7131	RUT 1:2	Ámna wata kutná ku Elimelek, hang áwáná kutná ku Naomi, iná nanggená yará wata kut yándi ku Malon káling Kilion. Wawu hun yáni ku Efrata háranan, it Betlehem Juda ále káinnan, watá kung Moab káwak káin átkiuráng.
7133	RUT 1:4	Nanggená yará yá Moab náráwa yará áwá yándi ya ihumálák. Káman da kutná ku Rut, hang nukngá wata kutná ku Orpa. Kulá wakáin yara 10 hám wáina áturáng.
7134	RUT 1:5	Kulá Malon káling Kilion dá hányon kámurán du, Naomi wu náulá me nanggená yará wa muná.
7136	RUT 1:7	Kulá málám ále átuk wa sangga nambáná yará yot Juda ále ya kukuya kálu hulátiuráng.
7137	RUT 1:8	Kungga átang, Naomi yá nambáná yará wa yánuk, “Mamam sándi yan it hulá ya son sándi kundimálák. Táwi yá sán sáháng tolinek, náuta sándá nánáun sándi há kámutumálák wa iháng toliumálák me nák neháng tolingga áwánggoemálák wáinanyon.
7141	RUT 1:12	wata ku son sándi kundimálák, uriwana yará. Nák ku náráwa há hálet, son náunna ma táindát. Kálu kámá ing árán iná ku ing tátáyan, kula yáungán no náunna tángga, wahára kungga nángánanggena iháng te
7143	RUT 1:14	Naomi yá wáina yánán son kutkáyawát táwi hánám táuráng. Kulá Orpa yá ku nambáná sangga kukuya pukon kang kumiuk, iná Rut tá ku nambáná káto poláng mángga tángga átuk.
7144	RUT 1:15	Wáina tángga árán du Naomi yá inuk, “Kang, nukka wu son há koek, málámbán tombong me málámbán ánutuná ya, máriná ya isutang kung.”
7145	RUT 1:16	Wáina inán, Rut tá miuk, “Kepmangga son kukuya ma nanáng seindalák. Ko rekáin kuinelák, nák ku wakáin kuinet; me rehára átnelák, nák ku wakáin átnet. Kákkán tombong wawu nákkán tombong, me kákkán Ánutu wawu nákkán Ánutu.
7146	RUT 1:17	Ko rekáin kámutnelák, nák ku wakáin yon kámure neháng usineráng. Náut kámá káman dá ma náháng horeindák. Kátkámut tá rewe náháng horeinek. No mena ná met ná ma isure hálendu Táwi yá álo neháng wáik hánám táinek.”
7147	RUT 1:18	Kulá Naomi yá kan Rut tá kikilingga málám bot kukuya tán kangga ku, Naomi yá me kámá son ma inuk.
7148	RUT 1:19	Yándi wu yayará kungga kungga Betlehem káin kung hiumálák. Rám it wahára kung hiumálák hára, it pálak hárámutang áwáng kápángga ku náráwa yá miuráng, “Kák ka Naomi puk me?”
7152	RUT 2:1	Kulá Naomi káungáná káman kutná ku Boas. Ámna wawu Elimelek kán hun háranan, hun wata kinan ámna kutná pálak átnándak.
7153	RUT 2:2	Kulá hang Moab náráwa Rut watá Naomi ing inuk, “Nepmatá hái káin kungga bali kátu yákyákmak táená wa kámolin. Káman niyá nahángga álo ingga nanán hálendu kámonet.” Wáina men Naomi yá inuk, “Álo kuinelák, uriwana.”
7154	RUT 2:3	Wáina inán Rut málám kungga hái káin yáup ámna yá bali marángga ihángga kut márin yáni ya kátu yákyákmak táená wa kámondang kuk. Kulá Rut tá hái wawu Boas yan ingga ma narená kuk, iná Boas wawu Elimelek kán hun háranan.
7159	RUT 2:8	Kulá Boas yá kung Rut wáina inuk, “Náráwa máto, kándáng narinelák. Ko kung hái nukngá káin bali ma kámonándalák. Hái ná sangga ma kuindalák. Nákkán yáup náráwa yot nahára átneráng.
7162	RUT 2:11	Wáina inán Boas yá hurik tángga ing inuk, “Ko náula yá kámurán nan mamya me it káwakka yápmangga áwulák ngáyá áwáng ámna náráwa uláp ma naráng yámená watyot átang nambáka ya rina rina táng mángga áwánggoelák, wawu erek hánám há met narut.
7164	RUT 2:13	Wáina inán Rut tá inuk, “Táwina, nák ku yáup náráwa ka waháranan muná, me kutna muná, enendu ko nák nahángga neháng tolelák. Ko sutna táng láláp táelák, hang ko me nuk hára naháng melák.”
7165	RUT 2:14	Kulá sungngi nana rám hára ku Boas yá Rut inuk, “Nákáin áwángga másáng kámá ihángga másáng kátu kimo satá wáin ingirángngá kinan han nang.” Kulá Rut tá yáup ámna tangtang putung han Boas yá bali sená kámá imán Rut tá nangga kawilá hahatin kátu yápman áturáng.
7168	RUT 2:17	Kulá Rut tu hái káin bali kámondang átnárán du it tá yonyon tin kangga ku málám bali kámonduk wa kátingga páliná ihuk, wata márapmá náwu isikimo muná táwi sim, kilo náwu 10 kilo wáina ina.
7170	RUT 2:19	Wáina tán kangga nambáná yá inuk, “Kula rekáin yáup tángga bali táwi hánám kámondalák? Ni ámna yá kaháng tunggap tángga keháng tolek wawu Táwi yá kuram táng minek.” Kulá wahára ku Rut tá niyan hái káin yáup táuk wa nambáná inuk, “Ámna kutná niyan hái káin no kula yáup táet wawu Boas.”
7172	RUT 2:21	Kulá Moab náráwa Rut watá miuk, “Me nukngá káman Boas yá ing nanek, ‘Kák ku nákkán yáup ámna náráwa tangtang rewe árátá kungga bali yot wit mamará watán rám bá sáliknginek.’”
7174	RUT 2:23	Wáina inuk wata ku Rut tá Boas yan yáup náráwa watyot átang bali yot wit kánkámon tángga átningngárán bali yot wit mamará watán rám bá sálikngiuk. Kulá rám ore wahára Rut tá nambáná yot átkiumálák.
7176	RUT 3:2	Kulá Boas wawu nánin hun háranan ámna ni watán yáup náráwa yot ko yáup tángngátalák. Kula yáungán wawu bali komená káin bali kipmá kotnándek.
7178	RUT 3:4	Kulá rám watá pándák hangga ruhán, ko ále rehára ruhek wa kándáng káinelák, kulá wahára ku kuinelák ngáyá hárammá kálu tek yaling mángga hang pándák átnelák. Wahára ku rina rina tátá wa watá kaninek.”
7180	RUT 3:6	Kulá Rut tá bali itná káin kung hangga nambáná yá rina rina tátáya inuk wa erek hánám táng háliuk.
7181	RUT 3:7	Kulá Boas yá umi sungnginá nang hálingga pahálá yá álosim hálen málám ruruháya bali tená tangtang káin kung háuk. Wáina kangga Rut tá kilakkon hánám kuk ngáyá hárammá kálu tek yaling mángga hang hárammá hulá káin pándák átuk.
7182	RUT 3:8	Kálu wa tunggafiuk wawu yáung táitná Boas yá ruhángga átnárán náut kámá yá táng mirak tán hurik tángga numkálu hangga káuk ku náráwa káman dá hárammá hulá káin pándák árán ikik hárámutuk.
7183	RUT 3:9	Wáina kangga Boas yá inuk, “Kák ku ni?” Ing inán náráwa watá inuk, “Nák ku Rut, kangán yáup náráwa. Kák ku Elimelek sipmá kátu wata ku ko nák nehángga náunna kámutuk wata kutná meng mirak táinelák.”
7184	RUT 3:10	Wáina inán Boas yá inuk, “Náráwa máto, Táwi yá kuram táng kaminek. Ko náwu kangán álosim wa pukon náula yan hun wa elelák. Álosim wa kálak táulák wawu wáina sim, iná kula pálik táelák nátá ku álosim hánám, náuta ko ámna máto kutná kutná yáni pálak me kutná kutná yáni muná yan káin ma kulák.
7189	RUT 3:15	Ing inángga son Boas yá miuk, “Lap kátu yáila káin uselák wa táng áwáng táng hálak tángga álák.” Ing inán wáina tángga árán, Boas yá bali 20 kilo hám wáina kulin wata kinan han, háláng mángga táng hip tángga málámba ketnán tin du háná kuk. Kulá wata torong hára ku Boas yá hangga it táwi káin kuk.
7191	RUT 3:17	Kulá son Rut tá ing miuk, “Boas yá ing nanek, ‘Ketya páliná muná nambáka yan káin ma kuindalák,’ ing mengga, bali 20 kilo hám wáina ná namán tángga áwet.”
7193	RUT 4:1	Kulá hang Boas yá it Betlehem kumbi kálu mungnganá káin árongga wahára putung háuk. Waháranyon sip kátu ni Boas yá miuk watá áwán kangga Boas yá mantángga inuk, “Nukna, áwángga nahára putung hang.” Wáina mantángga inán ámna watá áwáng putung háuk.
7195	RUT 4:3	Kulá Boas yá sipmá kátu wa inuk, “Naomi, ni Moab ále káwak sangga áwuk, watán káwak kátu káman yuyuwáyan átak wawu náti ya sip náti kátu Elimelek watán hára.
7198	RUT 4:6	Wáina men kangga sipmá kátu watá miuk, “Nák ku ma yuwindát, náuta no kutná kutná na wa horengga naya nángánanggena wa yámángga kátu nangge nukngá yáyámáya takta naret. Ko kaya yuwáng, náuta no ma yuwindát wata.”
7199	RUT 4:7	(Uláp Israel káwak káin kutná kutná son yuyuwá me imán kamán tátá mená watá sálikngek ingga wawu ámna káman dá málámbán sendol yalingga táng nukngá imánggiuk. Kálu watá ku Israel káin hiták meng tunggap tánggiuk me yá sopsowek ingga.)
7200	RUT 4:8	Kulá hang ámna sip kátu watá Boas inuk, “Ka yuwinelák.” Wáina mengga sendol ná yalingga táng Boas imuk.
7201	RUT 4:9	Kulá Boas yá ámna yáilá me ámna náráwa kámuk yánuk, “Náwu sándá wa há káeráng, no Naomi ketná hára kutná kutná Elimelek kán me Kilion káling Malon dán hára átak wa há yuwet wata ku sárumna káin namáng rosingga átkuineráng.
7205	RUT 4:13	Kulá hang Boas yá Rut tu áwáná ya táuk. Tángga Boas yá Rut yot káman hálen Táwi yá táng álolo tán kawilá átang nanggená ámnaná táng tiuk.
7206	RUT 4:14	Kulá hang náráwa yá Naomi inuráng, “Táwi kutná meng tárut tánin, Táwi yá eka káman háláng kakamáya kamek. Nangge wata kutná yá Israel kinan táwi hánám háleinek.
7208	RUT 4:16	Kulá Naomi yá nangge kimo wa tángga táng poláng mángga pinna kándáng tángga átkiuk.
7210	RUT 4:18	Kulá náwu Peres yan hun tombong: Peres wawu Hesron naning,
24288	MRK 1:4	Kulá me wa isutang gu Jon Umi Kuháng Yámámá yá ále komkomá páliná muná káin áwángga yánuk, “Pahán hurik tángga áwáng umi kuhát tu Ánutu yá mukmuro sáni wa yawonek.”
24291	MRK 1:7	Kulá watán me wu ná: “Nák torong káin ámna káman áwinek wata hálángngá wu nák neháng hátek, hang ámna nák ina tá turing hang watán sendol páupmá yayaliyan tárák muná.
24292	MRK 1:8	No ku umi hánám watá kuháng sámet, iná watá ku Iruk Káungá watá kuháng sáminek.”
24295	MRK 1:11	rám waháranyon me káman alek kálu ing háuk: “Kák ku nák Nanggena. No kák ka kikiná hánám naret. No kák ka pahánna álosim hánám naret.”
24298	MRK 1:14	Kulá Jon táng it káto káin tit wata torong káin du Jesu yá Galili ále káin son kungga Ánutu yan pingnga álosim wa meng tárut tángga kuk.
24299	MRK 1:15	“Kulá rám bu áwek, Ánutu yan átkuku wu enanggon áwek. Pahán hurik tángga pingnga álosim wa narángga pahán sáni káin káto tingga átkuineráng!” ing yánuk.
24300	MRK 1:16	Kulá Jesu málám umi pátum Galili wata tákto kálu kungga kápuk ku Saimon yot kulaná Endru wu umben san umi pátum kinan han átnárán, náuta yándi wu káut iháhá ámna.
24305	MRK 1:21	Wahára átang gu it Kapaneam káin kung wakáin átang Sabat hára Jesu yá kungga miti itná kinan hangga Táwi yan me yánáng toliuk.
24308	MRK 1:24	“Jesu Nasaret nan, rina táng námámáya áwelák? Kák ka nán hám náháng lem tátáya áwelák? Nák ku há naret kák ku wa ingga, kák ku káungá hánám Ánutu yan káinnan dá áwelák!”
24312	MRK 1:28	Kulá wata pingnganá watá sokmuná hánám Galili ále wa kung hilák táuk.
24313	MRK 1:29	Kulá rám miti itná wa sangga Saimon káling Endru yan it káin kuráng, wahára wu Jeims káling Jon du káman kuráng.
24316	MRK 1:32	Kulá yonyon kálu káe yá kung han it tá pup táuk kálu, ámna náráwa yá ilalák mara me iruk wáik ká ep ihená wa ihángga Jesu yan káin áwuráng.
24321	MRK 1:37	Yáni waku kung kangga sat warán du inuráng, “Kámuk hánám kák ka sulingga átaráng!”
24324	MRK 1:40	Ámna káman ilalák lepra pálak watá áwáng tulá hára imángga hangga kiling muk, “Ko narátá álo hálendu neháng tolitá no Táwi rahálá hára rongrongngá hálin.”
24328	MRK 1:44	“Kándáng narinelák, ko ni kámá káman ma inindalák, ináku kung sutya wa pris káman elengga ku Ánutu ya towet sing mámáya Moses yá ilalák ká álo hálen rina tátáya miuk wáina tátá ku kámá yá kahángga ku ilalákngá yá álo hálek ingga kahineráng.”
24330	MRK 2:1	Rám kámá átang sangga Jesu yá it Kapaneam kinan son kung hen ámna náráwa yá wáina áwángga it káman da kinan átak ingga naruráng.
24342	MRK 2:13	Kulá son Jesu málám umi pátum tákto kálu kungga árán, ámna náráwa kik hánám watá áwát málám wahára Táwi yan me pingnga yánuk.
24344	MRK 2:15	Kulá rám Jesu yá Liwai yan it káin kungga disaepelná yot sungngi nangga áturáng, wahára wu takis iháhá me “mukmuro mara” táup hánám Jesu isutang áwuráng watyot kámuk átang sungngi náuráng.
24347	MRK 2:18	Kulá rám káman Jon dán disaepel yot Farisi wu sungngi sangga árát, ámna náráwa kámá yá áwáng Jesu inuráng, “Jon dán disaepel yot Farisi yan disaepel yá ku sungngi sanggoeráng, iná kákkán du muná.”
24353	MRK 2:24	Kulá Farisi yá wa kápángga Jesu inuráng, “Kang, náuta ku disaepelka yá Sabat hára kálu wáina ma tátáya mená wa táeráng?”
24360	MRK 3:3	Kulá Jesu málám ámna ketná kámurená wa inuk, “Wa átaráng wata kondon yáni hára wa hetang álák.”
24362	MRK 3:5	Málám kuk hánám kárek hálengga pahán yáni káto wa kangga pahálá márawin ámna wa inuk, “Ketya wa uying ráng táng.” Ing inán ketná uying ráng tán ketná yá álosim háliuk.
24363	MRK 3:6	Kulá waháranyon Farisi yáni waku hangga kungga Herot tán tombong kápángga Jesu utkámut tátáya me hulátingga hároturáng.
24368	MRK 3:11	Rám iruk wáik ká kanggiuráng hára wu iháng hang kondolá hára kátingga ing mantánggiuráng, “Kák ku Ánutu Nanggená!”
24381	MRK 3:24	Káwak káman hára árená yá yáni yon honhoren tánggalát wawu káwak watá kándáng ma átgim.
24386	MRK 3:29	Iná káman dá Iruk Káungá wata sárum meme táinek wawu kátuná wa ma sáindák, márapmá ná wawu rámá rámá átang kuinek.”
24388	MRK 3:31	Kulá Jesu maming got yakukula watá áwáng kep káin átang ámna káman suring mát kung it kinan Jesu inán áwáng kep káin kápápáya kung han,
24391	MRK 3:34	Wáina mengga áwálák háleng sulingga wahára putung áturáng wa yánuk, “Kaniráng! Nahára átaráng sándu mamna me yakukulana!
24398	MRK 4:6	Kulá káe yá háliuk wahára wu kápán há roningga háuráng, náuta ráhun yáni muná wata.
24400	MRK 4:8	Hang táulá kámá yá ku káwak álosim hára háuráng hálendu áráng hengga pálin yáni álo kámá hánám wa sángga áturáng. Kámá yá pálin yáni táwi simsim tit, kámá yá tátáwi tit, kulá kámá yá ku maming tátáwi hánám tiuráng.”
24401	MRK 4:9	Hang Jesu yá ing yánuk, “Káman ni kárámanná pálak hálendu watá me ná narinek.”
24402	MRK 4:10	Kulá ámna náráwa yá erek kung háliuráng, wahára wu disaepelná 12 watyot kámá rupmá tangtang áturáng watá me tárákngá yánuk wata hulá ya ináng suliuráng.
24403	MRK 4:11	Ináng sulit tu yánuk, “Kámá kep káin átaráng wawu me tárákngá kálu re yánáná wáina hálendu ‘rendá rahán yáni hálengga átneráng enendu páliná wu ma káindáráng, me rendá narineráng enendu wata hulá hánám bu wáina ingga ma narindáráng. Wáina tángga átninggan pahán yáni hurik tát Táwi yá kátu yáni saiwon.’ Iná sáni wu Ánutu yan átkuku watán me kilakngá wata hulá hánám wawu Ánutu yá sán há sáliuk.”
24413	MRK 4:21	Jesu yá ing yánuk, “Káman dá lam kasingga tángga áwánggim wawa baket kinan káin me tebol tárang káin hám tinggim? Wáina muná. Ináku tebol ketnán tinggim watá ku álo.
24415	MRK 4:23	Káman dá me nanaráyan kárámanná pálak hálendu watá me ná narinek.”
24417	MRK 4:25	Káman niyá me páliná watá átmek hálendu Ánutu yá wata ketnán nukngá yot tingga iminek. Iná káman niyá me páliná wa ma átmák hálen wawu isikimo rina átmek watyot imáng hutang ihinek.”
24420	MRK 4:28	Káwak málámbáyon du muk yámán árángngátaráng, hulátingga murán yáni, hang yumin yáni, hang yumin yáni kinan du pálin yáni tingngátaráng.
24424	MRK 4:32	Enendu rám watá áráng hengga tihangngátak wahára wu hái káin kutná kutná hená wa iháng hátingga maming táwi hánám wa tihangngátak. Ketná palá tingga árán alek káin iráp pá kahetang áwáng wahára tángga sek narángga yongnga ya átnándaráng.”
24429	MRK 4:37	Kungga átnárát, iruk maming táwi yá tán umi pátum punggilá yá hilák singga bot ketnán hanghang tángga árát, bot tá hála umi pátum kinan háin ingga tángga átuk.
24430	MRK 4:38	Kulá Jesu wu bot yangngá káin miung ketnán ruhángga árán disaepelná yá táng mirak tángga inuráng, “Tiksa, náni ya urák náni wa naránggoelák me? Hang suwindemán!”
24431	MRK 4:39	Wáina inát, málám tárutang iruk wa me táng mángga umi pátum punggilá wa yánuk, “Kilak! Yolop hánám átniráng!” Wáina yánán iruk ká san umi yá láláwingga hánám wa átuk.
24432	MRK 4:40	Kulá hang disaepelná wa yánuk, “Náuta ku pitánggoeráng? Sánda naráng hákhátik sáni wa muná hánám puk me?”
24437	MRK 5:4	Rám kámá sen dá ket hárammá káto hárotnándaráng, enendu sen uying rákrákit tángngátak. Káman dá hálángngá táng hang titiyan du muná.