23233	MAT 1:20	Nanging sak barengé nggagas-nggagas bab kuwi, dèkné éntuk impèn. Ing sakjeroné impèn kuwi mulékaté Gusti ngétok marang dèkné ngomong ngéné: “Yosèf, turunané ratu Daved, kowé aja wedi ngepèk Maria dadi bojomu, awit bayi sing digémbol kuwi tekané sangka Roh Sutyi.
23234	MAT 1:21	Maria bakal nglairké anak lanang sing kudu mbok jenengké Yésus, awit Dèkné bakal nylametké bangsané sangka dosané.”
23235	MAT 1:22	Kuwi mau kabèh marakké klakon sing wis diomong karo Gusti dèk mbiyèn liwat nabi Yésaya, sing uniné ngéné: “Enèng prawan bakal meteng lan nglairké anak lanang, sing bakal dijenengké Imanuèl, tegesé: Gusti Allah karo awaké déwé.”
23240	MAT 2:2	Wong-wong iku terus pada takon: “Nang endi awaké déwé bisa nemu ratuné bangsa Ju sing entas lair? Awaké déwé weruh lintangé nang wétan lan awaké déwé teka mbréné arep nyembah marang Dèkné.”
23243	MAT 2:5	Wong-wong kuwi terus pada semaur: “Nang kuta Bètlehèm nang distrik Yudéa, awit wis ditulis karo nabi Mika ngéné: ‘Kowé Bètlehèm nang tanah Yudah, kowé ora pisan-pisan kuta sing tyilik déwé nang tanah Yudah, awit sangka kowé bakal metu pangon sing bakal nuntun umatku Israèl.’ ”
23246	MAT 2:8	Sakwisé kuwi wong-wong pinter mau terus dikongkon budal nang kuta Bètlehèm. Ratu Hérodès ngomong ngéné marang wong-wong kuwi: “Kana pada budal lan pada nggolèk sak ènèngé kabar bab Bayi kuwi. Nèk wis ketemu, aku diomongi, supaya aku uga bisa nyembah marang Dèkné.”
23251	MAT 2:13	Sakwisé wong-wong pinter mau pada mulih, terus ènèng mulékaté Gusti Allah ngétok marang Yosèf ing sakjeroné impèn. Mulékaté mau ngomong ngéné: “Yosèf, tangi! Bayiné lan ibuné gawanen lunga nang negara Egipte. Pada manggona nang kana tekané aku ngomongi kowé menèh. Awit ratu Hérodès bakal nggolèki Bayiné arep dipatèni.”
23253	MAT 2:15	Yosèf terus manggon nang kono tekan patiné ratu Hérodès. Dadiné klakon tenan tembungé Gusti Allah dèk mbiyèn liwat nabi Hoséa sing uniné ngéné: “Aku nyeluk Anakku sangka Egipte.”
23256	MAT 2:18	“Wong-wong pada krungu swara sesambat lan tangisan seru nang kuta Ramah; awit Rakèl nangisi anak-anaké; ora gelem dilipur, awit anak-anaké wis pada mati.”
23258	MAT 2:20	“Yosèf, kana kowé balik menèh nang Israèl karo Bayiné lan ibuné, awit wong-wong sing arep matèni Bayiné wis pada mati.”
23261	MAT 2:23	Mulané dèkné terus rana lan manggon nang sakwijiné kuta sing jenengé Nasarèt. Dadiné klakon tembungé Gusti Allah liwat para nabi, sing ngomongké nèk Gusti Yésus bakal diarani “Wong Nasarèt.”
23263	MAT 3:2	Dèkné ngomong ngéné: “Pada ninggala urip sing dosa, awit ora suwi menèh Gusti Allah bakal ngedekké kratoné.”
23264	MAT 3:3	Ya bab Yohanes iki nabi Yésaya dèk mbiyèn ngomong ngéné: “Nang wustèn ènèng wong bengok-bengok ngomong: ‘Gusti pada digawèkké dalan, pada dilempengké dalan sing arep diambahi.’ ”
23268	MAT 3:7	Uga wong Farisi lan wong Saduki okèh pada mara nang nggoné Yohanes njaluk dibaptis. Yohanes weruh wong-wong mau terus ngomong: “Anakan ula! Sapa ta sing ngomongi kowé nèk bisa nyimpangi setrapané Gusti Allah sing bakal teka?
23273	MAT 3:12	Dèkné bakal napèni pariné sing wis diiles. Gabahé bakal dilebokké nang lumbung, nanging kapahé bakal diobong nang geni sing ora bisa mati.”
23275	MAT 3:14	Nanging Yohanes arep menggak Dèkné ngomong: “Aku sing kudu mbok baptis, lah kok malah Kowé sing njaluk tak baptis?”
23276	MAT 3:15	Nanging Gusti Yésus semaur: “Wis bèn ta, awit awaké déwé kudu nglakoni apa waé sing dikarepké Gusti Allah.” Yohanes terus nuruti apa karepé Gusti Yésus.
23278	MAT 3:17	Sangka langit terus ènèng swara ngomong: “Iki Anakku sing tak trésnani lan sing ndadèkké legané atiku.”
23281	MAT 4:3	Sétan terus marani Dèkné ngomong: “Jaréné Kowé Anaké Gusti Allah? Jajal watu iki dipréntah kongkon dadi roti!”
23282	MAT 4:4	Nanging Gusti Yésus semaur: “Nang Kitab ketulis ngéné: ‘Manungsa uripé ora namung sangka roti waé, nanging uga sangka sak ènèngé tembung sing metu sangka Gusti Allah.’ ”
23284	MAT 4:6	Sétan terus ngomong: “Nèk Kowé Anaké Gusti Allah, kana anjlok medun! Nang Kitab lak ketulis ta: ‘Gusti Allah ngongkon para mulékaté mageri kowé. Kowé bakal ditampani nganggo tangané, supaya sikilmu ora kenèng watu!’ ”
23285	MAT 4:7	Nanging Gusti Yésus semaur: “Nang Kitab uga ketulis ngéné: ‘Kowé aja nyoba Gusti Allahmu.’ ”
23287	MAT 4:9	Sétan terus ngomong: “Kabèh kuwi bakal tak kèkké Kowé, nèk Kowé gelem sujut nyembah marang Aku.”
23288	MAT 4:10	Gusti Yésus terus ngomong: “Kana lunga Sétan! Nang Kitab ketulis: ‘Nyembaha marang Gusti, Dèkné Allahmu. Namung Dèkné sing kudu mbok ladèni.’ ”
23293	MAT 4:15	“Tanah Sébulon lan tanah Naftali, tanah sing nang sak uruté dalan nang mér, nang sabrangé laut Yordan, tanah Galiléa panggonané bangsa-bangsa liya.
23294	MAT 4:16	Bangsa sing manggon ing pepeteng wis weruh pepadang gedé. Srengéngé wis njedul kanggo wong-wong sing manggon nang tanah sing dikwasani pati.”
23295	MAT 4:17	Ing waktu kuwi Gusti Yésus terus molai mulang, tembungé: “Pada ninggala urip dosa, awit ora suwi menèh Kratoné Gusti Allah bakal diwiwiti.”
23297	MAT 4:19	Gusti Yésus nyeluk: “Hayuk pada mèlu Aku. Kowé bakal tak blajari dadi tukang nggolèk wong.”
23306	MAT 5:3	“Beja wong mlarat sing pada njagakké marang Gusti Allah, awit wong sing kaya ngono kuwi sing nduwèni Kratoné Swarga.
23314	MAT 5:11	“Beja kowé, nèk kowé diolok-olok, disiya-siya lan disalah-salahké sing ora-ora, jalaran kowé dadi muridku.
23315	MAT 5:12	Kowé kudu bungah lan sukak-sukak, awit kowé bakal nampa upah gedé nang swarga. Para nabi jaman mbiyèn uga pada disiya-siya kaya kowé.”
23316	MAT 5:13	Gusti Yésus neruské tembungé ngéné: “Kowé kuwi uyahé jagat. Nèk uyah ilang asiné, wis ora ènèng apa-apa menèh sing kenèng kanggo ngasinké. Uyah kuwi ora kanggo gawé apa-apa menèh, kejaba namung dibuwang nang dalan lan diidek-idek wong.
23317	MAT 5:14	“Kowé kuwi pepadangé jagat. Kuta sing nang nduwur gunung ora bisa dialing-alingi.
23319	MAT 5:16	Mulané, kowé uga kudu nylorotké padangmu marang wong-wong, supaya pada weruh penggawému sing betyik. Dadiné wong-wong kuwi pada ngluhurké Bapakmu sing nang swarga.”
23320	MAT 5:17	Gusti Yésus ngomong ngéné: “Kowé aja pada mikir nèk Aku iki teka arep ngrombak wèt-wèté nabi Moses. Tekaku iki ora arep ngrombak, ora, nanging Aku malah netepké.
23323	MAT 5:20	Mulané rungokké tembungku iki: ‘Nèk enggonmu nglakoni wèt-wèté nabi Moses ora ngungkul-ungkuli sing ditindakké karo para guru Kitab lan para Farisi, kowé ora bakal bisa mlebu ing Kratoné Swarga.’ ”
23324	MAT 5:21	Gusti Yésus neruské piwulangé ngéné: “Kowé pada ngerti nèk mbah-mbahané awaké déwé diwulangi ngéné: ‘Aja matèni wong; sapa sing matèni wong kudu dikrutu.’
23325	MAT 5:22	Nanging Aku mulangi kowé: sapa sing nesoni liyané kudu dikrutu. Lan sapa sing ngelokké liyané kudu dikrutu karo krutoné Agama. Sapa sing ngelokké liyané ngomong ‘gemblung,’ wong kuwi kudu dityemplungké nang geniné neraka.
23328	MAT 5:25	“Nèk ènèng wong nggawa kowé nang kruton, sakjeroné mlaku rana, kowé kudu nglumui, supaya bisa apik karo wongé. Nèk ora diapiki ndisik, mengko kowé bakal digawa nang nggoné rèkteré. Rèkteré terus masrahké kowé marang sekaut, terus kowé dilebokké nang setrapan.
23329	MAT 5:26	Lan ngertia, kowé ora bakal bisa metu sangka setrapan kuwi, nèk utangmu durung mbok bayar sak kabèhé.”
23330	MAT 5:27	Gusti Yésus ngomong menèh: “Kowé wis pada ngerti piwulang sing uniné ngéné: ‘Kowé aja laku bédang!’
23333	MAT 5:30	Nèk tanganmu tengen marakké kowé nggawé dosa, diketok waé terus dibuwang. Luwung kowé kélangan tanganmu sebelah, tenimbang karo awak sak kujur mlebu nang neraka.”
23334	MAT 5:31	Gusti Yésus neruské tembungé ngéné: “Uga ènèng piwulang sing uniné ngéné: ‘Sapa sing megat bojoné kudu ngekèki layang pegat.’
23335	MAT 5:32	Nanging saiki kowé tak omongi: sapa sing megat bojoné, nanging bojo kuwi ora laku bédang, lah wong kuwi marakké bojoné mau terus laku bédang, nèk sing dipegat mau terus kawin menèh. Lah wong lanang sing kawin karo wong sing dipegat mau ya katut mèlu laku bédang.”
23336	MAT 5:33	Gusti Yésus ngomong: “Kowé pada ngerti nèk mbah-mbahané awaké déwé diwulangi ngéné: ‘Kowé aja mblénjani janji. Nèk kowé wis janji karo wong nganggo sumpah karo jenengé Gusti Allah, janji kuwi kudu mbok tetepi.’
23340	MAT 5:37	Nèk ya, ngomonga ya, nèk ora, ya ngomong ora. Kliwat sangka kuwi metuné sangka Sétan.”
23341	MAT 5:38	Tembungé Gusti Yésus: “Kowé pada ngerti nèk wèté nabi Moses ngomong ngéné: ‘Sapa sing ngrusak mripat kudu gentèn dirusak mripaté lan sapa sing ngrusak untu kudu gentèn dirusak untuné.’
23345	MAT 5:42	Nèk ènèng wong njaluk apa-apa marang kowé, dikèki lan sing arep utang marang kowé ya diutangi.”
23346	MAT 5:43	Gusti Yésus neruské tembungé ngéné: “Kowé pada ngerti piwulang iki: ‘Kowé pada trésnaa marang kantya-kantyamu lan pada sengita marang mungsuhmu.’
23351	MAT 5:48	Mulané, kowé kudu sampurna, kaya enggoné Gusti Allah Bapakmu nang swarga ya sampurna.”
23352	MAT 6:1	Tembungé Gusti Yésus: “Enggonmu pada nglakoni panyembah kuwi aja kanggo pamèran wong. Mengko ndak Bapakmu nang swarga ora mberkahi kowé.
23353	MAT 6:2	“Nèk kowé pawèh duwit, aja diomong-omongké, kaya wong lamis kaé. Wong lamis kuwi lumrahé ngomong-omongké bab betyiké, dikabar-kabarké nang sinaguk-sinaguk lan nang dalan-dalan, supaya dielem wong. Ngertia, wong sing kaya ngono kuwi wis nampa pembalesané penggawéané.
23355	MAT 6:4	Dadiné pawèhmu ora kétok wong, nanging Bapakmu nang swarga ngerti barang sing ora kétok, Dèkné sing bakal ngupahi kowé.”
23356	MAT 6:5	Gusti Yésus ngomong: “Nèk kowé ndedonga, aja kaya wong lamis. Wong lamis kuwi lumrahé pada ndedonga nang sinaguk-sinaguk apa nang dalan-dalan, supaya kétok wong. Ngertia, wong sing kaya ngono kuwi wis nampa upahé.
23358	MAT 6:7	“Nèk kowé ndedonga, aja dawa-dawa, kaya lumrahé wong sing ora kenal marang Gusti Allah. Wong-wong kuwi mikiré Gusti Allah ngrungokké pandongané, jalaran dawa.
23360	MAT 6:9	Mulané ndedongaa ngéné: ‘Duh Bapaké awaké déwé nang swarga muga Jenengmu kasutyèkna.
23364	MAT 6:13	Nyuwun aja sampèk kenèng goda nanging luwarana sangka ala.’
23365	MAT 6:14	“Nèk kowé ngapura marang wong sing nduwé salah marang kowé, Bapakmu nang swarga ya bakal ngapura salahmu.
23366	MAT 6:15	Nanging nèk kowé ora ngapura salahé liyané, Bapakmu nang swarga ya ora bakal ngapura salahmu.”
23367	MAT 6:16	Tembungé Gusti Yésus: “Nèk kowé pasa, aja kétok sedi kaya lumrahé wong lamis. Wong-wong kuwi rupané digawé-gawé, supaya kétok sedi, dadiné wong kabèh ngerti nèk ijik pasa. Ngertia, wong sing kaya ngono kuwi wis nampa upahé kaya sak mestiné.
23369	MAT 6:18	Dadiné ora ènèng wong ngerti nèk kowé pasa. Namung Bapakmu nang swarga sing ora kétok sing ngerti apa sing mbok lakoni. Dèkné sing bakal ngupahi kowé.”
23370	MAT 6:19	Gusti Yésus neruské piwulangé ngéné: “Aja pada nglumpukké banda ing donya, awit bisa rusak dipangan rayap lan renget lan bisa dityolong maling.
23372	MAT 6:21	Awit nang endi bandamu, ya nang kono uga atimu.”
23373	MAT 6:22	Tembungé Gusti Yésus: “Mripat kuwi diané awak. Nèk mripaté padang, awakmu sak kujur ya padang.
23374	MAT 6:23	Nanging nèk mripatmu peteng, awakmu sak kujur ya peteng uga. Dadiné, nèk dian sing nang awakmu kuwi malih peteng, lah kaya ngapa petengé!”
23375	MAT 6:24	Tembungé Gusti Yésus: “Ora ènèng wong sing bisa ngrangkep ngladèni gusti loro. Awit wongé bakal sengit karo sing siji lan nrésnani liyané, apa ngelem sing siji lan nyepèlèkké sing liyané. Semono uga kowé, kowé ora bisa ngladèni Gusti Allah lan uga ngladèni duwit.”
23376	MAT 6:25	Tembungé Gusti Yésus: “Mulané Aku ngomong: aja pada sumelang bab uripmu, bab apa sing mbok pangan lan apa sing mbok ombé lan apa sing mbok enggo. Apa urip kuwi ajiné ora ngungkuli pangan lan awak kuwi ajiné apa ora ngungkuli sandangan?
23379	MAT 6:28	“Lah kenèng apa kok pada sumelang bab sandangan? Mbok disawang kembang-kembang sing tukul nang kebon kaé. Kembang-kembang kuwi lak ya ora pada nyambutgawé apa nggawé salin ta?
23382	MAT 6:31	“Mulané, aja pada sumelang lan aja pada bingung bab apa sing mbok pangan lan mbok ombé lan mbok enggo.
23385	MAT 6:34	Mulané, aja pada sumelang bab dina sésuk, awit dinané sésuk ènèng karépotané déwé. Ngrasakké karépotané dina iki waé wis abot, aja ditambahi karo karépotané dina sésuk.”
23386	MAT 7:1	Gusti Yésus neruské piwulangé ngéné: “Aja pada maido liyané, supaya Gusti Allah ora maido kowé.
23389	MAT 7:4	Lah kepriyé kowé kok wani ngomong karo liyané: ‘Kéné klilip sing nang mripatmu tak buwangé,’ nanging mripatmu déwé ènèng baloké.
23391	MAT 7:6	“Barang sing sutyi aja dikèkké asu, mengko ndak asuné balik nyatèk kowé. Lan parel aja dikèkké babi, mengko ndak diidek-idek nganggur.”
23392	MAT 7:7	Tembungé Gusti Yésus: “Nèk kowé njaluk, kowé mesti bakal dikèki; nèk kowé nggolèk, kowé mesti bakal nemu; nèk kowé totok-totok lawang, mesti kowé bakal dibukakké.
23397	MAT 7:12	“Mulané apa sing mbok karepké supaya ditindakké karo wong liya marang kowé, kuwi kudu mbok tindakké marang liyané. Awit kuwi isiné angger-angger sing diwulangké karo nabi Moses lan nabi liya-liyané.”
23398	MAT 7:13	Gusti Yésus mulangi ngéné: “Pada mlebua liwat lawang sing tyiyut, awit lawang sing amba lan dalan sing jembar kuwi nggawa kowé nang karusakan lan wong okèh sing pada milih dalan iku.
23399	MAT 7:14	Nanging lawang sing tyiyut lan dalan sing tyiyut kuwi nggawa kowé nang kauripan lan namung wong setitik pada milih dalan kuwi.”
23400	MAT 7:15	Gusti Yésus neruské piwulangé ngéné: “Pada sing ati-ati karo nabi-nabi sing palsu. Wong-wong kuwi tekané nang nggonmu kaya wedus manut, nanging wujuté beburon sing galak.
23405	MAT 7:20	Mengkono kuwi kowé bisa nitèni nabi sing palsu, sangka penggawéné.”
23406	MAT 7:21	Gusti Yésus ngomong: “Sing mlebu ing Kratoné Swarga kuwi ora wong sing ngomong ‘Gusti, Gusti’ marang Aku, ora, nanging saben wong sing nglakoni kekarepané Bapakku nang swarga.
23407	MAT 7:22	Ing dina kruton okèh wong bakal ngomong marang Aku: ‘Gusti, Gusti, awaké déwé lak ngabarké pituturé Gusti Allah ing jenengmu ta? Lan awaké déwé lak nundungi demit ing jenengmu ta lan awaké déwé ya nindakké mujijat ing jenengmu uga?’
23408	MAT 7:23	Nanging Aku bakal semaur: ‘Aku blas ora kenal marang kowé. Pada lungaa sangka ngarepku, kowé wong sing seneng nggawé ala!’ ”
23409	MAT 7:24	Gusti Yésus neruské piwulangé ngéné: “Wong sing ngrungokké lan nglakoni piwulangku kuwi kenèng tak padakké karo wong pinter sing ngedekké omahé nang panggonan sing atos.
23411	MAT 7:26	“Lah wong sing ngrungokké piwulangku, nanging ora dilakoni, kuwi kenèng dipadakké karo wong bodo sing ngedekké omahé nang lemah santi.
23412	MAT 7:27	Kadung ènèng udan deres lan banyuné laut munggah ngelepké panggonané lan angin gedé ngantemi omahé, omahé terus ambruk, rusak sak kabèhé.”
23416	MAT 8:2	Nang kono ènèng wong lara lépra mara nang nggoné Gusti Yésus, terus sujut nang ngarepé. Wongé ngomong: “Duh Gusti, nèk kowé gelem, mesti kowé bisa nambani aku.”
23417	MAT 8:3	Gusti Yésus terus ngelungké tangané lan ndemèk wongé karo ngomong: “Aku gelem, dadia waras!” Sakwat wongé terus mari tenan.
23420	MAT 8:6	“Gusti, peladènku lara nang omah. Dèkné wis ora bisa apa-apa, namung ngrasakké lara tenan.”
23421	MAT 8:7	Gusti Yésus semaur: “Ya, Aku arep teka nambani dèkné.”
23422	MAT 8:8	Nanging ofisiré semaur: “Duh Gusti, aku iki ora pantes didayohi Gusti nang omahku. Mbok Gusti ngetokké tembung sak ketyap waé, mengko peladènku mesti bakal mari.
23423	MAT 8:9	Awit aku déwé ya ing sak ngisoré penggedéku, nanging aku déwé ya nduwé soldat-soldat ing sak ngisorku, sing kudu manut marang aku. Nèk aku mréntah sing siji ngomong: ‘Kana lunga,’ wongé ya lunga lan nèk liyané tak tyeluk: ‘Réné,’ wongé mesti ya teka. Nèk aku ngomong karo peladènku: ‘Iki ditandangi,’ mesti ya ditandangi.”
23424	MAT 8:10	Gusti Yésus nggumun krungu tembungé ofisir kuwi. Dèkné terus ngomong marang wong-wong sing pada mèlu: “Tenan, Aku durung tau tumon wong sing nduwé pengandel semono gedéné nang tengahé wong Israèl.
23426	MAT 8:12	Nanging wong-wong sing sak mestiné kudu manggon ing Kratoné Gusti Allah malah bakal diusir metu, dilebokké nang panggonan sing peteng-ndedet. Nang kono wong-wong kuwi bakal nangis lan kerot untu.”
23427	MAT 8:13	Gusti Yésus terus ngomong marang ofisiré: “Kana mulih, bakal klakon manut pengandelmu.” Lan ing waktu kuwi uga peladèné mari.
23431	MAT 8:17	Gusti Yésus nindakké kuwi mau kabèh, supaya klakon sing diomong karo nabi Yésaya dèk mbiyèn, sing uniné ngéné: “Dèkné wis nyangga kasangsarané awaké déwé lan lelarané awaké déwé Dèkné wis nambani.”
23433	MAT 8:19	Ing waktu kuwi ènèng sakwijiné guru Kitab mara nang nggoné Gusti Yésus ngomong: “Guru, aku arep mèlu Kowé, nang endi waé aku arep mèlu.”
23434	MAT 8:20	Gusti Yésus nyauri wongé ngéné: “Asu alasan nduwé rong lan manuk nduwé susuk, nanging Anaké Manungsa ora nduwé panggonan kanggo ngglétak lan lèrèn.”
23435	MAT 8:21	Terus ènèng murid liyané ngomong ngéné marang Gusti Yésus: “Gusti, aku dililani ngubur bapakku ndisik.”
23436	MAT 8:22	Gusti Yésus nyauri ngéné: “Kowé mèlua Aku, sing mati bèn ngubur tunggalé sing pada mati.”
23439	MAT 8:25	Murid-muridé terus marani lan nggugah Dèkné: “Gusti, awaké déwé ditulungi. Prauné kelep.”
23440	MAT 8:26	Gusti Yésus terus ngomong: “Kenèng apa kowé kok pada wedi? Kok tyilik pengandelé!” Gusti Yésus terus tangi lan mréntah angin lan ombak kongkon mandek. Anginé lan banyuné terus anteng.
23441	MAT 8:27	Wong-wong sing nang kono pada nggumun lan ngomong: “Wong iki sapa ta? Angin lan ombak kok pada manut marang tembungé?”
23443	MAT 8:29	Wong-wong kuwi terus pada bengok-bengok marang Gusti Yésus, ngomong: “Duh Anaké Gusti Allah, awaké déwé arep mbok kapakké? Apa awaké déwé arep mbok setrap? Saiki lak durung waktuné ta?”
23445	MAT 8:31	“Nèk awaké déwé niyat arep mbok kongkon metu, awaké déwé dililani mlebu nang babi-babi kaé!”
23446	MAT 8:32	Gusti Yésus ngomong: “Kana pada metua!” Demit-demit mau terus pada metu sangka wong loro kuwi, terus pada mlebu nang babi-babiné. Babi-babi mau terus pada mblayu sangka pinggir gunung kono, njegur nang mér terus pada mati kelep kabèh.
23450	MAT 9:2	Nang kono terus ènèng wong pada teka nggotong wong lumpuh nganggo peturoné. Kadung Gusti Yésus weruh gedéné pengandelé wong-wong kuwi, Dèkné terus ngomong marang wongé sing lumpuh: “Aja wedi, dosa-dosamu wis dingapura.”
23451	MAT 9:3	Nang kono ènèng guru-guru Kitab sing pada mbatin: “Wong iki nyepèlèkké Gusti Allah.”
23452	MAT 9:4	Nanging Gusti Yésus ngerti batinané para guru Kitab kuwi, mulané terus ngomong: “Kenèng apa kowé kok pada nduwèni gagasan sing ala?
23453	MAT 9:5	Gampang sing endi, ngomong: ‘Dosamu wis dingapura,’ apa: ‘Ngadek lan mlakua?’
23454	MAT 9:6	Nanging Aku arep nduduhké marang kowé, nèk Anaké Manungsa nduwèni kwasa ngapura dosa nang jagat kéné.” Gusti Yésus ngomong marang wong sing lumpuh: “Ngadeka! Peturonmu diangkat lan kana mulih.” Wongé terus ngadek lan mlaku mulih.
23457	MAT 9:9	Gusti Yésus terus lunga sangka panggonan kono. Dèkné weruh wong belasting ijik njagong nang kantoré. Wong belasting iki jenengé Matéus. Gusti Yésus ngomong marang Matéus: “Hayuk mèlu Aku!” Matéus terus ngadek, terus mèlu Gusti Yésus.
23459	MAT 9:11	Wong Farisi siji-loro sing weruh kuwi terus pada takon marang murid-muridé Gusti Yésus: “Kenèng apa gurumu kok mangan bebarengan karo wong belasting lan wong ala?”
23460	MAT 9:12	Gusti Yésus krungu kuwi terus ngomong: “Wong sing waras ora mbutuhké dokter, nanging sing lara.
23461	MAT 9:13	Dipikir apa tegesé ayat nang Kitab sing uniné: ‘Sing tak karepké ora kurban, nanging tumindak katrésnan!’ Awit tekaku iki ora nggolèki wong sing ngakuné wis apik uripé, ora, nanging Aku nggolèki wong sing ala.”
23462	MAT 9:14	Sakwisé kuwi murid-muridé Yohanes Pembaptis pada teka nang nggoné Gusti Yésus, terus takon: “Awaké déwé lan para Farisi pada nglakoni pasa, nanging murid-muridmu kok ora?”
23463	MAT 9:15	Gusti Yésus semaur ngéné: “Dipikir! Mosok dayoh nang kawinan kaé pada sedi nèk mantèné lanang ijik nang kono? Mesti ora ta? Nanging ènèng waktuné mantèné lanang digawa lunga sangka kono. Ing waktu kuwi dayohé bakal pada pasa.
23464	MAT 9:16	“Ora ènèng wong nambal salin lawas nganggo bakal sing anyar. Awit tambalané kuwi bakal mengkeret lan nyuwèkké saliné luwih amba.
23465	MAT 9:17	Semono uga ora ènèng wong nyimpen anggur sing anyar nang kantongan lulang sing lawas, awit mengko kantongané mesti bakal bedah. Angguré bakal wutah lan kantongané bakal ora kanggo gawé menèh. Apiké, anggur sing anyar ya kudu disimpen nang kantongan sing anyar, supaya angguré lan kantongané bisa tetep apik.”
23466	MAT 9:18	Dongé Gusti Yésus ijik omong-omongan karo murid-muridé Yohanes Pembaptis mau, terus ènèng penggedéné sinaguk teka lan niba nang ngarepé, nyuwun: “Duh Gusti, anakku wédok entas waé ninggal, nanging nèk Gusti gelem teka lan ndemèk dèkné, mesti dèkné bisa urip menèh.”
23469	MAT 9:21	Awit wongé mikir: “Nèk aku bisa ndemèk saliné waé, mesti aku bisa mari.” Mulané wongé terus ndemèk saliné Gusti Yésus.
23470	MAT 9:22	Nanging Gusti Yésus terus minger. Kadung weruh wong wédoké, Dèkné terus ngomong: “Aja wedi, pengandelmu sing nambani kowé.” Sakwat wongé terus mari.
23472	MAT 9:24	Gusti Yésus terus ngomong: “Kana pada metu! Botyahé ora mati, namung turu.” Wong-wong pada ngguyu Gusti Yésus.
23475	MAT 9:27	Dongé Gusti Yésus lunga sangka kono, terus ènèng wong lamur loro nututi Dèkné. Wong-wong kuwi bengok-bengok: “Turunané ratu Daved, mbok melas karo awaké déwé!”
23476	MAT 9:28	Kadung Gusti Yésus wis tekan omahé déwé, wong lamur loro mau terus mara nang nggoné Dèkné. Gusti Yésus terus takon marang wong loro mau: “Apa kowé pretyaya nèk Aku bisa nambani mripatmu?” Wong loro mau semaur: “Ya Gusti, awaké déwé pretyaya!”
23477	MAT 9:29	Gusti Yésus terus ndemèk mripaté wongé karo ngomong: “Apa pengandelmu bakal klakon!”
23481	MAT 9:33	Kadung demité wis dietokké karo Gusti Yésus, wongé terus bisa ngomong menèh. Wong-wong sing weruh pada nggumun kabèh lan ngomong: “Awaké déwé durung tau weruh kaya ngono kuwi nang negara Israèl kéné.”
23482	MAT 9:34	Nanging para Farisi ngomong: “Wongé bisa ngetokké demit kuwi jalaran éntuk pangwasa sangka penggedéné demit.”
23485	MAT 9:37	Gusti Yésus terus ngomong marang murid-muridé: “Sing kudu dienèni okèh, nanging bauné setitik.
23486	MAT 9:38	Mulané pada nyuwuna marang sing nduwé panènané, supaya nambahi wongé sing panèn.”
23491	MAT 10:5	Gusti Yésus terus ngongkon rasul rolas budal nganggo tembung ngéné: “Aja pada nekani panggonané bangsa sing dudu Ju lan aja mlebu kutané bangsa Samaria.
23497	MAT 10:11	“Nèk kowé teka nang sakwijiné kuta apa désa, nggolèka wong sing gelem mbok inepi lan nginepa nang omah kuwi nganti lungamu sangka kono.
23498	MAT 10:12	Nèk kowé mlebu nang omahé wong, wongé dibagèkké ngéné: ‘Muga Gusti Allah mberkahi kowé kabèh!’
23501	MAT 10:15	Pretyayaa, mbésuk ing dina kruton setrapané wong sing manggon nang kuta-kuta kuwi aboté bakalé ngungkul-ungkuli setrapané kuta Sodom lan Gomorah!”
23502	MAT 10:16	Gusti Yésus neruské tembungé marang rasul rolas mau: “Dirungokké sing apik! Kowé tak kongkon budal kaya wedus sing dietyulké nang tengahé asu alasan. Mulané kowé kudu sing ati-ati kaya ula lan atimu sing resik kaya manuk dara.
23507	MAT 10:21	“Bakal klakon ènèng wong masrahké seduluré déwé supaya dipatèni. Semono uga bapak bakal masrahké anaké supaya dipatèni. Anak-anak bakal nglawan marang bapa lan ibuné lan bakal masrahké wong tuwané supaya dipatèni.
23510	MAT 10:24	“Murid mesti ora ngungkuli guruné lan slaf mesti ora ngungkuli sing nduwé.
23511	MAT 10:25	Kanggo murid mesti ya wis tyukup nèk bisa kaya guruné, semono uga slaf, ya wis tyukup nèk bisa kaya sing nduwé. Lah nèk sing nduwé omah waé diarani Bèlsebul, lah brayaté sak omah menèh ora diarani kepriyé!”
23512	MAT 10:26	Gusti Yésus neruské tembungé ngéné: “Aja pada wedi marang wong-wong kuwi. Apa sing ditutupi bakal kétok lan apa sing didelikké bakal kebukak.
23517	MAT 10:31	Mulané aja pada wedi. Kanggo Gusti Allah kowé kuwi ajiné ngungkuli sak ènèngé manuk tyilik kabèh.”
23518	MAT 10:32	Tembungé Gusti Yésus: “Sapa sing ngakoni nèk dadi muridku nang ngarepé wong, Aku ya bakal ngakoni nang ngarepé Gusti Allah Bapakku, nèk wong kuwi pantyèn muridku.
23519	MAT 10:33	Nanging sapa sing wedi ngakoni nèk dadi muridku nang ngarepé wong, Aku ya bakal nyélaki dèkné nang ngarepé Bapakku nang swarga.”
23520	MAT 10:34	Gusti Yésus terus ngomong: “Kowé aja mikir nèk tekaku nggawa rukun nang jagat. Ora, tekaku ora nggawa rukun, nanging malah misah.
23522	MAT 10:36	Malah wong sak omah bakal dadi mungsuh marang sakpada-pada.”
23523	MAT 10:37	Gusti Yésus neruské tembungé ngéné: “Sapa sing nrésnani bapa apa biyungé ngungkuli enggoné nrésnani Aku, wong kuwi ora pantes dadi muridku. Uga wong sing nrésnani anaké lanang apa anaké wédok ngungkuli enggoné nrésnani Aku, wong kuwi uga ora pantes dadi muridku.
23525	MAT 10:39	Sapa sing ngéman uripé, kuwi malah bakal kélangan uripé. Nanging sapa sing ora wedi kélangan uripé kanggo Aku, iku sing bakal nemu uripé.”
23526	MAT 10:40	Gusti Yésus ngrampungké piwulangé marang rasul rolas ngéné: “Sapa sing nampani kowé, kuwi uga nampani Aku. Lan sapa sing nampani Aku, kuwi ya nampani Bapakku nang swarga.
23528	MAT 10:42	Sapa sing ngekèki ngombé marang salah-sakwijiné muridku sing tyilik iki, jalaran muridku, senajan namung banyu anyes sak gelas, pretyayaa, wong kuwi bakal nampa upah.”
23531	MAT 11:3	“Apa Kowé kuwi wong sing kudu teka, apa awaké déwé kudu ngarep-arep wong liyané?”
23532	MAT 11:4	Gusti Yésus semaur ngéné: “Kana pada balika lan Yohanes diomongi bab apa sing kowé krungu lan apa sing kowé weruh.
23534	MAT 11:6	Beja wong sing ora mangu-mangu bab Aku.”
23535	MAT 11:7	Sakwisé murid-murid mau pada balik, Gusti Yésus terus ngomong ngéné bab Yohanes marang wong-wong: “Dongé kowé pada marani Yohanes nang wustèn kaé, sakjané kowé mikir bakal weruh apa? Apa ndarani kowé bakal weruh damèn sing keterak angin rana-réné? Lak ya ora ta?
23538	MAT 11:10	Awit ya bab Yohanes iki sing wis ketulis nang Kitab ngéné: ‘Iki kongkonanku, sing tak kongkon budal ndisik nggawèkké dalan kowé!’
23544	MAT 11:16	“Wong-wong jaman saiki kenèng tak padakké karo apa ya? Eling-éling kaya botyah-botyah sing pada dolanan nang lataré pasar kaé; sing sak krompol tyeluk-tyeluk marang krompolan liyané ngomong ngéné:
23545	MAT 11:17	‘Awaké déwé main lagu bungah-bungah, nanging kowé ora gelem njogèt. Awaké déwé singi lagu susah, kowé ora nangis.’
23547	MAT 11:19	Lah dongé Anaké Manungsa teka, Dèkné mangan lan ngombé, kabèh wong ngomong: ‘Delokké kaé, wong murka lan tukang ngombé, kantyané wong belasting lan wong ala.’ Nanging Gusti Allah gedé kaweruhé lan kaweruhé diwujutké nganggo penggawéné.”
23549	MAT 11:21	Tembungé Gusti Yésus ngéné: “Tyilaka kowé, Korasim! Tyilaka kowé uga, Bètsaida! Awit semunggoné nang kuta Sidon lan Tirus ènèng mujijat kaya sing ènèng nang tengahmu, wong-wong nang kono mesti wis mbiyèn-mbiyèn pada ngakoni salahé lan pada nganggo salin sakah lan usapan awu sirahé kanggo ngétokké kasusahané.
23552	MAT 11:24	Nanging Aku ngomong marang kowé, mbésuk ing dina kruton wong-wong nang kuta Sodom malah bakal nampa kawelasan sing luwih gedé tenimbang kowé.”
23553	MAT 11:25	Ing waktu kuwi Gusti Yésus maturkesuwun marang Gusti Allah, tembungé: “Duh Allah Bapakku, Gustiné langit lan bumi, Aku maturkesuwun marang Kowé, awit Kowé nyimpen prekara-prekara iki kanggo wong sing pinter lan sing nduwé kaweruh, nanging mbok udarké kanggo wong sing tyilik.
23554	MAT 11:26	Pantyèn ya ngono Bapakku, iki pantyèn wis dadi karep lan senengmu.”
23555	MAT 11:27	Gusti Yésus neruské tembungé ngéné: “Bapakku wis masrahké sembarang marang Aku. Ora ènèng wong sing ngerti Anaké, kejaba Bapaké lan ora ènèng sing ngerti Bapaké, kejaba Anaké lan wong-wong sing dikenalké karo Anaké marang Bapaké.
23556	MAT 11:28	“Kabèh wong sing kangèlan lan kabotan, pada mbrénéa nang nggonku. Aku bakal ngekèki ayem lan tentrem marang kowé.
23558	MAT 11:30	Piwulangku ora angèl lan momotanku kuwi èntèng.”
23560	MAT 12:2	Kadung wong Farisi weruh kuwi, terus pada ngomong marang Gusti Yésus: “Delokké kuwi, murid-muridmu pada nerak angger-angger, awit pada nglakoni prekara sing dilarang ing dina sabat.”
23561	MAT 12:3	Gusti Yésus semaur ngéné: “Apa kowé ora pada matya nang Kitab bab sing ditindakké karo Daved, dongé dèkné lan kantya-kantyané pada ngelih?
23565	MAT 12:7	Nang Kitab lak ènèng tulisan ngéné ta: ‘Sing tak karepké kuwi kawelasan, ora kurban.’ Nèk kowé dunung tegesé tulisan kuwi, kowé mesti ora bakal nyalahké wong-wong sing bener.
23566	MAT 12:8	Awit Anaké Manungsa sing kwasa ngarani apa sing kelilan lan sing ora kelilan ing dina sabat.”
23568	MAT 12:10	Nang sinaguk kono ènèng wong sing tangané lumpuh. Enèng wong siji-loro sing pantyèn nuju arep nggolèki salahé Gusti Yésus. Wong-wong iki takon marang Dèkné: “Apa éntuk nambani wong ing dina sabat?”
23569	MAT 12:11	Gusti Yésus terus semaur: “Semunggoné nang tengahmu ènèng wong sing nduwé wedus siji, terus wedus kuwi ketyemplung nang luwangan ing dina sabat. Mosok wongé ora ndang nyandak wedusé ditarik sangka luwangané?
23570	MAT 12:12	Lah manungsa ajiné apa ora ngungkul-ungkuli wedus? Mulané ya éntuk nulungi wong ing dina sabat.”
23571	MAT 12:13	Gusti Yésus terus ngomong marang wong sing lara tangané: “Tanganmu dietungké!” Wongé terus ngetungké tangané lan saiki tangan kuwi wis waras kaya tangan sing liyané.
23576	MAT 12:18	“Iki Peladènku, Dèkné sing tak pilih. Dèkné sing tak trésnani, sing ndadèkké senengé atiku. Dèkné bakal tak kèki Rohku. Dèkné bakal ngabarké marang kabèh bangsa bab kabeneranku.
23579	MAT 12:21	Ya Peladènku iki sing bakal dadi pengarep-arepé kabèh bangsa.”
23581	MAT 12:23	Wong kabèh pada nggumun tenan lan pada ngomong: “Apa iki dudu turunané ratu Daved ya, sing wis diomongké nèk bakal teka?”
23582	MAT 12:24	Kadung para Farisi krungu wong-wong ngomong ngono, terus pada semaur: “Wong kuwi bisa ngetokké demit, awit dikèki pangwasa karo Bèlsebul, ratuné demit-demit.”
23583	MAT 12:25	Gusti Yésus ngerti pikirané para Farisi mau, mulané terus ngomong: “Negara sing rayaté pada tyongkrèh mesti bakal ambruk. Semono uga kuta apa brayat, nèk pada memungsuhan marang sakpada-pada, mesti bakal bubrah.
23587	MAT 12:29	“Apa ènèng wong bisa ngleboni omahé wong sing rosa awaké terus nyolong sembarangé? Mesti ora bisa! Malingé kudu bisa mbanda sing nduwé omah ndisik, sakdurungé ngusungi sembarangé.
23588	MAT 12:30	“Wong sing ora ngrujuki Aku, kuwi tegesé nglawan Aku. Lan sapa sing ora mèlu Aku ngumpulké wong-wong, kuwi tegesé malah mbuyarké.
23590	MAT 12:32	Nèk ènèng wong ngolok-olok Anaké Manungsa, wong kuwi bakal dingapura. Nanging wong sing ngolok-olok marang Roh Sutyi, wong kuwi ora pisan-pisan bakal dingapura, ora bakal dingapura ing jaman saiki lan uga ora dingapura ing jaman sing bakal teka.”
23591	MAT 12:33	Gusti Yésus neruské tembungé: “Wit sing apik mesti ya ngetokké wong sing apik. Nèk wité ala, wohé ya ala. Awit wohé kuwi ngétokké apik-èlèké wité.
23594	MAT 12:36	“Mulané pada ngertia: ing dina kruton kabèh wong bakal kudu asok penjawab bab saben tembung sing ngawur waé.
23595	MAT 12:37	Awit tembung-tembungmu déwé sing bakal ngarani kowé bener apa salah.”
23596	MAT 12:38	Ing waktu kuwi ènèng guru Kitab lan wong Farisi siji-loro sing ngomong marang Gusti Yésus: “Guru, awaké déwé kepéngin weruh tandané sangka Kowé.”
23597	MAT 12:39	Nanging Gusti Yésus semaur: “Pantyèn ala tenan lan gedé tenan dosané wong jaman saiki. Pada njaluk tanda pangwasa, nanging ora bakal nampa tanda, kejaba tandané nabi Yonah.
23600	MAT 12:42	Mbésuk ing dina kruton ratu wédok sangka bawah kidul bakal maju lan bakal nyalahké wong-wong iki. Awit ratu kuwi teka sangka pojoké bumi, kepéngin ngrungokké kaweruhé ratu Soléman. Lah mangka sing ngadek nang kéné iki ngungkuli ratu Soléman.”
23601	MAT 12:43	Gusti Yésus neruské tembungé ngéné: “Nèk ènèng demit metu sangka sakwijiné wong, demit mau terus mlaku-mlaku nang panggonan sing ora kanggonan wong, nggolèk panggonan kanggo lèrèn, nanging ora nemu.
23602	MAT 12:44	Demité terus mikir: ‘Enaké tak balik waé nang omah sing wis tak tinggal.’ Demité terus balik nang omahé lan weruh nèk saiki wis resik lan ditata apik.
23603	MAT 12:45	Demit mau terus lunga nggolèki kantyané, terus balik nggawa demit pitu, sing alané ngungkul-ungkuli dèkné déwé. Demit-demit kuwi terus manggon ing wong mau. Entèk-entèké wong kuwi kasusahané malah ngungkul-ungkuli mauné, dongé namung kanggonan demit siji.”
23605	MAT 12:47	Terus ènèng wong sing ngomongi Dèkné: “Guru, ibumu lan sedulur-sedulurmu pada nang njaba, kepéngin metuki Kowé.”
23606	MAT 12:48	Gusti Yésus semaur: “Ibuku lan sedulur-sedulurku kuwi sapa ta?”
23607	MAT 12:49	Gusti Yésus terus nduding murid-muridé karo ngomong: “Iku ibuku lan sedulur-sedulurku!
23608	MAT 12:50	Awit sapa sing nglakoni kekarepané Bapakku sing nang swarga, ya iku sedulurku lanang lan sedulurku wédok lan ibuku.”
23611	MAT 13:3	Gusti Yésus terus mulangi wong-wong bab werna-werna prekara nganggo gambar. Gusti Yésus ngomong ngéné: “Enèng wong budal nang keboné arep nyebar.
23616	MAT 13:8	Nanging uga ènèng wiji sing tiba nang lemah sing subur, terus ngetokké woh okèh. Enèng sing wiji siji dadi satus, ènèng sing dadi swidak lan ènèng sing dadi telung puluh.”
23617	MAT 13:9	Gusti Yésus terus nutup piwulangé ngomong ngéné: “Sapa sing nduwé kuping, rungokké sing apik tembungku kuwi.”
23618	MAT 13:10	Murid-muridé Gusti Yésus terus mara nang nggoné Dèkné, takon: “Apa jalarané nèk Gusti mulangi wong-wong kok nganggo gambar?”
23619	MAT 13:11	Gusti Yésus semaur: “Karepé Gusti Allah, supaya namung kowé sing bisa dunung wewadiné Kratoné Gusti Allah, ora wong kabèh.
23622	MAT 13:14	Dadiné bisa klakon apa sing wis diomong karo nabi Yésaya dèk mbiyèn, sing uniné ngéné: ‘Kowé bakal bolak-balik krungu, nanging ora dunung. Kowé bakal bolak-balik ndeleng, nanging ora weruh.
23623	MAT 13:15	Awit bangsa iki ndablek, kupingé budek lan mripaté merem rapet. Awit semunggoné ora ngono, mesti mripaté weruh lan kupingé krungu, pikirané bisa dunung terus pada teka marani Aku lan ninggal uripé sing dosa, mesti terus tak waraské. Kuwi tembungé Gusti Allah.’
23624	MAT 13:16	“Nanging beja kowé, awit mripatmu weruh lan kupingmu krungu.
23625	MAT 13:17	Ngertia, okèh nabi lan wong betyik sing pada kepéngin ndeleng apa sing mbok deleng, nanging ora klakon ndeleng. Uga pada kepéngin krungu apa sing kowé krungu, nanging ora klakon.”