23214	MAT 1:1	Kaheka Jesuisi Kristu labiehekỹ rare. Juhuu tahe Abraõ heka Davi labiehekỹ rare. Iribi tahe Davi heka Jesuisi Kristu labiehekỹ rare.
23215	MAT 1:2	Ibutumy ilabiebohonimy arelyykre. Juhuu tybynimy arelyykre idi iriòrenimy: Abraõ, Ijai, Ijaò,
23216	MAT 1:3	Juda, Peresi, (Peresi seriòre tahe Zera inire. Isereny tahe Tamara inire.) Esraõ,
23218	MAT 1:5	Boasi, (Raabe, Boasise rare.) Obede, Rute, Ijese, Kie.
23219	MAT 1:6	Davi hãwyy heka Uria hãwyy juhuu raremyhỹ. Iribi Davi‑wana roire. Salomaõ iriòre rare. Tii heka Roaboaõ tyby rare.
23220	MAT 1:7	Idi Abia reare.
23224	MAT 1:11	Josia, Jekonia, taseriòre‑wana.
23225	MAT 1:12	Babilonia‑ribi rohonyreu tahe tiiboho reare, Jekonia riòre wahe: Salatieli (Tii Babilonia‑ki reare.) Zorobabe,
23229	MAT 1:16	Ijaò tahe Jyje tyby rare, Jyje tahe Marie hãbu. Jesuisi tahe Kristu Deuxu deòdỹỹna rare.
23230	MAT 1:17	Kia labiehekỹ sõwe tahe 14my rare, Abraõ‑ribi Davi‑ò wahe. Tule labieboho 14my rasõwerenyre Davi‑ribi Babilonia hãwã‑ò ridyreny ixideewimy aõkõ ròte‑ò. Ixyby 14my rasõwerenyre. Iribi tahe Jesuisi reare.
23231	MAT 1:18	Kawese heka Jesuisi Kristu reare. Juhuu Marie Jyje‑wana roikremy rare. Tii ijadòmaule tahe Deuxu Tyytybytyhy ribòtònyre.
23232	MAT 1:19	Jyje hãbu òbiti rare. Tai tahe riixãwididỹỹnykemy rõhõtinyre. Kia õmo‑ò rarybeõlere tuu.
23233	MAT 1:20	Kiau ỹju tamy rarybere tarasina‑ki: —Jyje, Davi riòre riòre. Ahãwyy, Marie, biteònyõke. Tuu bexihãwyynykre. Iriòre dori Deuxu Tyytybytyhy riòre rare.
23234	MAT 1:21	Jesuisimy raninykre. Kiani tahe irybereny rare: tarasadu. Ibutumy iny dori iòraruna‑ribi ritakre.
23235	MAT 1:22	Iwese Deuxu rybe ihetxiu rarybere wese tahe tii wiji riwinyre. Kia wese ihetxiu rybe rare:
23236	MAT 1:23	—Ijadòma rabòtònykre. Iriòreni heka Emanueli rarekre. Kiani tahe irybe‑ki kia rare: Deuxu iny‑wana ratxireri.
23237	MAT 1:24	Iribi tahe Jyje dexixade tarasina‑ribi. Iwese Inynyrỹreny tuu tamy rarybere wesemy heka tii riwinyre. Tii‑wana ratxiõre. Tii aõhe risỹnyõre.
23238	MAT 1:25	Uladu reare xiery tii aõhe rira. Tamy niõ riwahinyre, Jesuisi wahe.
23239	MAT 2:1	Belẽ hãwã‑ki Jesuisi reare, Judeia bede‑ki wahe. Iòlò Herodi iòlòmy raremyhỹ. Iu reareu, Hãbu Erytyhy mahãdu taina tỹmyramy robirenyre. Tai tahe iòlò mahãduõ doidenyde biura‑ribi Jerusalẽ hãwã‑ò.
23240	MAT 2:2	Tiiboho rỹỹraxirenyre: —Iule judeu mahãdu iòlò aõbo kaki reare. Jiarỹboho itainamy rabirenyre tahe nadoidenyde riwowydynyrenykemy. Kaiboho teerytenyte aõbo titxibo ratxireri?
23241	MAT 2:3	Tahe inyõ Herodiko relyyrenyre. Herodi kia roholareu sõwemy riòtiinyre. Tule ibutumy Jerusalẽ hãwã mahãdu riòtiinyrenyre.
23242	MAT 2:4	Tahe Herodi ibutumy dinodu mahãdu ributunyre: Xiwena wahidỹỹdu dinodu, bede ywina tyyriti erydu mahãdu tule. Tahe tamyreny rỹỹraxire: —Titxibo Kristu reakemy timybo tyyriti‑ki ròritidỹỹmy roire?
23243	MAT 2:5	Tiiboho tamy rarybere: —Judeia bede‑ki, Belẽ hãwã‑ki wahe. Kia tahe ihetxiu rybedu riritinyre.
23244	MAT 2:6	—Kai Belẽ hãwã mahãdu. Judeia bede hãwãõ. Kai hãwã yja iny rõhõtinyre. Tahe inatyhy aõkõ rare. Kai hãwã nihikỹre. Aribi dori dinoduõ ròhònykre. Wamahãdu iòlòmy ronykre. Idinodumy rarekre, judeu mahãdu dinodu wahe.
23245	MAT 2:7	Tahe Herodi heka biura mahãdu ributunyre ibutumy iny‑ribi wasimy. Tamy rỹỹraxire: —Tiutxubo taina ròhònyre? Tahe rirawyònyre.
23246	MAT 2:8	Tamyreny rarybere: —Kaiboho boibenyke Belẽ hãwã‑ò. Idi tahe uladu‑ki mahabenykre. Iu wadee manarybebedenykre. Jiarỹ tule tamy arakre ariwowydynykremy.
23247	MAT 2:9	Biura Hãbu Erytyhy mahãdu roholarenyre. Tahe roirenyre. Ryki ixityre tainamy robirenyre. Uladu tyrehekỹle ritoosònyre.
23248	MAT 2:10	Iu tahe sõwemy reysarenyre.
23249	MAT 2:11	Heto‑ò rehemynyre. Tahe ralorenyre. Uladu rare Marie‑wana. Tahe tatiowotimy reserenyre riwowydynykemy. Isaureny riraynyre tamy riwahinykremy: womati tỹrỹrỹhỹkỹ, hee aderòna, aderònatyhy wana.
23250	MAT 2:12	Idi tahe Biura Hãbu Erytyhy mahãdu rarasinyre. Deuxu tamy rarybere: —Kaiboho Herodi‑ò bòòsebenyõke. Tai tahe rywitxira‑di tasubedereny‑ò ròòserenyre.
23251	MAT 2:13	Biura mahãdu tahe ròireny rahudi tahe Inynyrỹ ỹju nade Jyje‑ò rybemy, irasina‑ki tamy rarybere: —Ariòre, ise‑wana bidyke Egito bede‑ò. Herodi dori uladu rubudỹỹmy ratxireri. Adee tiu ararybekreule kaò bòdòòseke.
23252	MAT 2:14	Tai Jyjeboho rumy rahenyrenyre Egito bede‑ò.
23253	MAT 2:15	Herodi rubusỹtybymy tahe dòòsedenyde. Tii riwinyre iwese ihetxiu tyyriti rarybere wese, Deuxu rybedu rybe wahe: —Wariòre Egito bede‑ribi nadidyde.
23254	MAT 2:16	Herodi reburere. Biura Hãbu Erytyhy mahãdu dori tii riitxenanyre. Tai ibutumy uladu rirubunyre Belẽ hãwã‑ki, tule ijõ iòhò hãwã‑ki. Ibutumy howỹtòdu rirubunyre inataõ beòra ijõdikeki tahe rirubunyõre. Tai Jesuisi rirubunykemy risỹnyre, iwese tii rareu Biura Hãbu Erytyhy mahãdu tamy rarybere.
23256	MAT 2:18	—Rama hãwã‑ribi ibru‑ò iny roholamyhỹre. Rakeli rare. Tii robumyhỹre. Ibutumy iriòre ituere. Tai robumyhỹre. Inyõ riteysanyõtyhy iriòre rurureki.
23257	MAT 2:19	Herodi tahe rurureu, Inynyrỹ ỹju heka Jyje rasina‑ki tamy nade.
23258	MAT 2:20	Tamy rarybere: —Bòòsebenyke judeu bede‑ò. Uladu ise‑wana bidyke. Kia rirubunykemy risỹnymyhỹré tahe, rurure.
23259	MAT 2:21	Tahe Jyjeboho ròirenyre judeu bede‑ò.
23260	MAT 2:22	Akelau tahe Herodi riòre ronyre iòlòmy, tyby deròwymy. Tai kowa‑ò Jyje ròirenyõre sỹmy. Rasina‑ki rybeõ rieryre Kalileia‑ò ròirenykemy. Tai tahe ròirenyre kowa‑ò.
23261	MAT 2:23	Nazare hãwã‑ki rasỹnyrenyre. Kia tahe riwinyre iwese Inynyrỹ rybedu ihetxiu rarybere wese: —Nazare ludu tii rarekre.
23263	MAT 3:2	—Deuxu Iòlòna bededỹỹnana iòhòmy ratxireri. Aòraruna‑ribi biixãwibenyke, bexirãhĩke!
23264	MAT 3:3	Joaõmy heka Isaia ihetxiu riritinyre kawese: Inyõ bederahy‑ki ryryreri: —Inynyrỹ dee ryòbiti biwinyke. Biywinyke ryõ tamy kanakemy.
23265	MAT 3:4	Joaõ kamelo radetyy ityy rare. Iròdutyy iwereysanare. Seihikỹle bidi‑wana irỹsỹna rare.
23266	MAT 3:5	Ibutumy iny tamy ròirenyre irybe‑ò roholakemy iòhò hãwã‑ribi, Jerusalẽ, Judeia, Jordaõ bero‑ribi wahe.
23267	MAT 3:6	Tamy òrarunamy relyyrenyre rabedewomy tamy relyyrenyre. Tai tahe Joaõ heka bero Jordaõ‑ki tii riratysebenyre.
23268	MAT 3:7	Fariseu mahãdu, saduseu mahãdu doide tamy riratysebenykemy. Kiau Joaõ tamyreny rarybere: —Hemylala mahãdu! Deuxu aõhõkỹmydỹỹnana‑ribi mahenybenyõtyhy. Aõhe inatyhy?
23269	MAT 3:8	Juhuu aõwiwihikỹ widỹỹna biwinybeny. Tai tahe iny rierykre kaiboho aòraru‑ribi inatyhymy texihutenyte.
23270	MAT 3:9	Fariseu mahãdu, kaiboho tahõtinytenyte: Abraõ heka inylabiehekỹreny rare. Rikirãhĩõtyhy. Deuxu‑ò kia aõ aõkõ rare. Tamy wikeki mana‑ribi Deuxu heka Abraõ riòkòreõ riwinykre.
23271	MAT 3:10	Woma tahe òwòru‑ribi iòhòmy rỹira. Òwòru bederaty wiwihikỹ ihoõkeki, kedesekre. Rasõkre. Woma heka Deuxu aõhõkỹmydỹỹnana wese rare.
23272	MAT 3:11	Jiarỹ bedi araratisebedỹỹnyra aòraruna‑ribi texirãhĩteki. Jesuisi tahe Deuxu Tyytybytyhy‑di ròratisebedỹỹkre heòty‑wana riratysebenykre. Tii waratyre awityhymy ratxireri. Jiarỹ riwaixỹrunymy watxireri iwa ariwykeki.
23273	MAT 3:12	Tii maixõmo risykre. Maixõmo ributunyre tahyna‑ò. Irỹnysi heòty‑di riworonykre. Heòty itueõna heka rare.
23274	MAT 3:13	Idi tahe Kalileia bede‑ribi Jesuisi nade bero Jordaõ‑ò. Tii Joaõ‑ò nade riratysebenykremy.
23275	MAT 3:14	Joaõ aõkõmy rarybere: —Jiarỹ tahe aõ aõkõ rare. Kai biwaratysebenyke.
23276	MAT 3:15	Jesuisi tahe tamy rarybere: —Deuxu deewina heka kia rare. Rikiwinykre. Tahe Joaõ riratisebedỹỹre.
23277	MAT 3:16	Ròratisebenymy rahudi tahe Jesuisi ròtuòra. Biuwetyy rarayre Jesuisi tahe bòtòenimy robire, itxi dobehede, Deuxu Tyytybytyhy wahe. Rybeõ biu‑ribi narybede:
23278	MAT 3:17	—Kia heka Wariòre rare. Jiarỹ heka sõwemy tukure. Idi wadeysareri.
23279	MAT 4:1	Idi tahe Deuxu Tyytybytyhy heka Jesuisi ridyre bederahy‑ò. Tai Satanasi riurihikemy tamy rehemynyre.
23280	MAT 4:2	Jesuisi heka 40 txumy, 40 rumy heka aõ rirỹsỹõhyy bede idi rỹire. Sõwemy heka rama risamy tai raremyhỹ.
23281	MAT 4:3	Taile Satanasi tamy nade. Tahe iurihiximy tamy rarybere: —Kai inatyhy Deuxu Riòre ahãte wana heka mana‑di orotxumy biwitxiranymy biwinyke ahinamy.
23282	MAT 4:4	Tahe Jesuisi dirawyònyde: Deuxu Ritidỹỹna‑ki kiamy roire: —Iny heka orotxudile aõkõ irumy rỹirakre. Ibutumy Deuxu rybedile iny irumy rỹirakre.
23283	MAT 4:5	Idi Satanasi heka Jesuisi ridyre Jerusalẽ hãwã‑ò. Templo heto ratyre tahe ritidire.
23284	MAT 4:6	Tahe tamy rarybere: —Kai inatyhy Deuxu Riòre ahãte wana heka katyre‑ribi ixi‑di behukre bede‑ò. Buruõtyhy heka besekeki. Deuxu taỹju kiditeònykre aramykemy. Bede‑ò aõkõ beseke. Ijõ tyyriti rarybere: —Deuxu araywinykre taỹju‑di. Tii ỹju kiditeònykre tebò‑di ariijekemy. Awa ritõmonyõtyhy manatyre‑ki.
23285	MAT 4:7	Jesuisi rirawyònyre: —Tyyriti tule rarybere: —Deuxu uritere biurihiõke.
23286	MAT 4:8	Iribi Diabo heka Jesuisi ridyre hãwãlòõ‑ò. Tamy ibutumy bede iòlòna riteòsinyre.
23287	MAT 4:9	Tahe tamy Satanasi rarybere: —Beseke atiowotimy tahe biwawowydynykeki, adee kia ibutumy iòlòna wiwihikỹ ariwahinykre.
23288	MAT 4:10	—Make Satanasi, Jesuisi rarybere: —Tyyriti rarybere: —Deuxu‑ò sohojile deàlàna, wowydyna biwahinyke. Tiile bityhynykre. Deòdu tamy sohojile mabeke.
23289	MAT 4:11	Satanasi tahe Jesuisi‑ribi rexitare. Ỹju mahãdu rehemynyre iyrubudỹỹmy.
23290	MAT 4:12	Joaõ òludu heka ròtenawo‑ki ritidira. Kia Jesuisi roholareu, Kalileia bede‑ò ròòsere.
23291	MAT 4:13	Nazare‑ribi rare Kafanaõ hãwã‑ki rasỹnykremy rare. Tii aho‑ki iòhòre, Kalileia aho wahe. Zebulõ bede, Natali bede tahe inatxi hãwã ibiòwa rare.
23293	MAT 4:15	—Zebulõ bede, Natali bede, Jordaõ bero kowawe‑ribi ijà‑ò. Ahohokỹry‑ki. Kai judeukõdu mahãdu bede rare, Kalileia wahe.
23294	MAT 4:16	Iny kowasỹ mahãdu bede luru‑ki rasỹnymyhỹre. Tahe tiiboho loosònahakỹmy robirenyre. Bede lurusỹ mahãdu‑ki tahe Deuxu loosòna ritoosònyre.
23295	MAT 4:17	Iribi tahe Jesuisi ritelenyre Deuxu rybe ritỹnynykemy. Tii rarybere: —Aòraruna‑ribi bexirãhĩke. Deuxu Iòlòna bededỹỹnana dori iòhòmy ratxireri.
23296	MAT 4:18	Kalileia aho ijàti‑ki Jesuisi rariamy ratximyhỹ. Tahe inatxi waxidu seriòremy robire, Simaõ Pedro, tule Andre ijõre. Rià‑di utura rimymyhỹreny.
23297	MAT 4:19	Jesuisi tamyreny rarybere: —Bodoike wahemy. Iny wadee bimykre. Iwese araerynanykremy bimyke.
23298	MAT 4:20	Aõwesele tahe tarià ririrenyre. Jesuisi‑wana roirenyre.
23299	MAT 4:21	Roirenyre tahe inatxi ijõ seriòre‑ki Jesuisi robire. Txiau ijõni rare. Joaõ ijõre. Tiiboho Zebedeu riòre roire. Tiiboho talawo‑ki ronyrenyre rià riywinyrenymy. Jesuisi tamyreny rarybere: —Wahemy bòdòike.
23300	MAT 4:22	Tai tahe tybyreny ririrenyre. Jesuisi hemy ròirenyre.
23301	MAT 4:23	Ibutumy Kalileia bedey‑ki Jesuisi rariamyhỹre. Tii judeu dohodỹỹna heto‑ki rarybemyhỹre. Deuxu Iòlònamy ritỹnynymyhỹre, Rybe Wihikỹ Tỹmyra wahe. Sõwemy webinadu mahãdu riteytenyre.
23302	MAT 4:24	Jesuisimy iny relyyre ibutumy hãwã hãwã‑ki Siria bede ibutumy. Tai tahe sõwemy webinadu mahãdu didydenyde tamy, iny tyytybybina‑di, iny iumy imyremyrehekỹ wahe. Jesuisi ibutumy iny riteytenyre.
23303	MAT 4:25	Iny sõwehekỹ riheludunyre, Kalileia bede‑ribi, Debòwiò hãwã‑ribi, Jerusalẽ‑ribi, Judeia bede‑ribi, tule Jordaõ bero kowa‑ribi.
23304	MAT 5:1	Jesuisi inymy sõwemy robireu, raòwònyre hãwãlò ratya‑ò, Ierydỹỹna mahãdu tamy doidenyde. Taile rierynadỹỹnymy ronymyhỹre.
23306	MAT 5:3	Deuxuko‑ki iny ibinamy rỹimyhỹre. Kia iny tuu rexierymyhỹre, teysatyhy rare. Tii deysana sõwemy tai ratximyhỹre, Deuxu Iòlòna heka ihõrõrenymy rarekre.
23307	MAT 5:4	Robumy rỹirakeki teysamy heka rỹirakre. Ibedewona wiòhedỹỹna rybe‑di heka tamy kanakre.
23308	MAT 5:5	Kia inytyhy‑di widee ratxireri, tii heka teysahyymy ratximyhỹre. Ibutumy heka iny ihõrõlehekỹle rỹirakre. Bede bede heka ihõrõmy rarekre teysamy rarekre.
23309	MAT 5:6	Inyõ‑ò òbitinamy lobiximy rurukeki tahe teysamy rarekre. Deuxu tamy òbitina riwahinykre.
23310	MAT 5:7	Inyõ ruxetòena‑di ratxireri. Deuxu heka tamy ruxetòena‑di rarekre.
23311	MAT 5:8	Inyõ irayky òbitimy ratxikeki tii heka teysamy rarekre. Tii dori Deuxumy robikre.
23312	MAT 5:9	Inyõ ywina‑di wiwana rỹirake teysamy rarekre. Ywinaõ‑di rarekré, teysamy rarekre. Tii dori rarinikre: Deuxu riòremy.
23313	MAT 5:10	Inyõ aõhõkỹmy dỹỹnana reuròkeki, tii dori òbitimy rurukeki, tii tulesỹ teysamy rarekre. Deuxu Iòlòna dori ihõrõmy rarekre.
23314	MAT 5:11	Inyõ umyreny relyykeki uritere hekỹle. Ruirybe‑di umyreny relyykeki, aõhõkỹmydỹỹnana adee riwahinykre wana, tai tahe beysakre. Awimy mohõtinykre. Kai dori biu‑ò mahenykre. Tai tahe beysakre kai awimy nohõtykre. Uritere nohõti rosarenyõmy. Kia wese tule Deuxu rybemy rybedu aõhõkỹmy rotỹỹnyre.
23316	MAT 5:13	Kaiboho heka saawesemy atximahãtenyte, jyyra wesemy wahe bede mahãdu iny‑ò, kai dori kiamy bede mahãdu tewiòhenanyte. Auri tahe urihimyò biõnonykeki tahe aurihixina heka urihimyòlemy releke. Kaa jyyra urile idi adehu rỹikre iny ityre rariakremy. Awiòhedỹỹna biõnonykeki tahe aõma aõkõ beleke.
23317	MAT 5:14	Kai loosòna wesemy atximahãte kabede mahãdu iny‑ò. Hãwãõ hãwãlò ratyy‑ki roikeki, tiu heka rexiwòõtyhy itỹnyhyy roimyhỹke. Loosònaõ iny ritoosònykeki, tule heka tiu heka hyna rawoõ‑ki roiõtyhy roosòmy. Aõma roosònanymyhỹre ibutu heto jurajuramy heka ibutu ritxuxanymyhỹre. Aõma tamana‑ki rỹimyhỹreki wahe.
23319	MAT 5:16	Kaiboho tule amahãdureny awiwihikỹmy robikeki tahe Deuxu‑ò wowydyna riwahinykre.
23320	MAT 5:17	Jiarỹ heka anaõde bede ywina tuededỹỹmy. Anade aõ Deuxu dee rybedu tuededỹỹmy aõkõ heka anade. Anade ibutumy aõmybo rarybere widỹỹmy. Timybo rarybere wese heka ibutumy tuu rotỹỹnymy rarekre.
23321	MAT 5:18	Inatyhymy adeereny ararybekre bede ywina tyyritiy‑ribi tiu ijõ iõõtyhy ijõ sohoji ritiwedena yreõ reseõhyykre. Ibutumy roikre aõhebo rotỹỹnymyhỹreò bede konanako‑txi.
23322	MAT 5:19	Inyõ tõhõti urihimyò bede ywina rosakeki rexidelenymyhỹre iny ribedeerynyõkemy iny ritohonyõmyhỹkemy. Hãbu tahe iyjamy Deuxuko‑ò rarekre, Deuxuko‑txi. Inyõ rityhynymyhỹre irybe iny rybedeerynymyhỹre. Tii tahe Deuxu Iòlòna‑ò nihikỹmy rarekre.
23323	MAT 5:20	Kaiboho aõma fariseu mahãdu‑ribi awityhymy ixi‑di mohõtinybenykeki. Tiu heka Deuxu Iòlòna‑ò aròterenyõmy. Kaiboho heka awi toite aõma fariseu mahãdu judeu mahãdu wedu ratyre heka awi boibeke. Kia aõkõkeki tahe malòbenyõtyhy.
23324	MAT 5:21	Ihetxiu bede ywina Tyyriti kawesemy rare: —Kai inyõ birubunykeki heka iòwynamy iny akanarubunyke. Kia heka bede ywina heka rare.
23325	MAT 5:22	Tahe warybe urihimyò iwitxira bede ywina‑ribi. Kai inyõ‑ò maraykynykeki. Tai tahe brebunahakỹ‑ki tate. Abiòwa‑ò bininikeki itxỹtemy. Tamy kai marybekeki: —Kai aõki awiõre. Tai tahe akỹnadykre heka aõma ywisidỹỹduko‑ò araòwynykre. Inyõ‑ò kai makyaranynykeki kai brebuna‑ki texilòròmy tate. Kai inyõ deramy mabekeki uriteremy nodu tamy marybekeki, tai brebuna‑ki tate. Inyõ òsỹny aradykre wisidỹỹdu mahãdu‑ò. Inydee ratyhymy mabeke wana aõkõ raremy marybekeki, heòty kõnana bede‑ò make lau brebuna‑ki tate. Iòhãrure kai heòty bede‑ò makemy.
23326	MAT 5:23	Kaki aõma nieru xiwena wahidỹỹna‑ò behemynykeki inyõ‑wana aõhe widee botỹỹnykeki õhõti rosaõlemy ahãte wana.