23231	MAT 1:18	Jesucristo niná Yomen Dios jas tjejyamá qjuis capj la p'acj. Papel niná nin vele 'oyn nyuca tjemya'na Jesucristo nosis nt'a. Jamay María lotsja. Tsjücjüim na tjevéletsja José lal ca jupj lal mwayim. Custjay ma tjowaya p'in, way tsjicj já'asatsja jupj Dios Cjües mpes. P'a nequem jin tulucj tepyala jupj.
23232	MAT 1:19	José ma jus nléyatsja tsjan mpes María way tepyala. Malala la tjiji jupj, jólatsja José. Mpes quelel véletsja María lal ma mwayim jupj lal. Jupj lal p'in quelel véletsja. Ma quelel véletsja la p'a jis lal María malala la tjiji. José 'üsüstsja Dios lal, ne nin.
23242	MAT 2:4	Mpes Herodes pjü jis lal tjevele 'a jis mulus sacerdote noypan, 'a jis mulus wa niyom Moisés popel sin 'yüsa lajay, israelpan sin popé. Herodes jis la tji'yüya ca'aj ca ma'nus Jepa Püné Dios tjevele ca jas majamas jis capj la p'acj judiopan.
23245	MAT 2:7	Nin tjowelepj Herodes lal, mpes seletsja Belén mo'o tjemya'na tsjiquis. Mpes Herodes tjevele ncul niyom tsiquin mpe tjiquil. Ma tjevele p'a lal nin la tjiji jupj. Herodes pajal jis la tji'yüya 'ona lay tepyala pjulacj, tsjicj mpes lay tepyala.
23247	MAT 2:9	Noyomes tjil yupj Belén nt'a, Herodes tjevele mpes. Tjil na, pjulacj tjunuc niswá, 'in lacasana tjunuctsja p'in. Niswa lay tepyala tsjun popé. Nin p'iyatsja tsiquin mo'o tjunuc jin p'iyá. Pjulacj mwalá tjemeytsja yupj jis lal, nasa ne'as tjemey tsjicj tüpü'ü nt'a. Ne'aj tón̈catsja.
23248	MAT 2:10	Niná noyomes pajal 'ücj jisastsja pjulacj tjunuc mpes.
23249	MAT 2:11	Ne'as tjil tsjicj wo nt'a, jupj tüpü'ü nt'a. Wama tjil, wosis mo'ó. Jus tjunuc tsjiquis jamay lal. Jamay María lotsja. Tjunuctsja na, tsjicj wolap'a'a palá nipi'tjin̈. Tjowelepj jupj pajal püné. Locopyaya jun tjocjol yupj jis caja, pje'á la tocoy jis la 'ayas tsjicj mpes. Oro tja'ayapj. Ts'ülüc' 'üsüs cjumsu la 'üm tja'ayapj wa. Mirra perfume mpes tja'ayapj wa.
23254	MAT 2:16	Locopyaya Herodes jus nleya niyom tsiquin mpe ne'espan ma jiquiltsja. La tsawiltsja yupj. Pajal ts'i tji'ínatsja jupj. Mpes jis tjijyü'ta pjü jis la 'ünan niyom tsjictjacj Belén nt'a, Belén ne'aj p'in 'ots'ipj. Pjü niyom tsjictjacj año mat'e jis tjü'ünan. Más 'in tsjicj way pjü jis tjü'ünan wa yupj. Herodes jola tepyala tsjiquis año mat'e tya'a quinam, noyomes tsiquin mpe ne'espan tjowelepj mpes. Nin mpes nin la tjiji jupj.
23260	MAT 2:22	Locopyaya José wola tjoweleptsja Herodes jatjam Arquelao jepa tjá'asa quinam Judea mo'ó, popay tepe'e mpes. José lecj jéyatsja jupj mpes, ne ma quelel jámatsja ne'aj, jupj tjijyü'ta nt'a. Locopyaya Dios José lal tjevele niswá, tjejyá na. Tjevele ca ma mim Judea nt'a. Mpes José más 'in campa tjemey Judea mpe. Galilea nt'a tjemey, nin p'iyá Israel mpetsja jupj, Galilea.
23261	MAT 2:23	Galilea nt'a tjemey, pjaní way p'in patja nt'a, lo püt'üs ne'aj. Nazaret lotsja ne'aj tapatja nt'a. Mpes nin tepyala profetapan tjowelepj püná. Tjowelepj: “Yom Dios jas tjejyamá Nazaret mpe 'esepj nsem jupj”.
23263	MAT 3:2	Jupj tjevéletsja: “'Aplijila t'as malala nyuca la tjüjí mpes. 'Üsüs la müjí quinam Dios jos jinwá. Quina ca nu müjü'tüs Dios”, tjevele jupj.
23264	MAT 3:3	Pajal püna Isaías tjevele nin ca mveles jupj. Isaías profétatsja jupj püná. Ninana Isaías tjevele Juan po'ó: “Yom niná wa cjuwá nt'a ca mim. Pajal ca quelel mveles gente jilal. Mpes yümücj ca mveles: ‘Qjuis Jepa Dios ca ncuwim. Nujola t'as ca nin la müjí quinam jupj jos jin. Malala nujola nun, jümücj la lu'ulú jinwá. Po ma malala nujola t'as quinam. 'Üsüs nujola t'as qjuis Jepa Dios jos jinwá’ nin ca mveles jupj.” Isaías tjevele jupj ca nin mveles, ne t'üc' way Juan nin tjevele.
23266	MAT 3:5	Gente pajal pülücj tjiquil jupj nt'a jis la pjac jupj tjevelá. Jerusalén mpe tjiquil wa, judiopan pülücj patja mpe. Pjü Judea mpe tjiquil wa, ne'aj judiopan pjaní pjaní patja nt'a. Tjiquil wa 'üsǘ püné la nt'a patja mpe, niná 'üsǘ Jordán ló.
23267	MAT 3:6	Yupj tjiquil, tjowelepj jupj lal malala nyuca la tjajay. Niná tjowelepj na, Juan bautizar lis tjiji 'üsǘ mo'ó, niná 'üsǘ Jordán ló.
23268	MAT 3:7	Juan tjinyuca watsja fariseopan pülücj jiquiltsja, pülücj saduceopan tjiquil wa. Juan ma tepyónatsja yupj pajal 'aplijílatsja malala la tjajay mpes. Mpes jupj tjevele yupj jis lal: “Nun nin p'iyá latsj jinwá. Nun solejé Dios po ma jos gente malala lajay. Len̈ way ca jis capj ntülüs. Nin mpes tjuculá nun napj nt'a, napj ca bautizar la numejay. Nujola nin lojí mpes, jupj ma ca nucopj ntülüs. T'üc' tulucj. Dios selé nun newa ma quelel lojí jupj jos jinwá.
23269	MAT 3:8	T'üc' way 'aplijila catsja nun malala la tjüjí, 'üsüs la cüjí quinam Dios jos jin. Najas la müjí nun niná.
23270	MAT 3:9	Po ma nujola t'as nun pajal 'üsüs, nun judiopan mpes. Ma ca nujola nsem nun pajal 'üsüs way, nun Abraham püna tüpü'ü popa p'iyá mpes. T'üc' tulucj. Dios ca 'ücj la qjuijis niná pwen Abraham ts'uyupj ca mpalas.
23271	MAT 3:10	Dios pajal len̈ way ca jis capj ntülüs malala lajay. Yupj ma 'üsüs way lajay, jupj ca jis capj ntülüs yupj pjü way. Yom jupj sine ma vyala jinwá ca la mijis Dios. Jupj sine ma vyala, jyo'o, 'awa mo'o ts'iyá. Nin ca la mijis Dios malala lajay jis lal”, nin tjevele Juan fariseopan jis lal, saduceopan jis lal wa.
23272	MAT 3:11	Juan tjevele wa: “Napj bautizar la nusejay 'üsǘ lal p'in. Napj nin lejay mpes, ca pjü jus nlayecj 'aplijila nun malala nyuca la tjüjí mpes. Jus nlayecj nasa quelel lojí Dios jos jinwá. P'a wa ca ncuwim más püné napj lal. Napj pajal tsjicj way jupj lal. Po 'üsüs napj lal napj tsji' lejay jupj mpes. Napj jupj caite jet' la p'in, 'ücj napj lal. Pajal 'üsüs ca la mijis jupj. Nun nepénowa quelel lojí Dios jos jinwá. Jupj ca nu ma'ayas Dios Cjües. Nun nepénowa newa ma quelel lojí Dios jos jinwá. Jupj ca nucopj ntülüs.
23273	MAT 3:12	Len̈ way ca nin la mijis. Ca 'üsüs la mijis jupj 'amá nt'a, ma ca malala witjacj mpatjam ne'aj. Ca ne'aj mo'onsos 'üsüs witjacj, ma ca malala jis mpalas. Pjü malala ca mü'ümüs. Jupj 'yüma na, len̈ pjacj se wat'ata jupj 'owus”, nin tjevele Juan el Bautista yupj jis lal.
23274	MAT 3:13	Locopyaya Jesús tjac' wa Juan nt'a. Jesús jostsja ca Juan bautizar la mijis jupj. Jesús tjac' Galilea mpe. Tjac' 'üsǘ nt'a, niná 'üsǘ Jordán ló, Juan tüpü'ü nt'a.
23275	MAT 3:14	Juan ma quelel bautizar líjitsja jupj. Nin tjevele Jesús lal: —Más 'ücj jipj bautizar la nejay napj. Jipj más 'üsüs napj lal.
23276	MAT 3:15	Jesús tjevele Juan lal: —Najas ne jipj ca nin la mijin quinam. Más 'ücj pjü 'üsüs lijicj Dios jos jin. Mpes Juan tjevele 'ücj ca bautizar la mijis jupj.
23277	MAT 3:16	Bautizar la tjiji na, Jesús tjemey 'üsǘ mpe. Tjemey na 'üsǘ mpe, len̈ way tsjun po'o tsjicj way la tücüeme, jun cjol tepyala. Jupj tjinyuca Dios Cjües palavin tjac'. Sipipj jinwá justa tjac' jupj Jesús nt'a. Jesús copá nt'a tjac'. Ma tjemey nepé.
23278	MAT 3:17	Tsjun po'o nepé vele pjactsja: “Niná napj Natjam. Pajal quelel lejay jupj. Pajal 'üsüs najas jupj mpes.”
23279	MAT 4:1	Jesús bautizar tepyala na, campa 'in tjemey, wa cjuwá nt'a, jusapj p'in. Dios Cjües jostsja mpes tjemey jupj. Ne'aj jámatsja nt'a, diablo quelel malala véletsja jupj lal, la nuc ncu malala la mijis jupj.
23281	MAT 4:3	Diablo lovin jostsja Jesús malala la mijis. Diablo lovin malala vele gente jis lal, jos malala nyuca lajay. Jupj tjac' Jesús nt'a, tjevele: —Jipj Dios Jatjam p'iyá, 'ücj ca müjü'tün niná pe ca ve mpalas, ne nin ca nsem.
23286	MAT 4:8	Diablo niswa malala la tjiji Jesús lal. Lal tjemey joc' campanya nt'a. Ne'aj la tjiji Jesús 'ücj tjinyuca pjü nt'a nosis mo'ó. La tjiji tjinyuca wa pjü 'üsüs way jatatj.
23287	MAT 4:9	Diablo tjevele jupj lal: —Napj nawalap'a'a ca palá mpi'tjim, ca mvelen napj pajal püné. Niná la tjejay na, napj ca pjü niná mya 'a müjü'tün.
23291	MAT 4:13	Ne'as tjemey na, ma tüpü'ü Nazaret nt'a, püna tüpü'ü nt'a. Tjemey nepé quinam, Capernaum nt'a tjemey, pülücj patja nt'a. Ne'aj p'intsja 'üsǘ la nt'a, Zabulón lotsja ne'aj pajal püna. Neftalí ló watsja ne'aj pajal püna.
23293	MAT 4:15	“Pülücj patja ne'aj Zabulón nt'a. Pülücj patja wa Neftalí nt'a. Jümücj 'üsǘ püné nt'a, yupj patja nt'a culupwen nipj jama jümücj niná. 'Üsǘ la nt'a patja, niná 'üsǘ Jordán ló. Ne'aj Galilea ló, judiopan tulucj patja nt'a.
23294	MAT 4:16	Yupj ma sa nuctsja Dios. Quina pajal 'üsüs sin tji'yüsa Dios mpes. Tecya'lin̈ jinwatsja yupj yas nam, ma topon mpes. Malala lajaytsja. Quina 'ücj sin 'yüsa Dios tjevele jin.” Nin tjevele Isaías ca nin mpalas ne'aj.
23295	MAT 4:17	Nin tepyala jupj tjevele jin. Jesús ne'as tjemey na Capernaum nt'a, jupj véletsja Dios po'ó pülücj jis walap'a'á, ne'aj tapatja sin popé. Véletsja: “'Aplijila t'as malala nyuca la tjüjí. 'Üsüs la müjí quinam Dios jos jinwá. 'Üsüs way quinam Dios ca müjü'tüs. Jepa jupj. Len̈ way ca müjü'tüs nosis nt'a”, nin tjevele Jesús yupj jis lal.
23296	MAT 4:18	Jesús tjuwínetsja 'üsǘ la nt'a. Niná 'üsǘ Galilea lotsja. Ne'aj wínetsja na, niyom mat'e yus tjinyuca. Pjaní wa Simón lotsja. Jupj ló watsja Pedro. P'a wa Andrés lotsja. Jupj Simón tsüípetsja. Yupj jis ataraya la ts'i 'üsǘ mo'ó. Cjul pje'á la coytsja. Lovin nin lajaytsja, tapatja yupj.
23297	MAT 4:19	Jesús tjevele yupj jis lal: “Ncapj ncon̈có nun. Napj ca nusin 'yüsa la mejay 'ücj la veles p'a jilal Dios mpes. Nin mpes ca nepénowa cus ncon̈cocj wa jupj”, nin tjevele Jesús.
23299	MAT 4:21	Tsjicj way tjil na, Jesús tjinyuca la p'a wa niyom mat'e. Pjaní wa Jacobo lotsja. Ma'ajapj Juan lotsja. Juan Jacobo tsüípetsja. Zebedeo jatjampan waytsja yupj. Játjatsja yupj jis barco mo'ó, yupj jis papay lal. Jis ataraya 'ücj lajaytsja. Jesús jis la tjemyona ncul yupj, ca cus ncon̈cocj.
23301	MAT 4:23	Jesús tjuwínetsja jun ta'á Galilea mo'ó. Newa sin 'yüsa la síjitsja judiopan. Wosis judiopan 'a jis tjimyula nt'a sin tji'yüsa lis tjiji jupj lovin. Pülücj jis walap'a'a tjevele pajal 'üsüs tepyala Dios mpes. Tjevele quina ca müjü'tüs Dios yupj jis lal. Jupj jis tji'yü'sa la tjiji wa pjü malala jisas ne'aj. Jis tji'yü'sa la tjiji wa pajal sin napnapj witjacj.
23303	MAT 4:25	Pajal pülücj tjiquil jupj nt'a. Cus tocon̈ wa jupj tjemey nt'a. Pülücj way tjiquil Galilea mpe, Decápolis mpe 'ots'ipj, Jerusalén mpe 'ots'ipj, Judea mpe 'ots'ipj. Tjiquil wa 'üsǘ na'aj po'ó patja mpe, 'üsǘ Jordán ló.
23304	MAT 5:1	Jesús pje'á tón̈catsja. Jupj tjinyuca gente pajal pülücj tjiquil, 'a jis tjimyula jupj nt'a. Nin mpes tucuc' popa viyá tjemey, tsjicj way p'in. 'Etjele jupj, ca sin 'yüsa la mijis. Jupj nt'a tjiquil watsja jupj discipulopan. Quelel pjyacan̈tsja jupj tjevele mpes.
23306	MAT 5:3	“Nun po jisas ca Dios nucopj mp'a'sas, pajal 'ücj nujisas nsem nun. Dios nun jis Jepa quinam, niná nujostsja mpes.
23307	MAT 5:4	Nun pajal 'aplijila jotjaqué, pajal 'ücj nujisas nsem wa nun. Dios ca 'ücj nujos la mijis.
23308	MAT 5:5	Nun nujola nun tsjictjacj way p'in, pajal 'ücj nujisas nsem wa nun. Nosis nun nuts'a'á ca nsem, nin nujola mpes.
23309	MAT 5:6	Nun pajal quelel 'üsüs lojí Dios jos jin, pajal 'ücj nujisas nsem wa nun. Dios ca nucopj mp'a'sas ca 'üsüs la müjí, nujisas jinwá.
23310	MAT 5:7	Nun quelel jis capj mp'a'sá la p'a wa, malala se palá na, pajal 'ücj nujisas nsem wa nun. Jupj ca nucopj mp'a'sas wa nun.
23311	MAT 5:8	Nun nepénowa pjaní p'in quelel lojí. Nun quelel lojí Dios jos jin. Nin mpes ca 'ücj nujisas nsem nun. Nun ca jus nucú Dios.
23312	MAT 5:9	Nun tsji' lojí, la p'a wa ca perdonar lis mijicj yupj yuwá, pajal 'ücj nujisas nsem wa nun. Dios ca mveles nun jupj jatjampan, jucucuspan.
23313	MAT 5:10	La p'a wa malala lajay nun jilal, nun 'üsüs lojí mpes Dios jos jin, pajal 'ücj nujisas nsem wa nun. Dios nun jis Jepa quinam.
23314	MAT 5:11	”La p'a wa malala javelepj nun jis lal nun ncapj con̈có mpes, pajal 'ücj nujisas nsem. La p'a wa malala lajay nun jis lal, nun ncapj con̈có mpes, 'ücj nujisas nsem wa. La p'a wa la tsuwil nun po'ó ncapj con̈có mpes, 'ücj nujisas nsem.
23315	MAT 5:12	'Ücj nujisas t'as nin tepyala mpes. Po 'üsüs ca nu ma'ayas Dios tsjun po'ó, 'üsüs la tjüjí mpes. T'üc' way niná. Nin p'iyá nu tepyala nun, profetapan püna tapatja jis tepyala jin p'iyá. Dios ma jisas malala la tjajay wa yupj jis lal”, nin tjevele Jesús.
23316	MAT 5:13	Jesús tjevele wa yupj jis lal: “Nun sal jinwá nosis casá, nun ncapj con̈có mpes. Sal mpes ts'ucú pisis, ma malala mpalas, ma mojo jupj. Nin tulucj sal ma wüjü na. Sal ma wüjü na, ma polel wüjü lajay jupj. 'Üsüs tulucj jupj. Na'aj la ts'i p'in, ca casá majatsjacj gentas. Nin p'iyá nun jis lal, mpes sal 'üsüs jinwá t'as nun.
23317	MAT 5:14	”Nun ncapj con̈có, nun jaw jinwá nosis casa'á. Nun mpes la p'a wa ca sin mü'üsüs Dios mpes. Pülücj patja tucuc' pacá nt'a, ma polel pjya'len̈. Yupj patja nt'a 'ücj la nuc. Nin p'iyá, la p'a wa januc wa nun lojí jin.
23318	MAT 5:15	'Iyó su müjǘ na, ma jun t'o'nó quiliyú lal. 'Üsüs way nt'a p'in ca mpüntǘ, 'iyó jaw ca pjü nucucj jis wa nt'a. Nin p'iyá jaw jinwá ca nsem nun, nosis casá patja jis lal.
23319	MAT 5:16	Nun jaw jinwá ncapj con̈có mpes. Nun lojí Dios jos jinwá, nun jaw jinwá la p'a jis lal. Nin la müjí Dios jos. Nin mpes ca la p'a wa nucucj nun 'üsüs lojí. Ca 'üsüs mvelecj Dios po'ó. Jupj nun jis Papay tsjun po'ó”, nin tjevele jupj, Jesucristá.
23320	MAT 5:17	Niná Jesús tjevele wa yupj jis lal, neven po'o 'a jis tjimyula na: “Pajal püna Moisés tjevele judiopan jis lal Dios tjijyü'tá. P'a wa profetapan tjowelepj wa Dios jostsja mpes. Newa nin ca nsem yupj tjowelepj jinwá. P'a casá velé tulucj. Nusin tjü'üsüs niná. Napj lejay pjü ca mpalas yupj tjowelepj jinwá.
23322	MAT 5:19	T'üc' tulucj 'ücj ma lojí pjü way Dios tjijyü'tá. Nun pjaní way p'in ma lojí Dios tjijyü'tá, malala nin. Nun la p'a wa sin 'yüsa lojí wa 'ücj ma lajay niná, malala pajal. Niná sin 'yüsa lajay tsjictjacj way p'in ca nsem yupj Dios jyü'ta nt'a. Nun pjü way lojí Dios tjijyü'ta jinwá, po 'üsüs way niná. Nun la p'a wa sin 'yüsa lojí ca pjü la mijicj Dios jyü'ta jin, 'üsüs way niná. Niná sin 'yüsa lajay, ca noypan nsem Dios jyü'ta nt'a.
23323	MAT 5:20	Moisés popel sin 'yüsa lajay ma pjü way lajay Dios jos jinwá. Fariseopan ma pjü way lajay Dios jos jinwá. Ma yupj jinwá la müjí. 'Üsüs la müjí la p'in Dios jos jin. Nun yupj jinwá lojí, ma nun jis Jepa nsem Dios lovin.
23325	MAT 5:22	Mop'in napj najas más 'üsüs la müjí püna tapatja jis lal. Dios jos 'üsüs ca la müjí. Jos wa 'üsüs nujola nun. Mpes napj nin velé niná: nun ts'u 'inyá p'a jis lal, jepa 'ücj ca nucopj ntülüs. Nun welé wa p'a lal: ‘Jey c'a jipj’, judiopan jis jepapan 'ücj nucopj ntülücj nin tjowelé mpes. Nun welé p'a lal: ‘Malala jipj pajal’, Dios 'ücj ca nucopj ntülüs 'awa püné nt'a.
23326	MAT 5:23	”Nin mpes ma malala la müjí la p'a lal. Nun malala la tjüjí na p'a lal, la tjomoná jupj ca perdonar la numijis nun. Nun ma 'ücj la tjüjí na p'in, ma polel t'emel la 'ayas Dios mpes. Nasa quelel 'oyá Dios mpes ca nacj, Dios wo mo'ó. Quelel 'oyá na, nujola pyala nun malala la tjüjí p'a lal.
23327	MAT 5:24	Ma ca ma'ayá Dios mpes quinam. Niná nujola tepyala na, lowa jupj nt'a, püna malala la tjüjí nt'a. Tjowelé nujisas jupj ca perdonar la numijis. Tjowelé nujisas nun jupj jomicapan ca nsem quinam. Niná la tjüjí na 'ücj lowú Dios wo nt'a, t'emel nu la 'ayas”, nin tjevele Jesús.
23328	MAT 5:25	Jesús sin tji'yüsa lis tjiji wa más 'ücj po 'in len̈ way ca nlaca ca la monacj ca p'a perdonar la qjuis mijis, ncupj malala la tjijicj. Ninana Jesús tjevelá: “Nun jis enemigo quelel t'ya mveles nun mpes lay nt'a ca nacj. Nin quelel liji jupj, len̈ way lowa jupj nt'a. La moná ca perdonar la numijis. Nun malala la tjüjí jupj juts'a'á, nun ca p'a wa seyasa ma'ayá jupj, malala la tjüjí mpes. Nun ma lojí niná, nun jis enemigo ca mim jepa já'asa nt'a, ca mveles nun malala la tjüjí. Nin mpes ca jepa nucopj ntülüs. Jepa ca mveles jupj auxiliar lal cawilta mo'o ca nu wama manus.
23331	MAT 5:28	Napj najas más 'üsüs lojí püna la tjajay jis lal. Dios jos 'üsüs lojí. Jos wa 'üsüs way nujola nujos mo'ó. Yom quepj si nucú ne jos jupj, malala niná Dios lal. Jupj quelel malala líjitsja, malala wa, jupj niná t'üc' la tjiji jin p'iyá.
23332	MAT 5:29	”Po ma malala la müjí nun. Nun nucú mpes p'in quelel malala lojí, po ma tjunucú niná. Nujun tulucj jinwá nujola t'as nun, nujun t'ü, na'aj la ts'i jinwá. Malala lajay ca mal 'awa püné nt'a, mpem ne'aj. Más 'ücj nujun tulucj, ne ma ca mpem nup'üy pjü 'awa püné nt'a.
23333	MAT 5:30	Nun quelel malala lojí nun numos li'inyampe mpes, ma la müjí. Nujola t'as numos cjuwá jinwá, numos t'ü, na'aj la ts'i jinwá. Malala lajay ca mal 'awa püné nt'a, mpem ne'aj. Más 'ücj numos cjuwá ne ma ca mpem nup'üy pjü 'awa püné nt'a.
23335	MAT 5:32	Nin la tjajaytsja püná. Napj najas más 'üsüs lojí püna la tjajay lal. Ma najas nun sejats'om so jamá. Jets'om la p'a yom lal wine, nin mpes p'in 'ücj se jam jupj. Yom se jamá jats'om, jats'om la p'a lal ca mwayis ca nacj. Jupj la p'a voyum nta'as, mop'in nin, Dios ca ma voyum lal wine mveles jupj. Nin p'iyá yom lal. P'a yom jats'om lal woya, Dios ca ma jats'om ne'aj mya'na mveles jupj. Malala lajay p'in Dios lal.
23337	MAT 5:34	Napj najas más 'üsüs lojí püna la tjajay lal. T'üc' tjowelé lovin. Po ma jurar la müjí. Ma wa jurar la müjí tsjun po'ó mpes. 'Ücj tulucj lu tsuwilí niná welé mpes. Dios p'in jyü'ta tsjun po'ó.
23338	MAT 5:35	Ma wa jurar la müjí nosis mpes. 'Ücj tulucj lu tsuwilí niná welé mpes. Dios jyü'ta wa nosis nt'a. Ma wa jurar la müjí Jerusalén mpes. Ne'aj pülücj patja nt'a Dios Jepa Püné.
23339	MAT 5:36	Ma wa jurar la müjí nun sey pjucj mpes. 'Ücj tulucj lu tsuwilí niná welé mpes. Nun ma ca polel la müjí nun jis ts'il pjaní pje, nun jis ts'il pjaní te.
23341	MAT 5:38	”Püna javelepj watsja niná: la p'a malala la tjiji nun lal, 'ücj wa malala lojí jupj lal. ‘Malala liji jun la p'a lal, 'ücj wa malala la mijis wa jupj jun. La p'a wis 'yula, 'ücj wa lu 'ul jupj wis’, nin javeleptsja yupj püná. Nun solejé niná.
23342	MAT 5:39	Mop'in napj najas más 'üsüs lojí püna la tjajay lal. Jis ma'ayá la p'a ca malala la mijicj nun jis lal. La p'a wa nupjocj po'o tyüla li'inyampe po'ó, nun ca ma'ayá nancupwepe tyüla wa.
23347	MAT 5:44	Mop'in napj najas más 'üsüs lojí püna la tjajay lal. Najas nun quelel lis müjí nun jis enemigopan. La p'a malala lajay na nun jis lal, Dios lal la tjomoná nun yupj mpes. La tjomoná jupj ca jis capj mp'a'sas.
23348	MAT 5:45	Nun niná lojí na, Nupopay Dios jinwá lojí. Jupj jatjampan nun, jucucuspan nun. Jupj nun jis Papay tsjun po'ó. Jupj pajal 'üsüs liji pjü jis lal. Jupj liji jyawca lots'ac'. Jyawca wa malalapan mpes. Jyawca wa 'üsüspan mpes. Jüwǘ jive mpes se 'aya Dios 'üsüspan mpes, malalapan mpes wa se 'aya jüwüs.
23349	MAT 5:46	La p'a quelel la nusejay nun, mpes nun quelel la sojí wa yupj. Yupj ma quelel la nusejay nun, nun ma wa quelel la sojí yupj. Dios ma ca mveles nun 'üsüs way lojí nun nin lojí mpes. Malala lajay ne nin p'iyá lajay.
23350	MAT 5:47	Nun 'üsüs way welé nun sejamicapan jis lal ca nacj. Ma quelel 'üsüs welé p'a wa jis lal ca nacj. Nun nin p'iyá lojí, nun más 'üsüs tulucj p'a jis lal. Ne nin p'iyá lajay Dios ma japon.
23351	MAT 5:48	Nin mpes najas pajal 'üsüs lojí nun, nun jis Papay Dios 'üsüs liji jinwá”, nin tjevele Jesús.
23352	MAT 6:1	Jesús tjevele wa yupj jis lal: “Nepénowa jisas la p'a wa yola yupj 'üsüs. Nin mpes 'üsüs lajay la p'a jis la nuc. 'In tjajama ma la müjí niná. Niná lojí na, nun Nupopay tsjun po'o ma ca mveles nun 'üsüs la tjüjí.
23353	MAT 6:2	Nin mpes najas ma mvelé nun p'a lal nun t'emel 'oyá t'emel cjuwá. T'emel 'oyá na, lyájasa jinwá la müjí. Nepénowa jisas pjü way jus nlayecj yupj 'üsüs lajay, mpes pjü jis walap'a'á ja'ayapj, judiopan 'a si mulú nt'a, jümücj nt'a 'ots'ipj. Jisas la p'a wa ca mvelecj yupj 'üsüs. Yupj ma t'üc' way quelel lajay t'emel cjuwá. T'üc' way gente p'in javelepj yupj 'üsüs. Dios ma ca nin mveles.
23354	MAT 6:3	Ma ca nin la müjí nun. Nun 'oyá na cjuwá jilal, lyájasa jinwá ma'ayá. Ma pjaní lal tjowelé nun 'oyá.
23355	MAT 6:4	La p'a wa ma ca jus nlayecj nun tja'ayá. Nupopay Dios p'in ca nucus. Jupj pjü way nyuca nun ma welé. Jupj ca mveles nun pajal 'üsüs way la tjüjí.
23356	MAT 6:5	”Nepénowa javelepj Dios lal, newa nin ma lajay Dios jos jinwá. Jisas la p'a januc yupj Dios lal javelepj. Nin mpes jyünsünün̈ judiopan 'a si mulú nt'a, pülücj jil nt'a jyünsünün̈ wa, ne'aj javelepj Dios lal. Niná nin lajay, ma t'üc' way 'üsüs. Napj t'üc' way velé. Gente p'in ca mvelecj yupj 'üsüs. Dios lovin ma ca mveles yupj 'üsüs. Nun Dios lal welé na, ma ca la müjí yupj lajay jinwá.
23357	MAT 6:6	Nun Dios lal welé na, ma ca p'a lal mvelé jupj lal ca mvelé. Wama lowa nun jis wa mo'ó. Jun t'o'nó jun vilicj. Nun jis wa mo'ó ca mvelé Nupopay Dios lal, la p'a ma januc nt'a. Nupopay pjü nyuca nun pjü lojí la p'a wa ma januc nt'a. Jupj ca mveles nun pajal 'üsüs way la tjüjí nun.
23358	MAT 6:7	”Judiopan tulucj ma sin 'yüsa Dios po'ó. Yupj javelepj Dios lal, ma 'üsüs way yola jinwá javelepj. Nin mpes nin p'iyá pajal pülücj javelepj Dios lal. Yupj yola pajal la pülücj javelepj mpes, Dios ca mpjacam. Po ma tjowelé yupj jinwá, nun Dios lal welé na.
23360	MAT 6:9	Ninana jin p'iyá tjowelé nun: ‘Qjuis Papay, tsjun po'o püt'. Po qjuisas pjü ca mvelecj jipj pajal 'üsüs. Jipj p'in 'üsüs pjü jis lal.
23362	MAT 6:11	Qjuisas wa qjuesé 'an qjuis la las yacjaj.
23364	MAT 6:13	Qjuis capj tjep'ya'sa wa ma ca quelel malala la mijicj. Qjuis capj tjep'ya'sa diablo ma ca malala la qjuis mijis. Jipj p'in Jepa. Jipj pajal püné. 'Üsüs way p'in la veles jipj 'üsüs. Nin ca nsem lovin. Qjuisas ca nin nsem.’ ” Nin tjevele Jesús, cupj ca nin mvelecj Dios lal.
23365	MAT 6:14	Jupj tjevele wa: “Nun ca perdonar la müjí la p'a, yupj malala la tjajay na nun jis lal. Nin mpes 'üsüs la veles niná Dios lal. Nun perdonar lojí yupj, Nupopay Dios ca perdonar la mijis wa nun malala la tjüjí.
23367	MAT 6:16	Jesús tjevele wa niná: “Nepénowa ma jalá neneyawá, Dios lal quelel javelepj mpes. Newa ma lajay Dios jos jinwá. Yupj jisas la p'a ca jus nlayecj yupj ma jalá. Jisas wa la p'a yola yupj 'üsüs, ma jalá mpes. Nin mpes ma 'yas'ün̈, ma wa sey jacjoy. Niná p'in lajay, ma 'üsüs way yupj. Napj t'üc' way velé. Gente p'in ca mvelecj yupj 'üsüs way. Dios lovin ma ca mveles yupj 'üsüs way. Po ma la müjí yupj lajay jinwá. Nun ma lojá na, po ma nuwola je nu tapalas nun.
23369	MAT 6:18	La p'a ma ca jus nlayecj nun ma lojá. Nupopay Dios p'in ca jus nlayes. Jupj pjü way nyuca la p'a ma januc. Jupj ca nucus nun nin la tjüjí lyájasa way jin, ca mveles nun pajal 'üsüs la tjüjí”, nin tjevele Jesús.
23370	MAT 6:19	Jesús tjevele wa niná yupj jis lal: “Ma nujisas nsem pülücj nta'á nosis casá. Nun to'á nosis casá calatsa nlajas ca nacj. 'Ücj wa la majas. Pequepan ca jun ncjoltsecj, ca wama mal la pecj ca nacj.
23371	MAT 6:20	Nin mpes más 'ücj 'üsüs lojí nun jis t'emel lal, Dios jos jinwá. Niná lojí, ca pajal pülücj nta'á Dios pü'ü nt'a. Ne'aj ma jalá calatsas. Ne'aj ma ca majas. Ne'aj ma wama jil ne'aj la pecj.
23372	MAT 6:21	Más 'ücj pülücj to'á Dios pü'ü nt'a. Nun pülücj to'á nt'a, ne'aj pajal 'üsüs ca nsem nun jis lal.
23373	MAT 6:22	”Nun jis jun jaw jinwá nun jis p'üy mpes. Nun jis jun 'üsüs, jas tüpwes 'üsüs way nucú. Nin p'iyá nun nusin 'yüsa na Dios mpes.
23374	MAT 6:23	Nun jis jun malala, jas tüpwes ma nucú. Pajal te ton̈ca p'in, ma nucú mpes. Nin p'iyá nun ma nusin 'yüsa na Dios mpes.
23376	MAT 6:25	”Nin mpes nin velé, po ma pajal nin nujola t'as tsjan ca nlajá, tsjan ca müsiqué wa 'ücj la püt'üs. Po ma pajal nin nujola t'as tsjan nusin nqui'pá nun jis pülül, nusin 'yawa. Dios la tjiji nu la püt'üs. Jupj ca nu ma'ayas wa nu la las. Dios la tjiji nun jis p'üy. Jupj nu ma'ayas wa ca pülül.
23377	MAT 6:26	Tjunucú tsipyaya. Yupj ma jasin. Velan̈ ma jacutj. Ma jat' ja'onsopj chiquero mo'ó. Dios se 'aya jis la las. Jupj Nupopay tsjun po'ó. Nin mpes solejé Dios ca nu ma'ayas wa nujos jin. Nun más 'üsüs way tsipyaya jilal.
23378	MAT 6:27	¿Ncu nun más 'in püs ca mpatjaqué, nin nujola mpes p'in? Nin tulucj.
23379	MAT 6:28	”¿Tsjan mpes pajal nujola nupülül mpes? Tjunucú wa ts'utus witjacj. 'Üsüs way yustapj lejen̈, si t'ünǘ wa. Yupj ma tsji' lajay. Ma wa sa lul.
23380	MAT 6:29	Newa nin, tsjutsj ts'ituju más 'üsüs yustapj Salomón jas quip lal. Salomón jepa püné waytsja. Jas quip pülücj jaylactsja. 'Üsüs justa jas tücüi'pe.
23381	MAT 6:30	Dios liji pajal 'üsüs yustapj tsjutsjum. Tsjutsj lejen̈ ca nacj yacjaj. Ya pwe ca nacj. Nun más 'üsüs tsjutsjum jis lal. Nin mpes ca jus nlayé Dios ca nu ma'ayas wa nusin quip. Nun 'ots'ots' way p'in poné Dios lal.
23383	MAT 6:32	Dios ma jisas nin yola 'oyn nyuca cüta'acj pjü way yupj jisas. Po ma yupj jinwá nujos t'as. Nupopay Dios selé nujisas niná.
23384	MAT 6:33	Ninana p'in nujos t'as: nujos t'as nun ca nin la müjí Dios jyü'tá. Nujos t'as ca pjü mponé jupj lal. Nujos t'as ca 'üsüs way la müjí jupj jos jin. Nin lojí, Dios ca nu ma'ayas wa pjü way nun nujos.