23214	MAT 1:1	Ísu Káráísitina akúni'a uráan-kwasai. Ísu aíkwá'náma Tévítimani. Tévíti aíkwá'náma Ááváramumani.
23215	MAT 1:2	Ááváramu Áísákaamba marankówana Áísáka Yákópomba marankówana Yákópo Yúta-iyai áváráwáínónda matinkówana
23216	MAT 1:3	Yúta Pérésinte Sáraante matínkaraimba tinówa Témamani. Pérési Éséronimba marankówana Éséroni Árámumba marankówana
23217	MAT 1:4	Árámu Ámínátapamba marankówana Ámínátapa Násonimba marankówana Násoni Sáómonimba marankówana
23218	MAT 1:5	Sáómoni Póásimba maránkaraimba anówa Áré'apimani. Póási Ópétimba maránkaraimba anówa Árútimani. Ópéti Yésimba marankówana
23219	MAT 1:6	Yési Tévítimba marankówana Tévíti kárákwiyi-i'a uráiwai Sórómonimba maránkaraimba anówana aiva-kwánkó áwí'a Yúráya úwana naaén-kwamba Tévítimani.
23220	MAT 1:7	Sórómoni Áríyapoamumba marankówana Áríyapoamu Ápáísaamba marankówana Ápáísaa Ésaamba marankówana
23221	MAT 1:8	Ésaa Yíósavatimba marankówana Yíósavati Yórámumba marankówana Yórámu Ásáyaamba marankówana
23222	MAT 1:9	Ásáyaa Yótámumba marankówana Yótámu É'ásaamba marankówana É'ásaa Ésékayaamba marankówana
23223	MAT 1:10	Ésékayaa Mánásaamba marankówana Mánásaa Émósimba marankówana Émósi Yósáyaamba marankówana
23224	MAT 1:11	Yósáyaa Yékónaya-iyai áváráwáínónda matinkówasa minkánáávímbá Pépíróni-naopakewai Ísareri-kwaasi tayí'maesa Pépíróniva'a ándáva'a mátínkaraawe.
23225	MAT 1:12	Pépíróniva'a mátínkó-kanaavimba Yékónaya Síátiomba marankówana Síátio Sérápápeomba marankówana
23226	MAT 1:13	Sérápápeo Ápáyatimba marankówana Ápáyati Éráyakimumba marankówana Éráyakimu Ésomba marankówana
23227	MAT 1:14	Éso Sétókomba marankówana Sétóko Ékímumba marankówana Ékímu Éráyatimba marankówana
23228	MAT 1:15	Éráyati Éríesaamba marankówana Éríesaa Mátánaamba marankówana Mátánaa Yákópomba marankówana
23229	MAT 1:16	Yákópo Yósépimba marankówana Yósépi Máríyaamba awaikó úwana Máríyaa Ísumba anówamani. Ísuntavesa Áánútu usásinankaiwaiye sésa Káráísitiye kwésewe.
23230	MAT 1:17	Ááváramumo máyonka'a sísamaivakemba éíyaimba kumbaimái-kwaasi 14 kwaasi agáyówasa Tévítimo paárurenamo máyonka'a sísamaivakemba éíyaimba kumbaimái-kwaasi 14 kwaasi agáyówasa Pépírónivakewai tayí'maesa Pépíróniva'a ándáva'a mátínkarowasa máyón-kanaavimba sísamaivakemba éíyaimba kumbaimái-kwaasi 14 kwaasi agáyówana minká'á Máríyaa Ísu Káráísitimba maránkaraiye.
23231	MAT 1:18	Ísu Káráísitimba marankómba maará uráiye. Ísu anówamba Yósépinka'a siváúmaresa ítámakowana Yósépi íma kwesé kurónka'a ámú'a paáruraiye. Áánútun-amanko ámú'a paárumankarowana
23232	MAT 1:19	awaikó kawe'á kwéuwai séna kwaási túranka'a ai'máráanana Máríyaa aigaeyávéna iváímpo'a aúpá'á ai'mátuwanaumne-imayaa uráiye.
23233	MAT 1:20	mirá imáyáama kwéena aún-kwáyowana Ísóigona kwayó'nákó kwíyómpakewai kaainampá'á simámena séna Yósépiyo Tévítin-andaraken-kwaasi óne. Máríyaamo ámú'o káúvímba Áánútun-amankowe su'mai ámú'a kauwánkáímba po kwembá úwoi mayáníyompo íma áá'a kaíno.
23234	MAT 1:21	iyámpóímo marankánímba áwí'a Ísuwe simámiyo siráiye. mináwíkóná ááimba kwená kwaási sáwí-imayaaomo tátokaimpinkemba iyátinkaniye siráiye.
23235	MAT 1:22	naaóvá'á Áánútun-aai simátímakowai sirónka'a póna mirán-tántáá'á paáruraiye.
23236	MAT 1:23	kwemá agaimaréna séna moórá-inaamarugo kwaaí íma mairéna ámú'a kaumái iyámpói marankáínasa miníyámpóígó áwí'a Émániyueriye sénááowe agaimaréna siráimba mináwíkóná ááimba Áánútu keséya máyáiye siráiye.
23237	MAT 1:24	Yósépi aúvínké usásinena Ísóigona kwayó'nákó kwíyómpakewai siróntemba awainínkómbá mairéna
23238	MAT 1:25	íma kwesé kúmba úwoi ména kárákwirowana iyámpói marankówana Ísuwe séna áwí'a tamánkaraiye.
23239	MAT 2:1	Yútiyaa-maravaken-kawaanako áwí'a Éróti máyon-kanaavimba Pétáremu-naopa'a Máríyaa Ísumba maránkarowasa némpakemba aaváúmó usópaken-kwaasi kawer-ímáyáágwárá-kwáásí teémesa Yérúsaremu-naopa'a tésa
23240	MAT 2:2	sésa Yútaa-kwaasira'a kárákwiyinine sénamo maránkáín-iyampoi náávara ánkaraao. aaváúmó usaipá'á méta awánáúndaya moórá-o'a paárisata awánéta séta iyámpói maránkaraimba póta awánéta kwenáwí'a mósá maránáe séta teémeta túne siráawe.
23241	MAT 2:3	suwaná marará-káwáánákó Éróti mináímbá isówana arunkó sáwí'a úwasa Yérúsaremu-naopakewaigwara'a ísówana tirunkó sáwí'a úwana
23242	MAT 2:4	Éróti mono-káwáá-kwáásíyé ámáámba sun-kwáásíyé tááyowasa torupamái máyówana séna Áánútu ai'maráníwaimba Káráísitimba marankánímba náávara ankáníyo súwasa
23243	MAT 2:5	sésa Yútiyaa-marava'a Pétáremu-naopa'a ankáníye. Áánútun-aai simátímakowai agaimaréna séna
23244	MAT 2:6	Yútiyaa-marava'a Pétáremu-naopaken-kwaasiyono. Yútiyaa-marava'a kárákwiraawaivimba kentí naaópa'o kárákwiraawai íma tínaaempa'a máyáawe. kentí naaópakemba moóráwai paárurena kesí kwaási Ísareri-kwaasira'a kawe'á umái kárákwiyiniye agaimaréna siráiye suwaná
23245	MAT 2:7	Éróti iséna aaváúmó usópaken-kwaasi aúpá'á tááyowasa tuwaná tísaa ena séna nósa-tawai minó'á paárisara awánaraao súwasa simámúwana
23246	MAT 2:8	Éróti séna Pétáremuva'a miníyámpóí koavakáá-umai awáné'a tasimásimiya'a kesé kuré'a kwenáwí'a mósá máráano súwasa
23247	MAT 2:9	isésa kumbá aaváúmó usópa'o mésamo awánaraan-o'a awánowana minókómá aiva'á kwégwena miníyámpóímó máyonka'a kogwaúwasa
23248	MAT 2:10	ávááraumai aamoí ésa
23249	MAT 2:11	mindáúmpá'á iyésa anówante miníyámpóíyé tuwánésa kívairesa miníyámpóígó áwí'a mósá marésa unáámbá óin-tokésa kawe-tántáá'á kóri-ontamba óimai amésa kawer-úmúmbó ií-yántáá'á óimai amésa áséi-kwiyum-basawenkwara'a óimai ámakaawe.
23250	MAT 2:12	ámatuwesa tuún-kwáúwana Áánútu kaainampá'á simátimena séna Érótimba íma kosimáméro súwasa ó'on-ampakemba kentí naaópa'a kóuraawe.
23251	MAT 2:13	kóúwana kwíyómpakemba Ísóigona kwayó'nákómbá Yósépi kaainampá'á awánówana séna Éróti miníyámpóí tuvuwíndayavena kwéavakaa-ivo usásine anówante miníyámpóíyé tí'mae Ísípi-marava'a koména'a aáno simámé'a áí'mae tiyó sénaumne súwana
23252	MAT 2:14	mindó'wáámbá usásinena anówante miníyámpóíyé tí'maena Ísípi-marava'a kwémena
23253	MAT 2:15	mivá'á komáyowana Éróti pukáiye. naaóvá'á Áánútun-aai simátímakowai sirónka'a póna mirá uráiye. kwemá agaimaréna séna Ísóigo séna Ísípi-maravakemba kesáánimba máyaina'a ááyaanana koyauweráníye siráiye agaimaréna sirónka'a póna mirá uráiye.
23254	MAT 2:16	Éróti awánómba aaváúmó usópaken-kwaasi kampa'á simáuwesa kóúwana Éróti arunkó áyámba úwana aaváúmó usópaken-kwaasi simámakon-aintavaiye o'á paáruraiyemo sirón-aintavaiye imáyáa éna évakarawai ti'maréna séna Pétáremu-naor-ayampa'-naopimpa'a kaer-ímó ten-íyámpóíyé ímo kaer-ímó tarén-iyampoiye tivakáá-umai tínkantuwaaro súwasa mirá uráawe.
23255	MAT 2:17	naaóvá'á Áánútun-aai simátímakowai áwí'a Yérémaya sirónka'a póna mirá uráiye. kwemá agaimaréna séna
23256	MAT 2:18	Áráma-kwaasi ávááraumaimo ivi'ó taráamba ísaraawe. Áréseo aísaavutantamba uráan-kwaasi miwítí iyámpóíyavesa ivi'á taawasá iyámpóímo pukáantavesa timambá aráápamai tínkaraawasa úwoi ivi'á támae iráawe agaimaréna siráiye.
23257	MAT 2:19	Éróti puwúmba Yósépi Ísípi-marava'a ména kwíyómpakemba Ísóigona kwayó'nákómbá kaainampá'á awánówana séna
23258	MAT 2:20	miníyámpóígómbá tuvuwónáe sen-kwáásí á'a púwóvo usásine anówante miníyámpóíyé tí'mae Ísareri-marava'a kwaaó súwana
23259	MAT 2:21	usásinena awainínkónte ááninkonte tí'maena Ísareri-marava'a kúmba
23260	MAT 2:22	Éróti ááninko áwí'a Ákéreasi kwemá avowáná anondá Yútiyaa-ayampa'a kawáá-máyáí kwémayowana Yósépi iséna mináyámpá'ó koménintavena inkaisúwana kaainampá'á Áánútu simámuwana Káríri-ayampa'a
23261	MAT 2:23	Násáreti-naopa'a tí'maena koméraiye. naaóvá'á Áánútun-aai simátímakowai sirónka'a póna mirá uráiye. kwemá Ísuntavena séna Násáretivaken-kwaasiye sénááowe agaimaréna sirónka'a póna mirá uráiye.
23262	MAT 3:1	minkánáávímbá moóráwai áwí'a Yóni ména nombá pétinkowai póna Yútiyaa-marava'a kúmba kavóná-marava'a koména simátimena séna
23263	MAT 3:2	Áánútu kwená kwaási kawááimba ááimba kwéasaivo kentí sáwí-imayaa tuwé'a Áánútumpa'a teró simátíma'mae iráiye.
23264	MAT 3:3	naaóvá'á Yóni íma máyonka'a Áánútun-aai simátímakowai áwí'a Áísáya Yónimo paárinintavena imáyáa éna agaimaréna séna moóráwai kavóná-marava'a ména aayamáírakemba séna Ísóigona aambá kwirankánááomba kwená aambá arupí íyana minámpá'á kwíno Áísáya agaimaréna sirónka'a póna Yóni paárúwana mináímbá paáruraiye.
23265	MAT 3:4	Yóni póígo áwí'a káámeri kwená áyáú-kwatoi iréna aúwarasinei ámúranda uréna a'nóríné kwantáámíkóná aúwé mintóné su'mai kwénena
23266	MAT 3:5	aaí simátíma'mae iyúwasa Yérúsaremu-naopaken-kwaasiye Yútiyaa-ayampaken-kwaasiye Yóntáni-nonkona menávápákéné maanávápákén-kwáásíyé miráumai kwaási tóyo ésa
23267	MAT 3:6	sáwí'o uráamba paárumai avora'á simámúwana Yóni Yóntáni-nompimba nombá pétinkaraiye.
23268	MAT 3:7	Yóni nombá pétinkena awánómba ámáán-kawaa-kwaasiye Sátúsi-monor-aimbo sun-kwáásíyé sáwíva'a nombó pétinkanintavesa kwenópa'a tóyo uwaná simátimena séna iyánkó póígon-araa'an-owe. Áánútu kentí sáwí-meyamba timínívo nááwa simátímísara iséra inkaiséra kwéteo.
23269	MAT 3:8	kentí sáwí-mayai tuwé'o Áánútumpa'o té'o é'a kawe'-máyáí máyéwa'a tuwánanaumne.
23270	MAT 3:9	Ááváramu kentáá síkwá'ná imbá póta Áánútuna kawe-kwáásíyá úne sé'a mirán-ímáyáá íma oró. Áánútu Ááváramu aísaavutantamba ónááowe sénaraankasi maanóntámpínkémbá kanaám-po'a kwaási aúráaro sisa'á aúráasino. Ááváramu aísaavutantamba uráundawai póta kawe-kwáásíyá úne sé'a mirán-ímáyáá íma oró.
23271	MAT 3:10	íma kawer-árámbá íyain-taima ááimpimba kwéayaisuwesa iravímbó agaisúwáantemba Áánútu miráumai kentí sáwí-meyamba timíníye Yóni siráiye.
23272	MAT 3:11	Yóni simásuwena séna kentí sáwí-imayaa tuwé'a Áánútumpa'a tewáí nombá kwévetinkaundanivo kesínaaemba tíníwai Áánútun-amankomba ai'maráínana kuména keinárawapimba anómba umátinkaniye. iramó agáyáantemba íníye. kwemá anóndakoma kembá usáyaaitaraimba pó'a kwemó aaimó síndavimba kemá aaimá sendamá uwóví'a ónaumne.
23273	MAT 3:12	aawinkwínaumo sípétivimbo mósá makésamo iyaavumásúwááwanamo anómbo marapá'ó kúmísanamo ásima úndáomo tútúwaisasamo kaíkai'o ínín-iravimbo kwiyúmaimo agaisuwésamo anómbo naaúmpa'o mósá máráantemba kwaási miráráámbá íníye Yóni siráiye.
23274	MAT 3:13	minkánáá Ísu Káríri-ayampakemba Yóntáni-nompa'a téna Yóni nombá pésinkainkwae séna túwana
23275	MAT 3:14	Yóni séna ímanivo emó nombó pésinkaniyonda kanaán-ivo kentáváí se nombá pésinkaao kwésene súwana
23276	MAT 3:15	Ísu séna ivátuke súndantemba mirá uwo. mirámó ékaimo ékai Áánútu siráini'a óyauye súwana owé séna
23277	MAT 3:16	nombá pérankowana nompínkémbá usásinowana sokón-tawaai taaínkaar-úwana Yóni awánómba Áánútun-amanko mááiraamba úmaena Ísu ane'á kumbáyowana
23278	MAT 3:17	aaigówé su'mai kwíyómpakemba séna maawámá kesáánimba isa'á kwená imáyáa kwée'a ávááraumai aamoí umánkaumne siráiye.
23279	MAT 4:1	súwana Sáátáánigo Ísumba áísaa umai isáníntavena Áánútun-amanko Ísumba simámuwana kavóná-marava'a
23280	MAT 4:2	koména toómbá íma néna ayáátááka'a 40 no'waamba kwaúwana ávááran-aai ankówana
23281	MAT 4:3	Sáátáánigo Ísu sáwí'o índa awánanae séna Ísunopa'a téna séna emá Áánútu áánimba úne kwésempo maanóntánkóntáváí toómbá aúréna'a naanó siyó súwana
23282	MAT 4:4	Ísu séna Áánútun-aai aúváí-kwandaaivinkemba séna toómbó náíyawaiye su'mai kwaási íma tátoraivo Áánútu siráini'a amápa'a íyana tátoraniye siráimba pó'a emó sénda íma mirá ónaumne súwana
23283	MAT 4:5	Sáátáánigo Ísumba áí'maena Yérúsaremu-naopa'a kwéna anóm-bono'-nankona ávúmayaapa'a móankena
23284	MAT 4:6	séna Áánútun-aai aúváí-kwandaaivimba séna Áánútu kwíyómpakemba kwená kwayó'nárawa'a ti'maráínasa enká'á kárákwiresa pósa óntanka'a aísamaima turaráanavo sésa tiyáándei aramónááowe siráiye. mindáyavai emá Áánútu áánimba úne kwésempo maankákémbá ásávenasa kwíyómpakendarawa'a arámbaesa marapá'á móru ankánááowe Sáátáánigo súwana
23285	MAT 4:7	Ísu séna Áánútun-aai aúváí-kwandaaivinkemba á'a mirá siréna moórá-ainkwara'a séna kentí Ísóigo Áánútumba áísaa umai isánáe íma seró siráimba emó séndantembo mirámó ékai Áánútumba áísaa umai isáúsino. mindáyavai emó sénda íma mirá ónaumne Ísu súwana
23286	MAT 4:8	Sáátáánigo Ísumba áí'maena anón-omapa'a iréna móankena amápa'-marava'a kárákwiron-kwaasiye miwítí anón-asirayane agaráárankena
23287	MAT 4:9	séna kenká'ó kívairemo kesí imáyáamo mósá máréna'o é'a kárákwiyi-mayai áména kárákwiyiniyone Sáátáánigo súwana
23288	MAT 4:10	Ísu séna Sáátáánigo kówaao. Áánútun-aai aúváí-kwandaaivinkemba séna kentí Ísóigo Áánútumpa'a imáyáa é'a kwenáwíre su'mai mósá maré'a kwená mayáíyé su'mai máyáaro siráimba pó'a emó sénda íma mirá ónaumne súwana
23289	MAT 4:11	Sáátáánigo auwéna kúwasa kwíyómpakemba Áánútuna kwayó'nárawa'a kumésa Ísumba áwa'naa uráawe.
23290	MAT 4:12	Yóni marará-káwáánákó áwí'a Érótintavena séna sáwí'a uráiye siróntavena ándáva'a máankowana máyon-aimba Ísu iséna Káríri-ayampa'a kwéna
23291	MAT 4:13	Násáreti-naopa'a íma koména Kápénéamu-naopa'a koméraiye. mindáópa'a Káríri-nonkwaaunkon-awampa'-naopa'a Sépiyuraaniye Návataraiye tísaavutantamba uráawaiti maravá'á kwáyon-daopa'ani.
23292	MAT 4:14	Ísu Kápénéamu-naopa'a komáyomba naaóvá'á Áánútun-aai simátímakowai áwí'a Áísáya agaimaréna sirónka'a póna mirá uráiye. kwemá agaimaréna séna
23293	MAT 4:15	Sépiyuraaninte Návatarainte mindárai tísaavutantamba uráawaiti maravá'á nonkwaaúnkón-awampa'a Yóntáni-nonkona menávápá'-máráó áwí'a Káríri-marava'a máyáawai ó'on-o'on-kwaasiyave'a súnda
23294	MAT 4:16	minkwáásí túnkwi-ayampa'a mésa sámo kaípa'a awánanaaowe. Áánútuna némpa'o túnkwi-ayampa'o máyáawai sán-kamátinkaniye agaimaréna sirónka'a póna Ísu paáréna mirá uráiye.
23295	MAT 4:17	minkánáá Ísu simátimindayavena ááimba ásámai simátimena séna Áánútu kwená kwaási kawááimba ááimba kwéasaivo kentí sáwí-imayaa tuwé'a Áánútunopa'a teró siráiye.
23296	MAT 4:18	Ísu Káríri-kwaaunkon-awampakavamba kúmba kae-kwáásíráí mésarai awaaó áwí'a Sáímoni moórá-awi'a Pítaa úwana áváko áwí'a Éndaru umái mésarai miwítí mayáímá pósarai noyáá'a to'mái tímapa'a kwénaaesarai kwase-únámbá nompí tukóyana
23297	MAT 4:19	Ísu simátimena séna kesé tekaiyó. noyáá'o to'máímo tímapa'o kwénaaoyantemba aúná-mayai tíménakai kwénaaekai kesáái simátímapa'a kwénaaiyasa kesópa'a teró súwasarai
23298	MAT 4:20	minkwásé-únámbá tuwésarai kwesé kurááiye.
23299	MAT 4:21	kwesé kuyaná Ísu kómarena kúmba kae-kwáásíráí mésarai Sépéti ááninkai awaaó áwí'a Yémési úwana áváko áwí'a Yóniye tivowámpi kwimái nompí-sípívímbá mésaya kwase-únámbá to'mayaa kwéuwana Ísu minkáé'nárai tááyowasarai
23300	MAT 4:22	avekáámbá tivowámbá mindómpí-sípívímbá auwésarai Ísuwe kurááiye.
23301	MAT 4:23	Ísu Káríri-ayampa'a naaó'-nao'a kwénaaena mono'-náúmpímpá'á Áánútu kwená kwaási kawááin-aimba mináséí-kwásáí kosimátímapa'a kwénaaena ó'on-o'on-ti'o ún-kwaasi asóvamatinkava'a kúwana
23302	MAT 4:24	kwenááigo Síriyaa-marava'a naaó'-nao'a kóyáwé úwasa ó'on-o'on-ti'o ún-kwaasiye taraváá-kwámbó tirumpimbó máyon-kwaasiye tíyayaambo árúkun-kwaasiye tíyayaambo pukón-kwaasiye mirámó un-kwáásí taagwiya'maésa Ísunopa'a mátínkówana asóvamatinkena
23303	MAT 4:25	aambó kwénaaumba sáwívarawai Káríri-ayampakene Tékáporisi-ayampakene Yérúsaremu-naopakene Yútiyaa-ayampakene Yóntáni-nonkona menávápákén-kwáásíyé miráumai-naoken-kwaasi kwenópa'a tóyo uráawe.
23304	MAT 5:1	Ísu máyowasa sáwíva-kwaasimo tóyo umbá tuwánéna omápa'a umáyowasa kwená kwaásiyomba torupamái máyówana
23305	MAT 5:2	simátimena séna
23306	MAT 5:3	Áánútu súwa'naa ínkwáe sewáí Áánútu miwí kawe'á kwéumatinkena miwírá'á kwégawaaiye.
23307	MAT 5:4	miwívímbá sáwí-imayaa kwáyáísana tirunkó umbaí kwétaiwai Áánútu miwí kawe'á kwéumatinkena etóyóí kwéumatinkaiye.
23308	MAT 5:5	kesáváí túmo ímo maé kwéiyowai Áánútu miwí kawe'á kwéumatinkaimba pósa siráim-barama mayánááowe.
23309	MAT 5:6	Áánútu siráintemba mirá ónáe kwésewai Áánútu miwí kawe'á kwéumatinkena kawe'ó umáímo ménaaontavena kawerí'a umátinkaniye.
23310	MAT 5:7	tirumbó kwéumatinkaawai Áánútu miwí kawe'á kwéumatinkena arumbá umátinkaniye.
23311	MAT 5:8	tirumpinkémbó kawer-áíné su'mai kwésewai Áánútu miwí kawe'á kwéumatinkaimba pósa Áánútumba awánanaaowe.
23312	MAT 5:9	kwaásivimbo paru umátinkanaaontavesa mayáí kwémayaawai Áánútu miwí kawe'á kwéumatinkena kesí iyámpóin-owe síníye.
23313	MAT 5:10	Áánútuntavesamo imáyáamo ésamo arupí umáímo máyáantavesa sáwí'a kwéumatinkaawe. Áánútu miwí kawe'á kwéumatinkena miwí kwená kwaási-i'o ombá póna kwégawaaiye.