23233	MAT 1:20	Tu̱nga a̱skahán ni nga ja kits'ínnkjink'un Kuse ni xu'bi̱, nku ntítsjehe̱ Nti̱a̱ná tsakúchjihi̱ yjoho̱ nga nijñá ján ko̱ b'a̱ kitsúhu̱: —Ji Kuse xi ntje̱he̱ David, najmi tu̱ binkjuin nga n'e̱kjáín saha̱ ri̱ Maria̱ xi ja tjíndako̱hi nga ku̱i̱nchjunko̱hi. A̱t'aha̱ ntí xi y'a Espiri̱tu̱ Santo̱ kitsjáha̱.
23240	MAT 2:2	ko̱ b'a̱ i̱ncha kitsú nga kingjásjaiya: —¿Má tíjña nda̱ rei̱hi̱ xu̱ta̱ xi ntje̱ judio̱ tje̱he̱n ra̱ xi ja kitsiu̱n? A̱t'aha̱ santaha ján a̱nteni̱ má xi tje̱hen tju ts'íu̱, kiyai̱ niñu xi ts'e̱ ko̱ kjúái̱ n'etsjoi̱hi̱ ntíu̱.
23243	MAT 2:5	B'a̱ i̱ncha kitsú jóo̱: —Xi tje̱hen Belen, nanki xi tíjñajihi̱n a̱nte Judea̱. A̱t'aha̱ b'a̱ ts'ín y'ét'a éhe̱n Nti̱a̱ná nda̱ profeta̱:
23246	MAT 2:8	Nga ja kama, a̱s'a̱i kits'ínkji nanki Belen nga b'a̱ kitsúhu̱ jóo̱: —Tankíún ko̱ cha̱sjaiya sisiun ntíu̱. Nk'ie nga sa̱kúsjainu̱u, t'inya ngáhanú tu̱ xi ko̱ an kfín ts'intsjoho̱ ra̱.
23251	MAT 2:13	A̱skahan nga ja ngji já nkjink'uu̱n, nku ntítsjehe̱ Nti̱a̱ná tsakúchjihi̱ yjoho̱ Kuse nga nijñá ján ko̱ b'i̱ kitsúhu̱: —Ti̱síntje̱i̱n, chjúbéí ntíu̱ ko̱ na̱aha̱. A̱nte Egipto̱ ti̱yúko̱i̱. Yo̱ ti̱nchin santa nkúhu nga xínya kixi̱ ngáhara. A̱t'aha̱ Herode̱ ku̱a̱ngisjai ntíu̱ tu̱ xi ts'i̱ínk'iehen.
23258	MAT 2:20	—Ti̱síntje̱i̱n, chjúbéí ntíu̱ ko̱ na̱aha̱. T'inko̱ ngáhani má tjíntu xu̱ta̱ xi ntje̱ Israel tje̱he̱n ra̱. A̱t'aha̱ ja jesun já xi mjehe̱ ts'i̱ínk'ien ntíu̱.
23263	MAT 3:2	B'i̱ kitsú nga y'éni̱jmí: —Tankínchj'a̱ha̱ ru̱u ani̱ma̱nu̱u, a̱t'aha̱ ja 'yún tiña tíjñanu̱u Nti̱a̱ná nga tíbatéxumanu̱u nd'a̱i̱.
23268	MAT 3:7	Nk'ie nga kikie Jua nga nkjin já fariseo̱ ko̱ já saduseo̱ tíi̱ncha f'ai nga mjehe̱ nga sa̱téntá, a̱s'a̱i b'i̱ kitsúhu̱: —¡Já ch'onk'un xi b'a̱ k'un! ¿Yá xi b'a̱ kitsúnu̱u nga ku̱i̱yúhu̱u kju̱a̱kjaha̱n Nti̱a̱ná xi ja tje̱n tiña?
23275	MAT 3:14	Tu̱nga najmi títs'ín yuhú Jua nga tjuhun. B'i̱ kitsúhu̱ Jesu: —Ji ní xi tjíhin nga ku̱a̱tentání. ¿Nkú tjíhi̱n ra̱ nga an tínibásehení nga kuatentáhara?
23276	MAT 3:15	Tu̱nga b'i̱hí kitsú Jesu: —N'e̱ yi nd'a̱i̱, a̱t'aha̱ nda tjín nga n'e̱tjusaán ngatentee̱ ni xi mjehe̱ Nti̱a̱ná. A̱s'a̱i kits'ín yu Jua.
23278	MAT 3:17	A̱s'a̱i kinu'yá nk'a ján nku nta̱ xi b'a̱ kitsú: —Kui xu'bi̱ xi Ntína̱. 'Yún tjona. Tsjo ṉkjún mana Ntína̱.
23281	MAT 4:3	A̱s'a̱i nda̱nindoo̱ j'ai kjut'ayák'uhu̱n nga b'i̱ kitsúhu̱: —Tsa kju̱axi̱ nga ji xi Ntíhi̱ Nti̱a̱ná, b'a̱ t'ihi̱n ndji̱o̱i̱ nga ni̱nku̱a̱n katuma.
23282	MAT 4:4	B'i̱ kitsú Jesu: —B'i̱ títsu xu̱ju̱n éhe̱n Nti̱a̱ná: “Najmi nku tutu ni̱nku̱o̱n xi ts'ín nga b'entu tík'un xu̱ta̱. Ko̱ ní ngayjee̱ éhe̱n Nti̱a̱ná machjéhe̱n xu̱ta̱.”
23284	MAT 4:6	ko̱ b'a̱ kitsúhu̱: —Tsa kju̱axi̱ nga ji xi Ntíhi̱ Nti̱a̱ná, chja̱nikj'anki yjohi̱. A̱t'aha̱ b'a̱ títsu xu̱ju̱n éhe̱n Nti̱a̱ná: Nti̱a̱ná k'u̱éxá ntítsjehe̱ xi má nga kúhin. Kjésíntje̱nya ntsjahi tu̱ xi ndaha nku ndji̱o̱ najmi sa̱ténkihi tsu̱kui.
23285	MAT 4:7	A̱s'a̱i b'i̱ kitsú Jesu: —Ko̱ b'i̱ ta̱ ts'ín tjít'a éhe̱n Nti̱a̱ná: “Najmi tu̱ ji chjut'ayák'uin Nti̱a̱ná, kui xi Nti̱a̱hi̱ maha.”
23287	MAT 4:9	ko̱ b'a̱ kitsúhu̱: —Ts'inkjas'ehen ngatentee̱ ni xu'bi̱ tsa ku̱i̱si̱nkúnch'int'aní nga cha̱nkjúnní.
23288	MAT 4:10	B'i̱ kitsú Jesu: —T'in t'axínní, Satana. A̱t'aha̱ b'a̱ ts'ín tjít'a éhe̱n Nti̱a̱ná: “Cha̱nkjúín Nti̱a̱ná, kui xi Nti̱a̱hi̱ maha ko̱ nkuhú kui ku̱i̱nú'yá'éíhi̱n.”
23295	MAT 4:17	Kui ni̱stjiu̱n kik'atuts'i̱hi̱n Jesu nga y'éni̱jmí. B'i̱ kitsú nga kinchja̱ko̱ xu̱ta̱: —Tankínchj'a̱ha̱ ru̱u ani̱ma̱nu̱u, a̱t'aha̱ ja 'yún tiña tíjñanu̱u Nti̱a̱ná nga tíbatéxumanu̱u nd'a̱i̱.
23297	MAT 4:19	—Jun já, tsjénnkinú. An ts'ian nga xu̱ta̱ nu̱bo̱o.
23306	MAT 5:3	—Á b'a̱ nda tjíhin ts'e̱ xu̱ta̱ xi najmi tjíhi̱n ra̱ kju̱a̱nchi̱ná xi tíma 'yún k'un, a̱t'aha̱ kui xi tjíntujín má batéxuma Nti̱a̱ná.
23416	MAT 8:2	A̱s'a̱i j'aisehe̱ Jesu nku nda̱ xi k'uhu̱n ch'in fentujnu. Tsasinkúnch'int'aha̱ ko̱ b'i̱ kitsúhu̱: —Ji nda̱ maestru̱, tsa ji xi mjehi, ka̱ma n'e̱ jení nga chjúxinní ch'in xi k'unna.
23417	MAT 8:3	Kingjénne ntsja Jesu nga kits'ínko̱ nda̱ uu̱n ko̱ b'i̱ kitsúhu̱: —Mjena. Katuma jei. Ta̱ kuihi chu̱bo̱ tsitjuxíhi̱n ch'ihi̱n ndo̱.
23418	MAT 8:4	A̱s'a̱i b'i̱ kitsúhu̱ Jesu ndo̱: —Ji najmi tu̱ ch'a xi 'miyaihi̱ ni xi kamat'ain. T'ihi̱nkúchjihi̱ yjohi̱ nda̱ na̱'miu̱ ko̱ tjein chje̱ xi nkú ts'ín y'éjña Moise, tu̱ xi sku̱e̱ kixi̱hi xu̱ta̱ nga ja kamanda ngáhani.
23420	MAT 8:6	B'i̱ kitsúhu̱: —Ji nda̱ nti̱a̱, nda̱ musu̱na̱ kjijña un ni'yana̱. Najmi ta̱ ma ts'ín ni̱yáha ko̱ un tíbehe̱.
23421	MAT 8:7	B'i̱ kitsú Jesu: —Ka̱ma kfín ts'innkíhi̱.
23422	MAT 8:8	Tu̱nga b'a̱há kitsú nda̱ jun k'aku̱: —Ji nda̱ nti̱a̱, najmi an tsuhuna tsa ni'yana̱ ku̱i̱tjás'e̱i̱n. Tu̱ b'a̱ ti̱xín ní nga katumanda nda̱ musu̱na̱, ko̱ ka̱manda ndo̱ ma.
23424	MAT 8:10	Nk'ie nga kint'é Jesu én xi kitsú ndo̱, kama nkjúhu̱n ko̱ b'i̱ kitsúhu̱ xu̱ta̱ xi tje̱nko̱: —Kju̱axi̱ ni xi tíxinnu̱u. Ndaha nku xu̱ta̱ xi ntje̱ Israel tje̱he̱n ra̱ najmi kje̱e sakújinna xi b'i̱ ts'ín s'ejihi̱n an xi nkú ts'ín s'ejihi̱n nda̱i̱.
23427	MAT 8:13	A̱s'a̱i ta̱ kinchja̱ko̱ ngáha Jesu nda̱ jun k'aku̱: —T'in. Ngandahi̱ katuma xi nkú ts'ín kuas'ejihin. Ta̱ kuihi chu̱bo̱ kamanda nda̱ musu̱hu̱ nda̱ juu̱n.
23433	MAT 8:19	A̱s'a̱i j'aik'úhu̱n nku nda̱ chji̱ne̱'éhe̱n kju̱a̱téxumoo̱ ko̱ b'a̱ kitsúhu̱: —Ji nda̱ maestru̱, tsjénnkihi tu̱ má xi tje̱hén ni nga k'úín.
23434	MAT 8:20	B'i̱ kitsú Jesu: —Chu̱ xi tjín ngijñóo̱ tjíhi̱n ti̱xa̱ ngijo ko̱ ni̱see̱ tjíhi̱n nu̱ba̱. Tu̱nga Ntíhi̱ Nda̱x'i̱u̱n najmi tjíhi̱n má nga ka̱ma kju̱ájñasun nintaku̱.
23435	MAT 8:21	A̱s'a̱i b'a̱ kitsú nku nda̱ ni'yakuyáha̱: —Ji nda̱ maestru̱, k'u̱a̱i̱ntení nga tjun kfínngjayánjia na̱'mina̱.
23436	MAT 8:22	B'i̱ kitsú Jesu: —Tsjénnkiní ji. T'ejñaihi̱ xu̱ta̱ xi b'a̱ joyaha tsa ja k'ien nga kandjáyanji suba xu̱ta̱ k'ien xinkjín.
23439	MAT 8:25	A̱s'a̱i já ni'yakuyáha̱ ngji ts'ínkj'áha̱ ko̱ b'a̱ kitsúhu̱: —¡Ji nda̱ maestru̱, n'e̱k'ankini̱! ¡Ja ku̱a̱yáá e̱i̱ ni̱!
23440	MAT 8:26	B'i̱ kitsú Jesu: —¿Á tíbinkjuhunnu? ¡Á b'a̱ 'yún i̱chí s'ejihi̱nnu̱u Nti̱a̱ná! A̱s'a̱i tsisintje̱n Jesu ko̱ ndjá kinchja̱ko̱ ntjo̱ ko̱ ntáchak'uu̱n nga kits'ínk'íéjyu. A̱s'a̱i kis'e jyujyu.
23441	MAT 8:27	Kama nkjúhu̱n jóo̱ ko̱ b'a̱ kitsúhu̱ xinkjín: —¿Yá nda̱ha xu'bi̱ nga santaha ntjo̱ ko̱ ntáchak'uu̱n nt'é'éhe̱n ra̱?
23443	MAT 8:29	A̱s'a̱i i̱ncha kikjintáya nga b'i̱ kitsúhu̱ Jesu: —Ji Jesu, Ntíhi̱ Nti̱a̱ nku tutuu̱, ¿mí nihi xi tjínko̱ni̱? ¿A ja kjúái̱k'a̱i̱ni̱ kju̱a̱ni̱ma̱ kintehe̱ ni nga ku̱i̱chú ni̱stjiu̱n?
23445	MAT 8:31	Kui nga b'a̱ kitsúhu jánindoo̱ nga i̱ncha tsankihi̱ Jesu: —Tsa ku̱i̱ch'onsje̱ni̱ e̱i̱, tu̱ sahá tjennteni̱ nga ku̱i̱tjás'e̱njihi̱n chi̱nko̱.
23446	MAT 8:32	—Tankíún —kitsú Jesu. A̱s'a̱i tsitjujíhi̱n jóo̱ jánindoo̱ nga i̱ncha ngjikjas'enjihi̱n chi̱nko̱. Tsangatsanka ngatentee̱ chi̱nko̱ nga kikjaníkj'antjai yjoho̱ má nk'antjaihi̱ yo̱ ko̱ tsixuntujín ntáchak'uu̱n. Yo̱ jesunjin ntá.
23450	MAT 9:2	Ja kamoo̱. J'aisehe̱ Jesu já xi y'ang'anki nku nda̱ xi najmi ma fi, xi kjisun na̱chaha̱n. Nk'ie nga kikie Jesu nga s'ejihi̱n jóo̱ yáha kui, a̱s'a̱i kinchja̱ko̱ nda̱ uu̱n: —Tsjo kat'ehe̱ tak'uin, ntína̱. Ja kama ndyjat'ahi ngatitsuhi̱n.
23452	MAT 9:4	Tu̱nga behé Jesu ni xi tíi̱ncha ts'ínnkjink'un jóo̱. A̱s'a̱i b'i̱ kitsúhu̱: —¿Á b'a̱ ch'on ts'ín tín'enkjíntak'uhunnu?
23454	MAT 9:6	Tu̱nga mjehéna kuakuchjínu̱u nga Ntíhi̱ Nda̱x'i̱u̱n tíjña ngajoho̱ Nti̱a̱ná a̱sunntei̱ xi má nga ka̱ma ts'i̱ínndyjat'aha̱ ngatitsuhu̱n xu̱ta̱. A̱s'a̱i b'i̱ kitsúhu̱ nda̱ xi najmi ma fiu̱: —Ti̱síntje̱i̱n, chjúbéí na̱chahi̱n ko̱ t'in ngáhani ni'yahi̱.
23457	MAT 9:9	Nk'ie nga títs'ín ni̱yá Jesu, kikie nku nda̱ xi 'mi Mateo̱ xi kab'ejña a̱nte má nga f'áchjíntjai ch'á nga ts'ínxát'aha̱ já Roma̱ ko̱ b'i̱ kitsúhu̱: —Tsjénnkiní. A̱s'a̱i tsisintje̱n Mateo̱ ko̱ kitsjennkíhi̱ Jesu.
23459	MAT 9:11	Nk'ie nga kikie já fariseo̱ nii̱, a̱s'a̱i b'a̱ kitsúhu̱ já ni'yakuyáha̱ Jesu: —¿Á já xi f'áchjíntjaihi ch'á ko̱ já xi najmi na̱xu̱ ts'íntjusuhun kju̱a̱téxumoo̱ tíneko̱ho ni̱ñu̱ nda̱ maestru̱nu̱u?
23460	MAT 9:12	Tu̱nga nk'iehé nga kint'é Jesu éi̱n, b'i̱ kitsú: —Xu̱ta̱ xi uhu̱n machjéhe̱n já chji̱ne̱nki, najmi xi ndaha̱.
23462	MAT 9:14	A̱s'a̱i j'aisehe̱ Jesu já ni'yakuyáha̱ Jua Bautista̱ ko̱ b'i̱ i̱ncha kitsúhu̱: —¿Nkú tjíhi̱n ra̱ nga najmi b'entu kjintíáha já ni'yakuyáhi̱ xi nkú ts'ín bintsu̱ba̱ kjintíáha̱ni̱ ji̱n ko̱ já fariseo̱?
23463	MAT 9:15	A̱s'a̱i b'i̱ kitsú Jesu: —¿A mahá 'be babaha̱ xu̱ta̱ xi tjíntujín nku s'í kju̱a̱bixan nk'ie nga tíjñajin saha̱ nda̱ bixoo̱n? Tu̱nga ku̱i̱chúhú ni̱stjin nga chjú'aha̱ nda̱ bixoo̱n. Nk'iehé nga k'úéntu kjintíá.
23466	MAT 9:18	Nk'ie nga b'a̱ títsu Jesu, tu̱ j'aihí yo̱ nku nda̱ tjíxá ko̱ tsasinkúnch'int'aha̱ nga b'i̱ kitsúhu̱: —Ta̱kjínna ja k'uen. Nibángjennéí ntsa̱i̱ ntína̱ tu̱ xi kj'u̱a̱íya ngáha̱ ra̱.
23470	MAT 9:22	Tu̱nga kits'ínk'ótjiyahá Jesu nga tsasehe̱ ta̱chjúu̱n ko̱ b'a̱ kitsúhu̱: —Ji ntína̱, tsjo kat'ehe̱ tak'uin. A̱t'aha̱ kuas'ejihin nga Nti̱a̱ná kits'ín nibána, kui nga kama nkihi ri. Ta̱ kuihi chu̱bo̱ kamanda ta̱chjúu̱n.
23472	MAT 9:24	A̱s'a̱i b'i̱ kitsú Jesu: —Tankín ngáhanu. Najmi ka'me ta̱kjíu̱n. Tu̱ kjifehé. Tsajnukiehe̱ xu̱ta̱ xi kama ñjakú yo̱.
23475	MAT 9:27	Nk'ie nga tíbitju Jesu yo̱, kitsjennkíhi̱ jo já ka̱ xi kikjintáya tje̱nnkihi̱. B'i̱ i̱ncha kitsú: —Ji xi ntje̱he̱ David, katuma ni̱ma̱hi ji̱n.
23476	MAT 9:28	Ko̱ nk'ie nga jas'en ni'yaha̱ Jesu, yo̱ i̱ncha j'aisehe̱ já ko̱. B'i̱ kitsú Jesu nga kingjásjaiyaha̱ jóo̱: —¿A s'ejinnu̱u nga ka̱mana ts'ian ni xi mjenu̱u? B'a̱ i̱ncha kitsú jóo̱: —Joho̱n, nda̱ maestru̱.
23477	MAT 9:29	A̱s'a̱i kits'ínko̱ Jesu tunku̱n jóo̱ ko̱ b'i̱ kitsúhu̱: —Katuma xi nkú ts'ín tís'ejinnu̱u.
23478	MAT 9:30	Tsix'ánki tunku̱n jóo̱. A̱s'a̱i b'a̱ kitsú Jesu: —Tu̱nga najmi tu̱ ch'a 'miyahá ru̱u ni kamat'on.
23481	MAT 9:33	Nk'ie nga kik'onsje Jesu nda̱nindoo̱, kinchja̱ ngáha nda̱ ni̱mo̱. Kama nkjúhu̱n xu̱ta̱ nkjiu̱n ko̱ b'a̱ i̱ncha kitsúhu̱ xinkjín: —Ndaha̱chí najmi kje̱e yaá a̱jinná xi ntje̱he̱ Israel tjenná nku ni xi b'a̱ tjín.
23482	MAT 9:34	Tu̱nga b'a̱há kitsú já fariseo̱: —Nga'yúhu̱n nda̱ninda k'aku̱hu̱ jánindoo̱ m'osjeko̱ho jánindoo̱ nda̱i̱.
23485	MAT 9:37	A̱s'a̱i kinchja̱ko̱ já ni'yakuyáha̱ nga b'i̱ kitsúhu̱: —Xu̱ta̱ xi tjín b'a̱ joyaha nkúhu nku ntje̱ chánka, tu̱nga chubahá maha já musu̱ xi ts'i̱ínxájin nii̱.
23491	MAT 10:5	A̱s'a̱i kits'ínkji Jesu já ni'yakuyá xi te joo̱ nga kitsúyaha̱ ni xi tjíhin nga i̱ncha ts'i̱ín. B'i̱ kitsúhu̱: —Najmi tu̱ bankíún má nga najmi tjín xu̱ta̱ xi ntje̱ Israel tje̱he̱n ra̱ ko̱ najmi tu̱ bitjas'o̱on nankihi̱ xu̱ta̱ Samari̱a̱.
23531	MAT 11:3	tu̱ xi ngju̱ásjaiyaha̱ ra̱ Jesu. B'a̱ i̱ncha kitsúhu̱: —¿A ji nda̱ xi tjíhin nga kj'u̱a̱í? ¿A ra̱ chúyahá ri̱ kj'a̱í nda̱ha?
23532	MAT 11:4	B'i̱ kitsú Jesu: —Tankínk'inyoho̱o Jua ni xi tínu'yó ko̱ tíyo.
23535	MAT 11:7	Nk'ie nga ja tíi̱ncha fi ngáha já ni'yakuyáha̱ Jua Bautista̱, kik'atuts'i̱hi̱n Jesu nga kinchja̱ni̱jmíyaha Jua. B'i̱ kitsúhu̱ xu̱ta̱ nkjiu̱n: —¿Mí nihi xi tsankinse nkjúhu̱un a̱nte kixiu̱? ¿A nku yáxá xi títs'ínk'ajnihi̱ ntjo̱?
23549	MAT 11:21	—¡Ni̱ma̱ rú n'ehenu jun, xu̱ta̱ nanki Corazin! ¡Ni̱ma̱ rú n'ehenu jun, xu̱ta̱ nanki Betsaida̱! A̱t'aha̱ tsa xu̱ta̱ nanki Tiro̱ ko̱ xu̱ta̱ nanki Sidon kikie kju̱a̱nkjún xi kama a̱jinnu̱u, ja ra̱ nd'a̱i ngjikj'áha̱ ra̱ ani̱ma̱ha̱ nga kingja najyun kfe ko̱ y'entujín nasu.
23553	MAT 11:25	Kui ni̱stjiu̱n b'i̱ kitsú Jesu: —An títs'intsjoho, Na̱'mi, Nti̱a̱ xi ts'e̱ nk'a ján ko̱ t'anankiu̱. A̱t'aha̱ y'ejña chjihi̱ xu̱ta̱ xi b'a̱ k'un xi nkú joyaha jántí xi̱ ni xi kik'iejña 'maihi̱ já nkjink'uu̱n ko̱ já xi mankjihi̱n ni xi tjín.
23560	MAT 12:2	Tu̱nga kikiehé já fariseo̱ ni xi tíi̱ncha ts'ín jóo̱. A̱s'a̱i b'a̱ i̱ncha kitsúhu̱ Jesu: —Cha̱se̱ ma ri̱. Ni xi tíjña nkjúhu̱n kju̱a̱téxumoo̱ nga ni̱stjin nkjúu̱n tíi̱ncha ts'ín já ni'yakuyáhi̱.
23561	MAT 12:3	B'i̱ kitsú Jesu: —¿A najmi kje̱hé n'eyo má nga tjít'a ni xi kits'ín David nk'ie nga kama bjoho̱ kui ko̱ já xi tje̱nko̱ho̱?
23568	MAT 12:10	Yo̱ ta̱ kab'ejña nku nda̱ xi ch'ihi̱n ntsja. A̱s'a̱i b'a̱ i̱ncha kitsú jóo̱ nga kingjásjaiyaha̱ Jesu, tu̱ xi b'a̱ ts'ín sa̱kúhu̱ ra̱ má tíndyjajihi̱n Jesu: —¿A ma n'enki nga ni̱stjin nkjún?
23569	MAT 12:11	A̱s'a̱i b'a̱ kitsú Jesu: —Tsa nku xi kabasinjña e̱i̱ tíjñaha̱ nku chu̱tsa̱nka̱, tsa tu̱ nkuhú ti̱xa̱ ku̱i̱jne̱ngiya chu̱ nga ni̱stjin nkjúu̱n, ¿a najmi ku̱a̱kj'áhá chu̱ ko̱ k'u̱a̱sjeya ti̱xo̱?
23571	MAT 12:13	A̱s'a̱i Jesu b'a̱ kitsúhu̱ nda̱ xi ch'ihi̱n ntsja: —Tjentei ntsa̱i̱. Kingjénte ntsja ndo̱ ko̱ kamanda. B'a̱ kik'ie xi nkúhu̱ ntsja xinkuu̱.
23581	MAT 12:23	Tu̱ ni xí kama nkjúhu̱n ra̱ ngayjee̱ xu̱ta̱. B'a̱ i̱ncha kitsúhu̱ xinkjín: —¿Kutsa kuihí xu'bi̱ xi ntje̱he̱ David?
23582	MAT 12:24	Nk'ie nga kint'é já fariseo̱ ni xi tíi̱ncha tsu xu̱ta̱, b'a̱ i̱ncha kitsú: —Nga'yúhu̱n nda̱ninda Beelzebu xi nda̱ k'aku̱hu̱ jánindoo̱ tím'osjeko̱ho nda̱i̱ jánindoo̱.
23583	MAT 12:25	Tu̱nga behé Jesu ni xi títs'ínnkjink'un jóo̱, kui nga b'a̱ kitsúhu̱ ra̱: —Tsa xu̱ta̱ xi tjíntu má batéxuma nku nda̱ rei̱ ta̱ kuihi fi kontra̱ha̱ xinkjín, ta̱ kuihi i̱ncha ngju̱á tiya nankihi̱. Ngatentee̱ nanki ko̱ ni'ya xi ta̱ kuihi fi kontra̱ha̱ xinkjín, najmi tse maha̱.
23596	MAT 12:38	A̱s'a̱i k'u̱a̱ já chji̱ne̱'éhe̱n kju̱a̱téxumoo̱ ko̱ já fariseo̱ b'a̱ i̱ncha kitsúhu̱ Jesu: —Ji nda̱ maestru̱, mjeni̱ nga cha̱i̱ nku kju̱a̱kjún xi n'e̱i̱, xi ku̱a̱kúchji nga Nti̱a̱ná kits'ín nibáhi.
23597	MAT 12:39	B'i̱ kitsú Jesu: —Xu̱ta̱ xi tjín nd'a̱i̱ tíi̱ncha banki nga sku̱e̱ nku kju̱a̱nkjún, a̱t'aha̱ ch'onk'un ko̱ najmi na̱xu̱ tíi̱ncha nginku̱n Nti̱a̱ná. Tu̱ ni xi kamat'aihín nda̱ profeta̱ Jona nk'ie, tu̱ kuihí kju̱a̱nkjún xi s'e̱jña chjihi̱ xu̱ta̱ xi tjín nd'a̱i̱.
23605	MAT 12:47	A̱s'a̱i tjín xi b'i̱ kitsúhu̱ Jesu: —Na̱ahi̱ ko̱ já nts'ei kabincha na̱tsin ján. Mje rúhu̱ ku̱i̱nchja̱ko̱hi.
23606	MAT 12:48	B'i̱ kitsú Jesu nga kinchja̱ko̱ nda̱ xi j'aiko̱ho̱ ée̱n: —¿Yá xi nána̱ ko̱ yá xi já nts'é?
23607	MAT 12:49	A̱s'a̱i tsakú xu̱ta̱ ni'yakuyáha̱ ko̱ b'i̱ kitsú: —Kui xu̱ta̱ xu'bi̱ xi nána̱ ko̱ já nts'é.
23611	MAT 13:3	Nkjin tíkjá ni xi tsakúyaha̱ nga y'éjña chu̱ba̱yaha̱. B'i̱ kitsú: —Nku nda̱ tsitju nga ngjiténdzjo xujmá.
23618	MAT 13:10	A̱s'a̱i j'aisehe̱ Jesu já ni'yakuyáha̱ ko̱ b'a̱ kitsúhu̱: —¿Á tu̱ subahá b'ejña chu̱ba̱yahani nk'ie nga chubako̱honi xu̱ta̱?
23619	MAT 13:11	A̱s'a̱i b'i̱ kitsú Jesu: —Jun ja kik'a̱i̱nu̱u nga ka̱mankjinnu̱u ni xi 'ma tíjña ts'e̱ xi nkú ts'ín batéxuma Nti̱a̱ná. Tu̱nga xu̱ta̱ xu'bo̱ najmi kik'a̱i̱hi̱ nga ka̱mankjihi̱n niu̱.
23632	MAT 13:24	Ta̱ y'éjña chu̱ba̱yahá ngáha Jesu nga tsakúya. B'i̱ kitsú: —Má batéxuma Nti̱a̱ná b'a̱ joyaha nku nda̱ xi nda xujmá xi y'éntje̱jin jñáha̱.
23639	MAT 13:31	Ta̱ y'éjña chu̱ba̱yahá ngáha Jesu nga tsakúya. B'i̱ kitsú: —Xi nkú ts'ín batéxuma Nti̱a̱ná b'a̱ joyaha nku k'un mostasa̱ xi jakj'á nku nda̱ ko̱ y'éntje̱ jñáha̱.
23641	MAT 13:33	A̱s'a̱i ta̱ y'éjña chu̱ba̱ya ngáha Jesu: —Xi nkú ts'ín batéxuma Nti̱a̱ná b'a̱ joyaha na̱'yu̱ saha̱n ni̱nku̱a̱n xi jakj'á nku ta̱chju̱ún ko̱ kits'íntjijinko̱ tse nku̱a̱n ni̱nku̱a̱n. A̱s'a̱i tsijin ngatente na̱'yu̱.
23644	MAT 13:36	Nk'ie nga ja kits'ínkji Jesu xu̱ta̱ nkjiu̱n, jas'en ni'yaha̱. A̱s'a̱i já ni'yakuyáha̱ j'aik'úhu̱n ko̱ b'a̱ i̱ncha kitsúhu̱: —T'inyani̱ nkú tsuhu̱ ra̱ én xi kuak'iejña chu̱ba̱yai ts'e̱ jñá ch'onk'un xi tjín a̱jihi̱n tuni̱ñu̱.
23645	MAT 13:37	B'i̱ kitsú Jesu: —Nda̱ xi y'éntje̱ xujmá ndoo̱, kui xi Ntíhi̱ Nda̱x'i̱u̱n.
23659	MAT 13:51	A̱s'a̱i b'i̱ kitsú Jesu nga kingjásjaiyaha̱ já ni'yakuyáha̱: —¿A kamankjinnu̱u ngayjee̱ ni xu'bi̱? —Joho̱n —i̱ncha kitsú jóo̱.
23660	MAT 13:52	B'i̱ kitsú Jesu: —Nk'ie nga nku nda̱ chji̱ne̱'éhe̱n kju̱a̱téxumoo̱ bangiya nkú tsuhu̱ ra̱ nga Nti̱a̱ná batéxuma, kui xi b'a̱ joyaha nku nda̱ xi tíjñaha̱ nku ni'ya chánka. Bakúchji ni tsjo k'un xi tjíntutjóho̱, ni xi cháha̱ ko̱ ni xi tse̱tse̱he̱.
23662	MAT 13:54	Ngji ngáha nankihi̱ ko̱ tsakúya a̱ya ni'ya sinagoga̱ xi tjín yo̱. Kama nkjúhu̱n xu̱to̱ ko̱ b'a̱ i̱ncha kitsúhu̱ xinkjín: —¿Má ngjikj'áha kju̱a̱nkjink'un na̱nka̱ xi y'aha nda̱i̱? ¿Nkú ts'ín maha̱ ra̱ ts'íhin kju̱a̱nkjún?
23665	MAT 13:57	Kui nga najmi i̱ncha kits'ínkjáíhi̱n ra̱. Tu̱nga b'a̱há kitsúhu̱ Jesu xu̱ta̱ nkiu̱n: —Tu̱ má xi tje̱hén ni yankjún nku nda̱ profeta̱. Nkuhú nankihi̱ ko̱ ni'yaha̱ najmi b'a̱ n'ehe̱.
23668	MAT 14:2	—Jua Bautista̱ niu̱. Ja j'áíya ngáha̱ ra̱ ngabayoo̱. Kui kju̱a̱ha nga tjíhi̱n ra̱ nga'yún nga títs'íhin kju̱a̱nkjún.
23670	MAT 14:4	B'a̱ kits'ín ndo̱ a̱t'aha̱ Jua Bautista̱ b'a̱ kitsúhu̱: —Tíjña nkjúhu̱n kju̱a̱téxumoo̱ ni xi tín'ei, nga ta̱ jihi tinchunko̱i̱ chju̱úhu̱n nda̱ nts'ei.
23674	MAT 14:8	Tu̱nga jahá kabinchá'a títjuhu̱n na̱aha̱ ta̱kjíu̱n, ko̱ b'i̱ kitsúhu̱ Herode̱: —T'eya ta̱ba̱ní nintaku̱ Jua Bautista̱ nga k'u̱a̱i̱ní.
23681	MAT 14:15	Nk'ie nga ja kama ngixuu̱n, i̱ncha j'aik'úhu̱n já ni'yakuyáha̱ ko̱ b'a̱ kitsúhu̱: —T'axínt'a ṉkjún e̱i̱ ko̱ ja 'yún kama ngixun. Tu̱ sahá b'a̱ t'ihi̱n xu̱to̱ nga katji nanki xi tjíndai e̱i̱ má nga ka̱ma k'u̱a̱tse ni xi kji̱ne̱.
23682	MAT 14:16	A̱s'a̱i b'i̱ kitsú Jesu: —Najmi machjéhe̱n nga ngju̱a̱i̱ xu̱to̱. Tu̱ sahá jun tjoho̱on ni xi kji̱ne̱.
23683	MAT 14:17	B'a̱ kitsú jóo̱: —Un i̱chí maha ni̱nku̱a̱n xi kich'ai̱ ko̱ jo i̱chí tji̱o̱.
23684	MAT 14:18	—Nibáko̱nú e̱i̱ —kitsú Jesu.
23692	MAT 14:26	Nk'ie nga kikie já ni'yakuyóo̱ nga nibásun ntáchak'uu̱n, i̱ncha kitsankjún ṉkjún. B'a̱ i̱ncha kitsú nga kikjintáya nkjún: —¡Nku se̱n nibá yo̱!
23693	MAT 14:27	Tu̱nga tje̱n'yún kinchja̱há Jesu: —¡Jyu ní! ¡Ahán niu̱! ¡Najmi tu̱ binkjun!
23694	MAT 14:28	A̱s'a̱i b'i̱ kitsú Pedro̱: —Ji nda̱ maestru̱, tsa kju̱axi̱ nga ji niu̱, tjein kju̱a̱ nga kfínsehe yo̱ má tje̱njin ntóo̱.
23695	MAT 14:29	—Nibáí —kitsú Jesu. A̱s'a̱i tsitjujen Pedro̱ tsutsuu̱ ko̱ ngjisun ntóo̱ nga ngjisehe̱ Jesu.
23696	MAT 14:30	Tu̱nga nk'iehé nga kikie nga 'yún tíma ntjo̱, kitsankjún ko̱ nk'ie nga ja tífijintí, kikjintáya: —¡Ji nda̱ maestru̱, n'e̱k'ankiní!
23697	MAT 14:31	Ta̱ kuihi chu̱bo̱ jakj'á Jesu ntsja Pedro̱ ko̱ b'a̱ kitsúhu̱: —¡Á b'a̱ 'yún i̱chí s'ejihin ri an! ¿Á jo jan kamaha ri?