23246	MAT 2:8	Yupj jupj wola tjowelepj na, jupj sin tjejyama yupj Belén mo'ó. Jis lal tjevele: —Lowa, pajal ca la mü'üyá tsjicj niná mpes. Jus tjunucú na, nawala tjowelé. Napj mis wa ca jupj nt'a, ca palá mpi'tjis jupj wolap'a'á —tjevele Herodes. Jupj li tsuwíletsja. Quelel 'yǘ'natsja tsjicj way.
23249	MAT 2:11	Ne'as tjil tsjicj wo nt'a, jupj tüpü'ü nt'a. Wama tjil, wosis mo'ó. Jus tjunuc tsjiquis jamay lal. Jamay María lotsja. Tjunuctsja na, tsjicj wolap'a'a palá nipi'tjin̈. Tjowelepj jupj pajal püné. Locopyaya jun tjocjol yupj jis caja, pje'á la tocoy jis la 'ayas tsjicj mpes. Oro tja'ayapj. Ts'ülüc' 'üsüs cjumsu la 'üm tja'ayapj wa. Mirra perfume mpes tja'ayapj wa.
23262	MAT 3:1	Jesús newa tüpü'ü Nazaret po'ó, Juan el Bautista mwalá way véletsja na Dios mpes. Pülücj jis walap'a'a tjevele jupj. Judea nt'a wínetsja, wa cjuwá nt'a.
23287	MAT 4:9	Diablo tjevele jupj lal: —Napj nawalap'a'a ca palá mpi'tjim, ca mvelen napj pajal püné. Niná la tjejay na, napj ca pjü niná mya 'a müjü'tün.
23301	MAT 4:23	Jesús tjuwínetsja jun ta'á Galilea mo'ó. Newa sin 'yüsa la síjitsja judiopan. Wosis judiopan 'a jis tjimyula nt'a sin tji'yüsa lis tjiji jupj lovin. Pülücj jis walap'a'a tjevele pajal 'üsüs tepyala Dios mpes. Tjevele quina ca müjü'tüs Dios yupj jis lal. Jupj jis tji'yü'sa la tjiji wa pjü malala jisas ne'aj. Jis tji'yü'sa la tjiji wa pajal sin napnapj witjacj.
23302	MAT 4:24	Nin mpes yupj tjowelepj Jesús pajal 'üsüstsja. Campa nepé tapatja tjepjyacan̈ watsja Jesús po'ó. Pjü Siria mo'o tapatja pjyacan̈ watsja jupj po'ó. Mpes yupj jis tucuman wa malala jisas yupj sin popé Jesús nt'a. Nepénowa pasal nepé vyájatsja. Nepénowa lapanenpan jatjatsja yupj jisas mo'ó. Nepénowa yun jyu'ya jin lajaytsja. Nepénowa ma polel 'yutanan̈tsja. Pjü way Jesús jis tji'yü'sa lis tjiji.
23308	MAT 5:5	Nun nujola nun tsjictjacj way p'in, pajal 'ücj nujisas nsem wa nun. Nosis nun nuts'a'á ca nsem, nin nujola mpes.
23309	MAT 5:6	Nun pajal quelel 'üsüs lojí Dios jos jin, pajal 'ücj nujisas nsem wa nun. Dios ca nucopj mp'a'sas ca 'üsüs la müjí, nujisas jinwá.
23310	MAT 5:7	Nun quelel jis capj mp'a'sá la p'a wa, malala se palá na, pajal 'ücj nujisas nsem wa nun. Jupj ca nucopj mp'a'sas wa nun.
23318	MAT 5:15	'Iyó su müjǘ na, ma jun t'o'nó quiliyú lal. 'Üsüs way nt'a p'in ca mpüntǘ, 'iyó jaw ca pjü nucucj jis wa nt'a. Nin p'iyá jaw jinwá ca nsem nun, nosis casá patja jis lal.
23324	MAT 5:21	”Pajal püna Moisés tjijyü'ta: ‘Ca ma jis mü'ü'nacj la p'a’. Nun la p'a 'ü'ná, jepapan ca nucopj ntülücj, ca nu mü'ü'nacj ca nun. Püna tapatja salejeptsja niná Moisés tjijyü'tá. Nun solejé wa niná.
23353	MAT 6:2	Nin mpes najas ma mvelé nun p'a lal nun t'emel 'oyá t'emel cjuwá. T'emel 'oyá na, lyájasa jinwá la müjí. Nepénowa jisas pjü way jus nlayecj yupj 'üsüs lajay, mpes pjü jis walap'a'á ja'ayapj, judiopan 'a si mulú nt'a, jümücj nt'a 'ots'ipj. Jisas la p'a wa ca mvelecj yupj 'üsüs. Yupj ma t'üc' way quelel lajay t'emel cjuwá. T'üc' way gente p'in javelepj yupj 'üsüs. Dios ma ca nin mveles.
23357	MAT 6:6	Nun Dios lal welé na, ma ca p'a lal mvelé jupj lal ca mvelé. Wama lowa nun jis wa mo'ó. Jun t'o'nó jun vilicj. Nun jis wa mo'ó ca mvelé Nupopay Dios lal, la p'a ma januc nt'a. Nupopay pjü nyuca nun pjü lojí la p'a wa ma januc nt'a. Jupj ca mveles nun pajal 'üsüs way la tjüjí nun.
23364	MAT 6:13	Qjuis capj tjep'ya'sa wa ma ca quelel malala la mijicj. Qjuis capj tjep'ya'sa diablo ma ca malala la qjuis mijis. Jipj p'in Jepa. Jipj pajal püné. 'Üsüs way p'in la veles jipj 'üsüs. Nin ca nsem lovin. Qjuisas ca nin nsem.’ ” Nin tjevele Jesús, cupj ca nin mvelecj Dios lal.
23390	MAT 7:5	Jipj pajal malala, niná nin lejay na. Jipj malala wa, la p'a malala jinwá. Mya 'üsüs ca jipj. Po ma malala la mijin quinam, püna la tjejay jinwá. Niná la tjejay na, ca jus nlayen 'oyn nyuca ca cus mp'a'san la p'a wa”, nin tjevele jupj.
23400	MAT 7:15	Jesús tjevele wa niná: “'In tjajama. Nepénowa la tsuwil. Yupj javelepj Dios mpes javelepj. Dios mpes javelepj tulucj nepenowá. 'Üsüs jin javelepj yupj ca nacj, Dios po'o japon jinwá. Malala p'in yupj. Nun nuts'a'á jisas la p'in. Ts'isin̈ yupj pajal, coyote jinwá.
23417	MAT 8:3	Mpes Jesús pjwel la tepyacta, po la tje'yot'a yom malala jos. Tjevele: —Najas. 'I tjü'ü'süs quinam. Ninana tjevele na, len̈ way tji'yü'sa niná yomen. Jüp'üy 'üsüs way tepyala jupj.
23418	MAT 8:4	Yom tji'yü'sa na, Jesús tjevele jupj lal: —Po ma tjevele la p'a lal quinam jipj 'i tjü'ü'sa. Jutja sacerdote nt'a. Ca jis nucus. Jupj ca la mpalas ncu malala lo nuc p'yüy po'ó. Ca mveles 'üsüs quinam. Niná la tjejay na, Dios mpes ma'ayan, jipj 'i tjü'ü'sa mpes. Pajal püna Moisés tjijyü'ta tsjan ca ma'ayacj, jis p'üy jis tji'yü'sa na. Jupj tjijyü'ta jin ca la mijin. Pjü la tjejay na, la p'a ca jus nlayecj jipj t'üc' way 'i tjü'ü'sa quinam —nin tjevele Jesús.
23419	MAT 8:5	Capernaum nt'a tjemey Jesús. Ne'as tjemey na, jepa militar tjac' jupj nt'a. Jepa militar israelpan popa tuluctsja. Militar romano waytsja. Jépatsja jupj niyom cien jis lal. Jupj tjac' na, la tjemyona Jesús lal jupj ca mü'ü'süs la mijis jupj jomozo.
23421	MAT 8:7	Jesús tjevele jupj lal: —Napj p'iyá ca mis, mü'ü'süs la mejay jupj.
23422	MAT 8:8	Jepa militar tjevele Jesús lal: —Pajal 'üsüs way jipj. Napj 'üsüs tulucj. Más 'ücj ma nawá mo'o cuy jipj. Más 'ücj jipj ca müjü'tün ca mü'ü'süs jupj la p'in. Napj selé jipj nin la tjejay na, ca mü'ü'süs jupj.
23427	MAT 8:13	Jupj tjevele wa jepa militar lal: —'Ücj la winin quinam. Jipj tepyon jinwá ca nsem. Jesús nin tjevele na, tji'yǘ'satsja jepa militar jomozo.
23429	MAT 8:15	Jesús jupj mos po la tje'yot'a. Po la tje'yot'a na, tji'yü'sa jupj. Len̈ way jas tjijyünsa. Tje'yaya Jesús la las. 'Üsüs tji'yü'sa quinam.
23430	MAT 8:16	T'yaja na, la p'a wa malala jisas tucuman Jesús nt'a. Lapanenpan pátjatsja yupj jisas mo'ó. Jupj pje'á sin tjejyama lapanenpan. Tjil yupj jupj tjevele mpes p'in. Pjü malala jisas jis tji'yü'sa lis tjiji.
23431	MAT 8:17	Nin la tjiji mpes, t'üc' la tjiji Isaías tjevelá pajal püna. Isaías profétatsja jupj. Dios mpes tjevele. Niná Isaías tjevelá Jesús mpes: “Jupj qjuis tji'yü'sa la qjuis tjiji cupj, malala qjuisastsja mpes. Jupj p'iyá 'aplijílatsja cupj 'aplijílatsja mpes.”
23457	MAT 9:9	Jesús tjemey nepé. Jupj jámatsja na, jupj tjinyuca yomen. Yom niná impuesto jaylacj t'e'éncatsja jepa mpes. Wa nt'a t'emel t'e'éncatsja nt'a já'asatsja jupj. Niná yom Mateo lotsja jupj. Jesús tjevele jupj lal: “Ncapj tecyon̈ca jipj. Najas ncapj cyon̈ lovin.” Len̈ way jas tjijyünsa Mateo, cus tecyon̈ca jupj.
23460	MAT 9:12	Jesús tjapjaca yupj jis la tjü'üy. Mpes jupj tjevele yupj jis lal jupj quelel se p'á'satsja malala lajay. Tjevele: —'Ücj jisas ma jisas la p'a si ts'ucú. Malala jisas p'in jisas niná. Napj si ts'uc jinwá lejay malala lajay jis lal, ne yupj ca cü'ü'süs quinam.
23461	MAT 9:13	Nun ma nusin 'yüsa tsjan jos Dios. Dios tjevele jupj Popel mo'ó: ‘Napj najas la p'a quelel la sojí nun. Najas jis capj mp'a'sá la p'a wa. Niná lojí más 'üsüs Dios mpes 'oyá lal.’ Lowa nun, nusin tjü'üsüs tsjan mpes nin tjevele Dios. Napj niná nin lejay Dios jos jinwá. Napj tjacuwis la veles malala lajay jis lal. Napj velé yupj jis lal Dios jos yupj 'aplijila nsem malala nyuca la tjajay mpes. Dios jos 'üsüs la mijicj quinam jupj jos jinwá. La p'a wa 'üsüs lajay Dios jos jin. Niná napj ma velé yupj jis lal —nin tjevele Jesús.
23466	MAT 9:18	Jesús newa véletsja na yupj jis lal, yom p'a wa tjac' yupj nt'a. Yom niná jepapan pópatsja judiopan 'a si mulú nt'a. Tjac' Jesús wolap'a'á, tüic' jin tón̈catsja. Yom niná tjevele: —Ncucus yas way tepe'e. Was nawá nt'a. Najas po la mo'ot'en ncucus, ca jupj mpü'üm.
23468	MAT 9:20	Jiltsja na, quepj pjaní Jesús cjüil tjac'. Quepj niná po la tje'yot'a Jesús jas quip, tsjan po velan̈ mpes. Malala jostsja, ne nin la tjiji jupj. Año dóceya newa 'os tepyálatsja, ma tji'yü'sa.
23470	MAT 9:22	Jupj po la tje'yot'a na, Jesús la nujuya, jus tjinyuca quepan. Tjevele jupj lal: —Ma nin jele t'as, Ncucus. Jipj tepyon napj polel 'i 'ü'sa lejay, nin mpes 'i tjü'ü'sa jipj. Jesús nin tjevele na, tji'yü'sa quepan.
23478	MAT 9:30	Len̈ way 'ücj januctsja yupj, jis tji'yü'sa. Locopyaya Jesús tülü way jis tjijyü'ta ma nin mvelecj 'oyn nyuca jis tji'yü'sa yupj.
23482	MAT 9:34	Newa fariseopan ma 'üsüs tjowelepj Jesús po'ó. Yupj javeleptsja: “Lapanenpan jis jepa se p'a'sa Jesús. Nin mpes 'ücj pje'á sin jyama lapanenpan.”
23483	MAT 9:35	Jesús jun ta'á tjuwine Galilea mo'ó. Pjaní pjaní tjemey pülücj patja nt'a, pjaní way p'in patja nt'a 'ots'ipj. Jupj tjemey nt'a sin tji'yüsa lis tjiji lovin judiopan 'a jis tjimyula nt'a. Pjü jis wala tjevele pajal 'üsüs tepyala Dios mpes. Tjevele quina ca jis müjü'tüs Dios. La talata malala jos, jupj tji'yü'sa la tjiji wa. Pajal sin napnapj jin jisastsja jis tji'yü'sa lis tjiji wa pjü.
23484	MAT 9:36	Jupj gente pülücj yus tjinyuca na, pajal jólatsja yupj mpes. Oveja yusapj jinwá yupj, jólatsja Jesús. Len̈tsja pjacj jis cüjamas. Lapj nyuca yólatsja yupj lovin. Ma polel jis capj tjep'ya'sa yupj p'iyá.
23487	MAT 10:1	Jesús discipulopan dóceya jilal tjevele jis la cuwis. Jupj lis tjiji jupj apostolpan yupj. Tjevele ca p'a nt'a mal, ca tsji' la mijicj jupj mpes. Jupj jis tje'yaya 'ücj pje'á la nts'iyacj lapanenpan. Jis tje'yaya wa 'ücj jis mü'ü'süs la mijicj ca pjü malala jisas. Pjü sin napnapj witjacj, pjü 'ücj ca jis mü'ü'süs la mijicj wa.
23489	MAT 10:3	Felipe apóstol watsja, Bartolomé pjaní watsja; Tomás pjaní watsja jupj. Mateo pjaní wa. Jupj impuesto jaylacj t'e'enca watsja püna. Jacobo apóstol watsja jupj, jupj ne Alfeo jatjam. Tadeo pjaní watsja jupj.
23490	MAT 10:4	Simón p'a watsja. Simón le palánatsja jepa lal, jepa israelpan popa tulucj, ne nin. Nin mpes “Israel Mpes Jola” lotsja wa jupj. Judas Iscariote apóstol watsja. Jupj Jesús enemigo tepyala. Jis capj tjep'ya'sa Jesús enemigopan jis la tjilil jupj.
23494	MAT 10:8	Malala jisas jis mü'ü'süs lis müjí wa. Tecya'lin̈ sin müjünsǘ, ne yupj ca mpatjam. Jis mü'ü'süs lis müjí wa jis p'üy tjamaja. Pje'á sin majamá wa lapanenpan. Ma la moná nun lojí mpes. Nun ma jaylacj la tjüjí napj la tjejay nun mpes. Así 'üsüs la müjí wa la p'a mpes. Jaylacj tulucj 'ücj ca nsem.”
23502	MAT 10:16	Jesús tjevele wa niná jupj sin tjejyama jis lal: “Napj p'iyá nusin jyam malala witjacj nt'a. Napj selé nun ma polel nucopj p'o'sá nun p'iyá, yupj malala lajay na nun jis lal. Nun oveja jinwá. Yupj pü'á jinwá. Pajal ts'a 'in yupj. Mpes 'üsüs tjajamá nun p'iyá latsj jinwá, mop'in nin, ca 'üsüs la müjí lovin sipipj jinwá.
23507	MAT 10:21	”Ne'aj patja nun jis enemigopan ca nsem neneyawá, nun ncapj con̈có mpes. Nepénowa malala ca mvelecj jis pülücpan sin po'ó, mpes jepapan ca jis mü'ü'nacj yupj jis pülücpan. Nepénowa ca malala mvelecj wa sejatjampan sin po'ó. Ca jisas wa nsem jis la 'ünan yupj. Nepénowa ca ts'i mi'inacj jis papay lal, sejamay lal wa. Ca malala mvelecj yupj sin po'ó jepapan jis lal. Mpes ca jis mü'ü'nacj jis papay, sejamay wa. Nin ca la mijicj ncapj jacon̈ jis lal.
23508	MAT 10:22	Pjü ma ca jisas nsem nun, nun napj nats'a'á mpes. Po ma nin nujola t'as. Nun poné napj mpes lovin, nun ca 'ücj mpatjaqué Dios lal.
23514	MAT 10:28	Ca nacj nepena ca quelel nu mü'ü'nacj nun, napj mpes welé mpes. Po ma locj tjeyá yupj jis lal. Lovin ma polel nu mü'ü'nacj nun jis qjues. Pjaní lal p'in locj tjeyá. Locj tjeyá Dios lal. Jupj 'ücj jis capj tyüla malala lajay 'awa püné nt'a. Ne'aj pjü malala se palá jis p'üy, jis qjues malala se palá wa.
23529	MAT 11:1	Jesús t'üc' tjevele quinam discipulopan dóceya jis lal. Jupj sin 'yüsa la síjitsja 'oyn nyuca la mijicj. Jupj t'üc' tjevele na, tjil yupj. Jupj wine watsja jun ta'á Galilea mo'ó, pülücj 'a mulú patja nt'a. Jis walap'a'a tjevele Dios mpes, sin 'yüsa lis tjiji jupj.
23533	MAT 11:5	Yun tulucj 'ücj januc quinam. Ma polel jiltsja 'ücj lyawun̈ quinam. Jis p'üy tjamaja jis tji'yü'sa wa quinam. Jis pjat la topj 'ücj pjyacan̈ quinam. Tecya'lin̈ nepenowá sin tjüjünsüpj wa 'ücj jis la püt'üs quinam. Napj velé t'emel cjuwá jis lal Dios 'üsüs la tjiji yupj mpes. Pjü nin lejay napj, Dios tjevele jin.
23569	MAT 12:11	Jesús tjevele yupj jis lal: —Nun popa pjaní oveja tya'a, ca cus mp'a'sas wa oveja niná sábado na. Oveja jomwen jul campwila yaca na sábado na ¿ncu ma ca ntji'lim, ca pje'á la nts'iyas jupj sábado na? Nin ca la mijis.
23573	MAT 12:15	Jesús seletsja yupj quelel ja'ünantsja jupj, mpes jupj tjemey nepé. Pülücj way cus tocon̈ jupj tjemey nt'a. Nepénowa malala jisastsja yupj, ne jupj jis tji'yü'sa lis tjiji pjü way.
23578	MAT 12:20	Jupj ma jis capj velele la puyupj na. Jupj ma ca pje'á la nts'iyas 'ots'ots' way p'in japon. Jis capj p'ya'sa jupj. Jupj ca t'üc' la mijis napj tjijyütütj. Nin mpes ca jis capj mp'a'sas malala lajay. Pjü ca la mijis jupj, mpes yupj 'üsüs way ca nsem napj lal.
23580	MAT 12:22	P'a wa yom tucuman Jesús nt'a. Lapanen pǘ'ütsja jupj jos mo'ó. Lapanen malala la tjiji mpes jun tuluctsja yomen. Mpes wa ma polel véletsja jupj. Jesús tji'yü'sa la tjiji jupj, mpes 'ücj tjinyuca tepyala, 'ücj wa vele tepyala jupj.
23582	MAT 12:24	Fariseopan jus nlay watsja Jesús pje'á jas tjejyama lapanen. Newa ma quelel japontsja Jesús 'üsüs. Yupj tjowelepj: “Beelzebú se p'á'satsja Jesús. Nin mpes 'ücj pje'á jas tjejyama lapanen. Beelzebú jepa püné lapanenpan jis lal.”
23585	MAT 12:27	Mop'in nin welé nun. Nun welé wa Beelzebú ncapj p'ya'sa. Nun welé nin mpes 'ücj pje'á li ts'i lapanenpan. Nin tulucj. Nun popa nepenowá pje'á sin tjajam wa lapanenpan. ¿Pjacj jis capj p'ya'sa yupj? Yupj p'iyá ca mvelecj wa nun malala welé pajal.
23588	MAT 12:30	”Nun ca nujola cüpalas diablú ncapj p'ya'sa tulucj. Jupj ma jos napj lejay, mpes napj ne'enemigo jupj. Jupj ma gente cyuna Dios nt'a, napj lejay jinwá. Jupj liji yupj ma jis la winin Dios nt'a.
23671	MAT 14:5	Herodes quelel 'yǘ'natsja Juan el Bautista, newa ma la tjiji. Lecj jéyatsja jupj la p'a wa judiopan jis lal. Judiopan topontsja Juan el Bautista profeta jupj. Herodes lecj jéyatsja ca yupj ts'i mi'inacj, jupj cü'ü'nas na.
23680	MAT 14:14	Jesús ne'as tjemey na 'üsǘ la nt'a, tjinyuca pajal pülücj ne'aj játjatsja jus la nuc. Jesús pajal jólatsja yupj mpes. Po quelel jis capj p'yá'satsja jupj. Yupj nepenowá malala jisastsja. Jupj jis tji'yü'sa lis tjiji.
23696	MAT 14:30	Jupj sin nin lecj tjeyá jupj, Pedrú. Tjinyuca pajal yümücj jas tjelyapjünǘ lüpjüs, mpes lecj tjeyá jupj. Nasa 'üsǘ pwila quelel jámatsja. —Nejepa, ncapj tjep'ya'sa —tjevele jupj.
23702	MAT 14:36	Topon Jesús 'ücj si 'ü'sa liji. Pajal la tjomon Jesús lal jupj ca jis ma'ayas malala jisas po la 'otj jupj jas quip la nt'a. Quelel po la 'otsja jupj jas quip la nt'a la p'in, jis la 'ü'süs. Pjü way jas quip po la tjo'otj, pjü way jis tji'yü'sa yupj.
23706	MAT 15:4	Dios tjevele: ‘'Üsüs la müjí nun jis papay lal, nun sejamay lal wa. Nujola nsem noypan yupj nun jis lal.’ Dios tjevele wa: ‘Nun ma ca mvelé nujisas malala jis mpalas nupopay, nun sejamay. Nun popa nin vele, nun ca mü'ü'ná jupj, malala tjevele mpes.’
23707	MAT 15:5	Nun ma nin p'iyá jü'tǘ, Dios tjevele jin p'iyá. T'emel cjuwá nupopay, nun sejamay ca nacj. Nun cjuwá tulucj. Nun welé 'ücj ma 'oyá yupj jisas. Nun welé nun popa pjaní 'ücj vele yupj jis lal: ‘Ninana napj nats'a'á ma ca nu ma'ayá. Nasa tjeveletsja ninana ca ma'ayá Dios mpes.’
23728	MAT 15:26	Jesús tjevele quepj lal: —Judiopan Dios ts'uyupj. Napj 'üsüs lejay yupj mpes. Yupj yuts'a'á ma polel la 'ayas la p'a. Nin p'iyá tsjictjacj jis ve ma polel la 'ayas yupj jis tsjiyó —nin tjevele Jesús.
23729	MAT 15:27	Quepj tjevele jupj lal: —T'üc' tjevelen. Nin velé p'in, ve tsjictjacj nepenowá palá tinca wo juts'a'á lyaja mpe. Niná 'ücj wa jalá tsjiyó witjacj —tjevele jupj. (Jupj quelel véletsja Jesús 'ücj wa se p'a'sa jupj.)
23730	MAT 15:28	Jesús jupj wola tjevele: —Jipj pajal pyon napj lal. Nin ca nsem jipj la tjemyon jinwá. Jesús nin tjevele na p'in, tji'yü'sa quepj jucucus.
23732	MAT 15:30	Ne'aj tjá'asa na, pajal pülücj tjiquil jupj nt'a. 'A jis tjimyula jupj nt'a. Lal tjiquil wa ma polel jil nepenowá. Nepénowa yun tulucj jis lal tjiquil wa. Nepénowa jis mas cjuwá jis lal tjiquil wa. Jis tsjam cjuwá nepenowá jis lal tjiquil wa. Nepénowa ma polel javelepj jis lal tjiquil wa. La p'a wa pajal pülücj malala jisas jis lal tjiquil wa yupj. Tüpüntüpj yupj 'amá 'alá Jesús wolap'a'á; jupj jis tji'yü'sa la tjiji yupj.
23733	MAT 15:31	Ne'aj 'a jis tjimyula tjunuc nin tepyala. Tjunuc ma polel javelepj 'ücj javelepj jis tepyala. Tjunuc jis mas cjuwatsja, jis mas seyasa jis tepyala yupj. Tjunuc jis tsjam cjuwá, jis tsjam seyasa jis tepyala yupj. Ma polel jiltsja, 'ücj jis la winin jis tepyala. Yun tulucj 'ücj januc jis tepyala. Pjü jis tji'yü'sa mpes gente ne'aj tjatjá pajal nin yólatsja Jesús 'üsüs la tjiji mpes. Nin mpes 'üsüs pjac tjowelepj Dios po'ó, jupj ne israelpan jis Dios.
23750	MAT 16:9	¿Ncu ma nusin 'yüsa napj 'ücj wa nu 'ya nun nujos? ¿Ncu ma nujola tepyala napj 'ücj jis tje'yá jis la las niyom cinco mil? Pansas cinco p'in tya'actsja; napj la tjejay t'üc' tjalá yupj pjü. ¿Ncu ma nujola tepyala yupj ma polel pjü tjalá? Nun quiliyú mo'o t'o'nó pan tsjictjacj yupj ma pjü tjalá. ¿Ncu nuyo' tepe'e nol quiliyú tipit'a pan tsjictjacj mpes?
23751	MAT 16:10	¿Ncu ma nujola tepyala p'a jyawca na napj tje'yá jis la las niyom cuatro mil? Pansas siete p'in tya'actsja; napj la tjejay t'üc' tjalá yupj pjü. Niswa ma polel pjü tjalá yupj. Nun quiliyú mo'o t'o'nó pan tsjictjacj yupj ma pjü tjalá. ¿Ncu nuyo' tepe'e nol quiliyú tipit'a pan tsjictjacj mpes?
23762	MAT 16:21	Pedro nin tjevele Jesús niná Jepa Püné Dios tjevele ca jas majamas. Niná tjevele na, Jesús 'üsüs way tjevele jupj discipulopan jis lal tsjan ca mpalas jupj lal. Püna ma pjü tjevele. Quina 'üsüs way tjevele niná neneyawá. Tjevele Dios jostsja jupj ca mim Jerusalén nt'a, ca pajal malala mpalas jupj ne'aj. Tjevele niyom nepénowa ca malala la mijicj jupj lal ne'aj. Co'müypan ca nin la mijicj, sacerdote noypan 'ots'ipj, Moisés popel sin 'yüsa lajay 'ots'ipj. Tjevele yupj ca mü'ü'nacj jupj. Tjü'ünan na, ca jas müjünsüs ts'ac' cont'e tepyala na. Niswa ca mpü'üm, tjevele jupj.
23766	MAT 16:25	Nepénowa ca quelel jis capj mp'a'sacj yupj p'iyá. Ma ca jisas malala se palá, mpes ca mvelecj yupj japon tulucj napj lal. Yupj ma ca mpatjam Dios lal. Nepénowa nca'lin̈ napj lal japon mpes. Más 'üsüs ca jis mpalas yupj la p'a jis lal. Yupj lovin ca mpatjam Dios lal.
23776	MAT 17:7	Nin la tjajay na, Jesús tjac' yupj nt'a. Po lis tje'yot'a jupj. —Nusin tjüjünsǘ —tjevele—. Po ma locj tjeyá.
23784	MAT 17:15	—Nejepa, cus tjep'ya'sa natjam —tjevele—. Pajal malala jos. Jun jyu'ya jin liji jupj lovin. Po 'in malala tepyala jupj. La pülücj 'awa mo'o tjeyaca jun jyu'ya mpes. 'Üsüma tjeyaca wa la pülücj.
23833	MAT 19:2	Gente pülücj 'a jis tjimyula jupj nt'a jümücj nt'a, cus la con̈. Nepénowa yupj malala jisastsja. Jesús jis tji'yü'sa lis tjiji ne'aj, jümücj nt'a.
23842	MAT 19:11	Jesús tjevele: —Costa way patja niyom sejats'om tulucj. Dios jis capj p'ya'sa niyom nepenowá. Yupj 'ücj wa patja sejats'om tulucj. La p'a wa ma polel jis la jay niná.
23844	MAT 19:13	Nepénowa tjiquil Jesús nt'a tsjictjacj jis lal. Jisastsja tsjictjacj sey pjucj po'ó ca po la mo'ot'es Jesús. Jisastsja wa jupj Dios lal mveles tsjictjacj mpes. Jesús discipulopan jis capj tjowelel tsjictjacj jis lal tjiquil mpes.
23849	MAT 19:18	Yom tjevele: —Jupj pülücj tjijyü'ta. ¿Cana ca la mejay jupj tjijyü'tá? Jesús tjevele jupj lal: —‘Ma ca mü'ü'nan la p'a. Niyom ma ca ne'aj manucj sejats'om tulucj. Nequem ma ca mal jis vayum tulucj jis lal. Ma ca mpequem. Ma la ntsawilin.
23852	MAT 19:21	Jesús tjevele jupj lal: —Pjaní way ma lejay custjay Dios jos jinwá. Jipj 'üsüs way quelel lejay Dios jos jin, jipj ca vender la mijin jipj jits'a'á pjü way. T'emel así way ca jis ma'ayan t'emel cjuwá. Jutja, ca nin la mijin. Mpes pülücj ca nt'an tsjun po'ó, Dios pü'ü nt'a. Nin la tjejay na, ncuwim napj nt'a, ca ncapj ncon̈con. Jipj ca jin mü'üsüs napj lal —nin tjevele Jesús jupj lal.
23853	MAT 19:22	Tjamacjas tjapjaca na niná Jesús tjevelá, 'aplijila tepyala. Tjemey jupj Jesús mpe. Pülücj tyá'atsja, mpes ma quelel así 'yáyatsja jupj juts'a'á cjuwá jis lal.
23858	MAT 19:27	Pedro jola tepyala tjamacjas ma quelel jámatsja jupj juts'a'á mpe, 'ücj la püt'üs Dios lal. Mpes Pedro tjevele Jesús lal: —Ncupj cuts'a'á jatja tjeleque jipj lal. Tjeleque cyapj la con̈. ¿Tsjan ca nt'anquecj niná la tjijicj mpes?
23869	MAT 20:8	”Nasa t'yaja na, yom uva juts'a'á tjevele mozo pjaní lal. Mozo niná jépatsja la p'a wa mozopan jis lal. Yom tjevele jupj lal: ‘Tjevele ncul uva lejen̈ nt'a tsji' lajay. T'emel jis tje'yaya yupj, tsji' la tjajay jaylacj. Mwalá way ca t'emel jis ma'ayan locopyaya sin tjejyam jis lal. Jis tje'yan na, ca jis ma'ayan wa mwalá way sin tjejyam jis lal’, nin tjevele yom uva juts'a'á.
23871	MAT 20:10	Yacjaya niyom p'a wa tjiquil t'emel mpes. Niyom nenem mwalá way tsji' la tjajay tjil yupj, püstapj p'in. Ts'ac' pjaní tsji' la tjajay yupj, mpes yupj yólatsja yom uva juts'a'á más 'in pülücj way jaylacj la mijis yupj jis lal. Nin tuluctsja. T'emel ts'ac' pjaní tsji' lajay jaylacj natj wa yupj pjü. Nin p'iyá jaylactsja.
23872	MAT 20:11	Mpes yupj jis t'emel natj na, malala po'o javeleptsja yom uva juts'a'á lal.
23874	MAT 20:13	”Uva juts'a'á tjevele yupj popa pjaní lal: ‘Najamica —tjevele jupj—, napj malala la tjejay tulucj nun jis lal. Jipj tjevelen 'ücj ca tsji' la mijin ts'ac' pjaní, ne napj jaylacj lejaytsja jipj ts'ac' pjaní tsji' la tjejay mpes.
23895	MAT 20:34	Jesús pajal jólatsja yupj mpes, malala jis tepyala mpes. Po la tje'yot'a yun po'ó. Yun po la tje'yot'a na, len̈ way 'ücj januc jis tepyala yupj. Yupj sa con̈ watsja Jesús quinam, sin la 'üsüs yupj jupj lal.
23909	MAT 21:14	Jesús Dios wo nt'a já'asatsja na, nepénowa yun tulucj tjiquil jupj nt'a. Nepénowa ma polel lyawun̈tsja tjiquil wa jupj nt'a. Jis tji'yü'sa lis tjiji.
23910	MAT 21:15	Sacerdote noypan tjunuc Jesús pajal 'üsüs la tjiji. Niyom Moisés popel sin 'yüsa lajay tjunuc wa. Tjepjyacan̈ wa tsjictjacj tjowelepj Jesús pajal 'üsüs. “Dios ca cus mp'a'sas Jesús —nin la tupuyupj tsjictjacj—. Jupj David püna tüpü'ü popa p'iyá”, tjowelepj yupj. Sacerdote noypan ts'a 'intsja tsjictjacj nin tjowelepj mpes. Nin p'iyá niyom Moisés popel sin 'yüsa lajay. Ts'a 'intsja wa yupj.
23929	MAT 21:34	P'a jawas uva tjevyala na, uva juts'a'á sin tjejyama jupj jomozopan uva lejen̈ nt'a. Sin tjejyama jis la ta'es tjevyala popé.
23931	MAT 21:36	Locopyaya uva juts'a'á sin tjejyama p'a wa mozopan uva nt'a tsji' la tjajay nt'a. Pülücj sin tjejyama quinam. Niyom uva nt'a tsji' la tjajay malala lis tjajay wa yupj jis lal.
23933	MAT 21:38	Nin tuluctsja. Jatjam jus tjunuc na, yuwá tjowelepj: ‘Uva lejen̈ nt'a jupj popay juts'a'á. Jupj juts'a'á ca nsem, popay tepe'e na. Mas, mü'ünacj jupj, ne ma ca nta'es uva lejen̈ nt'a. Cupj p'iyá ca nt'anquecj momas’, tjowelepj.
23935	MAT 21:40	Jesús tjevele ne'aj 'a jis tjimyula jis lal: —Uva juts'a'á ca mim sine lejen̈ nt'a. Ne'as tjemey na ¿ncu nujola tsjan ca la mijis jupj ne'aj tsji' lajay jis lal?
23936	MAT 21:41	—Ca jis capj ntülüs ne'aj tsji' lajay. Ca jis mü'ü'nas niná niyom malala —nin tjowelepj 'a jis tjimyula popé—. Ca jis ma'ayas la p'a wa ca 'ücj la mijicj lo valas ne'aj. Yupj ca ma'ayacj tjevyala popé jupj juts'a'á mpes —nin tjowelepj yupj.
23938	MAT 21:43	”Dios pajal 'üsüs la tjiji nun mpes. Nu tje'yaya wa 'ücj tsji' la tjüjí jupj mpes. Newa nun malala la tjüjí Dios juts'a'á lal, uva lejen̈ nt'a tsji' la tjajay jinwá. Nin mpes Dios ma ca nu ma'ayas tsji' lojí jupj mpes quinam. La p'a wa ca tsji' la mijicj jupj mpes. Yupj ca 'üsüs la mijicj jupj jos jin.
23945	MAT 22:4	”Mpes jepa sin tjejyama jupj jomozopan p'a wa yupj nt'a. Jepa tjevele ca nin mvelecj niná: ‘Nasa 'ücj la tjejay nu lo las. Nasa tjü'ünan vaca witjacj nu lo las. Tjü'ünan wa vaca t'ünt'ün witjacj. Pjü way 'ücj la tjejay quinam. Nculá, cus ncon̈có natjam, jupj woya na.’
23958	MAT 22:17	Mpes cupj quelel lya 'yüyacj ncu 'ücj Dios lal jaylacj lijicj impuesto jepa romano t'e'enca mpes. ¿Tsjan jele jipj? —nin la tjü'üy yupj.
23984	MAT 22:43	—T'üc' tjowelé —tjevele Jesús—. David jupj cocoy pajal püna tüpü'á. David tjevele wa ninana p'iyá jupj jépatsja. Nin tepyaca David Dios Popel mo'ó. Dios Cjües cus tjep'ya'sa t'üc' la veles Dios mpes. Ninana David tepyacá:
24010	MAT 23:23	”Malala ca nu mpalas nun, Moisés popel sin 'yüsa lojí. Malala ca nu mpalas wa nun fariseopan. Nun nujos la p'a wa ca yola nsem nun 'üsüs, nun lojí mpes. Ma t'üc' way 'üsüs nun. Nun tsjicj way p'in lojí Dios jyü'ta jin. Nun tsjutsj tsjictjacj siná popé 'oyá Dios mpes. Pjü way diez to'á popé, pjaní way 'oyá Dios mpes. Tsjutsj cilantro jinwá 'oyá wa Dios mpes, ajo jinwá 'oyá wa, comino 'oyá wa. 'Ücj wa nin lojí. Malala p'a wa ma lojí. Dios jos nun ca 'üsüs la müjí la p'a wa jis lal. Jupj jos nun ca jis capj mp'a'sá malala jis tepyala na yupj. Jos wa nun ca t'üc' la müjí nun welé jinwá. Ninana jupj Popel mo'o tjijyü'ta, ma la tjüjí nun. Jupj jos nun ca nin la müjí. Niná lojí na, mop'in ca ma'ayá wa nun to'á popé Dios mpes.
24017	MAT 23:30	Nun welé: ‘Judiopan püna tapatja tjü'ünan profetapan. Cupj yupj jinwá tulucj. Ncupj püna cüpatjaquectsja, ma ca cü'ü'nactsja profetapan’, nin welé nun.
24021	MAT 23:34	Nin mpes napj profetapan p'a wa ca sin majam nun nt'a, ca mvelecj yupj napj mpes. Ca sin majam niyom nepenowá, yupj pajal sin 'yüsa Dios mpes. Ca sin majam wa niyom nepenowá, yupj 'ücj nusin 'yüsa lajay Dios mpes. Yupj 'üsüs ca nsem, mop'in nin, nun ma ca nujos nsem yupj. Nun ca jis mü'ü'ná yupj nepenowá, ca jis mvalá yupj cruz po'ó. Nun pajal ca mo'o nsüpǘ nepenowá. Judiopan 'a si mulú nt'a ca nin la müjí. Ca pje'á la nts'iyá yupj nun potjaqué mpe. P'a nt'a jil na, pje'á la nts'iyá wa yupj nepé.
24035	MAT 24:9	”Niná pyala na, Dios ma jisas ca nu ntji'lin̈ nun nepenowá, ca malala la numijicj. Ca nin la mijicj nun ncapj con̈có mpes. Ca mü'ü'nacj nun nepenowá.
24043	MAT 24:17	Judío pjaní jupj wo jay ntojom ca nacj, niná pyala na Dios wo nt'a. Más 'ücj jupj len̈ way ts'üequené. Ma ca pje'á la nts'iyas jupj juts'a'á jupj wo nepé.
24073	MAT 24:47	Jupj patrón ca mveles mozo niná ca pjü majamas jupj juts'a'á popé. T'üc' niná.
24087	MAT 25:10	”Mpes yupj tjil, aceite jaylacj la tjajay. Tjil na, ne'aj tjac' sejamica voyum. Tsjücjüimpan 'üsüs yola witjacj nasa jus tjümǘ yupj jis candil witjacj. La nuctsja jupj. Mpes yupj tjil sejamica voyum lal, jupj wo nt'a. Wama tjil jis la las tjewyayin̈ jis lal. Wama tjil na, jun t'yo'na jun vilicj.
24091	MAT 25:14	Jesús niswa tjevele jupj jostsja jupj discipulopan ca 'üsüs la mijicj jupj len̈ na. Tjevele: —Napj yom campa jama jinwá lejay. Niná yom tjevele ncul jupj jomozopan. Tjevele jupj jostsja jupj t'emel más pülücj way mpalas jupj len̈ na. Mpes pjü jis tje'yaya t'emel. Tjevele ca jaylacj la mijicj t'emel lal. Yupj jaylacj la tjajay ca vender la mijicj más 'in pülücj jaylacj. Mpes más pülücj mpalas t'emel. Pjü t'emel niná jis patrón juts'a'á nsem.