca ma valacj napj. Napj p'iyá niná Yomen Dios jas tjejyamá”, nin tjevele Jesús.
24126	MAT 26:3	Nasa jupj véletsja na niná, sacerdote noypan 'a jis tjimyula watsja Moisés popel sin 'yüsa lajay jis lal, co'müypan judiopan sin popé jis lal 'ots'ipj. Ne'aj 'a jis tjimyula sacerdote más püné wo nt'a. Niná sacerdote más püné Caifás lotsja.
24128	MAT 26:5	Yupj tjowelepj: “Ma ntjiliquem ca jupj judiopan fiesta lajay na. Cupj niná la qjuijicj, yupj ts'i mi'inacj ca pajal. 'A jis mulus ca, la mpa'nacj ca cupj qjuis lal. Yupj po jisas Jesús”, nin tjowelepj yupj.
24130	MAT 26:7	quepj tjac' jupj nt'a 'üsüs lo jay jupj mpes. Botella pajal 'üsüs jústatsja teque'e jupj. Niná botella pe mpestsja, pe alabastro ló. Perfume botella jul tón̈catsja, perfume pülücj jaylactsja. Niná perfume Jesús jay pjucj po'ó t'yu. 'Üsüs cjúmsutsja. Jesús ne'aj já'asatsja na, lyájatsja na, nin la tjiji jupj.
24131	MAT 26:8	Jupj discipulopan tjunuc quepj nin la tjiji niná. Tjunuc na, ts'a tji'in yupj. —Malala nin —tjowelepj yupj—. Pjü way jay pjucj po'ó t'yu. Tjapjaja perfume.
24135	MAT 26:12	Ma pats' ca napj. Nin mpes perfume t'yu jupj nay pjucj po'ó. 'Ücj la ntjiji yupj ca ntoquecj napj mpes.
24140	MAT 26:17	Ts'ac' mwalá way tjejyawca fiesta mpes. Niná fiesta lajay na, pan levadura cjuwá jalá. Fiesta “Dios Qjuis Capa Nipj Tjemey” lotsja. Nin jawas Jesús discipulopan tjiquil jupj nt'a. La tjü'üy: —¿Ca'aj jyas cupj 'ücj lijicj ca nlajan fiesta mpes?
24141	MAT 26:18	Jupj tjevele: —Lowa pülücj patja nt'a. Yom napj velé nt'a ca nlawú. Nun ca mvelé: ‘Jesús tjevele len̈ way ca mpa'is. Jupj ca nlajas jipj wya nt'a jupj discipulopan jis lal fiesta mpes. Ca quiyola mpalas Dios jis capj tjep'ya'sa judiopan pajal püna.’ Nin ca mvelé nun jupj lal.
24142	MAT 26:19	Mpes tjil discipulopan. Nin la tjajay Jesús tjevele jinwá. 'Ücj la tjajay jis la las fiesta mpes.
24147	MAT 26:24	Napj p'iyá niná Yomen Dios jas tjejyamá. Pajal püna profetapan tapac ca nin ma palas napj. Yupj tapac jin p'iyá ca nsem. Ma pats' ca napj, yupj tapac jinwá. Mop'in pajal malala nin, jupj ca jis lal ncuwim napj enemigopan, ca ma tjililin̈. Pajal malala ca mpalas jupj, jupj malala la niji mpes. Pajal malala ca mpalas jupj, mpes más 'ücj ca nactsja jupj lovin ma pǘ'ütsja —nin tjevele Jesús.
24153	MAT 26:30	Yacjaya tjenejets'en̈ Dios po'ó. Lovin nin lajaytsja fiesta mpes. Tjenejets'en̈ na, tjil. Joc' Olivos ló nt'a tjil.
24154	MAT 26:31	Tjil na, Jesús tjevele jupj discipulopan jis lal: —Püste na, nun pjü ca nts'equenequé, malala ne palá na. Nasapj mo'os. Pajal püna profeta tepyaca ca nin mpalas. Niná tepyacá: ‘Napj ca mü'ünan oveja jyama, mpes jupj oveja witjacj sin tjan ca mal’. Nin tjevele profeta ca nin mpalas.
24179	MAT 26:56	Niná pjü tepyala ca nin mpalas profetapan tapac pajal püna. Yupj tapac, Dios Popel jupj —tjevele Jesús. Nin tjevele na, pjü ts'equenen̈ jupj discipulopan. Jesús ne'aj tón̈catsja tjil.
24180	MAT 26:57	Nasa ntji'lin̈ Jesús. Yupj tjaman jupj Caifás nt'a. Caifás sacerdote más pünetsja. Nasa 'a jis tjimyula ne'aj Moisés popel sin 'yüsa lajay. Co'müypan judiopan sin popé 'a jis tjimyula wa ne'aj, Caifás wo nt'a.
24207	MAT 27:9	Nin tepyala na, t'üc' tepyala Jeremías tjevele pajal püna. Profétatsja jupj, Jeremías. Jupj tjevele: “Yupj natj t'emel c'a treinteyá. Pjaní waytsja yupj jis lal. Israelpan tjowelepj 'ücj jaylacj jis la jay niná jupj mpes, ne nin la tjajay.
24213	MAT 27:15	Jepa romano janmacj jas tjejyama yom pjaní cawilta mpe fiesta niná tepyala na. Judiopan la t'aptsja pjacj pje'á nyacas cawilta mpe.
24245	MAT 27:47	P'a wa ne'aj p'in tjelejen̈, tjepjyacan̈ wa jupj tjevelá. Tjepjyacan̈ na, ma sin tji'yüsa tsjan mpes nin tjevele. Yupj tjowelepj: —Jupj Elías lal vele ncuwim. Jos ca cus mp'a'sas. Elías profeta püna tüpü'ü jupj.
24286	MRK 1:2	Püna Isaías la p'a jis lal tjevele Dios tjevelá. Profétatsja jupj püná. Jupj papel tepyaca Dios tjevelá Jatjam lal. Ninana tepyacá: “Napj yom pjaní jas majam ca. Jupj ca mim napj mpes. Jupj mveles ca napj mpes. Jupj mwalá way ca mim jipj lal. P'a jawas jipj ca mim. Yom niná ca mveles gente jilal. Mpes yupj ca jisas nsem jipj jay yupj nt'a.
24343	MRK 2:14	Yacjaya tjemey Jesús. Jámatsja na, Leví jus tjinyuca. Alfeo jatjam waytsja jupj, Leví. Impuesto jaylacj t'e'éncatsja jupj jepa mpes jümücj casá tjelyawun̈ jilal. Wa nt'a impuesto t'e'enca nt'a tjá'asa. Jesús tjevele jupj lal: “Ncapj tecyon̈ca jipj. Najas ncapj cyon̈ lovin.” Mpes jas nisa jupj, cus tecyon̈ca quinam jupj.
24347	MRK 2:18	Juan discipulopan ma jalatsja neneyawá; quelel javeleptsja p'in Dios lal. Nin lajay watsja fariseopan. Mpes nepénowa tjiquil Jesús nt'a, tjowelepj: —Juan discipulopan ma jalá neneyawá; quelel javelepj p'in Dios lal. Nin p'iyá lajay wa fariseopan jis discipulopan. ¿Tsjan mpes jipj discipulopan ma nin lajay?