7130	RUT 1:1	Uláp rám ámna yáilá yá Israel pin yáni tángga áturáng hára, pana ore káman wahára kesák maming táwi Israel káwak káin tunggafiuk. Rám wahára ámna káman it Betlehem Juda ále káinnan dá kung hánámá Moab káwak káin rám kimo árin ingga áwáná nanggená yará yot kámuk kuráng.
7133	RUT 1:4	Nanggená yará yá Moab náráwa yará áwá yándi ya ihumálák. Káman da kutná ku Rut, hang nukngá wata kutná ku Orpa. Kulá wakáin yara 10 hám wáina áturáng.
7143	RUT 1:14	Naomi yá wáina yánán son kutkáyawát táwi hánám táuráng. Kulá Orpa yá ku nambáná sangga kukuya pukon kang kumiuk, iná Rut tá ku nambáná káto poláng mángga tángga átuk.
7145	RUT 1:16	Wáina inán, Rut tá miuk, “Kepmangga son kukuya ma nanáng seindalák. Ko rekáin kuinelák, nák ku wakáin kuinet; me rehára átnelák, nák ku wakáin átnet. Kákkán tombong wawu nákkán tombong, me kákkán Ánutu wawu nákkán Ánutu.
7147	RUT 1:18	Kulá Naomi yá kan Rut tá kikilingga málám bot kukuya tán kangga ku, Naomi yá me kámá son ma inuk.
7148	RUT 1:19	Yándi wu yayará kungga kungga Betlehem káin kung hiumálák. Rám it wahára kung hiumálák hára, it pálak hárámutang áwáng kápángga ku náráwa yá miuráng, “Kák ka Naomi puk me?”
7151	RUT 1:22	Náwu Naomi yá Moab káwak sangga áwuk watán pingnga. Nambáná Moab náráwa Rut watyot áwumálák. Wa áwumálák wawu bali mamará hulátitiná kálu.
7153	RUT 2:2	Kulá hang Moab náráwa Rut watá Naomi ing inuk, “Nepmatá hái káin kungga bali kátu yákyákmak táená wa kámolin. Káman niyá nahángga álo ingga nanán hálendu kámonet.” Wáina men Naomi yá inuk, “Álo kuinelák, uriwana.”
7154	RUT 2:3	Wáina inán Rut málám kungga hái káin yáup ámna yá bali marángga ihángga kut márin yáni ya kátu yákyákmak táená wa kámondang kuk. Kulá Rut tá hái wawu Boas yan ingga ma narená kuk, iná Boas wawu Elimelek kán hun háranan.
7155	RUT 2:4	Rám waháranyon, Boas yá Betlehem kálu áwángga yáup ámnaná yánuk, “Táwi yá sányot átnek.” Ing yánán watá inuráng, “Táwi yá kuram táng kaminek.”
7158	RUT 2:7	Náráwa watá ing nanek, ‘Álo satá no yáup ámna yá bali marángga hárotang tingga kungga árát, márin yáni káin yákyákmak táená wa kámondang urum tinet me?’ Iná náráwa wawu yáup hára re átak, hilápmá hánám áwángga inggálu. Rám hátetná kimo re sima kinan putung hangga sek narek.”
7159	RUT 2:8	Kulá Boas yá kung Rut wáina inuk, “Náráwa máto, kándáng narinelák. Ko kung hái nukngá káin bali ma kámonándalák. Hái ná sangga ma kuindalák. Nákkán yáup náráwa yot nahára átneráng.
7161	RUT 2:10	Wáina inán Rut tá turingga hangga kurákmáta táng hang káwak káin tingga Boas inuk, “Nák ku áwená. No náut álosim kákkán kálu táng tunggap táe ko nák nahángga neháng tolelák?”
7164	RUT 2:13	Wáina inán Rut tá inuk, “Táwina, nák ku yáup náráwa ka waháranan muná, me kutna muná, enendu ko nák nahángga neháng tolelák. Ko sutna táng láláp táelák, hang ko me nuk hára naháng melák.”
7165	RUT 2:14	Kulá sungngi nana rám hára ku Boas yá Rut inuk, “Nákáin áwángga másáng kámá ihángga másáng kátu kimo satá wáin ingirángngá kinan han nang.” Kulá Rut tá yáup ámna tangtang putung han Boas yá bali sená kámá imán Rut tá nangga kawilá hahatin kátu yápman áturáng.
7166	RUT 2:15	Wáina tángga ku Rut tá tárutang yáup káin kun, Boas yá yáup ámna náráwaná yánuk, “Sat Rut tá bali máran tangtang álo kámonek, ma me táng mindaráng.
7168	RUT 2:17	Kulá Rut tu hái káin bali kámondang átnárán du it tá yonyon tin kangga ku málám bali kámonduk wa kátingga páliná ihuk, wata márapmá náwu isikimo muná táwi sim, kilo náwu 10 kilo wáina ina.
7169	RUT 2:18	Rut tá árong bali bek wa táng hip tánggatang it Betlehem káin son kun, nambáná yá bali kámondang ihángga kuk wa káuk. Hang káen sungngi náukngá kátu ihángga kuk wa Naomi imuk.
7170	RUT 2:19	Wáina tán kangga nambáná yá inuk, “Kula rekáin yáup tángga bali táwi hánám kámondalák? Ni ámna yá kaháng tunggap tángga keháng tolek wawu Táwi yá kuram táng minek.” Kulá wahára ku Rut tá niyan hái káin yáup táuk wa nambáná inuk, “Ámna kutná niyan hái káin no kula yáup táet wawu Boas.”
7172	RUT 2:21	Kulá Moab náráwa Rut watá miuk, “Me nukngá káman Boas yá ing nanek, ‘Kák ku nákkán yáup ámna náráwa tangtang rewe árátá kungga bali yot wit mamará watán rám bá sáliknginek.’”
7173	RUT 2:22	Wáina inán Naomi yá nambáná Rut inuk, “Wawu álosim, uriwana, ko watán yáup náráwa watyot re átnelák. Hái kámá káin kungngárá keháng lem tánirot.”
7174	RUT 2:23	Wáina inuk wata ku Rut tá Boas yan yáup náráwa watyot átang bali yot wit kánkámon tángga átningngárán bali yot wit mamará watán rám bá sálikngiuk. Kulá rám ore wahára Rut tá nambáná yot átkiumálák.
7175	RUT 3:1	Rám káman Naomi yá Rut inuk, “Uriwana, no kák pinya tátáyan da sulindet, watá ku pinya táinek.
7179	RUT 3:5	Wáina inán Rut tá Naomi inuk, “Rina rina nanelák wawu álo isutang táinet.”
7180	RUT 3:6	Kulá Rut tá bali itná káin kung hangga nambáná yá rina rina tátáya inuk wa erek hánám táng háliuk.
7181	RUT 3:7	Kulá Boas yá umi sungnginá nang hálingga pahálá yá álosim hálen málám ruruháya bali tená tangtang káin kung háuk. Wáina kangga Rut tá kilakkon hánám kuk ngáyá hárammá kálu tek yaling mángga hang hárammá hulá káin pándák átuk.
7183	RUT 3:9	Wáina kangga Boas yá inuk, “Kák ku ni?” Ing inán náráwa watá inuk, “Nák ku Rut, kangán yáup náráwa. Kák ku Elimelek sipmá kátu wata ku ko nák nehángga náunna kámutuk wata kutná meng mirak táinelák.”
7188	RUT 3:14	Wáina inán Rut tá son Boas hárammá hulá káin pándák átnárán it tá háiháiya tángga átuk kálu Rut tá tárutuk hára yáup ámna ruhángga áturáng watá kámá ma káuráng. Wáina tárurán du Boas yá inuk, “Náráwa yá bali itná káin áwelák ka ku ni kámá káman dá ma hánám narindak.”
7190	RUT 3:16	Rut tá nambáná yá átuk káin kung hen kangga Naomi yá ináng suliuk, “Uriwana, kuelák ka rina hánám hálek?” Ing inán Rut tá me pingnga Boas yá me rina rina inuk wa erek hánám Naomi ináng háliuk.
7191	RUT 3:17	Kulá son Rut tá ing miuk, “Boas yá ing nanek, ‘Ketya páliná muná nambáka yan káin ma kuindalák,’ ing mengga, bali 20 kilo hám wáina ná namán tángga áwet.”
7197	RUT 4:5	Wáina men Boas yá miuk, “Rám rina hára ko káwak kátu Naomi ketná hára átak wa yuwinelák, waháranyon Rut kámurená kawátná wa áwáka ya táinelák, wáina tátá ku kámurená wata kutná me watán káwak watá hiták átneráng.”
7202	RUT 4:10	Wata kátu háranyon, no Moab náráwa Rut wa hányon táinet, Malon kawátná wa áwána háleinek, watá ku kámurená yan kut me watán káwak ká hiták átneráng, hang kámurená kutná watá ma muná kuindák, hunná hára me itná hulá nahára. Sán du háláng namámáya átneráng.”
7203	RUT 4:11	Ámna náráwa kámuk urum wahára áturáng me ámna yáilá watá miuráng, “Nán du háláng kakamá. Táwi yá tán náráwa ni kákkán it káin áwáng háinek wawu Resel káling Lea ina háleinek, yarán watá tombong Israel táng tunggap táumálák wáina. Iná kák ku ámna kutná kutná pálak Efrata hun hára it Betlehem kinan kutya táwi átnelák.
7205	RUT 4:13	Kulá hang Boas yá Rut tu áwáná ya táuk. Tángga Boas yá Rut yot káman hálen Táwi yá táng álolo tán kawilá átang nanggená ámnaná táng tiuk.
7211	RUT 4:19	iná Hesron wawu Ram naning, iná Ram wawu Aminadap naning,
24293	MRK 1:9	Rám wahára Jesu wu it Nasaret ále Galili kálu áwáng kung Jodan umi kinan han Jon dá umi kuháng muk.
24294	MRK 1:10	Rám Jesu yá umi sangga kep káin árángga áwuk, wahára hánám Jesu yá káuk ku alek ká ang tán Iruk ká iráp tánarám bá ina kahet hang málám hára ep tángga árán,
24296	MRK 1:12	Rám waháranyon Iruk ká Jesu suring mán ále komkomá páliná muná káin kung
24306	MRK 1:22	Rám Jesu yá wa yánáng tolingga átuk wahára ámna náráwa wa narángga áturáng watá kangga hárámuturáng, náuta Jesu káuráng wawu ámna kutná pálak ká ina yánáng tolingga átuk, lo yan tiksa yá yánáng tolingngátaráng wáina muná.
24314	MRK 1:30	Rám wahára wu Saimon silummá wu ilalák tángga sutná yá ángárángin kome káin átak ingga Jesu inát naruk.
24330	MRK 2:1	Rám kámá átang sangga Jesu yá it Kapaneam kinan son kung hen ámna náráwa yá wáina áwángga it káman da kinan átak ingga naruráng.
24348	MRK 2:19	Wáina inát Jesu yá yánuk, “Ámna káman dá náráwa káman yot ket tántán tátáya átang nuknukngá men áwánggalát watá watyot átang sungngi álo sanggalát me muná? Wáina kámá ma árak. Rám ore watá watyot átgalát wahára wu herongnge átnát tán rám.
24352	MRK 2:23	Rám káman Sabat hára Jesu yá disaepelná yot yáni waku wit hái orek yáni kálu kunggatang disaepelná yá wit páliná wa kámá kátungga ihuráng.
24358	MRK 3:1	Rám káman Jesu yá kung miti itná kinan háuk, wahára wu ámna káman ketná kámurená wakáin hányon árán,
24361	MRK 3:4	Wáina inángga son wahára áturáng ngá wa yánuk, “Retá ku Sabat hára kálu kándáng hálek, álosim táinemán me wáik táinemán? Háláng yámámá me ráháng kámut tátá?” Wáina yánán wahára áturáng watá náng ingmen áturáng.
24368	MRK 3:11	Rám iruk wáik ká kanggiuráng hára wu iháng hang kondolá hára kátingga ing mantánggiuráng, “Kák ku Ánutu Nanggená!”
24370	MRK 3:13	Rám káman Jesu málám ále yáilá káin áráng átang málámbá niya narek wa mantáng yámán málámbán káin áwuráng.
24371	MRK 3:14	Málám ámna 12 iháng tunggap tángga kut aposel yámángga yánuk, “Sán du nákkot átneráng. Rám kámá wu suring sáme Táwi yan me wa yánángga átningguineráng,
24380	MRK 3:23	Wáina mengga árát tu Jesu yá mantáng yámán áwát me tárák hára yánuk, “Rina tángga ku Satan dá Satan isurán kuinek?
24405	MRK 4:13	Son Jesu yá ing yánuk, “Sándu me tárákngá náwu ma naráráng me rina? Rina tángga wu me tárákngá nukngá wata hulá wa narineráng?
24425	MRK 4:33	Rám máro yon Jesu yá Táwi yan me wa tárákngá wáina re tárák hára yánuk. Watá nanará yáni káin álo nanaráyan kálu wahára yánánggiuk.
24427	MRK 4:35	Rám wahára it tá yonyonlingga áwán du Jesu yá disaepelná yánuk, “Umi pátum tákto numkálu kunin,”
24437	MRK 5:4	Rám kámá sen dá ket hárammá káto hárotnándaráng, enendu sen uying rákrákit tángngátak. Káman dá hálángngá táng hang titiyan du muná.
24438	MRK 5:5	Rámá rámá káen me yáungán wawu ále yáilá káin tanggán dá átak wakáin re átang huhumenman pálak málámbáyon sutná sutná wa sup pá marángngátak.
24448	MRK 5:15	Rám ámna náráwa yá Jesu yá átuk káin wa áwángga káuráng gu ámna iruk wáik ká ep táená táng toliuk wawu sutná kándáng tánggánengga, nanaráná yá kándáng hálen, wahára putung árán, kangga pitáuráng.
24454	MRK 5:21	Rám Jesu yá bot ketnán umi pátum wa son hitik tángga kung numkálu átuk, wahára ámna náráwa yá kik hánám wa áwáng áwálák táuráng.
24478	MRK 6:2	Rám Sabat tá áwáng hiuk hára wu miti itná káin Táwi yan me yánáng tolingga árán, urum táwi wa narángga áturáng wata kinan máro hánám bá yon hárámutang me keke ing miuráng, “Ámna nátá nanará wawu rekáinnan ihuk? Nanará álosim náwu niyá imuk ngáya tángga tárák hulá hulá wa hányon tánggoek?
24496	MRK 6:20	náuta Herot tá Jon da naráng mánggiuk wawu ámna kándáng rongrongngá, wata ku Jon da hányon pitáng mángga kándáng hánám pinná tánggiuk. Rám Herot tá Jon dán me naránggiuk hára wu naráng yakyawák tángga narángpak hánám tánggiuk, enendu son Jon dán me nanará ya wu kikiná naránggiuk.
24498	MRK 6:22	Rám wata kinan du Herodias uriwa yá áwáng rahán yáni hára wa táit pánáp tángga árán Herot yot ámna hulá hulá watá kangga álosim naruráng. Wáina hálendu king gá náráwa wa inuk, “Ko náuta kámá narángga naninelák wawu no há hánám kaminet.”
24507	MRK 6:31	Rám ore waháranyon du ámna náráwa watá táup hánám kung áwáng tángga árát tu Jesu yá aposelná yot sungngi yáni nanayan tárák muná hálendu yánuk, “Sáni re hánám áwát nákkot kungga ále rákit kangga wakáin sek naránin.”
24523	MRK 6:47	Rám it tá pup táuk wakálu ku bot tá umi pátum táitná káin kunggatuk, iná Jesu yá ku málám re ále yáilá káin há átuk.
24533	MRK 7:1	Rám káman Farisi yot lo yan tiksa yá Jerusalem káin átang áwuráng watá áwáng Jesu kang áwálák tángga
24536	MRK 7:4	Rám maket komená sangga it káin áwángngátaráng hára wawu áwáng ket yáni kálak yawondang gu sungngi nangngátaráng, me tátáwi yáni yan kálu hulá hulá isurená wa isutnándaráng. Kálu káman du ing kap me umi kárangngá me tipot yanyawon táená wa.
24537	MRK 7:5	Wáina hálendu Farisi yot lo yan tiksa watá Jesu inuráng, “Rina tángga ku disaepelka yá tátáwi náni yan kálu wa isutang ket yáni rongrongngá ma hálen sungngi nanggoeráng?”
24570	MRK 8:1	Rám ore wahára ámna náráwa urum táwi kámá yá áwáng árát, Jesu yá wa kápán sungngi yáni muná hálen disaepelná mantán áwát yánuk,
24583	MRK 8:14	Rám disaepel yá bot ketnán kuráng wahára wu kalot yámán másáng kámá ma ihená kuráng, iná káman re yá ku bot kinan átuk.
24588	MRK 8:19	Rám no másáng tum 5 wa 5000 dán da hikhuk táut hára nat kátu árát rápmám rina molát tuwaturáng?” Ing yánán “12” ingga inuráng.
24607	MRK 8:38	Rám nátán ámna náráwa wawu ámna mukmuro hang Ánutu ya kalot yámená. Sán háranan káman dá nák me nákkán me wata reprepmá tánggim, máriya rám kálu Ámna Nanggená yá Naning gán yamá hálángngá pálak wata kinan angeloná káungá watyot áwánggim wahára wu reprepmá yon kanggim.”
24609	MRK 9:2	Rám 6 átang gu Jesu yá Pita, Jeims hang Jon yángotang ále yáilá hásák táwi káin yáni kámuk hánám wa áráng áturáng. Áráng wakáin átang gu kondon yáni kálu sutná watá hulá kámá hánám wa hálen káuráng.
24616	MRK 9:9	Rám ále yáilá káin átang áwáng hanggaturáng wahára wu Jesu yá me káto mengga ing yánuk, “Náut káeráng wawu ni kámá káman ma hánám inindaráng, ináku árát kungga Ámna Nanggená yá kámurená háranan tárutnek.”
24625	MRK 9:18	Rám rina hára watán rám hálengngátak wahára wu káto tánggatang táng san káwak hára han máta sángátin árán pululu yá áráng hekhek tángga sutná yá kándáng nangga átnándak. Isutniráng ingga disaepelka yánet, enendu tát men sáeráng.”
24626	MRK 9:19	Wáina inán Jesu yá yánuk, “Ámna náráwa sándu naráng hákhátik sáni muná. Sányot rám rina átkuinet? Rám rina sándá márapmá namineráng? Nangge wa tángga nákkán káin áwániráng.”
24628	MRK 9:21	Wa kangga Jesu yá nangge wata naning inuk, “Rina hára hulátingga wu tárák ing tángga áwuk?” “Nangge kimo háranyon hulátiuk,” ingga naning gá inuk.
24629	MRK 9:22	“Rám kámá wu háting se káráp káin me umi káin hangga kámurik ingga tángngátak, wata ku ko álo rina kámá tánggim me, urák náni narángga álo háláng námánggim me rina?”
24635	MRK 9:28	Wata torong hára it kinan kung hangga yáni kámuk hánám átang gu disaepel yá Jesu inuráng, “Rina ta ku nándá ma isurátne kuk?”
24640	MRK 9:33	Rám káman it Kapaneam káin áwáng hiuráng wahára wu áwáng it káman da kinan átang gu Jesu yá yánáng suliuk, “Kálu káin náuta menmen tángga áweráng?”
24670	MRK 10:13	Rám káman ámna náráwa yá nangge kikimo ihángga Jesu yá ihánggápik ingga watán káin áwángngárát, disaepel yá me táng yámuráng.
24687	MRK 10:30	wata tángga ku náut yápmáinek wata topmá 100 torong hára tingga yáminek. Rám ná átang kuinemán háranyon Ánutu yá it me yakukulak, málám ilom, nan mam, nángánangge me ále hái táup hánám wa yáminek, hang kámá yá iháng káyam hányon táineráng. Kulá máriya rám kálu wu átkuku sásáliná muná wa táineráng.
24762	MRK 12:20	Rám káman tatning kukulak sewen dá átkiuráng. Átang tat yáni táwi watá áwáná káman táuk enendu nanggená muná átang kámutuk.
24767	MRK 12:25	Rám kámurená yá tárutneráng wahára wu náun áwán ma átnándáráng, ináku angelo yá alek káin átnándaráng wáina átneráng.
24777	MRK 12:35	Jesu yá Táwi yan it káungá hánám kumbiná kinan me yánáng tolingga kungga átang gu yánuk, “Rina ta ku lo yan tiksa yá ku ing menggoeráng, ‘Ámna ni Ánutu yá ámna náráwaná son iháháya miuk wawu Devit nanggená’?
24787	MRK 13:1	Rám Jesu yá Táwi yan it káungá hánám wa sangga háuk, waháranyon du disaepelná káman dá Táwi yan it káungá hánám táená wa kangga inuk, “Kang, tiksa! It álo kámá hánám ba kápáng! Hang it rámán yáni ya sup maming tátáwi hánám tingga árángga koená ya kápáng!”
24803	MRK 13:17	Rám wahára náráwa kawin pálak me nangge kongakngá muk yámángga átneráng wata ku urák yáni narinet.
24806	MRK 13:20	Iná Táwi yá ‘Rám wa ma táng hátet táin,’ ingga miuk iná wu ámna náráwa káman kámá ma átgim, enendu ámna náráwa málámbá nakán ingga há kangaliuk wata narángga ku ‘Rám wa táng hátet táin,’ ingga miuk.
24807	MRK 13:21	Rám wahára ku ni kámá káman dá sáninek, ‘Kaniráng, ámna Ánutu yá málámbán ámna náráwa son iháháya miuk wawu nákáin ná átak’, me ‘Áning káin átak’ ingga sánát tu pálipuk ingga ma narindaráng.
24812	MRK 13:26	“Rám wahára ámna náráwa yá káineráng gu Ámna Nanggená yá mukam kinan ulihálángngá yot sireretná mangga áwinek,
24825	MRK 14:2	Enendu ing miuráng, “Rám umi sinak rámá hára muná náuta ámna náráwa yá náhángga kuk tángga kun táng hilák tánirot.”
24830	MRK 14:7	Ni ukuro wawu rámá rámá sáni yot átneráng. Rina háláng yáminán du rám kámá wu wáina háláng yámineráng. Iná nák ku rámá rámá sányot ma átnándát.
24860	MRK 14:37	Kulá son málám hurik tángga disaepelná yan káin áwángga kápuk ku ruhángga árát, Pita inuk, “Saimon, kák ka ruhángga átkoelák me? Rám hátetná kimo ma háleng rákit tángga átgim me?
24864	MRK 14:41	Málám son kuk ngáyá rám kaláhuná hára son áwuk wahára wu yánuk, “Sánda emá re ruhángga sek narángga átkoeráng me? Álo ruheráng! Rám bu áwek. Kaniráng, Ámna Nanggená táng mukmuro ámna ket yáni hára tinderáng.
24872	MRK 14:49	Rámá rámá wu sáni yot há átkoet, Táwi yan it káungá hánám bán kumbi kinan me sánáng tolingga átninggoet, wakáin du ket ma neháng kuráng. Enendu Ánutu yan me yá rina mek watá kungga kándáng re háleinek,” ing yánuk.
24874	MRK 14:51	Rám wahára wu ámna máto káman lap káman re sutná hára tawángga Jesu isutang kungngárán, wa árong ket tángngárát
24902	MRK 15:7	Rám wahára wu it káto kinan ámna káman kutná Barabas yot tu nuknukngá niyá Rom bán kapman yot honhoren tángga ámna kámá yot erawángga ráháng kátkámut táuráng watá árát,
24916	MRK 15:21	Ámna káman it yáilá Sairini nan kutná Saimon wawu Aleksenda káling Rufus nan yándi. Watá it yáilá Jerusalem kinan kung háin ingga tángngárán inángga suring mát Jesu yan maripong wa táng mángga kuk.
24922	MRK 15:27	Rám wahára wu manek mara yará yot iháng wáinanyon maripong hára kátiuráng, káman ketná álák kálu hang káman ketná kandák kálu.
24951	MRK 16:9	Rám sonda hulátitiná hára ku Jesu yá son tárutang kungga hulátingga hánám bu Maria it Makdala nan watán káin kálak tunggafiuk. Náráwa wawu huphuráp Jesu yá iruk wáik 7 yásut muk wa.