23214	MAT 1:1	Jisas Kraist ni kimem ningg wand taq pugri. Jisas ni Devit ningg kimem, di Devit Abraham ningg kimem.
23215	MAT 1:2	Abraham ni Aisak kiyi. Aisak ni Jekop kiyi. Jekop ni Juda kiyi di ni kise kiqam ane.
23218	MAT 1:5	Salmon ni Boas kiyi. Boas ni kumo Rahab. Boas ni Obet kiyi. Obet ni kumo Rut. Obet ni Jesi kiyi.
23220	MAT 1:7	Solomon ni Rehoboam kiyi. Rehoboam ni Abiya kiyi. Abiya ni Asa kiyi.
23221	MAT 1:8	Asa ni Jehosapat kiyi. Jehosapat ni Jehoram kiyi. Jehoram ni Usia kiyi.
23222	MAT 1:9	Usia ni Jotam kiyi. Jotam ni Ahas kiyi. Ahas ni Hesekia kiyi.
23230	MAT 1:17	Pugri bu Abraham nde pu rindi rindi Devit nde te Jisas ni kimem 14 kin pugri, di Devit nde tende pu rindi rindi ni ruso Babilon taq yeru kin tende puayi te Jisas ni kimem 14 kin pugri. Di ni ruso taq yeru kin tende puayi te oyi rindi rindi Kraist nas kin tende puayi Jisas ni kimem munene 14 kin pugrine.
23232	MAT 1:19	Ni ngaim Josep ni wuti yumbo tuquine puq nen ye, pugri bu ni quan rar mingi Maria minyuw new yambu nari. Ni nei namb kin ni waghi grine ni puaq nindiq.
23233	MAT 1:20	Ni pugri nei namb namb nas, bur ire Yumbui ningg angelo nandi ni ruqo nyemb pe simbe nindig nari, “Josep, Devit ningg kimem, nu Maria taqi kin te ningg wune ghamb wayequ. Nu tungu, te Ququ Yuwon Ye ningg gre pe bu Maria wo ane wus.
23236	MAT 1:23	Wand taq ren: “Otiwo nyumbueg ambonye ire ni quayi teri rise segine di ni wo ane wus, di ni wo quayi wo ei wuri wundi ye. Di ni nyamb mirang Emanuel puq mindig.” Nyamb ven kin puate te pugri, God beghi ane pas.
23239	MAT 2:1	Jisas ni kumo wuri wundi kin tiqe Betlehem Judia opu yequ kin, tende puayi Herot ni king ningg nas. Jisas ni kumo wuri wundi pre dobu, muq wute ninge quan nganye nei mamb kin nginy nawi opu mas kin ni Jerusalem mandi.
23240	MAT 2:2	Di ni pengu mand, “Wo iri kumo wuri wundi, wo te otiwo Juda mingg king ningg ei nas ye. Muq wo te muai? Beghi ni tomnji nginy nawi opu tende buqoid di beghi badi ni yumbui nyamb birag ningg.”
23243	MAT 2:5	Ni oyi mindig mari, “Ni tiqe Betlehem Judia opu tende ei kumo wuri wundi ye. Te pugri propet ni pugri ur nand:
23244	MAT 2:6	‘Nu Betlehem, Juda mingg qi pe yengu kin, nu tiqe aye nde si nambu yeru segi, nu nyamb yumbui. Nu nde wuti iri yumbui ningg nas, di nge sipsip Israel kin te yeng nuany, ninde si nambu yeru’.”
23245	MAT 2:7	Muq king Herot ni wute nginy nawi opu mas pu mandi kin te waghi grine ngam niram mandi, ni tomnji pughe puayi muqoind kin te kin ningg pengu nindim.
23246	MAT 2:8	Muq ni tiqi nundom Betlehem mo. Ni nari, “Nungoqi wo, otinde wo te ningg meri wat, nungoqi wuqoind, ate wandi nge simbe wundigh, ei nge mune ko di ni yumbui nyamb girag ningg.”
23247	MAT 2:9	Ni king ningg wand mutungu, di ni mo mo ngimi ni tomnji asi nginy nawi opu muqoind kin te mune muqoind. Ni tomnji te mune muqoind di ni quan nganye chumbuai mand. Ni tomnji te muqoind, ni ye nawo no Jisas nas kin tende tuquine muq newo yenu.
23249	MAT 2:11	Ni mo mitari righe be baj pe mar mo, di Maria ni wo ane tende rir ris kin te muqond, ni sungomyu gure mawo, yimb maghe, di Jisas yumbui nyamb mirang. Muq ni tami bi mawo, yumbo ninge ni meng. Ni gol, di yumbo yuwon tuqo wuri kin ire frankinsens puq munduw kin te, di ire mur puq munduw kin te meng.
23254	MAT 2:16	Herot ni nei namb wute nginy nawi opu mas pu mandi kin ni wandoqi mindig, bu ni quan nganye umbo ker nawo. Ni wute ninge tiqi nundom mo Betlehem di tiqe ninge Betlehem tumo yeru kin tende mo di quayi wo buagi mi mati. Wo buagi ber teri pu riti ri kin te mine omo mawo. Wute nginy nawi pe opu mas pu mandi kin ni tomnji muqoind di nyinge mare mandi Herot nde mi meyi kin te muq ber teri ruso pre. Pugri bu wo buagi ber teri pu di riti ri kin te mi matine omo.
23256	MAT 2:18	“Yumbui quanji di ngaim suai ane tiqe ire Rama puq munduw kin tende ruwi. Te Resel ni wo riti ye te ningg ni ngaim suai wumb di quanji wund. Ni wute umbo rew kughe te ni yambu wuri. Te pugri ni wo quan buagine riti pre.”
23265	MAT 3:4	Jon ni chongo kamel iny pe yembe munduw kin te niraq wughe, di let kau chongo pe yembe mindig kin te apqe pe taq naimb. Ni quanj di gimeti nyoq ane ne.
23268	MAT 3:7	Muq Jon ni Parisi di Sadyusi nganye buagi ni wuye nap kin sunyi tende mandi nuqond, di ni pugri simbe nindim nari, “Nungoqi ghati sindiyu wo! God wute mai neny puq nand kin te tumo rise. Tughe nungoqi simbe nunduq bu God ni mai neuq kin te ningg wu wase wandi?
23270	MAT 3:9	Eti nungoqi umbo pe pugri nei wamb wari, ‘Beghi Abraham ningg kuqo, pugri bu God beghi mai nengu segi ye.’ Nge nungoqi simbe guduq, God segine wet men mas kin men oyi nare nitinde di Abraham ningg kuqo mingg mas.
23271	MAT 3:10	God ningg mame puate asine nyumo puate pe tende wuse, nyumo buagi yi oghi kin riyi segi kin te enare di wase pe ni riwo namb.
23273	MAT 3:12	Ni nandi di sawol niraqne nandi di wit dang nand kin sunyi raqe nand. Wit yi ir nawo, nikin wit oghi kin mir baj pe nawo ris, di raqe dubu ane wase awu kuso tuqui segi ye pe nande namb.”
23275	MAT 3:14	Pudi Jon ni Jisas segi puq nindig nari, “Nge ei nu nde godo di nu nge wuye ghaip, pughe kin ningg nu nge nde guadi?”
23276	MAT 3:15	Pudi Jisas ni oyi nindig nari, “Te piyi, muq nu nge wuye ghaip. Beghi pugri puq pen ei God ni nari kin te ane tuquine puq pen.” Pugri bu ni Jisas ningg wand tene nutungu.
23278	MAT 3:17	Di wuti iri nginy tu wam pu nari, “Wuti nen nge wo. Nge ni quan nganye yawo girag righe, di nge ni ningg quan nganye chumbuai gad.”
23284	MAT 4:6	Muq ni Jisas simbe nindig nari, “Nu nganyene nganye God ningg wo, tedi nu wam ren pu prare yaghe. Te pugri God ningg buk wuri, ‘God nikin angelo ningg nari mandi nu yeng muaw yuwon. Di ni ei nu mait ghase ghasene yaghe yo, ei nu wet pe nyinge dang ghand ye tuqui segi’.”
23285	MAT 4:7	Pudi Jisas oyi nari, “God ningg buk wuri, ‘Nu Yumbui nu non God ni gre tuqui ghap wayequ’.”
23287	MAT 4:9	Di ni Jisas simbe nindig nari, “Nu nge ningg sungomyu gure ghawo di nge yumbui nyamb ragh, tedi nge yumbo buagi ren quan buagine nu kew.”
23288	MAT 4:10	Muq Jisas ni simbe nindig nari, “Satan, nu kring yo. God ningg buk wuri, ‘Nu Yumbui nunon God ei yumbui nyamb rang di ni ningg yembene ei ghand’.”
23293	MAT 4:15	“Sebulun di Naptali mingg qi te Galili wuye ngamo pe tumone, di wuye Jordan pu opu gri ruso. Qi puch te Galili puq munduw. Wute Juda segi kin ni tende mas.
23296	MAT 4:18	Jisas ni Galili wuye ngamo qunambe nyinge nare no. Ni nyinge nare no wute temi nuqond, iri Saimon di ni kiqam Andru. (Saimon ni Pita puq nindig.) Ni temi yawi wuye pe memeri naghe ei umo materi ningg. Wute men te wute umo meri mand ye.
23302	MAT 4:24	Wute buagi kantri Siria ris kin ni Jisas ningg wand te rutungu. Pugri bu ni wute buagi num kureny, di ni ghimbi quan nganye yuqo riti kin, di wute ququ brequ ninde yemu kin, di wute pripri rar ori riti kin di wute si nyinge riti kin te rire Jisas nde rindi di ni sabi nindiny oghi.
23306	MAT 5:3	“Wute tughe ni God nde rar pe ni si omone yeru kin te ni chumbuai rind, te pugri tumo di ni God nde si nambu ris.
23307	MAT 5:4	“Wute tughe quanji rind rind ris kin te ni chumbuai rind, te pugri God ni umbo neny kughe ye.
23308	MAT 5:5	“Wute tughe ni nikin nyamb rindivi viyo segi kin te ni chumbuai rind, te pugri God ni yumbo neny puq nand kin te riteri ye.
23309	MAT 5:6	“Wute tughe ni yumbo ur tuquine kin te ningg ni mir pugri kureny kin te ningg riri kin te ni chumbuai rind, te pugri God ni tuqui nap ye.
23310	MAT 5:7	“Wute tughe ni wute aye yawo rutony kin te ni chumbuai rind, te pugri God ni oyi yawo nitony ye.
23311	MAT 5:8	“Wute tughe ni God nde rar pe umbo yuwon kuse ye te ni chumbuai rind, te pugri ni God ruqoind ye tuqui.
23312	MAT 5:9	“Wute tughe ni wute aye ker ruwo di rege kin te gure ruwo ye te ni chumbuai rind, te pugri God ni ningg nari, ‘Nge wo.’
23313	MAT 5:10	“Wute tughe ni yumbo ur tuquine kin yembe rindiny ye te ningg wute aye ni brequ mindiny ye te ni chumbuai rind, te pugri tumo di God ni king ningg nas di wute ren ninde si nambu ris.
23314	MAT 5:11	“Pudi wute ninge nungoqi rundoqu, di nge ningg bu ni nungoqi aru runduq, di brequ runduq, di nungoqi unje ripuqu ningg mai isis reuq, te kin ningg nungoqi chumbuai wand.
23315	MAT 5:12	Nungoqi umbo yuwon gud di chumbuai wand, te pugri God nungoqi oyi nunduq kin yumbo yumbui nganye nginy tu wam nuauq rise. Te pugri ni asi propet brequ mindim kin pugrine muq nungoqi mune brequ munduq.
23316	MAT 5:13	“Nungoqi ghat kin pugri qi pe ven nde was. Pudi ghat ni nyong te omo, tedi pughe gri ei puq wen di ghat asi nyong vimb kin pugrine mune nyong vise? Ghat ven oghi vise tuqui segi, pugri bu wute memare viso ei wute buagi rindi nyinge ruwo.
23318	MAT 5:15	Di wuti iri ni lam nindiq, os pe nuaq wughe tuqui segi. Ni nitaqwi ede pe neq wiyo pu wus, ei wute buagi baj pe mas kin te ti wem.
23319	MAT 5:16	Te kin pugrine ei ti nungoqi nde rise kin te wute buagi nde ti nase, te ei ni nungoqi yumbo ur oghi ye yembe wundiny kin te ruqond, di ni God nungoqi nuyi wam ye te nyamb rindivi viyo.”
23321	MAT 5:18	Nge nganyene simbe guduq, qi nginy tu anene pre ye, pudi lo kin wand puch ire pre ye tuqui segi. Ni ur mand kin di ur puch woju lo pe ur mand kin te quan buagine di rise. Lo ni pugrine wuse ruso otiwo yumbo yumbo buagi lo puq wund kin te nganyene ruwi.
23322	MAT 5:19	Wuti iri ni lo puch wojiju nganye te gure nuaq di ni wute aye te yeri nindiny di ni mune lo gure ruaq, tedi wuti te wute buagi God nde si nambu yeru kin ninde nyamb yumbui segi. Pudi wuti iri ni lo te nutungu di wute aye te yeri nindiny di ni mune lo rutungu, tedi wuti te wute buagi God nde si nambu yeru kin ninde nyamb yumbui vise.
23324	MAT 5:21	Jisas ni mune simbe nand nari, “Nungoqi wand ven asi nungoqi nuqo simbe mindiny kin te wutungu pre. Ni mari, ‘Nu wute ghamb riti wayequ. Muq wuti iri no wuti aye iri ni nati, tedi ni kot sunyi pe no.’
23325	MAT 5:22	Pudi nge nungoqi simbe guduq, wuti tughe ni kimand ker nuang, tedi ni kot sunyi pe no. Di wuti tughe ni kimand wand aru nindig, tedi ni no kaunsil mingg yumbui te nuqond. Di wuti tughe ni kimand simbe nindig nari, ‘Nu jebo gad iri,’ tedi ni wase wute brequ ye mo kin tende no.
23327	MAT 5:24	te nu yumbo alta pe tumone si ghare ris. Di nu yo nimand tequ wand teti wawo pre, muqdi nu mune ghandi yumbo te God yeng.
23328	MAT 5:25	“Pugri bu wuti iri nu kotim naind, muq tequ nyinge ware kot sunyi pe wo ningg, ate buid ghap ei nungoqi tequ ngimine wand te teti wawo. Eti wuti te nu jas nde si pe ni ghondo, di jas oyi polis nde si pe ni ghondo, di polis oyi meti ghowi taq maimb.
23332	MAT 5:29	Pudi nu rar si tuan pe opu kin te yumbo ur brequ yembe wundiny, tedi bi waq meraq wuso. Nu ghimbi puch ire ir wuso kin te musoq yuwon, pudi ni mandi nu ghimbi quanene wase pe memare riwo te quan nganye brequ.
23333	MAT 5:30	Di nu si si tuan pe opu kin ni yumbo ur brequ gud, tedi di ghawo meghare kuso. Nu ghimbi puch irene ir viso kin te musoq yuwon, pudi nu ghimbi quanene wase pe viso te quan nganye brequ.”
23334	MAT 5:31	Ni simbe nand nari, “Nungoqi wutungu God ningg buk wuri, ‘Wuti tughe ni ngam puaq nindiq, ate nyumo raqe ire ni ngam puaq nindiq kin te kin ningg ur nindiq new.’
23340	MAT 5:37	Nungoqi ngiq wand ate ngiqne wand, nungoqi segi puq wand ate segine puq wand. Nungoqi wand te gre weny ningg di wand aye wawo righe kin te Satan ninde pu vindi.”
23341	MAT 5:38	Jisas ni pugri puq nand, “Nungoqi wutungu asi pugri puq mand, ‘Wuti iri ni wuti aye iri rar cheiq niping, ate nungoqi oyi mune wuti te rar cheiqne wuping. Wuti iri ni wuti aye iri sawo paqe nuang, ate nungoqi oyi mune wuti te sawo paqene wang.’
23343	MAT 5:40	Di wuti iri nu kot pe nitanyi no di jas simbe nindig ei nu siot te ni neti nowi ningg, tedi nu saket te anene ni yeng ei oghi.
23346	MAT 5:43	Jisas ni mune wand simbe nand nari, “Asi nungoqi simbe munduq mari, ‘Nu wute aye nunde tumo ris kin te yawo rany righe, di veri te yambu reny.’
23347	MAT 5:44	Pudi nge nungoqi simbe guduq, nungoqi veri yawo wurany righe, di nungoqi God pengu wundig ei ni wuti nungoqi unje nupuqu mai isis neuq kin te yuwon nuang.
23348	MAT 5:45	Te ei nungoqi God nungoqi nuyi wam nas ye ni ningg wo. Te pugri ni nari wute brequ ye di oghi ye ane tende nginy neyi, di ni nari wute tuquine ris ye di wute brequ ye ane tende wuye wundi.