23224	MAT 1:11	Sadit Josias, kapuunan dit Jeconias kan sadadit susunud na. Siyatu dit timpu un namapilitan dat iBabilonia un nangaḻ-an sidat iyIsrael un pinambalin da dida’n baba-unon.
23230	MAT 1:17	Ot manipud kan Abraham inggana kan David awad da ud kagwampuḻu’t opata lonap. Kagwampuḻu’t opata lonap uman manipud kan David inggana’t dit naidallayan da ud Babilonia ot kagwampuḻu’t opata lonap payyan manipud sit naidallayan da ud Babilonia ingganaon sit naiyabengan Kristu.
23231	MAT 1:18	Kama’t tu dit kaugudan dit naiyabengan Jesu Kristu. Si Maria un inana naipaad kan Jose, yoong utdit daan da payyan man-asawa natigammuwan Maria un nabugiyon maipagapu’t dit pannakabalin Ispiritu Santu.
23233	MAT 1:20	Kama’t di dit simsimmok na yoong nilumtaw ud anghel Apudyus kan siya si in-inop un kanana’n, “Jose un kaganakan Ali David, adika umogyata mangasawa kan Maria ta nabugi utdit pannakabalin Ispiritu Santu.
23235	MAT 1:22	Nakwa’n losan datu daḻapnu matungpal dit ugud Apudyus un paimbagana’t dit propeta na utdit un kanana’n,
23236	MAT 1:23	“Mabugi’d osa’n babai’n daan payyan di laḻaki’n aduḻon ot mangiyanak si laḻaki’n mangadanan si Immanuel, un piyaona’n ugudon, ‘Awad si Apudyus kan ditaku.’ ”
23238	MAT 1:25	Yoong adina yan inaduḻ inggana’t inyanak Maria dit bugi na un ningadan Jose kan Jesus.
23239	MAT 2:1	Utdit naiyabeng si Jesus ud Betlehem un osa’n ili’d Judea utdit timpu’n nan-aliyan Herodes, inggaw da ud dummatong Jerusalem un nanligwat sin kapon lumtawan init un nalalainga tagu’n mangada-adaḻ sidan bituwon.
23240	MAT 2:2	Ot inimus da un, “Kawad dit naiyabenga Alin di Judio? Naila mi dit bituwon sin kapon lumtawan init un nanigammuwan mi utdit naiyabengana ot inummoy kami’t tu un mandaydayaw kan siya.”
23243	MAT 2:5	Summungbat da un, “San Betlehem sidin probinsiya’d Judea ta siya’d ingkanglit dat propeta un,
23244	MAT 2:6	‘Sika un Betlehem un ili’d Juda, bokona sika’d kadobaan sidan madaydayawa ili’d Juda ta sika’d manligwatan dit mangiyapu kan mangayyuwan sidat taguka kaganakan Israel.’”
23245	MAT 2:7	Utdi, inlimod Ali Herodes un pinaayag dadit nalalainga tagu daḻapnu ponkona kan dida dit kustu’n timpu’n nilumtawan dit bituwona inila da.
23246	MAT 2:8	Matigammuwana man, pinadaḻanna dida’d Betlehem un kanana’n, “Umoy kayu ot ammaan yu un inapon nat abeng ta nu maodasan yu, ipatigammu yu kan sakon ta umoyak pay mandaydayaw kan siya.”
23247	MAT 2:9	Utdi, kaysan da. Inggaw da man sit daḻan, naila da umanon dit bituwona nilumtaw kan dida’t dit ot amod dit taḻok da. Impuyut dit bituwon dida inggana’t nan-illong sit batug dit boḻoya ininggawan dit abeng.
23249	MAT 2:11	Dumatong da man sit kawadan didi un boḻoy, nilumnok da ot inila da dit abeng kan si Maria un ina na. Nampalintumong da un nandayaw sit abeng ot inokaḻ da dadit nangkangingina’n awit da un iligalu da kan siya un buḻawan, insensu kan mira.
23251	MAT 2:13	Utdit kaysananon dadiya kakkaili, nampaila ud anghel Apudyus umanon si in-inop kan Jose un kanana’n, “Gumangun ka! Ibtik nu danat man-ina ud Egipto, ot inggaw kayu’t di inggana’t ibagaka mangulin kayu, ta panggop Herodes un painap nat abenga papatoy.”
23252	MAT 2:14	Gummangun si Jose ot inlakkat na dat man-ina’n kaysan Egipto si labi.
23253	MAT 2:15	Ot iniinggaw da utdi inggana’t natoy si Herodes. Nakwa tu daḻapnu matungpal dit paimbagan Apudyus sidit propetana’t dit un, “Inayagak dit abeng ku un manligwat Egipto.”
23254	MAT 2:16	Utdit matigammuwan Herodes un sinikapan dadit nalalainga tagu, amoamod dit suḻag na. Ot imbilin na un mapatoy dat losana laḻaki’n abeng sidin Betlehem kan losanon sidat nangkalliput na, manipud mantawon si duwa un mampadoba, maibasal sit timpu’n imbagan dadit nalalainga tagu un nangil-an da utdit bituwon.
23255	MAT 2:17	Utdi, natungpal dit ingkanglit propeta Jeremias sidit un kanana’n,
23256	MAT 2:18	“Magngoḻ dit damit da utdin Rama ta amod dit man-iibil kan manlaḻamat da. Ib-ibbilan Raquel dat abeng na ta naamin da un napatoy ot adina’n taḻon maliwliwa.”
23258	MAT 2:20	Kanan dit anghel un, “Gumangun ka ta iyulin nu danat man-ina ud Israel, ta natoyon dit mamiya’n mamatoy sinat abeng.”
23260	MAT 2:22	Yoong utdit magngoḻan Jose un naisukat si Arkelao kan ama na un Herodes un Ali’d Judea, ummogyata umoy inggaw sidi. Ot gaputa nabagaan payyan si in-inop na, kaysan da utdin probinsiya’d Galilea.
23261	MAT 2:23	Ot ummoy da utdin boboḻoy Nazaret. Utdi, natungpal dit imbagan Apudyus sidat propeta un kanana’n, “Ngadnon dat tagu’n iNazaret.”
23262	MAT 3:1	Utdiya timpu’n inggawan da Jesus Nazaret, dummatong si Juan un Mambubunyag si igaw ud Judea un maid tagtagguwan na ot nantudtudu un kanana’n,
23263	MAT 3:2	“Mandadaoli kayu ot igongda yu dat basuḻ yu ta dandaniyon dit timpu’n mangiyapuwan Apudyus.”
23264	MAT 3:3	Si Juan dit ug-ugudon dit ingkanglit propeta Isaias un, “Awad tagu’t dit igawa maid tagtagguwan na un mampappakuya kanana’n, ‘Isagana yu dit daḻan dit Apu. Manggodngon yu dit daḻan un ayona.’ ”
23266	MAT 3:5	Aduadu dat tagu’n ummoy nandongoḻ kan siya un nanligwat Jerusalem, sin losana nilakub Judea kan losana nandodomanga boboḻoy sin wangwang Jordan.
23268	MAT 3:7	Yoong mailan man Juan un adu’n Fariseo kan Saduceo un umoy kan siya mampabunyag, kanana kan dida un, “Dikayu’n ganak di uḻog! Singngadan nat nangibaga kan dikayu un mampabunyag kayu daḻap maligligan yu dit dumatonga mandusaan Apudyus?
23269	MAT 3:8	Masapula ipaila yu utdan angwat yu un tuttuwa’n mandadaoliyan yu dat basuḻ yu.
23270	MAT 3:9	Adiyu kanana mailisi kayu utnat kanan yu un, ‘Ulay ta kaganakan dikami kan Abraham.’ Ta tuttuwa tun ibagak kan dikayu un mabalin Apudyus mangwa’t kaganakan Abraham sidatu un batu.
23271	MAT 3:10	Ot sat manusaan Apudyus kan dikayu maiyalig si wasay un maibibiyada maipokpok sit pong-ad dit kayu. Ot losana kayu’n adi mamunga’t napiya mapokpok asi maidawat sin apuy.
23272	MAT 3:11	Bunyagok dikayu si danum un siya’d mangipaila’n nandadaoliyan yu dat basuḻ yu. Yoong sat maitagtagnob kan sakon, bunyagon dikayu si Ispiritu Santu kan apuy. Taḻona nangatu nu sakon ot adiyak pay maibilanga mamegkeng sit sandalyas na.
23273	MAT 3:12	Maiyalig si tagu’n nakaaggom si igau un mantopa’t ilik. Aminona’n topaan asina iyaḻang dat nabgas ot aminona’n idawat dat nakupaw sit apuya adi makmaksop.”
23275	MAT 3:14	Yoong piyaon Juan un lappodan ot kanana’n, “Apay umoy ka mampabunyag kan sakona lobbong na un sakon okyanot nat bunyagom?”
23277	MAT 3:16	Magangput mana mabunyagan si Jesus, dagusa tummakdang. Utdi, nambukat din langit ot innila na si Ispiritu Santu un dummoba un kama’t kalupati’n inumpa kan siya.
23278	MAT 3:17	Utdiyon inggaw ginga’n nanligwat langit un kanana’n, “Siyatu’d pipiyaoka Anak ku un taḻona masmas-omak.”
23280	MAT 4:2	Lumob-as man opata puḻu’n aḻgaw kan labi un adina’n taḻon nangan, nabitilon.
23281	MAT 4:3	Utdi, inummoy si Satanas kan Jesus ot kanana’n, “Nu sika’d abeng Apudyus, bilinom tu un batu ta mambalin si tinapay.”
23282	MAT 4:4	Yoong summungbat si Jesus un, “Kanan dit ugud Apudyus un, ‘Bokona lawa’n makan ud ikatagun di tagu nu adi masapul na pay dat losana ibagan Apudyus.’ ”
23284	MAT 4:6	Ot kanana kan siya un, “Nu abeng dika kan Apudyus lumayug ka, ta kanana’t din ugud Apudyus un, ‘Bilinon Apudyus dat aanghel na un mangayyuwan kan sika kan tapayaon dika daḻapnu adina maisugpi danat ikim sidan batu.’ ”
23285	MAT 4:7	Yoong summungbat si Jesus un, “Kanana payyan sin ugud Apudyus un, ‘Adim padpadason si Apudyus un Apum.’ ”
23286	MAT 4:8	Utdi, indallay Satanas si Jesus sidit nangatungatu’n bateled ot impaila na dat losana il-ili uttun lubung kan kinabaknang da.
23288	MAT 4:10	Yoong summungbat si Jesus un, “Manaḻan ka Satanas! Ta kanana pay sin ugud Apudyus un, ‘Dayawom si Apudyus un Apum ot siya ullawa’d manselbiyam.’ ”
23290	MAT 4:12	Utdit madamag Jesus un naibaḻud si Juan un Mambubunyag, nan-ulin sin probinsiya’d Galilea.
23291	MAT 4:13	Yoong adina ininggaw sin boboḻoy da ud Nazaret, nu adi ummoy ininggaw Capernaum un osa’n boboḻoy sin igid din baybay Galilea un sakup dit pitan dadit Zabulon kan Neftali.
23293	MAT 4:15	“Sat pitan da Zabulon kan Neftali awad sin kapon baybay sidin domang din wangwang Jordan, inggana’t din sakup Galilea un igaw dat bokona Judio.
23295	MAT 4:17	Manipud sit timpu’n dummakngana’d Galilea, inlugin Jesus nantudtudu un kanana’n, “Mandadaoli kayu ot igongda yu dat basuḻ yu ta dandaniyon dit timpu’n mangiyapuwan Apudyus!”
23296	MAT 4:18	Mankikkikkiyang man si Jesus sin igid bananaw sidin Galilea, naila na dat mansunuda Simon un mangadan Pedro kan Andres un madama’n manabtabukuḻ.
23301	MAT 4:23	Dinakdak Jesus din probinsiya’d Galilea un ummoy nantudtudu’t dat sinagoga da utdit Nabaḻu’n Damag maipanggop sit mangiyapuwan Apudyus. Pinapiya na pay dat tagu’t dat nadumaduma’n sakit da.
23302	MAT 4:24	Utdiyon, nandinadinamag dit maipanggop kan siya utdin losana boboḻoy sin sakupon Siria. Indatong da kan siya dat losana masakit kan dat awad si paspasibgon, sadat nadimunyuwan, nakoḻdas kan sadat adi makagidu. Ot pinapiyan Jesus dida’n losan.
23303	MAT 4:25	Utdiyon, aduadu dat tagu’n naitung-ud kan siya un nanligwat Galilea, Decapolis, Jerusalem, Judea kan sadan boboḻoy sin kapon domang didin wangwang Jordan.
23304	MAT 5:1	Ilan man Jesus dat adu-adu’n tagu un naitungtung-ud kan siya, nanagada’t dit bateled. Nantupak ot ummadani dat disipulus na kan siya.
23305	MAT 5:2	Ot inlugi na un nanudtudu kan dida un kanana’n,
23306	MAT 5:3	“Nagasat dan tagu’n mamigbig un naid mabalin da nu maipanggop sidan naispirituwana banag, ta mangkuwa da din mangiyapuwan Apudyus!
23307	MAT 5:4	“Nagasat dan tagu’n mandomdom ta liwliwaon Apudyus dida!
23308	MAT 5:5	“Nagasat dan tagu’n napakumbaba ta maitod kan dida tun pita!
23309	MAT 5:6	“Nagasat dan tagu’n taḻona gutagutan da un tungpaḻon dat piyaon Apudyus ipakwa ta ponkona dida!
23312	MAT 5:9	“Nagasat dan tagu’n mangwa’t mangkikinnappiyaan di tagu, ta ngadanon Apudyus dida un abeng na!
23313	MAT 5:10	“Nagasat dan maidapdapes gapu’t dit mangwaan da utdadit ipakwan Apudyus, ta mangkuwa da din mangiyapuwan Apudyus!
23315	MAT 5:12	Taḻona manlagsak kayu ta amoamod dit gun-guna yu utdin langit. Siya pay kingwan dat tagu’n nampaligat sidat propetan Apudyus sidit un nauna nu dikayu.”
23316	MAT 5:13	Intultuluy Jesus un nantudtudu’n kanana’n, “Dikayu’d kama’t asin dan losana tagu. Yoong nu mangkubay nat asin, adinaon mabalina maiyulin dit apgad na. Naid selbi naon nu adi maidawat kad dabdabbokon di tagu’l lawa.
23317	MAT 5:14	“Dikayu’d kama’t silaw dat tagu’t tun lubung. Somsomkon yu un adina mailingod nat ili un nabangun sinat tuktuk di bateled.
23319	MAT 5:16	Padana pay kan dikayu, masapula napataka maila nat silaw yu daḻapnu ilan dat tagu dan nabaḻu’n angwat yu kad, dayawon da si Ama yu ud langit.”
23320	MAT 5:17	Intuluy Jesus un kanana’n, “Adiyu kanana dummatongaka umoy manwaswas sit lintog Moses kan dat ingkanglit dat propetan Apudyus, nu adi umoyak tungpaḻon dat losana imbaga da.
23321	MAT 5:18	Tuttuwa tun ibagak kan dikayu un, mangkigad tun langit kan pita yoong sadat lintog Apudyus adina mabalina makaanan, ulay sintoyoka lawa inggana’t matungpal un losan.
23322	MAT 5:19	Isunga sat tagu’n adi tumuttuwa ulay nu san kanan da un kaḻangpawana bilin Apudyus kan tudtuduwana dan udum daḻapnu adida pay tuttuwaon, siya’d kadobaan sin mangiyapuwan Apudyus. Yoong sat tagu’n tumuttuwa’t dan bilin Apudyus kan itudtudu na utdan udum daḻapnu tuttuwaon da pay, siya’d nangatu’t din mangiyapuwan Apudyus.
23324	MAT 5:21	“Dingngoḻ yu un inabus dit naibilin sidat tagu’t dit aw-awe un kanana’n, ‘Adi kayu kumatoy ta sanat kumatoy maidaḻum.’
23325	MAT 5:22	Yoong satu tun ibagak kan dikayu, singngadan na mana sumuḻag si buḻun na, maidaḻum; singngadan na man un mamabbain sit buḻun na un kanana’n, ‘Naid selselbim,’ maidaḻum sit Sanhedrin ot singngadan na mana mangibaga un, ‘Tung-ug ka,’ dusaon Apudyus sin impiyelnu.
23326	MAT 5:23	Siya’d gapuna un ulay nu awad kaon sin altar un umoy mandatun kan Apudyus nu magasmok nu un awad kingwam si linaweng dit buḻun nu,
23328	MAT 5:25	“Ot nu awad mangidaḻum kan sika, makaaliglu ka un dagus sit daan yu payyan dumakngan sit uukkuman. Ta nu adim koon di, ipaima dika’t din kuis ot san kuis paibaḻud dika’t dan pulis.
23329	MAT 5:26	Ot ibagak un nu ibaḻud dika, adi kaon makaḻaksun inggana’t mabayadam dit multam.”
23330	MAT 5:27	“Dingngoḻ yu un inabus dit naibilin un, ‘Adi kayu makadagdagas.’
23331	MAT 5:28	Yoong sinsatunon ibagak kan dikayu’n, ulay singngadan na un mangitukkoḻ si babai ot dagusa maboknan dit gikna na un piyaona’n aḻan, nakabasuḻon sit somsomok na si dagdagas.
23332	MAT 5:29	Siya’d gapuna un, nu sat diwanana ata yu ud maigapuwan di makabasuḻan yu, tuwilon yu ot idawat yu ta unnaya lawa’n awad kulang nat long-ag yu nu san mabubukkoḻ kayu un maidawat sin impiyelnu.
23333	MAT 5:30	Ot nu san diwanana ima yu ud maigapuwan di makabasuḻan yu, putdon yu ot idawat yu ta unnaya lawa’n ossaan nat takḻay yu nu san mabubukkoḻ nat long-ag yu un maidawat sin impiyelnu.”
23334	MAT 5:31	“Naibilin pay sidit un: ‘Nu awad laḻaki’n mangidang si asawa na, masapula itdana dit asawa na si kasulatan dit man-idangan da.’
23335	MAT 5:32	Yoong sinsatun ibagak kan dikayu un, sanat laḻaki’n umidang si asawa na un adi nakabasuḻ si dagdagas, makabasuḻ nu awad mangasawa’t dit asawa na ta pinambalin na un nakadagdagas. Ot sat laḻaki’n mangasawa’t dit naidangana babai, makabasuḻ payon si dagdagas.”
23336	MAT 5:33	“Dingngoḻ yu pay dit naibilin sidat ginnapuwan taku un, ‘Masapula adiyu man-awidan dit insapata yu, nu adi masapula tungpaḻon yu dit isapata yu.’
23337	MAT 5:34	Yoong sinsatunon, ibagak kan dikayu un adi kayu’n taḻon mansapsapata. Adiyu isapata’d langit ta siya’d man-apuwan Apudyus.
23338	MAT 5:35	Padana paya adiyu isapata tun pita ta siya’d naipatayan dan ikina, kan padana pay Jerusalem ta siya’d ilin dit kangattuwana Ali.
23339	MAT 5:36	Adiyu pay isapata nat uḻu yu ta adi kayu makapabalin si osa’t napoḻkas onnu nangisita buuk.
23340	MAT 5:37	Kanan yu ullawa un, ‘On,’ onnu ‘Adi,’ un adiyu dogaan si sapata, ta sat sapata un idoga yu, manligwat kan Satanas.”
23341	MAT 5:38	“Dingngoḻ yu pay dit naibilin sidit un kanana’n, ‘Sat mamuḻsok si padana un tagu, buḻsokon da pay kan sat mangengaw si padana un tagu gengawan da pay.’
23342	MAT 5:39	Yoong sinsatunon ibagak kan dikayu un adi kayu gumaḻos sidan mangwa’t laweng kan dikayu. Nu awad manipak sinat madiwanana pasngit yu, isagad yu payyanot nat biik.
23344	MAT 5:41	Ot nu awad mangipapilit kan dikayu’n mangipaawit sinat awit na si singkilometro awiton yuwot si duwa’n kilometro.
23346	MAT 5:43	“Dingngoḻ yu pay dit naibilin sidit un, ‘Piyaom dat gayyom nu yoong lawengom dat mangidapdapes kan sika.’
23347	MAT 5:44	Yoong sinsatunon ibagak kan dikayu’n, masapula piyaon yu dan kabusuḻ yu kan iluwaḻuwan yu dan mangidapdapes kan dikayu
23348	MAT 5:45	daḻapnu mailasin un tuttuwa’n anak dikayu kan Ama yu ud langit. Ta padana’n ipalubus na din inita manilaw sidat nadadag kan nabaḻu’n tagu. Padana’n mangitod si udan sidat mangwa’t nabaḻu kan sidat mangwa’t laweng.
23352	MAT 6:1	Kanan Jesus un, “Ilan yu ta adiyu gagaḻaona ipappaila din mangwaan yu si nabaḻu, ta nu siya’d koon yu naid gun-guna yu kan Ama yu ud langit.
23353	MAT 6:2	“Isunga nu awad ituḻung yu utdan nakapus, adiyu umoy ipalapalawag un kama’t din koon dan man-ag-agina tagu nu inggaw da utdin sinagoga kan kaḻkaḻsa daḻapnu idayaw dat tagu dida. Tuttuwa tun ibagak kan dikayu un, inawat daon dit gun-guna da utdiya mangidayawan dat tagu kan dida.
23354	MAT 6:3	Yoong nu awad ituḻung yu utdan kapus, adiyu un taḻon ipatpatigammu’t dan udum ulay nu san taḻona kagayyoman yu.
23355	MAT 6:4	Ot si Apudyus un Ama yu un mangiila’t dan koon yu si nalingod, gun-gunaan dikayu.”
23356	MAT 6:5	“Nu manluwaḻu kayu, adiyu padaon dan man-ag-agin. Pipiyaon da un sumikada manluwaḻu’t dan sinagoga kan sidan nan-ab-abtan di kaḻsa daḻapnu ilan dat tagu dida. Tuttuwa tun ibagak kan dikayu un, inawat daon dit gun-guna da utdiya mangidayawan dat tagu kan dida.
23357	MAT 6:6	Nu manluwaḻu kayu, mangkuḻung kayu’t din kuwaltu asi kayu manluwaḻu kan Apudyus un adi maila. Ot si Apudyus un Ama yu un mangiila’t dan koon yu si nalingod, gun-gunaan dikayu.
23358	MAT 6:7	“Nu manluwaḻu kayu, adiyu anduwon nat naid si bogasa luwaḻu’n siya’d koko-on dan adi makatigammu kan Apudyus. Ta kanan da nin nu dongḻon Apudyus dit luwaḻu da gaputa andu.
23360	MAT 6:9	Kama’t tu nat manluluwaḻu yu: ‘Ama mi un awad langit, iluwaḻu mi un madaydayaw nat ngadan nu.
23361	MAT 6:10	Iluwaḻu mi un dumatongon nat man-apuwam situn pita kan matungpal nat piyaom situn pita un padana’d langit.
23364	MAT 6:13	Adim ipalubusa masugsugan kami, nu adi iyadayu dikami utdin nadadag.’
23367	MAT 6:16	“Nu manlangan kayu’n mangan sin manluwaḻuwan yu, adi kayu manduduuya padan dan man-ag-agin. Ta manduduuyon da din ila da daḻapnu mailan kad dat tagu un nanlangan da un mangana manluwaḻu, idayaw da dida. Tuttuwa tun ibagak kan dikayu un, inawat daon dit gun-guna da utdiya mangidayawan dat tagu kan dida.