23215	MAT 1:2	Ibirahi ɗa tata u Ishaku.† Ishaku ɗa tata u Yakubu.† Yakubu ɗa tata u Yahuza† na̱ mmuku ma aꞌali n roku.
23224	MAT 1:11	Josaya ɗa tata u Jakoniya na̱ mmuku ma aꞌali n roku. (Aꞌayin yi a ɗa a ka̱na̱ le ubana a uyamba u Babila.)†
23230	MAT 1:17	Gba̱ aza ɗa a kecei nala vi, akaya a ɗa aꞌa̱ri pini a ɗa; akaya kupa n a nishi ili iꞌya i ka̱na̱i Ibirahi hal ubana aꞌayin a Dawuda Magono, n akaya kupa n a nishi ili iꞌya i ka̱na̱i aꞌayin a Dawuda hal ubana aꞌayin a ɗa a pura̱ le ubana a Babila tsugbashi. N akaya kupa n a nishi ili iꞌya i ka̱na̱i aꞌayin a ɗa a pura̱ le ubana a Babila tsugbashi utuwa̱ aꞌayin a Kawauwi.
23231	MAT 1:18	Tyoku ɗa ilimaci i Yesu Kawauwi iꞌa̱ri ɗa na: Mma u ne u ɗa Meri uza ɗa Isuhu kenei tsumana. Shegai eyi a makere bawu u revei vali, aku u ka̱na̱i katsuma̱ n Kulu Keri.†
23232	MAT 1:19	Isuhu kamana ka Meri, vuma ɗa u tsu rongo uyan ili iꞌya iꞌa̱ri derere, wa ciga u nei Meri vi uwono a aꞌeshi a ama wa, aku u yawunsai u a̱sa̱ka̱ yi usokongi.
23233	MAT 1:20	Aꞌayin a ɗa wa̱ri pini uyawunsa ukuna vi, aku katsumate ka zuba† ka Magono ma Zuba ka wenikei kaci ka ne ara ne a asuvu a alavutanshi, u danai, “Isuhu, matsikaya ma Dawuda, kotsu vu pana uwonvo u ɗa va zuwa kamana ka vunu Meri wa, kpaci Kulu Keri ka ku zuwa yi u ka̱na̱ katsuma̱ ki.
23237	MAT 1:24	Aꞌayin a ɗa Isuhu rikpa̱na̱ka̱i, aku u yain dere tyoku ɗa katsumate ki ka tonuko yi. U tukoi Meri a kuwa u woko uka u ne.
23239	MAT 2:1	A matsa ta̱ Yesu a ilyuci i Batalami a uyamba u Yahuda, aꞌayin ɗa Hiridu† wa̱ri magono. Ama roku aza ɗa a yain ka̱neshi u ukuna u atala, a wuta̱i a kasana a tuwa̱i a Urishelima†
23241	MAT 2:3	An Hiridu Magono u panai nala, u dambula ta̱ cika, nala dem aza ɗa aꞌa̱ri a Urishelima a rongoi a kadambula.
23243	MAT 2:5	Aku a wushunku yi, “A ilyuci i Batalami iꞌya a Yahuda. Kpaci ili iꞌya Mika matsumate u korongi iꞌya:
23244	MAT 2:6	“ ‘Avu, Batalami u uyamba u Yahuda, va̱ ta̱ n kalen pini a asuvu a ilyuci i pige i pige i Yahuda. A ka matsa ta̱ magono a asuvu a vunu, uza ɗa wa woko yavu kaliniki ka ama a va̱, aza a Isaraꞌila†.’ ”
23245	MAT 2:7	Pini nala, magono mi ma isa̱i amoci a ɗa a wuta̱i a kasana ki a ba a sheshei ukpawunsi, kpam a tonuko yi derere aꞌayin a ɗa katala ki ka wuta̱i.
23246	MAT 2:8	Aku u tonuko le, “ꞌYa̱nga̱i i wala ubana a Batalami vi i boli maku mi mai. I wene yi baci, i gono i tuwa̱ i tonuko mu, tsa̱ra̱ mpa dem n ba n lyaka yi kayala.”
23247	MAT 2:9	Arevi yi an a panai ili iꞌya magono mi ma danai, aku a lazai. Kpam katala ka a wenei a kasana ka lazai a kapala ka le hal ka ba ka shamgbai a asu u ɗa maku mi ma̱ri.
23249	MAT 2:11	Aꞌayin a ɗa ama yi a uwai pini a kuwa ki, a wene ta̱ maku mi n Meri mma u ne, a kuɗa̱ngi a lyaka yi kayala. A bidyai kune ku le ku zinariya, n ucanga u magula̱ni, n ma̱r† a na̱ka̱ yi.
23251	MAT 2:13	An arevi yi a lazai, katsumate ka Magono ma Zuba ka tuwa̱i ara Isuhu a asuvu a alavutanshi, u danai, “ꞌYa̱nga̱ vu dara̱ka vu bidya maku mi na̱ mma u ne ubana a Masar!† Vu shamgba ɗe she aꞌayin a ɗa n tonuko vu vu gono, kpaci magono ma pini ma bolo maku mi tsa̱ra̱ u wuna.”
23252	MAT 2:14	Aku u ꞌya̱nga̱i u bidyai maku mi na̱ mma u ne a lazai n kayin ubana a Masar,
23253	MAT 2:15	nte a rongoi ɗe hal aꞌayin ɗa magono mi ma kuwa̱i. Ili yi i gita̱ ta̱ kotsu i wenike ili iꞌya Magono ma Zuba ma danai a una̱ u Hosiya matsumate, “N isa̱ ta̱ maku ma va̱ ma wuta̱ a Masar.”
23254	MAT 2:16	Aꞌayin ɗa magono ma wenei arevi yi aꞌene a ɗa a vurusa̱ yi a ɗa, aku u panai upan. U zuwai a wunusa gba̱ mmuku ma aꞌali a Batalami, n ilyuci i kenu i kenu iꞌya iꞌa̱ri evu evu gba̱, aza a ayen a re ubana a iyamba. U reve ta̱ aꞌayin a ɗa a matsai maku mi cinda arevi yi a danai.
23255	MAT 2:17	Nala ili iꞌya Kashila̱ ka danai a una̱ u Irimiya† matsumate i wokoi mayun:
23256	MAT 2:18	“A pana ta̱ kala̱ga̱tsu a Rama, uza roku wa sa̱ adama a unamgbukatsuma̱. Rahila† ɗa wa sa̱ adama a mmuku n ne, u ꞌyuwain u a̱sa̱ka̱ uza u ne yi kadyanshi, an u wokoi a kuwa̱ ɗe.”
23257	MAT 2:19	An Magono mi ma kuwa̱i, katsumate ka Magono ma Zuba ka tuwa̱i ara Isuhu a asuvu a alavutanshi aꞌayin ɗa wa̱ri pini a Masar vi.
23258	MAT 2:20	Katsumate ki ka danai, “ꞌYa̱nga̱ vu bidya maku mi na̱ mma u ne vu gono a uyamba u Isaraꞌila, kpaci aza ɗa a ka ciga a wuna maku mi a kuwa̱ ɗe.”
23259	MAT 2:21	Aku Isuhu ꞌya̱nga̱i u bidyai maku mi na̱ mma u ne a gonoi a Isaraꞌila.
23261	MAT 2:23	Pini nala, a ba a dusuki a ilyuci iꞌya a ka isa̱ Nazara. Adama a nala a shaɗangu ta̱ ili iꞌya ntsumate n danai: “A ka isa̱ yi ta̱ uza u Nazara.”
23265	MAT 3:4	Yahaya uka ta̱ aminya a ɗa a cai n tsileme tsu karakuma. U sirai kagbawatsu ka ukpan a cuku tsu ne, kpam ilikulya i ne iꞌya abaruma n ishigi.
23266	MAT 3:5	Ama ushani a wuta̱ ta̱ a Urishelima n Yahuda n iyamba iꞌya iꞌa̱ri uɓongu u Aga̱ta̱ a Urudu a tuwa̱i tsa̱ra̱ a pana̱ka yi.
23268	MAT 3:7	Afarishi† n aza a Sadusi ushani a tuwa̱ ta̱ dem a asu u ɗa Yahaya wa lyuɓugusu ama yi tsa̱ra̱ a lyuɓugu le. An Yahaya wene le, u danai, “Eɗa̱ aꞌeku a ɗa! Ya rono ɗa̱ atsuvu i suma mavura ma Kashila̱ ka tuko n maloko?
23269	MAT 3:8	Yanyi ili iꞌya ya wenike an i a̱sa̱ka̱i unyushi u ɗe.
23270	MAT 3:9	Kotsu i dana ya wura mavura mi an iꞌa̱ri mmuku n tsikaya mi Ibirahi wa. N tonuko ɗa̱, Kashila̱ ka fuɗa ta̱ ka bidya atali a na u gonuko a ɗa mmuku n tsikaya mi Ibirahi!
23274	MAT 3:13	Aꞌayin a nala yi a ɗa Yesu a̱sa̱ka̱i Galili u banai a Aga̱ta̱ a Urudu tsa̱ra̱ Yahaya lyuɓugu yi.
23275	MAT 3:14	Yahaya wa̱ri wa ciga ta̱ u ꞌyuwan, u danai, “Aɗa u gain vu lyuɓugu mu. Ndya i zuwai vu tuwa̱i ara va̱ tsa̱ra̱ n lyuɓugu vu?”
23276	MAT 3:15	Yesu wushuki, “N gogo‑na nala u gain u woko, kpaci u ka̱na̱ ta̱ tsu yain gba̱ ili iꞌya Kashila̱ ka ciga tsu tsu yain.” Aku Yahaya wushuki.
23280	MAT 4:2	Aꞌayin amangare kaara n kayin Yesu lya ilikulya wa. An a kotsoi, aku u panai kambulu.
23287	MAT 4:9	Aku u danai, “Va lyaka mu baci kayala, ma na̱ka̱ vu ta̱ iꞌya gba̱.”
23290	MAT 4:12	An Yesu panai alabari a ɗa a ukai Yahaya Kalyuɓugi a kuwa ku aꞌali, aku u gonoi a uyamba u Galili.
23292	MAT 4:14	Nala gita̱ ta̱ tsa̱ra̱ ili iꞌya Ishaya matsumate u danai i shaɗangu:
23294	MAT 4:16	Ama ɗa a ka rongo a karimbi, a ka wene ta̱ katyashi ka pige. Aꞌa̱ri a ka rongo ta̱ a una̱ u ukpa̱, shegai katyashi ka wantukpa ta̱ ara le.”
23302	MAT 4:24	Alabari a ne a kyawain gba̱ uyamba u Galili, aku a tukusoi aza a mɓa̱la̱, hal gba̱m n ama ɗa aꞌa̱ri a uyamba u Suriya, n aza ɗa a ka pana ikyamba tsa̱ra̱ a ta̱na̱sa̱ le. Aza roku a asuvu a le aꞌa̱ ta̱ n ityoni i cingi,† aza roku ipori, hal gba̱m n awunu. Shegai Yesu ta̱na̱sa̱ le gba̱.
23303	MAT 4:25	Kakuma̱ ka ama ka ka wuta̱i a Galili, n Dikafoli, n Urishelima, n gba̱ uyamba u Yahuda hal n aza ɗa aꞌa̱ri a Aga̱ta̱ a Urudu a kasana ka tono yi.
23307	MAT 5:4	Kashila̱ ka zuwuka ta̱ aza ɗa aꞌa̱ri n unamgbukatsuma̱ una̱ u shinga, kpaci wa ta̱na̱sa̱ ta̱ atakasuvu a le.
23309	MAT 5:6	Kashila̱ ka zuwuka ta̱ aza ɗa aꞌa̱ri n maluwa ma uyan ili i maci una̱ u shinga, kpaci wa na̱ka̱ le ta̱ ili iꞌya a ka ciga vi.
23311	MAT 5:8	Kashila̱ ka zuwuka ta̱ aza ɗa atakasuvu a le aꞌa̱ri sarara una̱ u shinga, kpaci a ka rongo ta̱ kaɓolo n eyi.
23313	MAT 5:10	Kashila̱ ka zuwuka ta̱ aza ɗa a ka yan mavura an a ka yansa ili iꞌya Kashila̱ ka ciga una̱ u shinga, kpaci tsugono tsu zuba tsu le tsa.
23314	MAT 5:11	Kashila̱ ka zuwuka ɗa̱ ta̱ una̱ u shinga, aꞌayin a ɗa baci ama a wisha ɗa̱. Kashila̱ ka zuwuka ɗa̱ ta̱ una̱ u shinga, aꞌayin a ɗa baci ama a ka yan ɗa̱ mavura. Kashila̱ ka zuwuka ɗa̱ ta̱ una̱ u shinga, aꞌayin a ɗa baci ama a takpa ɗa̱ ukuna u cingi adama a va̱.
23317	MAT 5:14	“Eɗa katyashi ka likimba. Ilyuci iꞌya a mai a zuba u masasa a ka fuɗa a ka sokongu iꞌya wa.
23318	MAT 5:15	A tsu sapa macikalu a kimba̱ ma n kakotsu wa. Shegai a zuwa ma a kashamkpatsu ka ne, tsa̱ra̱ katyashi ki ka wakana aza ɗa aꞌa̱ri a pini kuwa ki.
23320	MAT 5:17	Yesu doki u danai, “Kotsu i wene yavu tuwa̱ ɗa n tuwa̱i tsa̱ra̱ n wacinsa Mele ma Musa† ko kpam uwenishike u ntsumate wa. N tuwa̱ n wacinsa iꞌya wa, shegai n tuwa̱ ta̱ tsa̱ra̱ ili iꞌya a danai vi i shaɗangu.
23321	MAT 5:18	Mayun ɗa ma tonuko ɗa̱, ili iꞌa̱ la ya puwa̱n a Mele mi wa, she aꞌayin a ɗa zuba n likimba a kotsoi. Ko uɗyani u kenu ko u kenukulu wa̱ la wa puwa̱n wa, she ili i na yi i shaɗangu.
23324	MAT 5:21	Yesu doki u danai, “I pana ta̱ ili iꞌya Mele ma Musa ma danai, ‘Kotsu i wuna uma u vuma gbani wa,’ kpam ‘U ka̱na̱ ta̱ a kiɗa̱ga uza ɗa baci dem u wunai uma u vuma gbani ugana.’
23325	MAT 5:22	Shegai n tonuko ɗa̱, va yan baci upan n uza u vunu, a ka kiɗa̱ga vu ta̱ ugana. Vu isa̱ baci uza u vunu “Katengeshi,” a ka banka vu ta̱ a asu u Asheshi a Pige.† Vu tonuko baci uza u vunu “Va̱ri n kalen wa,” vu yan ta̱ evu n u ɗa a ka banka vu a akina† a ɗa bawu aꞌa̱ri n utyoku.
23328	MAT 5:25	“Va̱ baci n ukuna n uza roku hal wa banka vu a asu u afada, dara̱ka vu sheshi n eyi tun iꞌa̱ri a ure kahu i rawa a kuwa ku afada ki. Kawa i rawa baci ɗe, a ka na̱ka̱ngu vu ta̱ a asu u uza u afada. Eyi kpam u na̱ka̱ ada̱ga̱ri a ne a banka vu a kuwa ku aꞌali.
23329	MAT 5:26	Mayun n tonuko vu, va wuta̱ pini a asu vi wa, she aꞌayin a ɗa vu tsupai ili iꞌya a ka tono vu gba̱.”
23336	MAT 5:33	Yesu doki u danai, “I pana ta̱ kpam ili iꞌya Mele ma Musa ma danai, ‘Kotsu vu kpa̱ɗa̱ ushaɗangu kazuwamgbani ka vunu wa. U ka̱na̱ ta̱ vu shaɗangu kazuwamgbani ka vu yain n Magono ma Zuba.’
23337	MAT 5:34	N tonuko ɗa̱, kotsu vu tsina n ili i roku aꞌayin a ɗa baci ya yan kazuwamgbani wa! Zuba a asu u ɗa Kashila̱ ka̱ri ndishi u ɗa. Adama a nala, kotsu vu tsina n zuba wa.
23338	MAT 5:35	Likimba asu u ɗa aꞌene a ne a tsu wunvuga ɗa. Adama a nala, kotsu vu tsina n likimba wa. Urishelima ilyuci i Magono ma Pige iꞌya, adama a nala kotsu vu tsina n iꞌya wa.
23340	MAT 5:37	Aꞌayin a ɗa baci ya yan kazuwamgbani, ili iꞌya i gain vu dana iꞌya na koshi, ‘Nala wa̱ri,’ ko tani ‘Nala wa.’ Vu dana baci iꞌya i lai la, a asu u uza u cingi vi ɗa i wuta̱i.”
23341	MAT 5:38	Yesu doki u lyai kapala n kadyanshi, “I pana ta̱ ili iꞌya Mele ma Musa ma danai, ‘Uza u foɗo baci utoku u ne a keshi, ko u takpa yi kanga, eyi dem a ka foɗo yi ta̱ keshi ka ne ko takpa kanga ka ne.’
23346	MAT 5:43	Yesu doki u danai, “I pana ta̱ ili iꞌya ama a danai, ‘Ciga uza u karen u vunu, aku vu kovi utokulalu u vunu.’
23352	MAT 6:1	Yesu lyai kapala n u wenishiki atoni a ne, “Kiranai aꞌayin a ɗa ya yan ili i shinga, kotsu i yain iꞌya adama a ɗa ama a ka wene iꞌya a cikpala ɗa̱ wa. I yan baci nala, ya tsa̱ra̱ katsupi ka malen ma manyan ma ɗe a asu u Tata u ɗe uza ɗa wa̱ri a zuba wa.
23353	MAT 6:2	“Va ne baci aza a unambi kune, kotsu vu fula̱ ukakaci tsa̱ra̱ ama a pana a reve iꞌya va yan wa, tyoku ɗa aza a maci a kaɓan a tsu yansa a agata a Kashila̱ n ire tsa̱ra̱ ama a na̱ka̱ le karinga̱.” Mayun n tonuko ɗa̱, aza a maci a kaɓan a nala yi a tsa̱ra̱ ɗe katsupi ka malen ma manyan ma le.
23354	MAT 6:3	Aꞌayin a ɗa baci va ne aza a unambi kune, vu yain ka usokongi, tsa̱ra̱ kukere ku ugula̱ ku reve ili iꞌya kukere ku ulyaki ka yan wa.
23355	MAT 6:4	Na̱ka̱ kune ku vunu usokongi, Tata u vunu, uza ɗa u revei ili iꞌya iꞌa̱ri usokongi, wa na̱ka̱ vu ta̱ katsupi ka malen ma manyan ma vunu.”
23356	MAT 6:5	Yesu doki u danai, “Aꞌayin a ɗa baci ya yan kavasu, i woko tyoku u aza a maci a kaɓan wa! A tsu ciga ta̱ a shamgba a agata a Kashila̱ n ire a yain kavasu tsa̱ra̱ ama a wene le. Mayun n tonuko ɗa̱, a tsa̱ ɗe katsupi ka malen ma manyan ma le.
23357	MAT 6:6	Aꞌayin a ɗa baci va yan kavasu, uwa a asuvu a kunu ku vunu vu gida̱ku utsutsu. Vu yain kavasu ubana a asu u Kashila̱ Tata u vunu uza ɗa wa̱ri a asu u usokongi u nala vi. Tata u vunu uza ɗa wa wene ili iꞌya va yan usokongi, wa na̱ka̱ vu ta̱ katsupi ka malen ma manyan ma vunu.
23359	MAT 6:8	Kotsu i woko tyoku u le wa. Tata u ɗe u reve ta̱ ili iꞌya ya ciga kahu gba̱m i weci yi.
23361	MAT 6:10	Tsugono tsu vunu tsu tuwa̱. A̱sa̱ka̱ a yain ili iꞌya va ciga a yain a likimba, tyoku ɗa a ka yansa iꞌya a zuba.
23367	MAT 6:16	Yesu doki u danai, “Ya yan baci kakuli, kotsu i wenike kadambula tyoku ɗa aza a maci a kaɓan a tsu yan wa. A tsu ga̱cuwunsa̱ ta̱ aꞌeshi a le tsa̱ra̱ ya dem reve an a ka yan kakuli. Mayun n tonuko ɗa̱, aza a maci a kaɓan a nala yi a tsa̱ ɗe katsupi ka malen ma manyan ma le.
23368	MAT 6:17	Shegai va yan baci kakuli, vu za̱ɗi kenji ka vunu aku vu sawa aꞌeshi.
23369	MAT 6:18	Adama a nala, uza wa̱ la wa reve an va yan kakuli wa, she Tata koshi, uza ɗa bawu tsa wene. U reve ta̱ gba̱ ili iꞌya iꞌa̱ri usokongi, aya kpam wa na̱ka̱ vu katsupi ka malen ma manyan ma vunu.”
23373	MAT 6:22	“Aꞌeshi aꞌa̱ ta̱ tyoku u macikalu ma ikyamba. Aꞌeshi a vunu a lobono baci, ikyamba i vunu dem ya shaɗangu ta̱ n katyashi.
23374	MAT 6:23	Shegai aꞌeshi a vunu a lobono baci wa, ikyamba i vunu ya shaɗangu ta̱ n karimbi. Katyashi ka ka̱ri a asuvu a vunu ka karimbi ka baci, va̱ ta̱ a asuvu a karimbi ka pige.