7137	RUT 1:8	Geté ate av-té gi꞉-apat, yaq Naomi nginik ziupim-pakha-za guzø-ein, “Zøkeza zøvøndipakha-té qazonǿ-qavøním. Zo matev mbomømbomá qazogoam no-te neka zogi zøivis-pakha-te, ndigu gipakhaez.
7138	RUT 1:9	Yaq Yawe matev mbomambaqape ndø̀matanám zo-te, neka yage eqeieqei vøzǿ-etoām, angana ndakinak namba.” Yaq Naomi ziupim-pakha-za menas sègegavém, sasa ndø-eivam. Eiv gèzømbo-eqavát.
7139	RUT 1:10	Yaq ziupim-pakha-za gindu-einim, “Tiá. Ni qo namba, qogí ezoqam-té qazinǿ-niáv.”
7140	RUT 1:11	Geté Naomi guzø-ein, “Nogí sæ-pakha-za. Zøvøndipakha-té qazonǿ-qavøním. Gekha zapâ, no namba tiziniav? Ge zô ndozo-matavap? No nakhei angana nøme ndønǿfakhaz, zo vǿezøkɨ̄m? Mbaín.
7142	RUT 1:13	yaq ge zô, viav kopoav ndozotó-kewagat atema nginik nakheis vumúfīs? Ge zô, ngængæm até ndozóyagat, atema nogi nakheis zo vǿzøkɨ̄m? Nogí sæ-pakha-za. Āv taoká. Noqa yage mø̀ndøsoqá. Yawe gènøngiú. Geté zo kopømbaqapé, yage ndakinak nqawa tozomø-ndapem. Yaq nakémbá, zøkeza ezoqam-te vø̀qavøním.”
7144	RUT 1:15	Yaq Naomi gundu-ein, “Nqáe! Qoge qakhapikia-pakha-gu zas, ekeza ezoqam-té neka mbumbuk-té gunøqaván. Até qó-a, qakeza ezoqam-te vø̀qaváq.”
7145	RUT 1:16	Geté Lut gundu-ein, “No qavønim-qa yaq-te nøpòuwe᷄t. No qó namba nøténáv. Qo ande āv khoqotéqāv, no ndǿgo tøtǿnáv. Qo ande āv khoqoté-yagāt, no ndǿgo tǽyagát. Qogi ezoqam, ndigu nogí ezoqam ndǿgoát. Neka qoge Mbumbukiam, ndego nogé Mbumbukiam ndǿgoát.
7146	RUT 1:17	Qo ande āv khoqomé-naqanīm, até nó-a, no ndǿgo tæmǿnaním. Neka no ndǿgo tǽ-otambát. Ni løvøte mbá mé꞉qatanó. No manqat av nqate-manqate, matanapøteav tøgoat, yaq Yawe kopømbaqapé. Bèngiænó.”
7148	RUT 1:19	Yaq nginik sakhei menas sègezáv, atema Betliem vemiav-te vømø̄fakhaz. Yaq Betliem vemiav-te gimøfakhaz, ezoqa ate gi꞉goam nqova zøndáf. Ti-mbá tiwabám. Yaq sakheis vemiav-te gigoam ndøgo, āv gini-akhaém nqǽgo, “Gê, ngunuk unimanqatîn, Naomì?”
7149	RUT 1:20	Geté Naomi guzø-qavøiu, “No Naomi nø-akhàya᷄m. Taqa manqa mokho, ‘Yage qanimāv’. Geté Mala zonǿ-akhaemát. Taqa manqa mokho, ‘Yage soqaín’. Zapa ndǿgo, ndego Mbumbukiam Bazaføgakh-Qape noqa yage gènøngiú.
7150	RUT 1:21	No bugukhokhof nqanek manqei ande qate-ivav, no anganeam-ús neka nakhei angana-ús. Geté Yawe ndakin no nqawa gendo-itumb, nqanek manqei-te, no anganeam mbaín, neka nakheis mbain. Gê, gekha zapâ no Naomi tozonø-akhaemat? Yawe noqa yage mø̀ndønø-ngiú.”
7153	RUT 2:2	Yaq khøuwa nøme, Lut, ndugu Moab sævam, Naomi gumbo-ein, “No ambá khae-té qatønavɨ́n. Yaq bali khakhayakh ndigu, ezoqa tizuvatet, tæmǿpisám. Ezoqa nøme tanakh ndø̀nøgó, vønǿ-eīn.” Yaq Naomi gundu-ein, “Sǽ-pakha. Qanimáv. Vø̀qáv.”
7155	RUT 2:4	Ndugu ate av-té bali khakhayakh guipisumat, yaq Boaz tendowáv ndǿgo, Betliem vemiav-te, tegi sasae ezoqam khanakhanakh manqat vøzø̄-ein, “Yawe ndø̀goát zo namba.” Yaq ndigu sasae ezoqam gindu-einim, “Yawe zenda ndò꞉vé qo-te.”
7156	RUT 2:5	Yaq Boaz Lut gu-omet, yaq ndego ezoqam, sasae ezoqa gezø-kewagat, āv gembøebeváp nqǽgo, “Ndugu gekha mbasønakâm ndunduya?”
7157	RUT 2:6	Yaq ndego gendo-ein, “Ndugu Moab manqei-ak mbasønakám. Naomí namba me꞉geavún.
7158	RUT 2:7	Ngunuk no āv gunømbe-eín nqǽgo, ‘No ambá bali khakhayakh nopisamɨ́n, qogi sasae ezoqam ndi꞉zuvatet.’ Ngunuk qanaqanus-qape sasae gungaz atema ndakin, pusa-qase agé taeveáv. Khoev-qase-te ndøgo, khapémbá gumøqomɨn, nango é-vø̄sasaeɨn.”
7159	RUT 2:8	Yaq Boaz nqanek manqat ge-ewag, ndego Lut āv gembøe-eín nqǽgo, “Sǽ-pakha. Qotøndé-ewāg. Noqa manqat nqánek. Qo ezoqa nøme-qa khae-te ndø̀qa᷄v, bali khakhayakh voqomǿ-pisām. Geté sa nqánek, qoqógót, nogi sasae mbasønakheis namba.
7160	RUT 2:9	Gèzømeté, nogi sasae ezoqam. Bali av kini-qogavet, mbasønakheis até vøzøpáev, ndigu ndiløvønøvemet. No angana manqa mø̀ezø-løvuá. Qo matev-qase geqá-gonemák. Yaq qo ibøkha naq taqapap, ibøkha vø̀mø-íz ndøgo, angana giziøvemem.”
7161	RUT 2:10	Yaq Lut Boaz-qa manqat mbomambaqape gu-ewag, ndugu até gundigu, katuk gumø̀kuī, teqa megemege-te, sasa ndøkhafutav, kawa até manqei vømbō-khanaz. Yaq gumbo-ein, “No manqei vini-ák. Geté qo tanakh kandambá qoqonøgo.”
7162	RUT 2:11	Yaq Boaz gendo-ein, “No manqat ate ndægo mø̀e-ewág, ndøgo qogu qakhapuka-pakha-te matev mbomømboma ndoqombogo, yaq qævis vøndēnanim-a, atema ndakin. Qavøndipakha neka qakeza ezoqam-qa manqei mòqotøndo-iváv. Yaq qo ndakin nqánek qoqoyagé. Geté bugukhokhof niqa bawan qateqateáv.
7163	RUT 2:12	Qo Yawe yaq-fia ndø̀qagó, av qo matev eqeieqei qoqotego. Yaq-fia kandambá teqago, ndego Izlael ezoqam-ge Mbumbukiam, qo tøke-qa qoqotøndoqav te-te.”
7164	RUT 2:13	Yaq Lut gundu-ein, “Khanánqa. No ezoqam khapúmbá. Qogi sasae mbasønakheis mø̀ndømø-løvumbumím. Geté qo tøke kandambá nqoqonøgot. No khanakhanakh kandambá, qo nqanek manqat qoqonø-ein.”
7165	RUT 2:14	Yaq khøuwa muin, lou loge khøuwa qandap ndøgo, Boaz Lut tùmbøe-akhá, “Qotøndéqāv. Lou qólóg, neka lou yaf-te voqotú-afanām.” Yaq Lut Boaz-gi sasae ezoqam namba gi꞉qonav, Boaz bali lonqotøvap mbo-etoám. Gulouz, qambo-ewez, nøme sègeziváz.
7166	RUT 2:15	Yaq Lut lou gumulog, gu-itan neka sasae manqei-te nqawa guwav, Boaz ekeza sasae ezoqam manqa āv gezømbe-løvuá nqǽgo, “Ndugu mbasønakam mbøe-khafène᷄m. Até ndøgó-a, bali løvøtap ndi-abap, ndugu kopømbaqapé bali khakhayakh tupisumit.
7167	RUT 2:16	Geté bali løvøtap ndi-abap ndigu, nøme zó-ovobém, neka manqei-té qazonǿ-abømém. Yaq ndugu kopømbaqapé tupisam. Manqat mbo-eìni᷄m ta zapaya.”
7170	RUT 2:19	Yaq Naomi gèmbøe-ogofám, bali nanga khape gimbøekhouwez, gumbobevap, “Nginik bali nanga gekha ezoqam-qâ khae-tē qoqó-pisumam? Yawe zenda ndò꞉vé, te-te ndego qo geqatøke.” Yaq Lut zakhapuka-pakha gumbo-ein, “No bali nanga qæpisumam, khae eve iz nqambógo, Boáz.”
7171	RUT 2:20	Yaq Naomi gundu-ein, “Yáiyé! Qanimav tantáv. Yawe zenda ndò꞉vé, Boaz-te. Manqa mbusa ndøgo, Yawe khandi ezoqam-te neka løvøte ezoqam-te geve, ni tini-kewagat, ndego oskia mbomataváp. Nande Boaz, nigi angana, ndigu gipakhaez, tigí ekeza ezoqám. Ezoqam av nde꞉go, Mozes-qa guguna manqat āv qane-eín nqǽgo: Sævam ndugu anganeam tembonanim, yaq anganeam-gi ekeza ezoqam yà bembo-tøkeé.”
7172	RUT 2:21	Yaq Lut gundu-ein, “No ndego manqat nøme mba nømbo-eín av nqægo, ‘Até vøgó, nqanek nogi sasae ezoqam namba, atema bali nanga viav bemø̄-navøem.’”
7173	RUT 2:22	Yaq Naomi ziwap-pakha gumbo-ein, “Nanda mbomá, qo tegi sasae mbasønakheis toqozø-pavat. Tiqa zita-te bali khakhayakh toqotøndó-pisumát. Geté qo khae vini-te toqomø-pisam, ezoqam andé matev vinivinimba vøqambé-matønømēm.”
7175	RUT 3:1	Khøuwa nøme, Naomi Lut gumbo-ein, “Sǽ-pakha. No anganeam é-bataqa-omét. Yaq qo mbomambá tøneyagé.
7178	RUT 3:4	Yaq ndego temøbuv, qo ùnime꞉-omét, ma te꞉buv ndøgo. Yaq venanqei tebuvit ndøgo, qo toqonǿqáv ndøgo, teqa ndabua khafuvam nonqo voqombó-onqā, teqa zenda tokhotapak-te, sasa qóbūv. Yaq manqat ndǿgo, tenøqá-eín, qo ande gekha matev me qógō.”
7179	RUT 3:5	Yaq Lut nqanek manqat gu-ewag, gundu-ein, “Qanimáv. No matev ndæ̀matanám, av qonømbe-manqatat ndægo.”
7183	RUT 3:9	Yaq gumbobevap, “Qo gekha ezoqâm?” Yaq gundu-ein, “No Lút. No ezoqam khapúmbá. No andé qogú sasae mbasønakám. Qoqa ndabua khafuvam nonqo, ov-qase nandav, no qonǿkhafuí. Yaq no tàbate-nøtén, av nqægo, qonǿ-kewagát. Zapa ndǿgo, qo nogé anganeam-pakha-gé ekeza ezoqám. No ambá qonøkeɨ́n.”
7184	RUT 3:10	Yaq Boaz gumbo-ein, “Sǽ-pakha. Yawe ndø̀goát qo namba. Qo qakhapuka-pakha matev qaniqanimáv qoqombo-goam. Geté matev ndakin ndoqo-matønumit, qo no-te tøke-qa qoqotøndoqav, ndøgo mø̀ndøløvú qoqa matev mbomømboma ate ndægo, qoqo-matønumam. Angana ndakinak kopoáv ngiyage. Nøme gigiap kopoav ezoqám neka nøme gigiap-av ezoqám. Geté qo matavapøteáv av nqægo, ‘No anganeam ndakinak sǣndāf.’
7187	RUT 3:13	Até vøkhægót nqanek, nqægo lova. Yaq qanaqanus sizíqeivím, andé gekha matev me petéfakhān, penømakhaya. Ndego tømbopoe teqakɨ, ság, beqakɨ́. Geté ndego tømbøeqasi, kopømbá. No Yawe-qá bugug-té qataqambø-manqaté, no ndæ̀qakɨ́, ndego poeveav tøgoat. Até vøkhæbuvít nqanek, atema qanaqanus.”
7188	RUT 3:14	Yaq Lut Boaz-qá zenda tokhotapak-té gubuvát, atema vøndōnqoe. Geté agé paveateáv. Até gupøistám. Yaq é-møndosuzám. Ezoqa bøi vizu møe ndøgó. Zapa ndǿgo, Boaz āv gumbøe-eín nqǽgo, “Ezoqa nøme betezø̀te᷄z av nqægo, sævam mø̀ndøgoām, no namba, nqanek bali nanga tøkuza manqei-te.”
7189	RUT 3:15	Yaq Boaz Lut manqat nøme gumbo-ein, “Qakeza ndabua nøme nandav, nqanqa-te nandaqambovi꞉, vøkhofá. Qóvøndáz.” Yaq Lut ndabua vø̄vøndaz. Yaq Boaz até gendego, bali nanga vømbø̄e-qoutaz. Kopoáv gumbøeqoutaz, ndabua até vømømbō-qoqovøem. Taqa viniv andé áv 20 kilogrém ndægó. Yaq Boaz Lut bali nanga kawa-té gumbøezáv, Lut vø̄wav, yaq ndego ekeza vemiav-te sasa ndøqavan.
7190	RUT 3:16	Yaq Lut zakhapuka-pakha-te guqavan, zakhapuka-pakha āv gumbøebeváp nqǽgo, “Sǽ-pakha. Matev áv khaqambé-fakhan?” Yaq Lut emanqat ate ndægo vømbø̄e-votot, av Boaz matev qaniqanimav gumbøe-matanam.
7191	RUT 3:17	Yaq manqat nøme gundu-ein, “Nginik bali nanga-qape Boaz nø-etoám. Ndego āv genømbe-eín nqǽgo, ‘Qo qakhapuka-pakha-te zenda-zenda mba ndøqàva᷄q.’”
7192	RUT 3:18	Yaq Naomi gundu-ein, “Sǽ-pakha. Sizió-kewagét, andé gekha matev me ndǿfakhān. Ndego Boaz pusa naqanøká gétayák. Matev unimé꞉gó, nqægo khøuwa.”
7193	RUT 4:1	Yaq Boaz até gendego, vemiav mboqog tambav-té genøwáv, angana ma manqat gi꞉vøovumam, vømø̄qom. Yaq Elimelek-ge ekeza ezoqam ge-omet ndøgo, teqa yaq-te Boaz Lut manqat gembøe-ein, yaq sègembo-akhá, “Khanánqa. Qotøndéqā. Qànøqóm nqanek.” Yaq ndego ezoqam gendowav, vø̄qom.
7194	RUT 4:2	Yaq Boaz vemiav megetapak ten sasa zø-akha, gezø-ein, “Qànøqonáv nqanek,” yaq ndigu vø̄qonav.
7195	RUT 4:3	Yaq Boaz ndego ezoqam gembo-ein, “Qo mòqote-qatéq. Naomi, ndugu sævam, Moab manqei-te gunduqavan, tugi anganeam-pakha Elimelek, ndego nigé ezoqám. Yaq ndakin ndugu Naomi, teqa manqei wi-qa ndøgó, tege ekeza ezoqa nøme-te.
7196	RUT 4:4	No āv qate-matøvém nqǽgo, qo bàtaqa-eín, taqa yaq-te. Qo nqanek manqei taqa-pøovat, kopømbá. Nginik vemiav megetapak neka ezoqa ewaqape-qa bøi-te, ngiqonøve, soqó-eín. Geté qo wii poeveav tøgoat, taqambo-qasi, sègenø-eín. Zapa ndǿgo, qoqa zita-te ezoqa nøme mbaín, nqanek manqei tewi. No mba nogó.” Yaq ndego Elimelek-ge ekeza ezoqam gendo-ein, “Qanimáv. Manqei ndæ̀wí.”
7197	RUT 4:5	Yaq Boaz manqat nøme gembo-ein, “Geté nqanek manqei Naomi-te toqondap, até Lut voqó-okɨ̄, ndugu Moab sævam, Elimelek-ge yo-pakha-gu zas. Yaq av ndægo, ta manqei ndøgo løvøte ezoqam-qa iz-te sekembá segégoát.”
7198	RUT 4:6	Yaq ndego ezoqam gendo-ein, “Av tægoat ndægo, yaq no kopømba mbaín manqei tæwi. Soqaín ndøgo, nogi nakheis sa timøløvuz, noqa løvøte khøuwa-te manqei tiqaqaem. Qo taqa-pøovat, qakeza ndøndáp. No kopømba mbaín tændap.”
7200	RUT 4:8	Yaq ndego Elimelek-ge ekeza ezoqam Boaz gembo-ein, “Qo qakeza ndøwí.” Yaq ndego até gendego, tamak kopo gèkhofá, Boaz sasa mbo-etoam.
7201	RUT 4:9	Ndego nqanek matev gego, yaq Boaz vemiav megetapak neka ezoqa ewaqape giqonavam, āv gezømbe-eín nqǽgo, “Nqægo khøuwa, zo ezoqa ewaqape ate nqazøte-qonøve, zo mòzoqeivím. Manqei ndøgo, Elimelek neka tegi nakheis, Kilion neka Malon, tiqa manqei qagoam, no nowí, Naomi-te.
7202	RUT 4:10	Yaq ngunuk ngæmam, Lut, Moab sævam, Malon gu-okɨam, ndugu ndakin nogú sævám. Neka yaq nakhasam anganeam tumumbu-fakhan, ngenek løvøte ezoqam-qá íz neka manqei teabete-ndapét. Yaq av nqægo, Malon-qa iz sa gemǿ-navøemák teqa bawan-te neka nqanek vemiav-te. Nqægo khøuwa zo ezoqa ewaqape ate nqazøte-qonøve, matev mòzoqeivím.”
7203	RUT 4:11	Yaq ndigu megetapak neka ezoqa nøme, mboqog-te ndøgo giqonavam, gindu-einim, “Qanimáv. Ni mø̀iqeivím. Yawe zenda ndò꞉vé, ngunuk sævam-te, qo toqo-okɨ, qoqa khoev-te tunduwav. Yaq ngunuk sævam nakheis kopoav tìabembøe-fakház, av nginik sakhei menas ngi꞉gu, Laisol neka Lea nakheis gizømbe-fakhaz, ni Izlael bawan ate nqazi꞉gu qazindu-manazømem. Yaq Eflat khagua bawan mokho-te neka Betliem vemiav-te nqanek, qoqa iz kandambaqape tàbetaqambegó neka gigiap kopoav ezoqam voqógoāt.
7204	RUT 4:12	Yaq nakheis ndigu Yawe teqa-etoam, ngunuk sævam-te, tigi zi kopoav-qape tìabitigú, av Pelez-gi zi ndi꞉gu, ndego Tama neka Zuda, tige yo.”
7206	RUT 4:14	Yaq Lut gui-ova, sakheis vemiav-te ndøgo, Naomi āv gimbøe-einím nqǽgo, “Khanakhanákh Yawe-te, ndego qo qazeo geqa-etoam. Ngenek ezoqam iz akhae ndǿgoát, Izlael manqei-te.
7207	RUT 4:15	Ngenek qazeo, qo khanakhanakh ndø̀qa-etoám, qoqa yage-te. Yaq qo toqotumu-ngæpuka-eq, ndego qo qákewagát. Neka qo khanakhanákh. Qogu qæwap-pakha, ngenek nakhasam gui-ova, ndugu poev kandambá qo-te. Qo amba nakhei angana seven tiqagonɨn, ndigu ambá kopømba mbaín tiqa-tøkeemɨn, av Lut nguigu, matev guimatanam qo-te.”
7209	RUT 4:17	Yaq ndigu sakheis, ta vemiav-te ndøgo giyagam, gi-einim, “Yáiyé! Ndakin Lut nakhasam anganeam mø̀ndømboqán. Ndego andé Naomi-gé nakhasám.” Yaq ndigu iz Obed mbo-akhaém. Yaq ndego Obed gumu-khouwev, nakhasam gembo-fakhan, Zesí. Neka ndego Zesi gumu-khouwev, nakhasam gembo-fakhan, Deivíd, ndego iz akhae kandambaqape gegoam, Izlael manqei-te ndøgo.
22602	JON 1:2	“Niniva taon kandambaqape-té qonǿqáv. Qomézømás, av nqægo, Mbumbukiam géngiæzó. Zapa ndǿgo, no mø̀ezømét, nandiv. Ndigu soqa matev khàpe zømbe-khouwév.”
22606	JON 1:6	Yaq ndego palai khagua gembo-kewagam, até gendego, Ziona vømø̄tiu. Gembo-ein, “Gekha zapâ, venanqei mba ndoqobuvit? Mòqosuzám. Qakeza Mbumbukiam-té qonǿ-akhá. Éisa, ndego ni tanakh ndø̀nigú. Yaq ni zípakhaenák.”
22607	JON 1:7	Yaq ndigu ezoqam, palai khagua-te gu꞉sasaetam, āv gini-einím nqǽgo, “Iziz zípeawám, pepa-qasis-te. Yaq ava-té qazinǿ-nqeitøvém. Yaq zíqeivím. Ezoqam teqá manqa-zapa ndégo tǿgoát, teqa iz tizilivim.” Yaq av gi꞉gonem ndægo, Ziona-qá iz ndølivím.
22608	JON 1:8	Yaq gèmbo-bevøpém, “Qonimbí-eīn. Nqanek matev qafakhan, gekha ezoqam-qâ manqa-zapà? Qo gekhā sasae qógo? Neka qo gekha manqei-âk? Neka gekha bawan-âk?”
22609	JON 1:9	Yaq Ziona gezø-qavøiu, “No Iblu ezoqám. No Evezøza nombovizáp, ndego Mbumbukiam, yan-te ngo꞉yage neka ndego ndaola neka manqei-qape gekhakheinam.
22610	JON 1:10	Yaq no Evezøza-qa manqat, nò-ogí. Nòkhokhonét.” Yaq ndigu ezoqam, nqanek manqat giyogem, ndigu møe kandambá gigonem. Yaq Ziona gimbo-einim, “Manqa-zapá nandav. Gekha zapâ, matev av qoqotego nqægo?”
22611	JON 1:11	Yaq khamøe, sà tønø-fitumát. Yaq Ziona āv gimbøe-bevøpém nqǽgo, “Gê, gekhā nitaqá-gonēm, nqanek khamǿe vønimbí-vøitáv?”
22612	JON 1:12	Yaq Ziona gezø-qavøiu, “No ibøkha-té qazonǿ-ogenønám. Yaq nqanek khamøe segévøitáv. No mø̀tenøtén, nqanek khamøe-qape qandowav, ndøgo noqá manqa-zapá.”
22614	JON 1:14	Yaq ndigu Evezøza-té ginø-akhaém, gi-einim, “Evézøza, ni ngenek ezoqam, teqa yage teingi꞉nam, ni løvøte ni-etòa᷄m neka manqa ovøyam-te ndò-a᷄mb, av qo pepen ezoqam qoqote-abumatun, ndigu manqa-zapa mbain ezoqam gizitagatun. Zapa ndǿgo, Evezøza, nqanek khamøe-qape qandowav, ndøgo qoqá poév.”
22619	JON 2:3	Geguligulim, “Evezøza, no soqaqape-te qægoam, qo-té qatøndo-akhá. Yaq qo mòqonø-tøké. No løvøte avønin-te qæmø-itan, qo-té qatøndo-akhá, tøke-qa. Yaq qo noqa akhayam mòqo-ewág.
22626	JON 2:10	Geté no khanakhanakh ouv nøtaqá-qaqayám, neka etoam matev vøtaqágō, av bugukhokhof manqa mbusa qateve. Zapa ndǿgo, khandi etoam matev, qo-té qando-okhó, Evezøza.”
22629	JON 3:2	“Niniva taon kandambaqape-té qonǿqáv. Yaq manqat qomézømás, av tøtaqambe-ein ndægo.”
22631	JON 3:4	Ziona Niniva taon-te gemøfakhan, yaq sègemát. Khøuwa kopó. Yaq manqa manqate ndøngáz. Gezø-ein, “Khøuwa foti mbá ngu꞉yoza. Nqanek Niniva taon, Mbumbukiam géngiú.”
22632	JON 3:5	Yaq ndigu Niniva taon-ak, nqanek Mbumbukiam-qa manqat giyogem, gè-unimanqatiním. Yaq ndigu manqa ndøvøovømém, gi-einim, “Ndakin ni ate nqazi꞉gu, lou logemav matev zígoném.” Yaq ezoqa ewaqape, av tinigoném ndǽgo, ezoqa kandakanda neka꞉ ezoqa khasøkhasis, yaq ndigu ndabua soqøsoqa vø̄-uzam-a, mutøkhop vø̄wanim, tiqa manqa-zapazapa zapaya.
22634	JON 3:7	Yaq ndego manqa ndøkhofotám, Niniva taon-qape ate qægoam. Manqat gekhoføtam nqánek, “Nqanek niqá manqát, no Niniva kawa neka nogi vesøtapak. Zo ezoqa ewaqape, nqanek Niniva taon-te nqazoyage, lou neka ibøkha ndølòge᷄. Até zogí søvakha gigiáp-a, lou neka ibøkha belòge᷄.
22636	JON 3:9	Éisa, Mbumbukiam teqa matavap peté-enēnd penømakhaya, neka ndego qaqa pømbøé-navøēm penømakhaya. Yaq ni zīpakhaenāk.”
22639	JON 4:2	Yaq āv gene-guligulím nqǽgo, “Evézøza. No nøkeza manqei-te qægoam, no mø̀e-eín, matev av nqægo, ndø̀fakhán. Yaq nakémbá, no amba Tasis manqei-te tækhokhonɨn. No é-møtenøtén, qo kuku matev-us Mbumbukiám. Neka qo ezoqam tanakh qozøgoatún. Qo qaqa nakha-nakhamas-te gonemáv. Geté qo poev kandambá, ezoqam-te. No mø̀tenøtén, qo matavap sòqo-enendɨ́n, yaq ezoqam-qa yage ngi꞉watáv.
22640	JON 4:3	Yaq nakémbá, Evezøza, qo noqa khandi vø̀ndáp. É-batenaním. No poeveáv sekemba tæyagat.”
22641	JON 4:4	Yaq Evezøza gendo-ein, “Zíona. Ge qô ndoqo-matavap. Nandav matev eqeieqeî, qo qaqa ndoqogot?”
22645	JON 4:8	Yaq khøuwa gendo-eqan, muin ge-itan, Mbumbukiam khamøe tatas-qape tènde-khofotáv. Yaq Ziona khøuwa tatas-te ge꞉qotat ndøgo, kha mø̀ndømømbo-khatá, ambá bøi vømbō-guain. Yaq ekeza manqat ge-ein, “Ság. Bànønaním. No poeveáv sekemba tæyagat.”
22646	JON 4:9	Geté Mbumbukiam Ziona gembo-ein, “Ge qô ndoqo-matavap, Nandav eqeieqeî, qo qaqa ndoqogot, gumbag-qa yaq-te?” Yaq Ziona gendo-ein, “No kopømbá qaqa nqægot, gumbag-qa yaq-te. No é-batenaním.”
22647	JON 4:10	Yaq Evezøza gendo-ein, “Gekha zapâ, gumbag-qa yaq-te mbøni ndøqa-nqosøgeapet? Qo ambá av nqǣgo, qakeza qo-ogeākh. Neka qo sasae-qase goneáv, taqa yaq-te. Lova qoqobuvat, ekeza mbá segefakhán. Yaq ekeza mbá segepakhá, nqægo lova.
22648	JON 4:11	Ge qô ndoqo-matavap, qo gumbag tanakh ndoqombogot, yaq gê, no tanakh mbaîn, Niniva ezoqam-te? Tiqa bawan-qape, kandambá tantáv. Ndigu wan andled tuenti taosen ezoqam mø̀ndømø-løvú, ndigu zøtezateav ndigu, gekha nakhōa eqeieqei neka gekha nakhōa soqain. Neka søvakha gigiap nanak kopoáv ndiyage.”
23233	MAT 1:20	Zosef ate av-té gembøe-matavupat, yaq Evezøza-gé enzol ezoqam mbofakhán. Venanqei-tam-té genømbo-fakhán, gembo-ein, “Zósef, Deivid-ge zeo, qo ndøfofògea᷄p, Meli toqo-okɨ, qogu sævam tugoat. Zapa ndǿgo, ndugu emu nduiyæt, ndøgo Nqova Mbomambaqape ndømatanám.
23234	MAT 1:21	Nanduv tui-ova, nakhasam anganeam mbóqán. Yaq iz Yesu qombó-akhá. Zapa ndǿgo, ngenek ekeza ezoqam, gékhandí꞉z, ndigu manqa-zapazapa-us ndiyage.”
23236	MAT 1:23	“Mbasønakam zivis namba venanqei nonqo, naqanøká gétøkuanemák. Geté ndugu emu é-ndæ-itán. Yaq ndugu nakhasam anganeam mbóqán. Neka teqa iz ‘Emanuel’ mbó-akhá.” Emanuel, taqa manqa mokho nqánek, “Mbumbukiam ngêgó, ni namba.”
23240	MAT 2:2	Yaq āv gini-bevupát nqǽgo, “Ngenek nakhasam, ndaki geqan, ndego Zu ezoqam kawa tezøgoat, kenáqape? Ni tegú ndukuam ni-ometám, khøuwa fakhanam ndøgo. Yaq vizam-qa nimøndæ-niáv.”
23242	MAT 2:4	Yaq Elod até gendego, Mbumbukiam-gi iziz ezoqa kandakanda neka Mozes-qa guguna manqat nømendim ezoqam vø̄møvab, sasa zøbevap, gezø-ein, “Ngenek Mesaya, Mbumbukiam ge꞉-ein, av nqægo, manqei-qape-te tendo-khofotav, gekha vemiav-tē gemǿqān?”
23243	MAT 2:5	Yaq gimbo-einim, “Betliem vemiav-té gemǿqán, Zudia plovins-te ndøgo. Zapa ndǿgo, Mbumbukiam-ge manqa vevezam ezoqam, āv gene-peawám nqǽgo,
23244	MAT 2:6	‘Qo Betliem vemiav, Zuda manqei mokho-te ndoqotu꞉gu, qo ambá av nqǣgo, iz mbaīn, Zuda khagua bawan mokho-te. Āv taoká. Zapa ndǿgo, qo mokho-te, megeat ezoqam kopo ndǿqán. Ndego nogi bawan ezoqam zǿkewagát, Izlael ezoqam.’”
23246	MAT 2:8	Yaq gi꞉-ometem ndøgo, ndego Betliem vemiav-té genø-khofotáz, vøzø̄-ein, “Nakhasam nandev, ùni mbøevawém. Yaq tozo-ometam, vø̀ndozáv, no vø̄e-nømøndem. Yaq até nó-a, tàbatenáv, bamømbō-vizam.”
23250	MAT 2:12	Yaq ekeza manqei-te giqavaz, nakhoa vini ndøgeveém. Zapa ndǿgo, Mbumbukiam venanqei-tam-te, āv genezømás nqǽgo, “Elod-te nqawa ndøqàva᷄z.”
23251	MAT 2:13	Nduku gevezoat ezoqam gi-ivøvem, yaq nqáe! Zosef, Evezøza-gé enzol ezoqam mbofakhán, venanqei-tam-té, vømbō-ein, “Mòqosuzám. Nakhasam neka evo, Izip manqei-té qoté-khokhóq. Zapa ndǿgo, Elod ngenek nakhasam gemøndǽ-váo. Løvøwe-qa mbogó. Yaq Izip manqei-te ndøgo, até vøndoyagé, atema nqawa vøtaqandó-akhā.”
23253	MAT 2:15	Yaq ndǿgo tiyagám, atema Elod vø̄nanim. Nqanek matev tønefakhán ndǿgo, Evezøza-qa manqat gè-unimanqatín, ndøgo ibugukhokhof tege manqa vevezam ezoqam mokho-te ge-ein, av nqægo, “Noge Yo, Izip manqei-té gegoám. Yaq nòmbo-akhá, vøndōwav.”
23256	MAT 2:18	“Eiv ndøyogém, Lama manqei-te. Einu neka osombo kandambaqapé ndiwani. Ndigu sakheis, Laisol-gi zi, ekeza nakheis-qa ndø-eivumít, neka ezoqa kopømba mbaín, tiqa mokho-te tizø-khakheinam. Zapa ndǿgo, tigi nakheis gèpakhaéz. Mbaín.”
23258	MAT 2:20	gembo-ein, “Mòqosuzám. Nakhasam neka evo, Izlael manqei-te nqawá qotéveséz. Zapa ndǿgo, ezoqam ndigu nandev nakhasam ambā tilaemɨn, ndigu mø̀ndø-pakhaéz.”
23261	MAT 2:23	Yaq Nazalet vemiav-té gimøqóm. Mbumbukiam tege manqa vevezam ezoqam mokho-te, Yesu-qa yaq-te, é-møndæ-eín, av nqægo, “Ndego Nazalet-ak mbó-akhaemát.” Yaq ndakin nqanek manqat gè-unimanqatín.
23263	MAT 3:2	Āv gezømbe-manqatám nqǽgo, “Mòzoqambúz. Zapa ndǿgo, Mbumbukiam-qa Megeat Matev avønín.”
23264	MAT 3:3	Mbumbukiam tege manqa vevezam ezoqam Aezaya mokho-te, é-møndæ-eín, Zion-qa yaq-te. Āv gene-eín nqǽgo, “Leg-av manqei-te ndøgo, ezoqam-qa manqa wag ndǿ-akhayam. Āv qane-akhayám nqǽgo, ‘Evezøza-qa nakhoa é-mozoto-khakheinømém. Nakhoa ndaføyamba-qape zombøé-viæém, ndego te꞉geav.’”
23268	MAT 3:7	Ezoqa ndigu, ibøkha iz upøgim-qa ginduzav, nøme Felisi ezoqám neka nøme Sadusi ezoqám. Andé kandambá ginduzav. Yaq Zion gezømet, āv gezømbe-eín nqǽgo, “Zo waza soqøsoqa. Ge zô, ndozo-matavap? Zo é-ndozó-khokhoz, Mbumbukiam-qa qaqa tøfakhan?
23273	MAT 3:12	Ndego andé wit nanga evem ezoqam me mé꞉geáv. Wit evem nonqo ndǿ-ndapaváv. Yaq wit nanga ndǿ-evém, neka louzi nonqo ndigu, lou nqeitam nonqo khoev-té genǿ-nqeisám. Geté tag ndøgo, gøinam-té genǿløvutám. Ta gøinam ndøgo, miavmiav ndøwageáp. Khouvøemáv.”
23275	MAT 3:14	Geté Zion Yesu-qa matavap ambá ge-enendɨ́n, gembo-ein, “Ambá qo qonø-etoamɨ́n, ibøkha iz. Nō begó. Taoká ndøgo, qo no-te qoqotøndoqav, ibøkha iz tøtaqa-etoam.”
23276	MAT 3:15	Geté yaq Yesu gembo-qavøiu, “Ság. Ibøkha iz sègenø-etoám. Matev eqeieqei ate ndægo, sà bizimu-matanám, av Mbumbukiam ndømbøe-poev.” Yaq Zion sègembopóe, ibøkha iz vømbō-etoam.
23278	MAT 3:17	Yaq yan-te ndo꞉go, manqa wag ndofakhán. Āv qande-eín nqǽgo, “Ngenek nogé yó. No poev kandambá te-te, neka no nø̀mbøe-khafuát.”
23281	MAT 4:3	Yaq nqova soqaqape, ndego ezoqa khamasim matev-te nde-abam, tendowáv ndǿgo, vømbō-ein, “Qo Mbumbukiam-ge Yo toqogoat, yaq nginik nandi, manqat mba qozǿ-eín. Yaq segé-lou-éz.”
23282	MAT 4:4	Geté yaq Yesu manqat gembo-qavøiu, “Āv taoká. Mbumbukiam-qa Manqat, āv qane-peawáp nqǽgo, ‘Ezoqa kopømba mbaín lou mba ti꞉yagat. Geté Mbumbukiam-qa manqat ate ndægo, teqa tou-te ndøndo-fakhate, ndǿgo tiníyagát.’”
23284	MAT 4:6	“Qo Mbumbukiam-ge Yo toqogoat, soqóvuáq nqánek, atema manqei-te. Zapa ndǿgo, Mbumbukiam-qa Manqat, āv qane-peawáp nqǽgo, ‘Mbumbukiam ekeza enzol ezoqam, manqat ndø̀zø-eín, qo zapaya. Yaq ndigu sogó-ndøpøqém. Yaq qoqa zenda tokhotapak, nandi-te kha geqá-khanøyák.’”
23285	MAT 4:7	Geté Yesu gembo-qavøiu, “Mbumbukiam-qa Manqat nøme, āv qane-peawáp nqǽgo, ‘Qo Evezøza, qoge Mbumbukiam, khamasim-te ndø-àwa᷄m.’”
23287	MAT 4:9	sasa mbo-ein, “Noqa megemege-te nqanek, qakeza kha, manqei toqote-lavao, neka voqonǿ-vizām, yaq nqanek gigiap ate nqægo, nøtaqá-etoám.”
23288	MAT 4:10	Yaq Yesu gendo-qavøiu, “Mòqoqáv qo, Saitan. Mbumbukiam-qa Manqat, āv qane-peawáp nqǽgo, ‘Evezøza-qá iz qó-eqatát, ndego qoge Mbumbukiam. Neka te-mba ndégo, toqombó-vizupát.’”
23293	MAT 4:15	“Ndigu ezoqam, Zebulon neka Naftali manqei-te ndiyage, ta nakhoa-te ndøgo, ndaola-te ndø-ovøev, ndøgo Zoden kea yaq-keoqa, ndøgo Gelili manqei ndimbo-akhayam, bawan vini-ak-qa manqei,
23294	MAT 4:16	ndigu ezoqam, bøivun-te ndiyage, ndigu waev ndøqeivím. Waev kandambaqapé. Tiqa manqei andé løvøte manqeí. Bøivunín. Geté ti mokho-te, waev ndøfakhán.”
23295	MAT 4:17	Yesu, sasae, ta khøuwa-té ndǿgo tenøngáz. Ezoqa āv gene-zømesimám nqǽgo, “Mòzoqambúz. Zapa ndǿgo, Mbumbukiam-qa Megeat Matev avønín.”
23297	MAT 4:19	Yaq Yesu gezø-ein, “Vø̀ndozáv. No zonøndó-paevém. Yaq zo ezoqa takhaset matev nøté-zømesím.”
23306	MAT 5:3	“Ezoqa ndigu, Mbumbukiam-qa megemege-te, ande khakha-mba ndigu, khanakhanakh mbá giabitigú. Zapa ndǿgo, Mbumbukiam-qa Megeat Matev, tiqa ndígu.
23315	MAT 5:12	Até Mbumbukiam-gí manqa vevezam ezoqám-a, ibugukhokhof giyageapam, āv tini-ngiæzotám. Yaq nakémbá, zo gèkhóum neka khanakhanakh mba bezø-asøtøvé. Zapa ndǿgo, yan-te nqo꞉go, zo yaq-fia kandambaqape ndøzømbó-keoge.”
23316	MAT 5:13	Yaq Yesu manqat nøme ge꞉zømas, gezø-ein, “Zo manqei-qape ezoqam-qa mokho-te, andé ngalám. Geté ngalam mokhov tømømbo-navøem, yaq nqawa áv kiní-ngalam-mokho-mba-ēz? Nakhoa mbaín. Soqóqousám. Yaq ezoqa segé-tokhonøvemát.
23319	MAT 5:16	Yaq zo até kopó. Zoqa matev andé waev me betekháev, ezoqam-qa megemege-te. Yaq ndigu zoqa matev eqeieqei tiqeivat, ndigu Mbumbukiam-qá iz ndǿ-eqatát, ndego zoge Zøve, yan-te ngo꞉yage.”
23320	MAT 5:17	Yaq Yesu manqat nøme ge꞉zømas, gezø-ein, “Zo ndømatàva᷄p av nqægo, no Mozes-qa guguna manqat neka Mbumbukiam-gi manqa vevezam ezoqam-qa manqat nqagim-qa nøgeavūn. Āv taoká. No ambá av nqǣgo, tiqa manqat nqagim-qa nøgeavūn. Geté no nqánek qategeavún: Tiqa manqat tàbete-unimanqatín.
23323	MAT 5:20	No nqazǿ-manqate: Zoqa matev eqeieqei, ndigu Felisi neka Mozes-qa guguna manqat nømendim ezoqam-qa matev eqeieqei løvupøteav tøgoat, yaq zo Mbumbukiam-qa Megeat Matev mokho-te zomǿ-ozák.”
23324	MAT 5:21	Yaq Yesu manqat nøme ge꞉zømas, gezø-ein, “Zo mø̀zøte-zøtéz, Mozes-qa guguna manqat, nigi atanakha-zapazapa-za qazøfakhan, āv qane-eín nqǽgo, ‘Ezoqa pakhapakha zøkhanèa᷄m. Gekha ezoqām ndego, ezoqa pakhapakha tekhana, ndego manqa ovøyam-té geabenø-itán.’
23329	MAT 5:26	No unimanqatín nqataqa-manqate. Qo ndøgo naqanøká qotøndøkhǽ-fakhaqák, atema fia ate ndægo voqotumúgū.”
23330	MAT 5:27	Yaq Yesu manqat nøme ge꞉zømas, gezø-ein, “Zo mø̀zøte-zøtéz, Mozes-qa guguna manqat, āv qane-eín nqǽgo, ‘Qo nøkenøkem matev ndøngì꞉wa᷄t.’
23333	MAT 5:30	Yaq qoqa nakeamo zenda, manqa-zapa-te tø-ituq, gèkepáz. Yaq qó-ogí. Kha kopo sa tøqa-navøem, ndøgo kopømbá. Geté soqain ndǿgo, qoqa kha ate ndægo gøinam-te sa tømuwav.”
23334	MAT 5:31	Yaq Yesu manqat nøme ge꞉zømas, gezø-ein, “Mozes-qa guguna manqat mokho-te, manqat nøme āv qane-eín nqǽgo, ‘Gekha ezoqām ndego, zas ivøve-qa tegoat, ndego sakhei zøuvis pepa bepeawám, bembō-etoam.’
23335	MAT 5:32	Geté no nqazǿ-manqate: Gekha ezoqām ndego, sævam te-ivav, getē ndugu mambe okhoeāv, ndego nøkenøkem ngi꞉wat matev neka mambe matev-té gunǿvé, ndugu. Neka gekha ezoqām ndego, sævam av nguigu tu-okɨ, ndego mambe mé꞉wáv, tu namba, neka nøkenøkem matev vǿngiū.”
23336	MAT 5:33	Yaq Yesu manqat nøme ge꞉zømas, gezø-ein, “Até nqanék-a, zo mø̀zøte-zøtéz. Mozes-qa guguna manqat, nigi atanakha-zapazapa-za qazøfakhan, āv qane-eín nqǽgo, ‘Manqa mbusa ndøgo, Mbumbukiam-qa bøi-te qoqove, betaqambèpa᷄. Geté vø̀matanám, av Evezøza qoqombøe-ein.’
23340	MAT 5:37	‘Ya’ tozo-manqatat, yaq ‘ya’ begó. ‘Mbain’ tozo-manqatat, yaq ‘mbain’ begó. Matev nøme tozogoat, zøkeza manqat bazaføgakh etoam nonqo, ndøgo nqova soqaqape-té qando-okhó.”
23341	MAT 5:38	Yaq Yesu manqat nøme ge꞉zømas, gezø-ein, “Zo mø̀zøte-zøtéz, Mozes-qa guguna manqat, āv qane-eín nqǽgo, ‘Gekha ezoqām ndego, ezoqa nøme-qa bøi tepusua, até ndegó-a, yaq teqa bøi bèmbo-pusuaném. Neka gekha ezoqām ndego, ezoqam-gi khayam tekhaozo, até ndegó-a, yaq khayam bèmbo-khaozonám.’
23345	MAT 5:42	Ezoqa gigiap-qa teqaviam, o av teqambe-ein nqægo, ‘Gigiap sætøkhǣndāp. Nango ndø̀taqa-etoām.’ Yaq qo sègembo-etoám.”
23346	MAT 5:43	Yaq Yesu manqat nøme ge꞉zømas, gezø-ein, “Zo mø̀zøte-zøtéz, ezoqa āv gini-manqaté nqǽgo, ‘Qogi ezoqam-te, kuku betaqagó. Neka qogi qaqa ezoqam, qozǿ-sanqawupát.’
23351	MAT 5:48	Geté zoge Zøve, ndego yan-te ngo꞉yage, ndaføyamba-qapé. Yaq até zó-a, ndaføyamba-qape āv tøne꞉gó.”
23352	MAT 6:1	Yaq Yesu manqat nøme ge꞉zømas, gezø-ein, “Aiyá qagó. Matev eqeieqei tozo-matønumat, kopømba mbaín, ezoqa ewaqape-qa bøi-te tozogoat, yaq ndigu zoqa matev tinīqeivāt. Av tøzøtegoat ndægo, yaq zo yaq-fia zomǿ-ndapemák, zoge Zøve-te, ndego yan-te ngo꞉yage.
23355	MAT 6:4	Gigiap khonoam-té qanø-etoám. Yaq qoge Qave, ndego ezoqam-qa matev ndeqeivi, khonoam-te ndimatanam, ndego yaq-fia ndø̀qa-etoám.”
23356	MAT 6:5	Yaq Yesu manqat nøme ge꞉zømas, gezø-ein, “Tozo-guligulimat, zo matev ndø̀go᷄, av khavozam ezoqam ndi꞉matanam. Ndigu tøzømbe-khaneát ndǿgo: Guliguli khoev-tē neka nakhoa-té ginǿ-wanimát, neka ezoqa ewaqape-qa bøi-te sasa ndǿguligulimāt, yaq ezoqa tiqa matev vǿe-qeivāt. No unimanqatín nqazø-manqate: Ndigu yaq-fia mø̀ndømu-ndapém. Nøme gemǿ-ndapemák.
23360	MAT 6:9	Yaq nakémbá, zo āv qane-guligulím, av nqægo: ‘Nigi Tat, qo yan-te nqoqoto꞉go. Qoqa iz, yà beto-eqawát.
23364	MAT 6:13	Qo ni khamasim-te ndø-àmba᷄m. Geté gìnitøkeé, ezoqa soqaqape andé vǿe-ngiænō.’”
23365	MAT 6:14	Yesu nqanek guliguli manqat gumu-zømesim, yaq nøme āv gezømbe-eín nqǽgo, “Unimanqatín. Zo ezoqa nøme-qa manqa-zapazapa sa tøzømbo-navupat, yaq zoge Zøve, ndego yan-te ngo꞉yage, até zó-a, zoqa manqa-zapazapa segembøé-navøemát.
23366	MAT 6:15	Geté zo ezoqa nøme-qa manqa-zapazapa sa navøepøteav tøgoat, yaq zoge Zøve, matev até kopó, zoqa manqa-zapazapa, sa gembøé-navøemák.”
23367	MAT 6:16	Yaq Yesu manqat nøme ge꞉zømas, gezø-ein, “Zo lou logemav matev tozo-gonemat, yaq zo khavozam ezoqam-qa me꞉qeìvi᷄. Ndigu tiqa bugug, khanakhanakh mbaín sege-kewagatún, ezoqa nøme vǿezøtezīn, ndigu lou logemav matev ndøgōt. No unimanqatín nqazø-manqate. Ndigu yaq-fia mø̀ndømu-ndapém. Nøme gemǿ-ndapemák.
23369	MAT 6:18	Yaq ezoqa gézøtezák, av nqægo, qo lou logemav matev qōgōt. Qave mba mé꞉-otév, ndego ezoqam ometupav. Yaq qoge Qave, ndego ezoqam-qa matev ndeqeivi, khonoam-te ndimatanam, ndego yaq-fia ndø̀qa-etoám.”
23370	MAT 6:19	Yaq Yesu manqat nøme ge꞉zømas, gezø-ein, “Zo gigiap qaniqanim khapé bezømbe-møvø̀ya᷄m, nqanek manqei-qape-te, khotet mba ngiloge, neka nagi mba nqavøtøyam, neka aqonam ezoqam ngī-āqōnām.
23372	MAT 6:21	Matev āv tøzøté-goném. Zapa ndǿgo, ma qoqa gigiap qaniqanim ndægo, até qoqa mataváp-a, sa ndǿgo tǿgoát.”
23373	MAT 6:22	Yaq Yesu manqat nøme ge꞉zømas, gezø-ein, “Qoqa kha, waev bøi mbo-etoám. Bøi eqeieqei tøgoat, yaq kha ate ndægo, waev-té qágoát.
23374	MAT 6:23	Geté qoqa bøi soqain tøgoat, yaq qoqa kha ate ndægo bøivun-té qanú꞉goát. Yaq ta waev ndøgo, qoqa mokho-te ndøugu, ande bøivun me tægoat, yaq bøivun ndøgo, kandambá tantáv.”
23375	MAT 6:24	Yaq Yesu manqat nøme ge꞉zømas, gezø-ein, “Ezoqa kopømba mbaín, kawa ezoqa menas timbogoat, tezø-sasaetat. Kawa ezoqa menas timbogoat, yaq nøme ndego, gembó-pøovát. Geté nøme ndego, gembøé-qasi꞉vát. Nøme ndego, teqa manqat o-mba mbøéndapát. Geté nøme ndego, teqa manqat gembó-sanqawát. Yaq até zó-a. Zo kopømba mbaín, Mbumbukiam-qa mokho-te neka moni-qa mokho-te sa tozotumu-goat.”
23376	MAT 6:25	Yaq Yesu manqat nøme ge꞉zømas, gezø-ein, “Yaq nakémbá, no nqazǿ-manqate: Zo yage-qa yaq-te ndøfofògea᷄p, av nqægo, gekha lou o gekha ibøkha zólogāt. Neka kha-qa yaq-te ndøfofògea᷄p, av nqægo, gekha ndabua zó-uzumāt. Yage-qa mokho, taoká ndøgo, lou mba toqologat. Neka kha-qa mokho, taoká ndøgo, ndabua mba toqo-uzumat.
23382	MAT 6:31	Yaq nakémbá, zo ndøfofògea᷄p, av nqægo, ‘Gekha lou zílogāt?’ neka ‘Gekha ibøkha zí-izumāt?’ o ‘Gekha ndabua zí-uzumāt?’
23385	MAT 6:34	Yaq nakémbá, zo ndøfofògea᷄p, qasun-qa yaq-te, andé gekha matev me ndǿfakhān. Qasun-qa viniv qasun mba qó-eqatét. Ság, nqægo khaiya, nqægo khaiya-qa viniv mba toqo-eqatet.”
23386	MAT 7:1	Yaq Yesu manqat nøme ge꞉zømas, gezø-ein, “Zo ezoqa nøme ndøvøozòa᷄t. Soqaín ndøgo, Mbumbukiam zo tevøozo.
23389	MAT 7:4	Gekha zapâ, qafu av ndoqombøe-manqate, ‘No kupuk-qase, bøi-te nandaqa-genøe, nøtaqālīv,’ getē qakeza bøi-te, tae-qape nandaqa-genøe?
23390	MAT 7:5	Qo khavozam ezoqám. Bugukhokhof nándav, toqólív, tae-qape, qakeza bøi-te nandaqa-genøe, eqeieqei voqókewāg. Yaq váev, qafu-qa bøi-te, kupuk-qase ndøugu, toqoliv.”
23391	MAT 7:6	Yaq Yesu manqat nøme ge꞉zømas, gezø-ein, “Mbumbukiam-qa gigiap mbomømboma gaqo zø-ètoa᷄m. Ndigu segendó-qambúz, zo vǿfoqobām. Neka gigiap fia kandakanda bøsik-te ndønqàgi᷄m. Ndigu segé-tokhonumát.”
23392	MAT 7:7	Yaq Yesu manqat nøme ge꞉zømas, gezø-ein, “Gèviám. Yaq Mbumbukiam ndø̀zø-etoám. Gèváo. Yaq zo ndòzo-qeivím. Gèkhaneám. Yaq Mbumbukiam zo mboqog ndø̀zø-mboqozó.
23396	MAT 7:11	Zo manqa-zapazapa-us ambá qazøtegó. Geté zo zøkeza nakheis, gigiap eqeieqei etoam mø̀zøte-zøtéz. Yaq av tægoat ndægo, zoge Zøve, yan-te ngo꞉yage, gigiap eqeieqei nøme mba zømbó-etoám, gekha ezoqām ndigu, timbo-viømemat.”
23397	MAT 7:12	Yaq Yesu manqat nøme ge꞉zømas, gezø-ein, “Gekha matēv ndøgo, zo ndøzøpoev, ezoqa tizø-matønumat, zo matev āv tozozømbé-matønumát. Manqat ndøgo, Mozes neka Mbumbukiam-gi manqa vevezam ezoqam gipeaomem, taqa mokho nqánek.”
23398	MAT 7:13	Yaq Yesu manqat nøme ge꞉zømas, gezø-ein, “Mboqog khapelavøqasi-té qanø-óz. Zapa ndǿgo, mboqog kandambaqapi neka nakhoa vøndæv, soqaqape-té qanømá. Ta nakhoa vøndæv-te ndøgo, ezoqa kopoáv ndi-okho.
23399	MAT 7:14	Geté mboqog ndigu, khandi-te ndimboqozoat, khapímbá, neka nakhoa ndøgo ndøløwe, føgákh. Neka ezoqa khapímbá, ta nakhoa ndøgo ndiqeivi.”
23400	MAT 7:15	Yaq Yesu manqat nøme ge꞉zømas, gezø-ein, “Khavozam ezoqam-te, ndigu ekeza kha Mbumbukiam-gi manqa vevezam ezoqam ndivewe, zo gò꞉feazoát. Ndigu andé sip nanak me nde-okhó, zo-te. Geté tiqa mokho-te ndøugu, ndigu andé gaqo khobokhobós.
23405	MAT 7:20	Yaq matev até kopó. Zo ndigu ezoqam-qa mokho tozo-qeivimat, yaq zo søzøté-zøtéz, ndigu unimanqatin Mbumbukiam-gī manqa vevezam ezoqām, ó, khavozam ezoqām.”
23406	MAT 7:21	Yaq Yesu manqat nøme ge꞉zømas, gezø-ein, “Zo ndømatàva᷄p, av nqægo, ezoqa ewaqape ndigu no Evezøza Evezøza-qa ndinø-akhayam, Mbumbukiam-qa Megeat Matev mokho-te sugumū-ōz. Āv taoká. Ti-mba ndígu timǿ-óz, ndigu noge Tat-qa poev ndimbopaev, ndego yan-te ngo꞉yage.
23407	MAT 7:22	Manqa ovøyam khøuwa kandambaqape timø-khantaz, ezoqa kopoáv, āv ginømbé-manqatát nqǽgo, ‘Evézøza. Evézøza. Qoqa iz-te, ni Mbumbukiam-qá Manqat nivevezumám, neka nqova soqøsoqa vø̄i-ngeasumam, neka umingiap matev kopoáv qeimatønumam.’
23408	MAT 7:23	Geté yaq no ndigu āv qazømbé-qavøitát nqǽgo, ‘No zo nø̀tenøtenák. Mòzozáv, zo manqa-zapazapa-us ezoqam.’”
23409	MAT 7:24	Yaq Yesu manqat nøme ge꞉zømas, gezø-ein, “Gekha ezoqām ndego, noqa manqat te-ewag neka vømbópavāt, ndego matavap loloakh ezoqám. Ndego andé khoev manqei føgakh-té genøwév.
23412	MAT 7:27	Yaq qæ neka khamøe-qape qandowav, neka vøndō-khouwa, sògoqatá. Yaq ta khoev ndøgo gèkhawá, vø̄-evøvøem.”
23416	MAT 8:2	Yaq nqáe! Kha sisi-us ezoqam tendowáv ndǿgo, ekeza kha, Yesu-qa megemege-te, manqei vø̄elavao, sasa mbo-ein, “Evézøza. Ambá qokhakheinømbemín. Poev taqagoat, qo kopømbaqapé, toqo-khakheinømbem.”
23417	MAT 8:3	Yaq Yesu zenda mbøevé, vømbō-ein, “Nqanø̂poév. Qo vø̀-eqeieqei-éq.” Yaq nqova mbaín, ndego ezoqam, kha sisi sègembo-navøém.
23418	MAT 8:4	Yaq Yesu āv gembøe-eín nqǽgo, “Nqáe! Qotøndé-ewāg. Ezoqa nøme zø̀-ei᷄n, av matev qaqambe-fakhan. Geté Mbumbukiam-gé iziz ezoqam-té qonǿqáv, bemø̄qamekh, neka Mbumbukiam-te etoam matev vø̄go, av Mozes gezømbe-ein. Yaq ezoqa tìabiti-zøtéz, av nqægo, qo mòqo-eqeieqei-éq.”
23420	MAT 8:6	“Evézøza, noge sasae ezoqam enqoní. Khoev-té gegó. Sègebuvít. Ndego kha khokhokemáv, neka nqosøgeap khàpe mbøe-khouwév.”
23421	MAT 8:7	Yaq Yesu gembo-qavøiu, “Notøndónáv, ndego vǿe-khakhǣv.”
23422	MAT 8:8	Geté ndego nakhag kawa ezoqam gendo-ein, “Evézøza. Āv taoká. No ezoqa eqeieqeí mbá, noqa khoev-te toqotøndo-oq. Geté manqat mba qó-eín, yaq noge sasae ezoqam segé-khakhǽv.
23423	MAT 8:9	Até nó-a, no ezoqam-qá mokho-té qatu꞉gú. Neka no mokho-te, nakhag ezoqam mu꞉gú. Ndigu ezoqa kopo tæmbo-ein, ‘Vø̀qāv’, yaq ndego segéwáv. Neka ezoqa nøme tæmbo-ein, ‘Mòqotøndoqāv’, yaq ndego segendówáv. Neka noge sasae ezoqam tæmbo-ein, ‘Mòqo-matanām, nqanek’, yaq ndego segé-matanám.”
23424	MAT 8:10	Yesu nqanek manqat ge-ewag, ndego nqova ndafe kandambá, neka ezoqam ndigu gimbopavam, gezø-ein, “No unimanqatín nqazø-manqate. No nqanek Izlael bawan mokho-te, unimanqatin matev qeiviáv, av ngenek bawan vini-ak nge꞉-unimanqatinat.
23426	MAT 8:12	Geté ndigu ezoqam, Mbumbukiam ibugukhokhof gevevesam, ambā teqa Megeat Matev mokho-te ti-ozɨn, ndigu bavokhó ginǿ-nqagevém. Bøivun-té. Yaq tí-eivumát ndǿgo, neka khaya vǿvivisumāt.”
23427	MAT 8:13	Yaq Yesu ndego nakhag kawa ezoqam gembo-ein, “Soqóqaváq. Matev āv tønéfakhán, av qo qoqote-unimanqatin.” Yaq até ta khøuwa iz-te ndøgo, tege sasae ezoqam enqoni tø̀mbøe-navøém.
23431	MAT 8:17	Yesu av ge꞉matanam ndægo, yaq manqat ndøgo, Mbumbukiam-ge manqa vevezam ezoqam Aezaya ibugukhokhof ge-ein, mø̀ndø-unimanqatín. Āv gene-eín nqǽgo, “Ndego niqa nqosøgeap mø̀ndøndáp neka enqoni vønī-evøzam.”
23432	MAT 8:18	Khøuwa nøme, Yesu ezoqa kopoav gezømet, gimbo-waniapam, ndego ekeza paev ezoqam āv gezømbe-eín nqǽgo, “Kewan yaq-keoqá qazinǿ-qantáv.”
23433	MAT 8:19	Yaq Mozes-qá guguna manqat nømendim ezoqam ndowáv, vømbō-ein, “Nøméndim ezoqam. Qo ande āv khoqoté-okhoāt, no até nøtaqá-pavát.”
23434	MAT 8:20	Yaq Yesu gembo-qavøiu, “Qanimáv. Geté gèmbo-mataváp. Gaqo lozokhak, sømbiam nonqo, manqei nqa ndøzø̂gó neka pipisi viviap ndø̄zø̄gō. Geté Ezoqam-ge Yo khoev mbaín, te꞉sømbimat, pusa vǿe-tayāt.”
23435	MAT 8:21	Neka ezoqa nøme, Yesu gimbopavam, gendo-ein, “Evézøza. Até vøkhæ-keogé. Tat bàtøkhæ-otáv.”
23436	MAT 8:22	Geté yaq Yesu gembo-qavøiu, “Āv taoká. Ekeza pakhaezat-ak tiabe-osám ndigu, gipakhaez. Geté qo, no qonøndó-páev.”
23439	MAT 8:25	Yaq tegi paev ezoqam, gèti꞉nám, vø̄suzam. Yaq gimbo-einim, “Evézøza. Qonítøké. Ni avønín zígeón.”
23440	MAT 8:26	Geté Yesu gezø-qavøiu, “Gekha zapâ, zo møe ndozogo? Zoqa unimanqatin Mbumbukiam-te khapémbá.” Yaq Yesu gè-itán. Yaq até gendego, khamøe ndøgo, vø̄fegimam-a, vø̄vumøyat, manqat sasanqa-us mbo-eín. Yaq ndøgo sègevøitáv. Manqeí sege꞉veát.
23441	MAT 8:27	Yesu av ge꞉matanam ndægo, yaq tegi paev ezoqam nqova ndafe kandambá, neka ekeza mokho-mba gibond, “Ngenek gekha ezoqâm? É, até khamøe fegim neka khamøe vumøe, manqat o-mba mbøendapé.”
23443	MAT 8:29	Yaq Yesu gi-ometam, āv gini-akhaemám nqǽgo, “Mbúmbukiam-ge Yo! Qo ni gekha gone-qa qonígu? Qo ndakin ni nqosøgeap etoam-qa qotøndóqav? Ta khøuwa ndøgo khantøzateáv. Zuá!”
23445	MAT 8:31	Yaq nqova soqøsoqa, Yesu gimbo-viømem, “Ni ngeandam-qa toqogoat, yaq bøsik-qá mokho-té qanø-khofotán.”
23446	MAT 8:32	Yesu gezø-ein, “Mòzozáv.” Yaq nqova soqøsoqa, sègefakház, ezoqa menas-qa mokho-te gu꞉goam, bøsik-te vømø̄-oz. Yaq bøsik manqei khavoe-té ginøbøín, ibøkha-te vømø̄-geonim.
23448	MAT 8:34	Yaq ezoqa ewaqape, vemiav-te gigoam, Yesu omete-qa ndøgoám, vøndōzav. Matev giqeivim, qafakhan, yaq āv gimbøe-viømém nqǽgo, “Niqa manqei ambá qo-ivavɨ́n.”
23450	MAT 9:2	Ezoqa Yesu gi-ometam, yaq kagi ezoqam ndondafém. Kumøkuma-té gindu-ndafém. Yesu tiqa unimanqatin geqeiv, yaq ngenek kagi ezoqam, āv gembøe-eín nqǽgo, “Áti. Ndøfofògea᷄p. Qoqa manqa-zapazapa mø̀ndøqa-navøém.”
23451	MAT 9:3	Yaq Mozes-qa guguna manqat nømendim ezoqam, teqa manqat giyogem, ekeza mokho-mba āv ginibondát nqǽgo, “Ngenek ezoqam, Mbumbukiam-qá iz ndøngi꞉tít. Ezoqam-qa manqa-zapazapa, Mbumbukiam yakhapús, ndezø-evøzam.”
23452	MAT 9:4	Geté Yesu é-møndæ-otév, av ndigu gi꞉matavupat. Yaq gezø-ein, “Gekha zapâ, zoqa mbøni-te matavap soqøsoqa nandozombo-matavupit?
23453	MAT 9:5	Gê, gekha manqât ndøgo, føgakh mbain? Ndǿgò, no ngenek ezoqam tæmbo-ein, ‘Qoqa manqa-zapazapa mø̀ndøqa-navøēm,’ o ndǿgò, tæmbo-ein, ‘Mòqo-itán, neka okho vø̄ngaz’?
23454	MAT 9:6	Geté no ndakin nøtézømás, Ezoqam-ge Yo, bazaføgakh nqambôgó, ezoqam-qa manqa-zapazapa tezø-evøzam, nqanek manqei-qape-te.” Yaq Yesu até gendego, ngenek kagi ezoqam, āv gembøe-eín nqǽgo, “Mòqo-itán, neka kita vø̄khazo, khoev-te sasa ndøqav.”
23457	MAT 9:9	Yesu ta manqei ndøgo ge-ivav, nakhoa gegeveat, teks moni upøgim ezoqam ndø-omét. Teqa iz Metiú. Teks upøgim khoev-qase mokho-té gunu꞉qotám. Yaq Yesu āv gembøe-eín nqǽgo, “No qonøndó-páev.” Yaq Metiu até gendego, gè-itán, neka vømbōpaev.
23459	MAT 9:11	Felisi ezoqam nqanek matev giqeivim, yaq ndigu Yesu-gi paev ezoqam, āv gizømbe-beváp nqǽgo, “Gekha zapâ, zoge nømendim ezoqam, teks moni upøgim neka manqa-zapazapa-us ezoqam namba, lou ngiloget?”
23460	MAT 9:12	Yaq Yesu nqanek manqat ge-ewag, gezø-ein, “Ezoqam ndigu enqoni mbain ndigu, ndigu mulømula etoam ezoqam mbain tøgoat, kopømbá. Geté enqoni-us ezoqam bezøgó, mulømula etoam ezoqam.
23461	MAT 9:13	Zo manqat nøme-qa mokho vø̀mezøtéz, Mbumbukiam-qa Manqat-te ndøpeawap. Manqat nqánek, ‘Mbumbukiam ge-ein: Noqa poev kandambaqape nqánek, tanakh matev. Ambá ndøgo, ezoqa søvakha gigiap tindu-løvusumat no-te.’” Yaq Yesu sasa zø-ein, “No ambá av nqǣgo, ezoqa eqeieqei akhayam-qa nøgeavūn. Geté no manqa-zapazapa-us ezoqam akhayam-qa nøgeavún.”
23462	MAT 9:14	Khøuwa nøme, Zion, ndego ibøkha iz etoam ezoqam, tegi paev ezoqam, Yesu-té ginduzáv, vømbō-einim, “Gekha zapâ, ni neka Felisi ezoqam lou logemav matev qeigoatun, getē qogi paev ezoqam gonemāv?”
23463	MAT 9:15	Yaq Yesu yaya zø-etá, taqa yaq-te, gezø-ein, “Ge zô ndozo-matavap, ezoqa sæva te-okɨ, yaq zifuap lou loge-te tekhatob, ndigu zifuap kopømbâ, mutøkhop ndø̄wanim, ndego ti namba te꞉goat? Āv taoká. Kopømba mbaín. Ndigu khanakhanakh zǿ-asøtáv. Geté khøuwa ndø̀fakház. Yaq ndego ezoqam, sævam ge-okɨ, ndø̀ndafém, ti namba nde꞉go. Yaq tegi zifuap lou logemav matev, ndǿgo tinígoát.
23465	MAT 9:17	Neka ezoqa kopømba mbaín, waen ndakinak, awenege søvakha ngusum-te te-ewa. Zapa ndǿgo, awenege søvakha ngusum-te toqo-ewa, yaq waen tøpopon, ndigu gékeqáz. Yaq waen vǿqouvøēm, neka søvakha ngusum vǿsoqoēz. Geté waen ndakinak ndøgo, søvakha ngusum ndakinak-té qotúqóuz. Yaq waen neká ngusum, qanimáv, segégoát.”
23466	MAT 9:18	Yesu Zion-gi paev ezoqam namba, ate av-té manqat gi꞉manqatam. Yaq Zu kawa ezoqam tendowáv ndǿgo, teqa megemege-te katuk vø̄møkui, gembo-ein, “Nogu yu ndakin ndønaním. Geté vø̀ndoqáv, zenda vømbø̄eve. Yaq kopømbá tukhandi꞉v.”
23469	MAT 9:21	Ndugu ekeza mokho-mba āv guni-matøvém nqǽgo, “No ngenek ndabua mba tæmbokhanaz, yaq no sǽ-eqeieqei-én.”
23470	MAT 9:22	Yesu gendoqambun, ndugu vø̄-omet, gumbo-ein, “Ngólam. Qo ndøfofògea᷄p. Qoqa unimanqatin nandav, tø̀khakheinøqavém.” Yaq ndaføyambá, ngunuk sævam, sège-eqeieqei-év.
23472	MAT 9:24	Yaq Yesu gezø-ein, “Zo mòzofakház. Ngunuk mbasønakam nanimateáv. Gèbuvít.” Geté ndigu gèvøngi꞉nám.
23475	MAT 9:27	Yesu ta manqei nqanek ge-ivav, yaq nakhoa ge꞉geveat, bøi waev mbain ezoqa menas, sègembo-pavát, gimbo-akhaem, “Déivid-ge Zeo. Ni tanakh gìnigú.”
23476	MAT 9:28	Yaq Yesu khoev-te gemøfakhan, gemø-on, ndigu ezoqa menas até gembopavát. Yaq gezø-ein, “Zo mozó-unimanqatinim, av nqægo, no bazaføgakh nqanø̂gō, zoqa bøi tækhakheinam?” Yaq gindu-qavøinam, “Evézøza. Ni mø̀i-unimanqatiním.”